język polski-English FreeDict+WikDict dictionary Maintainer Karl Bartel 2018.09.13 28603 headwords Karl Bartel

Licensed under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 Unported license

2018-09-13
big enough to be useful

Automatic creation of this bilingual dictionary by WikDict.

Base data from Wiktionary.org via DBnary.

This dictionary comes to you through nice people making it available for free and for good. It is part of the FreeDict project, http://www.freedict.org/. This project aims to make available many translating dictionaries for free. Your contributions are welcome!

adj adv n pn v fem masc neut
Change numbering scheme from YYYY-MM-DD to YYYY.MM.DD Add links to sourceDesc Add changelog Use ref tag to encode license URL
arka ˈarka
suffix …dodawany do rzeczownika, tworzący inny rzeczownik rodzaju żeńskiego oznaczający pojazd do przewozu materiału wyrażonego przez pierwotny rzeczownik er …dodawany do tematu czasownika lub rzeczownika, tworzący rzeczownik rodzaju żeńskiego, będący wykonawcą (wykonawczynią) tej czynności (o osobach) er …dodawany do tematu czasownika, tworzący rzeczownik rodzaju żeńskiego, będący narzędziem przeznaczonym do tej czynności (o przedmiotach) er
arz
suffix dodawany do tematu czasownika (rzadziej rzeczownika) tworzy rzeczownik rodzaju męskiego oznaczający wykonawcę czynności lub zawodu er
by
suffix …używany do tworzenia trybu przypuszczającego ould
centryzm ˈʦ̑ɛ̃ntrɨsm̥
suffix przyrostek tworzący wyrazy wskazujące, że to, co nazywa pierwszy człon złożenia, jest centrum jakiegoś systemu poglądów centrism
czyńca
suffix …dodawany do rzeczowników, używany do tworzenia rzeczowników rodzaju męskoosobowego oznaczających wykonawcę, twórcę, sprawcę czegoś maker
dram
suffix ostatni człon wyrazów złożonych oznaczający sztukę dramatyczną drama
ek ɛk
suffix tworzy zdrobnienia rzeczowników rodzaju męskiego t e
fagia ˈfaɟja
suffix ostatni człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z odżywianiem się, zjadaniem, pochłanianiem, pożeraniem phagy
filia ˈfʲilʲja
suffix ostatni człon wyrazów złożonych oznaczających upodobania, zamiłowania, skłonności do czegoś philia
fobia ˈfɔbʲja
suffix ostatni człon wyrazów złożonych oznaczających nieuzasadniony lęk przed czymś lub przed kimś albo wstręt do czegoś lub kogoś phobia
gamia
suffix ostatni człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek z małżeństwem lub określonym systemem rozmnażania się gamy
graf
suffix oznaczający przedmiot związany z pisaniem, opisywaniem grapher
grafia
suffix ostatni człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z pisaniem, zapisem, ilustracją graphy
gram
suffix ostatni człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z literą, pismem, zapisem, ilustracją gram
izm ism̥
suffix -izm, -yzm → przyrostek tworzący rzeczowniki abstrakcyjne, zwykle blm, oznaczające doktryny polityczne lub społeczne, kierunki artystyczne, pojęcia naukowe, a także niektóre inne wyrazy mające sugerować związek z takimi rzeczownikami ism
lit lʲit
suffix związany z kamieniem lithos
log lɔk
suffix ostatni człon wyrazów złożonych tworzący rzeczowniki określające osoby zajmujące się badaniem, nauką logist
logia ˈlɔɟja
suffix ostatni człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z nauką logy
naście ˈnaɕʨ̑ɛ
suffix tworzący liczebniki główne od 11 do 19 włącznie teen
nim
suffix … wskazująca, że słowo jest nazwą nym
ość ɔɕʨ̑
suffix …tworzący rzeczownik od przymiotnika, oznaczający cechę opisywaną przez ten przymiotnik bądź z nim związaną ness
skop skɔp
suffix ostatni człon wyrazów złożonych będących nazwami przyrządów służących do obserwacji i badania scope
terapia tɛˈrapʲja
suffix (medycyna, medyczny) ostatni człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy ze sposobem leczenia therapy
tomia ˈtɔ̃mʲja
suffix ostatni człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z cięciem, operacją chirurgiczną tomy
;
średnik ;
A & R man
n (środowiskowy) (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dyrektor artystyczno-repertuarowy w wytwórniach muzycznych A & R man
A-dur ˈa‿dur
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) gama lub tonacja durowa zaczynająca się od dźwięku a (w zapisie nutowym z trzema krzyżykami); A major
AA a‿ˈː
acronym = (biochemia, biochemiczny) kwas arachidonowy AA = Anonimowi Alkoholicy; AA
ABS a‿bɛ‿ˈːs
acronym (motoryzacja) układ przeciwpoślizgowy; ABS
ABT
acronym = (angielski) Abdominal, Buttocks, Thighs → brzuch, uda, pośladki (rodzaj ćwiczeń fizycznych ujędrniających mięśnie brzucha, ud i pośladków) ABT
ACTH
acronym = (angielski) adrenocorticotropic hormone → (biologia, biologiczny) hormon adrenokortykotropowy, kortykotropina; ACTH
AD
acronym rok Pański AD
AIDS ɛjts
n (medycyna, medyczny) nabyty zespół niewydolności immunologicznej; AIDS
ARPA
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) morski radarowy system antykolizyjny ARPA
AWS a‿vu‿ˈɛs
acronym = Akcja Wyborcza Solidarność EAS
Aar
pn (geografia, geograficzny) rzeka w Niemczech; Ahr
Aare
pn (geografia, geograficzny) rzeka w Szwajcarii, lewy dopływ Renu; Aar
Aaron aˈːrɔ̃n
pn (biblijny) postać biblijna, brat Mojżesza; Aaron obcojęzyczne imię męskie pochodzenia semickiego; Aaron
Abadan aˈbadãn
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto portowe w Iranie; Abadan
Abakan aˈbakãn
pn (geografia, geograficzny) miasto w azjatyckiej części Rosji położone nad rzeką Abakan (1.2), stolica Chakasji; Abakan
Abaza
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Federacji Rosyjskiej w Republice Chakasji, położone w śródgórskiej kotlinie w górnym biegu rzeki Abakan; Abaza
Abchaz ˈapxas
n mieszkaniec Abchazji Abkhaz Abkhazian
Abchazja apˈxazʲja
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (administracja) formalnie republika autonomiczna wchodząca w skład Gruzji; Abkhazia
Abdon ˈabdɔ̃n
pn imię męskie pochodzenia hebrajskiego; Abdon
Abel ˈabɛl
pn imię męskie pochodzenia biblijnego; Abel
Abelard aˈbɛlart
pn imię męskie; Abelard
Aberdeen
pn (geografia, geograficzny) miasto w północno-wschodniej Szkocji (Wielka Brytania); Aberdeen
Abidżan abʲˈiʤ̑ãn ˈabʲiʤ̑ãn
pn (geografia, geograficzny) miasto, siedziba rządu Wybrzeża Kości Słoniowej; Abidjan
Abigail
pn imię żeńskie pochodzenia hebrajskiego; Abigail
Abisynia ˌabʲiˈsɨ̃ɲja
pn (geografia, geograficzny) (dawniej, dawny) Etiopia; Abyssinia
Abisyńczyk ˌabʲiˈsɨ̃j̃n͇ʧ̑ɨk
n (etnografia, etnograficzny) (historia, historyczny, historycznie) mieszkaniec Abisynii Abyssinian
Abraham abˈraxãm
pn (biblijny) postać biblijna, protoplasta i patriarcha narodu izraelskiego; Abraham (rzadki, rzadko używany) polskie imię męskie pochodzenia semickiego; Abraham Abe
Abram ˈabrãm
pn imię męskie Abram
Abruzja abˈruzʲja
pn (geografia, geograficzny) (administracja) region administracyjny w centralnych Włoszech nad Morzem Adriatyckim; Abruzzo
Absalom
pn (biblijny) postać biblijna, syn króla Dawida; Absalom
Abu Zabi ˈabu ˈzabʲi
pn (geografia, geograficzny) stolica Zjednoczonych Emiratów Arabskich; Abu Dhabi
Abudża aˈbuʤ̑a
pn (geografia, geograficzny) stolica Nigerii; Abuja
Abwehra abˈvɛra
pn (historia, historyczny, historycznie) niemiecki wywiad i kontrwywiad działający przed i w trakcie drugiej wojny światowej; Abwehr
Acapulco
pn (geografia, geograficzny) Acapulco de Juárez, miasto w Meksyku; Acapulco
Achaj ˈaxaj
n mieszkaniec Achai Achaean
Achaja aˈxaja
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina w Grecji; Achaea
Achalciche
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w południowo-zachodniej Gruzji, stolica i największe miasto regionu Samcche-Dżawachetia; Akhaltsikhe
Achilles aˈçilːɛs
pn (mitologia grecka) heros i bohater wojny trojańskiej, syn Peleusa i Tetydy; Achilles
Achitofel ˌaçiˈtɔfɛl
pn imię biblijne, doradca króla Dawida, przyłączył się do jego zbuntowanego syna Absaloma; Ahitophel
Achtuba
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rzeka w Rosji, lewa odnoga dolnej Wołgi, od której oddziela się nad Wołgogradem; uchodzi do Morza Kaspijskiego; Akhtuba
Ad-Dauha ad‿ˈːawxa
pn (geografia, geograficzny) stolica Kataru; Doha
Ada ˈada
pn imię żeńskie; Ada
Adalbert aˈdalbɛrt
pn imię męskie; Adalbert
Adam ˈadãm
pn imię męskie; Adam
Adamawa ˌadãˈmava
pn (geografia, geograficzny) wyżyna w Afryce; Adamawa
Adamstown
pn (geografia, geograficzny) stolica Pitcairnu; Adamstown
Addis Abeba ˈaddʲis aˈbɛba
pn (geografia, geograficzny) stolica Etiopii; Addis Abeba
Adela aˈdɛla
pn imię żeńskie; Adela
Adelajda ˌadɛˈlajda
pn (geografia, geograficzny) miasto w Australii; Adelaide imię żeńskie pochodzenia niemieckiego; Adelaide
Aden
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w południowo-zachodnim Jemenie, nad Zatoką Adeńską; Aden
Adolf ˈadɔlf
pn imię męskie; Adolf Adolph
Adonis aˈdɔ̃ɲis
pn (mitologia grecka) urodziwa postać mitologiczna, ukochany Afrodyty; Adonis
Adria
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto we Włoszech w Wenecji Euganejskiej, między dolnym Padem i Adygą, w starożytności ważny port morski; Adria
Adrian ˈadrʲjãn
pn imię męskie; Adrian
Adriana aˈdrʲjãna
pn imię żeńskie pochodzenia łacińskiego; Adriana
Adrianna aˈdrʲjãnːa
pn imię żeńskie; Adriana
Adriatyk aˈdrʲjatɨk
pn (zobacz) Morze Adriatyckie Adriatic
Adygeja
pn autonomiczna republika w składzie Federacji Rosyjskiej, leżąca na południu jej europejskiej części; stolicą jest Majkop Adygea
Adygejsk
pn (geografia, geograficzny) miasto w Rosji, w Adygei; Adygeysk
Adżar
n (etnografia, etnograficzny) mieszkaniec Adżarii Adjarian
Adżaria
pn (geografia, geograficzny) (administracja) republika autonomiczna w Gruzji, leżąca nad Morzem Czarnym; Adjara
Afganistan ˌavɡãˈɲistãn
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Azji Środkowej ze stolicą w Kabulu; Afghanistan
Afganka avˈɡãŋka
n obywatelka Afganistanu Afghan
Afgańczyk avˈɡãj̃n͇ʧ̑ɨk
n obywatel Afganistanu Afghan
Afroamerykanin ˌafrɔãmɛrɨˈkãɲĩn
n (eufemistycznie) (etnografia, etnograficzny) czarnoskóry Amerykanin pochodzenia subsaharyjskiego Afro-American African-American
Afrodyta ˌafrɔˈdɨta
pn (mitologia grecka) bogini miłości; Aphrodite
Afrodyzja ˌafrɔˈdɨzʲja
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) starożytne miasto w południowo-zachodniej Anatolii, dawny ośrodek kultu Afrodyty; Aphrodisias
Afryka ˈafrɨka
pn (geografia, geograficzny) trzeci pod względem wielkości kontynent na Ziemi; Africa
Afryka Południowa
n (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) region Afryki obejmujący południową część kontynentu; South Africa
Afryka Północna ˈafrɨka puwˈnɔʦ̑na
n (geografia, geograficzny) region Afryki obejmujący północną część kontynentu; North Africa Northern Africa
Afryka Wschodnia
n (geografia, geograficzny) region Afryki obejmujący wschodnią część kontynentu; East Africa Eastern Africa
Afrykanin ˌafrɨˈkãɲĩn
n mieszkaniec Afryki African
Aga ˈaɡa
pn (zdrobniale) poufała forma imienia Agnieszka Nessie
Agadir
pn (geografia, geograficzny) miasto w południowym Maroku, port nad Ocean Atlantyckim; Agadir
Agapit
pn imię męskie; Agapetus
Agata aˈɡata
pn imię żeńskie; Agatha
Agesilaos
pn historyczne greckie imię męskie Agesilaus
Aggeusz
pn (biblijny) Księga Aggeusza; Haggai imię męskie pochodzenia biblijnego; Haggai
Aginskoje
pn (geografia, geograficzny) osiedle typu miejskiego w azjatyckiej części Rosji, w Kraju Zabajkalskim; Aginskoe
Aglaja aɡˈlaja
pn (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze katalogowym 47; Aglaja (mitologia grecka) córka Mantineosa, żona Abasa, matka Akrizjosa i Projtosa Aglaea (mitologia grecka) jedna z Charyt; Aglaea (mitologia grecka) jedna z nimf, matka Nireusa Aglaea (rzadki, rzadko używany) imię żeńskie Aglaia
Agnieszka aɟˈɲɛʃka
pn imię żeńskie; Agnes
Agryz
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto rejonowe w Rosji, w Tatarstanie, na brzegu rzeki Iż; Agryz
Ahura Mazda aˈxura ˈmazda
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) Ormuzd, Bóg stworzyciel, najwyższe bóstwo w mazdaizmie i zaratusztrianizmie Ahura Mazda
Ahwaz
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w południowo-zachodnim Iranie, port nad rzeką Karun, ośrodek administracyjny ostanu Chuzestan; Ahvaz
Aimée
n francuskie imię żeńskie Aimee Amy
Aj
pn (biblijny) (historia, historyczny, historycznie) starożytne kananejskie miasto-państwo, położone w środkowym Izraelu; Ai (geografia, geograficzny) rzeka w Rosji, w Baszkirii i obwodzie czelabińskim; Ay (historia, historyczny, historycznie) jeden z faraonów; Ay
Ajschylos ajsˈxɨlɔs
pn (historia, historyczny, historycznie) (literacko) starożytny dramatopisarz grecki; Aeschylus
Akadia aˈkadʲja
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) dawna kolonia francuska w Ameryce Północnej; Acadia
Akra ˈakra
pn (geografia, geograficzny) stolica Ghany; Accra
Akwileja ˌakfʲiˈlɛja
pn (geografia, geograficzny) miasto we Włoszech; Aquileia
Akwin
pn (geografia, geograficzny) miejscowość i gmina we Włoszech, w regionie Lacjum; Aquino
Akwitania ˌakfʲiˈtãɲja
pn (geografia, geograficzny) kraina historyczna w południowo-zachodniej Francji ze stolicą w Bordeaux; Aquitaine
Akwizgran aˈkfʲizɡrãn
pn (geografia, geograficzny) niemieckie miasto na prawach powiatu w kraju związkowym Nadrenia Północna-Westfalia, bezpośrednio przy granicy z Belgią i Holandią; Aachen
Al-Falludża
pn (geografia, geograficzny) miasto w środkowym Iraku; Fallujah
Al-Hilla
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w środkowym Iraku, nad rzeką Szatt al-Hilla; Hillah
Al-Quds
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) arabska nazwa Jerozolimy al-Quds
Al-Ujun
pn (geografia, geograficzny) (administracja) nieoficjalna stolica Sahary Zachodniej; El Aaiún
Alabama ˌalaˈbãma
pn (geografia, geograficzny) (administracja) stan w Stanach Zjednoczonych; Alabama
Aladyn aˈladɨ̃n
pn imię bohatera jednej z opowieści „Baśni z tysiąca i jednej nocy”; Aladdin
Alan ˈalãn
pn imię męskie; Alan
Alaska aˈlaska
pn (geografia, geograficzny) stan w Stanach Zjednoczonych; Alaska
Alaskanin
n mieszkaniec Alaski Alaskan
Albania alˈbãɲja
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w południowej części Europy, ze stolicą w Tiranie; Albania
Albańczyk alˈbãj̃n͇ʧ̑ɨk
n człowiek narodowości albańskiej, obywatel Albanii, mieszkaniec Albanii Albanian
Albert ˈalbɛrt
pn polskie imię męskie pochodzenia germańskiego; Albert
Alberta alˈbɛrta
pn (geografia, geograficzny) jedna z dziesięciu prowincji kanadyjskich; Alberta
Albin ˈalbʲĩn
pn imię męskie; Albin
Alcybiades
pn (historia, historyczny, historycznie) ateński strateg; Alcibiades imię męskie Alcibiades
Aldebaran ˌaldɛˈbarãn
pn (astronomia, astronomiczny) najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Byka; jedna z gwiazd podwójnych, czerwonych olbrzymów i najjaśniejszych gwiazd na niebie; Aldebaran
Aldona alˈdɔ̃na
pn imię żeńskie; Aldona
Alej
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rzeka w azjatyckiej części Rosji, lewy dopływ Obu, przepływa przez Kraj Ałtajski; Aley River
Alejsk
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w azjatyckiej części Rosji, w Kraju Ałtajskim, centrum administracyjne rejonu alejskiego; Aleysk
Aleksander ˌalɛˈksãndɛr
pn imię męskie pochodzenia greckiego; Alexander
Aleksandra ˌalɛˈksãndra
pn imię żeńskie; Alexandra (mitologia grecka) (zobacz) Kasandra Alexandra
Aleksandria ˌalɛˈksãndrʲja
pn (geografia, geograficzny) miasto w Egipcie leżące nad brzegiem Morza Śródziemnego; Alexandria
Aleksja aˈlɛksʲja
pn imię żeńskie pochodzenia greckiego; Alessia
Aleksy aˈlɛksɨ
pn imię męskie; Alexis
Alençon
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto we Francji, w Normandii; Alençon
Aleppo
pn (geografia, geograficzny) muhafaza ze stolicą w Aleppo (1.1) Aleppo (geografia, geograficzny) największe miasto Syrii, położone w północno-zachodniej części kraju, około 50 km na południe od granicy z Turcją, w połowie drogi między Eufratem a wybrzeżem Morza Śródziemnego; Aleppo
Aleuta
n (etnografia, etnograficzny) rdzenny mieszkaniec obszaru Aleutów, Komandorów i zachodniej części Alaski Aleut
Aleuty
pn (geografia, geograficzny) archipelag wysp na północy Oceanu Spokojnego, Aleutian Islands
Alfons ˈalfɔ̃w̃s
pn imię męskie; Alphonsus Alfonso
Alfred ˈalfrɛt
pn imię męskie; Alfred
Alghero
pn (geografia, geograficzny) miejscowość i gmina na Sardynii, w prowincji Sassari; Alghero
Algier ˈalʲɟɛr
pn (geografia, geograficzny) stolica Algierii; Algiers
Algierczyk alʲˈɟɛrʧ̑ɨk
n obywatel Algierii Algerian
Algieria alʲˈɟɛrʲja
pn (geografia, geograficzny) państwo w północnej Afryce ze stolicą w Algierze; Algeria
Alicante
pn (geografia, geograficzny) miasto portowe w południowo-wschodniej Hiszpanii; Alicante Alacant
Alicja aˈlʲiʦ̑ʲja
pn imię żeńskie; Alice
Alina aˈlʲĩna
pn imię żeńskie; Aline
Alkantara
pn (geografia, geograficzny) miasto w Hiszpanii; Alcántara
Alkione alʲˈcɔ̃nɛ
pn (astronomia, astronomiczny) najjaśniejsza gwiazda w Plejadach; jedna z gwiazd w gwiazdozbiorze Byka; jedna z gwiazd pojedynczych; Alcyone (mitologia grecka) jedna z Plejad; córka Atlasa i Plejone; przeniesiona na firmament jako gwiazda Alkione (1.4); Alcyone (mitologia grecka) królewna z Magnezji; córka Eola i żona Keyksa, zamieniona w zimorodka; Alcyone
Allah ˈalːax
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) Bóg w islamie; Allah
Allegheny ˌælᵻˈɡeɪni
pn (geografia, geograficzny) główny grzbiet górski w Pensylwanii w północnej części gór (1.2) Allegheny Allegheny Mountain (geografia, geograficzny) główny grzbiet górski w Wirginii Zachodniej w południowej części gór (1.2) Allegheny Allegheny Mountain (geografia, geograficzny) nazwa kilku amerykańskich gmin i miasteczek na obszarze stanów Pensylwania, Kentucky i Kalifornia Allegheny Allegheny Township (geografia, geograficzny) nazwa kilku hrabstw w amerykańskich stanach: Pensylwania, Karolina Północna i Wirginia Allegheny Allegheny County (geografia, geograficzny) pasma górskie w zachodniej części Appalachów Południowych Allegany Alleghany Alleghenies Allegheny Allegheny Mountains (geografia, geograficzny) rzeka płynąca przez amerykańskie stany Pensylwania i Nowy Jork Allegheny Allegheny River (geografia, geograficzny) wyżyna położona w zachodniej części Appalachów Południowych Allegheny Allegheny Plateau
Alpuhara
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) górzysta kraina w południowej Hiszpanii, stanowiąca część Andaluzji, odizolowana pasmami górskimi od reszty Półwyspu Iberyjskiego; Alpujarras
Alpy ˈalpɨ
pn (geografia, geograficzny) najwyższy łańcuch górski Europy, ciągnący się łukiem od wybrzeża Morza Śródziemnego po dolinę Dunaju w okolicach Wiednia; Alps
Alpy Apuańskie
pn (geografia, geograficzny) mały łańcuch górski w Toskanii, we Włoszech, część Apeninów; Apuan Alps
Alpy Bawarskie
pn (geografia, geograficzny) pasmo górskie w łańcuchu Północnych Alp Wapiennych; Bavarian Alps
Alpy Berchtesgadeńskie
pn (geografia, geograficzny) pasmo górskie, część Alp Salzburskich, w Północnych Alpach Wapiennych; Berchtesgaden Alps
Alpy Berneńskie
pn (geografia, geograficzny) pasmo górskie, część Alp Zachodnich w Szwajcarii; Bernese Alps
Alpy Centralne
pn (geografia, geograficzny) pasmo górskie, część Alp Wschodnich; Central Eastern Alps
Alpy Glarneńskie
pn (geografia, geograficzny) pasmo górskie, część Alp Zachodnich w Szwajcarii, w kantonach Glarus, Gryzonia, Sankt Gallen i Uri; Glarus Alps
Alpy Lepontyńskie
pn (geografia, geograficzny) część Alp Zachodnich na terenie Szwajcarii oraz we Włoszech; Lepontine Alps
Alpy Pennińskie
pn (geografia, geograficzny) pasmo górskie w Alp Zachodnich leżące na pograniczu Włoch i Szwajcarii; Pennine Alps
Alpy Retyckie
pn (geografia, geograficzny) część Alp Centralnych, położona na styku granic Szwajcarii, Włoch, Liechtensteinu i Austrii ; Rhaetian Alps
Alpy Urneńskie
pn (geografia, geograficzny) pasmo górskie należące do Alp Berneńskich, części Alp Zachodnich; Uri Alps
Alpy Wschodnie
pn (geografia, geograficzny) wschodnia część Alp, położona na terenie Austrii, Niemiec, Włoch, Słowenii, Szwajcarii i Liechtensteinu; Eastern Alps
Alwernia alˈvɛrʲɲa
pn (geografia, geograficzny) miasto w Polsce; Alwernia
Alzacja alˈzaʦ̑ʲja
n (geografia, geograficzny) kraina historyczna Francji, położony w północno-wschodniej części kraju nad Renem; Alsace
Amalia ãˈmalʲja
pn (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze katalogowym 284, z pasa głównego planetoid, odkryta w 1889 r.; Amalia imię żeńskie pochodzenia germańskiego; Amalia
Amanda ãˈmãnda
pn imię żeńskie pochodzenia łacińskiego; Amanda
Amazonia ˌãmaˈzɔ̃ɲja
pn (geografia, geograficzny) dorzecze Amazonki i tropikalny las tego dorzecza; Amazonia
Amazonka ˌãmaˈzɔ̃nka
pn (geografia, geograficzny) rzeka w Ameryce Południowej; Amazon Amazon River
Ambroży ãmˈbrɔʒɨ
pn imię męskie; Ambrose
Amelia ãˈmɛlʲja
pn polskie imię żeńskie pochodzenia germańskiego; Amelia
American Staffordshire terrier
n (kynologia, kynologiczny) rasa psów z grupy terierów w typie bull; American Staffordshire terrier
Ameryka ãˈmɛrɨka
pn (geografia, geograficzny) kontynent na półkuli zachodniej; America (potocznie, potoczny) (geografia, geograficzny) Stany Zjednoczone Ameryki America
Ameryka Południowa ãˈmɛrɨka ˌpɔwudʲˈɲɔva
pn (geografia, geograficzny) kontynent na półkuli zachodniej; South America
Ameryka Północna ãˈmɛrɨka puwˈnɔʦ̑na
pn (geografia, geograficzny) kontynent położony na półkulach: północnej i zachodniej; North America
Ameryka Łacińska ãˈmɛrɨka waˈʨ̑ĩj̃ska
pn (geografia, geograficzny) kraje Ameryki Południowej i Środkowej, w których używa się języka hiszpańskiego, portugalskiego lub francuskiego; Latin America
Ameryka Środkowa ãˈmɛrɨka ɕrɔtˈkɔva
pn (geografia, geograficzny) obszar, formalnie zaliczany do Ameryki Północnej, położony na połączeniu obu Ameryk, który obejmuje również wyspy mórz śródlądowych: Morza Karaibskiego i Zatoki Meksykańskiej; Central America
Amerykanin ˌãmɛrɨˈkãɲĩn
n mieszkaniec Ameryki – kontynentu American
Amiens
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w północnej Francji, nad Sommą; ośrodek administracyjny regionu Pikardia i departamentu Somma; Amiens
Amman ˈãmːãn
pn (geografia, geograficzny) stolica Jordanii; Amman (geografia, geograficzny) rzeka w Walii przepływająca przez Ammanford Amman
Amorgos
pn (geografia, geograficzny) miejscowość, stolica wyspy (1.1) Amorgos (geografia, geograficzny) wyspa na Morzu Egejskim, w archipelagu Cyklady, położona na wschód od Naksos; Amorgos
Amsterdam ãmˈstɛrdãm
pn (geografia, geograficzny) miasto, stolica Holandii; Amsterdam
Amu-daria ˌãmu‿ˈdarʲja
pn (geografia, geograficzny) rzeka w Azji Środkowej, powstaje z połączenia rzek Wachsz i Pandż, uchodzi do Jeziora Aralskiego; Amu Darya
Amur ˈãmur
pn (geografia, geograficzny) rzeka we wschodniej Azji; Amur River Amur
An-Nadżaf
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w środkowym Iraku, w pobliżu rzeki Eufrat; Najaf
Anaklet
pn historyczne imię męskie pochodzenia grecko-łacińskiego Anacletus
Ananiasz ãˈnãɲaʃ
pn imię męskie; Ananias
Ananke ãˈnãŋkɛ
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z księżyców Jowisza; Ananke (mitologia grecka) bogini i uosobienie konieczności, bezwzględnego przymusu, nieuchronności i siły zniewalającej do podporządkowania się wyrokowi przeznaczenia, utożsamiana z rzymską Necessitas; Ananke
Anapa
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, w Kraju Krasnodarskim, port nad Morzem Czarnym; Anapa
Anastazja ˌãnaˈstazʲja
pn imię żeńskie; Anastasia
Anastazy ˌãnaˈstazɨ
pn imię męskie; Anastasius
Anatol ãˈnatɔl
pn imię męskie; Anatoly
Anatolia ˌãnaˈtɔlʲja
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna i region współczesnej Turcji obejmujący półwysep Azji Mniejszej; Anatolia
Andaluzja ˌãndaˈluzʲja
pn (geografia, geograficzny) kraina w południowej Hiszpanii Andalusia
Andegawenia
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna w zachodniej Francji, w dorzeczu dolnej Loary; Anjou
Andegaweńczyk
n mieszkaniec Andegawenii Angevin
Andiżan
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto we wschodnim Uzbekistanie, w Kotlinie Fergańskiej, przy granicy z Kirgistanem, siedziba administracyjna wilajetu; Andijan
Andora ãnˈdɔra
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) niewielkie państwo w Europie między Francją a Hiszpanią; Andorra
Andrea ãnˈdrɛa
n imię żeńskie w kilku językach; Andrea
Andromeda ˌãndrɔ̃ˈmɛda
pn (astronomia, astronomiczny) gwiazdozbiór nieba północnego, w Polsce widoczny latem, jesienią i zimą; Andromeda imię żeńskie; Andromeda (mitologia grecka) królewna etiopska, córka Cefeusza i Kasjopei oraz żona Perseusza, po śmierci przeniesiona na firmament jako gwiazdozbiór Andromedy (1.3); Andromeda
Andrzej ˈãnḍʒɛj
pn imię męskie; Andrew
Andy ˈãndɨ
pn (geografia, geograficzny) góry w Ameryce Południowej; Andes
Aneta ãˈnɛta
pn polskie imię żeńskie; Annette
Angarsk
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji w obwodzie irkuckim, nad Angarą; Angarsk
Angelika ˌãŋɡɛˈlʲika
pn imię żeńskie; Angelica
Angers
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w zachodniej Francji leżące w Kraju Loary; Angers
Angielka ãŋʲˈɟɛlka
n kobieta narodowości angielskiej Englishwoman
Angl
n (historia, historyczny, historycznie) członek plemienia germańskiego zamieszkującego od V do VI wieku Brytanię; Angle
Anglia ˈãŋɡlʲja
pn (geografia, geograficzny) kraina geograficzno-historyczna w Wielkiej Brytanii; (potocznie, potoczny) utożsamiana ze Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej; England Britain the UK
Anglia Wschodnia
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) kraina historyczna i geograficzna we wschodniej Anglii, obejmująca hrabstwa Norfolk i Suffolk; East Anglia
Anglik ˈãŋɡlʲik
n mężczyzna narodowości angielskiej Englishman
Angola ãŋˈɡɔla
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Afryce; Angola
Angria
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna w Niemczech, środkowa część wczesnośredniowiecznego księstwa Saksonii, położona między Ostfalią a Westfalią; Angria
Anguilla
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) terytorium zależne Wielkiej Brytanii na Morzu Karaibskim; Anguilla
Ania ˈãɲa
pn (zdrobniale) poufała forma imienia Anna Annie
Aniela ãˈɲɛla
pn imię żeńskie; Angela
Anioł ˈãɲɔw
pn imię męskie; Angel
Anioł Pański ˈãɲɔw ˈpãj̃sʲci
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) modlitwa maryjna przypominająca o Zwiastowaniu Najświętszej Maryi Pannie; Angelus
Anioł Stróż ˈãɲɔw ˈstruʃ
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) według wierzeń chrześcijańskich indywidualnie przydzielony anioł czuwający nad człowiekiem od chwili jego narodzin; guardian angel
Anita ãˈɲita
pn polskie imię żeńskie przypuszczalnie pochodzenia hiszpańskiego; Anita
Aniuj
pn (geografia, geograficzny) rzeka w azjatyckiej części Rosji, w Jakucji; prawy dopływ Kołymy, powstająca z połączenia Małego i Wielkiego Aniuja; Anyuy
Ankara ãŋˈkara
pn (geografia, geograficzny) miasto, stolica Turcji; Ankara (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze katalogowym 1457; Ankara
Ankona
pn (geografia, geograficzny) miasto w środkowych Włoszech; Ancona
Anna ˈãnːa
pn (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze katalogowym 265; Anna (oficjalnie) (urzędowy) imię żeńskie; Ann Anna Anne
Antananarywa ˌãntãnãnaˈrɨva
pn (geografia, geograficzny) stolica Madagaskaru; Antananarivo
Antares ãnˈtarɛs
pn (astronomia, astronomiczny) najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Skorpiona; Antares
Antarktyda ˌãntarkˈtɨda
pn (geografia, geograficzny) kontynent, na którym znajduje się biegun południowy; Antarctica
Antarktyda Zachodnia
pn (geografia, geograficzny) zachodnia część kontynentu Antarktydy; Lesser Antarctica West Antarctica
Antarktyka ãnˈtarktɨka
pn (geografia, geograficzny) rejon globu ziemskiego od bieguna południowego do 60° szerokości geograficznej południowej, obejmujący Antarktydę, jej lądolód oraz otaczające je wody; Antarctic
Antarktyka Zachodnia
pn (geografia, geograficzny) część świata znajdująca się na półkuli południowej obejmująca Antarktydę Zachodnią, część Oceanu Południowego i położone na nim wyspy West Antarctica
Antek ˈãntɛk
pn (zdrobniale) Antoni Tony
Anteros
pn (mitologia grecka) bóg i uosobienie miłości odwzajemnionej lub miłości nieodwzajemnionej i zemsty za miłość odrzuconą; Anteros
Antigua
pn (geografia, geograficzny) wyspa położona na Karaibach, w archipelagu Małych Antyli, należąca do Wysp Nawietrznych; Antigua
Antigua i Barbuda ˌãntʲiˈɡu<sup>w</sup>a ˌi‿barˈbuda
pn (geografia, geograficzny) wyspiarskie państwo na Morzu Karaibskim ze stolicą w Saint John's; Antigua and Barbuda
Antioch ˈãntʲjɔx
pn historyczne imię męskie; Antiochus
Antiochia
pn (geografia, geograficzny) starożytne i współczesne miasto w południowej Turcji, nad Morzem Śródziemnym; Antakya (geografia, geograficzny) toponim, nazwa szeregu miast na świecie; Antioch Antiochia
Antoni ãnˈtɔ̃ɲi
pn polskie imię męskie pochodzenia łacińskiego; Anthony Antony Tony
Antonia ãnˈtɔ̃ɲja
pn imię żeńskie; Antonia
Antonin
pn imię męskie Antoninus
Antonina ˌãntɔ̃ˈɲĩna
pn polskie imię żeńskie pochodzenia łacińskiego; Antonia
Antoniusz
pn polskie imię męskie pochodzenia łacińskiego; Antonius
Antwerpia ãntˈfɛrpʲja
pn (geografia, geograficzny) miasto w Belgii; Antwerp
Antyle Holenderskie ãnˈtɨlɛ ˌxɔlɛ̃nˈdɛrsʲcɛ
pn (geografia, geograficzny) holenderskie terytorium autonomiczne; Netherlands Antilles
Anubis ãˈnubʲis
pn (mitologia egipska) bóg zmarłych, nekropolii i balsamistów; Anubis (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze katalogowym 1912; Anubis
Anżero-Sudżeńsk
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w azjatyckiej części Rosji, w obwodzie kemerowskim; Anzhero-Sudzhensk
Aosta
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto we Włoszech, stolica najmniejszego włoskiego regionu Doliny Aosty; Aosta
Apatyty
pn (geografia, geograficzny) miasto w Rosji, w obwodzie murmańskim; Apatity
Apeliotes ˌapɛˈlʲjɔtɛs
pn (mitologia grecka) bóg i uosobienie wiatru wschodniego; Apeliotes
Apeniny ˌapɛ̃ˈɲĩnɨ
pn (geografia, geograficzny) łańcuch górski we Włoszech; Apennine Mountains Appenines
Apia ˈapʲja
pn (geografia, geograficzny) stolica Samoa; Apia
Apollo aˈpɔlːɔ
pn (mitologia grecka) bóg sztuki (muzyki, poezji), światła i wróżbiarstwa, przewodnik muz; Apollo (rzadki, rzadko używany) imię męskie pochodzenia greckiego; jedno z imion mitologicznych; Apollo (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze katalogowym 1862, odkryta w 1932 r.; Apollo
Apoloniusz ˌapɔˈlɔ̃ɲuʃ
pn imię męskie; Apollonius
Appalachy ˌapːaˈlaxɨ
pn (geografia, geograficzny) system górski we wschodniej części Ameryki Północnej, w USA i Kanadzie; Appalachian Mountains
Apulia
pn (geografia, geograficzny) kraina historyczna i region administracyjny w południowych Włoszech; Apulia
Arab ˈarap
n mężczyzna wywodzący się z jednego z ponad dwudziestu krajów świata arabskiego; mężczyzna, którego językiem ojczystym jest arabski; Arab
Arabela ˌaraˈbɛla
pn imię żeńskie; Arabella
Arabia aˈrabʲja
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina zazwyczaj utożsamiana z Półwyspem Arabskim, lecz początkowo obejmująca obszar Azji leżący na południowy zachód od Mezopotamii, obejmując poza półwyspem również część Lewantu; Arabia
Arabia Saudyjska aˈrabʲja sawˈdɨjska
pn (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (geografia, geograficzny) państwo w Azji, na Półwyspie Arabskim ze stolicą w Rijadzie; Saudi Arabia
Arabka aˈrapka
n kobieta pochodzenia arabskiego, wywodząca się z jednego z krajów świata arabskiego Arab
Arad
pn (geografia, geograficzny) miasto w zachodniej Rumunii, w regionie Kriszana; Arad
Aragonia ˌaraˈɡɔ̃ɲja
pn (geografia, geograficzny) region autonomiczny w północnej Hiszpanii Aragon
Aragończyk
n mieszkaniec Aragonii Aragonese
Aragwi
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rzeka we wschodniej Gruzji, lewy dopływ Kury; Aragvi
Arak
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w środkowym Iranie, u podnóża gór Zagros; Arak
Araks
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rzeka w Turcji, Armenii, Iranie i Azerbejdżanie, prawostronny dopływ Kury; Aras
Aramejczyk ˌarãˈmɛjʧ̑ɨk
n członek ludów semickich żyjących na pustyniach na zachód od Mezopotamii w II tysiącleciu p.n.e.; Aramean
Ararat aˈrarat
pn (geografia, geograficzny) górski masyw wulkaniczny w Turcji; Ararat
Arbela arˈbɛla
pn (geografia, geograficzny) (starożytność) miasto w Iraku; Arbil
Archangielsk arˈxãŋʲɟɛlsk
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w północnej części europejskiej Rosji; Arkhangelsk
Archimedes ˌarçĩˈmɛdɛs
pn (historia, historyczny, historycznie) grecki matematyk; Archimedes
Ardeny
pn (geografia, geograficzny) silnie zalesione góry w południowo-wschodniej Belgii, Francji i Luksemburgu; Ardennes Ardennes Forest
Ares ˈarɛs
pn (mitologia grecka) bóg wojny; Ares
Argentyna ˌarɡɛ̃nˈtɨ̃na
pn (geografia, geograficzny) państwo w Ameryce Południowej; Argentina
Argolida
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna w północno-wschodniej części Peloponezu, z historycznym centrum w Argos; Argolis
Argonauta
n (mitologia grecka) każdy z uczestników wyprawy po złote runo pod wodzą Jazona na statku Argo; Argonaut
Argos
pn (geografia, geograficzny) miasto w Grecji, na Peloponezie, w Argolidzie, w okresie klasycznym niezależna polis; Argos
Argowia
pn (geografia, geograficzny) kanton w północnej Szwajcarii Aargau
Aria ˈarʲja
n (antropologia, antropologiczny) zwykle w lm: członek starożytnych koczowniczych plemion pasterskich mówiących dialektami indoeuropejskimi, które w III i II tysiącleciu p.n.e. zamieszkiwały Azję Środkową, by następnie rozprzestrzenić się na tereny Iranu i Indii; Aryan
Ariadna arʲˈjadna
pn imię żeńskie; Ariadne
Ariel ˈarʲjɛl
pn polskie imię męskie pochodzenia hebrajskiego; Ariel (astronomia, astronomiczny) jeden z księżyców Urana; Ariel (biblijny) stara nazwa Jerozolimy; obecnie miasto w Izraelu Ariel
Arizona ˌarʲiˈzɔ̃na
pn (geografia, geograficzny) stan w Stanach Zjednoczonych; Arizona
Arka Przymierza
pn (biblijny) skrzynia, w której przechowywano tablice z tekstem Dekalogu; Ark of the Covenant Ark of the Testimony
Arkadiusz arˈkadʲjuʃ
pn imię męskie; Arcadius
Arkadyjczyk
n (historia, historyczny, historycznie) mieszkaniec Arkadii Arcadian
Arkansas arˈkãw̃zas ˈarkãw̃sɔ
pn (geografia, geograficzny) (administracja) stan w Stanach Zjednoczonych; Arkansas
Arktur ˈarktur
pn (astronomia, astronomiczny) najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Wolarza, jedna z najjaśniejszych gwiazd na niebie; Arcturus
Arktyka ˈarktɨka
pn (geografia, geograficzny) najbliżej na północ wysunięty obszar Ziemi otaczający biegun północny; Arctic
Armagedon ˌarmaˈɡɛdɔ̃n
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) miejsce, w którym przy końcu świata odbędzie się bitwa między narodami Armageddon
Armawir
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, w Kraju Krasnodarskim, nad Kubaniem; Armavir
Armenia arˈmɛ̃ɲja
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Azji; Armenia
Armeńczyk arˈmɛ̃j̃n͇ʧ̑ɨk
n obywatel Armenii Armenian
Armia Czerwona
pn (wojskowość, wojskowy) (historia, historyczny, historycznie) nazwa sił zbrojnych Rosji sowieckiej i ZSRR od 1918 do 1946; Red Army
Armia Krajowa ˈarmʲja kraˈjɔva
pn (historia, historyczny, historycznie) konspiracyjne siły zbrojne polskiego państwa podziemnego w okresie drugiej wojny światowej Home Army
Armida arˈmʲida
pn (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) w poemacie Jerozolima wyzwolona piękna czarodziejka i uwodzicielka bohaterów; Armida
Armoryka
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna na terenie starożytnej Galii, obejmująca tereny między Loarą i Sekwaną; Armorica Aremorica
Arseniusz arˈsɛ̃ɲuʃ
pn imię męskie; Arsenius
Artakserkses
pn historyczne perskie imię męskie Artaxerxes
Artemida ˌartɛ̃ˈmʲida
pn (mitologia grecka) bogini łowów i przyrody (m.in. świata roślinnego i zwierzęcego, gór, lasów, gajów, bagien, źródeł leczniczych), łączona z Selene, Hekate i Persefoną oraz utożsamiana z rzymską Dianą; Artemis
Artemis arˈtɛ̃mʲis
pn (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze katalogowym 105; Artemis
Artezja
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) (rzadki, rzadko używany) Artois, kraina historyczna w północnej Francji, z głównym ośrodkiem w Arras; Artois
Artiom
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w azjatyckiej części Rosji, w Kraju Nadmorskim, położone niedaleko Władywostoku; Artyom
Artur ˈartur
pn imię męskie; Arthur
Aruba aˈruba
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) terytorium zależne Holandii w Ameryce Środkowej; Aruba
Arwad
pn (geografia, geograficzny) syryjskie miasto na wyspie nad Morzem Śródziemnym, w czasach starożytnych jedno z macierzystych osiedli i portów fenickich; Arwad
Aryjczyk aˈrɨjʧ̑ɨk
n (etnografia, etnograficzny) osoba należąca do grupy etnicznej, której członkowie posługują się jednym z języków indoeuropejskich lub której członkowie byli azjatyckimi przodkami dzisiejszych społeczności posługujących się jednym z języków indoeuropejskich Aryan (historia, historyczny, historycznie) w hitleryzmie: przedstawiciel najwyższej rasy, bez żydowskich przodków Aryan
Arystoteles ˌarɨstɔˈtɛlɛs
pn (historia, historyczny, historycznie) filozof grecki, Aristotle
Arzamas
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w europejskiej części Rosji w obwodzie niżnonowogrodzkim; Arzamas
As-dur
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) gama lub tonacja durowa zaczynająca się od dźwięku as (w zapisie nutowym z czterema bemolami) A-flat major
Asam
pn (geografia, geograficzny) stan w północno-wschodnich Indiach ze stolicą w Dispur; Assam
Asbiest
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, w obwodzie swierdłowskim, położone na Uralu; Asbest
Asklepios asˈklɛpʲjɔs
pn (mitologia grecka) bóg sztuki lekarskiej przedstawiany jako dojrzały, brodaty mężczyzna w długiej szacie, trzymający w ręce laskę owiniętą wężem, utożsamiany z rzymskim Eskulapem; syn Apollina i Koronis, córki Flegiasa; ojciec Higiei, Panacei, Iaso, Ajgle, Akeso, Podalejriosa i Machaona; Asclepius
Assam ˈasːãm
pn (geografia, geograficzny) prowincja w północno-wschodnich Indiach; Assam
Asteria aˈstɛrʲja
pn (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze katalogowym 658, z pasa głównego planetoid, odkryta w 1908 r.; Asteria (mitologia grecka) córka Teukrosa, syna Telamona Asteria (mitologia grecka) jedna z córek Danaosa Asteria (mitologia grecka) jedna z córek giganta Alkyoneusa Asteria (mitologia grecka) matka Hekate; żona tytana Persesa oraz siostra Leto; córka Kojosa i Fojbe; jedna z tytanid drugiego pokolenia; Asteria imię żeńskie pochodzenia łacińskiego; Asteria
Astrachań aˈstraxãɲ
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w południowej części europejskiej Rosji, położone nad Wołgą, stolica obwodu; Astrakhan
Astronomia ˌastrɔ̃ˈnɔ̃mʲja
pn (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze katalogowym 1154; Astronomia
Asturia
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina geograficzna położona w północnej Hiszpanii nad Zatoką Biskajską, w średniowieczu niezależne królestwo Asturia
Asyria aˈsɨrʲja
pn (historia, historyczny, historycznie) starożytne państwo semickie w północnej Mezopotamii; Assyria
Asyryjczyk ˌasɨˈrɨjʧ̑ɨk
n (etnografia, etnograficzny) przedstawiciel semickiego narodu zamieszkującego północny Irak, Iran, południową Turcję i Syrię; Assyrian
Asyż ˈasɨʃ
pn (geografia, geograficzny) miasto w regionie Umbria, we Włoszech; Assisi
Aszchabad aʃˈxabat
pn (geografia, geograficzny) stolica Turkmenistanu; Ashgabat Ashkhabad
Aszkelon
pn (geografia, geograficzny) miasto w Izraelu; Ashkelon
Atanazy
pn imię męskie; Athanasius
Atena aˈtɛ̃na
pn (mitologia grecka) bogini mądrości, wojny sprawiedliwej i rękodzieła (m.in. tkactwa, hafciarstwa, przędzalnictwa), utożsamiana z rzymską Minerwą; córka Zeusa i Metydy; opiekunka Aten; jedna z olimpijczyków; Athena
Ateny aˈtɛ̃nɨ
pn (geografia, geograficzny) stolica współczesnej Grecji; Athens
Atlanta
pn (geografia, geograficzny) (administracja) stolica i jednocześnie najludniejsze miasto amerykańskiego stanu Georgia; Atlanta
Atlantyda ˌatlãnˈtɨda
pn (mitologia, mitologiczny) mityczna wyspa całkowicie zniszczona przez trzęsienie ziemi, leżąca według Platona na Oceanie Atlantyckim naprzeciw Słupów Heraklesa; Atlantis
Atlantyk aˈtlãntɨk
pn (geografia, geograficzny) (potocznie, potoczny) (zobacz) Ocean Atlantycki Atlantic
Atlas ˈatlas
n (geografia, geograficzny) łańcuch górski w północno-zachodniej Afryce; Atlas Mountains
Atrek
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rzeka w północno-wschodnim Iranie i południowo-zachodnim Turkmenistanie; Atrek
Attyka
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina w środkowej Grecji leżąca na Półwyspie Attyckim z Atenami jako głównym ośrodkiem; Attica
Augiasz
pn (mitologia grecka) legendarny król Elidy na Peloponezie, jeden z Argonautów, syn Heliosa; Augeas
Augsburg
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto na prawach powiatu w Niemczech, w Bawarii, historyczna stolica Szwabii; Augsburg
August ˈawɡust
pn imię męskie; August
Aura ˈawra
pn (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze katalogowym 1488; Aura (mitologia grecka) nimfa frygijska szybka jak wiatr, łowczyni z orszaku Artemidy; Aura
Auschwitz
pn (historia, historyczny, historycznie) = KL Auschwitz, niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny na przedmieściu Oświęcimia Auschwitz
Auster ˈawstɛr
pn (mitologia rzymska) bóg wiatru południowego, utożsamiany z greckim Notosem; Auster Notus
Austerlitz
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) Sławków w Czechach Austerlitz
Austin
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w południowej części Stanów Zjednoczonych, stolica stanu Teksas; Austin
Australia awˈstralʲja
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo obejmujące prawie cały kontynent australijski; Australia (geografia, geograficzny) najmniejszy kontynent na Ziemi; Australia
Austria ˈawstrʲja
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Europie; Austria
Austriak ˈawstrʲjak
n mieszkaniec lub obywatel Austrii Austrian
Austro-Węgry ˌawstrɔ‿ˈvɛ̃ŋɡrɨ
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) państwo w Europie od 1867 do 1918 r. pod panowaniem Habsburgów, ze stolicami w Wiedniu i Budapeszcie; Austria-Hungary
Autonomia Palestyńska ˌawtɔ̃ˈnɔ̃mʲja ˌpalɛˈstɨ̃j̃ska
pn (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (potocznie, potoczny) tymczasowa struktura administracyjna zarządzająca obszarem Strefy Gazy i częścią Zachodniego Brzegu; Palestinian Authority
Autun
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w środkowej Francji, w Burgundii; Autun
Awentyn
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) jedno z siedmiu rzymskich wzgórz; Aventine Aventine Hill
Awinion aˈvʲĩɲɔ̃n
pn (geografia, geograficzny) miasto w południowej Francji nad Rodanem; Avignon
Azerbejdżan ˌazɛrˈbɛjʤ̑ãn
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Azji ze stolicą w Baku; Azerbaijan
Azerbejdżanin ˌazɛrbɛjˈʤ̑ãɲĩn
n mieszkaniec lub obywatel Azerbejdżanu Azerbaijani
Azja ˈazʲja
n (geografia, geograficzny) największy kontynent na Ziemi; Asia
Azja Mniejsza ˈazʲja ˈmʲɲɛ̇jʃa
pn (geografia, geograficzny) półwysep w zachodniej Azji, tworzący pomost lądowy łączący ten kontynent z Europą; Asia Minor
Azja Południowo-Wschodnia
n (geografia, geograficzny) region Azji składający się z Półwyspu Indochińskiego i Archipelagu Malajskiego z wyspami filipińskimi, obejmujący Birmę, Tajlandię, Kambodżę, Laos, Wietnam, Malezję, Singapur, Indonezję, Timor Wschodni, Brunei i Filipiny; Southeast Asia Southeastern Asia
Azja Środkowa
n (geografia, geograficzny) region Azji wyróżniany w geografii historycznej i politycznej; Central Asia
Azjata aˈzʲjata
n mieszkaniec kontynentu azjatyckiego Asian
Azor ˈazɔr
pn miejscowość w Izraelu, w dystrykcie Tel Awiwu; Azor
Azory aˈzɔrɨ
pn (geografia, geograficzny) archipelag na Oceanie Atlantyckim, region autonomiczny Portugalii; Azores
Ałapajewsk
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, w obwodzie swierdłowskim, na Uralu, położone nad rzeką Nejwą; Alapayevsk
Ałatau Kuźniecki
pn (geografia, geograficzny) pasmo górskie na terytorium Rosji, w Syberii Południowej, pomiędzy rzekami Tomem a Białym Ijusem; Kuznetsk Alatau
Ałtaj ˈawtaj
pn (geografia, geograficzny) azjatyckie pasmo górskie; Altai
B-dur
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) gama lub tonacja durowa zaczynająca się od dźwięku b (w zapisie nutowym z dwoma bemolami) B-flat major
BIOS bʲjɔs
acronym (informatyka, informatyczny) zestaw podstawowych procedur pośredniczących między systemem operacyjnym a sprzętem komputera zapisany w jego pamięci stałej; BIOS
BIZ
acronym = (ekonomia, ekonomiczny) bezpośrednie inwestycje zagraniczne FDI
BJJ
acronym = brazylijskie jiu-jitsu BJJ
BJRM ˌbɛ‿jɔt‿ɛr‿ˈɛ̃m
acronym = (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) Była Jugosłowiańska Republika Macedonii FYROM
BWA bɛ‿vu‿ˈa
acronym = (sztuka) Biuro Wystaw Artystycznych; office of art exhibition
Bab al-Mandab
pn (geografia, geograficzny) cieśnina między Afryką a Półwyspem Arabskim, ważny punkt żeglugowy na trasie Europa – Daleki Wschód; Bab-el-Mandeb
Baba Jaga ˈbaba ˈjaɡa
n (literacko) postać baśniowa wyobrażana jako brzydka starucha; uosobienie zła Baba Yaga
Babilon baˈbʲilɔ̃n
pn (starożytność) (geografia, geograficzny) starożytne miasto położone w Mezopotamii, dawna stolica Babilonii, obecnie teren Iraku; Babylon
Babilonia ˌbabʲiˈlɔ̃ɲja
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) starożytne państwo semickie w Mezopotamii, na terenie obecnego Iraku; Babylonia
Babol
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w północnym Iranie, w ostanie Mazandaran; Babol
Bachmut
pn (geografia, geograficzny) miasto na Ukrainie w obwodzie donieckim; Bakhmut
Bachus ˈbaxus
pn (mitologia rzymska) (zobacz) [[Dionizos, Bakchos, Liber, Liber Pater]] Bacchus
Badenia
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna w południowo-zachodniej części Niemiec, począwszy od średniowiecza margrabstwo, księstwo a wreszcie wielkie księstwo; Baden
Badenia-Wirtembergia ˌbadɛ̃ɲa‿vʲirtɛ̃mˈbɛrʲɟja
pn (geografia, geograficzny) kraj związkowy w południowej części Niemiec Baden-Württemberg
Bagdad ˈbaɡdat
pn (geografia, geograficzny) stolica Iraku; Baghdad Bagdad
Baghlan
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w północno-wschodnim Afganistanie; Baghlan
Bahamy baˈxãmɨ
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo wyspiarskie w Ameryce Północnej; the Bahamas (geografia, geograficzny) archipelag na Oceanie Atlantyckim; Bahama Islands
Bahrajn ˈbaxrajn
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Azji ze stolicą w Manamie; Bahrain
Baje
pn (geografia, geograficzny) miasto nad Zatoką Neapolitańską w Kampanii, słynne uzdrowisko już w czasach starożytnych; Baiae
Bajkał ˈbajkaw
pn (geografia, geograficzny) jezioro w Azji, najstarsze i najgłębsze na świecie; Baikal
Bajkonur
pn (geografia, geograficzny) dawny radziecki kosmodrom na terenie Kazachstanu; Baikonur
Bajonna
pn (geografia, geograficzny) miasto w południowo-zachodniej Francji; Bayonne
Bakczysaraj
pn (geografia, geograficzny) miasto na Krymie; Bakhchisaray Bakhchysarai
Bali
pn (geografia, geograficzny) indonezyjska wyspa w archipelagu Małych Wysp Sundajskich; Bali
Baliwat Guernsey
pn (geografia, geograficzny) (oficjalnie) dependencja korony brytyjskiej na Wyspach Normandzkich, obejmująca Guernsey i pobliskie wyspy Bailiwick of Guernsey
Baltimore
pn (geografia, geograficzny) największe miasto stanu Maryland w USA; Baltimore
Bamberg
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Niemczech, w Bawarii; Bamberg
Bamian
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w środkowym Afganistanie, w górach Hindukusz; Bamyan
Bandar Seri Begawan ˈbʌndərˈsɛribəˈgɑwən
pn (geografia, geograficzny) stolica Brunei; Bandar Seri Begawan
Bandżul ˈbãn͇ʤ̑ul
pn (geografia, geograficzny) stolica Gambii; Banjul
Bangalur
n (geografia, geograficzny) Bangaluru, miasto w południowych Indiach (oficjalna nazwa do 2006 roku); Bangalore
Bangkok ˈbãŋkːɔk
pn (geografia, geograficzny) stolica Tajlandii; Bangkok
Bangladesz bãŋɡˈladɛʃ
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Azji ze stolicą w Dhace; Bangladesh
Banglijczyk
n obywatel Bangladeszu Bangladeshi
Barabasz baˈrabaʃ
pn (biblijny) imię męskie; Barabbas
Barack
pn anglosaskie imię męskie Barack
Baran ˈbarãn
pn (astronomia, astronomiczny) (astrologia, astrologiczny) pierwszy znak zodiaku, w którym Słońce znajduje się od 21 marca do 19 (20) kwietnia; Aries (astronomia, astronomiczny) zodiakalny gwiazdozbiór nieba północnego, w Polsce widoczny jesienią i zimą; Aries
Baranek Boży baˈrãnɛɡ ˈbɔʒɨ
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) chrześc. symboliczny tytuł Jezusa Chrystusa, nawiązujący do jego ofiary na krzyżu i starotestamentowych proroctw; Lamb of God
Baranówka
pn (geografia, geograficzny) miasto na Ukrainie, w obwodzie żytomierskim, siedziba władz rejonu baranowskiego; Baranivka
Barbados barˈbadɔs
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Ameryce Środkowej; Barbados
Barbara barˈbara
pn imię żeńskie; Barbara (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze katalogowym 234; Barbara
Barbuda
pn (geografia, geograficzny) wyspa położona na Morzu Karaibskim, zaliczająca się do Wysp Nawietrznych, wchodząca w skład państwa Antigua i Barbuda; Barbuda
Barcelona ˌbarʦ̑ɛˈlɔ̃na
pn (geografia, geograficzny) miasto w Hiszpanii, stolica Katalonii; Barcelona (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze katalogowym 945; Barcelona
Bari bari
pn (geografia, geograficzny) miasto we Włoszech, stolica Apulii; Bari
Barnaba barˈnaba
pn rzadkie polskie imię męskie pochodzenia aramejskiego; Barnaby Barnabas
Barnauł
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w azjatyckiej części Rosji, w Kraju Ałtajskim, nad Obem; Barnaul
Barszczowice
pn (geografia, geograficzny) wieś na Ukrainie, w obwodzie lwowskim, w rejonie pustomyckim; Borshchovychi
Bartek ˈbartɛk
pn (zdrobniale) poufała forma męskiego imienia Bartosz Bart Barty (zdrobniale) poufała forma męskiego imienia Bartłomiej Bart Barty
Bartłomiej bartˈwɔ̃mʲjɛ̇j
pn imię męskie; Bartholomew
Basen Akwitański
pn (geografia, geograficzny) nizina w południowo-zachodniej Francji, położona na północ od Pirenejów, a na zachód od Masywu Centralnego; Aquitaine Basin
Basen Paryski
pn (geografia, geograficzny) rozległa nizinna kraina w północnej części Francji; Paris Basin
Basia ˈbaɕa
pn (zdrobniale) od: Barbara Babs Barb Barbie
Basieńka
pn (zdrobniale) od: Barbara Babs Barb Barbie
Basilicata
pn (geografia, geograficzny) (administracja) region administracyjny w południowych Włoszech z ośrodkiem administracyjnym w Potenzy; Basilicata
Bask bask
n członek narodu zamieszkującego tereny na granicy Hiszpanii i Francji nad Zatoką Biskajską; Basque
Basra
pn (geografia, geograficzny) miasto w południowym Iraku, położone nad rzeką Szatt al-Arab; Basra
Basseterre ˌbasːɛˈtɛrːɛ
pn (geografia, geograficzny) stolica Saint Kitts i Nevis; Basseterre
Bastia
pn (geografia, geograficzny) (administracja) główne miasto handlowe i przemysłowe na Korsyce we Francji; Bastia
Baszan
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna w północnej Palestynie, równina na wschód od rowu Jordanu; Bashan
Baszkir
n członek narodu Baszkirów Bashkir
Baszkiria
pn (geografia, geograficzny) autonomiczna republika, wchodząca w skład Federacji Rosyjskiej; Bashkiria
Baszkortostan
pn (geografia, geograficzny) autonomiczna republika, wchodząca w skład Federacji Rosyjskiej; Bashkortostan
Bawaria baˈvarʲja
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) kraj związkowy w południowej części Republiki Federalnej Niemiec ze stolicą w Monachium; Bavaria
Bawarka baˈvarka
n mieszkanka Bawarii Bavarian
Bazylea ˌbazɨˈlɛa
pn (geografia, geograficzny) miasto w Szwajcarii; Basel Basle
Bazyli baˈzɨlʲi
pn imię męskie; Basil
Bazylisa
pn rzadkie polskie imię żeńskie pochodzenia greckiego; Vasilisa
Bałakława
pn (geografia, geograficzny) miejscowość na Krymie, niegdyś samodzielne miasto, obecnie część Sewastopola; Balaklava
Bałaszow
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w zachodniej Rosji, w obwodzie saratowskim, położone nad rzeką Chopior; Balashov
Bałaszycha
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji w obwodzie moskiewskim, położone na wschód od Moskwy; Balashikha
Bałkany bawˈkãnɨ
pn (geografia, geograficzny) region Europy, obejmujący w przybliżeniu obszar Półwyspu Bałkańskiego; Balkans
Bałt bawt
n (etnografia, etnograficzny) członek narodu lub dawnego plemienia, posługującego się jednym z języków bałtyckich; Balt
Bałtyka bawˈtɨka
pn (geologia, geologiczny) kraton stanowiący do końca ordowiku samodzielny kontynent; Baltica
Baśka
pn (zdrobniale) od: Barbara Babs Barb Barbie
Beatrycze ˌbɛaˈtrɨʧ̑ɛ
pn polskie imię żeńskie pochodzenia włoskiego; Beatrice
Beduin bɛˈdu<sup>j</sup>ĩn
n (etnografia, etnograficzny) członek koczowniczych lub półkoczowniczych plemion krajów arabskich; Bedouin
Bejrut ˈbɛjrut
pn (geografia, geograficzny) miasto w Azji, stolica Libanu; Beirut
Bekaa
pn (geografia, geograficzny) żyzna dolina w Libanie, 30 km na wschód od Bejrutu; Beqaa
Belebej
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto rejonowe w Republice Baszkortostanu, w azjatyckiej części Rosji; Belebey
Belfast ˈbɛlfast
pn (geografia, geograficzny) stolica Irlandii Północnej, Belfast
Belfort
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto we wschodniej Francji, w regionie Burgundia-Franche-Comté; Belfort
Belg bɛlk
n obywatel Belgii Belgian
Belgia ˈbɛlʲɟja
n (geografia, geograficzny) państwo w Europie Zachodniej ze stolicą w Brukseli; Belgium
Belgijka bɛlʲˈɟijka
n obywatelka Belgii Belgian
Belgrad ˈbɛlɡrat
pn stolica Serbii; Belgrade
Belize bɛˈlʲizɛ
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Ameryce Środkowej ze stolicą w Belmopanie; Belize
Bellona bɛlˈːɔ̃na
pn (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze katalogowym 28; Bellona (mitologia rzymska) bogini wojny, utożsamiana z grecką Enyo; Bellona
Bendery
pn (geografia, geograficzny) miasto w Naddniestrzu, separatystycznej części Mołdawii, port nad Dniestrem; Bender
Benedykt bɛ̃ˈnɛdɨkt
pn polskie imię męskie pochodzenia łacińskiego; Benedict
Beneluks
pn (geografia, geograficzny) region w Europie Zachodniej, składający się z trzech sąsiadujących ze sobą monarchii: Belgii, Holandii i Luksemburga; Benelux
Benewent
pn (geografia, geograficzny) miasto i gmina we Włoszech, w regionie Kampania, w prowincji Benewent (1.2); Benevento
Bengal
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna w Azji Południowej, w Indiach i Bangladeszu, we wschodniej części Niziny Hindustańskiej, nad Zatoką Bengalską; Bengal (geografia, geograficzny) toponim, nazwa kilku miejscowości i gmin w USA Bengal
Beniamin bɛ̃ˈɲjãmʲĩn
pn polskie imię męskie hebrajskiego pochodzenia; Benjamin
Benin ˈbɛ̃ɲĩn
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Afryce; Benin
Beocja bɛˈɔʦ̑ʲja
n (geografia, geograficzny) kraina historyczna w środkowej Grecji; Boeotia (geografia, geograficzny) nomos w środkowej Grecji Boeotia
Berber ˈbɛrbɛr
n (etnografia, etnograficzny) rdzenny mieszkaniec północnej Afryki i Sahary pochodzenia chamito-semickiego; Berber
Berberia
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraje Maghrebu, zamieszkiwane przez ludność berberyjską; Barbary
Berdyczów bɛrˈdɨʧ̑uf
pn (geografia, geograficzny) miasto na Ukrainie, w obwodzie żytomierskim; Berdychiv
Berenika ˌbɛrɛ̃ˈɲika
pn spolszczone imię żeńskie pochodzenia greckiego; Berenice
Beresteczko
pn (geografia, geograficzny) miasto na Ukrainie, w obwodzie wołyńskim, w rejonie horochowskim, nad Styrem; Berestechko
Berezyna
pn (geografia, geograficzny) miasto na Białorusi w obwodzie mińskim; Byerazino (geografia, geograficzny) rzeka na Białorusi, prawy dopływ Dniepru; Berezina (geografia, geograficzny) rzeka w środkowej Białorusi, prawy dopływ Niemna; Berezina
Bereźne
pn (geografia, geograficzny) miasto na Ukrainie, w obwodzie rówieńskim, siedziba rejonu berezieńskiego, położone nad rzeką Słuczą; Berezne
Bereżce
pn (geografia, geograficzny) wieś na Ukrainie, w obwodzie tarnopolskim, w rejonie krzemienieckim; Velyki Berezhtsi
Bergamo
pn (geografia, geograficzny) miasto we Włoszech, w regionie Lombardia; Bergamo
Berhomet
pn (geografia, geograficzny) osiedle typu miejskiego na Ukrainie w rejonie wyżnickim obwodu czerniowieckiego; Berehomet
Berlin ˈbɛrlʲĩn
pn (geografia, geograficzny) miasto, stolica Niemiec; Berlin
Berlin Zachodni ˈbɛrlʲĩn zaˈxɔdʲɲi
n (historia, historyczny, historycznie) enklawa na obszarze NRD istniejąca w latach 1949–1990, położona w zachodniej części Berlina; West Berlin
Bermudczyk
n mieszkaniec Bermudów Bermudian
Bermudy bɛrˈmudɨ
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) terytorium zależne Wielkiej Brytanii na Bermudach (1.2); Bermuda
Bernadeta
pn (oficjalnie) (urzędowy) imię żeńskie; Bernadette
Bernard ˈbɛrnart
pn imię męskie; Bernard
Berno ˈbɛrnɔ
pn (geografia, geograficzny) stolica Szwajcarii; Bern
Besarabia
n (geografia, geograficzny) kraina położona między Dniestrem a Prutem, obecnie podzielona między Mołdawię i Ukrainę; Bessarabia
Beskid
pn (geografia, geograficzny) szczyt w Tatrach Zachodnich Beskid
Beskidy
pn (geografia, geograficzny) pasmo górskie w Karpatach zewnętrznych; Beskids
Betesda
pn (biblijny) (historia, historyczny, historycznie) nazwa antycznej sadzawki zlokalizowanej w północnej części starej Jerozolimy; Bethesda
Betlejem bɛˈtlɛjɛ̃m
pn (geografia, geograficzny) miasto w środkowej części Palestyny; Bethlehem
Bełz
pn (geografia, geograficzny) miasto na Ukrainie, w obwodzie lwowskim, w rejonie sokalskim, nad Sołokiją i Rzeczycą, do 1951 roku znajdowało się w granicach Polski; Belz
Bhutan ˈbutãn
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Azji ze stolicą w Thimphu; Bhutan
Bi-Pi ˈbʲi‿pʲi
pn (środowiskowy) (harcerski) Robert Baden-Powell, twórca skautingu B-P
Biafra
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) państwo istniejące w latach 1967–1970 w Afryce, na wybrzeżu obecnej Nigerii; Biafra
Białorusin ˌbʲjawɔˈruɕĩn
n osoba narodowości białoruskiej, obywatel Białorusi, mieszkaniec Białorusi Belarusian
Białoruś bʲjaˈwɔruɕ
n (geografia, geograficzny) państwo w Europie; Belarus Belorussia
Biały ˈbʲjawɨ
n (historia, historyczny, historycznie) człowiek walczący z bolszewikami podczas rewolucji w Rosji i wojnie domowej; White
Biały Dom
pn (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) siedziba prezydenta Stanów Zjednoczonych w Waszyngtonie; White House
Biały Drin
pn (geografia, geograficzny) rzeka w zachodnim Kosowie i północnej Albanii, w zlewisku Morza Adriatyckiego; White Drin
Biały Men
pn (geografia, geograficzny) rzeka w Niemczech, w Bawarii, w Górnej Frankonii, północny i prawy dopływ Menu; White Main
Bibiana bʲiˈbʲjãna
pn (geografia, geograficzny) miejscowość we Włoszech, w regionie Piemont, w prowincji Turyn; Bibiana imię żeńskie; Viviana Vivien Vivienne
Biblia ˈbʲiblʲja
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) zbiór ksiąg, spisanych pierwotnie po hebrajsku, aramejsku i grecku, uznawany przez żydów i chrześcijan za natchnione przez Boga; Bible Book
Biebrza
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rzeka w północno-wschodniej Polsce, prawy dopływ Narwi; Biebrza
Bielsko-Biała ˌbʲjɛlskɔ‿ˈbʲjawa
pn (geografia, geograficzny) miasto w południowej Polsce; Bielsko-Biala
Bieriezniki
n (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, w Kraju Permskim, na lewym brzegu Kamy; Berezniki
Biesiedź
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rzeka w Rosji i na Białorusi, lewy dopływ Soży; Besed
Biełaja
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rzeka w Rosji, w Baszkirii, lewy dopływ Kamy w dorzeczu Wołgi; Belaya River
Biełgorod
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w w europejskiej części Rosji, nad rzeką Doniec, stolica obwodu biełgorodzkiego; Belgorod
Biełogorsk
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w azjatyckiej części Rosji, w obwodzie amurskim, nad Tomem; Belogorsk
Biełorieck
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto rejonowe w Republice Baszkirii, w Rosji; Beloretsk
Biełowo
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w azjatyckiej części Rosji, w obwodzie kemerowskim; Belovo
Bieżanice
pn (geografia, geograficzny) (administracja) osiedle typu miejskiego w Rosji, w obwodzie pskowskim, siedziba administracyjna rejonu bieżanickiego; Bezhanitsy
Birma ˈbʲirma
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (zobacz) Mjanma Burma
Birmingham
pn (geografia, geograficzny) miasto w Anglii, siedziba władz hrabstwa West Midlands; Birmingham
Birobidżan
pn (geografia, geograficzny) miasto w azjatyckiej części Rosji, położone na Dalekim Wschodzie, między rzekami Birą i Bidżanem; Birobidzhan
Bitynia
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna w Azji Mniejszej, prowincja rzymska; Bithynia
Bizancjum bʲiˈzãnʦ̑ʲjũm
pn (historia, historyczny, historycznie) starożytne miasto nad cieśniną Bosfor, nad zatoką Złotego Rogu; później Konstantynopol; obecnie Stambuł; Byzantium termin stosowany przez nowożytnych historyków na określenie cesarstwa bizantyńskiego/cesarstwa bizantyjskiego Byzantine Empire
Bizantyjczyk
n (historia, historyczny, historycznie) mieszkaniec Bizancjum (cesarstwa bizantyjskiego) Byzantine
Bizerta
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w północnej Tunezji, port nad Morzem Śródziemnym; Bizerte
Bliski Wschód ˈblʲisʲci ˈfsxut
pn (geografia, geograficzny) obszar na styku Europy, Afryki i południowo-zachodniej Azji; Middle East Near East
Bliźnięta blʲiʑˈɲɛ̃nta
pn (astronomia, astronomiczny) (astrologia, astrologiczny) trzeci znak zodiaku, w którym Słońce znajduje się od 21 (22) maja do 20 (21) czerwca; Gemini (astronomia, astronomiczny) zodiakalny gwiazdozbiór nieba północnego, w Polsce widoczny zimą i wiosną; Gemini
Bochum
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto na prawach powiatu położone w zachodniej części Niemiec; Bochum
Bodo
pn (etnografia, etnograficzny) grupa etniczna zamieszkująca stan Asam w Indiach, posługująca się językiem bodo z tybeto-birmańskiej rodziny językowej; Bodo Bodo people
Bogarodzica
n (staropolski) (peryfrastyczny) Maria z Nazaretu; Mother of God
Bogarodzicielka
pn (teologia, teologiczny) (peryfrastyczny) Maria z Nazaretu; Mother of God
Bogota bɔˈɡɔta
pn (geografia, geograficzny) miasto, stolica Kolumbii; Bogota
Bogumił bɔˈɡũmʲiw
pn imię męskie; Bogomile
Bogurodzica
n (staropolski) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (peryfrastyczny) Maria z Nazaretu; Mother of God
Boh
pn (geografia, geograficzny) rzeka na Ukrainie mająca źródła na Podolu, uchodząca do Morza Czarnego; Boh Southern Bug Southern Buh
Bohemia bɔˈxɛ̃mʲja
pn (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze katalogowym 371; Bohemia
Boko Haram
pn (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) nigeryjska islamistyczna sekta bojówkarska domagająca się wprowadzenia szariatu; Boko Haram
Bolechowce
pn (geografia, geograficzny) wieś na Ukrainie w rejonie drohobyckim obwodu lwowskiego; Bolekhivtsi
Bolesław bɔˈlɛswaf
pn polskie imię męskie pochodzenia staropolskiego; Boleslas
Boliwia bɔˈlʲivʲja
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w środkowej części Ameryki Południowej, ze stolicą w Sucre; Bolivia
Bolonia bɔˈlɔ̃ɲja
pn (geografia, geograficzny) miasto położone między Padem a Apeninami w północnych Włoszech; Bologna
Bolton
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Wielkiej Brytanii, w Anglii; Bolton
Bonawentura ˌbɔ̃navɛ̃nˈtura
pn polskie imię męskie pochodzenia łacińskiego; Bonaventure
Bonifacy ˌbɔ̃ɲiˈfaʦ̑ɨ
pn imię męskie; Boniface
Bordżomi
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto uzdrowiskowe w Gruzji, w regionie Samcche-Dżawachetia; Borjomi
Boreasz bɔˈrɛaʃ
pn (mitologia grecka) bóg i uosobienie wiatru północnego, utożsamiany z rzymskim Akwilonem; Boreas
Borki Wielkie
pn (geografia, geograficzny) (administracja) osiedle typu miejskiego w rejonie tarnopolskim obwodu tarnopolskiego; Velyki Birky
Borneo bɔrˈnɛɔ
pn (geografia, geograficzny) wyspa w Archipelagu Malajskim; Borneo
Bornholm ˈbɔrn̥xɔlm
pn (geografia, geograficzny) duńska wyspa w południowo-zachodniej części Bałtyku; Bornholm
Borodzianka
pn (geografia, geograficzny) osiedle typu miejskiego na Ukrainie, stolica rejonu borodziańskiego w obwodzie kijowskim, położone nad rzeką Zdwiż; Borodianka
Borowicze
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w europejskiej części Rosji, w obwodzie nowogrodzkim, położone nad rzeką Mstą; Borovichi
Borszczów
pn (geografia, geograficzny) miasto na Ukrainie, w obwodzie tarnopolskim, siedziba administracyjna rejonu borszczowskiego; Borshchiv
Borys ˈbɔrɨs
pn polskie imię męskie pochodzenia protobułgarskiego; Boris
Borysoglebsk
pn (geografia, geograficzny) miasto w europejskiej części Rosji, w obwodzie woroneskim; Borisoglebsk
Boryspol
pn (geografia, geograficzny) miasto na Ukrainie, w obwodzie kijowskim; Boryspil
Borysław
pn (geografia, geograficzny) miasto na Ukrainie, w obwodzie lwowskim, w rejonie drohobyckim, nad rzeką Tyśmienicą; Boryslav
Bosfor ˈbɔsfɔr
pn (geografia, geograficzny) cieśnina łącząca Morze Czarne z morzem Marmara, oddzielająca Europę od Azji; Bosphorus
Bosra
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w południowej Syrii; Bosra
Boston ˈbɔstɔ̃n
pn (geografia, geograficzny) miasto w Stanach Zjednoczonych; Boston
Boszniak ˈbɔʃʲɲak
n przedstawiciel narodu południowosłowiańskiego, zamieszkującego Bośnię i Hercegowinę, utożsamiany z wyznaniem muzułmańskim; Bosniac Bosniak
Botnia
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) (dawniej, dawny) kraina historyczna położona nad Zatoką Botnicką, niegdyś w całości pod panowaniem szwedzkim, obecnie podzielona między Szwecję i Finlandię Bothnia
Botnik Południowy
pn (geografia, geograficzny) południowa część Zatoki Botnickiej na Bałtyku; Bothnian Sea
Botnik Północny
pn (geografia, geograficzny) północny basen Zatoki Botnickiej, oddzielony od Botnika Południowego cieśniną Kvarken Północny; Bay of Bothnia Bothnian Bay
Botswana bɔtsˈfãna
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Afryce; Botswana
Bołgrad
pn (geografia, geograficzny) miasto na Ukrainie, w obwodzie odeskim, siedziba administracyjna rejonu bołgradzkiego, położone na północno-wschodnim brzegu jeziora Jałpuh; Bolhrad
Bołszowce
pn (geografia, geograficzny) osiedle typu miejskiego na Ukrainie, w obwodzie iwanofrankiwskim; Bilshivtsi
Bośnia ˈbɔɕɲa
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) region w południowej Europie; Bosnia
Bośnia i Hercegowina ˈbɔɕɲa ˌi‿xɛrʦ̑ɛɡɔˈvʲĩna
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Europie na Półwyspie Bałkańskim ze stolicą w Sarajewie; Bosnia and Herzegovina
Bośniak ˈbɔɕɲak
n (potocznie, potoczny) bośniacki muzułmanin mieszkający w Bośni i Hercegowinie Bosniac Bosniak mieszkaniec Bośni, obywatel Bośni i Hercegowiny Bosnian
Boża Rodzicielka
pn (teologia, teologiczny) (peryfrastyczny) Maria z Nazaretu; Mother of God
Boże Ciało ˈbɔʒɛ ˈʨ̑awɔ
n (potocznie, potoczny) w Kościele katolickim Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Pańskiej; Corpus Christi
Boże Narodzenie ˈbɔʒɛ ˌnarɔˈʣ̑ɛ̃ɲɛ
pn (kulturoznawstwo, wiedza o kulturze, kulturoznawczy) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w chrześcijaństwie: święto obchodzone 25 i 26 grudnia, w którym wspomina się narodzenie Jezusa Chrystusa; Christmas Xmas
Boży Grób
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) pozostałości grobu Jezusa Chrystusa w Jerozolimie zamienione w kaplicę Holy Sepulchre
Brabancja Flamandzka braˈbãnʦ̑ʲja flãˈmãnʦ̑ka
pn (geografia, geograficzny) prowincja w Belgii, we Flandrii; Flemish Brabant
Brabancja Północna
pn (geografia, geograficzny) (administracja) prowincja na południu Holandii ze stolicą w ’s-Hertogenbosch; North Brabant
Brabancja Walońska braˈbant͡sja vaˈlɔ̃ɲska
pn (geografia, geograficzny) prowincja w Belgii, w Walonii; Walloon Brabant
Brabantczyk
n mieszkaniec Brabancji Brabantian
Bracław
pn (geografia, geograficzny) osiedle typu miejskiego na Ukrainie, w obwodzie winnickim, w rejonie niemirowskim, na prawym brzegu rzeki Boh; Bratslav
Brahma ˈbraxma
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (mitologia, mitologiczny) w hinduizmie najwyżej wyniesiona pobożna żywa istota, która wraz z Wisznu i Śiwą tworzy Trójcę; Brahma
Brahmaputra ˌbraxmaˈputra
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rzeka w Chinach, Indiach i Bangladeszu; Brahmaputra
Brandenburgia
pn (geografia, geograficzny) (administracja) kraj związkowy w północno-wschodniej części Republiki Federalnej Niemiec ze stolicą w Poczdamie; Brandenburg
Braszów
pn (geografia, geograficzny) miasto w środkowej Rumunii, w okręgu Braszów; Brașov
Brasília
pn (geografia, geograficzny) stolica Brazylii; Brasília
Bratysława ˌbratɨˈswava
pn (geografia, geograficzny) stolica i największe miasto Słowacji; Bratislava
Brazylia braˈzɨlʲja
pn (geografia, geograficzny) państwo w Ameryce Południowej; Brazil
Brazylijczyk ˌbrazɨˈlʲijʧ̑ɨk
n obywatel Brazylii Brazilian
Breda
pn (geografia, geograficzny) miasto w Holandii; Breda
Bregencja
pn (geografia, geograficzny) miasto w Austrii, nad Jeziorem Bodeńskim, stolica kraju związkowego Przedarulania, siedziba powiatu; Bregenz
Brenner
pn (geografia, geograficzny) jedna z najważniejszych alpejskich przełęczy na granicy Austrii i Włoch; Brenner Pass
Brest
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto we Francji, w regionie Bretania; Brest
Bretania brɛˈtãɲja
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) kraina historyczna i region w północno-zachodniej Francji; Brittany
Bretończyk
n mieszkaniec Bretanii Breton
Brian
pn imię męskie pochodzenia celtyckiego; Brian
Briańsk
pn (geografia, geograficzny) miasto w zachodniej części Rosji, nad Desną, stolica obwodu briańskiego Bryansk
Bridgetown
pn (geografia, geograficzny) stolica Barbadosu; Bridgetown
Bristol
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w południowo-zachodniej Anglii; Bristol
Brno brnɔ
pn (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze katalogowym 2889; Brno (geografia, geograficzny) miasto w Czechach; Brno
Bronisław brɔ̃ˈɲiswaf
pn polskie imię męskie pochodzenia słowiańskiego; Branislav
Brugia
pn (geografia, geograficzny) miasto w północno-zachodniej Belgii, ośrodek administracyjny prowincji Flandria Zachodnia; Bruges
Bruksela bruˈksɛla
pn (geografia, geograficzny) stolica Belgii; Brussels
Brunei brũˈnɛji
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Azji; Brunei
Brunon ˈbrũnɔ̃n
pn imię męskie; Bruno
Brunszwik
n (geografia, geograficzny) miasto w środkowych Niemczech, w kraju związkowym Dolna Saksonia; Brunswick Braunschweig
Brutus
pn rzadkie imię męskie; Brutus
Brygida brɨˈɟida
pn imię żeńskie; Bridget
Brytania
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) prowincja rzymska obejmująca dzisiejszą Wielką Brytanię, krainę zamieszkiwaną przez Brytów Britain (rzadki, rzadko używany) (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) określenie na Wielką Brytanię lub całe Imperium Brytyjskie Britain (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) starożytne określenie Wysp Brytyjskich Britannia (symbolicznie) postać kobiety symbolizująca Wielką Brytanię Britannia
Brytyjczyk brɨˈtɨjʧ̑ɨk
n obywatel Wielkiej Brytanii Brit Briton
Brytyjskie Wyspy Dziewicze brɨˈtɨjsʲcɛ ˈvɨspɨ ʥ̑ɛˈvʲiʧ̑ɛ
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) brytyjskie terytorium zależne w Ameryce Środkowej, w basenie Morza Karaibskiego; British Virgin Islands
Bryzgowia
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna w południowo-zachodnich Niemczech, między Renem a Schwarzwaldem; Breisgau
Brześć
pn (geografia, geograficzny) miasto na Białorusi, przy granicy z Polską; Brest
Bród Kamienny
pn (geografia, geograficzny) osiedle typu miejskiego na Ukrainie w rejonie baranowskim obwodu żytomierskiego; Kamianyi Brid
Bucefał
pn (historia, historyczny, historycznie) koń Aleksandra Wielkiego; Bucephalas Bucephalus
Buchara
n (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Uzbekistanie nad rzeką Zarafszan, stolica wilajetu bucharskiego; Bukhara
Buczacz
pn (geografia, geograficzny) miasto na Ukrainie, w obwodzie tarnopolskim, nad rzeką Strypą, siedziba rejonu buczackiego; Buchach
Budapeszt buˈdapɛʃt
pn (geografia, geograficzny) (administracja) (urzędowy) stolica Węgier; Budapest
Budzanów
pn (geografia, geograficzny) wieś, a dawniej miasto, w rejonie trembowelskim obwodu tarnopolskiego Ukrainy, położona nad rzeką Seret; Budaniv
Budziak
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) kraina historyczna będąca częścią Besarabii, podzielona między Ukrainę a Mołdawię, rozciągająca się wzdłuż wybrzeża Morza Czarnego między Prutem , Dniestrem i dolnym Dunajem; Budjak
Budziszyn buˈʥ̑iʃɨ̃n
pn (geografia, geograficzny) miasto we wschodnich Niemczech; Bautzen
Buenos Aires
pn (geografia, geograficzny) miasto, stolica Argentyny; Buenos Aires
Bug buk
pn (geografia, geograficzny) rzeka płynąca przez terytorium Polski, Ukrainy i Białorusi; Bug Western Bug
Bugulma
pn (geografia, geograficzny) miasto w europejskiej części Rosji, w Tatarstanie; Bugulma
Bukareszt buˈkarɛʃt
pn (geografia, geograficzny) stolica Rumunii; Bucharest
Bukowina
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna położona pomiędzy Karpatami Wschodnimi a środkowym Dniestrem, obecnie podzielona między Ukrainę a Rumunię; Bukovina
Burbonia
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna położona na terenie obecnych departamentów Aller i Cher; Bourbonnais
Bureja
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rzeka w azjatyckiej części Rosji, dopływ Amuru; Bureya
Burgenland
pn (geografia, geograficzny) (administracja) najbardziej wysunięty na wschód kraj związkowy Austrii; Burgenland
Burgundczyk
n mieszkaniec Burgundii Burgundian
Buriat
n mieszkaniec Buriacji Buryat Buryatian
Burkina Faso burʲˈcĩna ˈfasɔ
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w zachodniej Afryce; Burkina Faso Burkina
Bursztyn
pn (geografia, geograficzny) miasto wydzielone z rejonu na Ukrainie, w obwodzie iwanofrankiwskim, położone nad rzeką Gniłą Lipą; Burshtyn
Burundi buˈrũndʲi
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Afryce; Burundi
Busza
pn (geografia, geograficzny) wieś na Ukrainie w rejonie jampolskim, obwodu winnickiego, przy ujściu rzeki Buszy do Morachwy; Busha
Buszehr
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w południowo-zachodnim Iranie, nad Zatoką Perską; Bushehr
Butla
pn (geografia, geograficzny) wieś na Ukrainie, w obwodzie lwowskim, w rejonie turczańskim; Bitlia
Bułgar ˈbuwɡar
n człowiek narodowości bułgarskiej, obywatel Bułgarii, mieszkaniec Bułgarii Bulgarian
Bułgaria buwˈɡarʲja
n (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w południowej Europie ze stolicą w Sofii; Bulgaria
Byblos
pn (geografia, geograficzny) miasto w środkowym Libanie na wybrzeżu Morza Śródziemnego, centrum administracyjne dystryktu Dżubajl; Byblos
Byk bɨk
pn (astronomia, astronomiczny) (astrologia, astrologiczny) drugi znak zodiaku, w którym Słońce znajduje się od 20 (21) kwietnia do 20 (21) maja Taurus (astronomia, astronomiczny) zodiakalny gwiazdozbiór nieba północnego, w Polsce widoczny jesienią i zimą; Taurus
Bystrzyca
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rumunii, położone w północno-wschodnim Siedmiogrodzie; Bistrița
Była Jugosłowiańska Republika Macedonii ˈbɨwa ˌjuɡɔswɔˈvʲjä̃j̃ska rɛˈpublʲika ˌmaʦ̑ɛˈdɔ̃ɲji
pn (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) nazwa Republiki Macedonii używana przez ONZ Former Yugoslav Republic of Macedonia
Bóbrka
pn (geografia, geograficzny) miasto na Ukrainie, na Podolu, nad Ługiem, w obwodzie lwowskim, w rejonie przemyślańskim; Bibrka
Bóg buk
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) bóg w religii monoteistycznej; God
Bóg Ojciec
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w chrześcijaństwie: pierwsza osoba Trójcy Świętej; God the Father
Błagojewgrad
pn (geografia, geograficzny) miasto i uzdrowisko w południowo-zachodniej Bułgarii; Blagoevgrad
Błagowieszczeńsk
pn (geografia, geograficzny) miasto w azjatyckiej części Rosji, nad Amurem; Blagoveshchensk
C-dur
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) gama lub tonacja durowa zaczynająca się od dźwięku c (w zapisie nutowym bez znaków przykluczowych) C major
CD sʲi‿ˈdʲi ʦ̑ɛ‿ˈdɛ
acronym = (angielski) compact disc → płyta kompaktowa CD
CJK
acronym = (wulgarnie, wulgaryzm) co jest, kurwa WTF
CNC
acronym = (maszynoznawstwo) skomputeryzowane sterowanie numeryczne; CNC = (maszynoznawstwo) pracujący z wykorzystaniem skomputeryzowanego sterowania numerycznego CNC
COBOL ˈkɔbɔl
acronym (informatyka, informatyczny) język programowania, stworzony pod koniec lat 50. XX wieku, przeznaczony do zastosowań przemysłowo-handlowych; COBOL
CV
n (urzędowy) (biurowość, biurowy) życiorys (zawodowy) CV
Cambrai
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miejscowość we Francji, w regionie Hauts-de-France; Cambrai
Cambridge
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto uniwersyteckie w Wielkiej Brytanii, w Anglii Wschodniej; Cambridge
Canberra
pn (geografia, geograficzny) stolica Australii; Canberra
Cannes
pn (geografia, geograficzny) miasto i gmina we Francji na Lazurowym Wybrzeżu; Cannes
Cardiff ˈkardʲif
pn (geografia, geograficzny) miasto i stolica Walii; Cardiff
Carmen ˈkarmɛ̃n
pn imię żeńskie; Carmen
Casablanca
pn (geografia, geograficzny) największe miasto Maroka; Casablanca
Cchinwali
pn (geografia, geograficzny) (administracja) największe miasto i de facto stolica nieuznawanego państwa Osetii Południowej, de iure zaś miasto w Gruzji; Tskhinvali
Cecora
pn (geografia, geograficzny) miejscowość w Rumunii, w okręgu Jassy; Țuțora
Cecylia ʦ̑ɛˈʦ̑ɨlʲja
pn imię żeńskie; Cecilia Cecily
Cecyliusz
pn polskie imię męskie pochodzenia łacińskiego; Cecil
Cefeusz ʦ̑ɛˈfɛ<sup>w</sup>uʃ
pn (mitologia grecka) król Etiopii, syn Belosa oraz mąż Kasjopei i ojciec Andromedy, po śmierci przeniesiony na firmament jako gwiazdozbiór Cefeusza (2.1); Cepheus (mitologia grecka) król Tegei, syn Aleosa; jeden z Argonautów; Cepheus (astronomia, astronomiczny) gwiazdozbiór nieba północnego, w Polsce widoczny cały rok; Cepheus
Cejlon ˈʦ̑ɛjlɔ̃n
pn (geografia, geograficzny) wyspa na Oceanie Indyjskim; Ceylon
Celebes
pn (geografia, geograficzny) indonezyjska wyspa na Oceanie Spokojnym wchodząca w skład Archipelagu Malajskiego; Sulawesi
Celestyn
pn polskie imię męskie pochodzenia łacińskiego; Celestine
Celia
pn imię żeńskie; Celia
Celina ʦ̑ɛˈlʲĩna
pn imię żeńskie; Celia
Celius
pn (geografia, geograficzny) jedno z siedmiu wzgórz, na których wznosił się starożytny Rzym, położone między Eskwilinem a Awentynem; Caelian Hill
Celt ʦ̑ɛlt
n (etnografia, etnograficzny) (historia, historyczny, historycznie) członek grupy ludów indoeuropejskich wywodzących się z środkowej Europy Celt
Centaur ˈʦ̑ɛ̃ntawr
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba południowego; Centaurus
Cerber ˈʦ̑ɛrbɛr
pn (mitologia grecka) trzygłowy pies o wężowym ogonie, strzegący bram Hadesu; Cerberus
Ceres ˈʦ̑ɛrɛs
pn (astronomia, astronomiczny) planeta karłowata o numerze katalogowym 1, z pasa głównego planetoid, do 2006 r. zaliczana do planetoid, odkryta w 1801 r.; Ceres (mitologia rzymska) bogini urodzaju i wegetacji, utożsamiana z grecką Demeter; Ceres
Ces-dur
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) gama lub tonacja durowa zaczynająca się od dźwięku ces (w zapisie nutowym z siedmioma bemolami) C-flat major
Cesarstwo Rzymskie ʦ̑ɛˈsarstfɔ ˈʒɨ̃msʲcɛ
pn (historia, historyczny, historycznie) starożytne państwo obejmujące obszary basenu Morza Śródziemnego; Roman Empire
Ceuta
pn (geografia, geograficzny) hiszpańskie miasto będące eksklawą Maroka, Ceuta
Cezar
n (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) nazwa filmowej nagrody przyznawanej corocznie przez Francuską Akademię Sztuki i Techniki Filmowej César Award (historia, historyczny, historycznie) przydomek rodowy Juliusza Cezara Caesar (kulinaria) rodzaj sałatki przyrządzonej głównie z sałaty rzymskiej, grzanek i parmezanu Caesar salad
Cezarea
pn (geografia, geograficzny) nazwa szeregu miast i miejscowości na terenie historycznego Imperium Rzymskiego; Caesarea Cæsarea
Cezarea Filipowa
pn (geografia, geograficzny) starożytne miasto w Palestynie, w Galilei; Caesarea Philippi
Cezary ʦ̑ɛˈzarɨ
pn imię męskie; Caesar
ChRL xa‿ɛr‿ˈɛl
acronym = (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) Chińska Republika Ludowa PRC
ChWDP ˌxa‿vu‿dɛ‿ˈpɛ
acronym = (wulgarnie, wulgaryzm) chuj w dupę policji; A.C.A.B. FTP
Chabarowsk xaˈbarɔfsk
pn (geografia, geograficzny) miasto w Federacji Rosyjskiej, na Dalekim Wschodzie, stolica Kraju Chabarowskiego; Khabarovsk
Chalcedon
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) starożytne miasto w Bitynii, na terenie dzisiejszego Stambułu; Chalcedon
Chaldejczyk
n (historia, historyczny, historycznie) (etnografia, etnograficzny) członek starożytnego ludu semickiego; Chaldean
Cham xãm
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) postać biblijna, syn Noego; Ham
Chamor
pn rzadkie polskie imię męskie pochodzenia semickiego; jedno z imion biblijnych Hamor
Chanka
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) jezioro przepływowe w dalekowschodniej części Azji, położone na pograniczu Rosji i Chin, na północ od Władywostoku; Lake Khanka
Chanty-Mansyjsk ˈxãntɨ ˈmãw̃sɨjsk
pn (geografia, geograficzny) miasto w Federacji Rosyjskiej, stolica Chanty-Mansyjskiego Okręgu Autonomicznego – Jugry; Khanty-Mansiysk
Chanuka
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (żydowski) ośmiodniowe święto, upamiętniające zwycięstwo Machabeuszy nad Seleucydami oraz oczyszczenie i ponowne poświęcenie świątyni w Jerozolimie po jej sprofanowaniu poprzez umieszczenie tam bóstw greckich; Hanukkah Chanukah
Charków ˈxarkuf
pn (geografia, geograficzny) miasto w północno-wschodniej części Ukrainy; Kharkiv Kharkov
Charon ˈxarɔ̃n
pn (mitologia, mitologiczny) przewoźnik dusz zmarłych występujący w mitologii greckiej i etruskiej; Charon (astronomia, astronomiczny) naturalny satelita Plutona; Charon
Chartum ˈxartũm
pn (geografia, geograficzny) stolica Sudanu; Khartoum
Chazar ˈxazar
n członek lud koczowniczego pochodzenia tureckiego Khazar
Cheops
pn (historia, historyczny, historycznie) jeden z faraonów; Khufu
Cheronea ˌxɛrɔ̃ˈnɛa
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) greckie miasto w zachodniej Beocji; Chaeronea
Cheroneja ˌxɛrɔ̃ˈnɛja
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) greckie miasto w zachodniej Beocji; Chaeronea
Chersoń
pn (geografia, geograficzny) miasto na południu Ukrainy, nad Dnieprem, stolica obwodu chersońskiego; Kherson
Chetyta
n (starożytność) członek starożytnego ludu indoeuropejskiego zamieszkującego Anatolię; Hittite
Chewsuretia
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) kraina historyczna i geograficzna położona w północno-wschodniej Gruzji; Khevsureti
Chiang Mai
pn (geografia, geograficzny) miasto w północnej Tajlandii; Chiang Mai (geografia, geograficzny) prowincja w Tajlandii; Chiang Mai province
Chicago
pn (geografia, geograficzny) miasto w Stanach Zjednoczonych; Chicago
Chile ˈʧ̑ʲilɛ
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Ameryce Południowej; Chile
Chimera çĩˈmɛra
pn (mitologia grecka) fantastyczny stwór z mitologii greckiej, zwykle opisywany jako ziejący ogniem potwór z głową lwa, tułowiem kozy i ogonem węża; Chimera
Chiny ˈçĩnɨ
pn (geografia, geograficzny) państwo w Azji; China
Chittyta
n (starożytność) członek starożytnego ludu indoeuropejskiego zamieszkującego Anatolię; Hittite
Chiwa
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto nad rzeką Amu-darią w wilajecie chorezmijskim Uzbekistanu w Azji Środkowej; Khiva
Chińczyk ˈçĩj̃n͇ʧ̑ɨk
n obywatel Chin Chinese osoba narodowości chińskiej; Chinese
Chińska Republika Ludowa ˈçĩj̃ska rɛˈpublʲika luˈdɔva
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) oficjalna nazwa Chin; People's Republic of China
Chlebiczyn Leśny
pn (geografia, geograficzny) wieś na Ukrainie w rejonie kołomyjskim obwodu iwanofrankiwskiego; Lisnyi Khlibychyn
Chloe
pn imię żeńskie pochodzenia greckiego; Chloe
Chloris
pn (mitologia grecka) bogini kwiatów, utożsamiana z rzymską Florą; jedna z nimf; Chloris (mitologia grecka) królewna tebańska, córka Amfiona i Niobe; Chloris
Chociebuż xɔˈʨ̑ɛbuʃ
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto we wschodnich Niemczech; Cottbus
Chocim
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto rejonowe na zachodniej Ukrainie, w obwodzie czerniowieckim, położone nad Dniestrem; Khotyn
Chodaczków Wielki
pn (geografia, geograficzny)wieś na Ukrainie, w rejonie kozowskim obwodu tarnopolskiego; Velykyi Khodachkiv
Chodorów
pn (geografia, geograficzny) miasto na Ukrainie w rejonie żydaczowskim obwódu lwowski; Khodoriv
Chodżent
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w północnym Tadżykistanie, stolica wilajetu sogdyjskiego, położone nad Syr-darią; Khujand
Choj
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Iranie, w ostanie Azerbejdżan Zachodni; Khoy
Chopin
pn nazwisko męskie pochodzenia francuskiego Chopin nazwisko polskiego kompozytora romantycznego; Chopin nazwisko żeńskie pochodzenia francuskiego Chopin (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze 3784, znajdująca się w głównym pasie asteroid Chopin
Chorezm
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) historyczna kraina nad dolną Amu-darią, obejmująca obszar dzisiejszego Uzbekistanu, Turkmenistanu i Kazachstanu; Khwarezm
Chorog
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Tadżykistanie, położone u ujścia rzeki Ghunt do rzeki Pandż; Khorugh
Chorostków
pn (geografia, geograficzny) miasto na Ukrainie, w obwodzie tarnopolskim, w rejonie husiatyńskim; Khorostkiv
Chorwacja xɔrˈvaʦ̑ʲja
n (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w południowej części Europy ze stolicą w Zagrzebiu; Croatia
Chorwat ˈxɔrvat
n człowiek narodowości chorwackiej, obywatel Chorwacji, mieszkaniec Chorwacji Croatian Croat
Chołmogory
pn (geografia, geograficzny) miasto w północnej Rosji europejskiej; Kholmogory
Chronos
pn (mitologia grecka) bóstwo pogańskie, bóg czasu; Chronos
Chrysler
pn (motoryzacja) marka samochodu Chrysler
Chrystus ˈxrɨstus
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) tytuł, przydomek Jezusa z Nazaretu; Christ
Chryzostom xrɨˈzɔstɔ̃m
pn polskie imię męskie pochodzenia greckiego; Chrysostom
Chust
pn (geografia, geograficzny) miasto rejonowe w obwodzie zakarpackim Ukrainy; Khust
Chyrów
pn (geografia, geograficzny) miasto w rejonie starosamborskim obwodu lwowskiego Ukrainy, położone nad Strwiążem; Khyriv
Cieśnina Beringa
pn (geografia, geograficzny) cieśnina między Azją a Ameryką Północną, łącząca Morze Czukockie z Morzem Beringa; Bering Strait
Cieśnina Kaletańska
pn (geografia, geograficzny) cieśnina stanowiąca najwęższa część kanału La Manche, po obu jej stronach znajdują się miasta Dover i Calais; Strait of Dover
Cis-dur
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) gama lub tonacja durowa zaczynająca się od dźwięku cis (w zapisie nutowym z siedmioma krzyżykami) C-sharp major
Colargol kɔˈlarɡɔl
pn imię misia z animowanej bajki; Barnaby
Colmar
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miejscowość we Francji, w regionie Grand Est; Colmar
Columbus
pn (geografia, geograficzny) miasto w Stanach Zjednoczonych, stolica stanu Ohio; Columbus
Compiègne
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto we Francji, miejsce podpisania zawieszeń broni w dwóch wojnach światowych; Compiègne
Connecticut kəˈnɛtikət
n stan USA we wschodniej części Ameryki Północnej, położony na wybrzeżu Oceanu Atlantyckiego; Connecticut
Cudnów
pn (geografia, geograficzny) miasto, stolica rejonu na Ukrainie, w obwodzie żytomierskim na północy kraju, położone na skalistych brzegach rzeki Teterew; Chudniv
Cygan ˈʦ̑ɨɡãn
n (etnografia, etnograficzny) mężczyzna narodowości cygańskiej (romskiej); Gypsy
Cyklady
pn (geografia, geograficzny) archipelag znajdujący się w południowo-zachodniej części Morza Egejskiego, u południowo-wschodnich wybrzeży Grecji; Cyclades
Cylicja
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) historyczna kraina w południowo-wschodniej Azji Mniejszej nad Morzem Śródziemnym; Cilicia
Cypr ʦ̑ɨpr̥
pn (geografia, geograficzny) duża wyspa położona we wschodniej części Morza Śródziemnego; Cyprus (geografia, geograficzny) europejskie państwo na wyspie Cypr (1.1), ze stolicą w Nikozji; Cyprus
Cypryjczyk ʦ̑ɨˈprɨjʧ̑ɨk
n obywatel Cypru (Republiki Cypryjskiej) Cypriot
Cyrena
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) starożytne miasto położone w północnej Libii, w prowincji Cyrenajka; współcześnie stanowisko archeologiczne; Cyrene
Cyrenajka ˌʦ̑ɨrɛ̃ˈnajka
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) kraina historyczna w północno-wschodniej Libii na wybrzeżu Morza Śródziemnego; Cyrenaica
Cyrene
pn (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze 133 z pasa głównego asteroid; Cyrene
Cyrkiel ˈʦ̑ɨrʲcɛl
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów na niebie południowym; Circinus Compasses
Czad ʧ̑at
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w środkowej Afryce ze stolicą w Ndżamenie; Chad
Czapajewsk
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, w obwodzie samarskim, nad rzeką Czapajewką dopływem Wołgi; Chapayevsk
Czara
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rzeka w Rosji, w obwodzie irkuckim, czytyjskim i Jakucji; lewy dopływ Olokmy; Chara
Czarna Afryka ˈʧ̑arna ˈːfrɨka
n (geografia, geograficzny) część Afryki na południe od Sahary, zamieszkiwana w większości przez ludność czarnoskórą Black Africa
Czarnobyl
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto na Ukrainie w obwodzie kijowskim, rejonie iwankowskim; Chernobyl (przenośnie, przenośnia) (publikatory) katastrofa w elektrowni jądrowej w Czarnobylu (1.1) w 1986 r. Chernobyl
Czarnogóra ˌʧ̑arnɔˈɡura
n (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Europie ze stolicą w Podgoricy; Montenegro
Czarnogórzanin ˌʧ̑arnɔɡuˈʒãɲĩn
n obywatel Czarnogóry Montenegrin
Czarnogórzanka ˌʧ̑arnɔɡuˈʒãŋka
n mieszkanka Czarnogóry Montenegrin
Czarny ˈʧ̑arnɨ
n (eufemistycznie) (pogardliwie) czarnoskóry, Murzyn Black
Czarny Drin
pn (geografia, geograficzny) rzeka w zachodniej Macedonii i północno-wschodniej Albanii, wypływająca jako niewielka rzeka z północnego brzegu Jeziora Ochrydzkiego; Black Drin
Czartorysk
pn (geografia, geograficzny) wieś, a dawniej miasteczko, na Ukrainie, w obwodzie wołyńskim, w rejonie maniewickim, nad rzeką Styr; Staryi Chortoryisk
Czeboksary
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, położone na prawym brzegu Wołgi, stolica Republiki Czuwaskiej; Cheboksary
Czech ʧ̑ɛx
n człowiek narodowości czeskiej, obywatel Czech (Republiki Czeskiej), mieszkaniec Czech; Czech obywatel Czech (krainy historycznej Czechy) Bohemian
Czechosłowacja ˌʧ̑ɛxɔswɔˈvaʦ̑ʲja
pn (historia, historyczny, historycznie) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (geografia, geograficzny) państwo istniejące w latach 1918–1938 i 1945–1992, w Europie Środkowej; Czechoslovakia
Czechy ˈʧ̑ɛxɨ
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna w Czechach (1.1); Bohemia (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Europie Środkowej ze stolicą w Pradze; Czechia Czech Republic
Czeczelnik
pn (geografia, geograficzny) rejonowe osiedle typu miejskiego na Ukrainie, położone w obwodzie winnickim nad Sawranką; Chechelnik
Czeczenia ʧ̑ɛˈʧ̑ɛ̃ɲja
pn (geografia, geograficzny) republika na Kaukazie wchodząca w skład Federacji Rosyjskiej; Chechnya
Czehryń
pn (geografia, geograficzny) miasto rejonowe w centralnej części Ukrainy, w obwodzie czerkaskim, nad rzeką Taśminą; Chyhyryn
Czejen
n członek plemienia Czejenów; Cheyenne
Czelabińsk ʧ̑ɛˈlabʲĩj̃sk
pn (geografia, geograficzny) miasto w Federacji Rosyjskiej na południowym Uralu, stolica obwodu czelabińskiego; Chelyabinsk
Czeremchowo
pn (geografia, geograficzny) miasto w Rosji, w obwodzie irkuckim; Cheremkhovo
Czerkiesk
pn (geografia, geograficzny) miasto w Rosji, nad Kubaniem, stolica Karaczajo-Czerkiesji; Cherkessk
Czernelica
pn (geografia, geograficzny) osiedle typu miejskiego na Ukrainie, w obwodzie iwanofrankiwskim, w rejonie horodeńskim; Chernelytsia
Czerniachowsk
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w obwodzie kaliningradzkim w Rosji; Chernyakhovsk
Czernilawa
pn (geografia, geograficzny) wieś na Ukrainie, w rejonie jaworowskim obwodu lwowskiego; Chernyliava
Czerniowce ʧ̑ɛrʲˈɲɔfʦ̑ɛ
pn (geografia, geograficzny) miasto na Ukrainie; Chernivtsi
Czerski
pn (geografia, geograficzny) (administracja) osiedle typu miejskiego w Rosji, w Jakucji, ośrodek administracyjny ułusu niżniekołymskiego; Chersky
Czerwonogród
pn (geografia, geograficzny) miasto wydzielone na Ukrainie, w rejonie sokalskim obwodu lwowskiego; Chervonohrad
Czerwony Krzyż ʧ̑ɛrˈvɔ̃nɨ ˈkʃɨʃ
pn (potocznie, potoczny) potoczne określenie organizacji humanitarnej Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża lub każdego ze stowarzyszeń krajowych tej organizacji; Red Cross
Czerwony Men
pn (geografia, geograficzny) rzeka w Niemczech, w Bawarii, w Górnej Frankonii, źródłowy dopływ Menu; Red Main
Czeski Raj
pn (geografia, geograficzny) region turystyczny w północno-zachodnich Czechach ; Bohemian Paradise
Czetwertnia
pn (geografia, geograficzny) wieś, a dawniej miasteczko, na Ukrainie, w obwodzie wołyńskim, w rejonie maniewickim; Chetvertnia
Czo Oju
pn (geografia, geograficzny) szczyt w Himalajach; Cho Oyu
Czomolungma
pn (geografia, geograficzny) najwyższy szczyt Ziemi, ośmiotysięcznik położony w Himalajach Chomolungma
Czop ʧ̑ɔp
pn (geografia, geograficzny) miasto na Zakarpaciu na Ukrainie; Chop
Czortków
pn (geografia, geograficzny) miasto wydzielone z rejonu na Ukrainie, w obwodzie tarnopolskim, siedziba rejonu czortkowskiego, położone nad Seretem; Chortkiv
Czortowiec
pn (geografia, geograficzny) wieś na Ukrainie, w obwodzie iwanofrankiwskim, w rejonie horodeńskim; Chortovets
Czukocki Okręg Autonomiczny ʧ̑uˈkɔʦ̑ʲci ˈɔkrɛ̃ŋk ˌawtɔ̃nɔ̃ˈmʲiʧ̑nɨ
pn (geografia, geograficzny) jeden z czterech okręgów autonomicznych wchodzących w skład Federacji Rosyjskiej, leżący na północnym wschodzie kontynentu azjatyckiego, na półwyspie Czukotka; Chukotka Autonomous Okrug
Czusowoj
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto we wschodniej Rosji, w Kraju Permskim, na Uralu, nad Czusową; Chusovoy
Czułym
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rzeka w azjatyckiej części Rosji, prawy dopływ Obu; Chulym
Czysty Poniedziałek ˈʧ̑ɨstɨ ˌpɔ̃ɲɛ̇ˈʥ̑awɛk
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) nazwa prawosławnego święta greckiego, pierwszy dzień postu przed Wielkanocą; Clean Monday
Czyta
pn (geografia, geograficzny) miasto w azjatyckiej części Rosji, nad rzekami Czytą (1.2) i Ingodą, w południowej Syberii, w Kraju Zabajkalskim; Chita
D-dur
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) gama lub tonacja durowa zaczynająca się od dźwięku d (w zapisie nutowym z dwoma krzyżykami) D major
DDA dɛ‿dɛ‿ˈa
acronym = (psychologia, psychologiczny) Dorosłe Dzieci Alkoholików; ACA ACoA
DDR
acronym (informatyka, informatyczny) rodzaj układów pamięci operacyjnej o podwójnej prędkości przesyłu DDR
DHCP
n (informatyka, informatyczny) protokół dynamicznego konfigurowania hostów; protokół komunikacyjny umożliwiający hostom uzyskanie od serwera na bieżąco danych konfiguracyjnych takich jak: adres IP, adres IP bramy sieciowej, adres serwera DNS, maska podsieci; DHCP
DJ ˈdʲiʤ̑ɛj
acronym osoba grająca muzykę na dyskotekach, najczęściej przy pomocy gramofonów; DJ
DMT
acronym (chemia, chemiczny) (biologia, biologiczny) dimetylotryptamina; DMT (chemia, chemiczny) deoksymetylotestosteron DMT
DNA dɛ‿ɛ̃n‿ˈa
acronym = (biologia, biologiczny) (chemia, chemiczny) kwas deoksyrybonukleinowy, kwas biorący udział w biosyntezie białka i przenoszeniu cech dziedzicznych; DNA
DNS
acronym (informatyka, informatyczny) (angielski) domain name system → system nazw domenowych; system, który pozwala na zamianę tekstowych adresów internetowych na adresy IP; DNS
DPK
acronym (medycyna, medyczny) dobra praktyka kliniczna; GCP (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) Demokratyczna Partia Kosowa; DPK (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) Demokratyczna Partia Kurdystanu; KDP
DRL
acronym (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) Demokratyczny Ruch Lewicy; DLM (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) Doniecka Republika Ludowa; DNR DPR
DVD dʲi‿vʲi‿ˈdʲi
acronym = (angielski) Digital Versatile Disc lub Digital Video Disc → (potocznie, potoczny) urządzenie służące do odtwarzania lub nagrywania DVD (1.1) DVD = (angielski) Digital Versatile Disc lub Digital Video Disc → cyfrowy dysk ogólnego przeznaczenia; DVD
DW
acronym = (informatyka, informatyczny) do wiadomości (pole adresowe w poczcie elektronicznej) CC
Dafne ˈdafnɛ
pn (mitologia, mitologiczny) postać z mitów greckich, nimfa, która adorowana przez Apolla zamieniła się w drzewo laurowe; Daphne
Dagda ˈdaɡda
pn (mitologia celtycka) główne bóstwo celtyckie występujące w mitologii iryjskiej Dagda
Dagestan daˈɡɛstãn
n (geografia, geograficzny) republika autonomiczna wchodząca w skład Rosji; Dagestan Daghestan
Dagestanka
n (etnografia, etnograficzny) obywatelka Dagestanu Dagestani
Dagestańczyk
n (etnografia, etnograficzny) mieszkaniec Dagestanu Dagestani
Dak
n (historia, historyczny, historycznie) (etnografia, etnograficzny) członek ludu pochodzenia trackiego zajmującego tereny starożytnej Dacji; Dacian
Dakar ˈdakar
pn (geografia, geograficzny) stolica Senegalu; Dakar
Dakota
pn (etnografia, etnograficzny) północnoamerykańskie plemię indiańskie Dakota (geografia, geograficzny) (administracja) nazwa miast, gmin i hrabstw w Stanach Zjednoczonych Dakota (geografia, geograficzny) rzeka w Ameryce Północnej Dakota
Dakota Południowa daˈkɔta ˌpɔwudʲˈɲɔva
pn (geografia, geograficzny) stan w środkowo-północnej części Stanów Zjednoczonych; South Dakota
Dakota Północna daˈkɔta puwˈnɔʦ̑na
pn (geografia, geograficzny) stan na północy Stanów Zjednoczonych; North Dakota
Daleki Wschód daˈlɛci ˈfsxut
n (geografia, geograficzny) nazwa stosowana dla określenia obszaru wschodniej Azji, ciągnącego się wzdłuż wybrzeży Pacyfiku; Far East
Dalmacja dalˈmaʦ̑ʲja
pn (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna na wschodnim wybrzeżu Adriatyku, na obszarze dzisiejszej Chorwacji, Bośni i Hercegowiny oraz Czarnogóry; Dalmatia
Damaszek dãˈmaʃɛk
pn (geografia, geograficzny) stolica Syrii; Damascus
Damian ˈdãmʲjãn
pn imię męskie; Damian Damien Damon
Danaida ˌdãnaˈ<sup>j</sup>ida
pn (mitologia grecka) każda z pięćdziesięciu królewien z Argos, córek Danaosa; za zamordowanie (z wyjątkiem jednej) swych mężów zostały skazane w Tartarze na napełnianie dziurawej beczki wodą noszoną w sitach albo dziurawych dzbanach; Danaid
Dania ˈdãɲja
pn (geografia, geograficzny) państwo w Europie ze stolicą w Kopenhadze; Denmark
Daniel ˈdãɲɛl
pn imię męskie pochodzenia hebrajskiego; Daniel
Daniela
pn imię żeńskie pochodzenia hebrajskiego; Daniela
Dar es Salaam ˈdar ˈɛs ːaˈlaãm
pn (geografia, geograficzny) miasto w Tanzanii, dawna stolica i siedziba władz; Dar es Salaam
Dardanele ˌdardãˈnɛlɛ
n (geografia, geograficzny) cieśnina między Półwyspem Bałkańskim a Azją Mniejszą; Dardanelles
Dardżyling
pn (geografia, geograficzny) miasto w północno-wschodnich Indiach, w stanie Bengal Zachodni w Himalajach; Darjeeling
Dariusz ˈdarʲjuʃ
pn imię męskie pochodzenia staroperskiego; Darius
Darkiejmy
pn (geografia, geograficzny) (administracja) Oziorsk (historyczna nazwa miasta w Prusach Wschodnich, obecnie egzonim wariantowy); Ozyorsk
Darmstadt
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Niemczech, w Hesji; Darmstadt
Darwin
pn (geografia, geograficzny) miasto w Australii, stolica Terytorium Północnego Darwin angielskie nazwisko Darwin
Daszoguz
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w północnym Turkmenistanie przy granicy z Uzbekistanem; Daşoguz
Dawid ˈdavʲit
pn imię męskie; David
Debora
pn (biblijny) starotestamentowa prorokini pochodząca z plemienia Naftalego; Deborah imię żeńskie pochodzenia semickiego; Debora Deborah Debra
Deimos dɛˈ<sup>j</sup>ĩmɔs
pn (astronomia, astronomiczny) mniejszy i dalszy z dwóch księżyców Marsa; Deimos
Dejmos
pn (mitologia grecka) bóg i uosobienie trwogi, towarzysz Aresa na polu bitwy; Deimos
Dekalog dɛˈkalɔk
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w chrześcijaństwie i judaizmie: dziesięć przykazań Bożych; Ten Commandments decalogue
Delatyn
pn (geografia, geograficzny) osiedle typu miejskiego w obwodzie iwanofrankiwskim rejonie nadwórniańskim Ukrainy, niedaleko Nadwórnej u wschodniego przedproża Gorganów; Deliatyn
Delfin ˈdɛlfʲĩn
pn (astronomia, astronomiczny) gwiazdozbiór na niebie w pobliżu równika; Dolphin
Delfina
pn imię żeńskie pochodzenia łacińskiego; Delphine Delfina
Delft
pn (geografia, geograficzny) miasto w zachodniej Holandii, w prowincji Holandia Południowa; Delft
Demawend
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Iranie, w ostanie Teheran; Damavand
Demeter dɛ̃ˈmɛtɛr
pn (mitologia grecka) bogini ziemi uprawnej, urodzaju, zboża i rolnictwa, utożsamiana z rzymską Ceres; Demeter
Demidówka
pn (geografia, geograficzny) osiedle typu miejskiego na Ukrainie, stolica rejonu w obwodzie rówieńskim; Demydivka
Demokratyczna Republika Konga ˌdɛ̃mɔkraˈtɨʧ̑na rɛˈpublʲika ˈkɔ̃ŋɡa
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) jedno z państw w Afryce; Democratic Republic of the Congo
Demokratyczna Republika Wysp Świętego Tomasza i Książęcej ˌdɛ̃mɔkraˈtɨʧ̑na rɛˈpublʲika ˈvɨspʲ ɕfʲjɛ̃nˈtɛɡɔ tɔ̃ˈmaʃa ˌi‿cɕɔ̃w̃ˈʒɛ̃nʦ̑ɛj
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) pełna, oficjalna nazwa Wysp Świętego Tomasza i Książęcej – państwa w Afryce Democratic Republic of São Tomé and Príncipe
Derażnia
pn (geografia, geograficzny) miasto rejonowe na Ukrainie, w obwodzie chmielnickim; Derazhnia
Derbent
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Dagestanie, najdalej na południe wysunięte miasto Rosji, położone pomiędzy Morzem Kaspijskim a Kaukazem; Derbent
Des-dur
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) gama lub tonacja durowa zaczynająca się od dźwięku des (w zapisie nutowym z pięcioma bemolami) D-flat major
Desna
pn (geografia, geograficzny) rzeka w Rosji i na Ukrainie, najdłuższy, lewostronny dopływ Dniepru o długości 1130 km; Desna
Detroit
pn (geografia, geograficzny) miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Michigan; Detroit (geografia, geograficzny) rzeka na granicy Kanady i Stanów Zjednoczonych; Detroit (geografia, geograficzny) toponim, nazwa kilku miast i gmin w Stanach Zjednoczonych; Detroit
Dezful
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w południowo-zachodnim Iranie, w ostanie Chuzestan; Dezful
Diana ˈdʲjãna
pn (mitologia rzymska) bogini łowów i przyrody (m.in. świata roślinnego i zwierzęcego, gór, lasów, gajów, źródeł leczniczych), utożsamiana z grecką Artemidą; Diana imię żeńskie; Diana
Diego
pn hiszpańskie imię męskie Diego
Dijon
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto i gmina we Francji, w regionie Burgundia, którego jest historyczną stolicą; Dijon
Dike ˈdʲikɛ
pn (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze katalogowym 99; Dike (mitologia grecka) bogini i uosobienie sprawiedliwości, utożsamiana z rzymską Justycją; jedna z Hor; Dike
Diogenes dʲjɔˈɡɛ̃nɛs
pn greckie imię męskie; Diogenes
Dionizos dʲjɔ̇̃ˈɲizɔs
pn (mitologia grecka) bóg latorośli winnej, wina, mistycznego szału, ekstazy, wesołości, sił witalnych natury i form scenicznych, utożsamiany z rzymskim Liberem; Dionysus
Disneyland
pn (turystyka, turystyczny) (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) wspólna nazwa kilku parków rozrywki tematycznie związanych z produkcjami The Walt Disney Company; Disneyland
Diwali
pn hinduistyczne święto światła obchodzone ku czci bogini Lakszmi; Diwali
Dmitrow
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, w obwodzie moskiewskim; Dmitrov
Dniepr dʲɲɛpr̥
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w obwodzie dniepropetrowskim na Ukrainie Dnipro (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rzeka uchodząca do Morza Czarnego, przepływająca przez Rosję, Białoruś i Ukrainię; Dnieper Dnieper River
Dniepropetrowsk
pn (geografia, geograficzny) Dniepr, miasto na Ukrainie (polski egzonim odpowiadający nazwie miasta w latach 1991-2016); Dnipropetrovsk
Dniepropietrowsk
pn (geografia, geograficzny) Dniepr, miasto na Ukrainie (polski egzonim w latach 1926-1991); Dnepropetrovsk
Dniestr dʲɲɛstr̥
pn (geografia, geograficzny) rzeka wypływająca z Karpat Wschodnich, uchodząca do Morza Czarnego, a przepływająca przez Ukrainę i Mołdawię; Dniester Dnister river
Dobrudża
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) kraina historyczna między Morzem Czarnym a dolnym odcinkiem Dunaju; Dobruja
Dodekanez
pn (geografia, geograficzny) grecki archipelag w południowej części Morza Egejskiego, u wybrzeży Turcji; Dodecanese
Doha
pn (geografia, geograficzny) miasto, stolica Kataru (egzonim wariantowy wg. KSNG) Doha
Dokuczajewsk
pn (geografia, geograficzny) miasto na Ukrainie w obwodzie donieckim; Dokuchaievsk
Dolina Aosty dɔˈlʲĩna ːˈɔstɨ
pn (geografia, geograficzny) (administracja) kraina historyczna i autonomiczny region administracyjny w północno-zachodnich Włoszech; Aosta Valley
Dolina Róż
pn (geografia, geograficzny) dolina w środkowej Bułgarii, w okolicach miasta Kazanłyk; Rose Valley
Dolna Austria
pn (geografia, geograficzny) (administracja) kraj związkowy w północnej Austrii; Lower Austria
Dolna Bawaria
pn (geografia, geograficzny) (administracja) okręg i rejencja we wschodniej Bawarii ze stolicą w Landshut; Lower Bavaria
Dolna Frankonia
pn (geografia, geograficzny) okręg i rejencja w północno-zachodniej Bawarii; Lower Franconia
Dolna Kraina
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna położona w Słowenii, część Krainy; Lower Carniola
Dolna Saksonia
pn (administracja) (geografia, geograficzny) kraj związkowy w północno-zachodnich Niemczech, ze stolicą w Hanowerze; Lower Saxon Lower Saxony
Dolne Łużyce ˈdɔlnɛ wuˈʒɨʦ̑ɛ
pn (geografia, geograficzny) część Łużyc należąca obecnie do Brandenburgii; Lower Lusatia
Dolny Śląsk
pn (geografia, geograficzny) część Śląska położona w południowo-zachodniej Polsce oraz w północnej części Czech; Lower Silesia
Dolomity
pn (geografia, geograficzny) pasmo górskie w północno-wschodniej części Włoch; Dolomites
Dominik dɔ̃ˈmʲĩɲik
pn imię męskie; Dominic Dominick
Dominika ˌdɔ̃mʲĩˈɲika
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Ameryce Środkowej na wyspie Dominika (1.2), ze stolicą w Roseau; Dominica imię żeńskie; Dominica
Dominikana ˌdɔ̃mʲĩɲiˈkãna
pn (geografia, geograficzny) państwo w Ameryce Środkowej; Dominican Republic
Don dɔ̃n
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rzeka w południowo-zachodniej Rosji uchodząca do Morza Azowskiego; Don River
Donald ˈdɔ̃nalt
pn imię męskie; Donald
Donat
pn imię męskie; Donatus
Doniec
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rzeka w Rosji i na Ukrainie, prawy dopływ Donu; Donets
Donieck ˈdɔ̃ɲɛʦ̑k
pn (geografia, geograficzny) miasto na wschodzie Ukrainy; Donetsk
Donna
pn anglosaskie imię żeńskie Donna
Dorota dɔˈrɔta
pn polskie imię żeńskie pochodzenia greckiego; Dorothy
Dorothea
pn (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze 339 z pasa głównego asteroid; Dorothea
Douglas
pn (geografia, geograficzny) miasto w Wielkiej Brytanii, na wschodnim wybrzeżu wyspy Man, stolica Wyspy Man rozumianej jako angielskie terytorium zależne; Douglas
Drawa
pn (geografia, geograficzny) rzeka w północnych Włoszech, południowej Austrii, wschodniej Słowenii i północnej Chorwacji, stanowi część granicy chorwacko-węgierskiej, prawy dopływ Dunaju ; Drava Drave
Drezno ˈdrɛznɔ
pn (geografia, geograficzny) miasto we wschodnich Niemczech; Dresden
Droga Mleczna ˈdrɔɡa ˈmlɛʧ̑na
pn (astronomia, astronomiczny) pas ze skupiskiem gwiazd widoczny na nocnym niebie Milky Way (astronomia, astronomiczny) galaktyka spiralna z poprzeczką, w której znajduje się m.in. Układ Słoneczny; Milky Way
Drohobycz drɔˈxɔbɨʧ̑
pn miasto na Ukrainie; Drohobych
Dubaj ˈdubaj
pn (geografia, geograficzny) jeden z siedmiu emiratów tworzących Zjednoczone Emiraty Arabskie; Dubai (geografia, geograficzny) stolica emiratu (1.1); Dubai
Dublin ˈdublʲĩn
pn (geografia, geograficzny) stolica Irlandii; Dublin
Dubrownik duˈbrɔvʲɲik
pn (geografia, geograficzny) portowe miasto na południu Chorwacji, nad Adriatykiem; Dubrovnik
Duch Święty ˈduç ˈɕfʲjɛ̃ntɨ
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w chrześcijaństwie: trzecia osoba Trójcy Świętej; Holy Spirit Holy Ghost
Dudinka
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w azjatyckiej części Rosji, ośrodek administracyjny dawnego Tajmyrskiego (Dołgańsko-Nienieckiego) Okręgu Autonomicznego, w Kraju Krasnojarskim, nad Dudinką (1.2) i Jenisejem; Dudinka
Duisburg
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto położone w zachodniej części Niemiec, w Zagłębiu Ruhry; Duisburg
Duma
pn (geografia, geograficzny) miasto w Palestynie, na Zachodnim Brzegu Jordanu Douma Duma (geografia, geograficzny) miasto w południowej Syrii, na północny wschód od Damaszku; Douma (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) izba niższa parlamentu Rosji i Federacji Rosyjskiej; Duma
Dunaj ˈdũnaj
pn (geografia, geograficzny) rzeka w Europie; Danube
Dunajów
pn (geografia, geograficzny) wieś, a dawniej miasteczko, na Ukrainie w obwodzie lwowskim; Dunaiv
Dunkierka dũŋʲˈcɛrka
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w północnej Francji; Dunkirk
Duszanbe duˈʃãnbɛ
pn (geografia, geograficzny) stolica Tadżykistanu; Dushanbe
Duńczyk ˈdũj̃n͇ʧ̑ɨk
n człowiek narodowości duńskiej, obywatel Danii, mieszkaniec Danii Dane
Dwina
pn (geografia, geograficzny) rzeka w północnej Rosji, uchodząca do Morza Białego; Northern Dvina
Dyja Morawska
pn (geografia, geograficzny) rzeka w Austrii i Czechach, wraz z Dyją Niemiecką tworzy Dyję; Moravian Thaya
Dyneburg
pn (geografia, geograficzny) miasto na Łotwie, w południowo-wschodniej części kraju, nad Dźwiną; Daugavpils
Dziadek Mróz ˈʥ̑adɛk ˈmrus
n postać z rosyjskiego folkloru, odpowiednik świętego mikołaja, w Polsce popularny w czasach PRL; Ded Moroz
Dzieciątko
n (kulturoznawstwo, wiedza o kulturze, kulturoznawczy) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) Chrystus jako dziecko Baby Jesus
Dzielnica Łacińska
pn (geografia, geograficzny) (administracja) uniwersytecka dzielnica Paryża; Latin Quarter
Dzierżyńsk
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w europejskiej Rosji, w obwodzie niżnonowogrodzkim, port śródlądowy nad Oką; Dzerzhinsk
Dziewica Maryja
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (peryfrastyczny) Maria z Nazaretu; Virgin Mary
Dzień Matki
n święto obchodzone w maju jako wyraz szacunku dla wszystkich matek; Mother's Day
Dzień Pański
n (peryfrastyczny) niedziela Lord's Day
Dzień Zakochanych ˈʥ̑ɛ̇̃ɲ ˌzakɔˈxãnɨx
n święto zakochanych obchodzone 14 lutego (w dniu św. Walentego, patrona zakochanych) głównie w Ameryce Północnej, Australii i Europie Zachodniej Saint Valentine's Day Valentine's Day
Dzień Świętej Łucji
n święto światła związane z przesileniem zimowym, obchodzone 13 grudnia (w dniu św. Łucji, patronki światła) głównie w Szwecji; Saint Lucy’s Day
Dziki Zachód ˈʥ̑ici ˈzaxut
n (historia, historyczny, historycznie) zachodnia część Stanów Zjednoczonych w okresie wzmożonego osadnictwa w XIX w.; Wild West
Dzukia
pn (geografia, geograficzny) jeden z regionów etnograficznych Litwy w południowej części kraju a także na Białorusi i w niewielkiej części w Polsce, znajdują się tutaj największe miasta litewskie jak Wilno czy Kowno; Dzūkija
Dzwoneczek
pn (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) bohaterka filmów, książek i komiksów związanych z Piotrusiem Panem Tinker Bell
Dąbrowica
pn (geografia, geograficzny) miasto rejonowe na Ukrainie w obwodzie rówieńskim; Dubrovytsia
Dżakarta ʤ̑aˈkarta
pn (geografia, geograficzny) stolica Indonezji; Jakarta
Dżalalabad
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto we wschodnim Afganistanie, nad rzeką Kabul; Jalalabad
Dżamila ʤ̑ãˈmʲila
pn imię żeńskie pochodzenia arabskiego Jamila
Dżanin ˈʤ̑ãɲĩn
pn (geografia, geograficzny) miasto położone na północy Zachodniego Brzegu na terenie Autonomii Palestyńskiej; Jenin
Dżawachetia
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) kraina historyczna w południowej Gruzji, od zachodu ograniczona rzeką Kurą oraz z innych stron Górami Szawszeckimi i Samsarskimi Javakheti
Dżibuti ʤ̑ʲiˈbutʲi
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Afryce; Djibouti (geografia, geograficzny) stolica Dżibuti (1.1); Djibouti
Dżudda
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w zachodniej części Arabii Saudyjskiej, w prowincji Mekka, nad Morzem Czerwonym; Jeddah
Dżyzak
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto we wschodnim Uzbekistanie, stolica wilajetu dżyzackiego; Jizzakh
E-dur ˈɛ‿dur
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) gama lub tonacja durowa zaczynająca się od dźwięku e (w zapisie nutowym z czterema krzyżykami) E major
E-mail
pn (informatyka, informatyczny) protokół internetowy przesyłania korespondencji; E-mail
EAN
acronym (handel, handlowy) rodzaj kodu towarowego; standard oznaczania towarów numeracją oraz odpowiadającym mu kodem kreskowym; EAN
EAWG ˌɛ‿a‿vu‿ˈɟɛ
acronym = Euroazjatycka Wspólnota Gospodarcza EAEC EurAsEC Eurasec
EBC ɛ‿bɛ‿ˈʦ̑ɛ
acronym = (ekonomia, ekonomiczny) Europejski Bank Centralny ECB
EBOR ˈɛbɔr
acronym = (ekonomia, ekonomiczny) Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju; EBRD
EBOiR ɛbɔˈir
acronym = (ekonomia, ekonomiczny) Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju; EBRD
EDGE
n (technologia, technika, techniczny) rodzaj transmisji radiowej o prędkości 300–400 Kb/s EDGE
EFTA
acronym (skrót, skrótowiec, skrótowo) (ekonomia, ekonomiczny) = European Free Trade Association → Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu EFTA
EKUZ
acronym = (administracja) Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego; EHIC
EPENG
acronym Europejski program energetyczny na rzecz naprawy gospodarczej EEPR
EPROM
acronym (elektronika, elektroniczny) (informatyka, informatyczny) kasowalna i programowalna pamięć komputerowa, pracująca w trybie tylko do odczytu; EPROM
ESBC ˌɛ‿ːz‿bɛ‿ˈʦ̑ɛ
acronym = (ekonomia, ekonomiczny) Europejski System Banków Centralnych; ESCB
ETPC ˌɛ‿tɛ‿pɛ‿ˈʦ̑ɛ
acronym = Europejski Trybunał Praw Człowieka ECtHR
EWG ɛ‿vu‿ˈɟɛ
acronym = (ekonomia, ekonomiczny) Euroazjatycka Wspólnota Gospodarcza EAEC EurAsEC Eurasec = (ekonomia, ekonomiczny) Europejska Wspólnota Gospodarcza EEC
EZT ɛ‿zɛt‿ˈːɛ
acronym = elektryczny zespół trakcyjny; EMU
Ebro ˈɛbrɔ
pn (geografia, geograficzny) rzeka w Hiszpanii; Ebro (geografia, geograficzny) miasto w USA w stanie Floryda Ebro
Edam
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Holandii, w prowincji Holandia Północna; Edam
Edeltruda ˌɛdɛlˈtruda
pn rzadkie imię żeńskie pochodzenia staro-wysoko-niemieckiego; Audrey
Eden
pn (biblijny) raj, ogród rajski; Eden
Edfu
pn (geografia, geograficzny) miasto w południowym Egipcie na zachodnim brzegu Nilu; Edfu
Edirne ɛˈdʲirnɛ
pn (geografia, geograficzny) miasto w północno-zachodniej Turcji Edirne
Edmund ˈɛdmũnt
pn imię męskie; Edmund
Edom ˈɛdɔ̃m
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina w starożytnym Lewancie na południe od Morza Martwego; Edom
Edward ˈɛdvart
pn imię męskie; Edward
Edynburg ɛˈdɨ̃nburk
pn (geografia, geograficzny) stolica Szkocji, Edinburgh
Edyta ɛˈdɨta
pn polskie imię żeńskie; Edith
Efialtes ɛˈfʲjaltɛs
pn dawne greckie imię męskie; Ephialtes
Efraim
pn (biblijny) (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) biblijne imię męskie Ephraim (historia, historyczny, historycznie) (etnografia, etnograficzny) nazwa jednego z dawnych plemion Izraela Ephraim (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) jeden z regionów Izraela w środkowej części tego kraju Ephraim
Egina ɛˈɟĩna
pn (geografia, geograficzny) (administracja) gmina (dimos) w Grecji obejmująca wyspy Eginę (1.1) i Moni Aegina (geografia, geograficzny) greckie miasto portowe, stolica wyspy Eginy (1.1) Aegina (geografia, geograficzny) wyspa grecka na Morzu Egejskim, w archipelagu Wysp Argosarońskich; Aegina (mitologia grecka) nimfa z mitów greckich, córka boga Asoposa uprowadzona przez Zeusa Aegina
Egipt ˈɛɟipt
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Afryce i częściowo w Azji, ze stolicą w Kairze; Egypt
Eklezjastes
pn (biblijny) (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) Księga Koheleta Ecclesiastes (biblijny) (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) starożytny żydowski pisarz, autor Księgi Koheleta; Ecclesiastes
Ekwador ɛˈkfadɔr
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Ameryce Południowej ze stolicą w Quito; Ecuador
Ekwadorczyk ˌɛkfaˈdɔrʧ̑ɨk
n obywatel Ekwadoru Ecuadorian Ecuadorean
Ela
pn (geografia, geograficzny) dolina na Szefeli w Judei; Ella Valley Valley of Elah biblijne imię męskie; Elah
Elam
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) starożytne państwo i kraina położone na terenach obecnego południowo-zachodniego Iranu Elam
Elba ˈɛlba
pn (geografia, geograficzny) wyspa na Morzu Tyrreńskim, położona między Półwyspem Apenińskim a Korsyką; Elba
Elburs
pn (geografia, geograficzny) pasmo górskie na Wyżynie Irańskiej w północnym Iranie; Alborz Alburz
Eleonora ˌɛlɛɔ̃ˈnɔra
pn imię żeńskie; Eleanor Elinor
Eliasz ˈɛlʲjaʃ
pn (rzadki, rzadko używany) imię męskie; Elias
Elida
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) górzysta kraina historyczna w zachodniej części Półwyspu Peloponeskiego, z głównymi ośrodkami w Elidzie (1.2) i Olimpii Eleia
Elista
pn (geografia, geograficzny) miasto w Rosji, położone na południu jej europejskiej części, stolica Republiki Kałmucji; Elista
Elohim
pn (biblijny) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) Bóg w judaizmie i chrześcijaństwie, starotestamentalne imię Boga; Elohim
Elred
pn imię męskie Aelred
Elsynor
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) Helsingør Elsinore Helsingør
Elżbieta ɛlʒˈbʲjɛta
pn polskie imię żeńskie pochodzenia hebrajskiego; Elizabeth Elisabet
Emanuel ˌɛ̃mãˈnu<sup>w</sup>ɛl
pn polskie imię męskie pochodzenia semickiego; Emanuel Emmanuel Immanuel
Emerencjana
pn rzadkie polskie imię żeńskie pochodzenia łacińskiego Emerentiana
Emilcin
pn (geografia, geograficzny) wieś w Polsce, położona w gminie Opole Lubelskie, w powiecie opolskim, w województwie lubelskim; Emilcin
Emilczyn
pn (geografia, geograficzny) osiedle typu miejskiego w obwodzie żytomierskim Ukrainy, siedziba władz rejonu emilczyńskiego; Yemilchyne
Emilia ɛ̃ˈmʲilʲja
pn imię żeńskie; Emily Emalee Emelia Emilee Emilia Emmy
Emilia-Romania ˌɛ̃mʲilʲja‿rɔ̃ˈmãɲja
pn (geografia, geograficzny) (administracja) region administracyjny w północnych Włoszech; Emilia-Romagna
Emir ˈɛ̃mʲir
n imię męskie pochodzenia arabskiego Emir
Emma ˈɛ̃mːa
pn imię żeńskie pochodzenia germańskiego; Emma
Emmanuel
pn polskie imię męskie pochodzenia semickiego; Emanuel Emmanuel Immanuel
Endymion ɛ̃nˈdɨ̃mʲjɔ̃n
pn (mitologia grecka) król Elidy, piękny młodzieniec, ukochany Selene, ukarany nieprzerwanym snem i obdarzony wieczną młodością; Endymion
Eneasz
pn (mitologia grecka) (mitologia rzymska) syn Anchizesa, bohater wojny trojańskiej, jego dalecy potomkowie Romulus i Remus mieli założyć Rzym; Aeneas Eneas
Engelbert ɛ̃ŋˈɡɛlbɛrt
pn rzadkie polskie imię męskie pochodzenia germańskiego; Engelbert
Enki
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) bóg sumeryjski; Ea Enki
Eolia ɛˈɔlʲja
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna na północno-zachodnim wybrzeżu Azji Mniejszej; Aeolis (mitologia grecka) córka Amytaona; Aeolia (mitologia grecka) skalista wyspa pływająca po morzu i otoczona wałem ze spiżu, identyfikowana ze Stromboli lub Lipari; siedziba władcy wiatrów, Eola; Aeolia
Eos ˈɛɔs
pn (mitologia grecka) bogini i uosobienie zorzy porannej, brzasku oraz świtu, utożsamiana z rzymską Aurorą; Eos (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze katalogowym 221; Eos
Epir
pn (geografia, geograficzny) górzysta kraina położona w północno-zachodniej części Grecji i południowej Albanii, nad Morzem Jońskim; Epirus
Epir Północny
pn (geografia, geograficzny) północna część Epiru położona w w południowej Albanii, na południe od linii Korcza-Himara Northern Epirus
Erasmus ɛˈrasmus
pn europejski program wymiany studentów i wykładowców uczelni wyższych; Erasmus Programme
Erato ɛˈratɔ
pn (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze katalogowym 62, z pasa głównego planetoid, odkryta w 1860 r.; Erato (mitologia grecka) driada i wieszczka z Arkadii; kapłanka Pana; Erato (mitologia grecka) muza poezji miłosnej, jedna z towarzyszek Apolla; córka Zeusa i Mnemosyne; Erato
Ereb ˈɛrɛp
pn (mitologia grecka) bóg i uosobienie ciemności świata podziemnego; Erebus Erebos (mitologia grecka) najciemniejsza część podziemnego świata zmarłych – Hadesu; Erebus
Eris ˈɛrʲis
pn (astronomia, astronomiczny) planeta karłowata o numerze katalogowym 136199; Eris (mitologia grecka) bogini i uosobienie niezgody, kłótni, sporu i rywalizacji oraz towarzyszka Aresa na polu bitwy, utożsamiana z rzymską Dyskordią; Eris
Ermentruda
pn rzadkie, historyczne imię żeńskie pochodzenia germańskiego; Ermintrude
Eros ˈɛrɔs
pn (mitologia grecka) bóg i uosobienie miłości oraz namiętności cielesnej, utożsamiany z rzymskim Kupidynem (Amorem); Eros (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze katalogowym 433; Eros
Erwin ˈɛrvʲĩn
pn polskie imię męskie pochodzenia germańskiego; Irvin Irwin Erwin
Erydan ɛˈrɨdãn
pn (astronomia, astronomiczny) gwiazdozbiór równikowy i nieba południowego; zawiera jasną gwiazdę – Achernara; w Polsce widoczny częściowo zimą; góruje o północy w listopadzie; jedna z największych konstelacji; Eridanus
Eryk ˈɛrɨk
pn imię męskie; Eric Erick Erik
Eryka ɛˈrɨka
pn imię żeńskie Erika
Erytrea ˌɛrɨˈtrɛa
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo we wschodniej Afryce ze stolicą w Asmarze; Eritrea
Erywań ɛˈrɨvãɲ
pn (geografia, geograficzny) stolica Armenii; Yerevan
Erzurum
pn (geografia, geograficzny) miasto we wschodniej Turcji; Erzurum
Es-dur
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) gama lub tonacja durowa zaczynająca się od dźwięku es (w zapisie nutowym z trzema bemolami) E-flat major
Eskwilin
pn (geografia, geograficzny) wzgórze w Rzymie; Esquiline
Estera ɛˈstɛra
pn (rzadki, rzadko używany) imię żeńskie; Esther
Estonia ɛˈstɔ̃ɲja
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Europie; Estonia
Estremadura
pn (geografia, geograficzny) (administracja) jedna ze wspólnot autonomicznych w Hiszpanii ze stolicą w Mérida; Extremadura (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna i dawna prowincja w zachodniej części Portugalii; Estremadura
Estuary English
n (językoznawstwo, językoznawczy) odmiana wymowy języka angielskiego używana współcześnie głównie w południowo-wschodniej Anglii; Estuary English
Eter ˈɛtɛr
pn (mitologia grecka) bóg jasnego światła, uosobienie wyższych rejonów niebieskich; górne powietrze; Aether
Etiopia ɛˈtʲjɔpʲja
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w północno-wschodniej Afryce; Ethiopia
Etna
pn (geografia, geograficzny) czynny wulkan położony na Sycylii, we Włoszech; Etna
Etolia ɛˈtɔlʲja
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina w starożytnej Grecji Aetolia
Etruria ɛˈtrurʲja
pn (starożytność) (geografia, geograficzny) starożytna kraina w środkowej Italii nad Morzem Tyrreńskim, zasiedlona przez Etrusków w I tys. p.n.e., podbita przez Rzymian w III w. p.n.e.; Etruria
Etrusk ˈɛtrusk
pn (historia, historyczny, historycznie) (etnografia, etnograficzny) przedstawiciel starożytnego ludu zamieszkującego Etrurię w środkowej Italii, wykształconego między XI a IX wiekiem p.n.e. Etruscan
Eubeja
pn (geografia, geograficzny) przybrzeżna wyspa grecka w zachodniej części Morza Egejskiego; Euboea
Eufemia ɛwˈfɛ̃mʲja
pn polskie imię żeńskie pochodzenia greckiego; Euphemia
Eufrat ˈɛwfrat
pn (geografia, geograficzny) rzeka w Azji, przepływa przez Turcję, Syrię i Irak; Euphrates
Euklides ɛwˈklʲidɛs
pn grecki matematyk; Euclid
Eupatoria
pn (geografia, geograficzny) miasto na Krymie, port nad Morzem Czarnym; Yevpatoria
Eurazja ɛwˈrazʲja
n (geografia, geograficzny) największy kontynent na Ziemi, podzielony umownie na Europę i Azję; Eurasia
Euroamerykanin ˈɛwrɔãmɛrɨˈkãɲĩn
n (eufemistycznie) (etnografia, etnograficzny) białoskóry Amerykanin pochodzenia europejskiego Euramerican Euro-American
Europa ɛwˈrɔpa
pn (geografia, geograficzny) część świata położona na półkuli północnej, stanowiąca razem z Azją kontynent zwany Eurazją; Europe Europa (mitologia grecka) królewna tyryjska i królowa kreteńska, córka Agenora i kochanka Zeusa oraz matka Minosa, Radamantysa i Sarpedona; Europa (astronomia, astronomiczny) jeden z księżyców Jowisza; Europa (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze katalogowym 52; Europa
Europa Południowa
n (geografia, geograficzny) różnie definiowany region znajdujący się na południe od Europy Środkowej Southern Europe South Europe
Europa Północna
n (geografia, geograficzny) różnie definiowany region znajdujący się na północ od Europy Środkowej North Europe Northern Europe
Europa Wschodnia
n (geografia, geograficzny) różnie definiowany region znajdujący się na wschód od Europy Środkowej, graniczący z Azją; Eastern Europe
Europa Zachodnia ɛwˈrɔpa zaˈxɔdʲɲa
n (geografia, geograficzny) nazwa stosowana dla określenia państw zachodniej części Europy, ze względu na ich przynależność geograficzną, historyczną i kulturową; Western Europe
Europa Środkowa ɛwˈrɔpa ɕrɔtˈkɔva
pn (geografia, geograficzny) region w centralnej Europie; Central Europe
Europa Środkowo-Wschodnia ɛwˈrɔpa ˌɕrɔtkɔvɔ‿ˈfsxɔdʲɲa
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) część Europy, obejmujący kraje dawnego bloku socjalistycznego; CEE CEEC Central and Eastern Europe East-Central Europe
Europejczyk ˌɛwrɔˈpɛjʧ̑ɨk
n mieszkaniec Europy European
Europejka ˌɛwrɔˈpɛjka
n mieszkanka Europy European
Europol ɛwˈrɔpɔl
pn Europejski Urząd Policji, agencja policyjna z siedzibą w Hadze; Europol
Euros ˈɛwrɔs
pn (mitologia grecka) bóg i uosobienie wiatru południowo-wschodniego, utożsamiany z rzymskim Wulturnusem; Euros Eurus
Euterpe ɛwˈtɛrpɛ
pn (mitologia grecka) muza poezji lirycznej i gry na aulosie, jedna z towarzyszek Apolla; córka Zeusa i Mnemosyne; Euterpe
Eutyches
pn historyczne imię męskie pochodzenia greckiego Eutyches
Euzebiusz ɛwˈzɛbʲjuʃ
pn imię męskie; Eusebius
Ewa ˈɛva
pn (biblijny) biblijne imię pierwszej kobiety oraz protoplastki rodu ludzkiego; Eve Eva polskie imię żeńskie pochodzenia semickiego; Eve Eva
Ewaryst
pn rzadkie polskie imię męskie pochodzenia greckiego; Evaristus
Ewelina ˌɛvɛˈlʲĩna
pn imię żeńskie pochodzenia celtyckiego; Evelyn
Ezaw
pn biblijne imię męskie Esau
Ezdrasz ˈɛzdraʃ
pn imię męskie; Ezra Esdras
Ezechiel ɛˈzɛçjɛl
pn imię męskie pochodzenia biblijnego; Ezekiel
Ezop ˈɛzɔp
pn (historia, historyczny, historycznie) (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) grecki bajkopisarz urodzony w VI w. p.n.e., pochodzący z miasta Mistra w Azji Mniejszej; Aesop
F-dur
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) gama lub tonacja durowa zaczynająca się od dźwięku f (w zapisie nutowym z jednym bemolem) F major
FSB ɛf‿ɛz‿ˈbɛ
acronym = Federalna Służba Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej FSB
Fabian ˈfabʲjãn
pn imię męskie; Fabian
Facebook
pn (informatyka, informatyczny) internetowy serwis społecznościowy; Facebook
Falkland
pn (geografia, geograficzny) toponim, nazwa kilku miejscowości – w Szkocji, USA i Kanadzie Falkland (geografia, geograficzny) toponim, składnik nazwy dwóch wysp Falkland Wschodni i Falkland Zachodni Falkland
Falklandy falkˈlãndɨ
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) brytyjskie terytorium zależne w Ameryce Południowej obejmujący archipelag (1.1); Falkland Islands Falkland
Famagusta
pn (geografia, geograficzny) miasto na Cyprze w tureckiej części wyspy; Famagusta
Fastów
pn (geografia, geograficzny) miasto na Ukrainie, w obwodzie kijowskim; Fastiv
Fatima faˈtʲĩma
pn (geografia, geograficzny) miasto w Portugalii Fatima arabskie imię żeńskie Fatimah
Fawoniusz faˈvɔ̃ɲuʃ
pn (mitologia rzymska) bóg i uosobienie wiatru zachodniego, utożsamiany z greckim Zefirem; Favonius
Federacja Bośni i Hercegowiny
pn (geografia, geograficzny) (administracja) jedna z dwóch części składowych tworzących Bośnię i Hercegowinę, zamieszkana w większości przez Boszniaków i Chorwatów; Federation of Bosnia and Herzegovina
Federacja Rosyjska ˌfɛdɛˈraʦ̑ʲja rɔˈsɨjska
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) oficjalna nazwa Rosji, państwa w Europie i Azji Russian Federation
Federacyjna Republika Brazylii ˌfɛdɛraˈʦ̑ɨjna rɛˈpublʲika braˈzɨlʲji
pn (geografia, geograficzny) oficjalna nazwa Brazylii, państwa w Ameryce Południowej Federative Republic of Brazil
Federalna Republika Nigerii
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) oficjalna nazwa Nigerii Federal Republic of Nigeria
Feliks ˈfɛlʲiks
pn imię męskie; Felix
Felsztyn
pn (geografia, geograficzny) wieś, a dawniej miasto, na Ukrainie, w obwodzie lwowskim, w rejonie starosamborskim; Skelivka
Fenicja fɛ̃ˈɲiʦ̑ʲja
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) starożytna kraina wschodniego wybrzeża Morza Śródziemnego, obejmująca tereny dzisiejszego Libanu i zachodniej części Syrii; Phoenicia
Fenicjanin ˌfɛ̃ɲiˈʦ̑ʲjä̃ɲĩn
n (historia, historyczny, historycznie) mieszkaniec Fenicji Phoenician
Feniks ˈfɛ̃ɲiks
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba południowego; Phoenix
Fennoskandia
pn (geografia, geograficzny) rozległy półwysep w Europie Północnej składający się z trzech części: Międzymorza Fińsko-Karelskiego oraz z odgałęziających się od niej dwóch półwyspów: Skandynawskiego i Kolskiego; Fennoscandia
Fergana
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto we wschodnim Uzbekistanie, w Kotlinie Fergańskiej, siedziba administracyjna wilajetu fergańskiego; Fergana
Ferrara
pn (geografia, geograficzny) miasto w północnych Włoszech, w regionie Emilia-Romania; Ferrara
Fez fɛs
pn (geografia, geograficzny) miasto w Maroku; Fes Fez
Fidżi ˈfʲiʤ̑ʲi
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) wyspiarskie państwo na Oceanie Spokojnym; Fiji
Fidżyjczyk fʲiˈʤ̑ɨjʧ̑ɨk
n obywatel Fidżi Fijian
Fiesole
pn (geografia, geograficzny) (administracja) gmina we Włoszech, w prowincji Florencja Fiesole (geografia, geograficzny) miasto we Włoszech, w prowincji Florencja; Fiesole
Filadelfia ˌfʲilaˈdɛlfʲja
pn (geografia, geograficzny) miasto na północno-wschodnim wybrzeżu USA, w stanie Pensylwania; Philadelphia
Filemon fʲiˈlɛ̃mɔ̃n
pn imię męskie; Philemon
Filip ˈfʲilʲip
pn polskie imię męskie pochodzenia greckiego; Philip
Filipiny ˌfʲilʲiˈpʲĩnɨ
pn (geografia, geograficzny) państwo w Azji; Philippines
Filipińczyk ˌfʲilʲiˈpʲĩj̃n͇ʧ̑ɨk
n obywatel Filipin Filipino
Filistea
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna na obszarze Palestyny, zamieszkana przez Filistynów Philistia
Filistyn
n (historia, historyczny, historycznie) mieszkaniec Filistei; Philistine
Filoktet fʲiˈlɔktɛt
pn (mitologia, mitologiczny) postać z mitologii greckiej, król Tesalii, łucznik, spadkobierca łuku Heraklesa i zabójca Parysa; Philoctetes
Fin fʲĩn
n człowiek narodowości fińskiej, obywatel Finlandii, mieszkaniec Finlandii Finn
Finlandia fʲĩnˈlãndʲja
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Europie ze stolicą w Helsinkach; Finland
Fionia
pn (geografia, geograficzny) wyspa Danii, położona między Półwyspem Jutlandzkim a Zelandią; Funen
Fis-dur
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) gama lub tonacja durowa zaczynająca się od dźwięku fis (w zapisie nutowym z sześcioma krzyżykami) F-sharp major
Flandria ˈflãndrʲja
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) kraina historyczna we Francji, Belgii i Holandii Flanders (geografia, geograficzny) (administracja) region Belgii; Flanders
Flandria Wschodnia ˈflãndrʲja ˈfsxɔdʲɲa
pn (geografia, geograficzny) prowincja w Belgii; East Flanders
Flandria Zachodnia
pn (geografia, geograficzny) (administracja) prowincja w zachodniej Belgii, nad Morzem Północnym; West Flanders
Flora ˈflɔra
pn (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze katalogowym 8; Flora (mitologia rzymska) bogini wiosny, kwiatów, roślinności w stadium kwitnienia i wszystkiego co rozkwita, utożsamiana z grecką nimfą Chloris; Flora imię żeńskie; Flora
Florencja flɔˈrɛ̃nʦ̑ʲja
pn (geografia, geograficzny) miasto we Włoszech; Florence
Florencjusz
pn imię męskie; Florence
Florentyna
n imię żeńskie Florentina
Florentynka
pn obywatelka Republiki Florenckiej Florentine
Florentyńczyk
n obywatel Republiki Florenckiej Florentine
Floryda flɔˈrɨda
n (geografia, geograficzny) stan w Stanach Zjednoczonych; Florida
Fobos ˈfɔbɔs
pn (mitologia grecka) bóg i uosobienie strachu, towarzysz Aresa na polu bitwy; Phobos (astronomia, astronomiczny) większy i bliższy z dwóch księżyców Marsa; Phobos
Focjusz ˈfɔʦ̑ʲjuʃ
pn imię męskie pochodzenia greckiego Photios
Fokida
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) niewielka kraina w środkowej Grecji, na terenie której znajdowały się słynne z wyroczni Delfy i góra Parnas; Phocis
Fotis ˈfɔtʲis
pn imię męskie pochodzenia greckiego, współczesna forma imienia Focjusz Fotis
Franciszek frãɲˈʨ̑iʃɛk
pn imię męskie pochodzenia germańskiego; Francis
Franciszka frãɲˈʨ̑iʃka
pn imię żeńskie; Francesca Frances
Francja ˈfrãnʦ̑ʲja
n (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w zachodniej Europie, ze stolicą w Paryżu; France
Francuz ˈfrãnʦ̑us
n człowiek narodowości francuskiej, obywatel Francji, mieszkaniec Francji Frenchman
Francuzka frãnˈʦ̑uska
n kobieta lub dziewczyna narodowości francuskiej, obywatelka Francji Frenchwoman
Frankfurt
pn (geografia, geograficzny) (zobacz) Frankfurt nad Menem Frankfurt
Frankfurt nad Menem
pn (geografia, geograficzny) miasto w Niemczech; Frankfurt
Freja ˈfrɛja
pn nordycka bogini z rodu wanów asgardskich, bóstwo wegetacji, miłości, płodności, magii i wojny; Freya skandynawskie i germańskie imię żeńskie o pochodzeniu staronordyckim Freya
Fryburg
pn (geografia, geograficzny) miasto w Szwajcarii nad rzeką Sarine, stolica kantonu Fryburg (1.2); Fribourg
Frygia
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) starożytna kraina w zachodniej części Azji Mniejszej ze stolicą w Gordionie, niezależne królestwo a później prowincja rzymska; Phrygia
Frygijczyk
n (historia, historyczny, historycznie) (etnografia, etnograficzny) mieszkaniec Frygii Phrygian
Frygijka
n (historia, historyczny, historycznie) (etnografia, etnograficzny) mieszkanka Frygii Phrygian
Fryzja
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna w północno-zachodniej Europie, położona wzdłuż wybrzeży Morza Północnego, obecnie w granicach Niemiec, Danii i Holandii; Friesland
Fryzja Wschodnia
pn (geografia, geograficzny) nadmorski region w północno-wschodnich Niemczech, w kraju związkowym Dolna Saksonia, stanowi środkowy odcinek Fryzji; East Frisia Eastern Friesland
Fudżi ˈfuʤ̑ʲi
pn (geografia, geograficzny) wulkan i zarazem najwyższy szczyt Japonii leżący na wyspie Honsiu; Fuji
Fulda
pn (geografia, geograficzny) (administracja)miasto powiatowe w Niemczech, w kraju związkowym Hesja, położone nad rzeką Fuldą (1.2); Fulda
G-dur
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) gama lub tonacja durowa zaczynająca się od dźwięku g (w zapisie nutowym z jednym krzyżykiem) G major
G8
acronym forum polityczno-gospodarcze zrzeszające osiem najbardziej wpływowych państw świata, tj. Wielką Brytanię, Francję, Niemcy, Włochy, Japonię, Stany Zjednoczone, Kanadę i Rosję; G8
GHB
acronym = (biologia, biologiczny) (chemia, chemiczny) kwas γ-hydroksymasłowy, składnik tzw. pigułki gwałtu; GHB
GMO ɟɛ‿ɛ̃m‿ˈɔ
acronym (rolnictwo, rolniczy) (biologia, biologiczny) organizm zmodyfikowany genetycznie; GMO
GOP ɡɔp
acronym = (ekonomia, ekonomiczny) (geografia, geograficzny) Górnośląski Okręg Przemysłowy Uppper Silesian Industrial Region
Gabon ˈɡabɔ̃n
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Afryce; Gabon (geografia, geograficzny) (potocznie, potoczny) Estuaire de Gabon, wspólne estuarium rzek Komo i Ebe w Gabonie (1.1) Gabon Estuary Gabon River
Gabriel ˈɡabrʲjɛl
pn imię męskie; Gabriel
Gad ɡat
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w Biblii jeden z synów Jakuba; Gad
Gagauz
n (etnografia, etnograficzny) członek narodu zamieszkującego Gagauzję Gagauz
Gagra
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Abchazji, położone nad Morzem Czarnym, u stóp Kaukazu; Gagra
Gaja ˈɡaja
pn (mitologia grecka) kosmologiczna grecka bogini, personifikacja matki-ziemi; Gaia
Galacja
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) starożytna kraina w centralnej Azji Mniejszej; Galatia
Galaktyka ɡaˈlaktɨka
pn (astronomia, astronomiczny) galaktyka spiralna z poprzeczką, w której znajduje się m.in. Układ Słoneczny Galaxy
Galaktyka Andromedy ɡaˈlaktɨka ˌãndrɔ̃ˈmɛdɨ
pn (astronomia, astronomiczny) galaktyka spiralna w gwiazdozbiorze Andromedy oznaczona jako M31; Andromeda Galaxy
Galapagos
pn (geografia, geograficzny) (administracja) jedna z prowincji w Ekwadorze; Galapagos Galápagos (geografia, geograficzny) archipelag na Oceanie Spokojnym, na zachód od wybrzeża Ameryki Południowej; Galapagos Galápagos
Galata
n (historia, historyczny, historycznie) mieszkaniec Galacji; Galatian
Galia ˈɡalʲja
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna w Europie Zachodniej zamieszkiwana przez plemiona celtyckie Gaul
Galicia
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) region autonomiczny i kraina historyczna w płn.-zach. Hiszpanii Galicia
Galicja ɡaˈlʲiʦ̑ʲja
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) ziemie dawnej Rzeczypospolitej, które znalazły się w latach 1772–1918 pod zaborem austriackim; Galicia
Galilea ˌɡalʲiˈlɛa
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) (biblijny) kraina historyczna na obszarze Palestyny i północnego Izraela, pomiędzy Morzem Śródziemnym a rzeką Jordan; Galilee (geografia, geograficzny) gmina w Hiszpanii, w prowincji La Rioja; Galilea
Gambia ˈɡãmbʲja
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Afryce; the Gambia
Gandawa ɡãnˈdava
pn (geografia, geograficzny) miasto w Belgii; Ghent
Gandhi ˈɡaːn.d̪ʱi
pn jeden z twórców współczesnej państwowości indyjskiej i propagator pacyfizmu jako środka walki politycznej; Gandhi
Ganges ˈɡãŋɡɛs
pn (geografia, geograficzny) rzeka w Indiach; Ganges
Ganimedes ˌɡãɲĩˈmɛdɛs
pn (mitologia grecka) piękny młodzieniec, ukochany boga Zeusa; królewicz trojański; podczaszy na Olimpie; syn Trosa i Kalliroe; Ganymede (astronomia, astronomiczny) największy księżyc Jowisza; największy księżyc w Układzie Słonecznym; jeden z księżyców galileuszowych; Ganymede
Gargantua
pn (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) imię olbrzyma z fantastyczno-satyrycznej epopei powieściowej François Rabelais; gigantyczny, rubaszny żarłok i opój o dobrotliwym usposobieniu; Gargantua
Garo
n (etnografia, etnograficzny) lud zamieszkujący stan Meghalaya w Indiach oraz przygraniczne obszary Bangladeszu; Garo
Garuda
pn (mitologia, mitologiczny) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) hinduistyczne i buddyjskie bóstwo przedstawiane w postaci orła, zwykle o ludzkim ciele w złotych lub czerwonych barwach; Garuda
Gaskonia
pn (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna w południowo-zachodniej Francji; Gascony
Gaskończyk
n mężczyzna z Gaskonii Gascon
Gatczyna
pn (geografia, geograficzny) miasto w Rosji, w środkowej części obwodu leningradzkiego; Gatchina
Gay
pn anglosaskie imię męskie Gay anglosaskie nazwisko Gay (geografia, geograficzny) toponim, nazwa kilku miejscowości w USA Gay
Gaza ˈɡaza
pn (geografia, geograficzny) miasto w Autonomii Palestyńskiej; Gaza Gaza City
Gazańczyk
n obywatel Gazy lub Strefy Gazy Gazan
Gdańsk ɡdãj̃sk
pn (geografia, geograficzny) miasto w Polsce; Gdańsk Gdansk
Gdow
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, położone nad jeziorem Pejpus, na północ od Pskowa; Gdov
Geldria
pn (geografia, geograficzny) (administracja) największa prowincja Holandii, jej stolicą jest Arnhem; Gelderland
Gemma ˈɡɛ̃mːa
pn polskie imię żeńskie pochodzenia łacińskiego; Gemma
Genewa ɡɛ̃ˈnɛva
pn (geografia, geograficzny) miasto w Szwajcarii; Geneva
Genezaret
pn (geografia, geograficzny) (zobacz) Jezioro Tyberiadzkie; Lake of Gennesaret (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) starożytne miasto w północnym Izraelu, nad Jeziorem Tyberiadzkim Gennesaret
Geniczesk
pn (geografia, geograficzny) miasto na południu Ukrainy, w obwodzie chersońskim, na brzegu Morza Azowskiego; Henichesk
Genowefa ˌɡɛ̃nɔˈvɛfa
pn imię żeńskie; Genevieve
Genua ɡɛ̃ˈnu<sup>w</sup>a
pn (geografia, geograficzny) miasto we Włoszech, stolica regionu Liguria; Genoa
George Town
n (geografia, geograficzny) stolica Kajmanów, brytyjskiego terytorium zamorskiego, położona na wyspie Wielki Kajman George Town
Georgia
pn (geografia, geograficzny) (administracja) stan w południowo-wschodniej części USA, ze stolicą w Atlancie; Georgia
Georgia Południowa
pn (geografia, geograficzny) brytyjska wyspa na południowym Atlantyku, stanowiąca część zamorskiego terytorium Georgia Południowa i Sandwich Południowy South Georgia
Georgina
pn imię żeńskie; Georgina
Germanin
n (etnografia, etnograficzny) członek plemienia indoeuropejskiego zamieszkującego w średniowieczu tereny północnej i środkowo-północnej Europy; German
Gertruda ɡɛrˈtruda
pn imię żeńskie; Gertrude
Gerwazy ɡɛrˈvazɨ
pn imię męskie; Gervase Jarvis
Ges-dur
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) gama lub tonacja durowa zaczynająca się od dźwięku ges (w zapisie nutowym z sześcioma bemolami) G-flat major
Ghana ˈɡãna
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Afryce; Ghana
Gibraltar ɟiˈbraltar
pn (geografia, geograficzny) skalisty półwysep na południowym wybrzeżu Półwyspu Iberyjskiego Gibraltar
Gilead
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) region w starożytnej Palestynie, pomiędzy rzekami Arnon i Jarmuk; Gilead rzadkie polskie imię męskie pochodzenia semickiego; jedno z imion biblijnych Gilead
Gioconda
pn (sztuka) kobieta sportretowana na słynnym obrazie Leonarda da Vinci Mona Lisa
Giza
pn (geografia, geograficzny) miasto w Egipcie; Giza
Giżycko ɟiˈʒɨʦ̑kɔ
pn (geografia, geograficzny) miasto powiatowe w województwie warmińsko-mazurskim; Gizycko
Glarus
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Szwajcarii, w Alpach Glarneńskich; Glarus
Gliwice ɡlʲiˈvʲiʦ̑ɛ
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w południowej Polsce; Gliwice
Goa
pn (geografia, geograficzny) (administracja) stan na zachodnim wybrzeżu Półwyspu Indyjskiego, nad Morzem Arabskim; Goa
Godfryd ˈɡɔdvrɨt
pn imię męskie; Godfrey
Godzilla ɡɔˈʥ̑ilːa
pn (kulturoznawstwo, wiedza o kulturze, kulturoznawczy) (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) gigantyczny, fantastyczny potwór z japońskiej serii komiksów i filmów; Godzilla
Godzina czytań
n jedna z godzin kanonicznych w Liturgii godzin; Office of Readings
Godzina dla Ziemi
n ekologiczna akcja wygaszania świateł, obchodzona jako święto w ostatnią sobotę marca; Earth Hour
Golan
pn (geografia, geograficzny) płaskowyż położony na granicy Izraela, Syrii i Libanu; Golan
Golem ˈɡɔlɛ̃m
pn (folklor) legendarna istota z gliny znana z tradycji judaistycznej Golem
Golgota
pn (geografia, geograficzny) (biblijny) niewielkie wzniesienie w Jerozolimie, na którym miał umrzeć Jezus; Golgotha
Gomora
pn (biblijny) (historia, historyczny, historycznie) biblijne miasto kananejskie w pobliżu Morza Martwego; Gomorrah
Gondwana ɡɔ̃ndˈvãna
pn (geologia, geologiczny) jeden z superkontynentów powstałych w wyniku rozpadu Pangei; Gondwana
Gorce
pn (geografia, geograficzny) pasmo górskie w południowej Polsce, w Beskidach Zachodnich; Gorce Mountains
Gorgonia
pn rzadkie polskie imię żeńskie pochodzenia greckiego; Gorgonia
Gori
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto we wschodniej Gruzji, stolica regionu Wewnętrzna Kartlia; Gori
Gorycja
pn (geografia, geograficzny) miasto i gmina we Włoszech, w regionie Friuli-Wenecja Julijska, w prowincji Gorycja (1.2); Gorizia
Gouda
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto położone w zachodniej części Holandii; Gouda
Gołąb ˈɡɔwɔ̃mp
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba południowego; Columba
Grampiany
pn (geografia, geograficzny) pasmo górskie w Szkocji; Grampian Mountains Grampians
Graz
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto we wschodniej Austrii, stolica kraju związkowego Styria, położone nad rzeką Murą, u podnóża Alp Styryjskich; Graz
Grecja ˈɡrɛʦ̑ʲja
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w południowej Europie, ze stolicą w Atenach; Greece
Greenwich
pn dzielnica Londynu z obserwatorium astronomicznym, którego położenie wyznacza przebieg południka zerowego; Greenwich
Grek ɡrɛk
n człowiek narodowości greckiej, obywatel Grecji, mieszkaniec Grecji Greek
Grenada ɡrɛ̃ˈnada
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Ameryce Środkowej; Grenada
Grenadyny
pn (geografia, geograficzny) grupa wysp karaibskich położonych między wyspami Saint Vincent i Grenadą; Grenadines
Grenlandia ɡrɛ̃nˈlãndʲja
pn (geografia, geograficzny) ogromna arktyczna wyspa na północnym Atlantyku; Greenland
Grenoble
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miejscowość w południowo-wschodniej Francji, w regionie Owernia-Rodan-Alpy; Grenoble
Greta ˈɡrɛta
n imię żeńskie; Greta
Grodno ˈɡrɔdnɔ
n (geografia, geograficzny) (administracja) miasto na Białorusi; Grodno
Gruzin ˈɡruʑĩn
n osoba narodowości gruzińskiej lub obywatel Gruzji Georgian
Gruzja ˈɡruzʲja
pn (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (geografia, geograficzny) państwo na Kaukazie, ze stolicą w Tbilisi; Georgia
Gryfita
n (historia, historyczny, historycznie) przedstawiciel dynastii panującej na Pomorzu Zachodnim; Griffin
Gryzonia ɡrɨˈzɔ̃ɲja
pn (geografia, geograficzny) jeden z dwudziestu sześciu szwajcarskich kantonów; Grisons Graubünden
Grzegorz ˈɡʒɛɡɔʃ
pn imię męskie; Gregory
Grzymałów
pn (geografia, geograficzny) osiedle typu miejskiego na Ukrainie, w obwodzie tarnopolskim, w rejonie husiatyńskim, nad rzeką Gniłą; Hrymailiv
Grób Pański
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (historia, historyczny, historycznie) pozostałości grobu Jezusa Chrystusa w Jerozolimie zamienione w kaplicę Holy Sepulchre
Guam ˈɡu<sup>w</sup>ãm
pn (geografia, geograficzny) wyspa w Oceanii; Guam
Gudauta
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Abchazji, położone na wybrzeżu Morza Czarnego; Gudauta
Gudermes
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto rejonowe w Federacji Rosyjskiej, w Czeczenii; Gudermes
Gudźarat
pn (geografia, geograficzny) stan w Indiach, leżący w północno-zachodniej części kraju; Gujarat
Guernsey
pn (geografia, geograficzny) wyspa w Europie; Guernsey
Gujana ɡuˈjãna
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Ameryce Południowej ze stolicą w Georgetown; Guyana
Gujana Francuska ɡuˈjãna frãnˈʦ̑uska
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) francuskie terytorium zależne o statusie departamentu zamorskiego, położone w północno-wschodniej części Ameryki Południowej, nad Oceanem Atlantyckim; French Guiana
Guria
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) kraina historyczna w zachodniej Gruzji Guria
Gusiew
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w obwodzie kaliningradzkim w Rosji; Gusev
Gwadelupa ˌɡvadɛˈlupa
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) departament zamorski Francji w archipelagu Małych Antyli; Guadeloupe
Gwardiejsk
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto rejonowe w obwodzie kaliningradzkim, położone na prawym brzegu Pregoły; Gvardeysk
Gwatemala ˌɡvatɛ̃ˈmala
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) jedno z państw w Ameryce Środkowej; Guatemala
Gwiazda Poranna ˈɡvʲjazda pɔˈrãnːa
pn (astronomia, astronomiczny) Wenus widoczna nad horyzontem przed wschodem Słońca morning star Morning Star
Gwiazda Wieczorna ˈɡvʲjazda vʲjɛˈʧ̑ɔrna
pn (astronomia, astronomiczny) Wenus widoczna nad horyzontem po zachodzie Słońca Evening Star
Gwinea ɡvʲĩˈnɛa
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Afryce; Guinea (geografia, geograficzny) region w Afryce Zachodniej; Guinea
Gwinea Bissau ɡvʲĩˈnɛa ˈbʲisːaw
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w zachodniej Afryce ze stolicą w Bissau; Guinea-Bissau
Gwinea Równikowa ɡvʲĩˈnɛa ˌruvʲɲiˈkɔva
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Afryce; Equatorial Guinea
Góra Oliwna
pn (geografia, geograficzny) wzniesienie nieopodal starego miasta Jerozolimy w Judei; Mount of Olives
Góra Stołowa ˈɡura stɔˈwɔva
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba południowego; Mensa (geografia, geograficzny) jeden ze szczytów górskich w Górach Przylądkowych; Table Mountain
Górna Angara
pn (geografia, geograficzny) rzeka w Buriacji, wpadająca do jeziora Bajkał; Upper Angara
Górna Austria
pn (geografia, geograficzny) (administracja) kraj związkowy w zachodniej Austrii ze stolicą w Linzu; Upper Austria
Górna Bawaria
pn (geografia, geograficzny) (administracja) okręg i rejencja w południowej Bawarii ze stolicą w Monachium; Upper Bavaria
Górna Frankonia
pn (geografia, geograficzny) (administracja) okręg oraz rejencja w kraju związkowym Bawaria; Upper Franconia
Górna Kraina
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna w Słowenii, część Krainy; Upper Carniola
Górne Łużyce ˈɡurnɛ wuˈʒɨʦ̑ɛ
n (geografia, geograficzny) część Łużyc należąca obecnie do Saksonii; Upper Lusatia
Górny Śląsk
pn (geografia, geograficzny) część Śląska należąca obecnie do Polski i Czech; Upper Silesia
Górski Karabach ˈɡursʲci kaˈrabax
pn (geografia, geograficzny) terytorium w Azji, na obszarze Kaukazu, będące przedmiotem sporu między Armenią i Azerbejdżanem; Nagorno-Karabakh
Góry Abakańskie
pn (geografia, geograficzny) pasmo górskie w Federacji Rosyjskiej, w południowej Syberii w Chakasji, położone na granicy Ałtaju i Sajanu Zachodniego; Abakan Range
Góry Albańskie
pn (geografia, geograficzny) pas wzniesień w Kampanii Rzymskiej, na południowy wschód od Rzymu; Alban Hills
Góry Banackie
pn (geografia, geograficzny) grupa górska w Karpatach Południowych w rumuńskiej części Banatu; Banat Mountains
Góry Baskijskie
pn (geografia, geograficzny) pasmo górskie w północnej Hiszpanii, pomiędzy Górami Kantabryjskimi na zachodzie i Pirenejami na wschodzie; Basque Mountains
Góry Kaledońskie
pn (geografia, geograficzny) stare pasmo górskie w północnej Szkocji; Northwest Highlands
Góry Kambryjskie
pn (geografia, geograficzny) stary, silnie zniszczony masyw górski położony w środkowej Walii; Cambrian Mountains
Góry Kantabryjskie
pn (geografia, geograficzny) pasmo górskie w północnej części Hiszpanii na Półwyspie Iberyjskim, położone na północnym skraju Mesety Iberyjskiej, usytuowane równolegle do wybrzeża Zatoki Biskajskiej; Cantabrian Mountains
Góry Katalońskie
pn (geografia, geograficzny) góry w północno-wschodniej Hiszpanii rozciągające się wzdłuż brzegu Morza Śródziemnego, od Pirenejów do doliny rzeki Ebro; Catalan Mediterranean System
Góry Pennińskie
pn (geografia, geograficzny) niskie góry w północnej części Anglii o przebiegu południkowym; Pennines
Góry Połabskie
pn (geografia, geograficzny) łańcuch górski rozciągający się w północno-zachodnich Czechach, w kraju usteckim i południowo-wschodnich Niemczech (Saksonia); Elbe Sandstone Mountains
Góry Rodniańskie
pn (geografia, geograficzny) pasmo górskie w północnej Rumunii, na granicy Marmaroszu i Siedmiogrodu; Rodna Mountains
Góry Skaliste ˈɡurɨ skaˈlʲistɛ
pn (geografia, geograficzny) łańcuch górski w Ameryce Północnej; Rocky Mountains Rockies
Góry Skandynawskie
pn (geografia, geograficzny) łańcuch górski w zachodniej i północnej części Półwyspu Skandynawskiego, ciągnący się wzdłuż wybrzeża Oceanu Atlantyckiego, na terytorium Norwegii, Szwecji i częściowo Finlandii; Scandinavian Mountains
Góry Sybińskie
pn (geografia, geograficzny) góry w środkowej Rumunii na zachód od rzeki Aluty, część Karpat Południowych; Cindrel Mountains
Göteborg
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w południowo-zachodniej Szwecji, położone nad cieśniną Kattegat; Gothenburg
Głuchoniemcy ˌɡwuxɔ̃ˈɲɛ̃mʦ̑ɨ
n (historia, historyczny, historycznie) historyczna i etnograficzna zbiorcza nazwa niemieckojęzycznych osadników w Karpatach polskich, między Wisłoką (lub Dunajcem) a Sanem; Walddeutsche
Głuchy ˈɡwuxɨ
adj (środowiskowy) identyfikujący się ze społecznością, kulturą osób głuchych Deaf
Głuchy ˈɡwuxɨ
n człowiek Głuchy (1.1) Deaf
Głuchów
pn (geografia, geograficzny) miasto w obwodzie sumskim na Ukrainie, nad rzeką Esmań; Hlukhiv
H xa
symbol (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) siódmy od C dźwięk w szeregu diatonicznym każdej oktawy; B
H-dur
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) gama lub tonacja durowa zaczynająca się od dźwięku h (w zapisie nutowym z pięcioma krzyżykami) B major
HIV çif
acronym (medycyna, medyczny) wirus wywołujący AIDS; HIV
HPV
acronym (medycyna, medyczny) wirus brodawczaka ludzkiego HPV
HTML ˌxa‿tɛ‿ɛ̃m‿ˈɛl
acronym = (informatyka, informatyczny) hipertekstowy język znaczników (język opisu stron internetowych); HTML
Habakuk
pn (biblijny) postać biblijna, jeden z proroków starotestamentowych; metonimicznie również jego dzieło; Habakkuk Habacuc
Hadar
pn (astronomia, astronomiczny) druga co do jasności gwiazda w gwiazdozbiorze Centaura; Hadar
Hades ˈxadɛs
pn (mitologia grecka) bóg zmarłych i świata pozagrobowego, utożsamiany z rzymskim Plutonem; Hades
Hadziacz
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto na Ukrainie, w obwodzie połtawskim, nad rzeką Psioł; Hadiach
Haga ˈxaɡa
pn (geografia, geograficzny) miasto w Holandii; The Hague
Hagåtña
pn (geografia, geograficzny) stolica Guamu, amerykańskiego terytorium zależnego położonego na Pacyfiku; Agana
Haiti xaˈ<sup>j</sup>itʲi
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Ameryce Środkowej w archipelagu Antyli; Haiti (geografia, geograficzny) wyspa w archipelagu Antyli; Hispaniola
Hajfa
pn (geografia, geograficzny) miasto portowe na północy Izraela; Haifa
Hajfong
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w północnej części Wietnamu, w delcie Rzeki Czerwonej, nad Zatoką Tonkińską; Haiphong
Hajmos
pn (geografia, geograficzny) (mitologia grecka) łańcuch górski na północy Tracji, według mitu o tyfonomachii, zabarwiony czerwono krwią broczącego Tyfona, współcześnie identyfikowany ze Starą Płaniną Haemus
Halicz
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto rejonowe na Ukraine, położone w obwodzie iwanofrankiwskim nad Dniestrem; Halych
Halloween
n święto duchów obchodzone 31 października (w wigilię Wszystkich Świętych) w krajach anglosaskich; Halloween
Haloze
pn (geografia, geograficzny) region Słowenii Haloze
Hama
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w zachodniej Syrii; Hama
Hamadan
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Iranie; Hamadan
Hamburg ˈxãmburk
pn (geografia, geograficzny) miasto w Niemczech; Hamburg
Hamilkar xãˈmʲilkar
pn punickie imię męskie; Hamilcar
Hamlet ˈxãmlɛt
pn (literacko) tytułowy bohater dramatu Szekspira; Hamlet rzadkie imię męskie Hamlet (geografia, geograficzny) toponim, nazwa gminy w USA, w hrabstwie Renville, w stanie Dakota Północna Hamlet (geografia, geograficzny) toponim, nazwa kilku miejscowości w USA Hamlet
Hamza
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) podziemny ciek wodny w Brazylii odwadniający Basen Amazonki; Hamza (potocznie, potoczny) (geografia, geograficzny) miasto w południowym Iraku, w prowincji Al-Kadisijja; Hamza
Han xãn
pn (historia, historyczny, historycznie) druga dynastia cesarska Chin, po dynastii Qin i przed Epoką Trzech Królestw Han
Hana ˈxãna
pn (geografia, geograficzny) region etniczny w środkowych Morawach w Czechach Hanakia Haná region
Hanak
n mieszkaniec Hany Hanakian
Hannonia
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna i średniowieczne hrabstwo, położone w południowych Niderlandach, jej stołecznym miastem jest Mons; Hainaut Hainault Heynowes
Hanoi ˈxãnɔj
pn (geografia, geograficzny) stolica Wietnamu; Hanoi
Haralampiusz
pn rzadkie imię męskie pochodzenia greckiego; Charalambos
Harare xaˈrarɛ
pn (geografia, geograficzny) stolica Zimbabwe; Harare
Harbin
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Chinach, położone w Mandżurii; Harbin
Harlem
pn (administracja) (geografia, geograficzny) dzielnica Manhattanu w Nowym Jorku, stanowiąca duże skupisko Afroamerykanów; Harlem
Hatifnat xaˈtʲifnat
n (literacko) istoty o niewielkiej, podłużnej posturze i dłoniastych wyrostkach; pochodzą z książkowego świata Muminków, wykreowanego przez Tove Jansson; Hattifattener
Hawaje xaˈvajɛ
pn (geografia, geograficzny) archipelag wysp na Oceanie Spokojnym; Hawaii
Hawana xaˈvãna
pn (geografia, geograficzny) miasto portowe, stolica Kuby; Havana
Hawela
pn (geografia, geograficzny) rzeka w Niemczech, prawy dopływ Łaby; Havel
Heartland
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) wg teorii geopolitycznej Johna Mackindera najważniejszy strategicznie rejon świata, znajdujący się gdzieś w centralnej Eurazji; Heartland
Hebe ˈxɛbɛ
pn (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze katalogowym 6; Hebe (mitologia grecka) bogini i uosobienie młodości oraz szafarka ambrozji i nektaru na Olimpie, utożsamiana z rzymską Juwentas; Hebe
Hebrydy
pn (geografia, geograficzny) archipelag na Oceanie Atlantyckim ciągnący się wzdłuż północno-zachodnich wybrzeży Szkocji; Hebrides Western Isles
Hefajstos xɛˈfajstɔs
pn (mitologia grecka) bóg ognia, wulkanów, kowalstwa, metali i metalurgii, utożsamiany z rzymskim Wulkanem; Hephaestus
Hekate xɛˈkatɛ
pn (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze katalogowym 100; Hekate (mitologia grecka) bogini czarów, magii, nekromancji, widm i rozdroży (miejsc sprzyjających czarom); Hecate Hekate
Helena xɛˈlɛ̃na
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z księżyców Saturna; Helene (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze katalogowym 101, z pasa głównego planetoid, odkryta w 1868 r.; Helena (mitologia grecka) (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) królowa spartańska i najpiękniejsza kobieta na świecie; córka Zeusa i Ledy, siostra Polideukesa (Polluksa), Kastora i Klitajmestry oraz żona Menelaosa i ukochana Parysa; Helen
Helenos
pn (mitologia grecka) wieszczek i królewicz trojański, syn Priama; Helenus
Helios ˈxɛlʲjɔs
pn (mitologia grecka) bóg i uosobienie słońca, przedstawiany jako piękny mężczyzna w promienistej aureoli albo koronie z promieni słonecznych, przemierzający dzienne niebo złotym czterokonnym rydwanem, utożsamiany z rzymskim Solem; świadek przysiąg i czynów; źródło światła; syn Hyperiona i Tei; brat Selene i Eos; jedno z bóstw solarnych; jeden z tytanów drugiego pokolenia; Helios
Hell’s Kitchen
pn (geografia, geograficzny) dzielnica Manhattanu w Nowym Jorku; Hell’s Kitchen
Helsinki xɛlˈsʲĩnʲci
pn (geografia, geograficzny) stolica Finlandii; Helsinki
Helwidiusz
pn imię męskie Helvidius
Hemera xɛ̃ˈmɛra
pn (mitologia grecka) bogini i uosobienie dnia; Hemera
Henryk ˈxɛ̃nrɨk
pn imię męskie Henry Harry
Henryka xɛ̃nˈrɨka
pn imię żeńskie pochodzenia germańskiego; Henrietta
Hera ˈxɛra
pn (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze katalogowym 103; Hera (mitologia grecka) bogini małżeństw, wierności małżeńskiej, kobiet zamężnych i wdów, utożsamiana z rzymską Junoną; Hera
Heraklion
pn (geografia, geograficzny) miasto na Krecie; Heraklion Iraklion
Herat
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w zachodnim Afganistanie, w prowincji Herat; Herat
Herceg-Bośnia xɛrʦ̑ɛɡˈbɔɕɲa
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Europie na Półwyspie Bałkańskim ze stolicą w Sarajewie; Herzeg-Bosnia
Hercegowińczyk
n mieszkaniec Hercegowiny Herzegovinian
Herkulanum
pn (geografia, geograficzny) miasto we Włoszech, położone u stóp Wezuwiusza Ercolano
Hermes ˈxɛrmɛs
pn (mitologia grecka) bóg dróg, podróżnych, wędrowców, kupców, złodziei, pasterzy i wynalazców, utożsamiany z rzymskim Merkurym; posłaniec bogów i psychopomp; syn Zeusa i Mai; jeden z olimpijczyków; Hermes (astronomia, astronomiczny) planetoida podwójna o numerze katalogowym 69230, odkryta w 1937 r.; Hermes
Hermon
pn (geografia, geograficzny) (biblijny) najwyższy szczyt łańcucha górskiego Antylibanu; Hermon
Herod ˈxɛrɔt
pn historyczne i biblijne imię męskie pochodzenia greckiego Herod
Herszel
pn imię męskie pochodzenia semickiego Herschel
Hesja Nadreńska
pn (geografia, geograficzny) kraina w Niemczech, na zachodnim brzegu Renu, przed 1945 rokiem stanowiła część Hesji, obecnie w kraju związkowym Nadrenia-Palatynat; Rhenish Hesse Rhine-Hesse
Hestia ˈxɛstʲja
pn (mitologia grecka) bogini ogniska domowego oraz świętego i wiecznego ognia, utożsamiana z rzymską Westą, symbol domu i rodziny; Hestia (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze katalogowym 46; Hestia
Hetyta
n (starożytność) członek starożytnego ludu indoeuropejskiego zamieszkującego Anatolię; Hittite
Hezjod ˈxɛzʲjɔt
pn (literacko) grecki epik; Hesiod
Hiacynt ˈçjaʦ̑ɨ̃nt
pn (mitologia grecka) piękny młodzieniec, królewicz spartański, ukochany Apollina i Zefira, syn Amyklasa (lub Ojbalosa) i Diomede; Hyacinth
Hiada ˈçjada
pn (mitologia grecka) każda z siedmiu nimf, córek Atlasa, które zostały przeniesione na firmament jako otwarta gromada gwiazd w gwiazdozbiorze Byka, zwana Hiadami; Hyad
Hiady ˈçjadɨ
pn (astronomia, astronomiczny) otwarta gromada gwiazd w gwiazdozbiorze Byka; Hyades
Hidżaz
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna w zachodniej części Półwyspu Arabskiego, nad Morzem Czerwonym, z głównymi ośrodkami w Mekce, Medynie i Dżuddzie; Hejaz
Hieronim çjɛˈrɔ̃ɲĩm
pn polskie imię męskie pochodzenia greckiego; Jerome Hieronymus
Higieja çiˈɟɛ̇ja
pn (mitologia grecka) bogini i uosobienie zdrowia; Hygeia Hygieia
Hilaria çiˈlarʲja
pn (rzadki, rzadko używany) imię żeńskie; Hilary Hillary
Hildegarda ˌçildɛˈɡarda
pn imię żeńskie; Hildegarde
Himalaje ˌçĩmaˈlajɛ
n (geografia, geograficzny) łańcuch górski położony w południowej Azji, najwyższy na Ziemi; Himalayas
Himalia çĩˈmalʲja
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z księżyców Jowisza; Himalia (mitologia grecka) nimfa z wyspy Rodos, jedna z kochanek Zeusa; Himalia
Hims
pn (geografia, geograficzny) miasto w zachodniej Syrii w dolinie rzeki Orontes; Homs
Hindukusz çĩnˈdukuʃ
pn (geografia, geograficzny) pasmo górskie w środkowej części Azji leżące w północno-zachodnim Pakistanie oraz środkowym i wschodnim Afganistanie; Hindu Kush
Hindus ˈçĩndus
n obywatel Indii Indian
Hinduska çĩnˈduska
n obywatelka Indii Indian
Hindustan çĩnˈdustãn
pn inna nazwa Indii wywodząca się z języka perskiego Hindustan
Hiob çjɔp
pn (biblijny) (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) postać biblijna; Job rzadkie polskie imię męskie pochodzenia semickiego; Job
Hippona
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) starożytne miasto w północno-wschodniej Algierii, niedaleko obecnego miasta Annaba; Hippo
Hiroszima ˌçirɔˈʃʲĩma
pn (geografia, geograficzny) miasto w Japonii, na wyspie Honsiu; Hiroshima
Hisar
pn (geografia, geograficzny) (administracja) osiedle typu miejskiego w Tadżykistanie; Hisor
Hiszpan ˈçiʃpãn
n człowiek narodowości hiszpańskiej, obywatel Hiszpanii, mieszkaniec Hiszpanii Spaniard
Hiszpania çiʃˈpãɲja
pn (geografia, geograficzny) państwo w Europie położone na Półwyspie Iberyjskim ze stolicą w Madrycie; Spain
Hniezdyczna
pn (geografia, geograficzny) (administracja) wieś na Ukrainie, położona w rejonie zbaraskim obwodu tarnopolskiego; Hnizdychne
Hnizdyczów
pn (geografia, geograficzny) (administracja) osiedle typu miejskiego w rejonie żydaczowskim obwodu lwowskiego; Hnizdychiv
Hnyła
pn (geografia, geograficzny) (administracja) wieś na Ukrainie, w obwodzie lwowskim, w rejonie turczańskim; Karpatske
Hokkaido
n (geografia, geograficzny) wyspa nad Oceanem Spokojnym, druga pod względem wielkości wyspa Japonii; Hokkaido
Holandia xɔˈlãndʲja
pn (geografia, geograficzny) kraina historyczna w zachodniej części Królestwa Niderlandów; Holland (geografia, geograficzny) państwo w Europie; Holland Netherlands
Holandia Południowa
pn (geografia, geograficzny) (administracja) prowincja Holandii, ze stolicą w Hadze, położona wzdłuż wybrzeża Morza Północnego; South Holland
Holender xɔˈlɛ̃ndɛr
n człowiek narodowości holenderskiej, obywatel Holandii, mieszkaniec Holandii Dutchman
Holenderka ˌxɔlɛ̃nˈdɛrka
n kobieta lub dziewczyna narodowości holenderskiej, obywatelka Holandii, mieszkanka Holandii Dutchwoman
Holsztyn
pn (geografia, geograficzny) kraina położona u nasady Półwyspu Jutlandzkiego, obecnie w całości w Niemczech; Holstein
Homer ˈxɔ̃mɛr
pn (starożytność) (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) starożytny grecki epik, pieśniarz i poeta, autor „Iliady” i „Odysei”; Homer anglosaskie imię męskie pochodzenia greckiego Homer
Honduras xɔ̃nˈduras
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Ameryce Środkowej; Honduras
Hongkong ˈxɔ̃ŋkːɔ̃ŋk
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) specjalny region administracyjny w Chinach nad Morzem Południowochińskim; Hong Kong
Honolulu ˌxɔ̃nɔˈlulu
pn (geografia, geograficzny) miasto w Stanach Zjednoczonych, stolica stanu Hawaje; Honolulu
Honoriusz
pn polskie imię męskie pochodzenia łacińskiego; Honorius
Honsiu ˈxɔ̃w̃ɕu
pn (geografia, geograficzny) największa wyspa Japonii; Honshū
Horacy xɔˈraʦ̑ɨ
pn polskie imię męskie pochodzenia łacińskiego; Horace Horatio
Horeb
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) mityczna biblijna góra, na której Jahwe powołał Mojżesza i objawił się Eliaszowi, utożsamiana niekiedy z górą Synaj; Horeb
Horochów
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto na Ukrainie, w obwodzie wołyńskim, siedziba administracyjna rejonu horochowskiego; Horokhiv
Horus ˈxɔrus
pn (mitologia egipska) staroegipski bóg nieba, opiekun monarchii egipskiej; Horus
Hoszcza
pn (geografia, geograficzny) (administracja) osiedle typu miejskiego na Ukrainie, stolica rejonu w obwodzie rówieńskim; Hoshcha
Hoszów
pn (geografia, geograficzny) (administracja) wieś na Ukrainie, w obwodzie iwanofrankiwskim, w rejonie dolińskim; Hoshiv
Houston
pn (geografia, geograficzny) (administracja) największe miasto stanu Teksas, w Stanach Zjednoczonych; Houston
Hołodomor
pn (historia, historyczny, historycznie) klęska głodu w latach 1932–1933 w ZSRR, na terenie dzisiejszej Ukrainy wschodniej i centralnej; Holodomor
Hołowno
pn (geografia, geograficzny) (administracja) osiedle typu miejskiego na Ukrainie w rejonie lubomelskim obwodu wołyńskiego; Holovne
Hryców
pn (geografia, geograficzny) (administracja) osiedle typu miejskiego na Ukrainie, położone w rejonie szepetowskim obwodu chmielnickiego; Hrytsiv
Hubert ˈxubɛrt
pn imię męskie; Hubert
Hucuł ˈxuʦ̑uw
n (etnografia, etnograficzny) góral zamieszkujący Karpaty Wschodnie (tereny południowo-zachodniej Ukrainy); Hutsul
Hugo ˈxuɡɔ
pn imię męskie; Hugo
Humań
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto na Ukrainie; Uman
Hun
n (historia, historyczny, historycznie) (etnografia, etnograficzny) członek koczowniczego ludu, który ok. 370 r. najechał Europę; Hun
Hurghada
pn (geografia, geograficzny) miasto we wschodnim Egipcie na wybrzeżu Morza Czerwonego; Hurghada
Hydra ˈxɨdra
pn (astronomia, astronomiczny) największy pod względem powierzchni gwiazdozbiór na niebie; Hydra (astronomia, astronomiczny) naturalny satelita Plutona; Hydra (mitologia grecka) wielogłowy wąż wodny, spłodzony przez Tyfona i Echidnę; Hydra
Hyperion xɨˈpɛrʲjɔ̃n
pn (mitologia grecka) jeden z tytanów; Hyperion (astronomia, astronomiczny) jeden z księżyców Saturna; Hyperion
Hypnos ˈxɨpnɔs
pn (mitologia grecka) bóg i uosobienie snu utożsamiany z rzymskim Somnusem; Hypnos (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze katalogowym 14827; Hypnos
IAAF
acronym = (sport, sportowy) (przestarzałe, przestarzały) International Amateur Athletics Federation → Międzynarodowa Amatorska Federacja Lekkiej Atletyki IAAF = (sport, sportowy) International Association of Athletics Federations → Międzynarodowe Stowarzyszenie Federacji Lekkoatletycznych IAAF
IBM
n (informatyka, informatyczny) (ekonomia, ekonomiczny) nazwa koncernu informatycznego i marki produktów; IBM
III Rzesza
pn (historia, historyczny, historycznie) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) nazwa państwa niemieckiego pod rządami NSDAP w latach 1933-1945; Third Reich
IKEA
acronym szwedzka firma produkująca meble i artykuły dekoracyjne; IKEA
IRC
n (informatyka, informatyczny) protokół internetowy umożliwiający rozmowę z innymi użytkownikami połączonymi z wybranym bezpośrednio lub grupowo na kanałach; IRC
ISIS
n = (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) Państwo Islamskie ISIS
Ibiza iˈbʲiza
pn (geografia, geograficzny) miasto, stolica wyspy (1.1) Ibiza (geografia, geograficzny) wyspa na Morzu Śródziemnym, w archipelagu Balearów; Ibiza
Ibrahim
pn imię męskie pochodzenia arabsko-tureckiego; Ibrahim
Ida ˈida
pn polskie imię żeńskie pochodzenia germańskiego; Ida
Ieper
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Belgii, w Zachodniej Flandrii; Ypres
Igor ˈiɡɔr
pn imię męskie; Igor
Ilam
pn (geografia, geograficzny) tamilska nazwa Sri Lanki Eelam (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (historia, historyczny, historycznie) państwo, o którego utworzenie walczyła organizacja Tamilskie Tygrysy; Tamil Eelam
Ildefons ilˈdɛfɔ̃w̃s
pn imię męskie; Ildefonsus Ildephonsus
Ilek
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rzeka w północno-zachodnim Kazachstanie i w Rosji zauralskiej, lewy dopływ Uralu; Ilek River
Iliki iˈlʲici
pn (geografia, geograficzny) jezioro w Beocji, w centralnej Grecji Lake Yliki
Illinois
pn (geografia, geograficzny) (administracja) stan w USA położony na środkowym zachodzie kraju, ze stolicą w Springfield; Illinois
Ilnik
pn (geografia, geograficzny) (administracja) wieś na Ukrainie, położona w rejonie turczańskim obwodu lwowskiego nad Stryjem; Ilnyk
Imeretia
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna w zachodniej Gruzji Imereti
Imperium Rzymskie
pn (historia, historyczny, historycznie) starożytne państwo obejmujące obszary basenu Morza Śródziemnego Roman Empire
Indiana ĩnˈdʲjãna
pn (geografia, geograficzny) (administracja) stan w Stanach Zjednoczonych ze stolicą w Indianapolis; Indiana
Indianin ĩnˈdʲjä̃ɲĩn
n czerwonoskóry, rdzenny mieszkaniec obu Ameryk, zaliczany do rasy żółtej; Indian
Indianin ĩnˈdʲjä̃ɲĩn
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba południowego; Indus
Indie ˈĩndʲjɛ
pn (geografia, geograficzny) państwo w Azji; India
Indie Zachodnie
pn (historia, historyczny, historycznie) Karaiby; West Indies
Indochiny Francuskie
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) dawna kolonia francuska w południowo-wschodniej Azji; French Indochina
Indonezja ˌĩndɔ̃ˈnɛzʲja
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) wyspiarskie państwo w południowo-wschodniej Azji ze stolicą w Dżakarcie; Indonesia
Indonezyjczyk ˌĩndɔ̃nɛˈzɨjʧ̑ɨk
n obywatel Indonezji Indonesian
Indonezyjka ˌĩndɔ̃nɛˈzɨjka
n obywatelka Indonezji Indonesian
Inflanty ĩnˈflãntɨ
n (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna nad Dźwiną i Zatoką Ryską; Livonia
Innsbruck
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Austrii, stolica kraju związkowego Tyrol, położone w dolinie rzeki Inn; Innsbruck
Instrucz
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rzeka w obwodzie kaliningradzkim, łącząc się z Węgorapą tworzy Pregołę; Instruch
Interior ĩnˈtɛrʲjɔr
pn miejscowość w stanie Dakota Południowa, w hrabstwie Jackson Interior
Internet ĩnˈtɛrnɛt
pn (informatyka, informatyczny) międzynarodowa sieć komputerowa; Internet
Io ˈi<sup>j</sup>ɔ
pn (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze katalogowym 85; Io (mitologia grecka) kapłanka Hery w Argos, córka Inachosa, jedna z kochanek Zeusa; Io (mitologia polinezyjska) w wierzeniach Maorysów z Nowej Zelandii Istota Najwyższa; Io (astronomia, astronomiczny) trzeci co do wielkości księżyc Jowisza; Io
Iowa
pn (geografia, geograficzny) (administracja) stan w Stanach Zjednoczonych; Iowa (geografia, geograficzny) rzeka w Ameryce Północnej, dopływ Missisipi; Iowa River
Ipuć
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rzeka w obwodzie mohylewskim Białorusi oraz smoleńskim i briańskim Rosji, dopływ Soży; Iput
Irak ˈirak
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Azji ze stolicą w Bagdadzie; Iraq Irak
Irakijczyk ˌiraˈcijʧ̑ɨk
n obywatel Iraku Iraqi
Irakijka ˌiraˈcijka
n obywatelka Iraku Iraqi
Iran ˈirãn
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Azji; Iran
Irańczyk iˈrãj̃n͇ʧ̑ɨk
n obywatel Iranu Iranian
Irbil
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w północnym Iraku; Erbil
Irena iˈrɛ̃na
pn imię żeńskie; Irene
Ireneusz ˌirɛ̃ˈnɛ<sup>w</sup>uʃ
pn imię męskie; Irenaeus Irenæus
Iris ˈirʲis
pn (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze katalogowym 7; Iris (mitologia grecka) bogini i uosobienie tęczy, posłanka bogów do ludzi; Iris
Irkuck
pn (geografia, geograficzny) miasto w Rosji, na Syberii, położone nad rzeką Irkut; Irkutsk
Irlandczyk irˈlãnṭʧ̑ɨk
n osoba narodowości irlandzkiej, obywatel Irlandii; (także, też) mieszkaniec Irlandii Północnej Irishman Irish mick
Irlandia irˈlãndʲja
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Europie; Ireland Republic of Ireland
Irlandia Północna irˈlãndʲja puwˈnɔʦ̑na
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) część składowa Wielkiej Brytanii; Northern Ireland
Irlandka irˈlãntka
n kobieta narodowości irlandzkiej, obywatelka Irlandii; (także, też) mieszkanka Irlandii Północnej Irishwoman
Irpień
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto na Ukrainie w obwodzie kijowskim, położone nad rzeką Irpienią (2.1) ; Irpin
Irszawa
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto powiatowe w obwodzie zakarpackim Ukrainy, położone u południowych stoków Karpat, nad rzeczką Irszawką; Irshava
Irtysz
pn (geografia, geograficzny) rzeka w azjatyckiej części Rosji, północno-wschodnim Kazachstanie i zachodnich Chinach, lewy dopływ Obu; Irtysh
Iryda iˈrɨda
pn imię żeńskie; Iris
Iryjczyk
n (etnografia, etnograficzny) mieszkaniec Irlandii pochodzenia celtyckiego Irishman
Iryjka
n (etnografia, etnograficzny) mieszkanka Irlandii pochodzenia celtyckiego Irishwoman
Isa ˈisa
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (historia, historyczny, historycznie) imię Jezusa Chrystusa w islamie Isa
Isfahan isˈfaxãn
pn (geografia, geograficzny) miasto w Iranie, położone w oazie na Wyżynie Irańskiej, u stóp łańcucha górskiego Zagros; Isfahan
Islamska Republika Mauretańska isˈlãmska rɛˈpublʲika ˌmawrɛˈtãj̃ska
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) oficjalna nazwa Mauretanii Islamic Republic of Mauritania
Islamska Republika Pakistanu
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) oficjalna nazwa Pakistanu jako państwa Islamic Republic of Pakistan
Islandczyk isˈlãnṭʧ̑ɨk
n człowiek narodowości islandzkiej, obywatel Islandii, mieszkaniec Islandii Icelander
Islandia isˈlãndʲja
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Europie, ze stolicą w Reykjaviku, obejmujące Islandię (1.1) i otaczające ją mniejsze wyspy; Iceland
Iszym
pn (geografia, geograficzny) rzeka w północnym Kazachstanie i w Rosji zauralskiej, lewy dopływ Irtysza; Ishim
Iszymbaj
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Baszkirii, w Rosji, ośrodek administracyjny rejonu iszymbajskiego; Ishimbay
Itaka iˈtaka
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) grecka wyspa na Morzu Jońskim, u zachodnich wybrzeży Peloponezu; Ithaca Ithaka
Iwanków
pn (geografia, geograficzny) (administracja) osiedle typu miejskiego na Ukrainie, położone w obwodzie kijowskim nad rzeką Teterew, siedziba władz rejonu iwankowskiego; Ivankiv
Iwano-Frankiwsk
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto na zachodniej Ukrainie, na przedgórzu Karpat, stolica obwodu iwanofrankiwskiego; Ivano-Frankivsk
Iwanowo
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto obwodowe w Rosji, położone na północny wschód od Moskwy; Ivanovo
Iwdel
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji w obwodzie swierdłowskim, położone u podnóża Uralu Północnego; Ivdel
Iwona iˈvɔ̃na
pn imię żeńskie; Yvonne
Iworyjczyk ˌivɔˈrɨjʧ̑ɨk
n obywatel Wybrzeża Kości Słoniowej Ivorian
Izaak iˈzaːk
pn (biblijny) postać biblijna, jeden z izraelskich patriarchów; Isaac rzadkie polskie imię męskie pochodzenia semickiego; Isaac
Izajasz iˈzajaʃ
pn (rzadki, rzadko używany) polskie imię męskie pochodzenia semickiego; jedno z imion biblijnych; Isaiah (biblijny) postać biblijna, jeden z proroków starotestamentowych; metonimicznie również jego dzieło; Isaiah
Izak
n imię męskie pochodzenia hebrajskiego Izaak
Izmir
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto portowe w zachodniej Turcji nad Zatoką Izmirską; İzmir
Izrael izˈraɛl
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Azji, na wschodnim brzegu Morza Śródziemnego, zamieszkałe w większości przez Żydów; Israel (historia, historyczny, historycznie) naród żydowski Israel hebrajskie imię męskie; Israel
Izraelczyk ˌizraˈɛlʧ̑ɨk
n obywatel lub mieszkaniec współczesnego państwa Izrael Israeli
Izraelita ˌizraɛˈlʲita
n przedstawiciel narodu żydowskiego w epoce Starego Testamentu; Israelite
Izyda iˈzɨda
pn (mitologia egipska) staroegipska bogini płodności; Isis imię żeńskie; Isis
Izydor iˈzɨdɔr
pn imię męskie pochodzenia greckiego; Isidore
Iżewsk
pn (geografia, geograficzny) miasto w europejskiej części Federacji Rosyjskiej, stolica Udmurcji, położone nad rzeką Iż, dopływem Kamy; Izhevsk
JE ˈjɛɡɔ ˌɛksʦ̑ɛˈlɛ̃nʦ̑ʲja
acronym = Jego Ekscelencja HE
Jabłonica
pn (geografia, geograficzny) (administracja) wieś na Ukrainie, w obwodzie iwanofrankiwskim, podlegająca radzie miejskiej Jaremcza; Yablunytsia
Jabłonów
pn (geografia, geograficzny) (administracja) osiedle typu miejskiego w rejonie kosowskim obwodu iwanofrankiwskiego Ukrainy, na Pokuciu; Yabluniv
Jacek ˈjaʦ̑ɛk
pn imię męskie; Hyacinthe
Jack Russell terrier
pn (kynologia, kynologiczny) rasa psów należąca do grypy terierów pochodząca z Wielkiej Brytanii i ukształtowana w Australii; Jack Russell terrier
Jagielnica
pn (geografia, geograficzny) (administracja) wieś, a dawniej miasteczko na Ukrainie, położone w rejonie czortkowskim obwodu tarnopolskiego; Jagielnica
Jagodzin
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto rejonowe na Ukrainie, położone w obwodzie kijowskim; Yahotyn
Jahwe ˈjaxfɛ
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) Bóg w judaizmie i chrześcijaństwie, sakralne imię Boga; Yahweh Yahveh
Jakub ˈjakup
pn (biblijny) postać biblijna, jeden z izraelskich patriarchów; Jacob polskie imię męskie pochodzenia hebrajskiego; James Jacob Jake Jack
Jakucja jaˈkuʦ̑ʲja
pn (geografia, geograficzny) republika wchodząca w skład Federacji Rosyjskiej, położona we wschodniej Syberii, największa pod względem powierzchni, (ponad 3 miliony km²), jednostka administracyjno-terytorialna na świecie; Yakutia
Jakuck ˈjakuʦ̑k
pn (geografia, geograficzny) miasto w Rosji, w północno-wschodniej Syberii, stolica Jakucji; Yakutsk
Jakób
pn (historia, historyczny, historycznie) Jakub Jacob
Jama ˈjãma
pn (mitologia wedyjska) bóg śmierci i zmarłych, strażnik kierunku południowego; Yama
Jamajka jãˈmajka
n mieszkanka Jamajki (1.1-2), obywatelka Jamajki Jamaican
Jamajka jãˈmajka
pn (geografia, geograficzny) państwo położone na tej wyspie (1.1) Jamaica (geografia, geograficzny) wyspa na Morzu Karaibskim; Jamaica
Jamalsko-Nieniecki Okręg Autonomiczny jãˈmalskɔ ɲɛ̇̃ˈɲɛʦ̑ʲci ˈɔkrɛ̃ŋk ˌawtɔ̃nɔ̃ˈmʲiʧ̑nɨ
pn (geografia, geograficzny) okręg autonomiczny na północy Federacji Rosyjskiej, administracyjnie będący częścią Obwodu tiumeńskiego; Yamalo-Nenets Autonomous Okrug
Jamestown
pn (geografia, geograficzny) miasto na Wyspie Świętej Heleny, stolica brytyjskiego terytorium zamorskiego; Jamestown
Jamnica
pn (geografia, geograficzny) (administracja) wieś na Ukrainie w rejonie tyśmienickim obwodu iwanofrankiwskiego; Yamnytsia
Jamusukro ˌjãmuˈsukrɔ
pn (geografia, geograficzny) stolica Wybrzeża Kości Słoniowej; Yamoussoukro
Jan jãn
pn polskie imię męskie pochodzenia semickiego; imię biblijne; John Jack
Jan Kowalski
n ktoś typowy, przeciętny, anonimowy obywatel John Doe
Jan Mayen ˈjãn ˈmajɛ̃n
pn (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (administracja) (geografia, geograficzny) wyspa w Arktyce, należąca do Norwegii; Jan Mayen
Jangcy
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) najdłuższa rzeka Chin i Azji; Yangtze Yangzi
Janikulum
pn (geografia, geograficzny) wzgórze w obrębie Rzymu, na prawym brzegu Tybru, jako znajdujące się poza starożytnymi murami nie jest zaliczane do historycznych siedmiu wzgórz; Janiculum
Japonia jaˈpɔ̃ɲja
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Azji; Japan
Japończyk jaˈpɔ̃j̃n͇ʧ̑ɨk
n osoba narodowości japońskiej, obywatel, mieszkaniec Japonii Japanese
Jaremcze
pn (geografia, geograficzny) (administracja) ukraińskie miasto na prawach rejonu, położone w obwodzie iwanofrankiwskim nad rzeką Prut; Yaremche
Jasina
pn (geografia, geograficzny) (administracja) osiedle typu miejskiego na Ukrainie, położona w rejonie rachowskim obwodu zakarpackiego nad Czarną Cisą; Yasinia
Jasionów
pn (geografia, geograficzny) (administracja) wieś na Ukrainie, położona w rejonie brodzkim obwodu lwowskiego; Yaseniv
Jasna Polana
pn (geografia, geograficzny) rodzinny majątek rodu Tołstojów, muzeum pamięci Lwa Tołstoja; Yasnaya Polyana
Jastrzębie-Zdrój ˌjasṭʃɛ̃mˈbʲjɛ‿zdruj
pn (geografia, geograficzny) miasto w Polsce; Jastrzebie Zdroj
Jaszczurka jaʃˈʧ̑urka
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba północnego; Lacerta
Java
n (informatyka, informatyczny) popularny, obiektowy język programowania; Java
Jawa ˈjava
pn (geografia, geograficzny) wyspa z Dżakartą (stolicą Indonezji); Java
Jawajczyk
n mieszkaniec Jawy Javanese
Jazd
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w środkowym Iranie; Yazd
Jaćwież ˈjäʨ̑fʲjɛʃ
pn kraina Jaćwingów położona w okresie średniowiecza między rzekami takimi jak: Biebrza, Niemen, Szeszupa oraz obszarami pomiędzy jeziorami Mamry i Śniardwy a rzeką Łęg; Yotvingia
Jałta ˈjawta
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto leżące w południowej części Półwyspu Krymskiego, na brzegu Morza Czarnego; Yalta
Jaś jäɕ
pn (zdrobniale) Jan Johnny
Jednorożec ˌjɛdnɔˈrɔʒɛʦ̑
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba południowego; Monoceros
Jegorjewsk
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, w obwodzie moskiewskim, położone na południowy wschód od Moskwy; Yegoryevsk
Jehowa
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) imię Boga Biblii. Jedna z form oddania hebrajskiego zapisu imienia Bożego יהוה nazywanego tetragramem. Imię to występuje w niektórych przekładach Biblii na język polski. Z posługiwania się tą formą najbardziej znani są świadkowie Jehowy. Jehovah
Jejsk
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, w Kraju Krasnodarskim, nad Morzem Azowskim; Yeysk
Jekaterynburg
pn (geografia, geograficzny) miasto w azjatyckiej części Rosji położone u stóp Uralu, nad rzeką Iset, stolica obwodu swierdłowskiego; Yekaterinburg
Jelec
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w środkowej Rosji, w obwodzie lipieckim; Yelets
Jemen ˈjɛ̃mɛ̃n
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Azji, na Półwyspie Arabskim, ze stolicą w Sanie; Yemen
Jena
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto na prawach powiatu w środkowych Niemczech, w kraju związkowym Turyngia, nad rzeką Soławą; Jena
Jenisej jɛ̇̃ˈɲisɛj
pn (geografia, geograficzny) rzeka w azjatyckiej części Rosji; Yenisei Yenisey Yenissei
Jenisejsk
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, w Kraju Krasnojarskim, nad Jenisejem; Yeniseysk
Jeremiasz jɛˈrɛ̃mʲjaʃ
pn (rzadki, rzadko używany) polskie imię męskie pochodzenia hebrajskiego; Jeremiah Jeremy
Jerozolima ˌjɛrɔˈzɔlʲĩma
pn (geografia, geograficzny) miasto o prawnie niewyjaśnionym statusie z większą częścią w Izraelu i wschodnią częścią na Terytoriach Palestyńskich, ośrodek kultu religijnego chrześcijan, żydów i muzułmanów; Jerusalem
Jersey
pn (geografia, geograficzny) wyspa w Europie; Jersey
Jeruzalem jɛˈruzalɛ̃m
pn (podniośle) (geografia, geograficzny) Jerozolima; Jerusalem (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) biblijny synonim nieba, miejsca przebywania z Bogiem w przyszłym życiu; Jerusalem
Jerycho jɛˈrɨxɔ
pn (geografia, geograficzny) (biblijny) miasto w Judei, we wschodniej części Palestyny, znajdujące się pod administracją Autonomii Palestyńskiej; Jericho
Jerzy ˈjɛʒɨ
pn imię męskie; George
Jessentuki
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w europejskiej części Rosji, w Kraju Stawropolskim, na przedgórzu Wielkiego Kaukazu; Yessentuki
Jessica
pn polskie imię żeńskie zapożyczone z języka angielskiego Jessica
Jezioro Aralskie jɛ̇ˈʑɔrɔ aˈralsʲcɛ
pn (geografia, geograficzny) zanikające, bezodpływowe, słone jezioro w Kazachstanie i Uzbekistanie; Aral Sea
Jezioro Bodeńskie
pn (geografia, geograficzny) jezioro (a właściwie zespół dwóch jezior i odcinka Renu) u podnóża Alp, na pograniczu Niemiec, Austrii i Szwajcarii; Lake Constance
Jezioro Chantajskie
pn (geografia, geograficzny) jezioro w azjatyckiej części Rosji, w Kraju Krasnojarskim; Lake Khantayskoye
Jezioro Czerwone
pn (geografia, geograficzny) jezioro osuwiskowe w Rumunii, we wschodnich Karpatach Red Lake
Jezioro Czterech Kantonów
pn (geografia, geograficzny) jezioro w środkowej części Szwajcarii, nad jego brzegami wznosi się miasto Lucerna; Lake Lucerne
Jezioro Genewskie
pn (geografia, geograficzny) jezioro w Szwajcarii i Francji, nad jego brzegami znajduje się miasto Genewa; Lake Geneva
Jezioro Kubieńskie
pn (geografia, geograficzny) jezioro w europejskiej części Rosji, w obwodzie wołogodzkim, na północ od Wołogdy; Lake Kubenskoye
Jezioro Szkoderskie
pn (geografia, geograficzny) największe na Półwyspie Bałkańskim jezioro, położone na granicy Albanii i Czarnogóry; Lake Skadar
Jezioro Trazymeńskie
pn (geografia, geograficzny) jezioro tektoniczne w środkowych Włoszech, w Umbrii; Lake Trasimeno
Jezioro Tyberiadzkie
pn (geografia, geograficzny) największe jezioro słodkowodne Izraela, położone na północy kraju w Galilei; Lake Tiberias
Jezioro Zuryskie
pn (geografia, geograficzny) jezioro polodowcowe w Szwajcarii, położone w północno-wschodniej części kraju; Lake Zurich
Jezu Chryste
interjection (potocznie, potoczny) wyraża zdziwienie lub przerażenie Jesus Christ
Jezupol
pn (geografia, geograficzny) (administracja) osiedle typu miejskiego na zachodniej Ukrainie, położone w obwodzie iwanofrankiwskim, w rejonie tyśmienickim, w międzyrzeczu rzek Dniestr i Bystrzyca; Yezupil
Jezus ˈjɛzus
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) centralna postać chrześcijaństwa; Jesus
Jezus Chrystus ˈjɛzus ˈxrɨstus
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w chrześcijaństwie imię Syna Bożego; Jesus Christ
Jełgawa
pn (geografia, geograficzny) miasto na Łotwie, w środkowej części kraju; Jelgava
Joachim jɔˈaçĩm
pn imię męskie; Joachim
Joanna jɔˈãnːa
pn imię żeńskie; Joanna Joanne
Joel ˈjɔɛl
pn (biblijny) Księga Joela; Joel (rzadki, rzadko używany) polskie imię męskie pochodzenia hebrajskiego; Joel
Jogła
pn (geografia, geograficzny) wieś w Rosji, w rejonie borowickim, w obwodzie nowogrodzkim Yegla
Jokasta jɔˈkasta
pn (astronomia, astronomiczny) księżyc Jowisza; Iocaste (mitologia grecka) królowa Teb, córka Menojkeusa i żona Lajosa, matka, potem żona Edypa; Jocasta
Jokohama ˌjɔkɔˈxãma
n (geografia, geograficzny) miasto w Japonii leżące w środkowej części wyspy Honsiu w regionie Kantō; Yokohama
Jolanta jɔˈlãnta
pn polskie imię żeńskie; Yolanda
Jonasz ˈjɔ̃naʃ
pn polskie imię męskie pochodzenia hebrajskiego; Jonas
Jonatan jɔ̃ˈnatãn
pn polskie imię męskie pochodzenia semickiego; Jonathan
Jordan ˈjɔrdãn
pn (geografia, geograficzny) rzeka na Bliskim Wschodzie, wypływa z Libanu, przepływa przez Jezioro Tyberiadzkie i uchodzi do Morza Martwego; Jordan
Jordania jɔrˈdãɲa
pn (geografia, geograficzny) państwo w Azji, na Bliskim Wschodzie ze stolicą w Ammanie; Jordan
Jordańczyk jɔrˈdãj̃n͇ʧ̑ɨk
n obywatel Jordanii Jordanian
Joruba
pn (etnografia, etnograficzny) jeden z ludów zamieszkujących zachodnią Afrykę, głównie Nigerię, Togo i Benin; Yoruba
Joszkar-Oła
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, stolica Republiki Mari El; Yoshkar-Ola
Jowisz ˈjɔvʲiʃ
pn (mitologia rzymska) bóg światłości, pogodnego nieba, piorunów, błyskawic i nienaruszalności przysięgi, utożsamiany z greckim Zeusem; syn Saturna i Ops; mąż Junony; wraz z Junoną i Minerwą tworzył triadę kapitolińską; obok Marsa i Kwiryna narodowe bóstwo rzymskie; najwyższy bóg panteonu rzymskiego; Jupiter (astronomia, astronomiczny) piąta według oddalenia od Słońca i największa planeta Układu Słonecznego, znana w starożytności, widzialna gołym okiem; jedna z planet jowiszowych, planet górnych i planet zewnętrznych; czwarty (po Słońcu, Księżycu i Wenus) najjaśniejszy obiekt na niebie; Jupiter
Jozafat
pn polskie imię męskie pochodzenia semickiego; Jehosaphat Jehoshaphat
Jozue jɔˈzu<sup>w</sup>ɛ
pn rzadkie imię męskie pochodzenia semickiego; Joshua Jehoshua
Juda ˈjuda
pn imię męskie pochodzenia semickiego; imię biblijne; Judah (administracja) (historia, historyczny, historycznie) starożytne państwo na Bliskim Wschodzie; Judah (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) Judea, nazwa krainy; Judah
Judasz
pn (biblijny) (zobacz) Judasz Iskariota; Judas
Judea juˈdɛa
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna na Bliskim Wschodzie, prowincja rzymska; Judea
Judejczyk
n mieszkaniec Judei Judean
Judyta juˈdɨta
pn imię żeńskie; Judith
Jugosławia ˌjuɡɔˈswavʲja
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) nieistniejące państwo w Europie Południowej na Półwyspie Bałkańskim; Yugoslavia
Jugosłowianin ˌjuɡɔswɔˈvʲjä̃ɲĩn
n (historia, historyczny, historycznie) mieszkaniec Jugosławii Yugoslavian
Jukon ˈjukɔ̃n
pn (geografia, geograficzny) jedno z trzech terytoriów kanadyjskich; Yukon
Julian ˈjulʲjãn
pn imię męskie; Julian
Julianna juˈlʲjãnːa
pn imię żeńskie; Juliana
Juliusz ˈjulʲjuʃ
pn imię męskie; Julius
Justyn
pn imię męskie; Justin
Justyna juˈstɨ̃na
pn imię żeńskie; Justine Justina
Jutlandia
pn (geografia, geograficzny) półwysep położony w Danii (większość) i Niemczech, oblany morzami Bałtyckim i Północnym i mający nasadę w okolicach Hamburga; Jutland
Jutrznia ˈjuṭʃʲɲa
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) modlitwa poranna stanowiąca pierwszą część Liturgii godzin; Lauds
Józef ˈjuzɛf
pn imię męskie; Joseph
Józefina ˌjuzɛˈfʲĩna
pn imię żeńskie od imienia męskiego Józef; Josephine
KE ka‿ˈɛ
acronym = Komisja Europejska EC
KKK ka‿ka‿ˈka
acronym = (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) Katechizm Kościoła Katolickiego; CCC
KM ˈkɔ̃ɲ ˌmɛxãˈɲiʧ̑nɨ ‿ka‿ˈɛ̃m
acronym (fizyka, fizyczny) koń mechaniczny (jednostka) hp
KNF
acronym = (ekonomia, ekonomiczny) Komisja Nadzoru Finansowego; PFSA Polish financial supervision authority
KRLD ˌka‿ɛr‿ɛl‿ˈdɛ
acronym = Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna DPRK
Kaaba
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) islamska świątynia i sanktuarium w Mekce; Caaba Kaaba
Kabowerdeńczyk
n (rzadki, rzadko używany) mieszkaniec Wysp Zielonego Przylądka Cape Verdean Capeverdean
Kabul ˈkabul
pn (geografia, geograficzny) stolica i największe miasto Afganistanu; Kabul
Kabylia kaˈbɨlʲja
pn (geografia, geograficzny) kraina geograficzna w północno-zachodniej Algierii Kabylia Kabylie
Kachetia
pn (administracja) (geografia, geograficzny) jednostka administracyjna we wschodniej Gruzji ze stolicą w Telawi; Kakheti
Kachowka
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto na południu Ukrainy, w obwodzie chersońskim; Kakhovka
Kacper ˈkaʦ̑pɛr
pn imię męskie; Casper Jasper
Kaczkowo kaʧ̑ˈkɔvɔ
pn (geografia, geograficzny) nazwa kilku wsi w Polsce; Kaczkowo
Kaczor Donald ˈkaʧ̑ɔr ˈdɔ̃nalt
pn bohater filmów animowanych; Donald Duck
Kadyks ˈkadɨks
pn (geografia, geograficzny) miasto w Hiszpanii; Cádiz
Kafarnaum
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) starożytne miasto w północnym Izraelu, nad Jeziorem Galilejskim; Capernaum
Kaffa
pn (etnografia, etnograficzny) lud zamieszkujący południową Etiopię Kaffa (geografia, geograficzny) (administracja) dawna prowincja administracyjna Etiopii Kaffa (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna w południowej Etiopii Kaffa (historia, historyczny, historycznie) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) dawne królestwo w Afryce istniejące od XIV do XIX w. Kaffa
Kain
pn (biblijny) postać biblijna, syn prarodziców; Cain
Kair ˈka<sup>j</sup>ir
pn (geografia, geograficzny) stolica Egiptu; Cairo
Kairos
pn (mitologia grecka) pogański bożek szczęśliwej chwili, zbiegu okoliczności; Caerus Kaerus
Kajenna kaˈjɛ̃nːa
pn (geografia, geograficzny) stolica Gujany Francuskiej; Cayenne
Kajmany kajˈmãnɨ
pn (geografia, geograficzny) wyspy w Ameryce Środkowej; Cayman Islands
Kajrakkum
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Tadżykistanie, w wilajecie sogdyjskim; Qayraqqum
Kajros
pn (mitologia grecka) pogański bożek szczęśliwej chwili, zbiegu okoliczności; Caerus Kaerus
Kaka ˈkaka
pn (mitologia rzymska) postać mitologiczna, siostra Kakusa, wnuczka Hefajstosa; Caca
Kaledonia ˌkalɛˈdɔ̃ɲja
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna na północy Wielkiej Brytanii, w większości pokrywająca się ze współczesną Szkocją; Caledonia
Kaledończyk
n mieszkaniec Kaledonii w czasach starożytnych i we wczesnym średniowieczu; Caledonian
Kali
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) hinduska bogini Kali
Kalifornia ˌkalʲiˈfɔrʲɲja
pn (geografia, geograficzny) (administracja) stan na zachodzie Stanów Zjednoczonych; California
Kalifornijczyk
n mieszkaniec Kalifornii, stanu w Stanach Zjednoczonych Californian
Kalikst ˈkalʲikst
pn rzadkie imię męskie pochodzenia greckiego; Calixte
Kalinów
pn (geografia, geograficzny) (administracja) wieś na Ukrainie, w rejonie samborskim obwodu lwowskiego; Kalyniv
Kalinów Nowy
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto na Ukrainie w rejonie samborskim obwodu lwowskiego; Novyi Kalyniv
Kalinówka
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto rejonowe na Ukrainie, położone w obwodzie winnickim; Kalynivka
Kaliopa kaˈlʲjɔpa
pn (mitologia grecka) muza poezji epicznej, jedna z towarzyszek Apolla; córka Zeusa i Mnemosyne; Calliope
Kalkuta kalˈkuta
pn (geografia, geograficzny) miasto w północno-wschodnich Indiach (egzonim wariantowy wg KSNG); Calcutta Kolkata
Kalmar
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w południowo-wschodniej Szwecji, nad Cieśniną Kalmarską; Kalmar
Kalwaria
pn (geografia, geograficzny) (biblijny) niewielkie wzniesienie w Jerozolimie, na którym miał umrzeć Jezus; Calvary
Kambodża kãmˈbɔʤ̑a
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Azji Południowo-Wschodniej ze stolicą w Phnom Penh; Cambodia
Kambodżanin ˌkãmbɔˈʤ̑ãɲĩn
n mieszkaniec Kambodży, obywatel Kambodży Cambodian
Kamczatka kãmˈʧ̑atka
pn (geografia, geograficzny) półwysep w północno-wschodniej części Azji; Kamchatka
Kameleon ˌkãmɛˈlɛɔ̃n
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba południowego; Chamaeleon
Kamerun kãˈmɛrũn
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Afryce; Cameroon
Kamieniec Podolski
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto rejonowe na Ukrainie, położone w obwodzie chmielnickim nad Smotryczem; Kamianets-Podilskyi
Kamień Koszyrski
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto rejonowe na Ukrainie w obwodzie wołyńskim; Kamin-Kashyrskyi
Kamieńsk Szachtyński
pn (geografia, geograficzny) miasto w południowej Rosji, w obwodzie rostowskim, nad Dońcem; Kamensk-Shakhtinsky
Kamieńsk Uralski
pn (geografia, geograficzny) miasto w Rosji, w obwodzie swierdłowskim, u wschodniego podnóża Uralu; Kamensk-Uralsky
Kamila kãˈmʲila
pn imię żeńskie; Camilla Camille
Kamionka Bużańska
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto na Ukrainie, położone w obwodzie lwowskim, siedziba rejonu kamioneckiego; Kamianka-Buzka
Kamionka Dnieprowska
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto rejonowe na Ukrainie w obwodzie zaporoskim; Kamianka-Dniprovska
Kampania kãmˈpãɲja
pn (geografia, geograficzny) (administracja) region administracyjny w południowych Włoszech; Campania
Kampinos
pn (geografia, geograficzny) wieś i gmina w centralnej Polsce; Kampinos
Kanaan
pn (biblijny) (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) ziemia obiecana patriarsze Abrahamowi i jego potomstwu; Canaan (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) starożytna kraina na wschodnim wybrzeżu Morza Śródziemnego; Canaan (biblijny) imię biblijne Canaan
Kanada kãˈnada
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Ameryce Północnej; Canada
Kanadyjczyk ˌkãnaˈdɨjʧ̑ɨk
n obywatel Kanady Canadian
Kanał Manchesterski
n (geografia, geograficzny) kanał żeglugowy łączący Manchester z Zatoką Liverpoolską; Manchester Ship Canal
Kanał Panamski ˈkãnaw pãˈnãmsʲci
n (geografia, geograficzny) sztuczny kanał wodny łączący Ocean Atlantycki z Oceanem Spokojnym; Panama Canal
Kanał Sueski ˈkãnaw suˈ<sup>w</sup>ɛsʲci
n (geografia, geograficzny) położony w Egipcie kanał głębokowodny dla statków morskich, łączący Morze Śródziemne z Morzem Czerwonym; Suez Canal
Kandahar
pn (geografia, geograficzny) miasto w południowym Afganistanie, położone nad rzeką Helmand; Kandahar Qandahar
Kandake
pn imię żeńskie Candace
Kandałaksza
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w północnej części Rosji, w obwodzie murmańskim, port nad zatoką Kandałaksza (1.1); Kandalaksha
Kane
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z kraterów meteorytowych na Księżycu Kane
Kaniów
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto rejonowe na Ukrainie, położone w obwodzie czerkaskim, nad Zbiornikiem Kaniowskim na Dnieprze; Kaniv
Kanossa
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miejscowość we Włoszech, w regionie Emilia-Romania; Canossa
Kansas ˈkãw̃zas
pn (geografia, geograficzny) stan w środkowej części USA Kansas
Kantabria
n (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna w północnej Hiszpanii, nad brzegiem Zatoki Biskajskiej Cantabria
Kanty
pn (historia, historyczny, historycznie) przydomek św. Jana z Kęt Cantius
Kapadocja
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna w tureckiej Anatolii; Cappadocia
Kapitol kaˈpʲitɔl
pn (architektura, architektoniczny) (historia, historyczny, historycznie) siedziba Kongresu Stanów Zjednoczonych; Capitol (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) wzgórze w Rzymie; Capitoline Capitoline Hill
Kaplica Sykstyńska
pn (architektura, architektoniczny) (historia, historyczny, historycznie) zabytkowa watykańska kaplica z freskami Michała Anioła; Sistine Chapel
Kapsztad ˈkapʃtat
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Republice Południowej Afryki; Cape Town
Kapua
pn (geografia, geograficzny) miejscowość i gmina we Włoszech, w regionie Kampania, położona na południe od Rzymu nad rzeką Volturno; Capua
Kara-daria
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rzeka w Kirgistanie i Uzbekistanie, po połączeniu z Narynem tworzy Syr-darię; Kara Darya
Kara-kum
pn (geografia, geograficzny) piaszczysta pustynia w Turkmenistanie, na Nizinie Turańskiej; Karakum
Karaczi kaˈraʧ̑ʲi
pn (geografia, geograficzny) największe miasto Pakistanu, położone w południowej części kraju; Karachi
Karadż
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w północnym Iranie, po południowej stronie gór Elburs; Karaj
Karaiby ˌkaraˈ<sup>j</sup>ibɨ
pn (geografia, geograficzny) rejon pomiędzy kontynentami Ameryk; Caribbean
Karakałpacja
pn (geografia, geograficzny) (administracja) autonomiczna republika w granicach Uzbekistanu, położona w zachodniej części kraju i mająca stolicę w Nukusie; Karakalpakstan
Karakorum ˌkaraˈkɔrũm
pn (geografia, geograficzny) łańcuch górski na pograniczu Indii, Pakistanu i Chin, drugi po Himalajach pod względem wysokości na Ziemi; Karakoram
Karantania
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) jedno z pierwszych państw słowiańskich w historii, założone na terenach dzisiejszej Austrii i Słowenii; Carantania
Karbala
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w środkowej części Iraku, w pobliżu Eufratu; Karbala
Karel
n (etnografia, etnograficzny) mężczyzna lub chłopiec z ugrofińskiego ludu zamieszkującego Karelię, krainę na pograniczu Finlandii i Rosji; Karelian
Karelia kaˈrɛlʲja
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) kraina historyczna w północno-wschodniej Europie, na obszarze między Morzem Bałtyckim a Morzem Białym, na pograniczu Rosji i Finlandii; Karelia
Kargopol
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto rejonowe w północnej Rosji, na terenie obwodu archangielskiego, na lewym brzegu rzeki Onegi; Kargopol
Karia
n (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) kraina na południowo-zachodnim wybrzeżu Azji Mniejszej; Caria
Karim ˈkarʲĩm
pn imię męskie pochodzenia arabskiego Karim
Karkonosze ˌkarkɔ̃ˈnɔʃɛ
pn (geografia, geograficzny) pasmo górskie w Sudetach; Giant Mountains
Karmel ˈkarmɛl
pn (geografia, geograficzny) pasmo górskie w północnym Izraelu; Carmel
Karol ˈkarɔl
pn imię męskie; Charles Carl
Karolina ˌkarɔˈlʲĩna
pn imię żeńskie; Caroline Carol
Karpaty karˈpatɨ
pn (geografia, geograficzny) łańcuch górski w środkowej Europie; Carpathians Carpathian Mountains
Karpaty Południowe
pn (geografia, geograficzny) część Karpat położona na terenie Rumunii, rozciągająca się od przełęczy Predeal na wschodzie, po przełom Żelaznej Bramy na zachodzie; Southern Carpathians
Karszy
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Uzbekistanie, nad Kaszka-darią, ośrodek administracyjny wilajetu kaszkadaryjskiego; Qarshi
Kartagina
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) starożytne miasto-państwo położone na północnym wybrzeżu Afryki, w pobliżu dzisiejszego Tunisu Carthage
Kartagińczyk ˌkartaˈɟĩj̃n͇ʧ̑ɨk
n (historia, historyczny, historycznie) mieszkaniec Kartaginy Carthaginian
Kartlia
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) historyczna kraina we wschodniej Gruzji; Kartli
Karyntia
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna leżąca na obszarze obecnej Austrii i Słowenii Carinthia
Kasandra kaˈsãndra
pn (mitologia grecka) wieszczka (m.in. przepowiedziała upadek Troi) i królewna trojańska, córka Priama i Hekuby; Cassandra (rzadki, rzadko używany) imię żeńskie; Cassandra
Kasia ˈkaɕa
pn (zdrobniale) Katarzyna Cathy
Kasieńka
pn (zdrobniale) poufała forma żeńskiego imienia Katarzyna Cathy
Kasjopea ˌkasʲjɔˈpɛa
pn (astronomia, astronomiczny) gwiazdozbiór nieba północnego, w Polsce widoczny cały rok; konstelacja, której 5 jasnych gwiazd tworzy charakterystyczny układ w kształcie litery W; Cassiopeia (mitologia grecka) królowa Etiopii, żona Cefeusza i matka Andromedy, po śmierci przeniesiona na firmament jako gwiazdozbiór Kasjopei (1.2); Cassiopeia
Kassandra
pn (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze katalogowym 114, z pasa głównego planetoid, odkryta w 1871 r.; Kassandra
Kastor ˈkastɔr
pn (mitologia grecka) ubóstwiony heros, patron żeglarzy i żołnierzy, syn Tyndareosa (lub Zeusa) i Ledy, przeniesiony (wraz z bratem Polideukesem) na firmament jako gwiazdozbiór Bliźniąt; Castor (mitologia rzymska) (1.1); Castor imię męskie; Castor (astronomia, astronomiczny) druga najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Bliźniąt; Castor
Kastylia
n (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna w środkowej Hiszpanii; Castile
Kastylijczyk
n mieszkaniec Kastylii Castilian
Kaszan
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w środkowym Iranie w ostanie Isfahan; Kashan
Kaszgar
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto zachodnich Chinach, w regionie autonomicznym Sinciang, na zachodnim skraju Kotliny Kaszgarskiej, nad rzeką Kaszgar (1.2); Kashgar
Kaszmir ˈkaʃmʲir
pn (geografia, geograficzny) region na subkontynencie indyjskim Kashmir
Kaszub ˈkaʃup
n (etnografia, etnograficzny) przedstawiciel Słowian z północy Polski; Kashube Kashubian
Kaszuby
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) kraina historyczna w północnej Polsce; Cassubia Kashubia
Kaszyn
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, położone w obwodzie twerskim; Kashin
Katalonia ˌkataˈlɔ̃ɲja
pn (geografia, geograficzny) wspólnota autonomiczna w Hiszpanii; Catalonia
Katania
pn (geografia, geograficzny) miasto i port we Włoszech, w regionie Sycylia, w prowincji Katania, u podnóża Etny; Catania
Katar ˈkatar
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Azji, położone we wschodniej części Półwyspu Arabskiego; Qatar
Katarczyk kaˈtarʧ̑ɨk
n obywatel Kataru Qatari
Katarzyna ˌkataˈʒɨ̃na
pn imię żeńskie; Catherine Kathleen Katniss
Katarzynka
pn poufała forma żeńskiego imienia Katarzyna Cathy
Katmandu katˈmãndu
pn (geografia, geograficzny) miasto, stolica Nepalu Kathmandu
Katowice ˌkatɔˈvʲiʦ̑ɛ
pn (geografia, geograficzny) miasto w Polsce, stolica województwa śląskiego; Katowice
Kaukaz ˈkawkas
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) region na pograniczu Europy i Azji; Caucasus (geografia, geograficzny) pasmo górskie w zachodniej Azji; Caucasus Mountains Caucasus
Kawsko
pn (geografia, geograficzny) (administracja) wieś na Ukrainie, w rejonie stryjskim obwodu lwowskiego; Kavske
Kazachstan kaˈzaxstãn
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo na pograniczu Europy i Azji, ze stolicą w Astanie; Kazakhstan
Kazań ˈkazãɲ
pn (geografia, geograficzny) miasto w Federacji Rosyjskiej, stolica Tatarstanu; Kazan
Kazwin
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w północnym Iranie, stolica ostanu o tej samej nazwie; Qazvin
Kaććh
pn (geografia, geograficzny) okręg administracyjny w indyjskim stanie Gudźarat; Kutch district (geografia, geograficzny) zatoka w zachodnich Indiach oddzielając region Kaććh (1.1) od półwyspu Kathijawar; Gulf of Kutch
Kałacz
pn (geografia, geograficzny) (administracja) rosyjskie miasto rejonowe położone w obwodzie woroneskim; Kalach
Kałacz nad Donem
pn (geografia, geograficzny) miasto w Rosji, w obwodzie wołgogradzkim; Kalach-na-Donu Kalach-on-the-Don
Kaługa
pn (geografia, geograficzny) miasto w europejskiej części Rosji, położone nad Oką, na południowy zachód od Moskwy, stolica obwodu kałuskiego; Kaluga
Kałusz
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto rejonowe na Ukrainie, w obwodzie iwanofrankiwskim; Kalush
Kaśka ˈkaɕka
pn (zdrobniale) od: Katarzyna Cathy
Keiko
pn japońskie imię żeńskie; Keiko
Kemerowo
pn (geografia, geograficzny) miasto obwodowe w azjatyckiej części Rosji; Kemerovo
Kemosz
pn (mitologia, mitologiczny) bóstwo moabickie, bóg wojny; Chemosh
Kenia ˈkɛ̃ɲja
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Afryce; Kenya
Kenijczyk kɛ̃ˈɲijʧ̑ɨk
n obywatel lub mieszkaniec Kenii Kenyan
Kent kɛ̃nt
pn (geografia, geograficzny) nazwa wielu hrabstw, miejscowości, gmin oraz innych toponimów w krajach anglojęzycznych; Kent
Kercz
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto na wschodzie Półwyspu Krymskiego, nad Cieśniną Kerczeńską; Kerch
Kerman
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Iranie, stolica ostanu o tej samej nazwie; Kerman
Kermanszah
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w zachodnim Iranie, stolica ostanu; Kermanshah
Keszm
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w południowym Iranie, na wyspie Keszm; Qeshm
Kicia ˈciʨ̑a
pn zwyczajowe imię nadawane kotkom (samicom kota) Pussy Pussy cat
Kiernica
pn (geografia, geograficzny) (administracja) wieś na Ukrainie, położona w rejonie gródeckim obwodu lwowskiego; Kernytsia
Kigali ciˈɡalʲi
pn (geografia, geograficzny) stolica Rwandy; Kigali
Kijów ˈcijuf
pn (geografia, geograficzny) miasto nad Dnieprem, stolica Ukrainy; Kiev Kyiv
Kikuju
n (etnografia, etnograficzny) mężczyzna lub chłopiec z plemienia (1.1) Kikuyu (etnografia, etnograficzny) kobieta lub dziewczyna z plemienia (1.1) Kikuyu
Kikuju
pn (etnografia, etnograficzny) jedna z grup etnicznych zamieszkujących Kenię; Kikuyu
Kil cil
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba południowego; Carina
Kilimandżaro ˌcilʲĩmãn͇ˈʤ̑arɔ
pn (geografia, geograficzny) najwyższa góra Afryki położona w Tanzanii niedaleko granicy z Kenią; Kilimanjaro
Kilonia
pn (geografia, geograficzny) miasto na prawach powiatu w Niemczech, stolica kraju związkowego Szlezwik-Holsztyn; Kiel
Kineszma
pn (geografia, geograficzny) miasto w Rosji, w obwodzie iwanowskim, nad Wołgą; Kineshma
Kingisepp
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, w obwodzie leningradzkim, nad rzeką Ługa; Kingisepp
Kinszasa cĩw̃ˈʃasa
pn (geografia, geograficzny) stolica Demokratycznej Republiki Konga; Kinshasa
Kioto
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) dawna stolica Japonii; Kioto Kyoto
Kirenga
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rzeka w Rosji, w obwodzie irkuckim; prawy dopływ Leny; Kirenga
Kirenia
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto na Cyprze, nad Morzem Śródziemnym; Kyrenia
Kirgistan cirʲˈɟistãn
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Azji Środkowej; Kyrgyzstan
Kiribati ˌcirʲiˈbatʲi
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) wyspiarskie państwo na Oceanie Spokojnym; Kiribati
Kirkuk
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w północnym Iraku, w Kurdystanie; Kirkuk
Kiszyniów ciˈʃɨ̃ɲuf
pn (geografia, geograficzny) stolica Mołdawii; Chisinau
Kiusiu ˈcüɕu
pn (geografia, geograficzny) wyspa nad Oceanem Spokojnym, trzecia pod względem wielkości wyspa Japonii; Kyushu
Kizieł
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji w Kraju Permskim, na Uralu; Kizel
Klarysa klaˈrɨsa
pn rzadkie polskie imię żeńskie pochodzenia łacińskiego; Clarissa
Klaudia ˈklawdʲja
pn polskie imię żeńskie pochodzenia łacińskiego; Claudia
Klaudiusz ˈklawdʲjuʃ
pn imię męskie; Claude Claud Claudius
Klemens ˈklɛ̃mɛ̃w̃s
pn polskie imię męskie pochodzenia łacińskiego; Clement Clemens
Klementyna ˌklɛ̃mɛ̃nˈtɨ̃na
pn imię żeńskie; Clementina Clementine
Kleopatra ˌklɛɔˈpatra
pn (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze katalogowym 216, z pasa głównego planetoid, odkryta w 1880 r.; Kleopatra imię żeńskie pochodzenia greckiego; Kleopatra
Klet
pn (zdrobniale) Anaklet (hipokorystyk) Cletus polskie imię męskie pochodzenia greckiego; Cletus
Klin
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, w obwodzie moskiewskim; Klin
Klio ˈklʲi<sup>j</sup>ɔ
pn (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze katalogowym 84, z pasa głównego planetoid, odkryta w 1865 r.; Klio (mitologia grecka) jedna z nereid, córka Nereusa i Doris Clio (mitologia grecka) muza historii, jedna z towarzyszek Apolla; córka Zeusa i Mnemosyne; Clio
Klińce
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, w obwodzie briańskim, położone nad Turosną; Klintsy
Klondike
n (geografia, geograficzny) rzeka w Kanadzie; Klondike (geografia, geograficzny) region otaczający rzekę Klondike (1.1) Klondike
Klotylda klɔˈtɨlda
pn imię żeńskie; Clotilde
Knihynicze
pn (geografia, geograficzny) (administracja) wieś na Ukrainie, a dawniej miasteczko, położona w rejonie rohatyńskim obwodu iwanofrankiwskiego; Kniahynychi
Knin
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Chorwacji; Knin
Kobdo ˈkɔbdɔ
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Mongolii; Hovd Khobdo Khovd Kobdo (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rzeka w Mongolii; Khovd River
Koblencja
pn (geografia, geograficzny) miasto w zachodniej części Niemiec, u ujścia Mozeli do Renu; Koblenz
Kobuleti
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Gruzji, w Adżarii, nad Morzem Czarnym; Kobuleti
Kobyłecka Polana
pn (geografia, geograficzny) (administracja) osiedle typu miejskiego w rejonie rachowskim obwodu zakarpackiego Ukrainy; Kobyletska Poliana
Kocyt ˈkɔʦ̑ɨt
pn (mitologia grecka) jedna z rzek Hadesu; rzeka lamentu, nad której brzegami błądzą dusze nie pogrzebanych jeszcze zmarłych; Cocytos Cocytus Kokytos
Kodori
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rzeka w Gruzji uchodząca do Morza Czarnego; Kodori
Kohelet
pn (biblijny) (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) starożytny żydowski pisarz, autor Księgi Koheleta; Koheleth Qoheleth
Kokand
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w wilajecie fergańskim, we wschodnim Uzbekistanie, w południowo-zachodniej części Kotliny Fergańskiej; Kokand
Kokomo
pn (geografia, geograficzny) miasto w USA, w stanie Indiana; Kokomo
Kokytos kɔˈkɨtɔs
pn (mitologia grecka) jedna z rzek Hadesu, rzeka lamentu, nad której brzegami błądzą dusze nie pogrzebanych jeszcze zmarłych; Cocytos Cocytus Kokytos
Kolchida
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) kraina historyczna leżąca na wschodnim wybrzeżu Morza Czarnego, na terenie obecnej Gruzji; Colchis
Koldynga
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) Kolding, miasto w Danii, w południowej Jutlandii; Kolding
Kolombo kɔˈlɔ̃mbɔ
pn (geografia, geograficzny) stolica Sri Lanki; Colombo
Kolonia kɔˈlɔ̃ɲja
pn (geografia, geograficzny) miasto w zachodnich Niemczech, położone nad Renem; Cologne
Kolorado
pn (geografia, geograficzny) (administracja) stan w Stanach Zjednoczonych; Colorado
Kolumb ˈkɔlũmp
pn (historia, historyczny, historycznie) spolszczone nazwisko włoskie odkrywcy i żeglarza Krzysztofa Kolumba Columbus
Kolumba
pn imię żeńskie Columba Columbine
Kolumbia kɔˈlũmbʲja
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Ameryce Południowej; Colombia
Kolumbia Brytyjska kɔˈlũmbʲja brɨˈtɨjska
pn (geografia, geograficzny) jedna z dziesięciu prowincji kanadyjskich; British Columbia
Kolumbijczyk ˌkɔlũmˈbʲijʧ̑ɨk
n obywatel Kolumbii Colombian
Kom
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w środkowym Iranie, w ostanie Kom; Qom
Komisja Europejska kɔ̃ˈmʲisʲja ˌɛwrɔˈpɛjska
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) organ wykonawczy Unii Europejskiej; European Commission
Komodo
pn (geografia, geograficzny) wyspa w Indonezji, w archipelagu Małe Wyspy Sundajskie, pomiędzy większymi wyspami Sumbawa i Flores; Komodo
Komory kɔ̃ˈmɔrɨ
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Afryce; Comoros
Kompas ˈkɔ̃mpas
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba południowego; Pyxis
Kompleta
n jedna z godzin kanonicznych w Liturgii godzin; Compline
Komsomolsk nad Amurem
pn (geografia, geograficzny) miasto w Rosji, w Kraju Chabarowskim, położone na lewym brzegu Amuru; Komsomolsk-on-Amur
Konakry kɔ̃ˈnakrɨ
pn (geografia, geograficzny) stolica Gwinei; Conakry
Konfederacja Szwajcarska
pn (oficjalnie) (administracja) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (geografia, geograficzny) oficjalna nazwa Szwajcarii jako państwa; Swiss Confederation
Konfucjusz
pn (historia, historyczny, historycznie) (filozofia, filozoficzny) chiński filozof; Confucius
Kongo ˈkɔ̃ŋɡɔ
pn (geografia, geograficzny) (etnografia, etnograficzny) jedno z plemion zamieszkujących dorzecze rzeki Kongo (1.2); Kongo (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rzeka w Afryce; Congo (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Afryce; Republic of the Congo Congo
Konrad ˈkɔ̃nrat
pn imię męskie; Conrad
Konstantynopol ˌkɔ̃w̃stãntɨ̃ˈnɔpɔl
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) dawna nazwa Stambułu; Constantinople
Konstantynówka
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto na wschodniej Ukrainie, położone w obwodzie donieckim; Kostiantynivka
Kooperacyjna Republika Gujany
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) oficjalna nazwa Gujany Co-operative Republic of Guyana
Kopciuszek
pn (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) przydomek głównej bohaterki popularnej baśni; Cinderella
Kopenhaga ˌkɔpɛ̃nˈxaɡa
pn (geografia, geograficzny) stolica Danii; Copenhagen
Kopernik kɔˈpɛrʲɲik
pn nazwisko męskie Copernicus
Koran ˈkɔrãn
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) święta księga islamu; Qur'an Koran Quran
Kordoba kɔrˈdɔba
n (geografia, geograficzny) miasto w południowej Hiszpanii, w regionie Andaluzja; Cordova
Kordyliery ˌkɔrdɨˈlʲjɛrɨ
n (geografia, geograficzny) rozległy obszar wyżynno-górski w zachodniej części Ameryki Północnej; American cordillera
Korea kɔˈrɛa
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) dawne zjednoczone państwo w Azji, obecnie Korea Północna i Korea Południowa oraz (potocznie, potoczny) Półwysep Koreański; Korea (potocznie, potoczny) Korea Północna lub Korea Południowa Korea
Korea Południowa kɔˈrɛa ˌpɔwudʲˈɲɔva
pn (geografia, geograficzny) państwo w Azji; South Korea
Korea Północna kɔˈrɛa puwˈnɔʦ̑na
pn (geografia, geograficzny) państwo w Azji; North Korea
Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna ˌkɔrɛˈãj̃ska rɛˈpublʲika ˌludɔvɔ‿dɛ̃mɔkraˈtɨʧ̑na
pn (geografia, geograficzny) oficjalna nazwa Korei Północnej; Democratic People's Republic of Korea
Korkino
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, w obwodzie czelabińskim, na Uralu; Korkino
Kornel ˈkɔrnɛl
pn imię męskie; Cornelius
Kornwalia
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) kraina historyczna położona na Półwyspie Kornwalijskim; Cornwall
Kornwalijczyk
n mieszkaniec Kornwalii Cornishman
Kornwalijka
n mieszkanka Kornwalii Cornishwoman
Korona Południowa kɔˈrɔ̃na ˌpɔwudʲˈɲɔva
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów znajdujący się na południowej półkuli nieba; Corona Australis Corona Austrina
Korona Północna kɔˈrɔ̃na puwˈnɔʦ̑na
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba północnego; Corona Borealis
Korsyka kɔrˈsɨka
pn (geografia, geograficzny) wyspa na Morzu Śródziemnym, część Francji; Corse Corsica
Korsykanin
n mieszkaniec Korsyki Corsican
Korynt
pn (geografia, geograficzny) miasto w Grecji, na półwyspie Peloponez; Corinth (historia, historyczny, historycznie) starożytne miasto-państwo Corinth
Koryntia
pn (administracja) nomos ze stolicą w Koryncie; Corinthia (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) starożytna kraina tworzona przez ziemie leżące wokół Koryntu Corinthia
Koryntianin
n (historia, historyczny, historycznie) mieszkaniec starożytnego miasta-państwa Koryntu Corinthian
Kos kɔs
pn (geografia, geograficzny) grecka wyspa w archipelagu Dodekanez; Kos
Kosma ˈkɔsma
pn imię męskie pochodzenia greckiego; Cosmas Kosmas
Kosowe Pole
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w środkowym Kosowie, położone na południowy zachód od Prisztiny, w kotlinie Kosowe Pole (1.2); Kosovo Polje
Kosowo kɔˈsɔvɔ
pn (geografia, geograficzny) częściowo uznawane państwo w Europie ze stolicą w Prisztinie; Kosovo
Kosowo i Metohija
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) nazwa dawnej serbskiej prowincji (obecnie niezależne państwo Kosowo, nieuznawane przez Serbię); Kosovo and Metohija
Kostaryka ˌkɔstaˈrɨka
pn (geografia, geograficzny) państwo w Ameryce Środkowej; Costa Rica
Kostarykanin ˌkɔstarɨˈkãɲĩn
n obywatel Kostaryki Costa Rican
Kotonu kɔˈtɔ̃nu
pn (geografia, geograficzny) miasto w Beninie; Cotonou
Kotor
pn (geografia, geograficzny) miasto portowe w południowo-zachodniej części Czarnogóry; Kotor
Koulun
pn (geografia, geograficzny) (administracja) obszar miejski w Hongkongu; Kowloon
Kowno
pn drugie najważniejsze miasto Litwy, położone w środkowej Litwie u zbiegu Niemna i Wilii; Kaunas
Kowrow
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, położone w obwodzie włodzimierskim, nad Klaźmą; Kovrov
Kozak ˈkɔzak
n (historia, historyczny, historycznie) członek wspólnoty zamieszkującej stepy na południowych pograniczach dawnej Rzeczpospolitej i Rosji; Cossack
Kozielsk
pn (geografia, geograficzny) miasto w obwodzie kałuskim Rosji; Kozelsk
Koziorożec ˌkɔʑɔˈrɔʒɛʦ̑
pn (astronomia, astronomiczny) (astrologia, astrologiczny) dziesiąty znak zodiaku, w którym Słońce znajduje się od 22 grudnia do 20 stycznia; Capricorn Capricornus (astronomia, astronomiczny) zodiakalny gwiazdozbiór równikowy, w Polsce widoczny latem, nisko nad horyzontem; Capricorn Capricornus
Kołodziejówka
pn (geografia, geograficzny) (administracja) wieś na Ukrainie, położona w rejonie podwołoczyskim obwodu tarnopolskiego; Kolodiivka
Kołomna
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, w obwodzie moskiewskim, nad Oką, przy ujściu rzeki Moskwy; Kolomna
Kołomyja
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto rejonowe na zachodniej Ukrainie, położone w obwodzie iwanofrankiwskim nad Prutem; Kolomyia
Kołyma
pn (geografia, geograficzny) rzeka na wschodzie Federacji Rosyjskiej w Jakucji; Kolyma
Kościół ˈkɔɕʨ̑uw
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) chrześcijańska wspólnota religijna w danym miejscu, np. mieście, kraju; także wspólnota wszystkich wyznawców danej religii church (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) religijna instytucja społeczna obejmująca wspólnotę wiernych danej religii, zwykle chrześcijańskiej, przeważnie hierarchiczna; church
Kościół katolicki ˈkɔɕʨ̑uw ˌkatɔˈlʲiʦ̑ʲci
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) trynitarne wyznanie chrześcijańskie, tradycji katolickiej mające system dogmatyczno-doktrynalny oparty na Biblii i tradycji, uznające siedem sakramentów, autorytet Kościoła oraz kult maryjny i świętych, na którego czele stoi papież; Catholic Church
Kośi ˈkɔɕi
pn (geografia, geograficzny) strefa w regionie Purwańćal, w Nepalu; Kosi Kosi Zone
Kraina kraˈ<sup>j</sup>ĩna
n region historyczno-etnograficzny Słowenii; Carniola
Kraina Wielkich Jezior
pn (geografia, geograficzny) region w Kanadzie i Stanach Zjednoczonych Great Lakes Region
Kraj Basków ˈkraj ˈbaskuf
pn (geografia, geograficzny) kraina geograficzno-historyczna na pograniczu Francji i Hiszpanii, zamieszkiwana przez Basków; Basque Country (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) wspólnota autonomiczna w północnej Hiszpanii, część Kraju Basków (1.1); Basque Country
Kraj Krasnodarski
pn (geografia, geograficzny) kraj (jednostka administracyjna) w Federacji Rosyjskiej ze stolicą w Krasnodarze Krasnodarsk Krai
Kraj Krasnojarski ˈkraj ˌkrasnɔˈjarsʲci
pn (geografia, geograficzny) kraj (jednostka administracyjna) w Federacji Rosyjskiej ze stolicą w Krasnojarsku, Kraj Krasnojarski rozciąga się od gór środkowej Azji aż do Oceanu Arktycznego na obszarze ponad 2 miliony km²; Krasnoyarsk Krai
Kraj Permski ˈkraj ˈpɛrm̥sʲci
pn (geografia, geograficzny) jednostka administracyjna Federacji Rosyjskiej położona na Uralu, ze stolicą w Permie, jedna z dziewięciu jednostek administracyjnych Federacji posiadająca status kraju; Perm Krai
Kraj Sudetów ˈkraj suˈdɛtuf
pn (geografia, geograficzny) kraina geograficzno-historyczna w Czechach, sudeckoniemieckie pogranicze Czech zamieszkiwane do 1946 roku przez Niemców sudeckich; Sudetenland
Kraków ˈkrakuf
pn (geografia, geograficzny) miasto w Polsce, w województwie małopolskim, dawna stolica Polski; Cracow Krakow
Krasnodar
pn (geografia, geograficzny) miasto europejskiej części Rosji, port nad rzeką Kubań, siedziba administracyjna Kraju Krasnodarskiego; Krasnodar
Krasnojarsk krasˈnɔjarsk
pn (geografia, geograficzny) miasto w Federacji Rosyjskiej na Syberii, stolica Kraju Krasnojarskiego; Krasnoyarsk
Krasnokamsk
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, w Kraju Permskim, nad Kamą; Krasnokamsk
Krasnoturjinsk
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, w obwodzie swierdłowskim, na Uralu; Krasnoturyinsk
Kreta ˈkrɛta
pn (geografia, geograficzny) grecka wyspa na Morzu Śródziemnym; Crete
Kreteńczyk krɛˈtɛ̃j̃n͇ʧ̑ɨk
n mieszkaniec Krety Cretan
Krokos ˈkrɔkɔs
pn (mitologia grecka) młodzieniec nieszczęśliwie zakochany w Smilaks i zamieniony w szafran; Krokus
Kronos
pn (mitologia grecka) bóstwo pogańskie, jeden z tytanów; Cronus
Kronsztad
pn (geografia, geograficzny) miasto w Rosji, port morski położony na wyspie Kotlin w Zatoce Fińskiej; Kronstadt
Kropotkin
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, w Kraju Krasnodarskim, nad Kubaniem; Kropotkin
Kruk kruk
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba południowego; Corvus
Krym krɨ̃m
pn (geografia, geograficzny) półwysep na południu Ukrainy, połączony z lądem tylko wąskim Przesmykiem Perekopskim; Crimea
Kryspin ˈkrɨspʲĩn
pn imię męskie pochodzenia łacińskiego; Crispin
Krystyna krɨˈstɨ̃na
pn polskie imię żeńskie pochodzenia łacińskiego; Christina Chris Christie
Krystynopol
pn (geografia, geograficzny) Czerwonogród (egzonim wariantowy); Chervonohrad
Kryszna ˈkrɨʃna
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) Bóg w hinduizmie, ósmy awatar Wisznu; Krishna
Krzysztof ˈkʃɨʃtɔf
pn imię męskie; Christopher Kristopher
Krzyżak ˈkʃɨʒak
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) rycerz Zakonu Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie (zakonu krzyżackiego) Teutonic Knight
Królestwo Belgii
pn (geografia, geograficzny) (administracja) oficjalna nazwa Belgii Kingdom of Belgium
Królestwo Bhutanu kruˈlɛstfɔ buˈtãnu
pn pełna, oficjalna nazwa państwa Bhutan Kingdom of Bhutan
Królestwo Danii
pn (geografia, geograficzny) (administracja) oficjalna nazwa państwa duńskiego, tworzonego przez Danię właściwą, Grenlandię oraz Wyspy Owcze; Kingdom of Denmark
Królestwo Hiszpanii
pn (urzędowy) oficjalna nazwa Hiszpanii Kingdom of Spain
Ksawery ksaˈvɛrɨ
pn imię męskie; Xavier
Kserkses
pn (historia, historyczny, historycznie) staroperskie imię męskie kilku starożytnych mezopotamskich i lewantyńskich władców Xerxes
Księstwo Andory
pn (geografia, geograficzny) (oficjalnie) (urzędowy) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) oficjalna nazwa Andory jako państwa Principality of Andorra
Księżyc ˈcɕɛ̃w̃ʒɨʦ̑
pn (astronomia, astronomiczny) jedyny naturalny satelita Ziemi, drugi po Słońcu najjaśniejszy obiekt na niebie; Moon
Ktezyfon
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) starożytne miasto na północno-wschodnim brzegu Tygrysu, u ujścia rzeki Dijala, dawna zimowa stolica państw Partów i Seleucydów; Ctesiphon
Kuala Lumpur
pn (geografia, geograficzny) stolica Malezji; Kuala Lumpur
Kuba ˈkuba
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo leżące na Kubie (1.1) i sąsiednich wyspach; Cuba (geografia, geograficzny) największa wyspa na Karaibach; Cuba (zdrobniale) od Jakub Jake Jamie Jim Jimbo Jimmie imię męskie Jake Jamie Jim Jimbo Jimmie
Kubalonka
pn (geografia, geograficzny) góra, przełęcz lub przysiółek w Beskidzie Śląskim; Kubalonka
Kubań
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rzeka w Rosji, w zachodniej części Przedkaukazia; Kuban
Kubuś
pn (zdrobniale) Jakub Jake Jamie Jim Jimbo Jimmy (zdrobniale) Kuba Jake Jamie Jim Jimbo Jimmy
Kubuś Puchatek ˈkubuɕ puˈxatɛk
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) postać misia z książek i filmów stworzona przez Alana Alexandra Milne'a; Winnie the Pooh Winnie-the-Pooh
Kudymkar
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto we wschodniej Rosji europejskiej, w Kraju Permskim; Kudymkar
Kujawy kuˈjavɨ
n (geografia, geograficzny) kraina w środkowej Polsce; Kuyavia
Kulab
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w południowym Tadżykistanie; Kulob
Kumbria
pn (geografia, geograficzny) kraina historyczna w północno-zachodniej Anglii; Cumberland Cumbria
Kunduz
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Afganistanie, nad rzeką Kunduz, położone w północno-wschodniej części kraju; Kunduz
Kunegunda
pn rzadkie imię żeńskie pochodzenia germańskiego Cunigunde
Kungur
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, w Kraju Permskim, siedziba administracyjna rejonu kungurskiego; Kungur
Kura
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rzeka płynąca przez Turcję, Gruzję i Azerbejdżan, uchodzi małą deltą do Morza Kaspijskiego; Kura
Kurd kurt
n (etnografia, etnograficzny) przedstawiciel narodu zamieszkującego głównie Kurdystan Kurd
Kurdystan
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) górzysta kraina w południowo-zachodniej Azji zamieszkana przez Kurdów; Kurdistan
Kurejka
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rzeka w Rosji, prawy dopływ Jeniseju; Kureika
Kurgan
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto obwodowe, we wschodniej części Rosji, nad Tobołem; Kurgan
Kurlandia
pn (geografia, geograficzny) kraina historyczna w zachodniej części Łotwy na półwyspie nad Bałtykiem; Courland
Kursk
pn (geografia, geograficzny) miasto w zachodniej części Rosji, stolica obwodu kurskiego, miejsce wielkiej bitwy pancernej w 1943 roku; Kursk
Kurytyba
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Brazylii, położone w południowo-wschodniej części kraju, w stanie Parana; Curitiba
Kusz kuʃ
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) postać biblijna, wnuk Noego, najstarszy syn Chama; Cush (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) postać biblijna, Beniaminita wymieniony w tytule psalmu 7. Cush (historia, historyczny, historycznie) starożytna kraina na południu od II katarakty Nilu, podbita w XVI-XIV w. p.n.e. przez Egipt; Kush kingdom of Kush
Kuwejt ˈkuvɛjt
pn (geografia, geograficzny) państwo w Azji; Kuwait (geografia, geograficzny) stolica Kuwejtu (1.1); Kuwait
Kwintus
pn łacińskie imię męskie; Quintus
Kwirynał
pn (architektura, architektoniczny) (historia, historyczny, historycznie) pałac prezydenta Włoch znajdujący się na Kwirynale (1.1) Quirinal Palace (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) najwyższe z siedmiu wzgórz Rzymu; Quirinal Quirinal Hill
Kynuria
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) starożytna kraina na wschodnim brzegu Peloponezu między Argolidą a Lakonią Cynuria Kynouria
Kyrene
pn (mitologia grecka) waleczna nimfa tesalska, kochanka Apolla; Cyrene
Kyzył
pn (geografia, geograficzny) miasto w azjatyckiej części Rosji, w geograficznym środku Azji, stolica Republiki Tuwy; Kyzyl
Kłuszyno
pn (geografia, geograficzny) wieś w Rosji, w obwodzie smoleńskim, miejsce bitwy w 1610 roku; Klushino
LA
acronym = (biologia, biologiczny) (chemia, chemiczny) kwas linolowy LA
LAN party
n impreza, której głównym elementem jest wspólna gra, poprzez sieć lokalną, na przyniesionych przez uczestników komputerach; LAN party
LGBT
acronym = lesbijki, geje, osoby biseksualne i transgenderyczne – jako całość; LGBT
LNG
acronym = skroplony gaz ziemny; LNG
LSD ɛl‿ɛz‿ˈdɛ ɛl‿ɛz‿ˈdʲi
acronym organiczny związek chemiczny, psychodelik o silnym działaniu halucynogennym; LSD acid
La Manche
pn (geografia, geograficzny) kanał morski oddzielający Wielką Brytanię od Francji; English Channel
Lacedemończyk ˌlaʦ̑ɛdɛ̃ˈmɔ̃j̃n͇ʧ̑ɨk
pn mieszkaniec Lacedemonu – Sparty Lacedaemonian
Lachesis
pn (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze 120, okrążająca Słońce w głównym pasie asteroid; Lachesis (mitologia, mitologiczny) bogini przeznaczenia z mitologii greckiej, przydzielająca los i strzegąca nici żywota, jedna z trzech Mojr; Lachesis
Lacjum ˈlaʦ̑ʲjũm
pn (geografia, geograficzny) (administracja) region administracyjny w środkowych Włoszech ze stolicą w Rzymie; Lazio
Laguna Wenecka
pn (geografia, geograficzny) laguna na Morzu Adriatyckim, w zachodniej części Zatoki Weneckiej; Venetian Lagoon
Lahaur
pn (geografia, geograficzny) miasto we wschodnim Pakistanie, stolica prowincji Pendżab; Lahore
Lajstrygon lajˈstrɨɡɔ̃n
pn (mitologia grecka) członek plemienia ludożerczych olbrzymich ludzi zamieszkujących mityczną Telepylę; Laestrygonian
Lakonia
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna na południowym wschodzie Peloponezu, z największym ośrodkiem w Sparcie, graniczyła od zachodu z Mesenią, od północy zaś z Arkadią Laconia
Lambro ˈlãmbrɔ
pn rzeka w Lombardii, w północnych Włoszech Lambro
Lamia ˈlãmʲja
pn (geografia, geograficzny) miasto w Grecji; Lamia Lamía
Laon
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w północnej Francji; Laon
Laos ˈlaɔs
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Azji; Laos
Laponia laˈpɔ̃ɲja
pn (geografia, geograficzny) region Europy obejmujący północne tereny Norwegii, Szwecji, Finlandii oraz Półwysep Kolski w Rosji; Lapland
Larnaka
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto na południowo-wschodnim wybrzeżu Cypru; Larnaca
Las Bawarski
pn (geografia, geograficzny) zalesiony region niskich gór w w Bawarii, w Niemczech; Bavarian Forest
Las Bregencki
pn (geografia, geograficzny) pasmo górskie, część Północnych Alp Wapiennych, od zachodu graniczy z Renem, od wschodu z Alpami Algawskimi; Bregenz Forest Mountains
Las Vegas
pn (geografia, geograficzny) miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Nevada, w hrabstwie Clark; Las Vegas (geografia, geograficzny) niewielkie miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Nowy Meksyk, w hrabstwie San Miguel; Las Vegas
Laszczyzna
n (geografia, geograficzny) region etniczny w Morawach i na Śląsku w Czechach Lachia
Latakia
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto portowe w północno-zachodniej Syrii; Latakia
Lateran
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) zespół pałacowo-kościelny w Rzymie; Lateran
Latona laˈtɔ̃na
pn (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze katalogowym 639; Latona (mitologia rzymska) (zobacz) Leto Latona
Laura ˈlawra
pn imię żeńskie; Laura
Laurazja lawˈrazʲja
pn (geologia, geologiczny) superkontynent powstały w wyniku rozpadu Pangei; Laurasia
Laurenty
pn imię męskie Laurence
Lazurowe Wybrzeże ˌlazuˈrɔvɛ vɨˈbʒɛʒɛ
pn (geografia, geograficzny) region turystyczny w Prowansji, na odcinku wybrzeża Morza Śródziemnego we Francji od Cassis po granicę z Włochami; French Riviera
Lazyka
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna i królestwa istniejącego w zachodniej części współczesnej Gruzji; Lazica
Lecco
pn (geografia, geograficzny) miasto we Włoszech w regionie Lombardia; Lecco
Leda ˈlɛda
pn (mitologia grecka) królewna etolska i królowa spartańska, żona Tyndareosa i kochanka Zeusa oraz matka Kastora, Polideukesa, Heleny i Klitajmestry; Leda (astronomia, astronomiczny) jeden z księżyców Jowisza; Leda (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze katalogowym 38; Leda
Legia Cudzoziemska ˈlɛɟja ˌʦ̑uʣ̑ɔˈʑɛ̃mska
pn francuska jednostka wojskowa składająca się głównie z cudzoziemców; Foreign Legion
Lejda
pn (geografia, geograficzny) miasto w zachodniej Holandii, w prowincji Holandia Południowa u wybrzeża Morza Północnego; Leiden
Leningrad lɛ̃ˈɲĩŋɡrat
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) nazwa Petersburga w latach 1924–1991 Leningrad
Lenińsk Kuźniecki
pn (geografia, geograficzny) miasto w Rosji nad rzeką Inią, w obwodzie kemerowskim; Leninsk-Kuznetsky
Lenkoran
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w południowym Azerbejdżanie, na Nizinie Lenkorańskiej, port nad Morzem Kaspijskim; Lankaran
Leonard lɛˈɔ̃nart
pn imię męskie; Leonard
Leopold lɛˈɔpɔlt
pn imię męskie pochodzenia germańskiego; Leopold
Lesbos
pn (geografia, geograficzny) (administracja) prefektura grecka (nomos) na Lesbos (1.1); Lesbos (geografia, geograficzny) grecka wyspa na Morzu Egejskim; Lesbos
Lesotho lɛˈsɔtɔ
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Afryce; Lesotho
Lesozawodzk
pn (geografia, geograficzny) miasto w Rosji, w Kraju Nadmorskim nad rzeką Ussuri; Lesozavodsk
Leto ˈlɛtɔ
pn (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze katalogowym 68; Leto (mitologia grecka) matka Apollina i Artemidy; Leto
Lew lɛf
pn (astronomia, astronomiczny) (astrologia, astrologiczny) piąty znak zodiaku, w którym Słońce znajduje się od 23 lipca do 22 (23) sierpnia; Leo Lion (astronomia, astronomiczny) zodiakalny gwiazdozbiór równikowy, w Polsce widoczny zimą i wiosną; Leo Lion
Lewant ˈlɛvãnt
pn (książkowy) (geografia, geograficzny) określenie krajów leżących na wschodnim, azjatyckim wybrzeżu Morza Śródziemnego (Syria, Jordania, Liban, Izrael oraz Autonomia Palestyńska); Levant
Lewi
pn (biblijny) postać biblijna, protoplasta lewitów; Levi
Leńsk lɛ̃j̃sk
pn (geografia, geograficzny) miasto w Rosji; Lensk
Lhasa
pn (geografia, geograficzny) miasto w Chinach, stolica Tybetańskiego Regionu Autonomicznego; Lhasa
Liban ˈlʲibãn
pn (geografia, geograficzny) państwo w zachodniej Azji; Lebanon
Libańczyk lʲiˈbãj̃n͇ʧ̑ɨk
n obywatel Libanu Lebanese
Liberia lʲiˈbɛrʲja
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Afryce; Liberia
Libia ˈlʲibʲja
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Afryce; Libya
Libijczyk lʲiˈbʲijʧ̑ɨk
n obywatel Libii Libyan
Lidia ˈlʲidʲja
pn imię żeńskie; Lydia (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) starożytna kraina i państwo w zachodniej Azji Mniejszej; Lydia
Liechtenstein ˈlixtɛnʂtajn
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) małe państwo w Europie między Szwajcarią a Austrią; Liechtenstein
Liguria lʲiˈɡurʲja
pn (geografia, geograficzny) (administracja) region administracyjny w zachodnich Włoszech; Liguria
Liguryjczyk
n mieszkaniec Ligurii Ligurian
Likaonia
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) kraina historyczna w Azji Mniejszej; Lycaonia
Lilongwe
pn (geografia, geograficzny) stolica Malawi; Lilongwe
Limassol
pn (geografia, geograficzny) (administracja) drugie co do wielkości miasto Cypru, położone na południowym wybrzeżu wyspy nad Morzem Śródziemnym; Limassol
Limpopo
pn (geografia, geograficzny) (administracja) prowincja w północno-wschodniej części RPA ze stolicą w Polokwane; Limpopo (geografia, geograficzny) rzeka w południowo-wschodniej Afryce, wypływająca z Witwatersrandu w RPA, przepływająca przez Botswanę, Zimbabwe i Mozambik, a uchodząca do Oceaniu Indyjskiego w Zatoce Delagoa; Limpopo
Lina ˈlʲĩna
pn rzadkie polskie imię żeńskie pochodzenia łacińskiego; Lina
Linus ˈlʲĩnus
pn historyczne, łacińskie imię męskie; Linus
Linux
n (informatyka, informatyczny) każdy system operacyjny z rodziny systemów zapoczątkowanej w latach 90. XX w. przez Linusa Torvaldsa i opartych na stworzonym przez niego jądrze; Linux
Linz
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto we wschodniej Austrii, siedziba kraju związkowego Górna Austria; Linz
Lipieck
pn (geografia, geograficzny) miasto obwodowe w europejskiej części Rosji, nad rzeką Woroneż; Lipetsk
Lipsk lʲipsk
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Niemczech, w Saksonii; Leipzig
Lisek ˈlʲisɛk
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba północnego; Vulpecula
Liturgia godzin
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (kościelny) codzienna modlitwa liturgiczna Kościoła katolickiego; Liturgy of the Hours
Litwa ˈlʲitfa
pn (geografia, geograficzny) państwo w Europie; Lithuania
Litwa Mniejsza
pn (geografia, geograficzny) litewski region etnograficzny, znajdujący się w większości na terenie Rosji a częściowo także i w obecnej Litwie i Polsce; Lithuania Minor
Liverpool
pn (geografia, geograficzny) miasto w Wielkiej Brytanii; Liverpool
Lizbona lʲizˈbɔ̃na
pn (geografia, geograficzny) stolica Portugalii, miasto położone przy ujściu Tagu do Oceanu Atlantyckiego; Lisbon
Lobamba lɔˈbãmba
pn (geografia, geograficzny) tradycyjna stolica Suazi; Lobamba
Lokryda
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina w starożytnej Grecji, zamieszkana przez Lokrów, rozdzielona przez Dorydę i Fokidę na trzy odrębne części; Locris
Lombardia lɔ̃mˈbardʲja
pn (geografia, geograficzny) (administracja) region w północnych Włoszech ze stolicą w Mediolanie; Lombardy
Londyn ˈlɔ̃ndɨ̃n
pn (geografia, geograficzny) stolica Wielkiej Brytanii; London
Longyearbyen
pn (geografia, geograficzny) stolica Svalbardu, Longyearbyen
Loreto
pn (geografia, geograficzny) miasto w środkowych Włoszech nad Adriatykiem; Loreto
Los Angeles
pn (geografia, geograficzny) miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Kalifornia; Los Angeles
Lotar
pn polskie imię męskie pochodzenia germańskiego; Lothair Lothar
Lotaryngia Belgijska
pn (geografia, geograficzny) kraina w Belgii, położona na południowym krańcu prowincji Luksemburg Belgian Lorraine
Lotofag lɔˈtɔfak
pn (mitologia, mitologiczny) członek mitycznego ludu z „Odysei”, żywiącego się lotosami; Lotus-eater
Lozanna lɔˈzãnːa
pn (geografia, geograficzny) miasto w Szwajcarii; Lausanne
Lubeka
pn (geografia, geograficzny) miasto hanzeatyckie, w północnych Niemczech, w kraju związkowym Szlezwik-Holsztyn; Lübeck
Lubiercy
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w zachodniej Rosji, w obwodzie moskiewskim; Lyubertsy
Lucerna luˈʦ̑ɛrna
pn (geografia, geograficzny) kanton w Szwajcarii, którego stolicą jest Lucerna (1.1); Lucerne (geografia, geograficzny) miasto w Szwajcarii nad Jeziorem Czterech Kantonów; Lucerne
Lucjusz ˈluʦ̑ʲjuʃ
pn polskie imię męskie pochodzenia łacińskiego; Lucius
Luizjana
pn (geografia, geograficzny) stan Stanów Zjednoczonych Ameryki; Louisiana
Lukka
pn (geografia, geograficzny) miasto i gmina we Włoszech, w regionie Toskania, w prowincji Lukka; Lucca
Luksemburg luˈksɛ̃mburk
pn (geografia, geograficzny) państwo w Europie; Luxembourg (geografia, geograficzny) miasto, stolica Luksemburga (1.1); Luxembourg
Luksor
pn (geografia, geograficzny) miasto w południowym Egipcie, na prawym brzegu Nilu; Luxor
Luna ˈlũna
pn (mitologia rzymska) bogini księżyca, utożsamiana z grecką Selene; Luna (rzadki, rzadko używany) imię żeńskie Luna
Luneta lũˈnɛta
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba południowego; Telescopium
Lutacjusz
pn łacińskie imię męskie Lutatius
Lutnia ˈlutʲɲa
pn (astronomia, astronomiczny) gwiazdozbiór nieba północnego; zawiera jasną gwiazdę – Wegę; zawiera mgławicę planetarną – Pierścień; w Polsce widoczny latem i jesienią; góruje o północy w lipcu; Lyra
Luzon
pn (geografia, geograficzny) największa wyspa w archipelagu Filipiny, leżąca w jego północnej części; Luzon
Lwów lvuf
pn (geografia, geograficzny) miasto na Ukrainie; Lvov
MAEA ˌɛ̃m‿a‿ɛ‿ˈa
acronym = Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej; IAEA
MFW ɛ̃m‿ɛv‿ˈːu
acronym = Międzynarodowy Fundusz Walutowy IMF
MG
acronym = Mistrz Gry GM game master
MILF mʲilf
n (wulgarnie, wulgaryzm) atrakcyjna kobieta około czterdziestki MILF
MOM
acronym = (spożywczy) mięso oddzielane mechanicznie MSM
MOP
acronym Międzynarodowa Organizacja Pracy ILO
MOR
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) połączenie muzyki pop z klasycznym rockiem MOR
MP3 ɛ̃m‿pɛ‿ˈṭʃɨ
pn (informatyka, informatyczny) jeden z formatów kompresji dźwięku; MP3
MSK
acronym = (astronautyka, astronautyczny) Międzynarodowa Stacja Kosmiczna; ISS
MSZ ɛ̃m‿ɛz‿ˈːɛt
acronym = slang internetowy moim skromnym zdaniem IMHO IMO
Maastricht
n (geografia, geograficzny) miasto w południowej Holandii; Maastricht
Macedonia ˌmaʦ̑ɛˈdɔ̃ɲja
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Europie; Macedonia
Macedończyk ˌmaʦ̑ɛˈdɔ̃j̃n͇ʧ̑ɨk
n (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) człowiek narodowości macedońskiej, obywatel Republiki Macedonii, mieszkaniec Republiki Macedonii; Macedonian
Macerata
pn (geografia, geograficzny) miasto w środkowych Włoszech; Macerata
Machabeusz
n (historia, historyczny, historycznie) przydomek Judy Hasmoneusza; Maccabee Maccabeus
Machaczkała ˌmaxaʧ̑ˈkawa
pn (geografia, geograficzny) miasto w Federacji Rosyjskiej nad Morzem Kaspijskim, stolica Dagestanu; Makhachkala
Maciej ˈmaʨ̑ɛ̇j
n polskie imię męskie pochodzenia hebrajskiego; Matthias
Maciuś ˈmaʨ̑üɕ
n (zdrobniale) od Maciej Matt
Madagaskar ˌmadaˈɡaskar
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo na Oceanie Indyjskim; Madagascar
Madera maˈdɛra
pn (geografia, geograficzny) portugalski archipelag na Oceanie Atlantyckim na zachód od Maroka; Madeira
Madonna
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (peryfrastyczny) Maria z Nazaretu Madonna
Madryt ˈmadrɨt
pn (geografia, geograficzny) stolica Hiszpanii; Madrid
Magadan maˈɡadãn
pn (geografia, geograficzny) miasto w Federacji Rosyjskiej nad Morzem Ochockim, stolica obwodu magadańskiego; Magadan
Magda ˈmaɡda
pn imię żeńskie pochodzenia hebrajskiego; Maggie Maud
Magdala
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) starożytne miasto nad Jeziorem Galilejskim w Palestynie; Magdala
Magdalena ˌmaɡdaˈlɛ̃na
pn imię żeńskie; Madalyn Madelaine Madelyn Madlyn Madoline Magdalene
Magdeburg
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto na prawach powiatu w Niemczech, leżąca nad Łabą stolica kraju związkowego Saksonia-Anhalt; Magdeburg
Maghreb
n (geografia, geograficzny) region północno-zachodniej Afryki od Atlantyku po granicę z Egiptem; Maghreb
Magnezja
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna w Grecji Magnesia (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) starożytne greckie miasto w Jonii; Magnesia (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) starożytne greckie miasto w Lydii; Magnesia
Magnus ˈmaɡnus
pn imię męskie; Magnus
Mahomet maˈxɔ̃mɛt
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (historia, historyczny, historycznie) arabski prorok, twórca islamu; Muhammad
Maj maj
n (etnografia, etnograficzny) członek plemienia środkowoamerykańskiego Maya; Mayan
Maja ˈmaja
pn imię żeńskie; Maya
Majkop
pn (geografia, geograficzny) miasto w Federacji Rosyjskiej, stolica Adygei; Maykop
Majorka
pn (geografia, geograficzny) największa wyspa archipelagu Balearów na Morzu Śródziemnym; Majorca
Majotta maˈjɔtːa
n (geografia, geograficzny) wyspa francuska na Oceanie Indyjskim; Mayotte
Makaronezja
pn (geografia, geograficzny) zbiorcza nazwa wulkanicznych wysp położonych na północno-wschodnim Atlantyku u wybrzeży Europy i Afryki; Macaronesia
Makarska
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w południowo-wschodniej Chorwacji nad Morzem Adriatyckim; Makarska
Makau ˈmakaw
pn (geografia, geograficzny) specjalny region administracyjny Chińskiej Republiki Ludowej; Macau
Maksymin
pn polskie imię męskie pochodzenia łacińskiego Maximinus
Malabar
pn (geografia, geograficzny) kraina na zachodnim wybrzeżu Indii Malabar
Malabo maˈlabɔ
pn (geografia, geograficzny) stolica Gwinei Równikowej; Malabo
Malachiasz
pn (biblijny) imię męskie; Malachi
Malaje maˈlajɛ
pn (historia, historyczny, historycznie) dawne posiadłości brytyjskie na Półwyspie Malajskim; Malaya
Malarz ˈmalaʃ
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba południowego; Pictor
Malawi maˈlavʲi
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) jedno z państw w Afryce; Malawi
Malcheusz
pn (biblijny) imię męskie pochodzenia biblijnego; Malchus
Malchos
pn (biblijny) imię męskie pochodzenia biblijnego; Malchus
Malchus
pn (biblijny) imię męskie pochodzenia biblijnego; Malchus
Male ˈmalɛ
pn (geografia, geograficzny) stolica Malediwów; Malé
Malediwy ˌmalɛˈdʲivɨ
pn (geografia, geograficzny) państwo i archipelag na Oceanie Indyjskim; Maldives
Malezja maˈlɛzʲja
pn (geografia, geograficzny) państwo w Azji; Malaysia
Mali ˈmalʲi
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Afryce ze stolicą w Bamako; Mali
Malmö
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w południowej Szwecji i port morski położony nad cieśniną Öresund; Malmö
Malta ˈmalta
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Europie; Malta
Maltańczyk malˈtãj̃n͇ʧ̑ɨk
n obywatel Malty Maltese
Malwiny malˈvʲĩnɨ
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) archipelag na południowym Atlantyku, dawne argentyńskie terytorium; Malvinas
Mama
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rzeka w Rosji, w obwodzie irkuckim; lewy dopływ Witimu; Mama River
Mamonowo
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto obwodu kaliningradzkiego w Rosji; Mamonovo
Mamoudzou
pn (geografia, geograficzny) stolica i największe miasto Majotty, francuskiego departamentu zamorskiego; Mamoudzou
Man
pn (geografia, geograficzny) miasto na Wybrzeżu Kości Słoniowej; Man (geografia, geograficzny) wyspa w archipelagu Wysp Brytyjskich, na Morzu Irlandzkim; Isle of Man
Manaslu
pn (geografia, geograficzny) ośmiotysięcznik, ósmy pod względem wysokości szczyt Ziemi; Manaslu
Manchester
pn (geografia, geograficzny) miasto w Wielkiej Brytanii, ważny ośrodek przemysłowy; Manchester
Mandżuria mãn͇ˈʤ̑urʲja
pn (geografia, geograficzny) kraina na północnym wschodzie Chin; Manchuria
Manhattan
pn (geografia, geograficzny) najmniejszy, a zarazem najgęściej zaludniony okręg Nowego Jorku, położony na wyspie o tej samej nazwie; Manhattan
Manila mãˈɲila
pn (geografia, geograficzny) stolica Filipin; Manila
Manitoba ˌmãɲiˈtɔba
pn (geografia, geograficzny) jedna z dziesięciu prowincji kanadyjskich; Manitoba
Mannheim
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w południowo-zachodnich Niemczech, w kraju związkowym Badenia-Wirtembergia; Mannheim
Mantua
pn (geografia, geograficzny) miasto i gmina we Włoszech, w regionie Lombardia, w prowincji Mantua; Mantua
Maputo maˈputɔ
pn (geografia, geograficzny) stolica Mozambiku; Maputo
Maraton
pn miejscowość w Grecji, w Attyce, miejsce słynnego zwycięstwa Greków nad Persami w 490 roku p.n.e. Marathon
Marcel
pn imię męskie; Marcel
Marche
pn (geografia, geograficzny) (administracja) region administracyjny w środkowych Włoszech ze stolicą w Ankonie; Marche (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna w Italii March of Ancona
Marchia
pn (rzadki, rzadko używany) (geografia, geograficzny) (administracja) region administracyjny w środkowych Włoszech ze stolicą w Ankonie; Marche (rzadki, rzadko używany) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna w Italii March of Ancona
Marchia Ankonitańska
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna w Italii; March of Ancona
Marchia Ankony
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna w Italii; March of Ancona
Marchia Ankońska
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna w Italii; March of Ancona
Marcin ˈmarʲʨ̑ĩn
pn imię męskie; Martin
Marek ˈmarɛk
pn imię męskie pochodzenia łacińskiego; Mark
Maria ˈmarʲja
pn polskie imię żeńskie pochodzenia semickiego; Mary Maria
Mariany Północne marʲˈjãnɨ puwˈnɔʦ̑nɛ
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) terytorium zależne USA na Oceanii; Northern Mariana Islands
Maribor
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Słowenii, położone na północnym wschodzie kraju, nad Drawą; Maribor
Marica
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rzeka na Półwyspie Bałkańskim, w Bułgarii, w Grecji i w Turcji, uchodzi do Morza Egejskiego; Maritsa
Marion
pn (geografia, geograficzny) toponim, nazwa kilkudziesięciu miejscowości w USA Marion
Marneuli
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w południowej Gruzji, w regionie Dolna Kartlia; Marneuli
Maroko maˈrɔkɔ
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Afryce Północnej; Morocco
Marrakesz marˈːakɛʃ
pn (geografia, geograficzny) duże miasto na południu Maroka; Marrakech Marrakesh
Mars mars
pn (mitologia rzymska) bóg wojny, utożsamiany z greckim Aresem; protoplasta Rzymian; obok Jowisza i Kwiryna narodowe bóstwo rzymskie; ojciec Romulusa i Remusa; mąż Nerio i kochanek Rei Sylwii; Mars (astronomia, astronomiczny) czwarta według oddalenia od Słońca planeta Układu Słonecznego, znana w starożytności, widzialna gołym okiem; jedna z planet ziemiopodobnych, planet górnych i planet wewnętrznych; piąty (po Słońcu, Księżycu, Wenus i Jowiszu) najjaśniejszy obiekt na niebie; Mars
Marsjanin marˈsʲjä̃ɲĩn
n (fantastyka naukowa, ang. „science fiction”) hipotetyczny mieszkaniec Marsa Martian
Marsylia marˈsɨlʲja
pn (geografia, geograficzny) miasto portowe w południowej części Francji; Marseilles
Martyna
pn imię żeńskie; Martina
Maryja maˈrɨja
pn (teologia, teologiczny) (kulturoznawstwo, wiedza o kulturze, kulturoznawczy) Matka Boża; Blessed Virgin Mary Virgin Mary
Maryja Panna
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (peryfrastyczny) (zobacz) Maria z Nazaretu; Virgin Mary
Maskat ˈmaskat
pn (geografia, geograficzny) stolica Omanu; Muscat
Massachusetts
pn (geografia, geograficzny) (administracja) jeden ze stanów USA, położony w północno-wschodniej części, na wybrzeżu Oceanu Atlantyckiego, ze stolicą w Bostonie; Massachusetts
Mateusz maˈtɛ<sup>w</sup>uʃ
pn polskie imię męskie pochodzenia semickiego; Matthew Matt
Matka Boska ˈmatka ˈbɔska
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (peryfrastyczny) Maria z Nazaretu Mother of God Our Lady
Matka Boża
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (peryfrastyczny) Maria z Nazaretu; Mother of God
Matka Najświętsza
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (peryfrastyczny) Maryja Holy Mother of God
Matka Przenajświętsza
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (peryfrastyczny) Maryja Holy Mother of God
Matterhorn
pn (geografia, geograficzny) szczyt w Alpach Zachodnich, na granicy Szwajcarii i Włoch; Matterhorn
Matuzal
n (biblijny) (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) postać biblijna, najstarszy człowiek wymieniony w Starym Testamencie; Methuselah
Matuzalem
n (biblijny) (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) postać biblijna, najstarszy człowiek wymieniony w Starym Testamencie; Methuselah
Matylda maˈtɨlda
pn imię żeńskie; Matilda Mathilda
Maur mawr
n (historia, historyczny, historycznie) (etnografia, etnograficzny) mieszkaniec starożytnego królestwa Mauretanii, znajdującego się w północno-zachodniej Afryce, obejmującego dzisiejsze tereny Maroka i północno-zachodniej Algierii; przodek współczesnych Berberów; Moor
Mauretania ˌmawrɛˈtãɲja
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Afryce ze stolicą w Nawakszut; Mauritania
Mauritius mawˈrʲitʲjus
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo na Oceanie Indyjskim; Mauritius
Maurycy mawˈrɨʦ̑ɨ
pn imię męskie; Maurice
Mazar-i Szarif
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w północnym Afganistanie; Mazar-i-Sharif
Mazowsze maˈzɔfʃɛ
n (geografia, geograficzny) kraina na wschodzie Polski; Masovia
Mazury
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) kraina historyczna w północno-wschodniej Polsce; Masuria
Mała Niedźwiedzica ˈmawa ˌɲɛ̇ʥ̑vʲjɛ̇ˈʥ̑iʦ̑a
pn (astronomia, astronomiczny) gwiazdozbiór nieba północnego; w Polsce widoczny cały rok; konstelacja, której 7 najjaśniejszych gwiazd tworzy charakterystyczny układ w kształcie woza z dyszlem, zwany Małym Wozem; Ursa Minor
Małgorzata ˌmawɡɔˈʒata
pn polskie imię żeńskie pochodzenia greckiego; Margaret Margareth
Małgośka
n poufała forma imienia Małgorzata Daisy Maggie Marge Meg Peg Peggy
Małkinia mawʲˈcĩɲa
pn (geografia, geograficzny) wieś w Polsce; Malkinia
Małopolska ˌmawɔˈpɔlska
pn (geografia, geograficzny) kraina na południu Polski; Lesser Poland
Mały Jenisej
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rzeka w azjatyckiej części Rosji, jedna ze źródłowych rzek Jeniseju; Little Yenisei river
Mały Lew ˈmawɨ ˈlɛf
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba północnego; Leo Minor
Mały Pies ˈmawɨ ˈpʲjɛs
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba równikowego; Canis Minor
Mały Uzeń
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rzeka we wschodniej Rosji przeduralskiej i w północno-zachodnim Kazachstanie; Maly Uzen River
Mały Zab
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rzeka na terenie Iranu i Iraku, lewy dopływ Tygrysu; Little Zab
Mccheta
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto we wschodniej Gruzji, stolica regionu Mccheta-Mtianetia; Mtskheta
Mccheta-Mtianetia
pn (administracja) (geografia, geograficzny) region administracyjny w północnej Gruzji, ze stolicą w Mcchecie; Mtskheta-Mtianeti
Meander
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) kręta rzeka w zachodniej Turcji, przepływająca przez Frygię, Karię i Jonię; Maeander Meander
Med
n mieszkaniec Medii, członek plemienia Medów; Mede
Medea mɛˈdɛa
pn (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze 212, okrążająca Słońce w głównym pasie asteroid; Medea (mitologia, mitologiczny) postać z mitologii greckiej, księżniczka kolchidzka i czarodziejka, żona Jazona, dzieciobójczyni; Medea
Media ˈmɛdʲja
pn jedna z historycznych krain na terenie dzisiejszego Iranu oraz dawne państwo na jej terenie; Media
Mediolan mɛˈdʲjɔlãn
pn (geografia, geograficzny) miasto w północnych Włoszech będące stolicą Lombardii; Milan
Medyna mɛˈdɨ̃na
pn (geografia, geograficzny) miasto w Arabii Saudyjskiej; Medina Madinah
Medziugorie
pn (geografia, geograficzny) wieś i ośrodek kultu religijnego w Bośni i Hercegowinie, w południowej części Hercegowiny; Medjugorje Međugorje
Megara
n (geografia, geograficzny) miasto w Grecji, w północnej części Przesmyku Korynckiego, w czasach klasycznych niezależna polis; Megara
Megrelia
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) kraina historyczna w zachodniej Gruzji, nad Morzem Czarnym; Samegrelo
Megrelia-Górna Swanetia
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) region administracyjny północno-zachodniej Gruzji; Samegrelo-Zemo Svaneti
Meklemburgia
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna w Niemczech, położona nad Bałtykiem, pomiędzy rzekami Łabą a Recknitz; Mecklenburg
Mekong ˈmɛkɔ̃ŋk
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rzeka w południowo-wschodniej Azji; Mekong
Meksyk ˈmɛksɨk
pn (geografia, geograficzny) państwo w Ameryce Północnej; Mexico (geografia, geograficzny) stolica Meksyku (1.1); Mexico City
Melanezja ˌmɛlãˈnɛzʲja
pn (geografia, geograficzny) zachodnia część Oceanii; Melanesia
Melanezyjczyk
n (etnografia, etnograficzny) rdzenny mieszkaniec Melanezji Melanesian
Melar
pn (geografia, geograficzny) jezioro położone w środkowej Szwecji, na zachód od Sztokholmu; Lake Malar
Melbourne
pn (geografia, geograficzny) duże miasto w Australii, stolica stanu Victoria; Melbourne
Melchizedek
pn (biblijny) biblijne imię męskie pochodzenia hebrajskiego; Melchizedek
Melilla mɛˈlʲila
pn (geografia, geograficzny) hiszpańskie miasto będące enklawą na terytorium Maroka, Melilla
Melpomena ˌmɛlpɔ̃ˈmɛ̃na
pn (mitologia grecka) muza tragedii, jedna z towarzyszek Apolla; córka Zeusa i Mnemosyne; Melpomene
Memfis ˈmɛ̃w̃fʲis
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) jedno z najważniejszych miast starożytnego Egiptu; Memphis
Men mɛ̃n
pn (geografia, geograficzny) rzeka w środkowych Niemczech; Main
Merkurianin ˌmɛrkurʲˈjä̃ɲĩn
n (fantastyka naukowa, ang. „science fiction”) hipotetyczny mieszkaniec Merkurego Mercurian
Merkury mɛrˈkurɨ
pn (mitologia rzymska) bóg handlu, zysku, kupiectwa, złodziei oraz celników, utożsamiany z greckim Hermesem; Mercury (astronomia, astronomiczny) pierwsza według oddalenia od Słońca i najmniejsza planeta Układu Słonecznego, widoczna gołym okiem; Mercury
Meschetia
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) kraina historyczna w południowo-zachodniej części Gruzji; Meskheti
Mesenia
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina na południowo-wschodnim Peloponezie, z historycznym ośrodkiem w Mesini Messenia
Mesjasz
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) chrześcijaństwo Chrystus (jeden z tytułów Jezusa) Messiah
Mesyna
pn (geografia, geograficzny) miasto i gmina we Włoszech, położone w północno-wschodniej części Sycylii, nad Cieśniną Mesyńską; Messina
Meszhed ˈmɛʃxɛt
pn (geografia, geograficzny) miasto w północno-wschodnim Iranie, drugie co do wielkości miasto tego kraju; Mashhad
Metis ˈmɛtʲis
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z księżyców Jowisza; Metis (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze katalogowym 9; Metis (mitologia grecka) bogini i uosobienie roztropności (w pozytywnym znaczeniu) i przewrotności (w negatywnym znaczeniu); Metis
Metuszelach
n (biblijny) (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) postać biblijna, najstarszy człowiek wymieniony w Starym Testamencie; Methuselah
Metys ˈmɛtɨs
n (antropologia, antropologiczny) mieszaniec żółtej rasy człowieka z rasą białą, zwłaszcza potomek Indianki i białego mężczyzny albo białej kobiety i Indianina; mestizo
Mezeń
pn (geografia, geograficzny) (administracja) osiedle typu miejskiego w północnej Rosji, na terenie obwodu archangielskiego; Mezen
Mezopotamia ˌmɛzɔpɔˈtãmʲja
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) starożytna kraina na Bliskim Wschodzie leżąca w dorzeczu rzek: Tygrysu i Eufratu; Mesopotamia
Miami
pn (geografia, geograficzny) duże miasto na Florydzie; Miami
Miasto Wiatrów ˈmʲjastɔ ˈvʲjatruf
pn (peryfrastyczny) (potocznie, potoczny) Chicago Windy City
Michał ˈmʲixaw
pn imię męskie; Michael Mike
Michigan
pn (geografia, geograficzny) (administracja) stan Stanów Zjednoczonych Ameryki, leżący na Środkowym Zachodzie, w regionie Wielkich Jezior; Michigan
Mike majk
pn anglosaskie imię męskie Mike
Mikołaj mʲiˈkɔwaj
pn imię męskie; Nicholas Nick Nicolas Nikolas Claus
Mikronezja ˌmʲikrɔ̃ˈnɛzʲja
pn (geografia, geograficzny) (potocznie, potoczny) państwo na Oceanie Spokojnym, część Mikronezji (1.2); Micronesia (geografia, geograficzny) środkowa część Oceanii, na Oceanie Spokojnym; Micronesia
Mikroskop mʲiˈkrɔskɔp
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba południowego; Microscopium
Mineralne Wody
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, w Kraju Stawropolskim, na przedgórzu Wielkiego Kaukazu; Mineralnye Vody
Minerwa mʲĩˈnɛrva
pn (mitologia rzymska) bogini mądrości, wojny sprawiedliwej, rękodzieła i sztuki oraz nauczycieli i szkół, utożsamiana z grecką Ateną; Minerva
Minnesota ˌmʲĩnːɛˈsɔta
pn stan w USA; Minnesota
Minorka
pn (geografia, geograficzny) wyspa hiszpańska na Morzu Śródziemnym, druga co do wielkości w archipelagu Balearów; Minorca
Minos ˈmʲĩnɔs
pn (mitologia grecka) król i prawodawca Krety; sędzia zmarłych w Hadesie; syn Zeusa i Europy oraz brat Radamantysa i Sarpedona; mąż Pazyfae oraz ojciec Ariadny i Fedry; Minos (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze katalogowym 6239, odkryta w 1989 r.; Minos
Minotaur
pn (mitologia grecka) potwór o ludzkim ciele i głowie byka, syn Pazyfae i byka przysłanego przez Posejdona Minosowi; Minotaur
Miranda mʲiˈrãnda
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z księżyców Urana; Miranda imię żeńskie; Miranda
Miriam ˈmʲirʲjãm
pn imię żeńskie; Miriam
Mirny
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto zamknięte w północnej Rosji, na terenie obwodu archangielskiego; Mirny
Missisipi ˌmʲisʲiˈsʲipʲi
n (geografia, geograficzny) rzeka w USA; Mississippi River
Missouri
pn (administracja) (geografia, geograficzny) jeden ze stanów w Stanach Zjednoczonych; Missouri MO (geografia, geograficzny) rzeka w Ameryce Północnej, prawy dopływ Missisipi; Missouri River Missouri
Mistra
pn (geografia, geograficzny) ufortyfikowane miasto bizantyjskie w Grecji; Mystras
Mistrzostwa Świata mʲiˈsṭʃɔstfa ˈɕfʲjata
n (sport, sportowy) rozgrywki służące wyłonieniu najlepszego zawodnika lub drużyny na świecie w danej dyscyplinie World Championship
Mitra ˈmʲitra
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) bóstwo solarne czczone w kulturze indyjskiej, perskiej, greckiej i rzymskiej; patron szczerości, przyjaźni, władców, wojowników; Mitra
Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej ˌmʲjɛ̃nʣ̑ɨ̃narɔˈdɔva ːˈɡɛ̃nʦ̑ʲja ɛ̃ˈnɛrʲɟji ˌatɔ̃ˈmɔvɛj
pn organizacja międzynarodowa pracująca na rzecz bezpiecznego i pokojowego wykorzystania energii jądrowej; International Atomic Energy Agency
Międzynarodowy Dzień Kobiet ˌmʲjɛ̃nʣ̑ɨ̃narɔˈdɔvɨ ˈʥ̑ɛ̇̃ɲ ˈkɔbʲjɛt
n coroczne święto obchodzone 8 marca jako wyraz szacunku dla kobiet; International Women's Day
Międzynarodowy Ruch Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca ˌmʲjɛ̃nʣ̑ɨ̃narɔˈdɔvɨ ˈrux ˌʧ̑ɛrvɔ̃ˈnɛɡɔ ˈkʃɨʒa ˌi‿ʧ̑ɛrvɔ̃ˈnɛɡɔ ˌpuwʲcɕɛ̃w̃ˈʒɨʦ̑a
pn międzynarodowa organizacja humanitarna; International Red Cross and Red Crescent Movement
Mińsk mʲĩj̃sk
pn (geografia, geograficzny) stolica Białorusi; Minsk
Miśnia ˈmʲiɕɲa
pn (geografia, geograficzny) miasto w Saksonii; Meissen
Mjanmańczyk
n obywatel Mjanmy Burmese
Mnemosyne
pn (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze katalogowym 57; Mnemosyne (mitologia grecka) bogini i uosobienie pamięci, matka muz, jedna z tytanid; Mnemosyne
Moab
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina w starożytnym Lewancie po wschodniej stronie Morza Martwego; Moab (geografia, geograficzny) miasto w Stanach Zjednoczonych Ameryki; Moab rzadkie polskie imię męskie pochodzenia semickiego; jedno z imion biblijnych Moab
Moabita
n (etnografia, etnograficzny) (biblijny) mieszkaniec starożytnego Moabu Moabite
Modena mɔˈdɛ̃na
pn (geografia, geograficzny) miasto i gmina we Włoszech, w regionie Emilia-Romania; Modena
Modlitwa Pańska
pn (biblijny) (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) modlitwa, której Chrystus nauczył apostołów; Lord's Prayer
Modlitwa w ciągu dnia
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) jedna z godzin kanonicznych w Liturgii godzin; Little Hour
Mogadiszu ˌmɔɡaˈdʲiʃu
pn (geografia, geograficzny) stolica Somalii; Mogadishu
Moguncja mɔˈɡũnʦ̑ʲja
pn (geografia, geograficzny) miasto w Niemczech nad Renem; Mainz
Mohylew
pn (geografia, geograficzny) miasto na Białorusi, siedziba administracyjna rejonu mohylewskiego; Mogilev
Mojżesz ˈmɔjʒɛʃ
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (biblijny) starotestamentowy prorok, wódz narodu izraelskiego; Moses imię męskie; Moses
Molier
n spolszczona wersja przydomka XVII-wiecznego francuskiego komediopisarza Jeana Baptiste'a Poquelina; Molière
Moliza
pn (geografia, geograficzny) (rzadki, rzadko używany) Molise, region administracyjny we Włoszech Molise
Moluki
pn (geografia, geograficzny) grupa wysp we wschodniej części Archipelagu Malajskiego, wchodząca w skład Indonezji; Maluku Islands Moluccas (geografia, geograficzny) prowincja w Indonezji obejmująca południową część archipelagu Moluki (1.1); Moluccas
Monachium mɔ̃ˈnaçjũm
pn (geografia, geograficzny) miasto w Niemczech, stolica Bawarii; Munich
Monako mɔ̃ˈnakɔ
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) małe państwo na południu Europy, nad Morzem Śródziemnym; Monaco
Mongolia mɔ̃ŋˈɡɔlʲja
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Azji Środkowej; Mongolia
Mongoł ˈmɔ̃ŋɡɔw
n obywatel Mongolii, członek nacji mongolskiej Mongol Mongolian
Monika mɔ̃ˈɲika
pn imię żeńskie; Monica
Montana
pn (geografia, geograficzny) (administracja) obwód administracyjny w Bułgarii Montana (geografia, geograficzny) (administracja) stan w USA ze stolicą w Helena; Montana (geografia, geograficzny) miasto w Bułgarii Montana
Montpellier
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto na południu Francji, w regionie Oksytania; Montpellier
Montreal mɔ̃nˈtrɛal
pn (geografia, geograficzny) miasto w Kanadzie, w prowincji Quebec; Montreal
Montserrat
pn (geografia, geograficzny) wyspa w Ameryce Środkowej, w archipelagu Małych Antyli; Montserrat
Moorea
pn (geografia, geograficzny) wyspa wulkaniczna wchodząca w skład Polinezji Francuskiej; Mo'orea
Morawa Południowa
pn (geografia, geograficzny) rzeka w Serbii, łącząc się z Morawą Zachodnią w środkowej Serbii, tworzy Morawę; Bulgarian Morava South Morava
Morawa Zachodnia
pn (geografia, geograficzny) rzeka w środkowej Serbii, łącząc się z Morawą Południową tworzy Morawę; West Morava
Morfeusz mɔrˈfɛ<sup>w</sup>uʃ
pn (mitologia grecka) bóg i uosobienie marzeń sennych o ludzkich kształtach; Morpheus
Morze Adriatyckie ˈmɔʒɛ ˌadrʲjaˈtɨʦ̑ʲcɛ
pn (geografia, geograficzny) basen morski pomiędzy Półwyspem Apeniński a Półwyspem Bałkańskim, północne odgałęzienie Morza Śródziemnego; Adriatic Sea
Morze Alborańskie
pn (geografia, geograficzny) akwen w zachodniej części Morza Śródziemnego, oddzielający północne wybrzeże Afryki od południowego wybrzeża Półwyspu Iberyjskiego; Alboran Sea
Morze Arabskie ˈmɔʒɛ aˈrapsʲcɛ
pn (geografia, geograficzny) otwarte morze w północnej części Oceanu Indyjskiego; Arabian Sea
Morze Archipelagowe
pn (geografia, geograficzny) akwen morski między wybrzeżem Finlandii i Wyspami Alandzkimi, część Morza Bałtyckiego; Archipelago Sea
Morze Arktyczne ˈmɔʒɛ arkˈtɨʧ̑nɛ
pn (geografia, geograficzny) (zobacz) Ocean Arktyczny Arctic Sea
Morze Azowskie ˈmɔʒɛ aˈzɔfsʲcɛ
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) część Morza Czarnego znajdująca się u wybrzeży Ukrainy oraz Rosji; Sea of Azov
Morze Baffina
pn (geografia, geograficzny) morze w Arktyce leżące pomiędzy Grenlandią na wschodzie, Ziemią Baffina na zachodzie, Wyspą Ellesmere’a na północy Baffin Bay
Morze Balearskie
pn (geografia, geograficzny) morze w północno-zachodniej części Morza Śródziemnego, położone między wybrzeżem Półwyspu Iberyjskiego a Balearami; Balearic Sea
Morze Barentsa ˈmɔʒɛ baˈrɛ̃ntsa
pn (geografia, geograficzny) morze w Oceanie Arktycznym; Barents Sea
Morze Bałtyckie ˈmɔʒɛ bawˈtɨʦ̑ʲcɛ
pn (geografia, geograficzny) śródlądowe morze, położone na szelfie kontynentalnym w północnej Europie; Baltic Sea
Morze Beringa
pn (geografia, geograficzny) obszar wodny położony w północnej części Oceanu Spokojnego, wyznaczany przez Aleuty, Alaskę i wschodnią Syberię; Bering Sea
Morze Białe ˈmɔʒɛ ˈbʲjawɛ
pn (geografia, geograficzny) morze śródlądowe między Półwyspem Kolskim a wybrzeżem północnej Rosji; White Sea
Morze Celtyckie
pn (geografia, geograficzny) morze otwarte w północno-wschodniej części Oceanu Atlantyckiego, pomiędzy Irlandią a Półwyspem Kornwalijskim; Celtic Sea
Morze Czarne ˈmɔʒɛ ˈʧ̑arnɛ
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) śródlądowe morze na granicy Azji i Europy; Black Sea
Morze Czerwone ˈmɔʒɛ ʧ̑ɛrˈvɔ̃nɛ
pn (geografia, geograficzny) morze śródlądowe między Afryką, a Półwyspem Arabskim; Red Sea
Morze Czukockie
pn (geografia, geograficzny) część Oceanu Arktycznego leżąca za północnym kołem podbiegunowym, pomiędzy wybrzeżem Alaski a Syberią; Chukcha Sea
Morze Egejskie ˈmɔʒɛ ːˈɡɛjsʲcɛ
n (geografia, geograficzny) morze we wschodniej części Morza Śródziemnego; Aegean Sea
Morze Galilejskie
pn (geografia, geograficzny) (zobacz) Jezioro Tyberiadzkie; Sea of Galilee
Morze Grenlandzkie
pn (geografia, geograficzny) morze w Arktyce pomiędzy Grenlandią na zachodzie, Islandią na południu, a Spitsbergenem i Wyspą Niedźwiedzią na wschodzie; Greenland Sea
Morze Hebrydzkie
pn (geografia, geograficzny) część Oceanu Atlantyckiego, znajdująca się u wybrzeży zachodniej Szkocji; Sea of the Hebrides
Morze Irlandzkie ˈmɔʒɛ irˈlãnʦ̑ʲcɛ
pn (geografia, geograficzny) morze śródlądowe między Irlandią i Wielką Brytanią; Irish Sea
Morze Japońskie
pn (geografia, geograficzny) morze Oceanu Spokojnego, położone między Japonią, Koreą i Rosją; Sea of Japan
Morze Jońskie ˈmɔʒɛ ˈjɔ̇̃j̃sʲcɛ
pn (geografia, geograficzny) część Morza Śródziemnego położona między południowo-zachodnią częścią Półwyspu Bałkańskiego a południowo-wschodnim wybrzeżem Półwyspu Apenińskiego; Ionian Sea
Morze Karaibskie ˈmɔʒɛ ˌkaraˈ<sup>j</sup>ipsʲcɛ
pn (geografia, geograficzny) morze położone na północ od Ameryki Południowej, część Oceanu Atlantyckiego; Caribbean Sea
Morze Karskie
pn (geografia, geograficzny) część Oceanu Arktycznego u północnych wybrzeży Azji, między wyspami Nowej Ziemi i archipelagami Ziemi Franciszka Józefa i Ziemi Północnej; Kara Sea
Morze Kaspijskie ˈmɔʒɛ kasˈpʲijsʲcɛ
pn (geografia, geograficzny) bezodpływowe słone jezioro w Azji i Europie; Caspian Sea
Morze Koralowe ˈmɔʒɛ ˌkɔraˈlɔvɛ
pn (geografia, geograficzny) morze na Oceanie Spokojnym; Coral Sea
Morze Kreteńskie
pn (geografia, geograficzny) morze w południowej części Morza Egejskiego, na północ od Krety; Sea of Crete
Morze Liguryjskie
pn (geografia, geograficzny) część Morza Śródziemnego położona między Ligurią, Korsyką a Toskanią; Ligurian Sea
Morze Martwe ˈmɔʒɛ ˈmartfɛ
pn (geografia, geograficzny) słone jezioro znajdujące się na pograniczu Izraela, Autonomii Palestyńskiej i Jordanii; Dead Sea
Morze Mirtejskie
pn (geografia, geograficzny) morze w południowo-zachodniej części Morza Egejskiego, między archipelagiem Cykladów a półwyspem Peloponez; Mirtoan Sea Myrtoan Sea
Morze Norweskie ˈmɔʒɛ nɔrˈvɛsʲcɛ
pn (geografia, geograficzny) morze przybrzeżne położone na północny zachód od wybrzeży Norwegii, część Oceanu Atlantyckiego; Norwegian Sea
Morze Ochockie ˈmɔʒɛ ɔˈxɔʦ̑ʲcɛ
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) morze w północno-zachodniej części Oceanu Spokojnego; Sea of Okhotsk
Morze Peczorskie
pn (geografia, geograficzny) morze Oceanu Arktycznego, położone na południe od Nowej Ziemi; Pechora Sea
Morze Południowochińskie ˈmɔʒɛ ˌpɔwudʲɲɔvɔˈçĩj̃sʲcɛ
pn (geografia, geograficzny) morze przybrzeżne w zachodniej części Oceanu Spokojnego; South China Sea
Morze Północne ˈmɔʒɛ puwˈnɔʦ̑nɛ
pn (geografia, geograficzny) morze przy północnych brzegach Europy, część Oceanu Atlantyckiego; North Sea
Morze Szkockie
pn (geografia, geograficzny) morze u zachodnich wybrzeży Szkocji i północnych wybrzeży Irlandii; Inner Seas off the West Coast of Scotland
Morze Trackie
pn (geografia, geograficzny) morze w północnej części Morza Egejskiego, położone między wyspami Lemnos i Imroz a wybrzeżem Tracji; Thracian Sea
Morze Tyrreńskie ˈmɔʒɛ tɨrˈːɛ̃j̃sʲcɛ
pn (geografia, geograficzny) część Morza Śródziemnego pomiędzy Korsyką, Sardynią, Sycylią a Półwyspem Apenińskim; Tyrrhenian Sea
Morze Wattowe
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) część Morza Północnego obejmująca przybrzeżne wody Zatoki Niemieckiej, położona między kontynentem a łańcuchem Wysp Fryzyjskich; Wadden Sea
Morze Wschodniosyberyjskie
pn (geografia, geograficzny) morze Oceanu Arktycznego, położone u wybrzeży wschodniej Syberii, pomiędzy Wyspami Nowosyberyjskimi a Wyspą Wrangla; East Siberian Sea
Morze Łaptiewów
pn (geografia, geograficzny) morze stanowiące część Oceanu Arktycznego, położone u północnych wybrzeży Azji, pomiędzy półwyspem Tajmyr a archipelagiem Wysp Nowosyberyjskich; Laptev Sea
Morze Śródziemne ˈmɔʒɛ ɕrudʲˈʑɛ̃mnɛ
pn (geografia, geograficzny) śródlądowe morze położone między Europą, Afryką i Azją, część Oceanu Atlantyckiego; Mediterranean Sea Mediterranean
Morze Żółte ˈmɔʒɛ ˈʒuwtɛ
pn (geografia, geograficzny) odnoga Oceanu Spokojnego między Koreą a wybrzeżem chińskim; Yellow Sea
Moskwa ˈmɔskfa
pn (geografia, geograficzny) rzeka w europejskiej części Rosji, lewy dopływ Oki; Moskva (geografia, geograficzny) stolica Rosji; Moscow
Mostar ˈmɔstar
pn (geografia, geograficzny) miasto w Hercegowinie, stolica regionu: Mostar
Mosul
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w północnym Iraku, nad Tygrysem; Mosul
Mount Everest
pn (geografia, geograficzny) najwyższy szczyt Ziemi, ośmiotysięcznik położony w Himalajach; Mount Everest
Mowgli
pn (literacko) literackie imię męskie bohatera serii powieści Rudyarda Kiplinga pt. „Księga dżungli”; Mowgli
Moza ˈmɔza
pn (geografia, geograficzny) rzeka w Europie; Meuse
Mozambik mɔˈzãmbʲik
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Afryce; Mozambique
Mozela
pn (geografia, geograficzny) rzeka płynąca przez Francję, Niemcy i Luksemburg, lewy dopływ Renu; Moselle
Mołdawia mɔwˈdavʲja
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Europie Wschodniej ze stolicą w Kiszyniowie; Moldova
Mołdawianin ˌmɔwdaˈvʲjä̃ɲĩn
n obywatel Mołdawii Moldovan Moldavian
Mt maˈtɛ<sup>w</sup>uʃ ɛ̃m‿ˈtɛ ˌɛvãŋˈɡɛlʲja ˈvɛdwuc ɕfʲjɛ̃nˈtɛɡɔ ˌmatɛˈ<sup>w</sup>uʃa
abbreviation (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) Ewangelia według świętego Mateusza, Ewangelia Mateusza, Mateusz Matthew
Mucha ˈmuxa
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba południowego; Musca
Muminek mũˈmʲĩnɛk
pn (literacko) fikcyjne białe stworzenie, z rodziny trolli; Moomintroll
Muntenia
pn (geografia, geograficzny) kraina historyczno-geograficzna w południowej Rumunii; Muntenia
Murcja
pn (geografia, geograficzny) (administracja) nadmorska wspólnota autonomiczna, prowincja i region w Hiszpanii Murcia
Murmańsk ˈmurmãj̃sk
pn (geografia, geograficzny) miasto na północnym zachodzie Federacji Rosyjskiej, stolica obwodu murmańskiego; Murmansk
Murom
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w środkowej Rosji, w obwodzie włodzimierskim, nad Oką; Murom
Murzyn ˈmuʒɨ̃n
n człowiek czarnoskóry black Negro
Mustafa
pn tureckie imię męskie pochodzenia arabskiego Mustafa
Myanmar
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (zobacz) Mjanma Myanmar
Mykeny mɨˈkɛ̃nɨ
pn (starożytność) starożytna grecka polis w północno-wschodniej części Peloponezu; Mycenae
Myszka Miki ˈmɨʃka ˈmʲici
pn nazwa jednego z głównych bohaterów animowanych bajek Walta Disneya Mickey Mouse
Myzja
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina w północno-zachodniej Azji Mniejszej nad Propontydą, graniczyła od wschodu z Frygią a od południa z Lidią; Mysia
Młoda Polska
pn (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) (sztuka) polska odmiana modernizmu w literaturze, muzyce i sztuce na przełomie XIX i XX wieku; Young Poland
ɛ̃m‿ˈɛɕ
acronym = Mistrzostwa Świata WC
MŚP
acronym = (ekonomia, ekonomiczny) małe i średnie przedsiębiorstwa; SME
NATO ˈnatɔ
acronym Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego; NATO
NBA
acronym (sport, sportowy) amerykańsko-kanadyjska liga koszykarska; NBA
NLPZ
acronym = (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) niesteroidowy lek przeciwzapalny; NSAID NSAIA NSAIM
NN ɛ̃n‿ˈɛ̃n
acronym osoba o niezidentyfikowanej tożsamości Joan Doe John Doe
NNKT ˌɛ̃n‿ɛ̃ŋ‿ka‿ˈtɛ
acronym = niezbędny nienasycony kwas tłuszczowy / niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe; EFA
NOL
acronym = niezidentyfikowany obiekt latający UFO
NPC ɛ̃n‿pɛ‿ˈʦ̑ɛ
acronym (informatyka, informatyczny) problem NP-zupełny; NPC (medycyna, medyczny) choroba Niemanna-Picka typu C; NPC
NRD ɛ̃n‿ɛr‿ˈdɛ
acronym = (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) Niemiecka Republika Demokratyczna GDR
NWW ɛ̃n‿vu‿ˈvu
acronym = (matematyka, matematyczny) najmniejsza wspólna wielokrotność LCM
Nabatea
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna na Bliskim Wschodzie, zamieszkana przez Nabatejczyków Nabataea Nabatea Nabatene
Nabatejczyk
n (historia, historyczny, historycznie) mieszkaniec Nabatei; Nabataean Nabatean
Nabierieżnyje Czełny
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w europejskiej części Rosji, w Tatarstanie, położone nad Kamą; Naberezhnye Chelny
Nablus ˈnablus
pn (geografia, geograficzny) miasto w Autonomii Palestyńskiej; Nablus
Nabuchodonozor ˌnabuxɔdɔ̃ˈnɔzɔr
pn (starożytność) (biblijny) biblijny odpowiednik akadyjskiego imienia Nabu-kudurrī-uṣur; Nebuchadnezzar
Nachodka
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w azjatyckiej części Rosji, w Kraju Nadmorskim, nad Morzem Japońskim; Nakhodka
Naddniestrzańska Republika Mołdawska
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) pełna, oficjalna nazwa Naddniestrza; PMR Pridnestrovian Moldavian Republic
Naddniestrze nadˈdʲɲɛsṭʃɛ
pn (geografia, geograficzny) region autonomiczny Mołdawii; Transnistria Pridnestrovie Trans-Dniester Transdniestria
Nadia ˈnadʲja
pn imię żeńskie pochodzenia rosyjskiego; Nadia
Nadrenia Północna-Westfalia
pn (administracja) (geografia, geograficzny) kraj związkowy Niemiec, leżący w ich zachodniej części; North Rhine-Westphalia
Nadrenia-Palatynat ˌnadrɛ̃ɲa‿palaˈtɨ̃nat
pn (geografia, geograficzny) kraj związkowy Republiki Federalnej Niemiec; Rhineland-Palatinate
Nadzieja naˈʥ̑ɛ̇ja
pn imię żeńskie; Hope
Nagoja
pn (geografia, geograficzny) (administracja) japońskie miasto w południowej części wyspy Honsiu; Nagoya
Nahum
pn (biblijny) (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) biblijne imię męskie; Nahum
Nairobi ˌna<sup>j</sup>iˈrɔbʲi
pn (geografia, geograficzny) stolica Kenii; Nairobi
Najświętsza Maryja Panna
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (peryfrastyczny) (zobacz) Maria z Nazaretu; Blessed Virgin Mary
Najświętszy Sakrament
n (kościelny) sakrament eucharystii Blessed Sacrament
Nalczyk
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, stolica Republiki Kabardyjsko-Bałkarskiej; Nalchik
Namangan
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto we wschodnim Uzbekistanie, w Kotlinie Fergańskiej, siedziba administracyjna wilajetu namangańskiego; Namangan
Namibia nãˈmʲibʲja
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Afryce; Namibia
Namibijczyk ˌnãmʲiˈbʲijʧ̑ɨk
n obywatel Namibii Namibian
Namur
pn (geografia, geograficzny) miasto w południowej Belgii, stolica Walonii; Namur (geografia, geograficzny) (administracja) belgijski region z ośrodkiem administracyjnym w Namurze (1.1); Namur
Nanga Parbat
pn (geografia, geograficzny) ośmiotysięcznik na zachodnim skraju Himalajów, na obszarze Kaszmiru w północno-wschodnim Pakistanie, dziewiąty co do wysokości szczyt świata; Nanga Parbat
Nanning
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w południowych Chinach, ośrodek administracyjny regionu autonomicznego Kuangsi; Nanning
Nantes
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w zachodniej Francji, port nad Loarą, historyczna stolica Bretanii; Nantes
Napoleon ˌnapɔˈlɛɔ̃n
pn (rzadki, rzadko używany) imię męskie; Napoleon (historia, historyczny, historycznie) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) Napoleon Bonaparte, cesarz Francuzów Napoleon
Narew ˈnarɛf
pn (geografia, geograficzny) rzeka w północno-wschodniej Polsce, prawy dopływ Wisły; Narew
Narjan-Mar ˈnarʲjãn ˈmar
pn (geografia, geograficzny) miasto na północy Federacji Rosyjskiej, stolica Nienieckiego Okręgu Autonomicznego; Naryan-Mar
Narodzenie Pańskie
pn (kulturoznawstwo, wiedza o kulturze, kulturoznawczy) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w chrześcijaństwie: święto obchodzone 25 i 26 grudnia, w którym wspomina się narodzenie Jezusa Chrystusa Nativity of Our Lord Nativity of the Lord
Narwa
pn (geografia, geograficzny) miasto w północno-wschodniej Estonii, na granicy z Rosją, nad rzeką Narwą (1.2); Narva
Natalia naˈtalʲja
pn polskie imię żeńskie pochodzenia łacińskiego; Natalie
Natalis
pn rzadkie polskie imię męskie pochodzenia łacińskiego Natalis
Natanael ˌnatãˈnaɛl
pn rzadkie polskie imię męskie pochodzenia semickiego; jedno z imion biblijnych; Nathanael Nathaniel
Natangia
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) kraina historyczna w Prusach, obejmująca w ziemie między Łyną a Pregołą, zamieszkana przez plemię Natangów; Natangia
Natasza naˈtaʃa
pn imię żeńskie; Natasha
Nauplion
pn (geografia, geograficzny) miasto portowe w Grecji, we wschodniej części Peloponezu; Nafplio
Nauru naˈ<sup>w</sup>uru
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Oceanii na wyspie Nauru (1.1); Nauru
Nawakszut naˈvakʃut
pn (geografia, geograficzny) stolica Mauretanii; Nouakchott
Nazaret naˈzarɛt
pn (geografia, geograficzny) miasto w północnym Izraelu; Nazareth
Nazrań
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, w Inguszetii; Nazran
Ndżamena n͇ʤ̑ãˈmɛ̃na
pn (geografia, geograficzny) stolica Czadu; N'Djamena
Ne ɛ̃n‿ˈɛ ˈcɕɛ̃ŋɡa ˌnɛxɛ̃ˈmʲjaʃa
abbreviation = Księga Nehemiasza Ne Neh
Neapol nɛˈapɔl
pn (geografia, geograficzny) miasto w południowych Włoszech; Naples
Nebraska
pn (geografia, geograficzny) (administracja) stan USA ze stolicą w Lincoln i największym miastem Omaha Nebraska
Nefretete
pn imię żeńskie Nefertiti
Neftali
pn imię męskie pochodzenia biblijnego; Naphtali
Negew
pn (geografia, geograficzny) wyżynna pustynia na południu Izraela; Negev
Nehemiasz
pn (biblijny) imię męskie Nehemiah
Nemezys nɛ̃ˈmɛzɨs
pn (mitologia grecka) bogini i uosobienie sprawiedliwej odpłaty (zemsty), gniewu i kary bogów za bluźnierstwo i pychę ludzi przekraczających wyznaczone im granice; strażniczka równowagi świata; Nemesis
Neos Kosmos
n nazwa jednej z dzielnic Aten ((dosłownie) Nowy Świat) Neos Kosmos
Nepal ˈnɛpal
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Azji; Nepal
Nepalczyk nɛˈpalʧ̑ɨk
n obywatel Nepalu Nepalese
Neptun ˈnɛptũn
pn (mitologia rzymska) bóg morza, rybaków i żeglarzy, utożsamiany z greckim Posejdonem; mąż Salacji; Neptune (astronomia, astronomiczny) ósma według oddalenia od Słońca (najdalsza) planeta Układu Słonecznego, odkryta 1846, niewidzialna gołym okiem; jedna z planet jowiszowych, planet górnych i planet zewnętrznych; Neptune
Nercza
pn (geografia, geograficzny) rzeka w azjatyckiej części Rosji, w Kraju Zabajkalskim, lewy dopływ Szyłki; Nercha
Neretwa
pn (geografia, geograficzny) rzeka w Bośni i Hercegowinie i Chorwacji, uchodząca do Adriatyku; Neretva
Neustria
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna, północno-zachodnia część państwa Franków, położona na północ od doliny Loary; Neustrasia Neustria
Nevada
pn (geografia, geograficzny) (administracja) stan w zachodniej części Stanów Zjednoczonych ze stolicą Carson City; Nevada
Nevers
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w środkowej Francji, w Burgundii, nad Loarą; Nevers
Newel
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto rejonowe w Rosji, w obwodzie pskowskim, położone nad jeziorem Newel; Nevel
Nibylandia
pn (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) baśniowa kraina zamieszkała przez Piotrusia Pana Neverland
Nicea ɲiˈʦ̑ɛa
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) dawne miasto w średniowiecznej Bitynii, współcześnie İznik w Turcji Nicaea (geografia, geograficzny) portowe miasto w południowo-wschodniej Francji nad Morzem Śródziemnym; Nice
Niedziela Palmowa ɲɛ̇ˈʥ̑ɛla palˈmɔva
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) ostatnia niedziela przed Wielkanocą rozpoczynająca Wielki Tydzień; Palm Sunday
Nieftiejugansk
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto wydzielone w Rosji, stolica Chanty-Mansyjskiego Okręgu Autonomicznego – Jugry; Nefteyugansk
Nieman
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto rejonowe w Rosji, w obwodzie kaliningradzkim; Neman
Niemcy ˈɲɛ̃mʦ̑ɨ
pn (geografia, geograficzny) państwo w Europie; Germany naród niemiecki German
Niemcy Wschodnie ˈɲɛ̃mʦ̑ɨ ˈfsxɔdʲɲɛ
pn (historia, historyczny, historycznie) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) Niemiecka Republika Demokratyczna (1949-1990) East Germany
Niemcy Zachodnie ˈɲɛ̃mʦ̑ɨ zaˈxɔdʲɲɛ
pn (historia, historyczny, historycznie) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) Republika Federalna Niemiec (1949-1990); West Germany
Niemen ˈɲɛ̃mɛ̃n
pn (geografia, geograficzny) rzeka płynąca przez Białoruś, Litwę i Rosję; Neman
Niemiec ˈɲɛ̃mʲjɛʦ̑
n człowiek narodowości niemieckiej German
Niemiecka Republika Demokratyczna ɲɛ̃ˈmʲjɛʦ̑ka rɛˈpublʲika ˌdɛ̃mɔkraˈtɨʧ̑na
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) dawne niemieckie państwo socjalistyczne w Europie Środkowej ze stolicą w Berlinie; German Democratic Republic
Nieniecki Okręg Autonomiczny ɲɛ̇̃ˈɲɛʦ̑ʲci ˈɔkrɛ̃ŋk ˌawtɔ̃nɔ̃ˈmʲiʧ̑nɨ
pn (geografia, geograficzny) okręg autonomiczny na północy Federacji Rosyjskiej, administracyjnie będący częścią obwodu archangielskiego; Nenets Autonomous Okrug
Niepokalane Poczęcie
pn (teologia, teologiczny) katolicki dogmat ogłoszony 8 grudnia 1854; Immaculate Conception
Nieriungri
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w azjatyckiej części Rosji, w Jakucji; Neryungri
Niestierow
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto rejonowe w obwodzie kaliningradzkim w Rosji; Nesterov
Nieszpory
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) jedna z godzin kanonicznych w Liturgii godzin; Vespers
Niger ˈɲiɡɛr
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Afryce ze stolicą w Niamey; Niger
Nigeria ɲiˈɡɛrʲja
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Afryce ze stolicą w Abudży; Nigeria
Nikaragua ˌɲikaraˈɡu<sup>w</sup>a
pn (geografia, geograficzny) państwo w Ameryce Środkowej; Nicaragua
Nikołajewsk
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w południowo-zachodniej Rosji w obwodzie wołgogradzkim, położone nad Wołgą; Nikolayevsk
Nikołajewsk nad Amurem
pn (geografia, geograficzny) miasto w azjatyckiej części Rosji, w Kraju Chabarowskim, port nad Amurem; Nikolayevsk-on-Amur
Nil ɲil
pn (geografia, geograficzny) jedna z najdłuższych rzek na Ziemi, w środkowej i północno-wschodniej Afryce, przecinająca wszystkie strefy klimatyczne kontynentu; Nile imię męskie pochodzenia greckiego; Nilus
Nina ˈɲĩna
pn imię żeńskie; Nina
Niniwa
pn (starożytność) (geografia, geograficzny) dawne miasto w północnej Mezopotamii, nad wschodnim, lewym brzegiem Tygrysu, jedna ze stolic starożytnej Asyrii, współcześnie stanowisko archeologiczne; Nineveh
Nippon
pn (dawniej, dawny) (rzadki, rzadko używany) Japonia Nippon
Niszawa
pn (geografia, geograficzny) rzeka w Serbii i Bułgarii mająca źródła w Starej Płaninie i uchodząca do Morawy Południowej; Nishava
Niue ˈɲu<sup>w</sup>ɛ
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo na wyspie Niue (1.1) ze stolicą w Alofi; Niue (geografia, geograficzny) polinezyjska wyspa w Oceanii Niue
Nix ɲiks
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z księżyców Plutona Nix
Nizina Flandryjska
pn (geografia, geograficzny) nizina nad Morzem Północnym, położona w Belgii, Holandii i północnej Francji, część Niziny Środkowoeuropejskiej Plain of Flanders
Nizina Padańska ɲiˈʑĩna paˈdãj̃ska
pn (geografia, geograficzny) nizina w północnych Włoszech; Po Valley
Niżne Tatry
pn (geografia, geograficzny) pasmo górskie w Karpatach Zachodnich, na terenie Słowacji; Low Tatra Low Tatras
Niżniaja Sałda
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, w obwodzie swierdłowskim; Nizhnyaya Salda
Niżniekamsk
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, nad Kamą; Nizhnekamsk
Niżniewartowsk
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto wydzielone i port nad Obem położone w azjatyckiej części Rosji, w obwodzie tiumeńskim; Nizhnevartovsk
Niżny Nowogród
pn (geografia, geograficzny) miasto obwodowe w Rosji, nad Wołgą, u ujścia Oki, stolica Nadwołżańskiego Okręgu Federalnego; Nizhny Novgorod
Niżny Tagił
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w azjatyckiej części Rosji, w obwodzie swierdłowskim, nad Tagiłem; Nizhny Tagil
Noe ˈnɔɛ
pn (biblijny) postać starotestamentowa, budowniczy arki w czasach potopu; Noah rzadkie polskie imię męskie pochodzenia semickiego; Noah
Norbert ˈnɔrbɛrt
pn polskie imię męskie pochodzenia starogermańskiego; Norbert
Norfolk ˈnɔrfɔlk
pn (geografia, geograficzny) wyspa w Oceanii; Norfolk Island
Norma ˈnɔrma
pn imię żeńskie; Norma
Nortumbria nɔrˈtũmbrʲja
pn (historia, historyczny, historycznie) średniowieczne królestwo anglosaskie Northumbria
Norweg ˈnɔrvɛk
n człowiek narodowości norweskiej, obywatel Norwegii, mieszkaniec Norwegii Norwegian Norseman
Norwegia nɔrˈvɛɟja
pn (geografia, geograficzny) państwo w Europie ze stolicą w Oslo; Norway
Norylsk ˈnɔrɨlsk
pn (geografia, geograficzny) miasto w Kraju Krasnojarskim Federacji Rosyjskiej, leżące poza kołem podbiegunowym; Norilsk
Norymberga ˌnɔrɨ̃mˈbɛrɡa
pn (geografia, geograficzny) miasto w Niemczech, położone we Frankonii; Nuremberg
Nosferatu
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) imię jednego z legendarnych wampirów, postaci literackiej i filmowej Nosferatu
Notos ˈnɔtɔs
pn (mitologia grecka) bóg i uosobienie wiatru południowego, utożsamiany z rzymskim Austerem; Notos Notus
Nouruz
pn irańskie święto nowego roku i wiosny obchodzone w dzień równonocy wiosennej; Nowruz
Nowa Fundlandia ˈnɔva fũnˈdlãndʲja
pn (geografia, geograficzny) duża wyspa na wschodnim wybrzeżu Ameryki Północnej, która stanowi część kanadyjskiej prowincji Nowa Fundlandia i Labrador; Newfoundland
Nowa Fundlandia i Labrador ˈnɔva fũnˈdlãndʲja ˌi‿laˈbradɔr
pn (geografia, geograficzny) jedna z dziesięciu prowincji kanadyjskich; Newfoundland and Labrador
Nowa Gwinea ˈnɔva ɡvʲĩˈnɛa
pn (geografia, geograficzny) wyspa Oceanii; New Guinea
Nowa Holandia ˈnɔva xɔˈlãndʲja
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) Australia (w XVII w.) New Holland (geografia, geograficzny) sztuczna wyspa w Petersburgu; New Holland Island (historia, historyczny, historycznie) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) dawna kolonia holenderska w Ameryce Północnej u ujścia rzeki Hudson, na terenie obecnego Nowego Jorku; New Netherland
Nowa Kaledonia ˈnɔva ˌkalɛˈdɔ̃ɲja
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) terytorium zależne Francji ze stolicą w Numei, położone w Oceanii; New Caledonia
Nowa Marchia
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) kraina historyczna, wyodrębniona w wyniku zdobycia przez Marchię Brandenburską części ziemi lubuskiej oraz pogranicza Pomorza i Wielkopolski; Neumark New March
Nowa Południowa Walia
pn (geografia, geograficzny) (administracja) stan w Australii; New South Wales
Nowa Szkocja ˈnɔva ˈʃkɔʦ̑ʲja
pn (administracja) (geografia, geograficzny) jedna z dziesięciu prowincji kanadyjskich; Nova Scotia
Nowa Zelandia ˈnɔva zɛˈlãndʲja
pn (geografia, geograficzny) państwo w Oceanii; New Zealand
Nowe Delhi ˈnɔvɛ ˈdɛlʲi
pn (geografia, geograficzny) stolica Indii; New Delhi
Nowogródek
pn (geografia, geograficzny) miasto na Białorusi, w obwodzie grodzieńskim; Navahrudak
Nowokuźnieck
pn (geografia, geograficzny) miasto w azjatyckiej części Federacji Rosyjskiej, w obwodzie kemerowskim, nad Tomem; Novokuznetsk
Noworosja
n (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna nad brzegami Morza Czarnego, ciągnąca się od Dniestru po Doniec, wyłoniła się jako nowa gubernia stworzona z ziem zabranych przez Rosję Turcji w XVIII w.; Novorossiya
Noworosyjsk
pn (geografia, geograficzny) miasto portowe w Kraju Krasnodarskim, w Rosji, nad Morzem Czarnym; Novorossiysk
Nowosybirsk ˌnɔvɔˈsɨbʲirsk
pn (geografia, geograficzny) miasto w Rosji położone na środkowej Syberii, nad Obem; Novosibirsk
Nowy Aton
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Abchazji, położone na wybrzeżu Morza Czarnego; New Athos
Nowy Brunszwik ˈnɔvɨ ˈbrũw̃ʃfʲik
pn (geografia, geograficzny) jedna z dziesięciu prowincji kanadyjskich; New Brunswick
Nowy Jork ˈnɔvɨ ˈjɔrk
pn (geografia, geograficzny) (administracja) największe miasto Stanów Zjednoczonych; New York New York City (geografia, geograficzny) (administracja) stan na północnym wschodzie Stanów Zjednoczonych; New York New York State State of New York
Nowy Meksyk ˈnɔvɨ ˈmɛksɨk
pn (administracja) (geografia, geograficzny) stan na południowym zachodzie Stanów Zjednoczonych; New Mexico
Nowy Orlean ˈnɔvɨ ɔrˈlɛãn
pn (geografia, geograficzny) miasto w Stanach Zjednoczonych; New Orleans
Nowy Rok ˈnɔvɨ ˈrɔk
n święto obchodzone pierwszego stycznia w kalendarzu gregoriańskim New Year New Year's Day
Nowy Sad
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w północnej Serbii; Novi Sad
Nowy Testament ˈnɔvɨ tɛˈstãmɛ̃nt
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (biblijny) część Biblii złożona z 27 ksiąg opisujących wydarzenia z życia Jezusa i pierwotnego Kościoła; the New Testament New Testament
Nubia ˈnubʲja
pn (geografia, geograficzny) kraina historyczna znajdująca się w północno-wschodniej Afryce, w południowym Egipcie i północnym Sudanie; Nubia
Nukus
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w zachodnim Uzbekistanie, na prawym brzegu Amu-darii, na zachodnim skraju pustyni Kyzył-kum; Nukus
Numea
pn (geografia, geograficzny) (administracja) stolica Nowej Kaledonii, terytorium zależnego Francji; Nouméa
Numidia nũˈmʲidʲja
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) historyczne królestwo Berberów w północnej Afryce, obejmujące tereny dzisiejszej Algierii i części Tunezji; Numidia
Nunavut
pn (geografia, geograficzny) jedno z trzech terytoriów kanadyjskich; Nunavut
Nuristan nuˈrʲistãn
pn (geografia, geograficzny) kraina w północno-wschodnim Afganistanie, przy granicy z Pakistanem; Nuristan
Nuuk
pn (geografia, geograficzny) stolica Grenlandii; Nuuk
Nyks nɨks
pn (mitologia grecka) bogini i uosobienie nocy; Nyx
OB
acronym = (medycyna, medyczny) odczyn Biernackiego ((rzadki, rzadko używany) opad Biernackiego); ESR
OBWE
acronym = (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie; OSCE
OCR
n (informatyka, informatyczny) proces zamieniający tekst zawarty w obrazie w jego cyfrową reprezentację, optyczne rozpoznawanie pisma; OCR
OIOM
acronym = (medycyna, medyczny) oddział intensywnej opieki medycznej CCU ICU ITU
OK ɔ‿ˈkɛj
adj (potocznie, potoczny) w porządku, dobry OK
OK ɔ‿ˈkɛj
adv (potocznie, potoczny) w porządku, dobrze OK
OK ɔ‿ˈkɛj
interjection (potocznie, potoczny) oznaczający zgodę OK
ONP
acronym = (matematyka, matematyczny) (informatyka, informatyczny) odwrotna notacja polska; RPN
ONZ ɔ‿ɛ̃n‿ˈzɛt
acronym = (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) Organizacja Narodów Zjednoczonych UN UNO
OZE
acronym = odnawialne źródło energii; RES
Oakland
n (geografia, geograficzny) miasto leżące w północnej części Kalifornii; Oakland
Obłok Oorta ˈɔbwɔk ɔˈːrta
pn (astronomia, astronomiczny) hipotetyczny obłok pyłu i małych ciał niebieskich obiegający Słońce w odległości większej niż 30 j.a.; Oort cloud
Ocean Arktyczny ɔˈʦ̑ɛãn arkˈtɨʧ̑nɨ
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) jeden z oceanów Ziemi; Arctic Ocean
Ocean Atlantycki ɔˈʦ̑ɛãn ˌatlãnˈtɨʦ̑ʲci
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) jeden z oceanów Ziemi położony pomiędzy Amerykami a Europą i Afryką; Atlantic Ocean Atlantic
Ocean Indyjski ɔˈʦ̑ɛãn ĩnˈdɨjsʲci
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) trzeci co do wielkości ocean Ziemi; Indian Ocean
Ocean Południowy ɔˈʦ̑ɛãn ˌpɔwudʲˈɲɔvɨ
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) jeden z oceanów Ziemi; Antarctic Ocean Southern Ocean South Polar Ocean
Ocean Spokojny ɔˈʦ̑ɛãn spɔˈkɔjnɨ
pn (oficjalnie) (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) największy oraz najgłębszy ocean na Ziemi; Pacific Ocean
Oceania ˌɔʦ̑ɛˈãɲja
n (geografia, geograficzny) grupa wysp na Pacyfiku, uznawanych czasem za osobny kontynent; Oceania
Ochryda ɔxˈrɨda
pn (geografia, geograficzny) miasto w południowo-zachodniej Macedonii Ohrid
Oczamczyra
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto portowe nad Morzem Czarnym, położone na wybrzeżu Abchazji; Ochamchire
Odessa
pn (geografia, geograficzny) miasto na Ukrainie, położone nad Morzem Czarnym; Odessa
Odoryk
pn rzadkie polskie imię męskie pochodzenia germańskiego; Odoric
Odra ˈɔdra
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rzeka w Czechach, Polsce i Niemczech; Oder
Odyseja ˌɔdɨˈsɛja
pn (literacko) starożytny epos grecki przypisywany Homerowi; Odyssey
Ofelia ɔˈfɛlʲja
pn imię żeńskie pochodzenia greckiego; Ophelia (astronomia, astronomiczny) księżyc Urana; Ophelia
Ohio
n (geografia, geograficzny) rzeka w USA przepływająca przez Ohio (1.1); Ohio
Ohio
pn (geografia, geograficzny) (administracja) stan w środkowo-wschodniej części Stanów Zjednoczonych ze stolicą w Columbus; Ohio
Ojcze nasz ˈɔjʧ̑ɛ ˈnaʃ
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) modlitwa chrześcijańska zaczynająca się od słów „Ojcze nasz”; Lord's Prayer Our Father
Ojmiakon
pn (geografia, geograficzny) (administracja) wieś w rosyjskiej Jakucji, w ułusie ojmiakońskim nad Indygirką; Oymyakon
Okeanos ˌɔkɛˈãnɔs
pn (mitologia grecka) bóg i uosobienie wielkiej rzeki (wielkiego morza, oceanu) otaczającej świat, najstarszy z tytanów; Oceanus
Oklahoma
pn (geografia, geograficzny) (administracja) stan w Stanach Zjednoczonych Ameryki leżący w środku południowej części kraju; Oklahoma
Oksford ˈɔksfɔrt
pn (geografia, geograficzny) miasto w południowej Anglii, stolica hrabstwa Oxfordshire; Oxford
Oksytania
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna obejmująca obszary, gdzie używano języka oksytańskiego; Occitania
Oktant ˈɔktãnt
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba południowego; Octans
Oktawia
pn polskie imię żeńskie pochodzenia łacińskiego; Octavia
Oktiabrskij
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, w Baszkortostanie, położone u podnóża Gór Ilmeńskich; Oktyabrsky
Olaf ˈɔlaf
pn imię męskie; Olaf
Olimp ˈɔlʲĩmp
pn (geografia, geograficzny) masyw górski Grecji z najwyższym szczytem Mitikas; Olympus
Olimpia ɔˈlʲĩmpʲja
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) współczesne i starożytne miasto w Grecji na Półwyspie Peloponeskim; Olympia imię żeńskie pochodzenia greckiego; Olympia
Oliwia ɔˈlʲivʲja
pn imię żeńskie; Olivia
Oltenia
pn (geografia, geograficzny) kraina historyczno-geograficzna w południowej Rumunii; Oltenia
Olympia ɔˈlʲĩmpʲja
pn (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze 582, z pasa głównego asteroid; Olympia (geografia, geograficzny) miasto w USA, w stanie Washington; Olympia
Oman ˈɔ̃mãn
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Azji, na Półwyspie Arabskim, ze stolicą w Maskacie; Oman
Omsk
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto obwodowe w azjatyckiej części Rosji, przy ujściu Omu do Irtysza; Omsk
Onega
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto rejonowe w północnej Rosji, w obwodzie archangielskim, położone u ujścia Onegi (1.3) do Zatoki Oneskiej; Onega
Ontario ɔ̃nˈtarʲjɔ
pn (geografia, geograficzny) jedna z dziesięciu prowincji kanadyjskich; Ontario (geografia, geograficzny) jezioro w Ameryce Północnej, na granicy Stanów Zjednoczonych i Kanady; Ontario Lake Ontario
Oran ˈɔrãn
pn miasto w Algierii; Oran
Orchomenos ˌɔrxɔ̃ˈmɛ̃nɔs
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) dawne greckie miasto, współcześnie wieś w Arkadii; Orchomenus (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) greckie miasto w zachodniej Beocji; Orchomenus
Oregon ɔˈrɛɡɔ̃n
pn (geografia, geograficzny) (administracja) stan na zachodzie Stanów Zjednoczonych; Oregon
Orenburg
pn (geografia, geograficzny) miasto obwodowe w zachodniej Rosji, nad rzeką Ural, na granicy dwóch kontynentów: Europy i Azji; Orenburg
Organizacja Narodów Zjednoczonych ˌɔrɡãɲiˈzaʦ̑ʲja naˈrɔduv ˌzʲjɛdnɔˈʧ̑ɔ̃nɨx
pn (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) organizacja międzynarodowa, której celem jest zapewnienie pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego, rozwój współpracy między narodami oraz popieranie przestrzegania praw człowieka; United Nations
Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego ˌɔrɡãɲiˈzaʦ̑ʲja trakˈtatu ˌpuwnɔʦ̑nɔatlãntɨʦ̑ʲˈcɛɡɔ
pn (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) organizacja polityczno-wojskowa, obejmująca kraje Europy i Ameryki Północnej; North Atlantic Treaty Organisation North Atlantic Treaty Organization
Orient ˈɔrʲjɛ̃nt
n (kulturoznawstwo, wiedza o kulturze, kulturoznawczy) kraje wschodnie, w odniesieniu do Azji i północno-wschodniej Afryki Orient
Orion ˈɔrʲjɔ̃n
pn (mitologia grecka) olbrzym i myśliwy beocki; kochanek Eos, po śmierci przeniesiony na firmament jako gwiazdozbiór Oriona (2.1); Orion (astronomia, astronomiczny) gwiazdozbiór równikowy; Orion
Orionidy
pn (astronomia, astronomiczny) rój meteorów związany z kometą Halleya, którego radiant znajduje się na pograniczu konstelacji Oriona i Bliźniąt, obserwowany rokrocznie około 21 października; Orionids
Orkady
pn (geografia, geograficzny) archipelag na północ od wybrzeży Szkocji, na granicy Morza Północnego i otwartego Oceanu Atlantyckiego; Orkney Orkney Islands
Orlean
pn (geografia, geograficzny) miasto w środkowej Francji, nad Loarą; Orleans
Ormianin ɔrˈmʲjä̃ɲĩn
pn osoba narodowości ormiańskiej Armenian
Ormuz ˈɔrmus
pn (geografia, geograficzny) cieśnina Oceanu Indyjskiego pomiędzy Zatoką Perską od zachodu a Zatoką Omańską od wschodu, której północne wybrzeże należy do Iranu, a południowe do Zjednoczonych Emiratów Arabskich i Omanu Strait of Hormuz (geografia, geograficzny) wyspa w Iranie, w ostanie Hormozgan, w cieśninie Ormuz (1.1) Hormuz Island
Orontes
pn (geografia, geograficzny) rzeka w zachodniej Azji, przepływająca przez Liban, Syrię i Turcję; Asi Orontes
Orzeł ˈɔʒɛw
pn (astronomia, astronomiczny) gwiazdozbiór nieba równikowego; zawiera jasną gwiazdę – Altaira; w Polsce widoczny latem i jesienią; góruje o północy w lipcu; Aquila
Osaka ɔˈsaka
pn (geografia, geograficzny) miasto w Japonii leżące w południowo-zachodniej części wyspy Honsiu, w regionie Kinki; Osaka
Osetia
pn (geografia, geograficzny) kraina historyczna na północnym Kaukazie, na pograniczu gruzińsko-rosyjskim, zamieszkana przez Osetyjczyków; Ossetia
Osetia Południowa ɔˈsɛtʲja ˌpɔwudʲˈɲɔva
pn (geografia, geograficzny) część Gruzji, która ogłosiła niepodległość; South Ossetia
Osetyjczyk
n mieszkaniec Osetii Ossetian
Osijek
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto we wschodniej Chorwacji, w historycznej krainie Slawonii, nad rzeką Drawą; Osijek
Osinniki
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto na Syberii w azjatyckiej części Federacji Rosyjskiej, w obwodzie kemerowskim; Osinniki
Oslo ˈɔslɔ
pn (geografia, geograficzny) stolica Norwegii; Oslo
Ostaszków
pn (geografia, geograficzny) miasto w Rosji, w obwodzie twerskim; Ostashkov
Ostenda
pn (geografia, geograficzny) miasto w północno-zachodniej Belgii, na wybrzeżu Morza Północnego, w prowincji Flandria Zachodnia; Ostend
Ostfalia
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna w Niemczech, wschodnia część wczesnośredniowiecznego księstwa Saksonii, położona między Leine a Soławą i Łabą Eastphalia
Ostia
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) starożytne rzymskie miasto portowe u ujścia Tybru; Ostia
Ostrzyhom
pn (geografia, geograficzny) miasto w północnych Węgrzech, nad Dunajem; Esztergom
Otis
pn imię męskie pochodzenia greckiego Otis (geografia, geograficzny) toponim, nazwa kilkunastu miejscowości w Kanadzie i USA Otis
Otmar
pn rzadkie polskie imię męskie pochodzenia germańskiego; Othmar
Ottawa ɔtˈːava
pn (geografia, geograficzny) stolica Kanady; Ottawa
Owernia ɔˈvɛrʲɲja
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) region w środkowej Francji; Auvergne
Owidiusz
pn (starożytność) (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) starożytny poeta rzymski; Ovid
Ozeasz
pn (biblijny) Księga Ozeasza; Hosea rzadkie polskie imię męskie pochodzenia hebrajskiego; Hosea
Oziorsk
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto rejonowe w obwodzie kaliningradzkim, w Rosji; Ozyorsk
Ozurgeti
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w zachodniej Gruzji, stolica regionu Guria; Ozurgeti
Ozyrys ɔˈzɨrɨs
pn (mitologia egipska) staroegipski bóg śmierci i odrodzonego życia, wielki sędzia zmarłych; Osiris
Ołoniec
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w północno-zachodniej Rosji, na terenie Republiki Karelii; Olonets
Ołtarz ˈɔwtaʃ
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba południowego; Ara
PAL pal
acronym = (elektronika, elektroniczny) liniowa zmiana faz (jeden ze standardów nadawania koloru w analogowym sygnale telewizyjnym); PAL
PCI
acronym = (angielski) Peripheral Component Interconnect → magistrala komunikacyjna służąca do przyłączania kart rozszerzeń do płyty głównej PCI
PDF pɛ‿dɛ‿ˈːf
acronym (informatyka, informatyczny) format dokumentu przenośnego; PDF
PEG
n (chemia, chemiczny) glikol polietylenowy PEG
PI pɛ‿ˈi
acronym = (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) Państwo Islamskie IS ISIL ISIS
PJM pɛ‿jɔt‿ˈɛ̃m
acronym = Polski Język Migowy Polish sign language
PK pɛ‿ˈka
acronym = Politechnika Krakowska CUT
PKB pɛ‿ka‿ˈbɛ
acronym = produkt krajowy brutto; GDP GNP
PMS pɛ‿ɛ̃m‿ˈɛs pʲi‿ɛ̃m‿ˈɛs
acronym = (medycyna, medyczny) ZNP, zespół napięcia przedmiesiączkowego PMS
PNA
acronym = pocztowy numer adresowy ZIP
PNN
acronym = (medycyna, medyczny) przewlekła niewydolność nerek CKD
PO pɛ‿ˈɔ
acronym = (administracja) program operacyjny OP
POChP ˌpɛ‿ɔ‿xa‿ˈpɛ
acronym = (medycyna, medyczny) przewlekła obturacyjna choroba płuc; COAD COLD COPD
PP pɛ‿ˈpɛ
acronym = (chemia, chemiczny) polipropylen; PP = (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) Partia Piratów; PP = (ekonomia, ekonomiczny) przedsiębiorstwo państwowe; GOC SOE = (medycyna, medyczny) pierwsza pomoc; FA = (medycyna, medyczny) przeciwpelagryczny; PP
PRL pɛ‿ːr‿ˈɛl
acronym = (historia, historyczny, historycznie) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) Polska Rzeczpospolita Ludowa; PRP = (biologia, biologiczny) prolaktyna; PRL
PTFE
acronym = (chemia, chemiczny) politetrafluoroetylen PTFE
PWSZ
acronym (szkolnictwo, szkolny) Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa Higher Vocational State School
PZŻ pɛ‿zɛd‿ˈʒɛt
acronym = Polski Związek Żeglarski; PYA
Pachomiusz
pn rzadkie polskie imię męskie pochodzenia greckiego Pachomius
Pacyfik paˈʦ̑ɨfʲik
pn (geografia, geograficzny) (zobacz) Ocean Spokojny Pacific
Pad pat
pn (geografia, geograficzny) rzeka w północnych Włoszech; Po
Padma
pn (geografia, geograficzny) główna rzeka Bangladeszu Padma River
Padwa ˈpadva
pn (geografia, geograficzny) miasto w północno-wschodnich Włoszech; Padua
Paflagonia
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) starożytna kraina w północnej części Azji Mniejszej nad południowym brzegiem Morza Czarnego między Bitynią na zachodzie a Pontem na wschodzie; Paphlagonia
Pafos
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto na południowo-zachodnim wybrzeżu Cypru; Paphos
Paisley
pn (geografia, geograficzny) miasto w Szkocji, w zespole miejskim Glasgow; Paisley
Pakistan paˈcistãn
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Azji; Pakistan
Pakistańczyk ˌpaciˈstãj̃n͇ʧ̑ɨk
n obywatel Pakistanu Pakistani Paki
Palatyn
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) jedno z siedmiu rzymskich wzgórz; Palatine Palatine Hill
Palatynat
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna w zachodnich Niemczech na zachód od Renu; Palatinate
Palatynat Reński
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna, (zobacz) Palatynat Rhineland Palatinate
Palau ˈpalaw
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) jedno z wyspiarskich państw położonych w Oceanii; Palau
Palermo paˈlɛrmɔ
pn (geografia, geograficzny) miasto we Włoszech w regionie Sycylia; Palermo
Palestyna ˌpalɛˈstɨ̃na
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) azjatycka kraina na wschodnim brzegu Morza Śródziemnego; Palestine
Palestyńczyk ˌpalɛˈstɨ̃j̃n͇ʧ̑ɨk
n mieszkaniec Palestyny Palestinian
Palmyra
pn (geografia, geograficzny) miasto w Syrii, w północnej części Pustyni Syryjskiej; Palmyra
Pamfilia
pn (historia, historyczny, historycznie) kraina w Azji Mniejszej i późniejsza prowincja rzymska; Pamphylia
Pamir
pn (geografia, geograficzny) rozległy region górski w Azji Środkowej stanowiący węzeł orograficzny, od którego rozchodzą się pasma Hindukusz, Karakorum, Kunlun i inne; Pamir Pamir Mountains Pamirs (geografia, geograficzny) rzeka we wschodnim Tadżykistanie i w północno-zachodnim Afganistanie; Pamir Pamir River
Pan pãn
pn (mitologia grecka) bóg pasterzy, przedstawiany jako człowiek z koźlimi nogami i rogami; Pan (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) bóg w religii monoteistycznej, zwłaszcza w chrześcijaństwie Lord (astronomia, astronomiczny) jeden z księżyców Saturna; Pan (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze katalogowym 4450; Pan
Pan Bóg nierychliwy, ale sprawiedliwy ˈpãn‿buc ˌɲɛrɨxˈlʲivɨ ˈalɛ ˌspravʲjɛˈdlʲivɨ
proverb sprawiedliwość boska czasami jest powolna, ale jest zapewniona God stays long, but strikes at last
Pan Jezus
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) Jezus Chrystus Lord Jesus
Panacea ˌpãnaˈʦ̑ɛa
pn (mitologia grecka) bogini i uosobienie leczenia za pomocą panaceum; córka Asklepiosa i Epione oraz siostra Higiei, Iaso, Ajgle, Akeso, Podalejriosa i Machaona; Panacea
Panama pãˈnãma
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Ameryce Środkowej; Panama
Pandora
n (mitologia grecka) pierwsza kobieta na Ziemi, zesłana przez Zeusa jako kara dla ludzi, otworzywszy swój prezent ślubny otrzymany od bogów, uwolnić miała wszelkie nieszczęścia nękające odtąd ludzkość; Pandora
Pani
n oficjalna pisana forma grzecznościowa pani Miss
Pani
personalPronoun druga osoba liczby pojedynczej, rodzaj żeński, oficjalna pisana forma grzecznościowa pani jako odpowiednik Ty Madame Miss you
Panna ˈpãnːa
pn (astronomia, astronomiczny) (astrologia, astrologiczny) szósty znak zodiaku, w którym Słońce znajduje się od 23 (24) sierpnia do 22 września; Virgo (astronomia, astronomiczny) zodiakalny gwiazdozbiór równikowy, w Polsce widoczny wiosną; Virgo
Panonia
pn (starożytność) (geografia, geograficzny) prowincja rzymska położona między Sawą a Dunajem; Pannonia
Pantokrator ˌpãntɔˈkratɔr
pn (geografia, geograficzny) góra w Grecji, najwyższy szczyt na wyspie Korfu; Mount Pantocrator
Papua-Nowa Gwinea paˈpu<sup>w</sup>a ˈnɔva ɡvʲĩˈnɛa
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Oceanii ze stolicą w Port Moresby; Papua New Guinea
Paragwaj paˈraɡvaj
pn (geografia, geograficzny) państwo w Ameryce Południowej; Paraguay
Parlament Europejski parˈlãmɛ̃nt ˌɛwrɔˈpɛjsʲci
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) jednoizbowy parlament reprezentujący obywateli Unii Europejskiej; European Parliament
Parys ˈparɨs
pn (mitologia grecka) królewicz trojański, syn Priama i Hekuby, sędzia w sporze o jabłko niezgody, ukochany Heleny; Paris (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze katalogowym 3317; Paris
Paryż ˈparɨʃ
pn (geografia, geograficzny) stolica i największe miasto Francji, położone nad Sekwaną, w północnej części kraju; Paris
Pas Kuipera ˈpas ˌku<sup>j</sup>iˈpɛra
pn (astronomia, astronomiczny) zbiór drobnych ciał niebieskich krążących poza orbitą Neptuna w odległości od około 30 do 50 j.a. od Słońca, większości po orbicie o małej inklinacji; Kuiper belt
Pascha ˈpasxa
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) żydowskie święto obchodzone w pierwszą niedzielę po wiosennej pełni Księżyca na pamiątkę wyzwolenia Izraelitów z niewoli egipskiej; w Izraelu trwa 7 dni, a w diasporze – 8 dni; Passover Wielkanoc we wschodnich Kościołach chrześcijańskich; Pasch
Paschalis
pn imię męskie; Paschal
Paschazjusz
pn imię męskie; Paschasius
Paschazy
pn imię męskie; Paschasius
Pastwiska
pn (geografia, geograficzny) nazwa części Cieszyna i kilku polskich wsi; Pastwiska
Pasztun ˈpaʃtũn
n (etnografia, etnograficzny) członek głównej grupy etnicznej Afganistanu i Pakistanu Pashtun
Patagonia ˌpataˈɡɔ̃ɲja
pn (geografia, geograficzny) kraina geograficzna w południowej części Ameryki Południowej; Patagonia
Pati ˈpatʲi
n (zdrobniale) Patrycja Pat Patty
Patrycja paˈtrɨʦ̑ʲja
pn polskie imię żeńskie pochodzenia łacińskiego; Patricia
Patryk ˈpatrɨk
pn imię męskie; Patrick
Paulina pawˈlʲĩna
pn imię żeńskie; Pauline Paulina
Paw paf
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba południowego; Pavo
Paweł ˈpavɛw
pn imię męskie; Paul
Pawłowskij Posad
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, w obwodzie moskiewskim, nad rzeką Klaźmą; Pavlovsky Posad
Pałana
pn (geografia, geograficzny) (administracja) osiedle typu miejskiego w Kraju Kamczackim w Rosji, położone w zachodniej części Półwyspu Kamczackiego, nad prawym brzegiem rzeki Pałany (1.2); Palana
Państwa Centralne ˈpãj̃stfa ʦ̑ɛ̃nˈtralnɛ
n (historia, historyczny, historycznie) podczas pierwszej wojny światowej: Niemcy, Austro-Węgry, Turcja i Bułgaria; Central Powers
Państwo Islamskie
pn (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) quasi-państwowy byt militarny i polityczny powołany w 2014 r. przez salaficką organizację terrorystyczną jako samozwańczy kalifat na terytorium Iraku i Syrii; Islamic State
Państwo Kościelne
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) państwo istniejące w środkowej Italii w latach 755-1870; States of the Church
Państwo Watykańskie
pn (geografia, geograficzny) miasto-państwo w Europie Południowej; Vatican City State
Państwo Środka
n (książkowy) (peryfrastyczny) Chiny Middle Kingdom
Pegaz ˈpɛɡas
pn (astronomia, astronomiczny) gwiazdozbiór nieba północnego; zawiera jasną gwiazdę – Enifa; w Polsce widoczny jesienią; góruje o północy we wrześniu; Pegasus (mitologia grecka) koń skrzydlaty; emblemat natchnienia poetyckiego; Pegasus
Pejpus
pn (geografia, geograficzny) jezioro na granicy między Estonią i Rosją; Lake Peipus
Pekin ˈpɛcĩn
pn (geografia, geograficzny) stolica Chin; Beijing Peking
Peloponez ˌpɛlɔˈpɔ̃nɛs
pn (geografia, geograficzny) półwysep w Grecji między Morzem Jońskim a Morzem Egejskim; Peloponnese
Pelops ˈpɛlɔps
pn (mitologia, mitologiczny) postać z mitologii greckiej, syn Tantala złożony przez niego w ofierze bogom; Pelops
PenDrive
n (informatyka, informatyczny) niewielkie urządzenie przenośne podłączane do komputera poprzez port USB, zawierające pamięć trwałą; USB flash drive USB key data stick flash drive jump drive pen drive
Pendżab
pn (geografia, geograficzny) kraina historyczna w południowej Azji; Punjab (geografia, geograficzny) prowincja w Pakistanie; Punjab (geografia, geograficzny) stan w północno-zachodnich Indiach; Punjab
Pendżabczyk pɛ̃n͇ˈʤ̑apʧ̑ɨk
n człowiek pochodzenia indoeuropejskiego, mieszkaniec Pakistanu i terenów indyjskiego stanu Pendżab Punjabi
Pensylwania ˌpɛ̃w̃sɨlˈvãɲja
pn (geografia, geograficzny) stan w USA; Pennsylvania PA
Pentateuch
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) zbiór pięciu świętych ksiąg judaizmu składających się na Torę Pentateuch
Penżyna
pn (geografia, geograficzny) rzeka w azjatyckiej części Rosji, w Kraju Kamczackim; Penzhina
Peresław Zaleski
pn (geografia, geograficzny) miasto w Rosji, w obwodzie jarosławskim; Pereslavl-Zalessky
Perm pɛrm
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Federacji Rosyjskiej na Uralu, stolica Kraju Permskiego; Perm
Perpignan
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w południowej Francji na wybrzeżu Morza Śródziemnego, ośrodek administracyjny departamentu Pireneje Wschodnie; Perpignan
Pers pɛrs
n (historia, historyczny, historycznie) mieszkaniec Persji (dzisiejszego Iranu) Persian
Persefona
pn (mitologia grecka) bogini grecka, małżonka Hadesa, władczyni świata podziemnego i opiekunka dusz zmarłych; Persephone
Perseidy
pn (astronomia, astronomiczny) rój meteorów obserwowany rokrocznie 10 sierpnia w gwiazdozbiorze Perseusza; Perseids
Persepolis
pn (geografia, geograficzny) (starożytność) miasto w starożytnej Persji, założone przez Dariusza I w 518 p.n.e.; Persepolis
Perseusz pɛrˈsɛ<sup>w</sup>uʃ
pn (mitologia grecka) heros argolidzki i pogromca Meduzy, syn Zeusa i Danae oraz mąż Andromedy, po śmierci przeniesiony na firmament jako gwiazdozbiór Perseusza (2.1); Perseus (astronomia, astronomiczny) gwiazdozbiór nieba północnego, w Polsce widoczny latem, jesienią i zimą; Perseus
Persja ˈpɛrsʲja
pn (historia, historyczny, historycznie) dawna nazwa Iranu; Persia
Peru ˈpɛru
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Ameryce Południowej ze stolicą w Limie; Peru (geografia, geograficzny) toponim, nazwa kilku miejscowości i gmin w USA Peru
Peterhof
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w północnej Rosji, w rejonie pietrodworeckim Petersburga, położone nad Zatoką Fińską; Petergof
Petersburg pɛˈtɛrzburk
pn (geografia, geograficzny) miasto w Rosji, położone w delcie Newy nad Zatoką Fińską; Saint Petersburg
Petronela
pn polskie imię żeńskie; Petronilla
Petroniusz
pn (rzadki, rzadko używany) polskie imię męskie pochodzenia grecko-łacińskiego; Petronius
Pewek
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w azjatyckiej części Rosji, w Czukockim Okręgu Autonomicznym; Pevek
Piast
pn (historia, historyczny, historycznie) imię legendarnego założyciela dynastii piastowskiej Piast
Piatigorsk
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w południowej Rosji, w Kraju Stawropolskim, na Przedkaukaziu; Pyatigorsk
Picunda
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Abchazji, położone nad Morzem Czarnym, przy ujściu rzeki Bzyp; Pitsunda
Piec pʲjɛʦ̑
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba południowego; Fornax
Piemont ˈpʲjɛ̃mɔ̃nt
pn (geografia, geograficzny) (administracja) kraina historyczna i region administracyjny w północno-zachodnich Włoszech, ze stolicą w Turynie; Piedmont
Pieniny
pn (geografia, geograficzny) góry w Polsce i Słowacji; Pieniny
Pierwszy Maja ˈpʲjɛrfʃɨ ˈmaja
n (potocznie, potoczny) (zobacz) Święto Pracy May Day
Pietropawłowsk
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Kazachstanie, położone nad Iszymem; Petropavl
Pietropawłowsk Kamczacki ˌpʲjɛtrɔˈpavwɔfsk ːãmˈʧ̑aʦ̑ʲci
pn (geografia, geograficzny) miasto w Federacji Rosyjskiej na półwyspie Kamczatka, stolica Kraju Kamczackiego; Petropavlovsk-Kamchatsky
Pietrowsk Zabajkalski
pn (geografia, geograficzny) miasto w Rosji, w Kraju Zabajkalskim; Petrovsk-Zabaykalsky
Pietrozawodsk ˌpʲjɛtrɔˈzavɔtsk
pn (geografia, geograficzny) miasto na północnym zachodzie Federacji Rosyjskiej, stolica Republiki Karelii; Petrozavodsk
Pietrzak
pn nazwisko męskie Pietrzak
Pilica
pn (geografia, geograficzny) rzeka w Polsce, lewy dopływ Wisły; Pilica
Piotr pʲjɔtr̥
pn imię męskie; Peter
Piotra ˈpʲjɔtra
pn rzadkie polskie imię żeńskie pochodzenia łacińsko-greckiego; Petra
Piotruś Pan
pn (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) baśniowa postać z filmów, książek i komiksów głównie produkcji Disneya Peter Pan
Pireneje ˌpʲirɛ̃ˈnɛjɛ
pn (geografia, geograficzny) łańcuch górski w południowo-zachodniej Europie; Pyrenees
Pireus ˈpʲirɛws
pn (geografia, geograficzny) miasto w Grecji; Piraeus
Pismo ˈpʲismɔ
n (skrót, skrótowiec, skrótowo) Pismo Święte, Biblia Scripture Good Book Holy Scripture Holy Writ
Pismo Święte
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) Biblia Holy Scripture
Pitagoras ˌpʲitaˈɡɔras
pn (filozofia, filozoficzny) (matematyka, matematyczny) grecki matematyk i filozof; Pythagoras
Pittsburgh
pn (geografia, geograficzny) duże miasto w USA, w stanie Pensylwania, stolica hrabstwa Allegheny; Pittsburgh
Pius pʲjus
pn polskie imię męskie pochodzenia łacińskiego; Pius
Piza
pn (geografia, geograficzny) miasto we Włoszech, w Toskanii, stolica prowincji Piza; Pisa
Pizydia pʲiˈzɨdʲja
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) starożytna kraina w południowo-zachodniej części Azji Mniejszej, obecnie na terenie Turcji Pisidia
Pięcioksiąg pʲjɛ̇̃ɲˈʨ̑ɔ̇cɕɔ̃ŋk
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) zbiór pięciu świętych ksiąg judaizmu składających się na Torę Pentateuch
Pięćdziesiątnica
n (kulturoznawstwo, wiedza o kulturze, kulturoznawczy) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w chrześcijaństwie: święto obchodzone pięćdziesiąt dni po Wielkanocy, w którym wspomina się zstąpienie Ducha Świętego na Maryję i Apostołów Pentecost (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (biblijny) w judaizmie: święto obchodzone 6 dnia miesiąca siwan, upamiętniające nadanie Tory Pentecost
Pińsk
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto i port rzeczny na Białorusi, na Polesiu, nad rzeką Piną, u jej ujścia do Prypeci Pinsk
Pjongjang ˈpʲjɔ̃ŋʲɟjãŋk
pn (geografia, geograficzny) stolica Korei Północnej; Pyongyang
Platforma Obywatelska platˈfɔrma ˌɔbɨvaˈtɛlska
pn (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) nazwa jednej z polskich partii politycznych; Citizens Platform Civic Platform
Platon ˈplatɔ̃n
pn (historia, historyczny, historycznie) grecki filozof; Plato
Plejada plɛˈjada
pn (mitologia grecka) każda z siedmiu nimf, córek Atlasa, które zostały przeniesione na firmament jako otwarta gromada gwiazd w gwiazdozbiorze Byka, zwana Plejadami; Pleiad
Plejady plɛˈjadɨ
pn (astronomia, astronomiczny) otwarta gromada gwiazd w gwiazdozbiorze Byka; Pleiades
Pliniusz
pn imię męskie pochodzenia łacińskiego Pliny
Pluton ˈplutɔ̃n
pn (mitologia rzymska) bóg świata zmarłych, utożsamiany z greckim Hadesem; Pluto (astronomia, astronomiczny) planeta karłowata o numerze katalogowym 134340, należąca do Pasa Kuipera, do 2006 r. zaliczana do planet Układu Słonecznego; Pluto
PoE
n (informatyka, informatyczny) technologia przesyłu energii elektrycznej do urządzeń peryferyjnych będących elementami sieci, za pomocą skrętki ethernet; PoE
Poczdam ˈpɔʤ̑dãm
pn (geografia, geograficzny) miasto w Niemczech, stolica landu Brandenburgia; Potsdam
Podgorica ˌpɔdɡɔˈrʲiʦ̑a
pn (geografia, geograficzny) stolica Czarnogóry; Podgorica
Podkarpacie
n (geografia, geograficzny) region fizyczno-geograficzny w Europie; Subcarpathia
Podlasie pɔdˈlaɕɛ
n (geografia, geograficzny) kraina na wschodzie Polski; Podlachia
Podolsk
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, w obwodzie moskiewskim; Podolsk
Podrawie
pn (geografia, geograficzny) kraina rozciągająca się nad rzeką Drawą, położona w Chorwacji i Słowenii Podravina
Pola Flegrejskie
pn (geografia, geograficzny) niewielka kraina położona na południe od Neapolu będąca kalderą superwulkanu; Phlegraean Fields
Polaczek pɔˈlaʧ̑ɛk
n (potocznie, potoczny) (lekceważąco, lekceważący) albo (pogardliwie) Polak Polack
Polak ˈpɔlak
n obywatel Polski Pole Polish
Pole Marsowe
pn (geografia, geograficzny) miejsce w starożytnym Rzymie, pierwotnie niezabudowane i poza murami miejskimi, w zakolu Tybru, na zachód od Kapitolu, poświęcone Marsowi, wykorzystywane do zebrań publicznych; Campus Martius
Polessk
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto rejonowe w Rosji w obwodzie kaliningradzkim nad Zalewem Kurońskim; Polessk
Polihymnia ˌpɔlʲiˈxɨ̃mʲɲja
pn (mitologia grecka) muza poezji sakralnej i hymnicznej oraz pantomimy, jedna z towarzyszek Apolla; córka Zeusa i Mnemosyne; Polyhymnia
Polinezja ˌpɔlʲĩˈnɛzʲja
pn (geografia, geograficzny) część Oceanii; Polynesia
Polinezja Francuska ˌpɔlʲĩˈnɛzʲja frãnˈʦ̑uska
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Oceanii; French Polynesia
Polinezyjczyk
n mieszkaniec Polinezji Polynesian
Polka ˈpɔlka
n obywatelka Polski, przedstawicielka narodu polskiego Pole
Polluks ˈpɔlːuks
pn (mitologia rzymska) (zobacz) Polideukes; Pollux (astronomia, astronomiczny) najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Bliźniąt; Pollux
Polska ˈpɔlska
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Europie Środkowej ze stolicą w Warszawie; Poland
Polska Rzeczpospolita Ludowa ˈpɔlska ˌʒɛʧ̑pɔˈspɔlʲita luˈdɔva
pn (historia, historyczny, historycznie) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) oficjalna nazwa państwa polskiego w latach 1952–1989; People's Republic of Poland
Pomorzanin ˌpɔ̃mɔˈʒãɲĩn
n (historia, historyczny, historycznie) członek lechickiego plemienia zamieszkującego w średniowieczu Pomorze; Pomeranian
Pomorze pɔ̃ˈmɔʒɛ
pn (geografia, geograficzny) region w północnej części Polski i Niemiec nad Morzem Bałtyckim; Pomerania
Pompa ˈpɔ̃mpa
pn (astronomia, astronomiczny) nazwa jednego gwiazdozbiorów; Antlia
Pompeje
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) starożytna polis, późniejsze miasto i współczesne muzeum na jego ruinach, u stóp Wezuwiusza, we włoskiej Kampanii; Pompeii
Poncjusz
pn imię męskie pochodzenia łacińskiego Pontius
Pont
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna w północno-wschodniej części Azji Mniejszej, nad Morzem Czarnym, w starożytności niezależne królestwo, następnie prowincja rzymska; Pontus
Port of Spain
pn (geografia, geograficzny) stolica Trynidadu i Tobago Port of Spain
Portoryko ˌpɔrtɔˈrɨkɔ
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Ameryce Środkowej ze stolicą w San Juan, stowarzyszone ze Stanami Zjednoczonymi Ameryki, położone na wyspie Portoryko (1.1) i kilku sąsiednich; Puerto Rico
Portugalczyk ˌpɔrtuˈɡalʧ̑ɨk
n człowiek narodowości portugalskiej, obywatel Portugalii, mieszkaniec Portugalii Portuguese
Portugalia ˌpɔrtuˈɡalʲja
pn (geografia, geograficzny) państwo w Europie, w zachodniej części Półwyspu Iberyjskiego; Portugal
Posejdon pɔˈsɛjdɔ̃n
pn (mitologia grecka) bóg mórz, trzęsień ziemi, żeglarzy, rybaków i koni, utożsamiany z rzymskim Neptunem; Poseidon
Poti
pn (geografia, geograficzny) (administracja) portowe miasto w Gruzji, w regionie Megrelia-Górna Swanetia; Poti
Potomak
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rzeka w USA przepływająca przez Waszyngton; Potomac
Poznań ˈpɔznãɲ
pn (geografia, geograficzny) miasto w Polsce, stolica Wielkopolski; Poznań Poznan
Południe pɔˈwudʲɲɛ
n (potocznie, potoczny) nazwa państwa „Konfederacja Stanów Zjednoczonych Ameryki” istniejącego w latach 1860-1865 the South
Południowoafrykańczyk ˌpɔwudʲˈɲɔvɔˌafrɨˈkãj̃n͇ʧ̑ɨk
n obywatel Republiki Południowej Afryki South African
Praga ˈpraɡa
pn (geografia, geograficzny) miasto, stolica Czech; Prague
Praia
pn stolica Republiki Zielonego Przylądka; Praia
Prawdinsk
pn (geografia, geograficzny) miasto w obwodzie kaliningradzkim w Rosji, położone nad rzeką Łyną; Pravdinsk
Prawo i Sprawiedliwość ˈpravɔ ˌi‿spravʲjɛˈdlʲivɔɕʨ̑
pn (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) nazwa jednej z czeskich narodowo-konserwatywnych partii politycznych; Law and Justice (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) nazwa jednej z polskich konserwatywno-chadeckich partii politycznych; Law and Justice
Prealpy
pn (geografia, geograficzny) wspólna nazwa części łańcucha górskiego Alp; Alpine foothills Prealps
Prealpy Styryjskie
pn (geografia, geograficzny) pasmo górskie we wschodniej Austrii, a także w niewielkim stopniu w Słowenii i na Węgrzech Styrian Prealps
Prekmurje
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) niewielki region historyczny w dzisiejszej Słowenii; Prekmurje
Pribałtika
pn (potocznie, potoczny) (pejoratywnie, pejoratywny) określenie krajów nadbałtyckich wywodzące się z języka rosyjskiego Pribaltica
Primorsk
pn (geografia, geograficzny) (administracja) osiedle typu miejskiego w obwodzie kaliningradzkim w Rosji; Primorsk
Prisztina
pn (geografia, geograficzny) (administracja) stolica i największe miasto Kosowa, położone w północno-wschodniej części kraju; Pristina
Procjon
pn (astronomia, astronomiczny) najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Małego Psa; Procyon (mitologia grecka) pies Oriona przeniesiony na firmament jako gwiazda Procjon (1.2) Procyon
Prokopjewsk
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w azjatyckiej części Rosji, w obwodzie kemerowskim, nad Abą; Prokopyevsk
Prokula
pn imię żeńskie Procula
Prometeusz
pn (mitologia grecka) tytan, opiekun ludzi, dla których to wykradł bogom olimpijskim ogień; Prometheus (astronomia, astronomiczny) księżyc Saturna; Prometheus
Prot
pn imię męskie; Protus
Prowincja Autonomiczna Wojwodiny
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) oficjalna nazwa Wojwodiny, autonomicznego okręgu w północnej Serbii; Autonomous Province of Vojvodina
Prusy ˈprusɨ
n (historia, historyczny, historycznie) państwo położone w Europie Środkowo-Wschodniej Prussia
Przedni Ren
pn (geografia, geograficzny) jedno z dwóch źródłowych ramion Renu Anterior Rhine
Przeworsk
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto powiatowe w województwie podkarpackim; Przeworsk
Przykarpacie
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) region historyczny w dzisiejszej zachodniej Ukrainie Circumcarpathia
Przylądek Dobrej Nadziei pʃɨˈlɔ̃ndɛɡ ˈdɔbrɛj naˈʥ̑ɛ̇ji
pn (geografia, geograficzny) przylądek w RPA; Cape of Good Hope
Psków pskuf
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, położone nad jeziorem Pejpus; Pskov
Psy Gończe ˈpsɨ ˈɡɔ̃j̃n͇ʧ̑ɛ
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba północnego; Canes Venatici
Ptah ptax
pn (mitologia egipska) staroegipski bóg stwórca; Ptah
Ptak Rajski ˈptak ˈrajsʲci
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów południowego nieba; Apus
Puchar ˈpuxar
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba południowego; Crater
Pula
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Chorwacji, największe na półwyspie Istria, położone na południowym skraju półwyspu nad Morzem Adriatyckim; Pula
Punijczyk pũˈɲijʧ̑ɨk
n w starożytnym Rzymie: mieszkaniec Kartaginy, Kartagińczyk Punic
Purim
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (żydowski) radosne święto żydowskie upamiętniające ocalenie Żydów perskich, przypominające karnawał i wiążące się z obdarowywaniem się prezentami, zabawami, piciem alkoholu itp.; Purim
Pusan ˈpusãn
pn (geografia, geograficzny) miasto portowe w Korei Południowej; Busan
Puszkin
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, administracyjnie część Sankt Petersburga; Pushkin
Putin
pn rosyjskie nazwisko męskie Putin rosyjskie nazwisko żeńskie Putin
Putrajaya
pn (geografia, geograficzny) miasto w Malezji; Putrajaya
Périgord
pn (geografia, geograficzny) (administracja) kraina historyczna w południowo-zachodniej Francji, w północnej Akwitanii, na terenie współczesnego departamentu Dordogne, częściowo także Lotu i Garonny; Périgord
Północ ˈpuwnɔʦ̑
n (potocznie, potoczny) Stany Zjednoczone Ameryki podczas wojny secesyjnej North
Półwysep Antarktyczny
pn (geografia, geograficzny) półwysep Antarktydy, położony w Antarktyce Zachodniej, na południe od Ameryki Południowej; Antarctic Peninsula
Półwysep Apeniński puwˈvɨsɛp ˌapɛ̃ˈɲĩj̃sʲci
pn (geografia, geograficzny) półwysep południowoeuropejski otoczony przez akweny Morza Śródziemnego; Apennine Peninsula Italian Peninsula
Półwysep Arabski puwˈvɨsɛp aˈrapsʲci
n (geografia, geograficzny) największy półwysep świata położony w Azji Południowo-Zachodniej, między Morzem Czerwonym, Morzem Arabskim i Zatoką Perską; Arabian Peninsula
Półwysep Bałkański puwˈvɨsɛb ːawˈkãj̃sʲci
pn (geografia, geograficzny) półwysep w południowo-wschodniej części Europy; Balkan Peninsula
Półwysep Czukocki
pn (geografia, geograficzny) półwysep w Azji, w syberyjskiej części Rosji, nad Morzem Czukockim; Chukchi Peninsula
Półwysep Indyjski puwˈvɨsɛp ĩnˈdɨjsʲci
pn (geografia, geograficzny) półwysep w Azji Południowej; Indian Peninsula
Półwysep Kolski
pn (geografia, geograficzny) półwysep w północno-zachodniej Rosji; Kola Peninsula
Półwysep Krymski
pn (geografia, geograficzny) (zobacz) Krym Crimean peninsula
Półwysep Kurlandzki
pn (geografia, geograficzny) półwysep w północnej części Kurlandii na Łotwie; Courland Peninsula
Półwysep Oneski
pn (geografia, geograficzny) półwysep w północno-zachodniej Rosji, rozdzielający zatoki Oneską i Dwińską; Onega Peninsula
Półwysep Przylądkowy
pn (geografia, geograficzny) skalisty półwysep na południu Afryki otoczony wodami Atlantyku; Cape Peninsula
Półwysep Skandynawski
pn (geografia, geograficzny) półwysep w Europie Północnej; Scandinavian Peninsula
Półwysep Tamański
pn (geografia, geograficzny) półwysep na południu Rosyjskiej, położony na wschód od Krymu, od którego jest oddzielony Cieśniną Kerczeńską; Taman Peninsula
Qomolangma
pn (geografia, geograficzny) Mount Everest Qomolangma
Quebec
n (geografia, geograficzny) jedna z dziesięciu prowincji kanadyjskich; Quebec
Queensland
pn (geografia, geograficzny) stan w Australii Queensland
Québec
n miasto w Kanadzie, w prowincji Quebec Quebec City Quebec
RAF raf
acronym = (wojskowość, wojskowy) (lotnictwo, lotniczy) Królewskie Siły Powietrzne Wielkiej Brytanii RAF
RAM rãm
acronym (informatyka, informatyczny) pamięć o dostępie swobodnym, pamięć, do której urządzenie może zapisywać dane i je odczytywać; RAM
RFID
n (elektronika, elektroniczny) technika identyfikacji za pomocą fal radiowych; RFID
RFN ɛr‿ɛf‿ˈɛ̃n
acronym = Republika Federalna Niemiec FRG
RGT
acronym = (technologia, technika, techniczny) radioizotopowy generator termoelektryczny; RTG
RLS
acronym = (angielski) restless legs syndrome → zespół niespokojnych nóg RLS
RNA ɛr‿ɛ̃n‿ˈa
n (biochemia, biochemiczny) kwas rybonukleinowy; RNA
RODO
acronym = (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) rozporządzenie o ochronie danych osobowych; GDPR
RPN
acronym = (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) Ruch Państw Niezaangażowanych; NAM
RZS
acronym (medycyna, medyczny) reumatoidalne zapalenie stawów RA
Rachela raˈxɛla
pn (rzadki, rzadko używany) imię żeńskie; Rachel
Racza-Leczchumi i Dolna Swanetia
pn (administracja) (geografia, geograficzny) region administracyjny północno-zachodniej Gruzji; Racha-Lechkhumi and Kvemo Svaneti
Radamantys ˌradãˈmãntɨs
pn (mitologia grecka) król mniejszych wysp na Morzu Egejskim; sędzia zmarłych w Hadesie; syn Zeusa i Europy oraz brat Minosa i Sarpedona; Rhadamanthus
Rafael
pn (sztuka) spolszczone imię włoskiego malarza i architekta Raffaella Santiego; Raphael
Rafał ˈrafaw
pn imię męskie; Raphael Ralph
Rajmund ˈrajmũnt
pn polskie imię męskie pochodzenia germańskiego; Raymond
Rak rak
pn (astronomia, astronomiczny) (astrologia, astrologiczny) czwarty znak zodiaku, w którym Słońce znajduje się od 21 (22) czerwca do 22 lipca; Cancer (astronomia, astronomiczny) zodiakalny gwiazdozbiór równikowy, w Polsce widoczny zimą; Cancer
Ramzes
pn (historia, historyczny, historycznie) imię kilkunastu faraonów; Ramesses Ramses
Raszt
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w północnym Iranie, w pobliżu ujścia rzeki Safidrud do Morza Kaspijskiego; Rasht
Ratyzbona
pn (geografia, geograficzny) miasto w południowych Niemczech, w Bawarii, leżące nad Dunajem; Ratisbon Regensburg
Raz ras
pn (geografia, geograficzny) miasto w północnym Iranie, w ostanie Chorasan Północny; stolica gminy miejskiej Raz
Rea
pn (astronomia, astronomiczny) drugi co do wielkości księżyc Saturna; Rhea (mitologia grecka) w mitologii greckiej bóstwo pogańskie, tytanida, bogini płodności; Rhea (geografia, geograficzny) miasto w Stanach Zjednoczonych Rea (mitologia rzymska) w mitologii rzymskiej jedna z westalek, matka Romulusa i Remusa; Rhea Rea
Realpolitik ˌrɛalpɔlʲiˈtʲik
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) polityka oparta na kalkulacji siły i narodowych interesów, odrzucająca czynniki moralne i etyczne jako zakłócające realistyczne podejście do danej sprawy; realpolitik
Rebeka rɛˈbɛka
pn polskie imię żeńskie pochodzenia semickiego; Rebecca
Regina rɛˈɟĩna
pn imię żeńskie; Regena Regina
Reims
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto we wschodniej części Francji w regionie administracyjnym Grand Est, w departamencie Marna; Reims
Remigiusz rɛ̃ˈmʲiɟuʃ
pn imię męskie pochodzenia łacińskiego; Remy
Ren rɛ̃n
pn (geografia, geograficzny) jedna z najdłuższych rzek w Europie przepływająca przez Niemcy oraz Szwajcarię; rzeka graniczna między Szwajcarią a Liechtensteinem; Rhine
Renata rɛ̃ˈnata
pn polskie imię żeńskie pochodzenia łacińskiego; Renata
Rennes
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miejscowość i gmina we Francji, w regionie Bretania; Rennes
Republika Albanii
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) oficjalna nazwa Albanii jako państwa; Albanian Republic
Republika Austrii
pn (geografia, geograficzny) (administracja) oficjalna nazwa Austrii; Republic of Austria
Republika Białorusi
pn (geografia, geograficzny) (administracja) oficjalna nazwa Białorusi; Republic of Belarus
Republika Bułgarii
pn (geografia, geograficzny) (administracja) oficjalna nazwa Bułgarii; Republic of Bulgaria
Republika Chińska
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) oficjalna nazwa Tajwanu jako państwa Republic of China
Republika Chorwacji
pn (geografia, geograficzny) (administracja) oficjalna nazwa Chorwacji; Republic of Croatia
Republika Czeska rɛˈpublʲika ˈʧ̑ɛska
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (oficjalnie) (zobacz) Czechy (państwo) Czech Republic
Republika Dominikańska
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) oficjalna nazwa Dominikany jako państwa; Dominican Republic
Republika Estońska
pn (geografia, geograficzny) (administracja) oficjalna nazwa Estonii; Republic of Estonia
Republika Federalna Niemiec rɛˈpublʲika ˌfɛdɛˈralna ˈɲɛ̃mʲjɛʦ̑
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Europie ze stolicą w Berlinie, a wcześniej w Bonn; Federal Republic of Germany
Republika Francuska
pn (geografia, geograficzny) (administracja) oficjalna nazwa Francji jako państwa; French Republic
Republika Gambii rɛˈpublʲika ˈɡãmbʲji
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) oficjalna nazwa Gambii jako państwa Republic of the Gambia
Republika Ghany
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) oficjalna nazwa Ghany Republic of Ghana
Republika Iraku
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) oficjalna nazwa Iraku jako państwa Republic of Iraq
Republika Karelii
pn (geografia, geograficzny) (administracja) oficjalna nazwa Karelii jako jednostki administracyjnej Federacji Rosyjskiej Republic of Karelia
Republika Kenii
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) oficjalna nazwa Kenii jako państwa Republic of Kenya
Republika Komi rɛˈpublʲika ˈkɔ̃mʲi
pn (geografia, geograficzny) republika w północno zachodniej części Federacjii Rosyjskiej, około jednej czwartej populacji Republiki stanowi rdzenny naród Komi; Komi Republic
Republika Korei rɛˈpublʲika kɔˈrɛji
pn (geografia, geograficzny) oficjalna nazwa Korei Południowej; Republic of Korea
Republika Liberii
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) oficjalna nazwa Liberii Republic of Liberia
Republika Macedonii rɛˈpublʲika ˌmaʦ̑ɛˈdɔ̃ɲji
pn (oficjalnie) nazwa państwa Macedonii Republic of Macedonia
Republika Malty
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) oficjalna nazwa Malty jako państwa; Republic of Malta
Republika Mauritiusu
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) oficjalna nazwa Mauritiusu jako państwa Republic of Mauritius
Republika Namibii
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) oficjalna nazwa Namibii Republic of Namibia
Republika Portugalska
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) oficjalna nazwa Portugalii jako państwa; Portuguese Republic
Republika Południowej Afryki rɛˈpublʲika ˌpɔwudʲˈɲɔvɛj ˈafrɨci
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Afryce; South Africa Republic of South Africa
Republika Rwandy
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) oficjalna nazwa Rwandy Republic of Rwanda
Republika Serbii
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) oficjalna nazwa Serbii jako państwa; Republic of Serbia
Republika Singapuru
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) oficjalna nazwa Singapuru jako państwa Republic of Singapore
Republika Sudanu
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) oficjalna nazwa Sudanu, państwa w Afryce Republic of the Sudan
Republika Słowacka rɛˈpublʲika swɔˈvaʦ̑ka
pn (geografia, geograficzny) państwo w Europie Środkowej, graniczące z Polską, Ukrainą, Węgrami, Austrią i Czechami; Slovak Republic
Republika Trynidadu i Tobago
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) oficjalna nazwa Trynidadu i Tobago Republic of Trinidad and Tobago
Republika Ugandy
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) oficjalna nazwa Ugandy Republic of Uganda
Republika Wenecka rɛˈpublʲika vɛ̃ˈnɛʦ̑ka
pn (historia, historyczny, historycznie) dawne państwo włoskie ze stolicą w Wenecji; Venetian Republic
Republika Włoska
pn (geografia, geograficzny) (administracja) nazwa oficjalna Włoch Italian Republic
Republika Zielonego Przylądka rɛˈpublʲika ˌʑɛlɔ̃ˈnɛɡɔ pʃɨˈlɔ̃ntka
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Afryce; Cape Verde
Republika Środkowoafrykańska rɛˈpublʲika ˌɕrɔtkɔvɔafrɨˈkãj̃ska
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Afryce, w środkowej części tego kontynentu, ze stolicą w Bangi; Central African Republic
Rewda
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto rejonowe w Federacji Rosyjskiej, w obwodzie swierdłowskim; Revda
Reńskie Góry Łupkowe
pn (geografia, geograficzny) pasmo niewysokich gór w zachodniej części Niemiec nad środkowym Renem oraz na terenie Luksemburga, Belgii i Francji; Rhenish Massif
Riazań
pn (geografia, geograficzny) miasto w europejskiej części Rosji nad Oką, stolica obwodu riazańskiego; Ryazan
Rijad ˈrʲijat
pn (geografia, geograficzny) miasto, stolica Arabii Saudyjskiej; Riyadh
Rijeka
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w północno-zachodniej Chorwacji, nad Zatoką Rijecką Morza Adriatyckiego; Rijeka
Rimland ˈrʲĩmlãnt
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) wg teorii geopolitycznej Nicholasa Spykmana najważniejszy strategicznie rejon świata, znajdujący się na obrzeżach Eurazji; Rimland
Riwiera Albańska
pn (geografia, geograficzny) obszar w południowej Albanii, w obwodzie Wlora, usytuowany wzdłuż wybrzeża Morza Jońskiego; Albanian Riviera
Rjukan
pn (geografia, geograficzny) miasto w Norwegii, w okręgu Telemark, w dolinie rzeki Måna; Rjukan
Robert ˈrɔbɛrt
pn polskie imię męskie pochodzenia germańskiego; Robert
Roberta rɔˈbɛrta
pn polskie imię żeńskie pochodzenia germańskiego; Roberta
Roch rɔx
pn imię męskie; Roch Rock Rocky
Rodan ˈrɔdãn
pn (geografia, geograficzny) rzeka w południowo-wschodniej Francji; Rhone
Rodezja rɔˈdɛzʲja
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) Zimbabwe, w latach 1965-1979; Rhodesia
Rodezyjczyk ˌrɔdɛˈzɨjʧ̑ɨk
n mieszkaniec Rodezji, Rodezji Północnej lub Rodezji Południowej Rhodesian
Rodopy
pn (geografia, geograficzny) jedno z pasm górskich fałdowania hercyńskiego w południowej części Półwyspu Bałkańskiego, na pograniczu Bułgarii i Grecji; także region geograficzny; Rhodope Rhodopes
Rodos ˈrɔdɔs
pn (geografia, geograficzny) grecka wyspa na Morzu Egejskim; Rhodes
Roger
n imię męskie Roger
Rohingja
pn indoaryjski lud muzułmański zamieszkujący północną część stanu Arakan w Mjanma; Rohingya
Roksana rɔˈksãna
pn polskie imię żeńskie pochodzenia perskiego; Roxana
Roland ˈrɔlãnt
pn polskie imię męskie pochodzenia starofrancuskiego; Roland
Rom rɔ̃m
n (etnografia, etnograficzny) członek romskiej grupy etnicznej; Rom Roma Romani
Roma ˈrɔ̃ma
pn (geografia, geograficzny) nazwa kilku miast w różnych państwach świata Roma (mitologia rzymska) bogini Rzymu i tradycyjne uosobienie państwa rzymskiego; Roma imię żeńskie; Roma
Romandia
pn (geografia, geograficzny) zachodnia, francuskojęzyczna część Szwajcarii; Romandy
Romania
pn (geografia, geograficzny) kraina historyczna w północnych Włoszech, razem z Emilią tworząca region administracyjny Emilia-Romania, jej najważniejszym ośrodkiem jest Rawenna; Romagna
Romeo
pn (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) imię bohatera dramatu Szekspira Romeo
Rosja ˈrɔsʲja
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Europie i Azji ze stolicą w Moskwie; Russia
Rosjanin rɔˈsʲjä̃ɲĩn
n człowiek narodowości rosyjskiej, obywatel Rosji, mieszkaniec Rosji; Russian
Rosjanka rɔˈsʲjãŋka
n obywatelka Rosji Russian
Rostock
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w kraju związkowym Meklemburgia-Pomorze Przednie w północno-wschodnich Niemczech; Rostock
Rostów
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, w obwodzie jarosławskim; Rostov
Rostów nad Donem
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w południowej Rosji, nad rzeką Don, niedaleko jej ujścia do Morza Azowskiego; Rostov-on-Don
Rosław
pn (geografia, geograficzny) miasto w obwodzie smoleńskim Federacji Rosyjskiej; Roslavl
Rotterdam
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w zachodniej Holandii, w prowincji Holandia Południowa; Rotterdam
Rożawa
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) region w północnej i północno-wschodniej Syrii; Rojava
Rubcowsk
pn (geografia, geograficzny) miasto w azjatyckiej części Rosji, w Kraju Ałtajskim, położone nad rzeką Alej, stolica rejonu rubcowskiego; Rubtsovsk
Rudolf ˈrudɔlf
pn imię męskie; Rudolph
Rufa ˈrufa
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba południowego; Puppis
Rufus ˈrufus
pn rzadkie polskie imię męskie pochodzenia łacińskiego; Rufus
Rumun ˈrũmũn
n człowiek narodowości rumuńskiej, obywatel Rumunii, mieszkaniec Rumunii Romanian Rumanian
Rumunia rũˈmũɲja
pn (geografia, geograficzny) kraj europejski nad Morzem Czarnym, ze stolicą w Bukareszcie; Romania
Rustawi
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w południowo-wschodniej Gruzji, położone nad rzeką Kurą; Rustavi
Rwanda ˈrvãnda
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w środkowo-wschodniej Afryce ze stolicą w Kigali; Rwanda
Ryba Latająca ˈrɨba ˌlataˈjɔ̃nʦ̑a
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba południowego; Volans
Ryba Południowa ˈrɨba ˌpɔwudʲˈɲɔva
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba południowego; Piscis Austrinus
Rybińsk
pn (geografia, geograficzny) miasto w środkowej części Rosji, w obwodzie jarosławskim, port nad Wołgą; Rybinsk
Ryby ˈrɨbɨ
pn (astronomia, astronomiczny) (astrologia, astrologiczny) dwunasty znak zodiaku, w którym Słońce znajduje się od 20 (21) lutego do 20 marca; Pisces (astronomia, astronomiczny) zodiakalny gwiazdozbiór nieba północnego, w Polsce widoczny jesienią; Pisces
Ryga ˈrɨɡa
pn (geografia, geograficzny) stolica Łotwy; Riga
Rylec ˈrɨlɛʦ̑
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba południowego; Caelum
Ryszard ˈrɨʃart
pn polskie imię męskie pochodzenia germańskiego; Richard
Ryś rɨɕ
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba północnego; Lynx
Rzeczpospolita Polska ˌʒɛʧ̑pɔˈspɔlʲita ˈpɔlska
pn oficjalna nazwa państwa polskiego; Republic of Poland
Rzeka Świętego Wawrzyńca ˈʒɛka ɕfʲjɛ̃nˈtɛɡɔ vavˈʒɨ̃j̃nʦ̑a
pn (geografia, geograficzny) rzeka w Ameryce Północnej; Saint Lawrence River
Rzeka Żółta
pn (geografia, geograficzny) Huang He, rzeka w północnych Chinach, Yellow River
Rzeźbiarz ˈʒɛʑbʲjaʃ
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba południowego; Sculptor
Rzym ʒɨ̃m
pn (geografia, geograficzny) miasto, stolica Włoch; Rome (historia, historyczny, historycznie) Cesarstwo Rzymskie; Rome (przenośnie, przenośnia) papież; najwyższe władze Kościoła katolickiego Rome (historia, historyczny, historycznie) starożytna cywilizacja rzymska; Rome
Rzymianin ʒɨ̃ˈmʲjä̃ɲĩn
n (starożytność) obywatel starożytnego państwa rzymskiego Roman
Róg Afryki ˈruk ˈafrɨci
n (geografia, geograficzny) inna nazwa Półwyspu Somalijskiego Horn of Africa
Róża ˈruʒa
pn polskie imię żeńskie pochodzenia łacińskiego; Rosa
Rżew
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w środkowej Rosji, w obwodzie twerskim, nad Wołgą; Rzhev
SBL
acronym = (kolejnictwo) samoczynna blokada liniowa; ABS
SI
acronym (informatyka, informatyczny) = sztuczna inteligencja AI
SM
acronym = (medycyna, medyczny) stwardnienie rozsiane; MS
SMS ɛs‿ɛ̃m‿ˈɛs
acronym (telekomunikacja) krótka wiadomość tekstowa wysyłana z telefonu komórkowego SMS text (telekomunikacja) usługa wysyłania SMS-ów (1.1); text text messaging texting
SMS-ować
v pisać i wysyłać SMS SMS
SO-DIMM
acronym (informatyka, informatyczny) = (angielski) Small Outline Dual In-line Memory Module → małogabarytowy moduł pamięci z obustronnymi złączami; mniejszy rodzaj pamięci DIMM, stosowany głównie w notebookach, netbookach oraz w niektórych drukarkach biurowych; SO-DIMM
SOR sɔr
acronym = (medycyna, medyczny) szpitalny oddział ratunkowy; A&E ED
ST ˈstarɨ tɛˈstãmɛ̃nt ˌstɔvaʒɨˈʃɛ̃ɲɛ tɛçˈɲikuf
acronym (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) = Stary Testament OT
SZBD
acronym = (informatyka, informatyczny) system zarządzania bazą danych DBMS
Sabaudczyk
n mieszkaniec Sabaudii Savoyard
Sabrina saˈbrʲĩna
pn imię żeńskie; Sabrina
Sadok
pn polskie imię męskie Zadok Zadoq
Sadzawka Owcza
pn (biblijny) (historia, historyczny, historycznie) nazwa antycznej sadzawki zlokalizowanej w północnej części starej Jerozolimy; pool of Bethesda
Safakis saˈfacis
pn (geografia, geograficzny) miasto portowe we wschodniej Tunezji Sfax
Sagarmatha
pn (geografia, geograficzny) Mount Everest Sagarmatha
Sahara saˈxara
pn (geografia, geograficzny) pustynia w północnej Afryce; Sahara
Sahara Zachodnia saˈxara zaˈxɔdʲɲa
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) terytorium u wybrzeży Oceanu Atlantyckiego, graniczące z Marokiem, Algierią oraz Mauretanią i znajdujące się pod kontrolą Maroka, jednakże przez wiele rządów uznane za samodzielne państwo; Western Sahara
Saint Helier
pn (geografia, geograficzny) stolica Jersey, Saint Helier
Saint Kitts i Nevis
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) wyspiarskie państwo w Ameryce Północnej; Saint Kitts and Nevis
Saint Lucia
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Ameryce Środkowej na wyspie (1.2) o tej samej nazwie; Saint Lucia (geografia, geograficzny) wyspa w archipelagu Wysp Zawietrznych; Saint Lucia
Saint Peter Port
pn (geografia, geograficzny) stolica Guernsey; Saint Peter Port
Saint Vincent
pn (geografia, geograficzny) największa z wysp należących do karaibskiego państwa Saint Vincent i Grenadyny; Saint Vincent
Saint Vincent i Grenadyny
pn (geografia, geograficzny) państwo w Ameryce Północnej; Saint Vincent and the Grenadines
Saint-Denis
pn (geografia, geograficzny) stolica i największe miasto francuskiej wyspy Reunion; Saint-Denis
Saipan
pn (administracja) okręg administracyjny Marianów Północnych obejmujący wyspy: Saipan (1.1), Maigo Fahang, Mañagaha i Aguijan; Saipan (geografia, geograficzny) wyspa w archipelagu Marianów Północnych, w zachodniej części Oceanu Spokojnego; Saipan
Sajgon
pn (geografia, geograficzny) miasto w południowym Wietnamie (od roku 1976 nazywane Ho Chi Minh); Saigon
Saksonia saˈksɔ̃ɲja
pn (geografia, geograficzny) kraj związkowy w Niemczech; Saxony
Saksonia-Anhalt
pn (geografia, geograficzny) (administracja) kraj związkowy w Niemczech, ze stolicą w Magdeburgu; Saxony-Anhalt
Salamanka
pn (geografia, geograficzny) miasto w zachodniej Hiszpanii, nad rzeką Tormes, stolica prowincji Salamanka (1.2); Salamanca
Salechard
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w azjatyckiej części Rosji, położone nad Obem; Salekhard
Salomea ˌsalɔ̃ˈmɛa
pn imię żeńskie; Salomea
Salomon saˈlɔ̃mɔ̃n
pn (biblijny) prorok biblijny i król Izraela słynący z mądrości; Solomon imię męskie pochodzenia semickiego; Solomon
Salomończyk ˌsalɔ̃ˈmɔ̃j̃n͇ʧ̑ɨk
n obywatel Wysp Salomona Solomon Islander
Saloniki ˌsalɔ̃ˈɲici
pn (geografia, geograficzny) miasto w północnej Grecji; Thessaloniki Salonica
Salsk
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto rejonowe w europejskiej części Rosji; Salsk
Salwador salˈvadɔr
pn (geografia, geograficzny) państwo w Ameryce Środkowej; El Salvador
Salwadorczyk ˌsalvaˈdɔrʧ̑ɨk
n obywatel Salwadoru Salvadoran Salvadorian
Salzburg
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w północno-zachodniej Austrii, stolica kraju związkowego Salzburg (1.2); Salzburg
Samanta sãˈmãnta
pn imię żeńskie; Samantha
Samar
n (geografia, geograficzny) (administracja) prowincja Filipin, w zachodniej części wyspy Samar (1.1); Samar (geografia, geograficzny) kibuc położony w Dystrykcie Południowym, w Izraelu; Samar (geografia, geograficzny) wyspa na Filipinach, w archipelagu Visayas; Samar
Samar
pn arabskie imię męskie Samar
Samaria sãˈmarʲja
n (historia, historyczny, historycznie) (biblijny) kraina historyczna na obszarze Izraela i Autonomii Palestyńskiej, między Galileą a Judeą; Samaria (historia, historyczny, historycznie) ruiny starożytnego miasta położonego w Samarii (1.1); Samaria
Samarkanda
pn (geografia, geograficzny) miasto w Uzbekistanie; Samarkand
Samarytanin
n (etnografia, etnograficzny) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) członek małej semickiej grupy etniczno-religijnej żyjącej w Izraelu i Autonomii Palestyńskiej i wyznającej samarytanizm, potomek mieszkańców starożytnej Samarii oraz imigrantów z Mezopotamii; Samaritan
Samoa sãˈmɔa
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) wyspiarskie państwo w Oceanii ze stolicą w Apia; Samoa
Samoa Amerykańskie sãˈmɔa ˌãmɛrɨˈkãj̃sʲcɛ
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Oceanii; American Samoa
Samoańczyk ˌsãmɔˈãj̃n͇ʧ̑ɨk
n obywatel Samoa Samoan
Samuel sãˈmu<sup>w</sup>ɛl
pn polskie imię męskie pochodzenia semickiego; Samuel
San sãn
pn (geografia, geograficzny) rzeka w południowo-wschodniej Polsce, prawobrzeżny dopływ Wisły; San
San Francisco
pn (geografia, geograficzny) miasto w USA, w stanie Kalifornia; San Francisco (geografia, geograficzny) miejscowość w USA, w stanie Kolorado San Francisco (geografia, geograficzny) miejscowość w USA, w stanie Nowy Meksyk San Francisco (geografia, geograficzny) miejscowość w USA, w stanie Teksas San Francisco
San Marino ˈsãn maˈrʲĩnɔ
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Europie; San Marino
San Remo
pn (geografia, geograficzny) miasto i ośrodek turystyczny we Włoszech; San Remo Sanremo
Sandra ˈsãndra
pn (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze katalogowym 1760; Sandra imię żeńskie; Sandra
Sandżak
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) kraina historyczna na pograniczu Serbii i Czarnogóry; Sanjak
Sanmaryńczyk ˌsãnmaˈrɨ̃j̃n͇ʧ̑ɨk
n obywatel San Marino person from San Marino
Santa Cruz de Tenerife
pn (geografia, geograficzny) hiszpańskie miasto, największe na Teneryfie; Santa Cruz de Tenerife
Santa Fe
pn (geografia, geograficzny) miasto w Argentynie Santa Fe Santa Fe de la Vera Cruz (geografia, geograficzny) miasto w Stanach Zjednoczonych, stolica stanu Nowy Meksyk Santa Fe
Santiago sãnˈtʲjaɡɔ
pn (geografia, geograficzny) stolica Chile; Santiago Santiago de Chile
Saqaliba
pn (historia, historyczny, historycznie) od X/XI w. zbiorcza nazwa najemników, urzędników i niewolników arabskich o różnym pochodzeniu etnicznym głównie Germanów, Słowian, Normanów, Franków i Hiszpanów z północy, którzy trafili do wschodnich regionów Andaluzji – Almeria, Denia oraz na Baleary Saqaliba
Sara ˈsara
pn imię żeńskie; Sarah
Sarajewo ˌsaraˈjɛvɔ
pn (geografia, geograficzny) stolica Bośni i Hercegowiny; Sarajevo
Sarapuł
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, w Udmurcji, położone nad Kamą; Sarapul
Sarańsk
pn (geografia, geograficzny) miasto w Rosji, nad rzeką Insar, stolica Republiki Mordowii; Saransk
Sardynia sarˈdɨ̃ɲja
pn (geografia, geograficzny) duża włoska wyspa na Morzu Śródziemnym; Sardinia Sardegne
Sardyńczyk sarˈdɨ̃j̃n͇ʧ̑ɨk
n mieszkaniec Sardynii lub osoba płci męskiej pochodząca z Sardynii Sardinian
Sarepta saˈrɛpta
pn starożytny miasto fenickie w obecnym Libanie, w pobliżu współczesnej wsi Sarafand; Sarepta
Saskatchewan
pn (geografia, geograficzny) jedna z dziesięciu prowincji kanadyjskich; Saskatchewan
Satledź
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rzeka płynąca przez Chiny, Indie oraz Pakistan, lewy dopływ Indusu; Sutlej
Saturn ˈsaturn
pn (mitologia rzymska) bóg rolnictwa i zasiewów przedstawiany jako starzec trzymający w ręce sierp albo kosę, utożsamiany z greckim Kronosem; legendarny władca Italii; mąż Ops; Saturn (astronomia, astronomiczny) szósta według oddalenia od Słońca i druga największa planeta Układu Słonecznego, znana w starożytności, widzialna gołym okiem; jedna z planet jowiszowych, planet górnych i planet zewnętrznych; Saturn seria amerykańskich rakiet nośnych; Saturn
Saul sawl
pn imię męskie; Saul (biblijny) postać biblijna, król Izraela Saul
Sawa
pn (geografia, geograficzny) rzeka w południowej Europie, prawy dopływ Dunaju; Sava
Schwyz
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto we wschodniej Szwajcarii; Schwyz
Scylla ˈsʦ̑ɨlːa
pn (mitologia grecka) potwór morski o kobiecej postaci i wężowych splotach, czyhający na marynarzy w Cieśninie Mesyńskiej; Scylla
Scypion
pn historyczne imię męskie pochodzenia łacińskiego; Scipio
Scyta ˈsʦ̑ɨta
n (historia, historyczny, historycznie) (etnografia, etnograficzny) członek indoeuropejskiego ludu rządzącego w starożytności częścią Ukrainy; Scythian
Scytia ˈsʦ̑ɨtʲja
pn (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna obejmująca część Ukrainy; Scythia
Seattle
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w stanie Waszyngton, w Stanach Zjednoczonych; Seattle
Sedan
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miejscowość we Francji, w regionie Grand Est, w departamencie Ardeny; Sedan
Segowia
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w środkowej Hiszpanii, w regionie Kastylia i León; Segovia
Sejm sɛjm
pn jedna z izb polskiego parlamentu; Sejm
Sekstant ˈsɛkstãnt
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba równikowego; Sextans
Sekwana sɛˈkfãna
pn (geografia, geograficzny) rzeka w północnej Francji, przepływająca przez Paryż; Seine
Selene sɛˈlɛ̃nɛ
pn (mitologia grecka) bogini i uosobienie księżyca, utożsamiana z rzymską Luną; Selene
Selenita ˌsɛlɛ̃ˈɲita
n (fantastyka naukowa, ang. „science fiction”) hipotetyczny mieszkaniec Księżyca Lunarian
Seleucja
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) toponim, nazwa szeregu starożytnych miast na świecie; Seleucia
Selinunt
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) starożytne greckie miasto założone w południowo-zachodniej części Sycylii, zniszczone w 408 r. p.n.e. przez Kartagińczyków; Selinunte
Semita sɛ̃ˈmʲita
n (etnografia, etnograficzny) członek jednego ze spokrewnionych etnicznie ludów zamieszkujących Azję południowo-zachodnią (Bliski Wschód) i północną Afrykę, tj. Arabów, Aramejczyków, Babilończyków, Kartagińczyków, Etiopczyków, Hebrajczyków i Fenicjan Semite Shemite
Senegal sɛ̃ˈnɛɡal
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w zachodniej części Afryce, ze stolicą w Dakarze; Senegal
Septuaginta
pn (historia, historyczny, historycznie) (biblijny) pierwsze tłumaczenie Starego Testamentu z hebrajskiego i aramejskiego na koine; Septuagint
Septymiusz
pn imię męskie Septimius
Serafin
pn imię męskie; Seraphim
Serb sɛrp
n człowiek narodowości serbskiej, mieszkaniec Serbii Serb
Serbia ˈsɛrbʲja
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) kraj w Europie, powstał po rozpadzie Serbii i Czarnogóry; Serbia
Serbia i Czarnogóra ˈsɛrbʲja ˌi‿ʧ̑arnɔˈɡura
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) dawne państwo w Europie; Serbia and Montenegro
Serena sɛˈrɛ̃na
pn polskie imię żeńskie pochodzenia łacińskiego; Serena
Seret
pn (geografia, geograficzny) rzeka na Ukrainie i w Rumunii, lewy dopływ Dunaju; Siret Sireth
Sergiusz ˈsɛrʲɟuʃ
pn imię męskie; Sergius
Seszelczyk sɛˈʃɛlʧ̑ɨk
n obywatel Seszeli Seychellois
Seszele sɛˈʃɛlɛ
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) afrykańskie wyspiarskie państwo na Oceanie Indyjskim; Seychelles (geografia, geograficzny) archipelag na Oceanie Indyjskim; Seychelles
Set
pn (biblijny) postać biblijna, syn prarodziców; Seth (mitologia egipska) demoniczne bóstwo egipskie, pan pustyń i chaosu; Set Seth
Seul ˈsɛ<sup>w</sup>ul
pn (geografia, geograficzny) stolica Korei Południowej; Seoul
Sewastopol
pn (geografia, geograficzny) miasto w południowej części Półwyspu Krymskiego; Sevastopol
Sewilla sɛˈvʲilːa
pn (geografia, geograficzny) miasto w Hiszpanii, stolica Andaluzji; Seville
Sfederowane Stany Mikronezji ˌsfɛdɛrɔˈvãnɛ ˈstãnɨ ˌmʲikrɔ̃ˈnɛzʲji
pn (geografia, geograficzny) państwo w Oceanii; Federated States of Micronesia
Sfinks
n (mitologia, mitologiczny) stwór z głową niewieścią i tułowiem lwa żyjący pod Tebami; Sphinx
Side
n (geografia, geograficzny) miasto w południowo-zachodniej Turcji, w prowincji Antalya; Side
Siebież
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto rejonowe w Rosji, w obwodzie pskowskim; Sebezh
Siedmiorzecze
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna w Azji Środkowej nad granicą chińską, obecnie należący w większości do Kazachstanu, częściowo do Kirgistanu i Chin; Zhetysu
Sielce
pn (geografia, geograficzny) (administracja) wieś w Rosji, w obwodzie riazańskim, nad Oką, miejsce w którym w 1943 sformowano 1 Dywizję Piechoty; Seltsy
Siena ˈsʲjɛ̃na
pn (geografia, geograficzny) miasto we Włoszech; Siena
Siergiejewicz
pn syn Siergieja (rosyjskie imię odojcowskie) Sergeyevich
Siergijew Posad
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto rejonowe w Rosji, położone w obwodzie moskiewskim; Sergiyev Posad
Sierpuchow
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji w obwodzie moskiewskim, nad Oką; Serpukhov
Sierra Leone ˈsʲjɛrːa lɛˈɔ̃nɛ
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Afryce ze stolicą we Freetown; Sierra Leone
Sieć ɕɛ̇ʨ̑
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba południowego; Reticulum
SignWriting
n system zapisu języka migowego; SignWriting
Sikoku
pn (geografia, geograficzny) wyspa nad Oceanem Spokojnym, najmniejsza z wysp japońskich; Shikoku
Singapur sʲĩŋˈɡapur
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) miasto-państwo w Azji; Singapore
Siwa ˈɕiva
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (mitologia, mitologiczny) bogini słowiańska Siva Živa
Skamander
pn (geografia, geograficzny) rzeka w Troadzie wypływająca z góry Idy, opływająca mityczną Troję; Scamander
Skandynaw skãnˈdɨ̃naf
pn mieszkaniec Skandynawii Scandinavian
Skandynawia ˌskãndɨ̃ˈnavʲja
n (geografia, geograficzny) region północnej Europy obejmujący kraje Danię, Norwegię i Szwecję; Scandinavia
Skania
pn (geografia, geograficzny) kraina historyczna leżąca na najdalej wysuniętym na południe końcu Półwyspu Skandynawskiego, nad cieśniną Sund, obecnie w Szwecji; Scania
Skorpion ˈskɔrpʲjɔ̃n
pn (astronomia, astronomiczny) (astrologia, astrologiczny) ósmy znak zodiaku, w którym Słońce znajduje się od 23 października do 21 listopada; Scorpio Scorpius (astronomia, astronomiczny) zodiakalny gwiazdozbiór nieba południowego, w Polsce widoczny częściowo latem, nisko nad horyzontem; Scorpio Scorpius
Skype
pn (informatyka, informatyczny) komunikator internetowy; Skype
Slawonia
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) kraina historyczna we wschodniej Chorwacji, położona w międzyrzeczu Sawy i Drawy; Slavonia
Smilaks ˈsmʲilaks
pn (mitologia grecka) nimfa zamieniona w kolcorośl, ukochana Krokosa; Smilax
Smok smɔk
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba północnego; Draco
Smoleńsk ˈsmɔlɛ̃j̃sk
pn (geografia, geograficzny) miasto obwodowe w zachodniej Rosji, położone nad Dnieprem; Smolensk
Soczi ˈsɔʧ̑ʲi
pn (geografia, geograficzny) miasto w Rosji, położone w Kraju Krasnodarskim, nad Morzem Czarnym; Sochi
Sodoma sɔˈdɔ̃ma
pn (biblijny) (historia, historyczny, historycznie) biblijne miasto kananejskie w pobliżu Morza Martwego; Sodom
Sofia ˈsɔfʲja
pn (geografia, geograficzny) stolica Bułgarii; Sofia
Sofoniasz
pn (biblijny) imię męskie; Zephaniah
Sogdiana
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina w Azji Środkowej leżąca nad rzeką Zarafszan, między rzekami Amu-darią i Syr-darią, na północ od Margiany i Baktrii, a na wschód od Fergany; Sogdia
Sokotra
n (geografia, geograficzny) jemeńska wyspa na Oceanie Indyjskim w pobliżu Półwyspu Somalijskiego; Socotra
Sokrates sɔˈkratɛs
pn (historia, historyczny, historycznie) (filozofia, filozoficzny) starożytny, grecki filozof; Socrates
Sol
pn (mitologia rzymska) bóg słońca, utożsamiany z greckim Heliosem; Sol (mitologia germańska) bogini słońca; Sól
Solidarność ˌsɔlʲiˈdarnɔɕʨ̑
n (historia, historyczny, historycznie) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (potocznie, potoczny) Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”; Solidarity
Solon ˈsɔlɔ̃n
pn (historia, historyczny, historycznie) starożytny poeta, mąż stanu i prawodawca ateński żyjący na przełomie VII i VI w. p.n.e.; Solon
Somalia sɔ̃ˈmalʲja
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Afryce ze stolicą w Mogadiszu; Somalia
Somalijczyk ˌsɔ̃maˈlʲijʧ̑ɨk
n obywatel Somalii Somali Somalian
Somaliland ˌsɔ̃maˈlʲilãnt
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) nieuznawana republika we wschodniej Afryce; Somaliland
Sorbona
pn (geografia, geograficzny) zespół budynków w Dzielnicy Łacińskiej Paryża, dawniej siedziba Uniwersytetu Paryskiego; Sorbonne
Sosnowy Bór
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, w obwodzie leningradzkim; Sosnovy Bor
Sowieck
pn (geografia, geograficzny) miasto położone w obwodzie kaliningradzkim, u ujścia Tylży do Niemna; Sovetsk Tilsit
Sowiecka Gawań
pn (geografia, geograficzny) miasto w Rosji, w Kraju Chabarowskim; Sovetskaya Gavan
Sowieta sɔˈvʲjɛta
n mieszkaniec Związku Radzieckiego Soviet
Soława
pn (geografia, geograficzny) rzeka w Turyngii, w Niemczech, lewy dopływ Łaby; Saale
Soława Frankońska
pn (geografia, geograficzny) rzeka w Dolnej Frankonii, w Niemczech, prawy dopływ Menu; Franconian Saale
Sparta ˈsparta
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) starożytne miasto-państwo w południowej Grecji; Sparta (geografia, geograficzny) miasto w południowej Grecji, na Peloponezie Sparta
Springfield
pn (geografia, geograficzny) miasto w Stanach Zjednoczonych, stolica stanu Illinois; Springfield (geografia, geograficzny) toponim, nazwa kilkudziesięciu miast i miejscowości w Stanach Zjednoczonych i innych państwach; Springfield
Srem
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) kraina historyczna położona między Dunajem a Sawą, podzielona obecnie między Serbię i Chorwację Syrmia
Sri Dźajawardanapura Kotte ˈsrʲi ˌʥ̑äjavardãnaˈpura ˈkɔtːɛ
pn (geografia, geograficzny) stolica Sri Lanki; Sri Jayawardenepura Kotte Sri Jayewardenepura Kotte
Sri Lanka ˈsrʲi ˈlãnka
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Azji na wyspie Cejlon; Sri Lanka
Stambuł ˈstãmbuw
pn (geografia, geograficzny) największe miasto Turcji, leżące nad Bosforem, na dwóch kontynentach; Istanbul
Stany Zjednoczone ˈstãnɨ ˌzʲjɛdnɔˈʧ̑ɔ̃nɛ
pn (geografia, geograficzny) państwo w Ameryce Północnej ze stolicą w Waszyngtonie; United States
Stany Zjednoczone Ameryki ˈstãnɨ ˌzʲjɛdnɔˈʧ̑ɔ̃nɛ ãˈmɛrɨci
pn (geografia, geograficzny) państwo w Ameryce Północnej ze stolicą w Waszyngtonie; United States of America
Stara Hercegowina
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) kraina historyczna w zachodniej części Czarnogóry; Old Herzegovina
Stara Saksonia
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna w północno-zachodnich Niemczech, pokrywająca się w dużej mierze z obecną Dolną Saksonią, gdzie mieściły się we wczesnym średniowieczu siedziby plemienia Sasów a później księstwo Saksonii; Old Saxony
Stary Testament ˈstarɨ tɛˈstãmɛ̃nt
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) część Biblii, w skład której wchodzą księgi przejęte z judaizmu, napisane przed naszą erą; Old Testament
Stary Świat
pn (geografia, geograficzny) wspólna nazwa dla Europy, Azji i Afryki; Old World
Stawropol
pn (geografia, geograficzny) miasto w południowej części Rosji, stolica Kraju Stawropolskiego; Stavropol
Stawros ˈstavrɔs
pn greckie imię męskie Stavros
Stawrula stavˈrula
pn greckie imię kobiece, żeńska forma imienia Stawros Stavroula
Stefan ˈstɛfãn
pn polskie imię męskie pochodzenia greckiego; Stephen
Stefania stɛˈfãɲja
pn imię żeńskie; Stephanie
Stela ˈstɛla
pn polskie imię żeńskie pochodzenia łacińskiego; Stella
Stella ˈstɛlːa
pn imię żeńskie; Stella
Stepanakert ˌstɛpãˈnakɛrt
pn (geografia, geograficzny) miasto w Azji, stolica Górskiego Karabachu; Stepanakert
Sterlitamak
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, położone w Baszkortostanie; Sterlitamak
Stolica Apostolska stɔˈlʲiʦ̑a ˌːpɔˈstɔlska
n siedziba papieża, Watykan Holy See
Stralsund
pn (geografia, geograficzny) (administracja) nadbałtyckie miasto powiatowe i hanzeatyckie w niemieckim kraju związkowym Meklemburgia-Pomorze Przednie; ; Stralsund
Strasburg
pn (geografia, geograficzny) miasto we Francji, stolica Alzacji; Strasburg
Strefa Gazy ˈstrɛfa ˈɡazɨ
pn część Autonomii Palestyńskiej na wybrzeżu śródziemnomorskim; Gaza Strip
Strzała ˈsṭʃawa
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba północnego; Sagitta
Strzelec ˈsṭʃɛlɛʦ̑
pn (astronomia, astronomiczny) (astrologia, astrologiczny) dziewiąty znak zodiaku, w którym Słońce znajduje się od 22 listopada do 21 grudnia; Sagittarius (astronomia, astronomiczny) zodiakalny gwiazdozbiór nieba południowego, w Polsce widoczny latem, nisko nad horyzontem; Sagittarius
Stuttgart
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Niemczech, stolica i największe miasto kraju związkowego Badenia-Wirtembergia; Stuttgart
Styria
pn (geografia, geograficzny) kraina historyczna w środkowej Europie, podzielona między Austrię i Słowenię; Styria
Styryjczyk stɨˈrɨjʧ̑ɨk
n mieszkaniec Styrii Styrian
Suazi
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) jedno z państw w Afryce; Swaziland
Sudan ˈsudãn
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w północno-wschodniej Afryce; Sudan
Sudan Południowy ˈsudãn ˌpɔwudʲˈɲɔvɨ
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w północno-wschodniej Afryce; South Sudan
Sudety suˈdɛtɨ
pn (geografia, geograficzny) łańcuch górski na pograniczu Polski i Czech, rozciągającym się pomiędzy Doliną Łaby a Bramą Morawską; Sudeten Sudetes
Sulejman
pn (rzadki, rzadko używany) imię męskie Suleiman
Sumatra sũˈmatra
pn (geografia, geograficzny) indonezyjska wyspa w archipelagu Wielkich Wysp Sundajskich; Sumatra
Sumer ˈsũmɛr
n (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) starożytna kraina leżąca w południowej Mezopotamii; Sumer
Surami
pn (geografia, geograficzny) (administracja) osiedle typu miejskiego w środkowej Gruzji, w regionie Wewnętrzna Kartlia; Surami
Surgut
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, w Chanty-Mansyjskim Okręgu Autonomicznym – Jugrze; Surgut
Surinam suˈrʲĩnãm
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Ameryce Południowej ze stolicą w Paramaribo; Suriname Surinam
Surja
pn (mitologia wedyjska) solarne bóstwo wedyjskie, personifikacja słońca występujące również w późniejszych tekstach mitologii indyjskiej; Surya
Suza
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w południowym Iranie, w ostanie Chuzestan; Shush
Suzdal
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto rejonowe w Rosji, położone w obwodzie włodzimierskim; Suzdal
Svalbard ˈsfalbart
pn (geografia, geograficzny) archipelag arktyczny, prowincja Norwegii; Svalbard
Swanetia
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) kraina w północno-zachodniej Gruzji; Svaneti
Swobodny
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w azjatyckiej części Rosji, położone w obwodzie amurskim, nad Zeją; Svobodny
Syberia sɨˈbɛrʲja
pn (geografia, geograficzny) azjatycka część Rosji; Siberia
Sychem
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) (biblijny) starożytne miasto w środkowej Palestynie, przejściowo stolica Samarii; Shechem rzadkie polskie imię męskie pochodzenia semickiego; jedno z imion biblijnych Shechem
Sycylia sɨˈʦ̑ɨlʲja
pn (geografia, geograficzny) (administracja) wyspa na Morzu Śródziemnym i autonomiczny region administracyjny we Włoszech; Sicily
Sycylijczyk ˌsɨʦ̑ɨˈlʲijʧ̑ɨk
n mieszkaniec Sycylii, osoba pochodząca z Sycylii sicilian
Sydney
pn (geografia, geograficzny) największe miasto Australii; Sydney
Sydon ˈsɨdɔ̃n
n (geografia, geograficzny) trzecie pod względem wielkości miasto Libanu, położone na wybrzeżu Morza Śródziemnego; Sidon
Syjam ˈsɨjãm
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) dawna nazwa Tajlandii Siam
Syjon
pn (geografia, geograficzny) (biblijny) figuratywne określenie całej Jerozolimy Zion (geografia, geograficzny) jedno ze wzgórz Jerozolimy; Zion
Sykstus ˈsɨkstus
pn imię męskie pochodzenia łacińsko-greckiego; Sixtus
Sylas
pn (rzadki, rzadko używany) polskie imię męskie pochodzenia grecko-łacińskiego; Silas
Sylwan
pn (mitologia rzymska) bóg rolnictwa i opiekun majątku domowego; Silvanus
Sylwester sɨlˈvɛstɛr
pn imię męskie; Sylvester
Sylwia ˈsɨlvʲja
pn imię żeńskie; Sylvia Silvia
Symferopol ˌsɨ̃w̃fɛˈrɔpɔl
pn (geografia, geograficzny) miasto w Ukrainie, stolica Republiki Autonomicznej Krymu; Simferopol
Synopa
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w północnej Turcji, port nad Morzem Czarnym; Sinop
Syr-daria
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rzeka w Uzbekistanie, Tadżykistanie i Kazachstanie, powstaje z połączenia rzek Naryn i Kara-daria; Syr Darya
Syrach
pn (biblijny) autor starotestamentalnej Księgi Syracydesa Sirach
Syrakuzy
pn (geografia, geograficzny) miasto we Włoszech, położone na wschodnim wybrzeżu Sycylii; Syracuse
Syrdaria
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto we wschodnim Uzbekistanie, w wilajecie syrdaryjskim; Sirdaryo
Syria ˈsɨrʲja
pn (geografia, geograficzny) kraj w Azji; Syria
Syrinks ˈsɨrʲĩŋks
pn (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze katalogowym 3360; Syrinx (mitologia grecka) najada albo hamadriada, albo oreada z Arkadii zamieniona w trzcinę, ukochana Pana; Syrinx
Syriusz ˈsɨrʲjuʃ
pn (astronomia, astronomiczny) najjaśniejsza gwiazda na nocnym niebie, znajdująca się w gwiazdozbiorze Wielkiego Psa; Dog Star Sirius
Syryjczyk sɨˈrɨjʧ̑ɨk
n obywatel Syrii Syrian
Syryjska Republika Arabska sɨˈrɨjska rɛˈpublʲika ːˈrapska
n oficjalna nazwa Syrii Syrian Arab Republic
Sywasz
pn (geografia, geograficzny) rozbudowany zespół płytkich słonowodnych zatok na północno-wschodnim wybrzeżu Krymu; Syvash
Syzyf
pn (mitologia grecka) król Koryntu, który próbując oszukać śmierć sprzeciwił się woli bogów, za co został skazany na wieczną i bezużyteczną pracę - wtaczanie głazu na szczyt góry, który to głaz zawsze wymykał mu się z rąk, tuż przed osiągnięciem wierzchołka; Sisyphus
Szachty
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w południowej Rosji, w obwodzie rostowskim; Shakhty
Szadrinsk
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w azjatyckiej części Rosji, położone w obwodzie kurgańskim nad Isetem Shadrinsk
Szafszawan
pn (geografia, geograficzny) miasto w północnym Maroku znane z niebieskich fasad domów; Chefchaouen
Szafuza
pn (geografia, geograficzny) miasto w północnej Szwajcarii, nad Renem, przy granicy z Niemcami, stolica kantonu Szafuza (1.2); Schaffhausen
Szampania ʃãmˈpãɲja
pn (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna w północno-wschodniej Francji; Champagne
Szanghaj
pn (geografia, geograficzny) największe miasto w Chinach, nad rzeką Jangcy; Shanghai
Szaniawski
pn nazwisko męskie; Szaniawski
Szardara
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w południowym Kazachstanie; Shardara
Szczecin ˈʃʧ̑ɛʨ̑ĩn
pn (geografia, geograficzny) miasto w Polsce, stolica województwa zachodniopomorskiego; Szczecin
Szczyt XV
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) Mount Everest Peak XV
Szechina
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) widoczna obecność Boga w świecie, jego immanencja występująca w wierzeniach judaistycznych, czasem personifikowana i rozumiana jako boski pierwiastek żeński lub jedno z wielu imion Boga; shekinah
Szekspir
pn (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) spolszczone nazwisko angielskiego dramaturga Williama Shakespeare'a; Shakespeare
Szekspirowski
possessiveAdjective należący do Szekspira Shakespearean Shakespearian
Szerpa
n (etnografia, etnograficzny) członek tybetańskiego ludu zamieszkującego Himalaje w Indiach i Nepalu; Sherpa
Szetlandy
pn (geografia, geograficzny) archipelag na Oceanie Atlantyckim, położony na północny wschód od wybrzeży Szkocji; Shetland
Sziraz
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w południowym Iranie u podnóża gór Zagros, ośrodek administracyjny ostanu Fars i dawna stolica Persji; Shiraz
Szkocja ˈʃkɔʦ̑ʲja
pn (geografia, geograficzny) część Wielkiej Brytanii, dawniej niepodległe państwo; Scotland
Szkodra
pn (geografia, geograficzny) miasto w północnej Albanii; Shkodra Shkodër
Szkop
n (pogardliwie) Niemiec; Kraut
Szkot ʃkɔt
n mieszkaniec Szkocji Scot Scotsman
Szkotka ˈʃkɔtka
n mieszkanka Szkocji Scotswoman
Szlezwik-Holsztyn
pn (geografia, geograficzny) (administracja) najbardziej na północ wysunięty kraj związkowy Niemiec ze stolicą w Kilonii; Schleswig-Holstein
Szlisselburg
pn (geografia, geograficzny) miasto w Rosji, leżące u ujścia Newy, naprzeciw Petersburga; Shlisselburg
Sztokholm ˈʃtɔkxɔlm
pn (geografia, geograficzny) miasto, stolica Szwecji; Stockholm
Szuja
pn (geografia, geograficzny) (administracja) rosyjskie miasto położone na wschód od Moskwy, w obwodzie iwanowskim; Shuya
Szwab ʃfap
n mieszkaniec Szwabii; Swabian
Szwabia ˈʃfabʲja
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) historyczna i etniczna kraina Niemiec, obecnie położona głównie na terenie Badenii-Wirtembergii, ale także części Bawarii oraz Szwajcarii i Francji; Swabia
Szwajcar ˈʃfajʦ̑ar
n obywatel Szwajcarii Swiss Helvetian
Szwajcaria ʃfajˈʦ̑arʲja
pn (geografia, geograficzny) państwo w Europie ze stolicą w Bernie; Switzerland
Szwajcaria Meklemburska
pn (geografia, geograficzny) kraina w środkowej części Meklemburgi-Pomorza Przedniego, cenna ze względu na swoją przyrodę Mecklenburg Switzerland
Szwecja ˈʃfɛʦ̑ʲja
pn (geografia, geograficzny) państwo w Europie, położone w środkowej części Półwyspu Skandynawskiego; Sweden
Szwed ʃfɛt
n człowiek narodowości szwedzkiej, obywatel Szwecji, mieszkaniec Szwecji Swede
Szymon ˈʃɨ̃mɔ̃n
pn imię męskie Simon
Szyłka
pn (geografia, geograficzny) rzeka w południowej Syberii, płynąca przez Kraj Zabajkalski w Rosji; Shilka
Sąd Ostateczny ˈsɔ̃nt ˌɔstaˈtɛʧ̑nɨ
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w chrześcijaństwie, judaizmie i islamie: moment, w którym Bóg dokona ostatecznego sądu nad ludźmi i określi, którzy z nich zostaną zbawieni, a którzy potępieni; Doomsday The Last Judgement
Sławiańsk nad Kubaniem
pn (geografia, geograficzny) miasto w Rosji, w Kraju Krasnodarskim, położone nad odnogą Kubania; Slavyansk-na-Kubani
Słowacja swɔˈvaʦ̑ʲja
pn (geografia, geograficzny) państwo w Europie Środkowej; Slovakia
Słowak ˈswɔvak
n człowiek narodowości słowackiej, obywatel Słowacji, mieszkaniec Słowacji; Slovak
Słowenia swɔˈvɛ̃ɲja
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w południowej Europie ze stolicą w Lublanie; Slovenia
Słoweniec swɔˈvɛ̃ɲɛʦ̑
n człowiek narodowości słoweńskiej, obywatel Słowenii, mieszkaniec Słowenii Slovene Slovenian
Słowianin swɔˈvʲjä̃ɲĩn
n (etnografia, etnograficzny) przedstawiciel jednego z ludów lub narodów indoeuropejskich, zamieszkujących wschodnią i południowo-wschodnią część Europy; Slav
Słońce ˈswɔ̃j̃nʦ̑ɛ
pn (astronomia, astronomiczny) centralne ciało niebieskie Układu Słonecznego; najbliższa Ziemi gwiazda; najjaśniejszy obiekt na niebie; Sun
Słupsk swupsk
n (geografia, geograficzny) miasto w północnej Polsce; Slupsk
T-shirt t‿ʃʲirt
n (krawiectwo) koszulka z krótkim rękawem T-shirt
TAWS
acronym (lotnictwo, lotniczy) (technologia, technika, techniczny) = (angielski) Terrain Awareness and Warning System → system ostrzegania przed zbyt niskim lotem TAWS
TEFL
acronym (edukacja, edukacyjny) nauczanie języka angielskiego jako języka obcego; TEFL
TJ
acronym = (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) Towarzystwo Jezusowe (jezuici) SJ
TSR
acronym = (psychologia, psychologiczny) terapia skoncentrowana na rozwiązaniach; SFBT
TV
acronym = telewizja, telewizyjny TV
Tabor
pn (geografia, geograficzny) (biblijny) góra w Galilei na północy Izraela; Tabor (geografia, geograficzny) jeden z grzbietów górskich w Pieninach; Tabor (geografia, geograficzny) nazwa cieków wodnych w Izraelu i Polsce Tabor (geografia, geograficzny) toponim, nazwa miast, miejscowości, gmin lub ich części w Polsce i innych krajach Tabor
Tadeusz taˈdɛ<sup>w</sup>uʃ
pn imię męskie; Thaddaeus Thaddeus
Tadź Mahal
pn (historia, historyczny, historycznie) (architektura, architektoniczny) mauzoleum w indyjskim mieście Agra, wzniesione przez Szahdżahana, władcę z dynastii Wielkich Mogołów, dla zmarłej żony Mumtaz Mahal; Taj Mahal
Tadżyk ˈtaʤ̑ɨk
n obywatel Tadżykistanu Tajik
Tadżykistan ˌtaʤ̑ɨˈcistãn
pn (geografia, geograficzny) państwo w Azji; Tajikistan
Tag tak
pn (geografia, geograficzny) rzeka na Półwyspie Iberyjskim; Tagus
Taganrog
pn (geografia, geograficzny) (administracja) portowe miasto nad Morzem Azowskim w Rosji, w obwodzie rostowskim; Taganrog
Tahitańczyk
n mieszkaniec wyspy Tahiti Tahitian
Tahiti
pn (geografia, geograficzny) wyspa na południowym Pacyfiku, należąca do Polinezji Francuskiej; Tahiti
Taj
n członek ludu azjatyckiego, przedstawiciel narodowości tajskiej, zamieszkującej głównie Tajlandię Thai
Tajlandczyk tajˈlãnṭʧ̑ɨk
n obywatel Tajlandii Thai
Tajlandia tajˈlãndʲja
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Azji; Thailand
Tajpej ˈtajpɛj
pn (geografia, geograficzny) stolica Tajwanu; Taipei
Tajwan ˈtajvãn
n (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) Republika Chińska, państwo na wyspie Tajwan (1.1), przez Chińską Republikę Ludową uznawane za zbuntowaną prowincję; Taiwan (geografia, geograficzny) wyspa na Oceanie Spokojnym; Taiwan
Tales ˈtalɛs
pn (historia, historyczny, historycznie) filozof i uczony starożytnej Grecji z przełomu VII i VI w. p.n.e.; Thales
Talia ˈtalʲja
pn (mitologia grecka) muza komedii, jedna z towarzyszek Apolla; córka Zeusa i Mnemosyne; Thalia
Talos ˈtalɔs
pn (mitologia grecka) postać mitologiczna, niezwykle zdolny uczeń Dedala, którego ten z zazdrości strącił ze szczytu wzgórza akropolu; Talos (mitologia grecka) postać mitologiczna, olbrzym z brązu, strzegący Krety przed piratami i obcymi; Talos
Talus ˈtalus
pn (mitologia grecka) postać mitologiczna, niezwykle zdolny uczeń Dedala, którego ten z zazdrości strącił ze szczytu wzgórza akropolu; Talos (mitologia grecka) postać mitologiczna, olbrzym z brązu, strzegący Krety przed piratami i obcymi; Talos
Tamara tãˈmara
pn imię żeńskie pochodzenia semickiego; Tamara
Tambow
pn (geografia, geograficzny) miasto obwodowe w środku europejskiej części Rosji, położone nad rzeką Cną; Tambov
Tamil
n (etnografia, etnograficzny) przedstawiciel narodu drawidyjskiego, posługującego się językiem tamilskim i zamieszkującego indyjski stan Tamil Nadu i północno-wschodnią część Sri Lanki Tamil
Tamiza tãˈmʲiza
pn (geografia, geograficzny) rzeka w południowej Anglii; Thames
Tanatos tãˈnatɔs
pn (mitologia grecka) bóg i uosobienie śmierci utożsamiany z rzymską Mors; Thanatos
Tanganika
pn (geografia, geograficzny) (administracja) planowana prowincja w Demokratycznej Republice Konga; Tanganyika (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kontynentalna część Tanzanii, była kolonia Cesarstwa Niemieckiego, a między 1961 a 1964 niepodległe państwo; Tanganyika (geografia, geograficzny) jezioro w Afryce Wschodniej w strefie ryftu wschodnioafrykańskiego; Tanganyika
Tangier ˈtãŋʲɟɛr
pn (geografia, geograficzny) miasto w północno-zachodnim Maroku w Zatoce Tangerskiej, port nad Cieśniną Gibraltarską; Tangier
Tangut ˈtãŋɡut
n (etnografia, etnograficzny) przedstawiciel koczowniczego plemienia pochodzenia tybetańskiego Tangut
Tantal ˈtãntal
pn (mitologia grecka) syn Zeusa i Pluto, ojciec Niobe i Pelopsa, władca góry Sipylos w Lidii; Tantalus
Tanzania tãw̃ˈzãɲja
n (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo we wschodniej Afryce ze stolicą w Dodoma; Tanzania
Tarcza ˈtarʧ̑a
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba południowego; Scutum
Tarcza Sobieskiego
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba południowego; Scutum Sobieski
Tarent
pn (geografia, geograficzny) miasto i gmina w regionie Apulia, w prowincji Tarent, w południowych Włoszech; Taranto
Tarnopol
pn (geografia, geograficzny) miasto na Ukrainie; Ternopil
Tarragona
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto we wschodniej Hiszpanii nad Morzem Śródziemnym, w południowej Katalonii; Tarragona
Tars
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) starożytne miasto w południowej Azji Mniejszej, obecnie tureckie Tarsus; Tarsus
Tartar
pn (biblijny) piekło Tartarus (mitologia, mitologiczny) najniższa część krainy podziemia; Tartarus (mitologia, mitologiczny) bóstwo personifikujące otchłanie podziemi, syn Gai i Etera; Tartarus
Tartus
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto portowe w północno-zachodniej Syrii; Tartus
Tarym
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rzeka w zachodnich Chinach, w bezodpływowej Kotlinie Kaszgarskiej; Tarim River
Tasmania tasˈmãɲja
pn (geografia, geograficzny) wyspa u wybrzeża Australii; Tasmania
Taszkent ˈtaʃkɛ̃nt
pn (geografia, geograficzny) (administracja) stolica Uzbekistanu; Tashkent
Tatar
n (etnografia, etnograficzny) mężczyzna lub chłopiec narodowości tatarskiej; Tatar
Tatry ˈtatrɨ
pn (geografia, geograficzny) góry w Polsce i Słowacji; Tatra Tatra Mountains Tatras
Tatry Wysokie
pn (geografia, geograficzny) pasmo górskie w Karpatach; High Tatra Mountains High Tatras
Tauryda
pn (książkowy) (geografia, geograficzny) Krym Taurica Tauris
Tb tɛ‿ˈbɛ ˈcɕɛ̃ŋɡa tɔˈbʲjaʃa
abbreviation = Księga Tobiasza Tb Tob
Tbilisi ˌtbʲiˈlʲisʲi
pn (geografia, geograficzny) miasto, stolica Gruzji; Tbilisi
Tebriz
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w północno-zachodnim Iranie; Tabriz
Teby
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) starożytne miasto w Górnym Egipcie, położone nad Nilem; Thebes (geografia, geograficzny) miasto w Grecji, w Beocji; Thebes
Tedżen
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w południowym Turkmenistanie, w wilajecie achalskim; Tejen
Teheran tɛˈxɛrãn
pn (geografia, geograficzny) stolica Iranu; Tehran Teheran
Teksas ˈtɛksas
pn (geografia, geograficzny) stan w Stanach Zjednoczonych; Texas
Teksańczyk
n mieszkaniec Teksasu Texan
Tel Awiw
pn (geografia, geograficzny) właściwie Tel Awiw-Jafa, miasto w Izraelu nad Morzem Śródziemnym; Tel Aviv
Telawi
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto we wschodniej Gruzji, stolica regionu Kachetia; Telavi
Temida tɛ̃ˈmʲida
pn (mitologia grecka) bogini prawa i praworządności przedstawiana jako kobieta z opaską na oczach, wagą i mieczem w dłoni; córka Uranosa i Gai; druga żona Zeusa; matka hor i Mojr; siostra Fojbe, Hyperiona, Japeta, Kojosa, Kriosa, Kronosa, Mnemosyne, Okeanosa, Rei, Tei i Tetydy oraz cyklopów niebiańskich i hekatonchejrów; jedna z tytanid; Themis
Teneryfa
pn (geografia, geograficzny) hiszpańska wyspa w archipelagu Wysp Kanaryjskich; Tenerife
Tennessee
pn (geografia, geograficzny) (administracja) stan na południowym wschodzie Stanów Zjednoczonych; Tennessee
Teodor tɛˈɔdɔr
pn polskie imię męskie pochodzenia greckiego; Theodore
Teodoryk
pn rzadkie polskie imię męskie; Derek
Teofania ˌtɛɔˈfãɲja
pn imię żeńskie pochodzenia greckiego; Tiffany
Teofil tɛˈɔfʲil
pn polskie imię męskie pochodzenia greckiego; Theophilus
Teresa tɛˈrɛsa
pn polskie imię żeńskie pochodzenia greckiego; Teresa Theresa
Termez
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w południowo-wschodniej części Uzbekistanu, port na prawym brzegu Amu-darii; Termez
Termopile ˌtɛrmɔˈpʲilɛ
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) strategiczne, wąskie przejście między pasmem górskim Oita a wodami Zatoki Malijskiej, prowadzące z Tesalii do Grecji środkowej w pobliżu miejscowości Lamia w Grecji; Thermopylae
Terpsychora ˌtɛrpsɨˈxɔra
pn (mitologia grecka) muza tańca i pieśni chóralnej, jedna z towarzyszek Apolla; córka Zeusa i Mnemosyne; Terpsichore
Tertulian
pn imię męskie; Tertullian
Teruel
pn (geografia, geograficzny) (administracja) prowincja w Hiszpanii, w Aragonii ze stolicą w Teruel (1.1); Teruel (geografia, geograficzny) miasto w Hiszpanii, w Aragonii; Teruel
Terytoria Północno-Zachodnie ˌtɛrɨˈtɔrʲja ˌpuwnɔʦ̑nɔ‿zaˈxɔdʲɲɛ
pn (geografia, geograficzny) jedno z trzech terytoriów kanadyjskich; Northwest Territories
Terytorium Wyspy Bożego Narodzenia
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) oficjalna nazwa Wyspy Bożego Narodzenia, australijskiego terytorium zależnego Territory of Christmas Island
Tesalia tɛˈsalʲja
pn (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna w Grecji; Thessaly
Tetyda tɛˈtɨda
pn (geologia, geologiczny) praocean rozdzielający Europę i Afrykę; Tethys (mitologia grecka) bogini i uosobienie żeńskiej płodności morza; córka Uranosa i Gai; żona Okeanosa i matka okeanid; siostra Fojbe, Hyperiona, Japeta, Kojosa, Kriosa, Kronosa, Mnemosyne, Okeanosa, Rei, Tei i Temidy oraz cyklopów niebiańskich i hekatonchejrów; jedna z tytanid; Tethys (mitologia grecka) nimfa; córka Nereusa i żona Peleusa; matka Achillesa; jedna z nereid; Thetis
Teuton
n (etnografia, etnograficzny) (historia, historyczny, historycznie) członek starożytnego plemienia wywodzącego się z Półwyspu Jutlandzkiego Teuton
Tezeusz tɛˈzɛ<sup>w</sup>uʃ
pn (mitologia grecka) heros ateński i pogromca Minotaura, syn Egeusza (albo Posejdona) i Ajtry; Theseus
Thimphu
pn (geografia, geograficzny) stolica Bhutanu Thimphu
Thorshavn
pn (geografia, geograficzny) stolica Wysp Owczych; Tórshavn
Timbuktu
pn (geografia, geograficzny) miasto w Mali, nad rzeką Niger; Timbuktu
Timor ˈtʲĩmɔr
pn (geografia, geograficzny) wyspa w południowo-wschodniej Azji; Timor
Timor Wschodni ˈtʲĩmɔr ˈfsxɔdʲɲi
pn (geografia, geograficzny) państwo w Azji; East Timor
Timorczyk tʲĩˈmɔrʧ̑ɨk
n obywatel Timoru Wschodniego East Timorese
Timorka tʲĩˈmɔrka
n obywatelka Timoru Wschodniego East Timorese
Tipasa
pn (geografia, geograficzny) (administracja) prowincja wchodząca w skład Algierii, leży w północnej części kraju, nad Morzem Śródziemnym Tipaza (geografia, geograficzny) miasto w północnej Algierii nad Morzem Śródziemnym, stolica prowincji Tipasa (1.2); Tipaza
Tirsa
pn (geografia, geograficzny) (biblijny) miasto w Samarii, stanowisko archeologiczne; Tirzah
Tiumeń
pn (geografia, geograficzny) miasto obwodowe w syberyjskiej części Rosji, położone nad rzeką Turą; Tyumen
Tobago
pn (geografia, geograficzny) karaibska wyspa na Atlantyku u północno-wschodnich wybrzeży Ameryki Południowej, na północny wschód od Trynidadu z którym tworzy jedno państwo Trynidad i Tobago; Tobago
Tobiasz ˈtɔbʲjaʃ
pn imię męskie; Tobias Tobit
Tobolsk
pn (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze 13125 z pasa głównego asteroid; Tobolsk (geografia, geograficzny) miasto w Rosji, w obwodzie tiumeńskim, u ujścia rzeki Toboł do Irtysza; Tobolsk
Tobruk
pn (geografia, geograficzny) miasto w Libii nad Morzem Śródziemnym; Tobruk Tubruq
Togijczyk tɔˈɟijʧ̑ɨk
n obywatel Togo Togolese
Togliatti
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, w obwodzie samarskim, port nad Wołgą; Tolyatti
Togo ˈtɔɡɔ
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Afryce ze stolicą w Lomé; Togo
Tokaj
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto powiatowe w północno-wschodnich Węgrzech; Tokaj
Tokio ˈtɔcɔ
pn (geografia, geograficzny) stolica Japonii; Tokyo
Toledo
pn (geografia, geograficzny) miasto w środkowej Hiszpanii; Toledo
Tomasz ˈtɔ̃maʃ
pn imię męskie; Thomas
Tomek ˈtɔ̃mɛk
pn (zdrobniale) Tomasz Tom Tommy
Tomsk
pn (geografia, geograficzny) miasto obwodowe położone w syberyjskiej części Rosji, nad rzeką Tom; Tomsk
Tonga ˈtɔ̃ŋɡa
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) jedno z państw w Oceanii; Tonga
Tongijczyk tɔ̃ŋʲˈɟijʧ̑ɨk
n obywatel Tonga Tongan
Tongijka tɔ̃ŋʲˈɟijka
n obywatelka Tonga Tongan
Tonia ˈtɔ̃ɲa
pn poufała forma żeńskiego imienia Antonina Tonia
Tora ˈtɔra
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) święta księga judaizmu składająca się z pięciu ksiąg; Torah
Toronto tɔˈrɔ̃ntɔ
pn (geografia, geograficzny) największe miasto Kanady, stolica prowincji Ontario Toronto
Torżok
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, w obwodzie twerskim, nad Twercą; Torzhok
Toskania tɔˈskãɲja
pn (geografia, geograficzny) (administracja) kraina historyczna i region administracyjny w środkowych Włoszech; Tuscany
Tours
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w środkowej Francji, nad rzeką Loarą, w Turenii; Tours
Trajan
pn historyczne, łacińskie imię męskie Trajan
Transeufratea
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) starożytny kraj na Bliskim Wschodzie, zależny od Babilonii Trans-Euphrates
Trewir
pn (geografia, geograficzny) miasto na prawach powiatu w zachodnich Niemczech, w kraju związkowym Nadrenia-Palatynat, port nad Mozelą; Trier
Triduum Paschalne
n (kościelny) w liturgii chrześcijańskiej dni od Wielkiego Czwartku do Niedzieli Wielkanocnej włącznie; Easter Triduum Paschal Triduum
Triest
pn (geografia, geograficzny) portowe miasto w północno-wschodnich Włoszech, nad Morzem Adriatyckim, stolica regionu autonomicznego Friuli-Wenecja Julijska i prowincji Triest; Trieste
Tripoli trʲiˈpɔlʲi
pn (geografia, geograficzny) miasto w Libii Tripoli (geografia, geograficzny) miasto w Grecji, na Peloponezie; Tripoli (geografia, geograficzny) miasto w Libanie Tripoli
Tristan ˈtrʲistãn
pn (mitologia celtycka) (sztuka) (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) imię bohatera tragicznej, niespełnionej miłości; Tristan
Troada
n (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) starożytna kraina w Azji Mniejszej, pomiędzy Morzem Egejskim a Hellespontem i rzeką Ajespos, obecnie jest to półwysep Biga; Troad Troas
Troick
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, w obwodzie czelabińskim, nad Ujem w dorzeczu Obu; Troitsk
Troja ˈtrɔja
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) starożytne miasto położone w Troadzie u zachodnich wybrzeży Azji Mniejszej; Troy
Troyes
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto we Francji, położone nad Sekwaną, w regionie Grand Est, historyczna stolica Szampanii; Troyes
Trybunał Konstytucyjny
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) polski sąd, którego podstawowym zadaniem jest kontrolowanie zgodności z konstytucją ustaw oraz aktów prawnych niższej rangi niż ustawa; Constitutional Tribunal constitutional court
Trydent
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto i gmina w północnych Włoszech; Trent (geografia, geograficzny) (administracja) prowincja w północnych Włoszech; Trentino
Trynidad
pn (geografia, geograficzny) wyspa w Małych Antylach, na Oceanie Atlantyckim, u północno-wschodnich wybrzeży Ameryki Południowej; Trinidad
Trynidad i Tobago trɨ̃ˈɲidat ˌi‿tɔˈbaɡɔ
pn (geografia, geograficzny) państwo w archipelagu Małych Antyli, położone u wybrzeży Ameryki Południowej; Trinidad and Tobago
Trypolis trɨˈpɔlʲis
pn (geografia, geograficzny) miasto, stolica Libii; Tripoli (geografia, geograficzny) miasto w północnym Libanie nad Morzem Śródziemnym; Tripoli
Trzeci Rzym ˈṭʃɛʨ̑i ˈʒɨ̃m
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) inne określenie Moskwy; Third Rome
Trzeci Świat ˈṭʃɛʨ̑i ˈɕfʲjat
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (historia, historyczny, historycznie) XX wiek grupa państw nienależąca ani do bloku kapitalistycznego (pod przewodnictwem Stanów Zjednoczonych), ani do komunistycznego (ZSRR) Third World (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) kraje słabo rozwinięte gospodarczo, przeważnie byłe kolonie; Third World
Trzej Królowie ˈṭʃɛj kruˈlɔvʲjɛ
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) postaci z biblijnej opowieści, które podążając za Gwiazdą Betlejemską przybyły do nowonarodzonego Chrystusa z darami; Biblical Magi Magi Three Kings Three Wise Men
Trzy Biskupstwa
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna leżąca w większości na terenie obecnego regionu Grand Est, wyodrębniona w 1552 roku wraz z przejęciem przez króla francuskiego biskupstw Metzu, Toulu i Verdun wraz z miastami cesarskimi i fragmentem księstwa Luksemburga; Three Bishoprics
Trójca Święta ˈtrujʦ̑a ˈɕfʲjɛ̃nta
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w doktrynie chrześcijańskiej: trzy postacie (Bóg Ojciec, Syn Boży i Duch Święty), pod którymi przejawia się jeden Bóg; Trinity
Trójkąt ˈtrujkɔ̃nt
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba północnego; Triangulum
Trójkąt Południowy ˈtrujkɔ̃nt ˌpɔwudʲˈɲɔvɨ
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba południowego; Triangulum Australe
Trójmiasto trujˈmʲjastɔ
n (geografia, geograficzny) (administracja) zespół miejski, który tworzą następujące miasta: Gdańsk, Gdynia, Sopot; Tricity
Trójmorze
pn (ekonomia, ekonomiczny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) międzynarodowa inicjatywa gospodarczo-polityczna krajów wschodniej Europy; Three Seas Initiative
Trójporozumienie ˌtrujpɔrɔzũˈmʲjɛ̇̃ɲɛ
n (historia, historyczny, historycznie) nazwa szeregu porozumień pomiędzy Francją, Rosją i Wielką Brytanią z przełomu XIX i XX w; Triple Entente
Trójprzymierze ˌtrujpʃɨ̃ˈmʲjɛʒɛ
pn (historia, historyczny, historycznie) sojusz pomiędzy Niemcami, Austro-Węgrami i Włochami z 1888 r.; Triple Alliance
Tuapse
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, w Kraju Krasnodarskim, port nad Morzem Czarnym; Tuapse
Tuareg tuˈ<sup>w</sup>arɛk
n (etnografia, etnograficzny) nomada, członek ludu berberyjskiego zamieszkującego obszary Sahary, głównie w Algierii, Libii, Mali, Nigrze i Burkina Faso Tuareg
Tukan ˈtukãn
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba południowego; Tucana
Tulcza
pn (geografia, geograficzny) miasto w Rumunii, w Dobrudży; Tulcea
Tulon
pn (geografia, geograficzny) miasto i gmina we Francji, w regionie Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże, w departamencie Var; Toulon
Tuluza tuˈluza
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w południowej Francji, położone nad Garonną; Toulouse
Tunezja tũˈnɛzʲja
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Afryce; Tunisia
Tunezyjczyk ˌtũnɛˈzɨjʧ̑ɨk
n obywatel Tunezji Tunisian
Tunis ˈtũɲis
pn (geografia, geograficzny) stolica Tunezji; Tunis
Turcja ˈturʦ̑ʲja
pn (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (geografia, geograficzny) państwo na pograniczu Europy i Azji; Turkey
Turecka Republika Cypru Północnego tuˈrɛʦ̑ka rɛˈpublʲika ˈʦ̑ɨpru ˌpuwnɔʦ̑ˈnɛɡɔ
pn państwo w północnej części Cypru, nieuznawane przez społeczność międzynarodową; Turkish Republic of Northern Cyprus
Turek ˈturɛk
n osoba narodowości tureckiej lub obywatel Turcji Turk Turkish
Turfan
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w północno-zachodnich Chinach, w regionie autonomicznym Sinciang, w Kotlinie Turfańskiej; Turfan Turpan
Turgowia
pn (geografia, geograficzny) (administracja) niemieckojęzyczny kanton w północno-wschodniej Szwajcarii; Thurgau
Turkmen ˈturkmɛ̃n
n obywatel Turkmenistanu Turkmen
Turkmenbaszy
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto portowe nad Morzem Kaspijskim, w zachodnim Turkmenistanie w wilajecie balkańskim; Türkmenbaşy
Turkmenistan ˌturkmɛ̃ˈɲistãn
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) jedno z państw w Azji Środkowej; Turkmenistan
Turks i Caicos
pn (geografia, geograficzny) terytorium zależne Wielkiej Brytanii w Ameryce Środkowej, na Oceanie Atlantyckim; Turks and Caicos Islands
Turyn ˈturɨ̃n
pn (geografia, geograficzny) miasto w północno-zachodnich Włoszech nad rzeką Pad; stolica Piemontu; Turin
Turyngia tuˈrɨ̃ŋʲɟja
pn (administracja) (geografia, geograficzny) kraj związkowy w Republice Federalnej Niemiec ze stolicą w Erfurcie; Thuringia
Tuszetia
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) kraina historyczna w północno-wschodniej Gruzji; Tusheti
Tutanchamon
pn (historia, historyczny, historycznie) jeden z faraonów; Tutankhamon Tutankhamun
Tuvalu tuˈvalu
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) wyspiarskie państwo ze stolicą w Vaiaku, położone w Oceanii, na południe od równika; Tuvalu
Tuła
pn (geografia, geograficzny) miasto w europejskiej części Rosji, nad Upą, stolica obwodu tulskiego; Tula
Twer
pn (geografia, geograficzny) miasto obwodowe w europejskiej części Rosji, nad Wołgą, przy ujściu Twercy; Tver
Tyber ˈtɨbɛr
pn (geografia, geograficzny) rzeka we Włoszech przepływająca przez Rzym; Tiber
Tyberiada
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Izraelu, w Dystrykcie Północnym, nad Jeziorem Tyberiadzkim; Tiberias
Tybet ˈtɨbɛt
pn (geografia, geograficzny) region historyczno-geograficzny położony na Wyżynie Tybetańskiej; Tibet kraj na Wyżynie Tybetańskiej Tibet
Tybetańczyk ˌtɨbɛˈtãj̃n͇ʧ̑ɨk
n mieszkaniec Tybetu, Tybetańskiego Regionu Autonomicznego Tibetan
Tyche ˈtɨxɛ
pn (astronomia, astronomiczny) jedna z hipotetycznych planet w Układzie Słonecznym; Tyche (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze katalogowym 258; Tyche (mitologia grecka) bogini i uosobienie przypadku, ślepego losu, szczęścia (pomyślności, powodzenia) i nieszczęścia oraz opiekunka miast, utożsamiana z rzymską Fortuną; Tyche
Tyfon
pn (mitologia grecka) potwór z mitów greckich, pół człowiek, pół zwierzę o ogromnym wzroście i sile; Typhon
Tygrys ˈtɨɡrɨs
pn (geografia, geograficzny) rzeka na Bliskim Wschodzie, przepływa przez Turcję, Syrię i Irak; Tigris
Tylny Ren
pn (geografia, geograficzny) jedno z dwóch źródłowych ramion Renu Posterior Rhine
Tylża
pn (geografia, geograficzny) miasto położone w obwodzie kaliningradzkim, u ujścia Tylży (1.2) do Niemna (egzonim wariantowy wg KSNG); Tilsit
Tymoteusz ˌtɨ̃mɔˈtɛ<sup>w</sup>uʃ
pn imię męskie; Timothy
Tyr tɨr
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto i port w południowym Libanie, na wybrzeżu Morza Śródziemnego, w starożytności miasto fenickie; Tyre
Tyraspol
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto na terenie Mołdawii, na lewym brzegu Dniestru, stolica samozwańczej republiki Naddniestrza; Tiraspol
Tyrol
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna w północnych Włoszech i w zachodniej Austrii, rozciąga się w Alpach Wschodnich, w dolinie górnego Innu, górnej Adygi i górnej Drawy; Tyrol
Tyrolczyk
n mieszkaniec Tyrolu Tyrolean
Tyrteusz
pn (historia, historyczny, historycznie) starożytny poeta grecki, którego Ateńczycy wysłali w VII w. p.n.e. zamiast wojsk na pomoc Spartanom przeciw Meseńczykom, aby pieśniami natchnął Spartan do walki; Tyrtaeus
Tytan ˈtɨtãn
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z księżyców Saturna; Titan
Tytus ˈtɨtus
pn imię męskie; Titus
acronym (slangowo) (często internetowy) towarzysz życia SO
UE u‿ˈɛ
acronym = (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (geografia, geograficzny) (ekonomia, ekonomiczny) Unia Europejska EU
UEFA
acronym = (angielski) Union of European Football Associations → Unia Europejskich Związków Piłkarskich UEFA
UFO ˈufɔ
acronym = (angielski) unidentified flying object → NOL, niezidentyfikowany obiekt latający UFO
UGW u‿ɟɛ‿ˈvu
acronym = (ekonomia, ekonomiczny) Unia Gospodarcza i Walutowa; EMU
UKF u‿ka‿ˈɛf
acronym (technologia, technika, techniczny) = ultrakrótkie fale; VHF
UMK
acronym = (edukacja, edukacyjny) Uniwersytet Mikołaja Kopernika; NCU
UNESCO
acronym = (angielski) United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization → Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Kultury UNESCO
UNICEF
acronym = (angielski) United Nations International Children’s (Emergency) Fund → Fundusz Narodów Zjednoczonych na Rzecz Dzieci lub w innym tłumaczeniu Fundusz Narodów Zjednoczonych Pomocy Dzieciom UNICEF
UPS u‿pɛ‿ˈːs
acronym (informatyka, informatyczny) zasilacz mogący utrzymywać prawidłowe parametry pracy urządzenia elektronicznego, np. komputera po zaniku lub gwałtownym skoku napięcia w sieci zasilającej UPS
USA u‿ɛs‿ˈa
acronym = (angielski) United States of America → Stany Zjednoczone Ameryki; USA U.S.A.
USB u‿ɛz‿ˈbɛ
acronym = (informatyka, informatyczny) (angielski) Universal Serial Bus (uniwersalna magistrala szeregowa); rodzaj portu komunikacyjnego w urządzeniach komputerowych; USB
Udine
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto we Włoszech, w regionie autonomicznym Friuli-Wenecja Julijska; Udine
Uetersen
pn (geografia, geograficzny) miasto w Niemczech; Uetersen
Uganda uˈɡãnda
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w środkowej Afryce ze stolicą w Kampali; Uganda
Ugarit
pn (starożytność) (geografia, geograficzny) starożytne miasto-państwo i port o znaczeniu międzynarodowym, leżące nad Morzem Śródziemnym, na terenie obecnej Syrii; Ugarit
Uglicz
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w zachodniej części Rosji, w obwodzie jarosławskim, nad Wołgą; Uglich
Uj
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rzeka w Rosji zauralskiej i Kazachstanie, lewy dopływ Tobołu w dorzeczu Obu; Uy River
Ujgur ˈujɡur
n członek ludu tureckiego żyjącego głównie w północno-zachodnich Chinach Uyghur
Ukajali
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rzeka w Ameryce Południowej, w dorzeczu Amazonki; Ucayali
Ukraina ˌukraˈ<sup>j</sup>ĩna
n (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Europie ze stolicą w Kijowie; Ukraine
Ukraina Słobodzka
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczno-geograficzna na pograniczu północno-wschodniej Ukrainy i południowo-zachodniej Rosji; Sloboda Ukraine
Ukrainiec ˌukraˈ<sup>j</sup>ĩɲɛʦ̑
n człowiek narodowości ukraińskiej, obywatel Ukrainy, mieszkaniec Ukrainy Ukrainian
Układ Słoneczny ˈukwat swɔ̃ˈnɛʧ̑nɨ
pn (astronomia, astronomiczny) układ planetarny złożony ze Słońca, jako centralnego ciała niebieskiego, i ośmiu planet: Merkurego, Wenus, Ziemi, Marsa, Jowisza, Saturna, Urana i Neptuna oraz z pięciu planet karłowatych, tysięcy planetoid, księżyców, komet, meteoroidów i materii międzyplanetarnej; Solar System
Uljanowsk
pn (geografia, geograficzny) miasto obwodowe w południowo-zachodniej części Rosji nad Wołgą; Ulyanovsk
Ulm
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto na prawach powiatu w południowych Niemczech, w kraju związkowym Badenia-Wirtembergia; Ulm
Ulster
pn (geografia, geograficzny) jedna z prowincji Irlandii znajdująca się w jej północno-wschodniej części; Ulster
Umbria ˈũmbrʲja
pn (geografia, geograficzny) (administracja) region administracyjny w środkowych Włoszech; Umbria
Unia Europejska ˈũɲja ˌɛwrɔˈpɛjska
pn (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) organizacja zrzeszająca 28 państw europejskich; European Union
Unix
n (informatyka, informatyczny) jeden z systemów operacyjnych zapoczątkowany pod koniec lat 60. XX w. przez Bell Labs; Unix
Uppsala
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Szwecji, w prowincji historycznej Uppland; Uppsala
Ur ur
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) starożytne miasto w południowej Mezopotamii; Ur
Ural ˈural
pn (geografia, geograficzny) góry w Rosji; Urals Ural Mountains (geografia, geograficzny) rzeka w Rosji i Kazachstanie; Ural
Uran ˈurãn
pn (astronomia, astronomiczny) siódma według oddalenia od Słońca planeta Układu Słonecznego, odkryta 1781, widzialna gołym okiem; jedna z planet jowiszowych, planet górnych i planet zewnętrznych; Uranus
Urania uˈrãɲja
pn (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze katalogowym 30, z pasa głównego planetoid, odkryta w 1854 r.; Urania (mitologia grecka) muza astronomii (łącznie z astrologią), jedna z towarzyszek Apolla; córka Zeusa i Mnemosyne; Urania (mitologia grecka) przydomek Afrodyty Urania (mitologia grecka) jedna z okeanid Urania
Uranos uˈrãnɔs
pn (mitologia grecka) bóg i uosobienie nieba; syn i mąż Gai, ojciec tytanów (Hyperiona, Japetosa, Kojosa, Kriosa, Kronosa, Okeanosa), tytanid (Fojbe, Mnemosyne, Rei, Tei, Temidy, Tetydy), hekatonchejrów, cyklopów niebiańskich, Erynii, gigantów i nimf jesionowych; Uranus
Urban ˈurbãn
pn imię męskie; Urban
Urengoj
pn (geografia, geograficzny) (administracja) osiedle typu miejskiego w azjatyckiej części Rosji, położone na północno-zachodniej Syberii; Urengoy
Urgencz
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w południowo-środkowym Uzbekistanie, w dolinie Amu-darii; Urgench
Uriasz
pn (biblijny) imię męskie Uriah
Urlyk
pn polskie imię męskie pochodzenia germańskiego Ulric
Urmia
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Iranie; Urmia
Urszula urˈʃula
pn imię żeńskie; Ursula
Urugwaj uˈruɡvaj
pn (geografia, geograficzny) państwo w Ameryce Południowej; Uruguay
Ussuryjsk
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, w Kraju Nadmorskim, na Dalekim Wschodzie; Ussuriysk
Ust-Ilimsk
pn (geografia, geograficzny) miasto w azjatyckiej części Rosji, w obwodzie irkuckim, nad Angarą, w pobliżu ujścia Ilimu; Ust-Ilimsk
Ust-Ordyński
pn (geografia, geograficzny) (administracja) osiedle w Rosji, w obwodzie irkuckim; Ust-Ordynsky
Ust-Ługa
pn (geografia, geograficzny) (administracja) osiedle w Rosji, w obwodzie leningradzkim, nad rzeką Ługą w pobliżu jej ujścia do Zatoki Fińskiej; Ust-Luga
Utah
pn (geografia, geograficzny) (administracja) gmina w USA, w stanie Indiana Utah (geografia, geograficzny) (administracja) stan w USA ze stolicą w Salt Lake City; Utah (geografia, geograficzny) jezioro w Wielkiej Kotlinie w USA; Utah
Uws-nur
pn (geografia, geograficzny) bezodpływowe, słone jezioro na pograniczu Mongolii i Rosji Uvs
Uzbek ˈuzbɛk
n (przestarzałe, przestarzały) obywatel Uzbekistanu Uzbek członek narodu Uzbeków Uzbek
Uzbekistan ˌuzbɛˈcistãn
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Azji; Uzbekistan
Uznam
pn (geografia, geograficzny) wyspa przybrzeżna na Bałtyku zamykająca od północnego zachodu Zalew Szczeciński, podzielona między Polskę a Niemcy Usedom
Uzłowaja
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, w obwodzie tulskim; Uzlovaya
Ułan Ude
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w azjatyckiej części Rosji, stolica Buriacji; Ulan-Ude
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rzeka na Ukrainie, płynąca przez Polesie, prawy dopływ Prypeci; Uzh (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rzeka w dorzeczu Dunaju, przepływająca przez Ukrainę i Słowację, uchodzi do Laborca; Uzh
VGA fawʲ‿ɟɛ‿ˈa
acronym (informatyka, informatyczny) standard komputerowych kart graficznych; VGA
VHF faw‿xa‿ˈɛf
n fale ultrakrótkie, UKF VHF
VIP vʲip
acronym ktoś bardzo ważny, najczęściej ze świata polityki lub biznesu; VIP
VLAN
acronym (informatyka, informatyczny) wirtualna sieć lokalna VLAN
Vancouver
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Kanadzie Vancouver (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w USA w stanie Waszyngton Vancouver (geografia, geograficzny) wyspa w Kanadzie na Oceanie Spokojnym Vancouver Island
Vanuatu
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) niewielki kraj wyspiarski w Oceanii; Vanuatu
Vicenza
pn (geografia, geograficzny) (administracja) prowincja w północno-wschodnich Włoszech, w regionie Wenecja Euganejska; Vicenza (geografia, geograficzny) miasto w północno-wschodnich Włoszech, w regionie Wenecja Euganejska; Vicenza
Vichy
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w środkowej Francji, w regionie Owernia-Rodan-Alpy; Vichy
Victoria
pn (geografia, geograficzny) stolica Seszeli; Victoria
W v
abbreviation = (gramatyka) wołacz voc. = (meteorologia, meteorologiczny) wyż H = (termin karciany) walet J Kn
WC vu‿ˈʦ̑ɛ
n ubikacja WC shitter toilet
WF
acronym = (edukacja, edukacyjny) wychowanie fizyczne; PE
WNP vu‿ɛ̃n‿ˈpɛ
acronym = Wspólnota Niepodległych Państw; CIS
WOS vɔs
acronym = (szkolnictwo, szkolny) wiedza o społeczeństwie personal and social education
WPZiB ˌvu‿pɛ‿zɛt‿i‿ˈbɛ
acronym (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa CFSP
WTF vu‿tɛ‿ˈːf
acronym = (matematyka, matematyczny) wielkie twierdzenie Fermata; FLT
WWW
acronym (informatyka, informatyczny) (technologia, technika, techniczny) ogólnoświatowa sieć usług elektronicznych udostępniająca dokumenty przy pomocy łącz; WWW
WZK vu‿zɛt‿ˈka
acronym = woda zasilająca kocioł BFW
Wacław ˈvaʦ̑waf
pn imię męskie pochodzenia czeskiego; Wenceslas
Waga ˈvaɡa
pn (astronomia, astronomiczny) (astrologia, astrologiczny) siódmy znak zodiaku, w którym Słońce znajduje się od 23 września do 22 października; Libra (astronomia, astronomiczny) zodiakalny gwiazdozbiór nieba południowego, w Polsce widoczny wiosną i latem; Libra
Wagria
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna w północnych Niemczech, we wschodniej części Holsztynu, ograniczona od zachodu murem saskim (Limes saxonicus) od południa biegiem rzeki Trawny z pozostałych zaś stron Bałtykiem; Wagria
Wahid ˈvaçit
pn imię męskie pochodzenia arabskiego Waheed
Walcerz ˈvalʦ̑ɛʃ
n (staropolski) imię męskie Walter
Walencja vaˈlɛ̃nʦ̑ʲja
pn (geografia, geograficzny) miasto w Hiszpanii; Valencia
Walenty vaˈlɛ̃ntɨ
pn imię męskie; Valentin
Walhalla
n (mitologia, mitologiczny) w mitologii nordyckiej raj, który czeka wojowników poległych w boju Valhalla
Walia ˈvalʲja
pn (geografia, geograficzny) jeden z czterech historycznych krajów Wielkiej Brytanii; Wales
Walijczyk vaˈlʲijʧ̑ɨk
n mieszkaniec Walii Welshman
Walijka
n mieszkanka Walii Welshwoman
Walonia
pn (geografia, geograficzny) kraina historyczna w południowej Belgii Walloon Wallonia
Walonka
n mieszkanka Walonii Walloon
Wardar
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rzeka w Republice Macedonii i regionie Macedonia północnej Grecji; Vardar
Warkocz Bereniki ˈvarkɔʤ̑ ˌbɛrɛ̃ˈɲici
pn (astronomia, astronomiczny) gwiazdozbiór nieba północnego; Coma Berenices Berenice's Hair
Warna
pn (geografia, geograficzny) miasto w Bułgarii, port nad Morzem Czarnym, stolica obwodu Warna; Varna
Warszawa varˈʃava
pn (geografia, geograficzny) stolica Polski, największe polskie miasto; Warsaw
Wasza Wysokość
n zwrot grzecznościowy w stosunku do osoby z rodziny królewskiej lub książęcej Your Highness Your Majesty
Waszyngton vaˈʃɨ̃ŋktɔ̃n
pn (geografia, geograficzny) stan w Stanach Zjednoczonych; Washington (geografia, geograficzny) stolica Stanów Zjednoczonych; Washington
Watykan vaˈtɨkãn
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Europie; Vatican Vatican City (geografia, geograficzny) wzgórze w Rzymie; Vatican Hill
Wałach
n (etnografia, etnograficzny) mężczyzna należący do grupy etnograficznej ludności polskiej, zamieszkującej obszar Śląska Cieszyńskiego, w okolicy Cieszyna i Skoczowa; Vlach
Wałdaj
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto rejonowe w Rosji, w obwodzie nowogrodzkim; Valday
Wega ˈvɛɡa
pn (astronomia, astronomiczny) najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Lutni; jedna z najjaśniejszych gwiazd na niebie; Vega
Weimar
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto na prawach powiatu w Niemczech, w kraju związkowym Turyngia; Weimar
Weje
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) starożytne miasto etruskie, przeciwnik Rzymu, zdobyte przez niego w 396 roku p.n.e.; Veii
Wellington
pn (geografia, geograficzny) stolica Nowej Zelandii; Wellington
Wenecja vɛ̃ˈnɛʦ̑ʲja
pn (geografia, geograficzny) miasto we Włoszech, wcześniej również państwo; Venice
Wenecja Euganejska vɛ̃ˈnɛʦ̑ʲja ˌɛwɡãˈnɛjska
pn (geografia, geograficzny) region we Włoszech; Veneto
Wenecja Julijska
pn (geografia, geograficzny) kraina nad północnym Adriatykiem, podzielona obecnie między Włochy, Chorwację i Słowenię, pokrywała się w dużym stopniu z Pobrzeżem Austriackim Julian March Julian Venetia
Wenecja Trydencka
pn (geografia, geograficzny) kraina w obecnych Włoszech, której obszar pokrywa się z regionem Trydent-Górna Adyga Tridentine Venetia
Wenecjanin ˌvɛ̃nɛˈʦ̑ʲjä̃ɲĩn
n (geografia, geograficzny) mieszkaniec Wenecji Euganejskiej Venetian (historia, historyczny, historycznie) obywatel Rzeczpospolitej / Republiki Weneckiej Venetian
Wenezuela ˌvɛ̃nɛzuˈ<sup>w</sup>ɛla
pn (geografia, geograficzny) państwo w Ameryce Południowej ze stolicą w Caracas; Venezuela
Wenezuelczyk ˌvɛ̃nɛzuˈ<sup>w</sup>ɛlʧ̑ɨk
n obywatel lub mieszkaniec Wenezueli Venezuelan
Wengen
pn (geografia, geograficzny) wieś w Szwajcarii, w kantonie Berno, w Alpach Berneńskich; znana miejscowość turystyczna i alpejski ośrodek sportów zimowych; Wengen
Wenus ˈvɛ̃nus
pn (astronomia, astronomiczny) druga według oddalenia od Słońca planeta Układu Słonecznego, znana w starożytności, widzialna gołym okiem; jedna z planet ziemiopodobnych, planet dolnych i planet wewnętrznych; trzeci (po Słońcu i Księżycu) najjaśniejszy obiekt na niebie; Venus (mitologia rzymska) bogini piękna i miłości, utożsamiana z grecką Afrodytą; Venus
Wenusjanin ˌvɛ̃nuˈsʲjä̃ɲĩn
n (fantastyka naukowa, ang. „science fiction”) hipotetyczny mieszkaniec Wenus Venusian
Werona
pn (geografia, geograficzny) miasto w północno-wschodnich Włoszech, w regionie administracyjnym Wenecja Euganejska; Verona (geografia, geograficzny) (administracja) włoska prowincja ze stolicą w Weronie (1.1) Verona
Weronika ˌvɛrɔ̃ˈɲika
pn polskie imię żeńskie pochodzenia greckiego; Veronica
Wesołych Świąt vɛˈsɔwɨç ˈɕfʲjɔ̃nt
interjection …używana do życzenia komuś miłych świąt Bożego Narodzenia Merry Christmas …używana do życzenia komuś miłych świąt Wielkiejnocy Happy Easter
Westa ˈvɛsta
pn (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze katalogowym 4; Vesta (mitologia rzymska) bogini ogniska domowego, świętego i wiecznego ognia, utożsamiana z grecką Hestią; Vesta
Westerplatte ˌvɛstɛrˈplatːɛ
pn (geografia, geograficzny) półwysep (dawniej wyspa) w Gdańsku, stanowiący symbol początku II wojny światowej Westerplatte
Westfalia vɛˈstfalʲja
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina w zachodnich Niemczech; Westphalia
Westminster
pn (geografia, geograficzny) położona centralnie dzielnica Londynu, w której mieszczą się główne budynki rządowe; Westminster
Wewnętrzna Kartlia
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) jednostka administracyjna w środkowej Gruzji, ze stolicą w Gori; Shida Kartli
Wewnętrzna Kraina
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) kraina historyczna w Słowenii, część Krainy; Inner Carniola
Wezera
pn (geografia, geograficzny) rzeka w Niemczech, powstała z połączenia rzek Werry i Fuldy, uchodzi do Morza Północnego; Weser
Wezuwiusz vɛˈzuvʲjuʃ
pn (geografia, geograficzny) wulkan we Włoszech; Vesuvius
Wełtawa vɛwˈtava
pn (geografia, geograficzny) rzeka w Czechach, lewobrzeżny dopływ Łaby; Vltava
Wiara ˈvʲjara
pn (rzadki, rzadko używany) imię żeńskie; Faith
Wiatka
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) Kirow – miasto w Rosji, nazwa oficjalna w latach 1374-1457 i 1780-1934; Vyatka (geografia, geograficzny) rzeka w Rosji, prawy dopływ Kamy; Vyatka
Wiczuga
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji w obwodzie iwanowskim, położone na wschód od Iwanowa; Vichuga
Widyń
pn (geografia, geograficzny) miasto w północno-zachodniej Bułgarii, nad Dunajem, stolica obwodu Widyń; Vidin
Wieczernik
pn (biblijny) miejsce ostatniej wieczerzy Cenacle
Wiedeń ˈvʲjɛdɛ̃ɲ
pn (geografia, geograficzny) stolica Austrii; Vienna
Wielka Brytania ˈvʲjɛlka brɨˈtãɲja
pn (geografia, geograficzny) państwo w Europie; Great Britain United Kingdom (geografia, geograficzny) wyspa między Oceanem Atlantyckim a Morzem Północnym; Great Britain
Wielka Morawa
pn (geografia, geograficzny) rzeka w środkowej Serbii, prawy dopływ Dunaju, powstaje z połączenia Morawy Zachodniej i Morawy Południowej; Great Morava
Wielka Niedźwiedzica ˈvʲjɛlka ˌɲɛ̇ʥ̑vʲjɛ̇ˈʥ̑iʦ̑a
pn (astronomia, astronomiczny) gwiazdozbiór nieba północnego; w Polsce widoczny cały rok; konstelacja, której 7 najjaśniejszych gwiazd tworzy charakterystyczny układ w kształcie woza z dyszlem, zwany Wielkim Wozem; jedna z największych konstelacji; Ursa Major
Wielka Nizina Węgierska
pn (geografia, geograficzny) nizina stanowiąca część Kotliny Panońskiej, zajmująca jej część na wschód od doliny Dunaju; Great Hungarian Plain
Wielka Sobota
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) sobota Wielkiego Tygodnia, obchodzona przez chrześcijan na pamiątkę złożenia Jezusa Chrystusa do grobu i jego zstąpienia do piekieł; Holy Saturday
Wielka Zatoka Australijska
pn (geografia, geograficzny) szeroko otwarta zatoka Oceanu Indyjskiego u południowych wybrzeży Australii; Great Australian Bight
Wielkanoc vʲjɛlˈkãnɔʦ̑
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w chrześcijaństwie: święto upamiętniające zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa; Easter Passover
Wielki Aniuj
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rzeka w azjatyckiej części Rosji; łącząc się z Małym Aniujem tworzy Aniuj; Bolshoy Anyuy
Wielki Czwartek
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) czwartek Wielkiego Tygodnia, obchodzony przez chrześcijan na pamiątkę ostatniej wieczerzy; Maundy Thursday Holy Thursday
Wielki Kanion
pn (geografia, geograficzny) (zobacz) Wielki Kanion Kolorado Grand Canyon
Wielki Pies ˈvʲjɛlʲci ˈpʲjɛs
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba południowego; Canis Major
Wielki Piątek ˈvʲjɛlʲci ˈpʲjɔ̃ntɛk
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) piątek Wielkiego Tygodnia, obchodzony przez chrześcijan na pamiątkę męki i śmierci Jezusa Chrystusa; Good Friday
Wielki Post ˈvʲjɛlʲci ˈpɔst
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w Kościele katolickim: czas pokuty przygotowujący do przeżycia świąt Wielkanocy, w którym obowiązuje zakaz urządzania hucznych zabaw, obejmujący czterdzieści dni od Środy Popielcowej do Wielkiej Soboty włącznie; Lent
Wielki Tydzień ˈvʲjɛlʲci ˈtɨʥ̑ɛ̇̃ɲ
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w chrześcijaństwie uroczysty czas upamiętniający ostatnie dni Chrystusa; Holy Week
Wielki Wybuch ˈvʲjɛlʲci ˈvɨbux
pn (astronomia, astronomiczny) model powstania Wszechświata; Big Bang
Wielki Wóz
pn (astronomia, astronomiczny) asteryzm składający się z siedmiu najjaśniejszych gwiazd gwiazdozbioru Wielkiej Niedźwiedzicy; Big Dipper Charles' Wain Plough Wain
Wielki Zab
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rzeka na terenie Turcji i Iraku, lewy dopływ rzeki Tygrys; Great Zab
Wielkie Antyle ˈvʲjɛlʲcɛ ãnˈtɨlɛ
pn (geografia, geograficzny) część Antyli, archipelag na Oceanie Atlantyckim, w skład którego wchodzą Kuba, Haiti, Jamajka i Portoryko wraz z mniejszymi wyspami leżącymi u ich wybrzeży; Greater Antilles
Wielkie Jeziora Północnoamerykańskie
pn (geografia, geograficzny) grupa pięciu jezior w Ameryce Północnej na pograniczu Kanady i USA; Great Lakes
Wielkie Równiny ˈvʲjɛlʲcɛ ruvʲˈɲĩnɨ
pn (geografia, geograficzny) kraina geograficzna w Ameryce Północnej, na wschód od Gór Skalistych, z charakterystyczną dla niej prerią; Great Plains
Wielkopolska ˌvʲjɛlkɔˈpɔlska
n (geografia, geograficzny) kraina w środkowo-zachodniej Polsce; Greater Poland
Wieloryb vʲjɛˈlɔrɨp
pn (astronomia, astronomiczny) gwiazdozbiór równikowy; Cetus
Wientian ˈvʲjɛ̃ntʲjãn
pn (geografia, geograficzny) stolica Laosu; Vientiane
Wieprz
pn (geografia, geograficzny) rzeka w Polsce, prawy dopływ Wisły; Wieprz
Wierchniaja Sałda
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto rejonowe w obwodzie swierdłowskim Federacji Rosyjskiej; Verkhnyaya Salda
Wierszyna
pn (geografia, geograficzny) wieś na Syberii założona przez Polaków; Vershina
Wiesbaden
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto i uzdrowisko w środkowych Niemczech, stolica kraju związkowego Hesja; Wiesbaden
Wietnam ˈvʲjɛtnãm
pn (geografia, geograficzny) państwo w Azji; Vietnam Viet Nam
Wigilia vʲiˈɟilʲja
pn (kulturoznawstwo, wiedza o kulturze, kulturoznawczy) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) dzień poprzedzający święto Bożego Narodzenia; Christmas Eve
Wigilia Paschalna
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (zobacz) Wielka Sobota Easter Eve
Wikipedia ˌvʲiciˈpɛdʲja
pn (informatyka, informatyczny) internetowa encyklopedia, którą każdy może edytować; projekt Fundacji Wikimedia Wikipedia
Wikisłownik ˌvʲiciˈswɔvʲɲik
pn (neologizm) wolny internetowy wielojęzyczny słownik, który każdy może edytować; Wiktionary
Wikiźródła ˌvʲiciʑˈrudwa
pn wolne internetowe repozytorium tekstów źródłowych, które każdy może redagować; projekt Fundacji Wikimedia; Wikisource
Wiktor ˈvʲiktɔr
pn imię męskie; Victor
Wiktoria vʲikˈtɔrʲja
pn (mitologia rzymska) bogini i uosobienie zwycięstwa, utożsamiana z grecką Nike; Victoria imię żeńskie pochodzenia łacińskiego; Victoria
Wilczy Szaniec ˈvʲilʧ̑ɨ ˈʃãɲɛʦ̑
pn (wojskowość, wojskowy) (historia, historyczny, historycznie) kwatera Hitlera w Gierłoży pod dzisiejszym Kętrzynem; Wolf's Lair
Wileńszczyzna ˌvʲilɛ̃j̃ˈʃʧ̑ɨzna
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) region wokół Wilna, obejmujący w przybliżeniu obszar dawnego województwa wileńskiego; Vilnius region
Wilhelm ˈvʲilxɛlm
pn imię męskie; William
Wilk vʲilk
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba południowego; Lupus
Wilno ˈvʲilnɔ
pn (geografia, geograficzny) stolica Litwy; Vilnius
Wiminał
pn (geografia, geograficzny) jedno z siedmiu klasycznych wzgórz rzymskich, położone w środkowo-wschodniej części miasta pomiędzy wzgórzami Kwirynał i Eskwilin; Viminal Hill
Wincenty vʲĩnˈʦ̑ɛ̃ntɨ
pn polskie imię męskie pochodzenia łacińskiego; Vincent
Windawa
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto portowe na Łotwie, położone nad Morzem Bałtyckim w zachodniej części Kurlandii, u ujścia rzeki Windawy (1.2); Ventspils
Windhuk ˈvʲĩntxuk
pn (geografia, geograficzny) stolica Namibii; Windhoek
Winicjusz vʲĩˈɲiʦ̑ʲjuʃ
pn polskie imię męskie pochodzenia łacińskiego; Vinicius
Winona
pn amerykańskie imię żeńskie Winona
Wirakocza
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (historia, historyczny, historycznie) ajmarski i aztecki bóg stworzyciel; Viracocha Wiracocha
Wisconsin
pn (geografia, geograficzny) (administracja) stan w północnej części Stanów Zjednoczonych; Wisconsin state of Wisconsin (geografia, geograficzny) rzeka w Stanach Zjednoczonych, dopływ Missisipi; Wisconsin Wisconsin river
Wisznu ˈvʲiʃnu
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) jeden z trzech najważniejszych bogów hinduizmu Vishnu
Wisła ˈvʲiswa
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rzeka w Polsce; Vistula (potocznie, potoczny) (sport, sportowy) nazwa kilku polskich klubów sportowych Wisla
Wit vʲit
pn imię męskie; Vitus
Witebsk
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto położone w północno-wschodniej części Białorusi, nad rzeką Dźwiną; Vitebsk
Wizygot
n (historia, historyczny, historycznie) (etnografia, etnograficzny) członek ludu germańskiego, zachodniego odłamu Gotów; Visigoth
Wniebowzięcie vɲebovʑeɲtɕe
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) święto chrześcijańskie upamiętniające wzięcie Matki Boskiej do nieba; Assumption
Wodnik ˈvɔdʲɲik
pn (astronomia, astronomiczny) (astrologia, astrologiczny) jedenasty znak zodiaku, w którym Słońce znajduje się od 21 stycznia do 19 (20) lutego; Aquarius (astronomia, astronomiczny) zodiakalny gwiazdozbiór równikowy, w Polsce widoczny częściowo latem i jesienią; Aquarius
Wojciech ˈvɔjʨ̑ɛx
n imię męskie; Adalbert
Wojwodina
pn (geografia, geograficzny) (administracja) autonomiczny okręg w północnej Serbii ze stolicą w Nowym Sadzie; Vojvodina
Wolarz ˈvɔlaʃ
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba północnego; Boötes
Wolne Miasto Gdańsk ˈvɔlnɛ ˈmʲjastɔ ˈɡdãj̃sk
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo istniejące w latach 1807–1814 pod protektoratem Francji, obejmujące miasto Gdańsk i okolice; Free City of Danzig (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo pod kontrolą Ligi Narodów, istniejące w latach 1920–1939, obejmujące miasto Gdańsk i okolice; Free City of Danzig
Wolsk
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, siedziba władz rejonu wolskiego w obwodzie saratowskim, położone na prawym brzegu Wołgi; Volsk
Wolta
n (geografia, geograficzny) rzeka w zachodniej części Afryki; Volta River
Wolta Czarna
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rzeka w zachodniej Afryce, uchodzi do Wolty Białej w Ghanie; Black Volta
Workuta vɔrˈkuta
pn (geografia, geograficzny) miasto na północy Federacji Rosyjskiej, w Republice Komi; Vorkuta
Woroneż
pn (geografia, geograficzny) miasto w Rosji, nad rzeką o tej samej nazwie; Voronezh
Wołga ˈvɔwɡa
pn (geografia, geograficzny) rzeka w Rosji przeduralskiej, największa i najdłuższa rzeka Europy, uchodzi do Morza Kaspijskiego; Volga
Wołgograd vɔwˈɡɔɡrat
pn (geografia, geograficzny) miasto w Rosji, położone nad Wołgą; Volgograd
Wołoch
n (etnografia, etnograficzny) mężczyzna należący do jednej z grup etnicznych zamieszkujących pierwotnie Półwysep Bałkański, posługujących się językami wschodnioromańskimi; Vlach
Wołogda vɔˈwɔɡda
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto obwodowe w północno zachodniej części Federacji Rosyjskiej; Vologda
Wołoszczyzna
pn (geografia, geograficzny) kraina historyczno-geograficzna na Morawach; Wallachia (geografia, geograficzny) kraina historyczno-geograficzna w Rumunii; Wallachia (historia, historyczny, historycznie) państwo na Nizinie Wołoskiej istniejące od początku XIV w. do 1861 roku; Wallachia
Wołyń ˈvɔwɨ̃ɲ
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) kraina historyczna na obszarze dziesiejszej zachodniej Ukrainy; Volhynia Volyn Volynia
Wołżski
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, w obwodzie wołgogradzkim, położone nad Wołgą; Volzhsky
Woźnica vɔʑˈɲiʦ̑a
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba północnego; Auriga
Wschodnie Wybrzeże
pn (geografia, geograficzny) wybrzeże nad Atlantykiem w Stanach Zjednoczonych East Coast
Wschód fsxut
n kraje postkomunistyczne we wschodniej, środkowej i południowej Europie the East kraje południowej i wschodniej Azji (np. Indie, Chiny, Japonia) the East
Wspólnota Bahamów
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) oficjalna nazwa Bahamów jako państwa Commonwealth of The Bahamas
Wspólnota Dominiki
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) oficjalna nazwa Dominiki jako państwa Commonwealth of Dominica
Wspólnota Niepodległych Państw fspulˈnɔta ˌɲɛpɔˈdlɛɡwɨx ˈpãj̃stf
pn (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) organizacja międzynarodowa, zrzeszająca większość republik byłego ZSRR; Commonwealth of Independent States
Wspólnota Portoryka
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) oficjalna nazwa Portoryka jako państwa Commonwealth of Puerto Rico
Wszechmogący
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) Bóg Allmighty Almighty
Wszystkich Świętych
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) święto chrześcijańskie ku czci wszystkich świętych, obchodzone 1 listopada, a także dzień, w którym zwyczajowo odwiedza się groby bliskich zmarłych; All Saints' Day
Wuj Sam
n (potocznie, potoczny) (eufemistycznie) personifikacja rządu Stanów Zjednoczonych Ameryki; Uncle Sam
Wulgata
pn łacińskie tłumaczenie Biblii, dokonane przez św. Hieronima w IV w.; Vulgata
Wulkan ˈvulkãn
pn (mitologia rzymska) bóg ognia, kowalstwa, metali i metalurgii, utożsamiany z greckim Hefajstosem; Vulcan
Wulturnus
pn (mitologia rzymska) bóg wiatru południowo-wschodniego, utożsamiany z greckim Eurosem; Eurus Vulturnus
Wybrzeże Kości Słoniowej vɨˈbʒɛʒɛ ˈkɔɕʨ̑i swɔ̃ˈɲɔvɛj
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Afryce; Ivory Coast Côte d'Ivoire
Wyspa Bożego Narodzenia ˈvɨspa bɔˈʒɛɡɔ ˌnarɔˈʣ̑ɛ̃ɲa
pn (geografia, geograficzny) wyspa w Oceanii; Christmas Island
Wyspa Króla Jerzego
pn (geografia, geograficzny) wyspa w archipelagu Szetlandów Południowych; King George Island
Wyspa Książęca ˈvɨspa cɕɔ̃w̃ˈʒɛ̃nʦ̑a
pn (geografia, geograficzny) jedna z wysp w Zatoce Gwinejskiej w Afryce; Príncipe
Wyspa Księcia Edwarda ˈvɨspa ˈcɕɛ̇̃ɲʨ̑a ɛdˈvarda
pn (geografia, geograficzny) jedna z dziesięciu prowincji kanadyjskich; Prince Edward Island
Wyspa Man ˈvɨspa ˈmãn
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) terytorium zależne od Korony brytyjskiej (dependencja Korony brytyjskiej); jedna z wysp wchodząca w skład archipelagu Wysp Brytyjskich, położona na Morzu Irlandzkim; Isle of Man
Wyspa Wielkanocna
pn (geografia, geograficzny) chilijska wyspa położona na południowym Pacyfiku, znana z występujących tam figur moai; Easter Island
Wyspa Wniebowstąpienia ˈvɨspa ˌvʲɲɛbɔfstɔ̃mˈpʲjɛ̇̃ɲa
pn (geografia, geograficzny) wyspa na Oceanie Atlantyckim; Ascension Island
Wyspa Świętego Tomasza ˈvɨspa ɕfʲjɛ̃nˈtɛɡɔ tɔ̃ˈmaʃa
pn (geografia, geograficzny) jedna z wysp w Zatoce Gwinejskiej w Afryce; São Tomé Island
Wyspa Świętej Heleny ˈvɨspa ˈɕfʲjɛ̃ntɛj xɛˈlɛ̃nɨ
pn (geografia, geograficzny) wyspa wulkaniczna na Oceanie Atlantyckim Saint Helena
Wyspy Alandzkie ˈvɨspɨ aˈlãnʦ̑ʲcɛ
pn (geografia, geograficzny) archipelag na Morzu Bałtyckim, terytorium autonomiczne Finlandii; Åland Islands
Wyspy Brytyjskie ˈvɨspɨ brɨˈtɨjsʲcɛ
pn (geografia, geograficzny) grupa wysp na północno-wschodnim Atlantyku, położona na zachód od kontynentalnej Europy; British Isles
Wyspy Cooka ˈvɨspɨ ˈkuka
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Oceanii, terytorium zależne Nowej Zelandii; Cook Islands
Wyspy Eolskie ˈvɨspɨ ɛˈɔlsʲcɛ
pn (geografia, geograficzny) dawna nazwa Wysp Liparyjskich Aeolian Islands
Wyspy Kanaryjskie ˈvɨspɨ ˌkãnaˈrɨjsʲcɛ
pn (geografia, geograficzny) archipelag położony na Oceanie Atlantyckim u wybrzeży Maroka i Sahary Zachodniej; Canary Islands (geografia, geograficzny) terytorium autonomiczne Hiszpanii obejmujące Wyspy Kanaryjskie (1.1) Canary Islands
Wyspy Karkanna ˈvɨspɨ karˈkãnːa
pn (geografia, geograficzny) grupa dziewięciu wysp w Zatoce Kabiskiej, 25 kilometrów od Safakisu; Kerkennah Islands
Wyspy Keelinga ˈvɨspɨ ciˈlʲĩŋɡa
pn (geografia, geograficzny) grupa wysp na Oceanie Indyjskim; Keeling Islands
Wyspy Kokosowe ˈvɨspɨ ˌkɔkɔˈsɔvɛ
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) terytorium zależne Australii na obszarze Wysp Kokosowych (1.2), Cocos Islands Cocos Keeling Islands (geografia, geograficzny) grupa wysp na Oceanie Indyjskim na południowy zachód od Sumatry Cocos Islands Cocos Keeling Islands (geografia, geograficzny) archipelag na Oceanie Indyjskim zaliczany do archipelagu Andamanów, należący do Birmy Coco Islands
Wyspy Kurylskie
pn (geografia, geograficzny) archipelag na Oceanie Spokojnym położony między Hokkaido a Kamczatką; Kuril Islands Kurile Islands
Wyspy Marshalla ˈvɨspɨ marˈʃala
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo na Oceanie Spokojnym ze stolicą w Majuro; Marshall Islands
Wyspy Normandzkie ˈvɨspɨ nɔrˈmãnʦ̑ʲcɛ
pn (geografia, geograficzny) grupa wysp w kanale La Manche; Channel Islands
Wyspy Owcze ˈvɨspɨ ˈɔfʧ̑ɛ
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) terytorium autonomiczne Danii położone w archipelagu Wyspy Owcze (1.1) Faroe Islands (geografia, geograficzny) archipelag wysp na Morzu Norweskim; Faroe Islands Faroes
Wyspy Salomona ˈvɨspɨ ˌsalɔ̃ˈmɔ̃na
pn (geografia, geograficzny) państwo w Oceanii; Solomon Islands
Wyspy Świętego Tomasza i Książęca ˈvɨspɨ ɕfʲjɛ̃nˈtɛɡɔ tɔ̃ˈmaʃa ˌi‿cɕɔ̃w̃ˈʒɛ̃nʦ̑a
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) jedno z państw wyspiarskich w Afryce; São Tomé and Príncipe
Wyszni Wołoczok
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto położone w zachodniej Rosji na terenie obwodu twerskiego, centrum administracyjne rejonu wyszniewołockiego; Vyshny Volochyok
Wysznij Wołoczok
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto położone w zachodniej Rosji na terenie obwodu twerskiego, centrum administracyjne rejonu wyszniewołockiego; Vyshny Volochyok
Wyżyna Tybetańska
pn (geografia, geograficzny) rozległa wyżyna w Azji Środkowej; Tibetan Plateau
Wyżyna Śląska
pn (geografia, geograficzny) kraina geograficzna w południowej Polsce; Silesian Upland
Wąż vɔ̃w̃ʃ
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba równikowego; Serpens
Wąż Wodny ˈvɔ̃w̃ʒ ˈvɔdnɨ
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba południowego; Hydrus
Węgielnica ˌvɛ̃ŋʲɟɛlʲˈɲiʦ̑a
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba południowego; Norma
Węgier ˈvɛ̃ŋʲɟɛr
n człowiek narodowości węgierskiej, obywatel Węgier, mieszkaniec Węgier Hungarian
Węgierka vɛ̃ŋʲˈɟɛrka
n osoba płci żeńskiej narodowości węgierskiej, obywatelka Węgier, mieszkanka Węgier Hungarian
Węgorapa
pn (geografia, geograficzny) rzeka przepływająca przez terytorium Polski i Rosji (obwód kaliningradzki) , wypływa z jeziora Mamry, wraz z Instruczą tworzy Pregołę; Angrapa
Węgry ˈvɛ̃ŋɡrɨ
pn (geografia, geograficzny) państwo w Europie; Hungary
Wężownik vɛ̃w̃ˈʒɔvʲɲik
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba równikowego; Ophiuchus
Władykaukaz
pn (geografia, geograficzny) miasto w południowej części Rosji, w północnym Kaukazie, położone nad rzeką Terek, stolica Republiki Północnej Osetii-Alanii; Vladikavkaz
Władywostok ˌvwadɨˈvɔstɔk
pn (geografia, geograficzny) miasto portowe w Rosji nad Morzem Japońskim; Vladivostok
Włoch vwɔx
n człowiek narodowości włoskiej, obywatel Włoch, mieszkaniec Włoch Italian
Włochy ˈvwɔxɨ
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Europie, położone na Półwyspie Apenińskim, obejmujące także Sycylię i Sardynię; Italy
Yggdrasil
pn (mitologia, mitologiczny) gigantyczne drzewo Odyna z mitologii nordyckiej: Yggdrasil
York
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w północnej Anglii; York
ZEA zɛt‿ɛ‿ˈa ˈzɛa
acronym = (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) Zjednoczone Emiraty Arabskie; UAE
ZNP zɛt‿ɛ̃n‿ˈpɛ
acronym = (medycyna, medyczny) zespół napięcia przedmiesiączkowego; PMS
ZSRR ˌzɛt‿ɛs‿ɛr‿ˈɛr
acronym = (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich USSR
ZUM
acronym = (medycyna, medyczny) zakażenie układu moczowego; UTI
Zabulon
pn imię męskie pochodzenia biblijnego; Zebulun Zabulon Zebulon
Zachariasz zaˈxarʲjaʃ
pn polskie imię męskie pochodzenia semickiego; Zachariah Zechariah Zacharias
Zacheusz
pn rzadkie polskie imię męskie pochodzenia semickiego; jedno z imion biblijnych; Zacchaeus
Zachodni Brzeg zaˈxɔdʲɲi ˈbʒɛk
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) część Palestyny administrowana przez Izrael; West Bank Cisjordan
Zachodnie Wybrzeże
pn (geografia, geograficzny) wybrzeże nad Pacyfikiem w Stanach Zjednoczonych West Coast
Zachód ˈzaxut
n (potocznie, potoczny) cywilizacja zachodnia, kraje Europy Zachodniej i Środkowej, Ameryki Południowej, Stany Zjednoczone, Australia i Nowa Zelandia the West
Zadar
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Chorwacji, nad Morzem Adriatyckim; Zadar
Zaduszki
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w Kościele katolickim dzień poświęcony pamięci wszystkich zmarłych, przypadający na 2 listopada (po dniu Wszystkich Świętych); All Souls' Day
Zagrzeb ˈzaɡʒɛp
pn (geografia, geograficzny) stolica Chorwacji; Zagreb
Zagłębie Ruhry
pn (geografia, geograficzny) region przemysłowy w Niemczech, nad rzeką Ruhrą; Ruhr Area
Zair ˈza<sup>j</sup>ir
pn (historia, historyczny, historycznie) Demokratyczna Republika Konga Zaire
Zając ˈzajɔ̃nʦ̑
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba południowego; Lepus
Zakarpacie ˌzakarˈpaʨ̑ɛ
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) region historyczny w dzisiejszej zachodniej Ukrainie, na pograniczu z Polską, Słowacją, Węgrami i Rumunią; Carpathian Ruthenia Transcarpathia
Zakaukazie
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) nazwa stosowana w odniesieniu do trzech państw położonych na południe od głównego pasma Kaukazu (tj. Wielkiego Kaukazu): Gruzji, Azerbejdżanu i Armenii; Transcaucasia
Zakopane ˌzakɔˈpãnɛ
pn (geografia, geograficzny) miasto w południowej Polsce u podnóża Tatr; Zakopane
Zalew Szczeciński
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) zalew Morza Bałtyckiego, leżący w jego południowej części, podzielony na część polską i niemiecką, od północy ograniczony wyspami Rugią i Wolinem; Szczecin Lagoon
Zalew Wiślany
pn (geografia, geograficzny) zalew Morza Bałtyckiego, odcięty przez Mierzeję Wiślaną od Zatoki Gdańskiej; Vistula Lagoon
Zambezi zãmˈbɛzʲi
pn (geografia, geograficzny) rzeka w południowej części Afryki; Zambezi
Zambia ˈzãmbʲja
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) jedno z państw w Afryce; Zambia
Zandżan
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w północno-zachodnim Iranie, nad rzeką Zandżan; Zanjan
Zanzibar
pn (geografia, geograficzny) wyspa na Oceanie Indyjskim, u wybrzeży Afryki; Zanzibar
Zaratusztra ˌzaraˈtuʃtra
pn (historia, historyczny, historycznie) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) twórca zaratusztrianizmu; Zoroaster
Zatoka Adeńska
pn (geografia, geograficzny) obszar wodny na Oceanie Indyjskim między Jemenem na południowym brzegu Półwyspu Arabskiego, a Somalią; Gulf of Aden
Zatoka Algierska
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Śródziemnego; na jej brzegu rozciąga się miasto Algier Bay of Algiers
Zatoka Ambrakijska
pn (geografia, geograficzny) zatoka na Morzu Jońskim u północno-zachodnich wybrzeży Grecji; Ambracian Gulf Gulf of Actium Gulf of Arta
Zatoka Amurska
pn (geografia, geograficzny) jedna z zatok, na które dzieli się rosyjska Zatoka Piotra Wielkiego, stanowi jej północno-zachodnią część; Amur Bay
Zatoka Anabarska
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Łaptiewów, położona u ujścia rzeki Anabar; Anabar Bay
Zatoka Anadyrska
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Beringa, w azjatyckiej części Rosji, położona na południe od Półwyspu Czukockiego; Gulf of Anadyr
Zatoka Arabacka
pn (geografia, geograficzny) zatoka w południowej części Morza Azowskiego przylegająca do Półwyspu Kerczeńskiego oraz Mierzei Arabackiej; Bay of Arabat
Zatoka Arabska
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Śródziemnego, położona na zachód od egipskiej Aleksandrii Arab's Gulf
Zatoka Argolidzka
pn (geografia, geograficzny) niewielka zatoka na Morzu Egejskim u wschodniego wybrzeża Peloponezu w Grecji; Argolic Gulf Gulf of Argolis Gulf of Nafplio
Zatoka Bahrajnu
pn (geografia, geograficzny) zatoka wyróżniana w ramach Zatoki Perskiej, pomiędzy Bahrajnem, Katarem i Arabią Saudyjską; Gulf of Bahrain
Zatoka Bajdaracka
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Karskiego, położona na zachód od półwyspu Jamał; Baydarata Bay Baydaratskaya Bay
Zatoka Bakijska
pn (geografia, geograficzny) naturalna przystań portu w Baku, znajdująca się na południowym brzegu Półwyspu Apszerońskiego w Azerbejdżanie; Bay of Baku
Zatoka Bengalska zaˈtɔka bɛ̃ŋˈɡalska
n (geografia, geograficzny) zatoka nad Oceanem Indyjskim; Bay of Bengal
Zatoka Biskajska zaˈtɔka bʲiˈskajska
pn (geografia, geograficzny) zatoka Oceanu Atlantyckiego, położona pomiędzy północnym wybrzeżem Półwyspu Pirenejskiego a południowo-zachodnim wybrzeżem Francji; Bay of Biscay
Zatoka Botnicka zaˈtɔka bɔtʲˈɲiʦ̑ka
pn (geografia, geograficzny) zatoka w północnej części Morza Bałtyckiego, między Szwecją a Finlandią; Gulf of Bothnia
Zatoka Burgaska
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Czarnego, położona nad wybrzeżem Bułgarii, nieopodal miasta Burgas Burgas Bay Gulf of Burgas
Zatoka Chajpudyrska
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Peczorskiego, położona u wschodniego wybrzeża Półwyspu Jugorskiego; Khaypudyr Bay Khaypudyrskaya Bay
Zatoka Chatańska
pn (geografia, geograficzny) estuarium rzeki Chatanga na południowo-zachodnim wybrzeżu Morza Łaptiewów; Khatanga Bay Khatanga Gulf
Zatoka Czauńska
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Wschodniosyberyjskiego u północnych wybrzeży Azji; Chaun Bay Chaunskaya Bay
Zatoka Czoska
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Barentsa, u wybrzeży Rosji, ograniczona od zachodu półwyspem Kanin; Chosha Bay
Zatoka Dublińska
pn (geografia, geograficzny) niewielka zatoka Morza Irlandzkiego, położona u wschodniego wybrzeża Irlandii; Dublin Bay
Zatoka Dwińska
pn (geografia, geograficzny) zatoka w północno-zachodniej Rosji, położona u ujścia Dwiny, część Morza Białego; Dvina Bay
Zatoka Eubejska Południowa
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Egejskiego, oddzielająca wyspę Eubeę od stałego lądu Grecji; South Euboean Gulf
Zatoka Eubejska Północna
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Egejskiego, oddzielająca wyspę Eubeę od lądu stałego Grecji, na południowym wschodzie łączy się przez wąską cieśninę Ewripos z Zatoką Eubejską Południową; North Euboean Gulf
Zatoka Falerońska
pn (geografia, geograficzny) niewielka zatoka będąca częścią Zatoki Sarońskiej, w starożytności znajdował się nad nią jeden z portów Aten - Faleron; Phalerum Bay
Zatoka Fińska zaˈtɔka ˈfʲĩj̃ska
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Bałtyckiego między Estonią, Rosją i Finlandią; Gulf of Finland
Zatoka Flensburska
pn (geografia, geograficzny) zatoka w południowo–zachodniej części Morza Bałtyckiego, stanowiąca część granicy pomiędzy Danią a Niemcami; Flensborg Fjord Flensburg Firth
Zatoka Florydzka
pn (geografia, geograficzny) zatoka położona między południowym wybrzeżem półwyspu Floryda i archipelagiem Florida Keys Florida Bay
Zatoka Gaecka
pn (geografia, geograficzny) zatoka morska, położona na południowo-zachodnim wybrzeżu Włoch, stanowiąca Morza Tyrreńskiego; Gulf of Gaeta
Zatoka Genueńska
pn (geografia, geograficzny) zatoka na północnym skraju Morza Liguryjskiego; Gulf of Genoa
Zatoka Giżygińska
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Ochockiego, w azjatyckiej części Rosji, drugorzędna zatoka Zatoki Szelichowa; Gizhigin Bay
Zatoka Greifswaldzka
pn (geografia, geograficzny) płytka zatoka Morza Bałtyckiego, w jego południowo-zachodniej części, u wybrzeży niemieckiego kraju związkowego Meklemburgia-Pomorze Przednie; Bay of Greifswald
Zatoka Guantanamo zaˈtɔka ˌɡu<sup>w</sup>ãntãˈnãmɔ
pn (geografia, geograficzny) zatoka w prowincji Guantanamo na południowym wschodzie Kuby, częściowo znajdująca się pod administracją USA; Guantanamo Bay
Zatoka Gwinejska
pn (geografia, geograficzny) zatoka Oceanu Atlantyckiego u zachodniego wybrzeża Afryki, między przylądkami Palmas i Lopez; Gulf of Guinea
Zatoka Gydańska
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Karskiego, wcinająca się w Półwysep Gydański Khalmyer Bay
Zatoka Helgolandzka
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Północnego, południowa część Zatoki Niemieckiej, położona u ujścia rzeki Elby Helgoland Bight Heligoland Bight
Zatoka Heraklejska
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Kreteńskiego, położona u północnego brzegu wyspy Krety, na północny-wschód od miasta Heraklion Gulf of Heraklion
Zatoka Hudsona
pn (geografia, geograficzny) zatoka w Ameryce Północnej, głęboko wcinająca się w kontynent, oblewa północne wybrzeża Kanady; Hudson Bay
Zatoka Jahorłycka
pn (geografia, geograficzny) płytka zatoka w północnej części Morza Czarnego, u wybrzeży Ukrainy; Yahorlyk Bay
Zatoka Jenisejska
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Karskiego, u ujścia rzeki Jenisej; Yenisei Gulf
Zatoka Kabiska zaˈtɔka kaˈbʲiska
pn (geografia, geograficzny) inna nazwa Małej Syrty, tunezyjskiej zatoki Gulf of Gabes
Zatoka Kadyksu
pn (geografia, geograficzny) zatoka Oceanu Atlantyckiego, która rozciąga się na zachód od Cieśniny Gibraltarskiej aż po Przylądek Świętego Wincentego w Portugalii; Gulf of Cádiz
Zatoka Kalamicka
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Czarnego położona u zachodniego brzegu Półwyspu Krymskiego; Gulf of Kalamita
Zatoka Kalifornijska
pn (geografia, geograficzny) zatoka na wschodnim Pacyfiku, rozpościerająca się wzdłuż północno-zachodniego wybrzeża Meksyku; Gulf of California
Zatoka Kambajska
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Arabskiego u wybrzeży Indii, wcina się między półwysep Kathijawar i Indyjski; Gulf of Cambay Gulf of Khambhat
Zatoka Karagińska
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Beringa, w azjatyckiej części Rosji, leżąca u północno-wschodniego wybrzeża Kamczatki; Karaginsky Gulf
Zatoka Karkinicka
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Czarnego położona na północny zachód od Krymu; Karkinit Bay
Zatoka Katańska
pn (geografia, geograficzny) zatoka położona na Morzu Jońskim, po wschodniej stronie Sycylii Gulf of Catania
Zatoka Kilońska
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Bałtyckiego, położona u wybrzeży niemieckiego kraju związkowego Szlezwik-Holsztyn; Bay of Kiel Kiel Bay
Zatoka Kiparysyjska
pn (geografia, geograficzny) zatoka u wybrzeży południowej Grecji, stanowiąca część Morza Jońskiego, oblewająca zachodnie wybrzeża Peloponezu; Gulf of Arcadia Gulf of Kyparissia
Zatoka Kolska
pn (geografia, geograficzny) przypominająca fiord zatoka Morza Barentsa, u północnych brzegów należącego do Rosji Półwyspu Kolskiego; Kola Bay Murmansk Fjord
Zatoka Koryncka
pn (geografia, geograficzny) głęboka, wąska zatoka, wschodnia odnoga Morza Jońskiego, od którego oddziela ją na zachodzie Zatoka Patraska; Corinthian Gulf Gulf of Corinth
Zatoka Kotorska
pn (geografia, geograficzny) zatoka w południowej części Morza Adriatyckiego w Czarnogórze i w niewielkim stopniu w Chorwacji; Bay of Kotor
Zatoka Kołymska
pn (geografia, geograficzny) największa z zatok Morza Wschodniosyberyjskiego, położona u ujścia rzeki Kołymy Kolyma Gulf
Zatoka Lakońska
pn (geografia, geograficzny) zatoka u wybrzeży południowej Grecji, stanowiąca część Morza Egejskiego,wcinająca się w południowo-wschodnią część półwyspu Peloponez; Laconian Gulf
Zatoka Larnaki
pn (geografia, geograficzny) zatoka położona u południowo-wschodnicg wybrzeży Cypru, na wschód od miasta Larnaka Larnaca Bay
Zatoka Liaotuńska
pn (geografia, geograficzny) zatoka u wybrzeży północno-wschodnich Chin na Morzu Żółtym; Liaodong Bay
Zatoka Liverpoolska
pn (geografia, geograficzny) zatoka we wschodniej części Morza Irlandzkiego, u zachodnich wybrzeży Wielkiej Brytanii; Liverpool Bay
Zatoka Liverpulska
pn (geografia, geograficzny) zatoka we wschodniej części Morza Irlandzkiego, u zachodnich wybrzeży Wielkiej Brytanii Liverpool Bay
Zatoka Lubecka
pn (geografia, geograficzny) zatoka w południowo-zachodniej części Morza Bałtyckiego, część Zatoki Meklemburskiej; Bay of Lübeck
Zatoka Lwia
pn (geografia, geograficzny) zatoka będąca częścią Morza Śródziemnego, znajdująca się u południowych wybrzeży Francji; Gulf of Lion
Zatoka Malijska
pn (geografia, geograficzny) niewielka zatoka położona u wybrzeży Grecji, wcinająca się w ląd i zamykająca z jednej strony przesmyk nieopodal Termopili Maliac Gulf Malian Gulf
Zatoka Meklemburska
pn (geografia, geograficzny) zatoka morska w południowo-zachodniej części Morza Bałtyckiego, położona u brzegów niemieckiego kraju związkowego Meklemburgia-Pomorze Przednie; Bay of Mecklenburg
Zatoka Meksykańska zaˈtɔka ˌmɛksɨˈkãj̃ska
n (geografia, geograficzny) zatoka w zachodniej części Oceanu Atlantyckiego u wybrzeży Ameryki Północnej; Gulf of Mexico
Zatoka Merabelska
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Kreteńskiego, położona u północno-wschodniego wybrzeża Krety Mirabello Bay
Zatoka Meseńska
pn (geografia, geograficzny) zatoka u wybrzeży południowej Grecji, stanowiąca część Morza Jońskiego, wcinająca się w południowo-zachodnią część Peloponezu; Messenian Gulf
Zatoka Mezeńska
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Białego, położona u wybrzeży północno-zachodniej Rosji, u zachodniej nasady półwyspu Kanin; Mezen Bay
Zatoka Nagajewa
pn (geografia, geograficzny) niewielka zatoka Morza Ochockiego, nieopodal miasta Madagan, część Zatoki Taujskiej Nagaev Bay Nagayev Bay
Zatoka Narewska
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Bałtyckiego, stanowiąca część Zatoki Fińskiej; Gulf of Narva Narva Bay
Zatoka Neapolitańska
pn (geografia, geograficzny) zatoka morska położona na południowo-zachodnim wybrzeżu Włoch, w regionie Kampania; Bay of Naples Gulf of Naples
Zatoka Newska
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Bałtyckiego będąca najdalej wysuniętą na wschód częścią Zatoki Fińskiej; Gulf of Kronstadt Neva Bay
Zatoka Niemiecka
pn (geografia, geograficzny) zatoka morska położona u wybrzeży Niemiec, Danii i Holandii German Bay German Bight
Zatoka Obska
pn (geografia, geograficzny) wydłużona zatoka syberyjska stanowiąca ujście rzeki Ob do Morza Karskiego; Gulf of Ob
Zatoka Odeska
pn (geografia, geograficzny) zatoka w północno-zachodniej części Morza Czarnego, położona nieopodal miasta Odessa Gulf of Odessa
Zatoka Oleniocka
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Łaptiewów, położona u ujścia rzeki Oleniok, na zachód od delty Leny Olenyok Gulf
Zatoka Oneska
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Białego w północno-zachodniej Rosji; Onega Bay
Zatoka Orfańska
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Egejskiego, położona po wschodniej stronie Półwyspu Chalcydyckiego Strymonian Gulf Strymonic Gulf
Zatoka Pagasyjska
pn (geografia, geograficzny) okrągła zatoka Morza Egejskiego położona u wschodnich wybrzeży Grecji, w Magnezji; Pagasetic Gulf
Zatoka Parnawska
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Bałtyckiego, położona przy południowo-zachodnim wybrzeżu Estonii Pärnu Bay
Zatoka Patraska
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Jońskiego, położona u zachodniego wybrzeża Grecji; Gulf of Patras
Zatoka Pegaza
pn (geografia, geograficzny) zatoka na wschodnim wybrzeżu Wyspy Południowej w Nowej Zelandii; Pegasus Bay
Zatoka Penżyńska
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Ochockiego, w azjatyckiej części Rosji, drugorzędna zatoka Zatoki Szelichowa; Penzhina Bay
Zatoka Perska zaˈtɔka ˈpɛrska
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Arabskiego między Półwyspem Arabskim a Iranem; Persian Gulf the Gulf
Zatoka Petalijska
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) zatoka Morza Egejskiego, rozciągająca się między wschodnim wybrzeżem Attyki a południowym końcem wyspy Eubea Petalioi Gulf
Zatoka Piasińska
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Karskiego, położona u ujścia rzeki Piasiny Pyasino Gulf
Zatoka Piotra Wielkiego
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Japońskiego u azjatyckich wybrzeży Rosji, dzieli się na na dwie mniejsze zatoki; Peter the Great Gulf
Zatoka Pomorska
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Bałtyckiego w jego południowo-zachodniej części u wybrzeży Polski i Niemiec; Bay of Pomerania Pomeranian Bay
Zatoka Ryska
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Bałtyckiego pomiędzy Łotwą a Estonią; Gulf of Riga Bay of Riga Gulf of Livonia
Zatoka Sachalińska
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Ochockiego, położona między kontynentalną Rosją a północnym końcem wyspy Sachalin Sakhalin Gulf
Zatoka Sarońska
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Egejskiego, położona między Attyką, Argolidą a Przesmykiem Korynckim; Saronic Gulf
Zatoka Sewastopolska
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Czarnego pełniąca funkcję portu miasta Sewastopola Sevastopol Bay
Zatoka Sueska zaˈtɔka suˈ<sup>w</sup>ɛska
pn (geografia, geograficzny) zatoka na północno-zachodnim końcu Morza Czerwonego należąca do Egiptu; Gulf of Suez
Zatoka Szelichowa
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Ochockiego, położona w jego północnej części, na zachód od Kamczatki; Shelikhov Gulf
Zatoka Taganroska
pn (geografia, geograficzny) największa zatoka Morza Azowskiego, położona u wybrzeży Rosji i Ukrainy; Taganrog Bay
Zatoka Tajlandzka zaˈtɔka tajˈlãnʦ̑ka
pn (geografia, geograficzny) rozległa, płytka zatoka zachodniej części Oceanu Spokojnego, w południowo-zachodniej części Morza Południowochińskiego; Gulf of Thailand
Zatoka Tajmyrska
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Karskiego, położona u ujścia rzeki Tajmyry Taymyr Gulf
Zatoka Tallińska
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Bałtyckiego w Estonii, w południowej części Zatoki Fińskiej; Tallinn Bay
Zatoka Tamańska
pn (geografia, geograficzny) płytka zatoka położona na wschodnim wybrzeżu Cieśniny Kerczeńskiej Taman Bay
Zatoka Tangerska
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Śródziemnego, w Cieśninie Gibraltarskiej u północnych wybrzeży Maroka; nad zatoką położone jest miasto Tanger; Bay of Tangier
Zatoka Tarencka
pn (geografia, geograficzny) zatoka położona na Morzu Śródziemnym u wybrzeży Włoch, między Półwyspem Salentyńskim i Półwyspem Kalabryjskim; Gulf of Taranto
Zatoka Taujska
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Ochockiego, położona na południe od miasta Magadan Taui Bay
Zatoka Tazowska
pn (geografia, geograficzny) zatoka we wschodniej części Zatoki Obskiej, utworzona przez estuarium rzeki Taz; Taz Estuary
Zatoka Tendrowska
pn (geografia, geograficzny) płytka zatoka Morza Czarnego, położona u brzegów Ukrainy Gulf of Tendra Tendra Bay
Zatoka Teodozyjska
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Czarnego, położona u południowo-wschodnich brzegów półwyspu Krym; Feodosia Gulf
Zatoka Termajska
pn (geografia, geograficzny) zatoka u wybrzeży północno-wschodniej Grecji, stanowiąca część Morza Egejskiego; Thermaic Gulf
Zatoka Tokijska
pn (geografia, geograficzny) zatoka w Japonii, na południowo-wschodnim wybrzeżu wyspy Honsiu; Tokyo Bay
Zatoka Tonkińska
pn (geografia, geograficzny) zatoka będąca częścią Morza Południowochińskiego, od zachodu ograniczona wybrzeżem Wietnamu, od północy i wschodu wybrzeżem Chin; Gulf of Tonkin
Zatoka Triesteńska
pn (geografia, geograficzny) zatoka w północnej części Morza Adriatyckiego, stanowiąca część Zatoki Weneckiej; Gulf of Trieste
Zatoka Tugurska
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Ochockiego, położona na południe od Wysp Szantarskich Tugur Bay Tugursky Bay
Zatoka Udzka
pn (geografia, geograficzny) zatoka w zachodniej części Morza Ochockiego, na zachód od Wysp Szantarskich; Uda Bay Uda Gulf
Zatoka Ussuryjska
pn (geografia, geograficzny) zatoka stanowiąca północno-wschodnią część Zatoki Piotra Wielkiego; Ussuri Bay
Zatoka Walencka
pn (geografia, geograficzny) zatoka w zachodniej części Morza Śródziemnego, położona u wschodnich wybrzeży Hiszpanii; Gulf of Valencia
Zatoka Warneńska
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Czarnego, leżąca przy wybrzeżu bułgarskim, nieopodal miasta Warna; Gulf of Varna
Zatoka Wenecka
pn (geografia, geograficzny) zatoka w północnej części Morza Adriatyckiego, u wybrzeży Włoch, Słowenii i Chorwacji; Gulf of Venice
Zatoka Wielorybia
pn (geografia, geograficzny) zatoka Oceanu Atlantyckiego u wybrzeży Namibii; Walvis Bay (geografia, geograficzny) zatoka w obrębie Lodowca Szelfowego Rossa na północ od Wyspy Roosevelta, u wybrzeży Antarktydy; Bay of Whales
Zatoka Wismarska
pn (geografia, geograficzny) zatoka będąca częścią Zatoki Meklemburskiej znajdująca się w jej południowej części; Bay of Wismar Wismar Bay
Zatoka Wlorska
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Adriatyckiego u zachodnich wybrzeży Półwyspu Bałkańskiego, w południowej części Albanii Bay of Vlorë
Zatoka Wschodniokoreańska
pn (geografia, geograficzny) zatoka w północno-wschodniej części Półwyspu Koreańskiego, u wschodnich wybrzeży Korei Północnej, stanowi część Morza Japońskiego; East Korea Bay
Zatoka Wszystkich Świętych
pn (geografia, geograficzny) zatoka Oceanu Atlantyckiego, u brzegów stanu Bahia, w Brazylii; Bay of All Saints
Zatoka Wyborska
pn (geografia, geograficzny) zatoka w północno-wschodniej części Morza Bałtyckiego, w pobliżu wschodniego krańca Zatoki Fińskiej, u wybrzeży Rosji; Vyborg Bay
Zatoka Zachodniokoreańska
pn (geografia, geograficzny) zatoka w północno-wschodniej części Morza Żółtego, u wybrzeży Korei i Chin; Korea Bay
Zatoka Świętego Pawła
pn (geografia, geograficzny) niewielka zatoka Morza Śródziemnego, położona u północnych wybrzeży wyspy Malty Saint Paul’s Bay
Zatoka Świętego Wawrzyńca
pn (geografia, geograficzny) zatoka oraz estuarium położone u wschodnich wybrzeży Kanady, do której uchodzi Rzeka Świętego Wawrzyńca; Saint-Lawrence Gulf
Zatoka Świętej Heleny
pn (geografia, geograficzny) zatoka Oceanu Atlantyckiego, położona u zachodnich wybrzeży Południowej Afryki Saint Helena Bay
Zatoka Świń
pn (geografia, geograficzny) zatoka Morza Karaibskiego w środkowo-zachodniej części południowego wybrzeża Kuby; Bay of Pigs
Zbawiciel zbaˈvʲiʨ̑ɛl
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w chrześcijaństwie Chrystus (jeden z tytułów Jezusa) Savior Saviour
Zbiornik Narewski
pn (geografia, geograficzny) zbiornik retencyjny na rzece Narwa na granicy pomiędzy Estonią a Rosją; Narva Reservoir
Zegar ˈzɛɡar
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba południowego; Horologium Clock
Zeja
pn (geografia, geograficzny) rzeka w Rosji, lewy dopływ Amuru; Zeya
Zelandia zɛˈlãndʲja
pn (geografia, geograficzny) (administracja) prowincja Holandii; Zeeland Zealand (geografia, geograficzny) wyspa Danii; Zealand Sealand
Zenon ˈzɛ̃nɔ̃n
pn imię męskie; Zeno
Zesłanie Ducha Świętego
pn (kulturoznawstwo, wiedza o kulturze, kulturoznawczy) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w chrześcijaństwie: święto obchodzone pięćdziesiąt dni po Wielkanocy, w którym wspomina się zstąpienie Ducha Świętego na Maryję i Apostołów Pentecost
Zeus ˈzɛus
pn (mitologia grecka) bóg pogodnego i pochmurnego nieba oraz piorunów i błyskawic, pan Olimpu, utożsamiany z rzymskim Jowiszem, najwyższe bóstwo greckiego panteonu; Zeus (astronomia, astronomiczny) planetoida o numerze katalogowym 5731; Zeus
Zgierz zʲɟɛʃ
pn (geografia, geograficzny) miasto w centralnej Polsce; Zgierz
Zielenogorsk
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, w rejonie kurortowym Petersburga, nad Zatoką Fińską; Zelenogorsk
Zielenogradsk
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto rejonowe w Rosji, w obwodzie kaliningradzkim; Zelenogradsk
Ziemia ˈʑɛ̃mʲja
pn (astronomia, astronomiczny) trzecia według oddalenia od Słońca planeta Układu Słonecznego, w starożytności i średniowieczu uważana za centralne ciało wszechświata, do czasów Kopernika uważana za nieruchomą; Earth
Ziemia Królowej Maud
pn (geografia, geograficzny) część Antarktydy, do której rości prawo Norwegia; Queen Maud Land
Ziemia Święta
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) miejsca w Palestynie opisane w Nowym Testamencie, gdzie urodził się, żył i umarł Jezus Chrystus; Holy Land
Ziemianin ʑɛ̃ˈmʲjä̃ɲĩn
n mieszkaniec Ziemi Earthling Terran
Zimbabwe zʲĩmˈbabvɛ
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Afryce ze stolicą w Harare; Zimbabwe
Zjednoczone Emiraty Arabskie ˌzʲjɛdnɔˈʧ̑ɔ̃nɛ ˌɛ̃mʲiˈratɨ aˈrapsʲcɛ
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo w Azji; United Arab Emirates
Zjednoczone Królestwo ˌzʲjɛdnɔˈʧ̑ɔ̃nɛ kruˈlɛstfɔ
pn (geografia, geograficzny) skrócona forma od Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej United Kingdom
Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej ˌzʲjɛdnɔˈʧ̑ɔ̃nɛ kruˈlɛstfɔ ˈvʲjɛlʲcɛ̇j brɨˈtãɲji ˌː‿ːrˈlãndʲji puwˈnɔʦ̑nɛj
pn (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (oficjalnie) nazwa państwa leżącego w Europie Zachodniej składającego się z Anglii, Walii, Szkocji i Irlandii Północnej; United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland
Zmartwychwstanie ˌzmartfɨxˈfstãɲɛ
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w tradycji chrześcijańskiej powrót Jezusa Chrystusa do życia po trzech dniach w grobie; Resurrection
Znamiensk
pn (geografia, geograficzny) (administracja) osiedle typu wiejskiego w obwodzie kaliningradzkim w Rosji, położone nad prawym brzegiem Pregoły w miejscu, gdzie wpada do niej Łyna; Znamensk
Zofia ˈzɔfʲja
pn imię żeńskie; Sophia
Zoja
pn (rzadki, rzadko używany) imię żeńskie pochodzenia greckiego; Zoe Zoë
Zug
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w środkowej Szwajcarii, nad jeziorem Zug (1.3), na północny wschód od Lucerny; Zug
Zugdidi
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w zachodniej Gruzji, w regionie Megrelia-Górna Swanetia; Zugdidi
Zurych
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Szwajcarii; Zurich Zürich
Zuzanna zuˈzãnːa
pn imię żeńskie; Susan Susanne
Zwiastowanie ˌzvʲjastɔˈvãɲɛ
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w chrześcijaństwie powiadomienie Marii przez archanioła Gabriela o tym, że będzie matką Jezusa Chrystusa Annunciation
Związek Australijski
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) oficjalna nazwa Australii jako państwa Commonwealth of Australia
Związek Radziecki ˈzvʲjɔ̃w̃zɛk raˈʥ̑ɛʦ̑ʲci
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo komunistyczne w Europie i Azji, które istniało w latach 1922-1991; Soviet Union
Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich ˈzvʲjɔ̃w̃zɛk ˌsɔʦ̑ʲjalʲiˈstɨʧ̑nɨx rɛˈpublʲik raˈʥ̑ɛʦ̑ʲcix
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) nieistniejące obecnie federacyjne państwo, które w XX w. obejmowało wschodnią Europę i północną Azję; Union of Soviet Socialist Republics
Zyrianka
pn (geografia, geograficzny) (administracja) osiedle typu miejskiego w azjatyckiej części Rosji, w Jakucji, położone na południu Niziny Kołymskiej; Zyryanka
Złatoust
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, w obwodzie czelabińskim, nad rzeką Aj; Zlatoust
Złota Ryba ˈzwɔta ˈrɨba
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba południowego; Dorado
Złoty Róg
pn (geografia, geograficzny) zatoka u brzegów Wyspy Rosyjskiej, w pobliżu Władywostoku; Golden Horn Bay
a a
conjunction …objaśnień that …przeciwstawności but …uzupełniania and …wynikania which
a kysz a‿ˈkɨʃ
interjection (potocznie, potoczny) (żartobliwie) uciekaj, zmykaj (w stosunku do człowieka lub innej istoty żywej) get out of here
a posteriori
adj (logika, logiczny) o poznaniu, teorii: wywiedzione indukcyjnie z obserwacji faktów; a posteriori
a priori
adv uprzedzając fakty; a priori
a także a‿ˈtaɡʒɛ
spójnik używany do łączenia zdań lub jego części odnoszących się do tych samych przedmiotów, osób lub faktów and as well as
a- a
prefix pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na zaprzeczenie lub brak jakiejś cechy a-
a-moll ˈa‿mɔl
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) gama lub tonacja molowa zaczynająca się od dźwięku a (w zapisie nutowym bez znaków przykluczowych); a minor
aalen
n (geologia, geologiczny) najniższe piętro jury środkowej; aalenian (geologia, geologiczny) najstarszy wiek jury środkowej; aalenian
aba
n arabski szeroki luźny płaszcz bez rękawów aba
abaja aˈbaja
n wierzchnie okrycie noszone w krajach muzułmańskich; abaya aba
abaka aˈbaka
n lekkie, wytrzymałe włókno z pochew liściowych banana manilskiego wykorzystywane do sporządzania lin, zwłaszcza w żeglarstwie; Manila hemp abaca
abakawir ˌabaˈkavʲir
n (chemia, chemiczny) organiczny związek chemiczny, nukleozydowy inhibitor odwrotnej transkryptazy; ABC abacavir
abakus aˈbakus
n przyrząd do liczenia w postaci deski z rowkami na poszczególne rodzaje jednostek liczbowych, używany przez starożytnych Greków i Rzymian, także w zachodniej Europie do XVIII w.; pierwowzór liczydeł; abacus (architektura, architektoniczny) kwadratowa płyta stanowiąca górną część głowicy kolumny; abacus
abalienacja ˌabalʲjɛ̃ˈnaʦ̑ʲja
n (historia, historyczny, historycznie) (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) w starożytnym Rzymie zupełne odstąpienie własności; abalienatio
abalone ˌabaˈlɔ̃nɛ
n rodzaj logicznej gry planszowej; abalone
abandon aˈbãndɔ̃n
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) (morski) zrzeczenie się na rzecz ubezpieczyciela praw do statku, który stracił swoją wartość handlową; abandonment
abandonware
n (informatyka, informatyczny) program komputerowy, który nie jest dłużej wspierany ani reklamowany, uważany za porzucony przez jego twórców; abandonware
abarognozja
n (medycyna, medyczny) brak odczuwania ciężaru przedmiotów trzymanych w ręku abarognosis
abasiofilia ˌabasʲiɔˈfʲilʲja
n (medycyna, medyczny) zaburzenie preferencji seksualnych polegające na odczuwaniu pociągu seksualnego do osób z dysfunkcjami narządów ruchu; abasiophilia
abatacept ˌabaˈtaʦ̑ɛpt
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) lek biologiczny o działaniu immunosupresyjnym, rekombinowane rozpuszczalne białko fuzyjne; abatacept
abaton aˈbatɔ̃n
n (architektura, architektoniczny) (historia, historyczny, historycznie) w Starożytnej Grecji sypialnia dla pacjentów oczekujących cudownego uzdrowienia podczas snu abaton (architektura, architektoniczny) (historia, historyczny, historycznie) święte miejsce, zazwyczaj okręg sakralny lub podziemne pomieszczenie przy świątyni greckiej, do którego dostęp mieli wyłącznie kapłani abaton
abazja aˈbazʲja
n (medycyna, medyczny) utrata możliwości chodzenia, przeważnie na skutek schorzeń systemu nerwowego; abasia
abazyński
n (językoznawstwo, językoznawczy) język należący do północno-zachodniej (abchasko-adygejskiej) grupy języków kaukaskich; Abaza
abażur aˈbaʒur
n osłona na lampę, tłumiąca jej zbyt jaskrawe światło lampshade
abbrewiator ˌabrɛˈvʲjatɔr
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) sekretarz lub notariusz w kancelarii papieskiej abbreviator
abcyksymab ˌapʦ̑ɨˈksɨ̃map
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) lek przeciwpłytkowy będący fragmentem Fab przeciwciała monoklonalnego przeciw receptorowi GPIIb/IIIa na powierzchni ludzkich płytek krwi abciximab
abderyta ˌabdɛˈrɨta
n (historia, historyczny, historycznie) mieszkaniec miasta Abdera w Tracji uchodzący w opinii starożytnych Greków za uosobienie głupoty, filisterstwa i kołtuństwa Abderite
abdest ˈabdɛst
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) nazwa rytualnych obmywań u muzułmanów, bez których nie wolno odprawiać zwykłych pięciu modlitw dziennych; wudu
abdukcja abˈdukʦ̑ʲja
n (medycyna, medyczny) odchylenie kończyny od osi ciała; abduction
abduktor abˈduktɔr
n (anatomia, anatomiczny) mięsień odciągający kończynę od ciała; abductor
abdykacja ˌabdɨˈkaʦ̑ʲja
n zrzeczenie się władzy, rezygnacja monarchy z tronu; ; (zobacz) też abdykacja w Encyklopedii staropolskiej abdication
abdykować ˌabdɨˈkɔvaʨ̑
v (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) zrzekać się władzy monarszej; dokonywać abdykacji abdicate
abdżad ˈabʤ̑at
n (językoznawstwo, językoznawczy) ogólna nazwa pism alfabetycznych stosowanych do zapisu niektórych języków, posiadających lub stosujących tylko znaki na oznaczenie spółgłosek; abjad
abecadlarz ˌabɛˈʦ̑adlaʃ
n (przestarzałe, przestarzały) skorowidz index
abecedariusz ˌabɛʦ̑ɛˈdarʲjuʃ
n skorowidz index
abelizaur ˌabɛˈlʲizawr
n (paleontologia, paleontologiczny) rodzaj dinozaura żyjącego w późnej kredzie w Ameryce Południowej (Argentyna); Abelisaurus
abelsonit ˌabɛlˈsɔ̃ɲit
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał organiczny odkryty w 1975 roku; abelsonite
abernathyit
n (mineralogia, mineralogiczny) rzadki, uwodniony minerał zawierający tlenki uranu abernathyite
aberracja ˌabɛrˈraʦ̑ʲja ˌabɛrˈːaʦ̑ʲja
n (astronomia, astronomiczny) pozorne odchylenie ciał niebieskich od ich rzeczywistego położenia wywołane ruchem Ziemi po orbicie albo jej obrotem aberration (erudycyjny) odchylenie od normalnego stanu; nieprawidłowość aberration (optyka, optyczny) wada soczewek powodująca nieostrość, zabarwienie bądź zniekształcenie obrazu; wada odwzorowywania obrazu przez układy optyczne aberration
abertam aˈbɛrtãm
n (kulinaria) rodzaj sera wytwarzanego z mleka owczego w Czechach; abertam
abetalipoproteinemia ˌabɛtalʲipɔprɔtɛ<sup>j</sup>ĩˈnɛ̃mʲja
n (medycyna, medyczny) choroba genetyczna, dziedziczona autosomalnie recesywnie, spowodowana niedoborem apoB; Bassen-Kornzweig syndrome abetalipoproteinemia
abietyna ˌabʲjɛˈtɨ̃na
n (chemia, chemiczny) substancja żywiczna otrzymywana z drzew iglastych głównie z jodły abietin
abietynowy ˌabʲjɛtɨ̃ˈnɔvɨ
adj (chemia, chemiczny) odnoszący się do abietyny, związany z abietyną abietic
abiotyczny ˌabʲjɔˈtɨʧ̑nɨ
adj nieożywiony abiotic
abisyński ˌabʲiˈsɨ̃j̃sʲci
adj (historia, historyczny, historycznie) związany z Abisynią ((współcześnie) Etiopia) Abyssinian
abituria ˌabʲiˈturʲja
n (przestarzałe, przestarzały) szkolne świadectwo dojrzałości, matura matriculation
abiturient ˌabʲiˈturʲjɛ̃nt
n uczeń kończący szkołę, najczęściej średnią, przystępujący do matury; graduate
abkracer
n (regionalizm śląski) (dawniej, dawny) żelazna wycieraczka do butów door scraper shoe scraper
ablacja abˈlaʦ̑ʲja
n (geologia, geologiczny) niszczenie powierzchni lądu albo lodowca wskutek działania czynników zewnętrznych ablation (astronautyka, astronautyczny) niszczenie materiału powierzchniowego w komorze zapłonowej statku kosmicznego podczas jego wejścia w atmosferę ablation (astronautyka, astronautyczny) sposób chłodzenia powierzchni statków kosmicznych, umożliwiający im przekraczanie bariery cieplnej w czasie powrotu na Ziemię ablation (astronomia, astronomiczny) niszczenie warstw powierzchniowych meteorytu podczas przejścia przez atmosferę ablation (geologia, geologiczny) ablacja deszczowa: spłukiwanie zwietrzeliny skalnej przez spływające po stoku wody opadowe ablation (medycyna, medyczny) chirurgiczne usunięcie (całkowite lub częściowe) jakiegoś organu, tkanek lub ciała obcego ablation
ablatyw abˈlatɨf
n (gramatyka) przypadek gramatyczny wyrażający odchodzenie i oddzielanie się od czegoś, a w łacinie spełniający także inne role, m.in. narzędnika i miejscownika; ablative case
ablatywny
adj (gramatyka) związany z przypadekiem gramatycznym ablatywem ablative
ablena abˈlɛ̃na
n (ichtiologia, ichtiologiczny) ryba morska z rodziny belonowatych; flat needlefish
ablucja abˈluʦ̑ʲja
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) rytualne obmycie; ablution
ablutomania ˌablutɔ̃ˈmãɲja
n (medycyna, medyczny) chorobliwie częste mycie rąk; ablutomania
abnegacja ˌabnɛˈɡaʦ̑ʲja
n (przestarzałe, przestarzały) wyrzeczenie się, rezygnacja z korzyści dla dobra innych abnegation
abnegat abˈnɛɡat
n człowiek niedbający o swój wygląd i własne wygody, zaniedbany abnegate
abolicja ˌabɔˈlʲiʦ̑ʲja
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) ustawowy, powszechny akt łaski, polegający na zakazie wszczęcia lub nakazie umorzenia postępowania karnego w stosunku do pewnych rodzajów przestępstw lub kategorii przestępców; abolition
abolicjonizm ˌabɔlʲiˈʦ̑ʲjɔ̇̃ɲism̥
n (historia, historyczny, historycznie) ruch polityczny w Stanach Zjednoczonych, który dążył do zniesienia niewolnictwa; abolitionism
abominacja ˌabɔ̃mʲĩˈnaʦ̑ʲja
n (książkowy) obrzydzenie, wstręt, odraza abomination
abonament ˌabɔ̃ˈnãmɛ̃nt
n regularna odgórna opłata za otrzymywanie książek lub czasopism subscription regularna opłata za korzystanie z usługi (np. internetu); fee
abonent aˈbɔ̃nɛ̃nt
n osoba płacąca stałą opłatę, abonament subscriber
aboralny ˌabɔˈralnɨ
adj (biologia, biologiczny) przeciwgębowy, leżący po przeciwnej stronie ciała w stosunku do oralnego aboral
aborcja aˈbɔrʦ̑ʲja
n (medycyna, medyczny) zabieg przerwania ciąży; wywołanie poronienia; abortion
abordaż aˈbɔrdaʃ
n (morski) (historia, historyczny, historycznie) sposób walki morskiej polegający na zetknięciu się dwóch okrętów i prowadzeniu walki wręcz na ich pokładach w celu zdobycia wrogiego okrętu lub jego późniejszego zatopienia; boarding
aborygen ˌabɔˈrɨɡɛ̃n
n (książkowy) pierwotny mieszkaniec jakiegoś obszaru lub kraju aborigine
aborygeński
adj związany z Aborygenami, dotyczący Aborygenów aboriginal Aboriginal związany z pierwotnymi mieszkańcami danego miejsca aboriginal
abrahamiczny
adj (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) wywodzący się od Abrahama Abrahamitic Abrahamitical
abrahamizm
n (teologia, teologiczny) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) monoteizm abrahamiczny Abrahamism
abrahamowy ˌabraxãˈmɔvɨ
adj (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) wywodzący się od Abrahama Abrahamitic Abrahamitical
abrewiacja ˌabrɛˈvʲjaʦ̑ʲja
n (książkowy) (termin specjalistyczny) skrót wyrazu lub grupy wyrazów w piśmie, szczególnie w odniesieniu do dawnych rękopisów abbreviation
abrewiatura ˌabrɛvʲjaˈtura
n (książkowy) system skrótów najczęściej używanych wyrażeń, stosowany w starożytności i średniowieczu; abbreviation
abrewiologia ˌabrɛvʲjɔˈlɔɟja
n nauka o skróceniach językowych abbreviology
abriktozaur ˌabrʲikˈtɔzawr
n (paleontologia, paleontologiczny) dwunożny, roślinożerny dinozaur z rodziny heterodontozaurów, ornitopod wyglądem przypominający heterodontozaura abrictosaurus
absces ˈapsʦ̑ɛs
n (medycyna, medyczny) ropień abscess
absencja apˈsɛ̃nʦ̑ʲja
n nieobecność w danym miejscu, zwłaszcza w pracy absence absenteeism
absolucja ˌapsɔˈluʦ̑ʲja
n (przestarzałe, przestarzały) uwolnienie, wyrok sądowy uwalniający oskarżonego absolution (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) rozgrzeszenie, zdjęcie klątwy kościelnej, odpuszczenie grzechów; absolution
absolut apˈsɔlut
n to, co istniało samo przez się, absolutny duch, Bóg; absolute
absolutnie ˌapsɔˈlutʲɲɛ
adv całkowicie, niezależnie od niczego absolutely
absolutny ˌapsɔˈlutnɨ
adj całkowity, zupełny, bezwzględny absolute (filozofia, filozoficzny) istniejący obiektywnie absolute (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) oparty na zasadach absolutyzmu lub rządzący według tych zasad absolute niekwestionowany absolute
absolutorium ˌapsɔluˈtɔrʲjũm
n (oficjalnie) zwolnienie od odpowiedzialności exoneration
absolutyzm ˌapsɔˈlutɨsm̥
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) monarchia nieograniczona; absolutism
absolwent apˈsɔlvɛ̃nt
n osoba, która ukończyła szkołę, uczelnię, kurs; graduate
absolwować ˌapsɔlˈvɔvaʨ̑
v (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) udzielać absolucji, rozgrzeszenia absolve
absorbat apˈsɔrbat
n (chemia, chemiczny) składnik gazowy pochłaniany przez absorbent podczas absorpcji absorbate
absorbent apˈsɔrbɛ̃nt
n (chemia, chemiczny) substancja, która pochłania wgłębnie (absorbuje) inną (absorbat) absorbent
absorber apˈsɔrbɛr
n (chemia, chemiczny) (technologia, technika, techniczny) urządzenie służące do pochłaniania niektórych składników mieszaniny gazowej przez ciecz. absorber absorption apparatus
absorbować ˌapsɔrˈbɔvaʨ̑
v (chemia, chemiczny) (fizyka, fizyczny) pochłaniać substancję, energię; wiązać chemicznie absorb imbibe pochłaniać, zaprzątać całkowicie czyjąś myśl, uwagę, czas; zajmować kogoś absorb engross
absorpcja apˈsɔrpʦ̑ʲja
n (fizyka, fizyczny) (chemia, chemiczny) proces wnikania cząstek do wnętrza innej substancji tworzącej dowolną fazę ciągłą; absorption proces pochłaniania energii fali przez ciało; absorption
abstrahować ˌapstraˈxɔvaʨ̑
v (filozofia, filozoficzny) dokonywać wyodrębnienia w jakimś zagadnieniu, zjawisku lub przedmiocie, jego różnych cech lub określać relacje między nimi w celu stworzenia pojęcia ogólnego abstract (książkowy) celowo i świadomie pomijać w rozważaniach jakąś cechę lub aspekt, żeby ułatwić analizę; nie uwzględniać czegoś abstract
abstrakcjonistyczny ˌapstrakʦ̑ʲjɔ̇̃ɲiˈstɨʧ̑nɨ
adj (sztuka) związany z abstrakcjonizmem abstractionist
abstrakcjonizm ˌapstrakˈʦ̑ʲjɔ̇̃ɲism̥
n (sztuka) kierunek w sztuce XX wieku, w którym charakterystyczne jest wyeliminowanie wszelkich bezpośrednich odniesień do form lub przedmiotów obserwowanych w naturze; abstractionism
abstrakcyjny ˌapstrakˈʦ̑ɨjnɨ
adj nie mający związku z rzeczywistością abstract
abstrakt ˈapstrakt
n (filozofia, filozoficzny) pojęcie ogólne utworzone w wyniku abstrahowania, niemające odpowiednika w konkretnym rzeczywistym przedmiocie abstract (książkowy) zwięzły wyciąg z tekstu naukowego lub dokumentu, publikowany najczęściej w języku angielskim abstract
abstynencja ˌapstɨ̃ˈnɛ̃nʦ̑ʲja
n (medycyna, medyczny) powstrzymywanie się głównie przed piciem alkoholu; abstinence teetotalism
abstynent apsˈtɨ̃nɛ̃nt
n osoba nie pijąca napojów alkoholowych teetotaller teetotaler osoba wstrzemięźliwa, powściągliwa, powstrzymująca się od czegoś abstainer
absurd ˈapsurt
n nonsens, coś bez logicznego uzasadnienia absurdity
absurdalnie ˌapsurˈdalʲɲɛ
adv w sposób absurdalny absurdly
absurdalność
n cecha tego, co jest absurdalne, niedorzeczność absurdity ridiculousness
absurdalny ˌapsurˈdalnɨ
adj nie podlegający logicznemu wyjaśnieniu absurd
absynt ˈapsɨ̃nt
n alkoholowy napój wysokoprocentowy, otrzymywany w procesie destylacji z różnego rodzaju ziół, przede wszystkim z kwiatów i liści piołunu; absinth absinthe
absyntowy
adj związany z absyntem; zawierający absynt absinthian
absztyfikant ˌapʃtɨˈfʲikãnt
n (książkowy) (żartobliwie) osoba starająca się o względy kobiety; konkurent, zalotnik wooer
abulia aˈbulʲja
n chorobliwe osłabienie lub brak woli w podejmowaniu decyzji abulia
abuliczny
adj (psychologia, psychologiczny) związany z abulią, dotyczący abulii abulic
abuzywny
adj (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) naruszający zasady współżycia społecznego, stanowiący nadużycie, zawierający zakazane zapisy abusive
acefalia ˌaʦ̑ɛˈfalʲja
n (medycyna, medyczny) letalna wada wrodzona płodu o charakterze malformacji, polegająca na niewykształceniu głowy lub wykształceniu jej w formie zredukowanej; acephaly
acenaften ˌaʦ̑ɛ̃ˈnaftɛ̃n
n (chemia, chemiczny) organiczny związek chemiczny, policykliczny węglowodór aromatyczny acenaphthene
acenokumarol
n (biochemia, biochemiczny) (medycyna, medyczny) (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) organiczny związek chemiczny, lek przeciwzakrzepowy będący pochodną kumaryny, antagonista witaminy K; acenocoumarol
acerola ˌaʦ̑ɛˈrɔla
n (botanika, botaniczny) (potocznie, potoczny) Malpighia glabra L., malpigia granatolistna acerola
acerra
n mały, przenośny ołtarzyk, ustawiany przed zmarłym, na którym palono perfumy, używany też jako przenośny ołtarz w czasie uroczystości pogrzebowych; acerra skrzynka z brązu lub marmuru, służąca w starożytnym Rzymie do przechowywania kadzidła do ofiar; acerra
acetal aˈʦ̑ɛtal
n (chemia, chemiczny) związek organiczny otrzymywany w wyniku działania alkoholu na aldehyd lub keton, wykorzystywany w przemyśle farmaceutycznym i perfumeryjnym oraz w syntezie organicznej; acetal
acetaldehyd
n (chemia, chemiczny) organiczny związek chemiczny z grupy aldehydów; acetaldehyde
acetalowy ˌaʦ̑ɛtaˈlɔvɨ
adj (chemia, chemiczny) związany z acetalem, odnoszący się do acetali acetalic
acetamid ˌaʦ̑ɛˈtãmʲit
n (chemia, chemiczny) związek organiczny z grupy amidów o wzorze sumarycznym C2H5NO, pochodna kwasu octowego, bezbarwne krystaliczne ciało stałe, wykorzystywany w przemyśle tworzyw sztucznych, w spawalnictwie oraz do produkcji lakierów i materiałów wybuchowych; acetamide ethanamide
acetanilid ˌaʦ̑ɛtãˈɲilʲit
n (chemia, chemiczny) związek organiczny o wzorze sumarycznym C8H9NO, pochodna aniliny, bezbarwna substancja krystaliczna, wykorzystywany do produkcji leków i barwników; acetanil acetanilid acetanilide antifebrin
acetofenon ˌaʦ̑ɛtɔˈfɛ̃nɔ̃n
n (chemia, chemiczny) związek organiczny z grupy ketonów o wzorze sumarycznym C8H8O, najprostszy keton alkilo-aromatyczny, ciecz o przyjemnym zapachu, wykorzystywany do produkcji leków, substancji zapachowych oraz jako rozpuszczalnik; acetophenone phenyl methyl ketone phenylethanone
aceton aˈʦ̑ɛtɔ̃n
n (chemia, chemiczny) związek organiczny, najprostszy przedstawiciel grupy ketonów o wzorze C3H6O, bezbarwna, łatwopalna i toksyczna ciecz o ostrym zapachu, wykorzystywany w syntezie chemicznej i jako rozpuszczalnik; acetone dimethyl ketone dimethylformaldehyde propanone
acetonemia
n (medycyna, medyczny) gromadzenie się we krwi ciał acetonowych, świadczące o nieprawidłowej przemianie materii acetonemia
acetyl
n (chemia, chemiczny) rodzaj grupy funkcyjnej typu acylowego wywodzącej się z kwasu octowego; acetyl
acetylen ˌaʦ̑ɛˈtɨlɛ̃n
n (chemia, chemiczny) (zobacz) etyn acetylene
ach ax
interjection …służący wyrażaniu stanów uczuciowych, takich jak m.in.: zachwyt, zaskoczenie, przestrach, irytacja, podziw, zdziwienie, pragnienie ah oh
achajski aˈxajsʲci
adj (odrzeczownikowy) Achaja, Achaj, Achajczyk, Achajka Achaean
achondryt aˈxɔ̃ndrɨt
n (geologia, geologiczny) (astronomia, astronomiczny) meteoryt kamienny składający się głównie z piroksenów i plagioklazów achondrite
achromat axˈrɔ̃mat
n (optyka, optyczny) (fotografia) (fizyka, fizyczny) układ optyczny, zestaw dwóch soczewek zrobionych z gatunków szkła o różnej dyspersji połączonych razem; achromat achromatic lens
achromatopsja
n (medycyna, medyczny) duża lub całkowita niemożność rozpoznawania barw; achromatopsia
achy i ochy ˈaxɨ i‿ˈɔxɨ
idiom (potocznie, potoczny) przesadne zachwyty oohing and ahhing
acid house
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) gatunek w tanecznej muzyce house, charakteryzujący się hipnotycznym rytmem linii basowej; acid house
acid jazz
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) gatunek w tanecznej muzyce popularnej, łączący jazz, blues i soul z funkowym rytmem; acid jazz acid-jazz
acid rock
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) gatunek w muzyce rockowej, zawierający elementy psychodeliczne; acid rock
acid trance
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) gatunek w tanecznej muzyce trance, z aranżacją stopniowo wprowadzającą napięcie; acid trance
acidic folk
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) gatunek w muzyce folkowej, zawierający elementy psychodeliczne acidic folk
acro-joga
n (sport, sportowy) rodzaj treningu, który łączy elementy jogi, masażu tajskiego i akrobatyki acro-yoga acroyoga
acykliczny
adj (matematyka, matematyczny) nieposiadający cykli acyclic niecykliczny acyclic
ad us. ext.
acronym (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) (łacina) = ad usum externum → do użytku zewnętrznego ad us. ext.
ad us. int.
acronym (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) (łacina) = ad usum internum → do użytku wewnętrznego ad us. int.
adadżio aˈdaʤ̑ʲjɔ
n (choreografia, choreograficzny) liryczny taniec dwojga solistów, przechodzenie z pozy do pozy oraz podnoszenie tancerki przez partnera; adage
adaks
n (systematyka) (zoologia, zoologiczny) Addax Laurillard, rodzaj ssaka parzystokopytnego z podrodziny antylopowców; addax
adamaszek ˌadãˈmaʃɛk
n (włókiennictwo) wzorzysta tkanina dwustronna, z jednej strony matowa, z drugiej błyszcząca; ; (zobacz) też adamaszek w Encyklopedii staropolskiej damask
adamsyt aˈdãmsɨt
n (chemia, chemiczny) (wojskowość, wojskowy) związek arsenoorganiczny stosowany jako duszący bojowy środek trujący z podgrupy sternitów; DM adamsite diphenylaminechlorarsine
adaptabilność
n (biologia, biologiczny) zdolność do fizjologicznego reagowania przystosowawczego komórek, tkanek, narządów organizmu na zmiany warunków jego środowiska; adaptive behavior
adaptacja ˌadapˈtaʦ̑ʲja
n przystosowanie do nowego sposobu użytkowania, przeróbka adaptation
adaptacyjny
adj taki, który potrafi się zmieniać, dostosowywać do wymagań albo do otoczenia adaptive
adapter aˈdaptɛr
n główka odtwarzająca w gramofonie elektrycznym, zastępująca membranę – wkładka gramofonowa record player
adaptować ˌadapˈtɔvaʨ̑
v dostosować/dostosowywać do innego użytku adapt
addendum adˈːɛ̃ndũm
n załączniki do pisma urzędowego (np. do umowy, podania) addendum
adduktor
n (anatomia, anatomiczny) mięsień przywodzący kończynę do osi ciała; adductor
addycja
n (biologia, biologiczny) mutacja polegająca na wstawieniu jednej lub większej liczby zasad addition
addytywny
adj związany z dodawaniem, powstający przez dodawanie additive
adekwatność ˌadɛˈkfatnɔɕʨ̑
n odpowiedniość adequacy
adekwatny ˌadɛˈkfatnɨ
adj dokładnie czemuś odpowiadający adequate appropriate proportional suitable proportionate
adenina
n (biochemia, biochemiczny) związek organiczny, składnik nukleotydów tworzących kwasy nukleinowe; adenine
adenoid ˌadɛ̃ˈnɔ<sup>j</sup>it
n (anatomia, anatomiczny) (zobacz) migdałek gardłowy adenoids
adenotomia
n (medycyna, medyczny) chirurgiczny zabieg laryngologiczny polegający na usunięciu lub ścięciu przerośniętego migdałka gardłowego; adenoidectomy
adenozynotrójfosforan
n (biochemia, biochemiczny) nukleotyd adeninowy zbudowany z trzech reszt kwasu ortofosforowego, reszty adeninowej i rybozy; adenosine triphosphate
adept ˈadɛpt
n osoba, która się kształci, szczególnie osoba zdobywająca wiedzę praktyczną student
adhan
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny)muzułmańskie wezwanie do modlitwy, wygłaszane m.in. przez muezina z minaretu; adhan
adhezja
n (fizyka, fizyczny) przyciąganie się wzajemne cząsteczek stykających się powierzchni różnych ciał; adhesion
adho mukha svanasana
n jedna z asan; pozycja, w której ciało jest zgięte wpół i pochylone do przodu, wyprostowane nogi i ramiona oparte są podłodze adho mukha shvanasana
adiabatyczny
adj (fizyka, fizyczny) taki, który przebiega bez wymiany ciepła z otoczeniem adiabatic
adios
interjection (potocznie, potoczny) do widzenia, do zobaczenia adios
adipocyt ˌadʲiˈpɔʦ̑ɨt
n (biologia, biologiczny) komórka syntetyzująca i magazynująca trójglicerydy (tłuszcze proste) adipocyte fat cell lipocyte
admin ˈadmʲĩn
n (środowiskowy) (informatyka, informatyczny) (zobacz) administrator admin
administracja ˌadmʲĩɲiˈstraʦ̑ʲja
n kierownictwo jakiejś instytucji, przedsiębiorstwa itp. management system organów państwowych i samorządowych, służący sprawowaniu władzy wykonawczej w państwie; administration zarządzanie czymś, administrowanie administration management
administracyjny ˌadmʲĩɲistraˈʦ̑ɨjnɨ
adj związany z administracją i administrowaniem administrative
administrator ˌadmʲĩɲiˈstratɔr
n osoba zarządzająca czymś administrator
administrować ˌadmʲĩɲiˈstrɔvaʨ̑
v sprawować zarząd, kierować jakąś wyodrębnioną dziedziną działalności administer
admiracja
n (książkowy) (dawniej, dawny) przejaw podziwu i uwielbienia dla kogoś lub czegoś admiration
admiralicja ˌadmʲiraˈlʲiʦ̑ʲja
n budynek mieszący admiralicję (1.1) admiralty admiralship korpus admirałów admiralty admiralship władze naczelne marynarki wojennej admiralty admiralship
admirał adˈmʲiraw
n (marynarka) najwyższy stopień (dowódca) w marynarce wojennej, równoważny stopniowi generała broni w armii lądowej, naczelny wódz floty; admiral (marynarka) oficer mający stopień admirała (1.1) admiral (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) rusałka admirał, motyl z rodziny rusałkowatych admiral
admirować
v (przestarzałe, przestarzały) (książkowy) podziwiać kogoś, uwielbiać go admire
admitancja
n (fizyka, fizyczny) wielkość fizyczna będąca odwrotnością impedancji, całkowita przewodność elektryczna w obwodach prądu przemiennego; admittance
adnotacja ˌadnɔˈtaʦ̑ʲja
n uwaga, dopisek, przypisek, notatka annotation (informatyka, informatyczny) w Javie: metadane dodawane na poziomie kodu źródłowego do klas, metod, zmiennych, pakietów i parametrów annotation
adopcja aˈdɔpʦ̑ʲja
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) prawne uznanie obcego dziecka za własne; adoption
adopcjanizm
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) pogląd teologiczny według którego Jezus nie był naturalnym Synem Bożym a został usynowiony dopiero po narodzinach lub pi chrzcie w Jordanie albo tuż przed śmiercią; adoptionism
adopcyjny
adj związany z adopcją, dotyczący adopcji adoptive
adoptować ˌadɔpˈtɔvaʨ̑
v dokonywać / dokonać adopcji adopt
adorator ˌadɔˈratɔr
n mężczyzna zabiegający o względy kobiety womaniser
adorować ˌadɔˈrɔvaʨ̑
v (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) oddawać cześć Bogu lub obiektom kultu religijnego worship uwielbiać kogoś, zachwycać się kimś, otaczać go uwielbieniem adore
adrenalina ˌadrɛ̃naˈlʲĩna
n (fizjologia, fizjologiczny) hormon wydzielany w sytuacjach zagrożenia i stresu; adrenaline epinephrine
adres ˈadrɛs
n informacje o tym, gdzie znajduje się jakiś budynek lub gdzie ktoś mieszka address
adresarka ˌadrɛˈsarka
n (technologia, technika, techniczny) maszyna do drukowania adresów na masowych przesyłkach; addressograph
adresat aˈdrɛsat
n (usługi pocztowe, kurierskie, poczta) osoba, do której ktoś wysyła list, przesyłkę itp. addressee osoba, do której ktoś kieruje słowa, dla której jest przeznaczony jakiś utwór, odezwa itp. audience
adresować ˌadrɛˈsɔvaʨ̑
v umieszczać adres na liście, przesyłkę address odnosić się, zwracać się do określonej osoby lub grupy address
adresówka ˌadrɛˈsufka
n mały identyfikator z imieniem zwierzęcia domowego (psa, kota, rzadziej fretki), adresem zamieszkania i/lub numerem telefonu jego opiekuna doczepiany do obroży zwierzęcia dog ID tag dog tag pet ID tag pet tag
adret
n (geografia, geograficzny) stok góry lub wzgórza będący bardziej nasłoneczniony w stosunku do przeciwnego stoku tego samego wzniesienia bądź pasma górskiego; adret
adsorpcja atˈsɔrpʦ̑ʲja
n (chemia, chemiczny) (fizyka, fizyczny) gromadzenie się substancji rozpuszczonych w cieczy lub obecnych w gazie na powierzchni ciała stałego lub cieczy; adsorption
adware
n (informatyka, informatyczny) oprogramowanie rozpowszechniane za darmo, którego producent otrzymuje wynagrodzenie za wyświetlanie reklam zlecanych przez sponsorów; adware (informatyka, informatyczny) rodzaj szkodliwego oprogramowania, które w natrętny sposób wyświetla niepożądane przez odbiorcę reklamy; adware
adwent ˈadvɛ̃nt
n (kulturoznawstwo, wiedza o kulturze, kulturoznawczy) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w kalendarzu chrześcijańskim okres około czterech tygodni (dawniej czterdziestu dni) przed Bożym Narodzeniem, przygotowujący do uroczystości Narodzenia Pańskiego, symbolizujący oczekiwanie na przyjście Mesjasza; ; (zobacz) też adwent w Encyklopedii staropolskiej Advent Christmas season
adwentysta ˌadvɛ̃nˈtɨsta
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) członek protestanckiego Kościoła chrześcijańskiego, głoszącego bliskie ponowne przyjście Chrystusa, chrzest tylko dorosłych, sobotę jako dzień święty Adventist
adwentyzm
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) chrześcijański ruch podkreślający zbliżające się powtórne przyjście Chrystusa na Ziemię; adventism
adwersarz adˈvɛrsaʃ
n (przestarzałe, przestarzały) oponent, rywal adversary oponent
adwokacki
adj związany z adwokatem lub adwokaturą attorney
adwokat adˈvɔkat
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) prawnik udzielający porad i prowadzący sprawy klientów w sądzie; lawyer attorney barrister
adwokat Boga adˈvɔkad ˈbɔɡa
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w Kościele katolickim: duchowny, który podczas procesu beatyfikacyjnego lub kanonizacyjnego ma za zadanie przedstawić cechy świadczące o tym, że dana osoba powinna być błogosławionym lub kanonizowanym God's advocate
adwokat diabła adˈvɔkad ˈdʲjabwa
n (kościelny) (potocznie, potoczny) duchowny, który w Kościele katolickim podczas procesu beatyfikacyjnego lub kanonizacyjnego, ma za zadanie wyszukiwać przyczyn przeciw wyniesieniu na ołtarze devil's advocate
adygejski
n (językoznawstwo, językoznawczy) język adygejski; Adyghe
adyton aˈdɨtɔ̃n
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) ukryta przestrzeń w sanktuarium greckim (np. w świątyni, gaju, grocie), dostępna tylko dla kapłanów i osób wybranych, które przeszły obrzęd oczyszczenia, gdzie przechowywane były świętości: posąg bóstwa, przedmioty kultu i dary dla niego, czasem mieściła się tam także wyrocznia; adyton
adźiwika
n (filozofia, filozoficzny) (historia, historyczny, historycznie) jeden z nurtów filozoficzno-religijnych w Indiach głoszący determinizm, ascetyzm i swoisty ateizm Ajivika
adżarski
adj związany z Adżarią lub Adżarami Adjaran Adjarian
adżyka
n (kulinaria) pasta z czerwonej papryki z dodatkiem soli, czosnku, ziół oraz orzecha włoskiego, pochodząca z kuchni kaukaskiej; adjika adzhika ajika
aeracja ˌaɛˈraʦ̑ʲja
n napowietrzanie; aeration aerification
aerator ˌaɛˈratɔr
n ręczne lub automatyczne urządzenie ogrodnicze do napowietrzania gleby, którego główną częścią jest wał z kolcami lub kawałkami blachy tnącymi darń podczas obracania się; aerator urządzenie do napowietrzania wody aerator
aero- aˈɛrɔ
pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z powietrzem, ruchem w powietrzu, lotnictwem aero-
aerobik ˌaɛˈrɔbʲik
n forma ćwiczeń wykonywana w rytm muzyki; aerobics
aerobiologia ˌaɛrɔbʲjɔˈlɔɟja
n nauka zajmująca się badaniem cząsteczek biologicznych znajdujących się w powietrzu atmosferycznym; aerobiology
aerodrom ˌaɛˈrɔdrɔ̃m
n (przestarzałe, przestarzały) lotnisko, szczególnie trawiaste aerodrome
aerodynamiczny ˌaɛrɔdɨ̃nãˈmʲiʧ̑nɨ
adj (fizyka, fizyczny) związany z aerodynamiką aerodynamic aerodynamical
aerodynamika ˌaɛrɔdɨ̃ˈnãmʲika
n (fizyka, fizyczny) dział fizyki zajmujący się ruchem gazów; aerodynamics
aerofagia ˌaɛrɔˈfaɟja
n (medycyna, medyczny) zaburzenie czynnościowe przewodu pokarmowego polegające na nadmiernym połykaniu powietrza podczas jedzenia; aerophagia
aerofiniszer ˌaɛrɔfʲĩˈɲiʃɛr
n (lotnictwo, lotniczy) urządzenie stosowane do skracania dobiegu samolotu i jego wyhamowania, wykorzystywany głównie na pokładach lotniskowców; aerofinisher
aerofobia ˌaɛrɔˈfɔbʲja
n (medycyna, medyczny) chorobliwy lęk przed powietrzem (np. przeciągi, wiatr) lub przed ruchem w powietrzu (np. podróż samolotem) aerophobia
aerograf
n (technologia, technika, techniczny) urządzenie malarskie rozpylające farbę za pomocą sprężonego powietrza; airbrush aerograph air-brush
aerografit
n (technologia, technika, techniczny) syntetyczna piana zbudowana z siatki pustych węglowych nanorurek, jeden z najlżejszych na świecie materiałów; aerographite
aeroklub
n organizacja, której członkami są piloci sportowi, skoczkowie spadochronowi, lotniarze, paralotniarze, modelarze lotniczy oraz miłośnicy lotnictwa aero club flying club
aerologia ˌaɛrɔˈlɔɟja
n (meteorologia, meteorologiczny) nauka zajmująca się badaniem górnych warstw atmosfery; aerology
aerologiczny
adj (meteorologia, meteorologiczny) związany z aerologią aerologic
aeromechaniczny
adj (fizyka, fizyczny) związany z aeromechaniką, dotyczący aeromechaniki aeromechanic
aerometr ˌaɛˈrɔ̃mɛtr̥
n (fizyka, fizyczny) przyrząd do pomiaru gęstości gazu aerometer
aerometria
n (fizyka, fizyczny) nauka zajmująca się pomiarami gazów, w szczególności powietrza aerometry
aeronautyka ˌaɛrɔ̃ˈnawtɨka
n (książkowy) lotnictwo aeronautics
aeronomia ˌaɛrɔ̃ˈnɔ̃mʲja
n nauka badająca właściwości fizyczne i chemiczne górnych warstw atmosfery; aeronomy
aeronomiczny
adj (meteorologia, meteorologiczny) związany z aeronomią aeronomic
aerostat ˌaɛˈrɔstat
n (lotnictwo, lotniczy) statek powietrzny lżejszy od powietrza; aerostat
aerotropizm
n (biologia, biologiczny) wzrost organizmu w kierunku źródła tlenu lub w przeciwną stronę aerotropism
aerożel ˌaɛˈrɔʒɛl
n materiał będący rodzajem sztywnej piany o wyjątkowo małej gęstości aerogel
afatyczny
adj (medycyna, medyczny) związany z afazją; cierpiący na afazję aphasic
afazja aˈfazʲja
n (medycyna, medyczny) zaburzenia mowy lub rozumienia mowy na skutek uszkodzenia mózgu; aphasia
afekcja aˈfɛkʦ̑ʲja
n (dawniej, dawny) afekt, skłonność ku komu lub czemu affection
afekt ˈafɛkt
n namiętność, silne uczucie passion wszelkie poruszenie lub wzruszenie umysłu emotion
afektacja ˌafɛkˈtaʦ̑ʲja
n przesada w okazywaniu uczuć, egzaltacja; wyrażanie uczuć (poprzez zachowywanie się, wypowiadanie się) w sposób przesadny, sztuczny, afektowany affectation
afektowanie ˌafɛktɔˈvãɲɛ
adv (książkowy) w afektowany sposób gushingly
afektowany ˌafɛktɔˈvãnɨ
adj przesadny, sztuczny gushing gushy la-di-da
afektować ˌafɛkˈtɔvaʨ̑
v zachowywać się w sposób nienaturalny attitudinize
afera aˈfɛra
n wydarzenie, które wywołało skandal; affair
afera rozporkowa aˈfɛra ˌrɔspɔrˈkɔva
n (publikatory) (potocznie, potoczny) określenie wydarzeń związanych z zarzutami molestowania seksualnego przez osoby publiczne i z dochodzeniem w tej sprawie zippergate
afereza ˌafɛˈrɛza
n (językoznawstwo, językoznawczy) zanik głoski lub głosek w wyrazie; apheresis
aferzysta ˌafɛˈʒɨsta
n człowiek biorący udział w aferach kryminalnych schemer
affidavit
n dobrowolne, urzędowe, pisemne oświadczenie pod przysięgą affidavit
afgański avˈɡãj̃sʲci
adj odnoszący się do Afgańczyków lub Afganistan u Afghan Afghani
afiks ˈafʲiks
n (gramatyka) morfem będący częścią składową wyrazu, różny od rdzenia, zrostek; affix
afiliacja ˌafʲiˈlʲjaʦ̑ʲja
n przyjęcie osoby lub organizacji do działającego już stowarzyszenia affiliation
afirmacja ˌafʲirˈmaʦ̑ʲja
n potwierdzenie, utwierdzenie, akceptacja affirmation
afisz ˈafʲiʃ
n (poligrafia) plakat informujący o jakiejś imprezie publicznej lub akcji, nawołujący do czegoś; ; (zobacz) też afisz w Encyklopedii staropolskiej poster
afonia aˈfɔ̃ɲja
n (medycyna, medyczny) zaburzenie polegające na braku głosu; aphonia
aforystyczny
adj dotyczący aforyzmów, związany z aforyzmami aphoristic aphoristical
aforyzm aˈfɔrɨsm̥
n zwięzła, lapidarna, przeważnie jednozdaniowa wypowiedź, wyrażająca ogólną prawdę filozoficzną lub moralną, w sposób zaskakujący i błyskotliwy; aphorism
afro ˈafrɔ
n rodzaj fryzury w formie kuli z napuszonych, drobno skręconych loczków; afro 'fro
afro- ˈafrɔ
pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z Afryką Afro-
afroamerykański
adj dotyczący Afroamerykanów, czarnoskórych mieszkańców Stanów Zjednoczonych Afro-American African American
afrobeat afˈrɔbʲit
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) gatunek muzyczny, powstały w Afryce w połowie lat 60. XX wieku, łączący afrykańskie rytmy z funkiem i jazzem; afrobeat
afrodyzjak ˌafrɔˈdɨzʲjak
n (medycyna, medyczny) środek (roślina, lek itp.) pobudzający popęd seksualny, wzmagający potencję lub doznania erotyczne; aphrodisiac
afrodyzjakalny
adj (medycyna, medyczny) związany z afrodyzjakiem; mający działanie afrodyzjaku; pobudzający aphrodisiac
afrykanerski ˌafrɨkãˈnɛrsʲci
n język z grupy germańskich, używany w południowej Afryce; Afrikaans
afrykata
n (językoznawstwo, językoznawczy) spółgłoska zwarto-szczelinowa; affricate
afrykański ˌafrɨˈkãj̃sʲci
adj związany z Afryką, dotyczący Afryki, zamieszkujący Afrykę African
aga ˈaɡa
n (historia, historyczny, historycznie) (wojskowość, wojskowy) oficer w stopniu aga (1.2) agha (historia, historyczny, historycznie) (wojskowość, wojskowy) stopień oficerski w sułtańskiej Turcji; agha tytuł grzecznościowy w krajach muzułmańskich (pan) agha (zoologia, zoologiczny) gatunek płaza z rodziny ropuchowatych (Rhinella marina); cane toad giant neotropical toad marine toad
agal ˈaɡal
n krążek ze sznurka, służący do utrzymania na głowie kefiji; agal
agamia
n (biologia, biologiczny) rozmnażanie bezpłciowe agamogenesis
agapant aˈɡapãnt
n (botanika, botaniczny) rodzaj roślin z rodziny amarylkowatych; agapanthus
agape aˈɡapɛ
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) bezwarunkowa miłość Boga do człowieka; agape
agar
n żywiczne drewno różnych gatunków drzew z rodzaju Aquilaria; agar agarwood oodh
agardyt aˈɡardɨt
n rodzaj minerału; agardite
agat ˈaɡat
n (mineralogia, mineralogiczny) odmiana chalcedonu; kamień półszlachetny o charakterystycznych paskach układających się koncentrycznie; agate
agawa aˈɡava
n (botanika, botaniczny) Agave L., rodzaj roślin o długich, mięsistych, kolczastych, tworzących rozetę liściach; agave
agawa amerykańska aˈɡava ˌãmɛrɨˈkãj̃ska
n (botanika, botaniczny) gatunek roślin zielnych należących do rodziny agawowatych; agave Americana
agencja aˈɡɛ̃nʦ̑ʲja
n firma świadcząca różne usługi agency
agenda aˈɡɛ̃nda
n filia urzędu lub instytucji branch terminarz agenda ustalony plan jakiegoś spotkania agenda
agent ˈaɡɛ̃nt
n pracownik wywiadu agent tajny pracownik policji lub służb specjalnych agent przedstawiciel jakiejś firmy agent
aggiornamento
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (historia, historyczny, historycznie) polityka Kościoła rzymskokatolickiego polegająca na unowocześnieniu i modernizacji doktryn oraz instytucji kościelnych, będąca jednym z dążeń II Soboru Watykańskiego; aggiornamento
agitacja ˌaɟiˈtaʦ̑ʲja
n działalność prowadząca do zjednania zwolenników dla pewnej sprawy, idei, poglądów; propagowanie haseł albo ideologii; agitation
agitator ˌaɟiˈtatɔr
n osoba prowadząca agitację agitator
aglet
n (technologia, technika, techniczny) skuwka na końcu sznurowadła aglet
aglomeracja
n (urbanistyka, urbanistyczny) zespół miasto i osiedli, skupionych na względnie małym obszarze, zazwyczaj wokół dużego miasta lub ośrodka przemysłowego; agglomeration nagromadzenie, skupienie czegoś; (także, też) to, co zostało zgromadzone agglomeration
aglutynacyjny
adj (językoznawstwo, językoznawczy) taki, który tworzy wyrazy pochodne przez zlepianie słów, a nie na drodze odmiany agglutinative
aglutynina ˌaɡlutɨ̃ˈɲĩna
n (fizjologia, fizjologiczny) przeciwciało biorące udział w zlepianiu aglutynogenów podczas aglutynacji; agglutinin
agnat ˈaɡnat
n (dawniej, dawny) krewny w linii męskiej agnate
agnostycyzm ˌaɡnɔˈstɨʦ̑ɨsm̥
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (filozofia, filozoficzny) pogląd negujący całkowicie lub częściowo możliwość poznania bytu; agnosticism
agnostyczny ˌaɡnɔˈstɨʧ̑nɨ
adj (filozofia, filozoficzny) związany z agnostycyzmem lub agnostykami agnostic
agnostyk aˈɡnɔstɨk
n (filozofia, filozoficzny) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) zwolennik agnostycyzmu agnostic
agogo aˈɡɔɡɔ
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) instrument perkusyjny pochodzenia afrykańskiego zbudowany co najmniej z dwóch dzwonków połączonych zakrzywionym uchwytem; agogo bell
agon ˈaɡɔ̃n
n zawody sportowe, muzyczne oraz turnieje poetów w starożytnej Grecji agon
agonia aˈɡɔ̃ɲja
n stan bezpośrednio poprzedzający zgon; agony
agonista ˌaɡɔ̃ˈɲista
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) czynnik współdziałający, o podobnym działaniu do czegoś; agonist
agonistyka
n w starożytnej Grecji: współzawodnictwo w agonach agonistics
agora aˈɡɔra
n (historia, historyczny, historycznie) podejmujące najważniejsze decyzje zgromadzenie zwoływane w greckich państwach-miastach agora
agorafobia ˌaɡɔraˈfɔbʲja
n (medycyna, medyczny) (psychologia, psychologiczny) chorobliwy lęk przed przebywaniem samemu w miejscach publicznych; agoraphobia
agrafa aˈɡrafa
n termin odnoszący się do słów Jezusa, niezapisanych w Nowym Testamencie; agrapha
agrafka aˈɡrafka
n rodzaj zapinki wykonanej z drutu, której jeden koniec zahacza się o zagięcie znajdujące się na drugim końcu; safety pin
agramatyzm
n (językoznawstwo, językoznawczy) (medycyna, medyczny) rodzaj afazji, niezdolność do prawidłowego łączenia wyrazów w zdania; agrammatism
agrarny aˈɡrarnɨ
adj rolniczy, rolny agrarian
agrarystyczny
adj (historia, historyczny, historycznie) (socjologia, socjologiczny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) związany z agraryzmem agrarian
agregat aˈɡrɛɡat
n (technologia, technika, techniczny) zespół różnych maszyn połączonych ze sobą na stałe w celu wykonywania określonej pracy, stanowiących przez to jedno nowe urządzenie robocze aggregate
agresja aˈɡrɛsʲja
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) zbrojny najazd jednego państwa na inne; aggression (psychologia, psychologiczny) zachowanie, którego celem jest wyładowanie gniewu, wyrządzenie szkody; aggression
agresor aˈɡrɛsɔr
n ktoś, kto dopuszcza się agresji aggressor państwo działające lub posługujące się metodami agresji aggressor
agrest ˈaɡrɛst
n (botanika, botaniczny) (potocznie, potoczny) Ribes uva-crispa, krzew owocowy z gatunku porzeczka agrest, wydający kwaskowate, zielonkawe owoce typu jagody; gooseberry bush plant (spożywczy) owoc agrestu (1.1) gooseberry
agresywnie
adv w sposób agresywny aggressively
agresywność
n cecha tego, co agresywne; cecha tych, którzy są agresywni aggressiveness
agresywny ˌaɡrɛˈsɨvnɨ
adj zachowujący się wrogo, napastliwie aggressive aggro
agrobiologia
n nauka o ogólnych prawach biologicznych stanowiących podstawę uprawy roślin i hodowli zwierząt; agrobiology
agrobiologiczny
adj (rolnictwo, rolniczy) (biologia, biologiczny) związany z agrobiologią lub agrobiologami agrobiological agrobiologic
agrobiotechnologia
n nauka o zastosowaniu biotechnologii w rolnictwie agrobiotechnology
agrochemia
n (chemia, chemiczny) dział chemii powiązany z rolnictwem, bada działanie substancji na środowisko naturalne, szukając sposobów na zwiększenie plonów i poprawę jakości produktów rolnych; agrochemistry
agrochemiczny
adj (chemia, chemiczny) (rolnictwo, rolniczy) związany z agrochemią agrochemical
agrofizyczny
adj (rolnictwo, rolniczy) dotyczący agrofizyki agrophysical
agrofizyka
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) nauka z pogranicza agronomii i fizyki, której obiektem badawczym jest ekosystem ukształtowany poprzez działalność człowieka, badany i opisywany metodami nauk ścisłych – w szczególności fizyki; agricultural physics agrophysics
agroklimatologia
n dział klimatologii badający oddziaływanie warunków klimatycznych na uprawę roślin; agroclimatology
agrometeorologia
n dział meteorologii badający wpływ zjawisk meteorologicznych na uprawę roślin, produkcję rolniczą i leśną oraz vice versa; agrometeorology
agrometr
n linijka z podziałką, służąca do obliczania powierzchni według planu agrometer
agronom aˈɡrɔ̃nɔ̃m
n specjalista zajmujący się agronomią; agronomist
agronomia ˌaɡrɔ̃ˈnɔ̃mʲja
n (rolnictwo, rolniczy) teoretyczna i praktyczna wiedza o rolnictwie i zarządzaniu produkcją żywności roślinnej; agronomy agricultural science
agroturystyka ˌaɡrɔtuˈrɨstɨka
n (rolnictwo, rolniczy) (turystyka, turystyczny) wypoczynek spędzany w chłopskim gospodarstwie, może być połączony z pracą w gospodarstwie; agriturism
agulski
n (językoznawstwo, językoznawczy) język agulski; Aghul
aguti aˈɡutʲi
n (zoologia, zoologiczny) Dasyprocta, roślinożerny gryzoń południowoamerykański, introdukowany również w Indiach; agouti
aha ˈaxa
interjection …wyrażenie potwierdzenia/zrozumienia aha …wyrażenie przypomnienia aha
ahinsa aˈçĩw̃sa
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) zasada moralna hinduizmu, buddyzmu i dźinizmu, nakazująca poszanowanie wszelkiego życia, odrzucająca zabijanie i zadawanie obrażeń fizycznych wszelkim istotom żywym – ludziom, zwierzętom, a w dźinizmie także roślinom i Ziemi; ahimsa ahinsa
ahistoryczny
adj pokazujący wydarzenia historyczne bez kontekstu, bez działania czynników historycznych ahistorical unhistorical
ahoj aˈxɔj
interjection pozdrowienie, zawołanie, okrzyk mający zwrócić uwagę; słowo używane zwykle wśród marynarzy i żeglarzy ahoy
aikido ajˈcidɔ
n japońska sztuka samoobrony; aikido
airbag ˈɛrbak
n (motoryzacja) poduszka powietrzna airbag
ais
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dźwięk a podwyższony o półton; A-sharp
ais-moll
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) gama lub tonacja molowa zaczynająca się od dźwięku ais (w zapisie nutowym z trzema krzyżykami) a-sharp minor
aisis ˈajsʲis
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dźwięk a podwyższony o cały ton; A double sharp
aj aj
interjection …oznajmiający ból lub zaskoczenie ouch
ajatollah ˌajaˈtɔlːax
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) wysoki tytuł znawcy teologii i prawa w szyizmie imamickim; ayatollah
ajmak
n (administracja) jednostka administracyjna w Górnym Ałtaju, w Buriato-Mongolii i w Mongolii; aimag
ajoen
n (biochemia, biochemiczny) organiczny związek chemiczny występujący w czosnku, bezwonny produkt rozpadu alliiny ajoene
ajran
n (spożywczy) (kulinaria) turecki i ałtajski napój sporządzany z jogurtu, wody i soli; airan
ajurweda ˌajurˈvɛda
n (medycyna, medyczny) (starożytność) system medycyny indyjskiej rozwinięty w starożytności Ayurveda
ajurwedyjski ˌajurvɛˈdɨjsʲci
adj związany z ajurwedą – medycyną indyjską Ayurvedic ayurvedic
ajwar
n (kulinaria) bałkańska pasta przyrządzana z papryki, bakłażanów i pomidorów; ajvar
akacja aˈkaʦ̑ʲja
n (dendrologia, drzewoznawstwo, dendrologiczny, drzewoznawczy) tropikalne drzewo lub krzew z rodzaju (1.1) acacia
akademia ˌakaˈdɛ̃mʲja
n (historia, historyczny, historycznie) szkoła filozoficzna założona przez Platona, mieszcząca się w parku Akademosa; Academy instytucja, towarzystwo naukowe academy szkoła wyższa; academy drama school
akademicki ˌakadɛ̃ˈmʲiʦ̑ʲci
adj (szkolnictwo, szkolny) dotyczący uczelni wyższej, studiów i studentów academic academical zgodny z określonymi, utartymi wzorami academic academical taki, który jest teoretyczny; nie jest praktyczny theoretical theoretic
akademik ˌakaˈdɛ̃mʲik
n (szkolnictwo, szkolny) dom akademicki; hall of residence dorm dormitory
akadiański ˌakaˈdʲjä̃j̃sʲci
adj odnoszący się do Akadii Acadian
akadyjski
adj dotyczący Akadu lub/i państwa akadyjskiego Akkadian
akadyjski
n (językoznawstwo, językoznawczy) język semicki, używany w Mezopotamii od połowy III tysiąclecia p.n.e. do początków I tysiąclecia n.e.; Akkadian
akalkulia ˌakalˈkulʲja
n (medycyna, medyczny) zaburzenie zdolności procesów liczenia; acalculia
akant ˈakãnt
n (architektura, architektoniczny) motyw dekoracyjny w formie stylizowanych liści, gałązek i kwiatów akantu (1.1); acanthus (botanika, botaniczny) Acanthus L., rodzaj roślin, bylin lub krzewów, z rodziny akantowatych; . acanthus
akantyt
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał z grupy siarczków, jednoskośna odmiana argentytu ; acanthite
akapit aˈkapʲit
n fragment tekstu rozpoczynający się od nowego wiersza; paragraph
akatyst aˈkatɨst
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) rodzaj hymnu liturgicznego ku czci Chrystusa lub świętych, spotykany zwłaszcza w wielkopostnej tradycji chrześcijaństwa wschodniego, śpiewany na stojąco podczas szczególnych nabożeństw; akathist
akceleracja
n przyspieszenie acceleration
akceleracyjny
adj związany z przyspieszeniem lub przyspieszaniem, akceleracją; służący do przyspieszania accelerative
akcent ˈakʦ̑ɛ̃nt
n (językoznawstwo, językoznawczy) wyróżnienie za pomocą środków fonetycznych niektórych sylab w obrębie wyrazu; stress accent
akcentować ˌakʦ̑ɛ̃nˈtɔvaʨ̑
v (językoznawstwo, językoznawczy) wyróżniać sylabę w wyrazie lub wyraz w zdaniu accent podkreślać jakieś cechy, kłaść na coś nacisk accent
akceptacja ˌakʦ̑ɛpˈtaʦ̑ʲja
n wyrażenie zgody acceptance acceptation
akceptant
n (ekonomia, ekonomiczny) osoba przyjmująca na siebie zobowiązanie zapłacenia w określonym terminie i miejscu wymienionej w wekslu sumy; acceptor accepter
akceptor
n (chemia, chemiczny) cząsteczka, pojedynczy atom lub jon, który przyjmuje elektron, proton, grupę funkcyjną lub określony jon od innych cząsteczek w trakcie reakcji chemicznej; acceptor
akceptowalny ˌakʦ̑ɛptɔˈvalnɨ
adj możliwy do zaakceptowania, do przyjęcia acceptable
akceptować ˌakʦ̑ɛpˈtɔvaʨ̑
v aprobować coś accept
akcesorium
n (urzędowy) (handel, handlowy) drobny przedmiot stanowiący dodatkowe wyposażenie accessory accoutrement
akcja ˈakʦ̑ʲja
n (sport, sportowy) działania ofensywne, atak action działanie zorganizowane action przebieg zdarzeń powiązanych następstwem chronologicznym, lub więzią przyczynowo-skutkową; action papier wartościowy wystawiany posiadaczowi części kapitału spółki akcyjnej (często w lm); share stock
akcja na okaziciela ˈakʦ̑ʲja ˌna‿ɔkaʑiˈʨ̑ɛla
n (ekonomia, ekonomiczny) rodzaj akcji, na której nie ma oznaczonego właściciela - przeciwieństwo akcji imiennej; bearer share
akcjonariat pracowniczy ˌakʦ̑ʲjɔ̃ˈnarʲjat ˌpraʦ̑ɔvʲˈɲiʧ̑ɨ
n (ekonomia, ekonomiczny) (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) forma własności, w której właścicielami większości akcji są pracownicy; employee share ownership
akcjonariusz ˌakʦ̑ʲjɔ̃ˈnarʲjuʃ
n (ekonomia, ekonomiczny) właściciel akcji spółki akcyjnej; shareholder
akcyza akˈʦ̑ɨza
n (ekonomia, ekonomiczny) rodzaj podatku pośredniego nakładanego na niektóre towary celem ograniczenia ich konsumpcji; excise tax
akita
n (kynologia, kynologiczny) każda z dwóch ras psów: akita inu i akita amerykańska; Akita pies którejś z ras (1.1) akita
aklamacja ˌaklãˈmaʦ̑ʲja
n jednogłośny wybór, uznanie czegoś acclamation acclaim
aklina
n (geografia, geograficzny) linia łącząca na mapie miejsca, gdzie odchylenie igły magnetycznej równe jest zeru; aclinic line
akmeizm
n (literacko) przeciwstawiający się symbolizmowi modernistyczny kierunek w poezji i literaturze rosyjskiej przypadający na początek XX wieku; Acmeism
akolita ˌakɔˈlʲita
n (kościelny) osoba, której udzielono posługi akolitatu; acolyte
akomodacja ˌakɔ̃mɔˈdaʦ̑ʲja
n (medycyna, medyczny) dostosowanie się układu optycznego oka do ostrego widzenia accommodation dostosowanie warunków oferty zakwaterowania adjustment przystosowanie sposobów katechizacji misyjnej do warunków życia ludności nauczanej adjustment
akompaniament ˌakɔ̃mpãˈɲãmɛ̃nt
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) instrumentalne tło głównej partii; accompaniment
akompaniator ˌakɔ̃mpãˈɲatɔr
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) wykonawca akompaniamentu accompanist
akompaniować ˌakɔ̃mpãˈɲɔvaʨ̑
v (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) instrumentalnie towarzyszyć głównej partii, wykonywać jej tło accompany
akonto aˈkɔ̃ntɔ
n (ekonomia, ekonomiczny) zadatek na spłatę z tytułu należności advance
akord ˈakɔrt
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) równoczesne współbrzmienie co najmniej trzech dźwięków; chord
akordeon ˌakɔrˈdɛɔ̃n
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) rodzaj instrumentu muzycznego z grupy aerofonów; accordion
akordeonista ˌakɔrdɛɔ̃ˈɲista
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) mężczyzna, chłopiec grający na akordeonie accordionist
akredytacja
n oficjalna zgoda potrzebna dziennikarzom lub dyplomatom do wykonywania swoich zadań w danym miejscu accreditation
akredytować
v udzielać akredytacji accredit
akrobata ˌakrɔˈbata
n człowiek wykonujący akrobacje, zwykle w cyrku lub sporcie acrobat
akrobatyczny
adj związany z akrobatyką, dotyczący akrobatyki acrobatic
akrofobia ˌakrɔˈfɔbʲja
n (medycyna, medyczny) (psychologia, psychologiczny) chorobliwy lęk wysokości; acrophobia
akrolit aˈkrɔlʲit
n (sztuka) (starożytność) w starożytnej Grecji: posąg wykonany z dwóch materiałów; acrolith
akromegalia
n (medycyna, medyczny) choroba spowodowana nadmiernym wydzielaniem hormonu wzrostu, występuje u osób dorosłych i powoduje przerost kości i rozrost tkanek miękkich; acromegaly
akropol aˈkrɔpɔl
n (historia, historyczny, historycznie) w starożytnej Grecji: osiedle, część miasta znajdująca się na wzgórzu acropolis
aksamit aˈksãmʲit
n (włókiennictwo) tkanina bawełniana z krótką okrywą włosową z jedwabnych, wełnianych lub bawełnianych nici; velvet
aksamitka ˌaksãˈmʲitka
n (botanika, botaniczny) Tagetes, kwitnąca roślina ozdobna; marigold tagetes
aksamitny ˌaksãˈmʲitnɨ
adj wykonany z aksamitu velvet (przenośnie, przenośnia) gładki, miękki, delikatny velvety
aksjologiczny
adj (filozofia, filozoficzny) związany z aksjologią, dotyczący aksjologii axiological
aksjomat akˈsʲjɔ̃mat
n (matematyka, matematyczny) (logika, logiczny) element aksjomatyki, czyli tak wybranego zestawu twierdzeń, że na ich bazie daje się wyprowadzić wszystkie pozostałe twierdzenia danej teorii matematycznej; axiom
aksjomatyczny ˌaksʲjɔ̃maˈtɨʧ̑nɨ
adj oparty na aksjomatach axiomatic
aksolotl aˈksɔlɔtl̥
n (zoologia, zoologiczny) forma larwalna niektórych płazów zdolna do rozmnażania płciowego axolotl
akson ˈaksɔ̃n
n (biologia, biologiczny) nitkowate przedłużenie komórki nerwowej; axon
aksonometria ˌaksɔ̃nɔ̃ˈmɛtrʲja
n rodzaj rzutu równoległego, odwzorowanie przestrzeni na płaszczyznę z wykorzystaniem prostokątnego układu osi axonometry
aksonometryczny
adj (matematyka, matematyczny) (geometria) związany z aksonometrią, dotyczący aksonometrii axonometric
aksynit aˈksɨ̃ɲit
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał z gromady krzemianów; axinite
akt akt
n (sztuka) (fotografia) zdjęcie lub obraz nagiej modelki lub modela; nude (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) część sztuki teatralnej; act czyn, działanie act (urzędowy) (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) urzędowy lub prawny dokument document
akt urodzenia ˈakt ˌurɔˈʣ̑ɛ̃ɲa
n akt stanu cywilnego stwierdzający fakt narodzin dziecka; birth certificate
aktomiozyna
n (biochemia, biochemiczny) powstający w wyniku skurczu mięśnia kompleks dwóch białek: aktyny i miozyny; actomyosin
aktor akˈtɔʒɨ ˈaktɔr
n osoba, która gra rolę w teatrze lub w filmie; actor performer
aktorka akˈtɔrka
n (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) kobieta, która w teatrze lub na filmie udaje jakąś postać, bohatera actress
aktualizacja ˌaktu<sup>w</sup>alʲiˈzaʦ̑ʲja
n czynienie czegoś aktualnym, uwspółcześnienie, modernizacja update
aktualizowanie
n (rzeczownik odczasownikowy) od: aktualizować updating
aktualizować
v czynić aktualnym update
aktualny ˌaktuˈ<sup>w</sup>alnɨ
adj dotyczący teraźniejszości current
aktuariusz
n (ekonomia, ekonomiczny) specjalista z zakresu matematyki finansowej, obliczania ryzyka oraz wyceny projektów finansowych; actuary
aktyn ˈaktɨ̃n
n (chemia, chemiczny) radioaktywny pierwiastek chemiczny o symbolu Ac i liczbie atomowej 89; actinium
aktynometr ˌaktɨ̃ˈnɔ̃mɛtr̥
n (fizyka, fizyczny) (technologia, technika, techniczny) przyrząd służący do dokładnego mierzenia promieniowania słonecznego actinometer
aktynometryczny
adj (fizyka, fizyczny) związany z aktynometrią lub aktynometrem, dotyczący aktynometrii lub aktynometru actinometric
aktywa
n (księgowość) kontrolowane przez jednostkę gospodarczą zasoby majątkowe o wiarygodnie określonej wartości, które użyte spowodują wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych; assets
aktywista ˌaktɨˈvʲista
n bardzo aktywny członek organizacji walczący w imię określonych praw lub przekonań activist
aktywizm
n czynna postawa; bycie aktywnym activism (filozofia, filozoficzny) przekonanie myślicielskie o pierwszeństwie aktywności i zmiany nad stałością activism
aktywność akˈtɨvnɔɕʨ̑
n działanie, przejawianie inicjatywy, branie udziału activity
aktywny akˈtɨvnɨ
adj biorący w czymś żywy udział, przejawiający inicjatywę; czynny; działający active (chemia, chemiczny) zdolny do reakcji chemicznej lub przyspieszający ją active
aktywować ˌaktɨˈvɔvaʨ̑
v sprawiać, że coś staje się aktywne activate enable
aktówka akˈtufka
n płaska torba na dokumenty briefcase
akulturacja ˌakultuˈraʦ̑ʲja
n (socjologia, socjologiczny) przyjęcie przez osobę lub grupę kultury innej grupy acculturation
akumulacja
n (książkowy) gromadzenie lub nagromadzenie się czegoś accumulation
akumulacyjny
adj związany z akumulacją, gromadzeniem accumulative
akumulator ˌakũmuˈlatɔr
n (technologia, technika, techniczny) urządzenie służące do magazynowania energii (elektrycznej, mechanicznej lub cieplnej) battery accumulator
akumulatorek ˌakũmulaˈtɔrɛk
n (technologia, technika, techniczny) bateria, którą można ponownie naładować rechargeable battery
akupresura ˌakuprɛˈsura
n (medycyna, medyczny) wywodząca się z Chin tradycyjna metoda leczenia polegająca na naciskaniu, masowaniu i opukiwaniu ciała; acupressure
akupunktura ˌakupũŋkˈtura
n (medycyna, medyczny) sztuka leczenia polegająca na wbijaniu igieł w określone miejsca na ciele człowieka; acupuncture
akurat aˈkurat
adv wskazanie chwili, w której ma lub miało miejsce zdarzenie lub że chwilę wcześniej się zakończyło at this very moment just
akurat aˈkurat
interjection zaprzeczenie, protest wobec zastanego stanu lub wcześniejszej wypowiedzi a likely story nothing of the kind tell me another
akurat aˈkurat
particle podkreślenie dokładności informacji; właśnie tak / tyle / … exactly just precisely podkreślenie, wskazanie obiektu lub obiektów wyróżnionych spośród innych exactly just precisely
akuratność
n (odprzymiotnikowy) cecha tego, co jest akuratne; cecha tych, którzy są akuratni accuracy
akustyczny
adj (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) używający niezelektryfikowanych, tradycyjnych instrumentów unplugged odnoszący się do zjawisk dźwiękowych acoustic
akustyka
n (fizyka, fizyczny) dział fizyki, nauka o dźwięku i rozchodzeniu się fal sprężystych w różnych ośrodkach acoustics (fizyka, fizyczny) (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) warunki wnętrza decydujące o rozchodzeniu się w nim dźwięków acoustics
akuszeria ˌakuˈʃɛrʲja
n (dawniej, dawny) określenie położnictwa midwifery obstetrics
akuszerka ˌakuˈʃɛrka
n (przestarzałe, przestarzały) położna; midwife accoucheuse
akwakultura ˌakfakulˈtura
n forma gospodarki ludzkiej, mająca na celu zwiększenie pozyskiwania żywności (rzadziej innych produktów) ze środowiska wodnego; aquaculture
akwamaryn ˌakfãˈmarɨ̃n
n (mineralogia, mineralogiczny) przezroczysty minerał o niebieskawozielonej barwie, odmiana berylu; aquamarine
akwamaryna ˌakfãmaˈrɨ̃na
n barwa niebieskawozielona aquamarine
akwarela ˌakfaˈrɛla
n (sztuka) rozpuszczalna w wodzie farba stosowana w malarstwie watercolor watercolour
akwarelista
n (sztuka) malarz malujący obrazy farbami akwarelowymi watercolourist
akwarium aˈkfarʲjũm
n duży, przezroczysty, prostopadłościenny zbiornik na wodę aquarium tank hodowla ryb urządzona w akwarium (1.1) aquarium fish tank
akwedukt aˈkfɛdukt
n kanał wodociągowy, rurociąg podziemny lub nadziemny, doprowadzający wodę z odległych źródeł na ogół do miast przy wykorzystaniu siły ciążenia ziemskiego; aqueduct
akwizycja
n (handel, handlowy) pozyskiwanie klientów, zbieranie zamówień w imieniu danej firmy acquisition
akworyna
n (biochemia, biochemiczny) u meduz: enzym katalizujący utlenianie w obecności wapnia; aequorin
ala ˈala
n (historia, historyczny, historycznie) (wojskowość, wojskowy) starożytny oddział piechoty lub później jazdy Rzymu i Mezopotamii; ala (historia, historyczny, historycznie) (wojskowość, wojskowy) straż przyboczna króla Macedonii ala
alabaster ˌalaˈbastɛr
n (mineralogia, mineralogiczny) zbita, drobnoziarnista odmiana gipsu, delikatnie zabarwiona lub biała; alabaster
alanina
n (biologia, biologiczny) organiczny związek chemiczny, jeden z dwudziestu podstawowych aminokwasów białkowych; alanine
alarm ˈalarm
n sygnał dźwiękowy lub świetlny ostrzegający przed niebezpieczeństwem alarm
alarmować
v wywoływać niepokój alarm zawiadamiać o niebezpieczeństwie lub sytuacji wymagającej szybkiego działania alert
alarmowy
adj dający sygnał o grożącym niebezpieczeństwie alarm warning
alaskański
adj związany z Alaską, pochodzący z Alaski Alaskan
alaski aˈlasʲci
adj związany z Alaską, pochodzący z Alaski Alaskan
alaskijski
adj związany z Alaską, pochodzący z Alaski Alaskan
alawita ˌalaˈvʲita
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) wyznawca prądu religijnego na obrzeżach islamu; Alawite
alba ˈalba
n długa biała szata liturgiczna księży katolickich; alb
albarello ˌalbaˈrɛlːɔ
n zazwyczaj zdobione ceramiczne naczynie używane przez aptekarzy albarello
albatros alˈbatrɔs
n (ornitologia, ornitologiczny) żyjący w koloniach, żywotny ptak oceaniczny o masywnym dziobie; albatross
albański alˈbãj̃sʲci
adj związany z Albanią, dotyczący Albanii Albanian
albedo alˈbɛdɔ
n (fizyka, fizyczny) liczba charakteryzująca stosunek natężenia światła odbitego do natężenia światła padającego; albedo biała część skórki w owocach cytrusowych albedo
albertozaur ˌalbɛrˈtɔzawr
n (paleontologia, paleontologiczny) rodzaj teropoda z rodziny tyranozaurów; albertosaurus
albigens
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (historia, historyczny, historycznie) przedstawiciel heretyckiego ruchu w średniowiecznej Francji; Albigensian
albigeński
adj związany z albigensami, dotyczący albigensów Albigensian
albigeński
possessiveAdjective należący do albigensów, będący ich własnością Albigensian
albinos alˈbʲĩnɔs
n człowiek dotknięty albinizmem (niedoborem pigmentu w skórze) albino
albit ˈalbʲit
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał, glinokrzemian sodowy; albite
albo ˈalbɔ
conjunction …łączący dwa zdania równorzędne, oraz dwie części zdania, wskazujący, że tylko jedna część jest prawdziwa; or
album ˈalbũm
n zbiór reprodukcji, fotografii, pocztówek, znaczków itp. album
alchemia alˈxɛ̃mʲja
n średniowieczna chemia, której zadaniem było odkrycie sposobu na przemianę metali nieszlachetnych w złoto alchemy
alchemiczny
adj dotyczący alchemii alchemical
alchemik alˈxɛ̃mʲik
n osoba zajmująca się alchemią w średniowieczu alchemist
alcista alʲˈʨ̑ista
n chłopiec lub mężczyzna śpiewający altem alto singer countertenor
alczyk ˈalʧ̑ɨk
n (ornitologia, ornitologiczny) Alle alle, mały morski ptak z rodziny alk; Little Auk
aldehyd alˈdɛxɨt
n (chemia, chemiczny) organiczny związek chemiczny posiadający grupę aldehydową, czyli grupę karbonylową (C=O) połączoną z jednym (-CHO) lub dwoma (CH2O) atomami wodoru, aktywny chemicznie, ma silne właściwości redukujące; aldehyde
aldehyd octowy
n (chemia, chemiczny) organiczny związek chemiczny z grupy aldehydów; acetaldehyde
aldehyd salicylowy
n (chemia, chemiczny) związek organiczny wykorzystywany w przemyśle perfumeryjnym i w syntezie chemicznej; 2-hydroxybenzaldehyde o-hydroxybenzaldehyde salicylaldehyde salicylic aldehyde
aldosteron ˌaldɔˈstɛrɔ̃n
n (biologia, biologiczny) (biochemia, biochemiczny) hormon sterydowy wytwarzany przez warstwę kłębkowatą kory nadnerczy, należący do grupy mineralokortykoidów aldosterone
ale ɛjl ˈalɛ
conjunction …służący do łączenia zdań wtedy, gdy jedno z nich jest przeciwieństwem drugiego, gdy sytuacja z jednego z nich zachodzi pomimo sytuacji ze zdania drugiego but however
alef ˈalɛf
n pierwsza litera alfabetów semickich: m.in. fenickiego, aramejskiego, arabskiego (ا), hebrajskiego (א), syryjskiego (ܐ); aleph
alegat aˈlɛɡat
n (przestarzałe, przestarzały) dokument, załącznik; addendum
alegoreza ˌalɛɡɔˈrɛza
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) dwustopniowy sposób interpretacji znaków polegający na odczytywaniu najpierw znaczenia dosłownego, a później głębszego; allegorizing
alegoria ˌalɛˈɡɔrʲja
n (literacko) (sztuka) nawiązanie do czegoś/kogoś, przywołanie przekazane nie wprost, ale metaforycznie, za pomocą wypowiedzi zaszyfrowanej w przypowieści; allegory
alegorycznie ˌalɛɡɔˈrɨʧ̑ʲɲɛ
adv przenośnie, w sposób alegoryczny allegorically
alegoryczny ˌalɛɡɔˈrɨʧ̑nɨ
adj (literacko) (sztuka) taki, który ma poza znaczeniem dosłownym stały umowny sens przenośny allegoric allegorical
aleja aˈlɛja
n droga wysadzana po obu stronach drzewami lub krzewami; avenue
alejka aˈlɛjka
n wąska uliczka spacerowa path
aleksandretta obrożna
n (ornitologia, ornitologiczny) Psittacula krameri, gatunek ptaka z rodziny papug wschodnich, występujący m.in. w środkowej Afryce i na Półwyspie Indyjskim; ring-necked parakeet rose-ringed parakeet
aleksandryt
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał, rzadka, przezroczysta odmiana chryzoberylu; alexandrite
aleksytymia
n (psychologia, psychologiczny) niezdolność do rozumienia lub identyfikowania emocji oraz ich nazywania i wyrażania; alexithymia
alergen aˈlɛrɡɛ̃n
n (medycyna, medyczny) antygen (czynnik) zewnątrzpochodny, który wywołuje reakcję alergiczną; allergen
alergia aˈlɛrʲɟja
n (medycyna, medyczny) uczulenie, nadmierna reakcja organizmu na jakiś czynnik; allergy
alergiczny ˌalɛrʲˈɟiʧ̑nɨ
adj związany z alergią allergic
alergik aˈlɛrʲɟik
n osoba uczulona na działanie alergenów allergy sufferer
alergolog ˌalɛrˈɡɔlɔk
n (medycyna, medyczny) lekarz specjalista zajmujący się profilaktyką, rozpoznawaniem i leczeniem chorób alergicznych allergist
alergologia ˌalɛrɡɔˈlɔɟja
n (medycyna, medyczny) dział medycyny zajmujący się badaniem, leczeniem i zapobieganiem alergii; allergology
alergologiczny
adj (medycyna, medyczny) związany z alergologią, dotyczący alergologii allergological
aleucki
adj związany z Aleutami (Wyspami Aleuckimi) lub Aleutami (ludźmi) Aleut
ależ ˈalɛʃ
interjection wykrzyknik stosowany dla wyrażenia protestu, braku zgody why
ależ ˈalɛʃ
particle podkreślenie kontrastu z wcześniejszą wypowiedzią but wyraz zdumienia, zaskoczenia but
alfa ˈalfa
n (językoznawstwo, językoznawczy) nazwa pierwszej litery alfabetu greckiego, α; alpha
alfabet alˈfabɛt
n zbiór wszystkich liter ułożony w ogólnie przyjętym porządku; alphabet ABC
alfabet Morse'a
n (marynarka) (telekomunikacja) kod, w którym znakom odpowiadają sygnały świetlne lub kombinacje kropek i kresek Morse code
alfabetycznie ˌalfabɛˈtɨʧ̑ʲɲɛ
adv w sposób alfabetyczny, zgodnie z kolejnością liter w alfabecie alphabetically
alfabetyczny ˌalfabɛˈtɨʧ̑nɨ
adj odnoszący się do alfabetu, związany z alfabetem alphabetic ułożony w kolejności zgodnej z układem liter w alfabecie alphabetical
alfanumeryczny
adj (informatyka, informatyczny) zawierający lub wykorzystujący litery i cyfry alphanumeric
alfons ˈalfɔ̃w̃s
n (potocznie, potoczny) (pospolicie) mężczyzna żyjący z cudzej prostytucji, zabierający prostytutce część jej dochodu w zamian za ochronę pimp
algebra alˈɡɛbra
n jeden z działów matematyki; algebra
algebraiczny
adj dotyczący algebry algebraic
algierski alʲˈɟɛrsʲci
adj odnoszący się do państwa Algieria Algerian
algofobia ˌalɡɔˈfɔbʲja
n (psychologia, psychologiczny) nieuzasadniony lęk przed bólem; algophobia
algolagnia ˌalɡɔˈlaɟɲja
n (psychologia, psychologiczny) zaburzenie seksualne polegające na osiąganiu satysfakcji poprzez zadawanie bólu i cierpienia sobie lub innej osobie; algolagnia
algologiczny
adj (botanika, botaniczny) związany z algologią algological
algometria ˌalɡɔ̃ˈmɛtrʲja
n (medycyna, medyczny) pomiar wrażliwości na ból algometry
algonkiński
adj związany z Algonkinami, dotyczący Algonkinów Algonquian
algorytm algɔˈrɨtmɨ alˈɡɔrɨtm̥
n sposób postępowania w określonej sytuacji, przepis; algorithm
algorytmiczny
adj związany z algorytmami, algorytmiką, dotyczący algorytmów, algorytmiki algorithmic
alians ˈalʲjãw̃s
n przymierze między państwami alliance
alias ˈalʲjas
conjunction inaczej (zwany), znany jako alias
alibi aˈlʲibʲi
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) niezbity dowód czyjejś nieobecności w miejscu przestępstwa w czasie jego popełnienia; alibi
aligator ˌalʲiˈɡatɔr
n (herpetologia, herpetologiczny) wodny, drapieżny gad z rodziny Alligatoridae, o szerokim pysku, mylony często z krokodylem; alligator
alikwot
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) przydźwięk współbrzmiący z tonem zasadniczym aliquot
alimenty ˌalʲĩˈmɛ̃ntɨ
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) regularne, obligatoryjne świadczenia, na ogół pieniężne, na rzecz osób fizycznych, do których zobowiązywane są na drodze prawnej inne osoby fizyczne; alimony maintenance
aliteracja ˌalʲitɛˈraʦ̑ʲja
n (językoznawstwo, językoznawczy) powtórzenie jednej lub kilku głosek na początku lub w akcentowanych pozycjach kolejnych wyrazów tworzących zdanie lub wers; alliteration
alizaryna ˌalʲizaˈrɨ̃na
n (chemia, chemiczny) cenny, czerwony barwnik zaprawowy stosowany w analizie chemicznej; alizarin
alka ˈalka
n (ornitologia, ornitologiczny) Alca torda, ptak morski gnieżdżący się na wybrzeżach Atlantyku; razorbill
alkaliczność ˌalkaˈlʲiʧ̑nɔɕʨ̑
n (chemia, chemiczny) (biochemia, biochemiczny) (zobacz) zasadowość alkalinity
alkaliczny
adj (chemia, chemiczny) dotyczący alkaliów alkaline
alkalizowanie ˌalkalʲizɔˈvãɲɛ
n (chemia, chemiczny) proces zmieniania odczynu na bardziej zasadowy; dodawanie zasady alkalinisation alkalinization alkalisation alkalization
alkalizować ˌalkalʲiˈzɔvaʨ̑
v (chemia, chemiczny) dodawać zasady, zmieniać odczyn na zasadowy alkalize
alkaloid ˌalkaˈlɔ<sup>j</sup>it
n (chemia, chemiczny) naturalnie występujący zasadowy związek chemiczny (na ogół heterocykliczny), głównie pochodzenia roślinnego, zawierający azot; alkaloid
alkan ˈalkãn
n (chemia, chemiczny) organiczny związek chemiczny, łańcuchowy węglowodór nasycony, w którym występują wyłącznie pojedyncze wiązania chemiczne; alkane
alken ˈalkɛ̃n
n (chemia, chemiczny) organiczny związek chemiczny z grupy węglowodorów nienasyconych, w którym występuje jedno podwójne wiązanie chemiczne pomiędzy atomami węgla; alkene
alkierz ˈalʲcɛʃ
n (architektura, architektoniczny) wysunięty narożnik budynku z wydzielonym dachem; bower
alkin ˈalʲcĩn
n (chemia, chemiczny) organiczny związek chemiczny, w którym występują przynajmniej jedno potrójne wiązanie chemiczne pomiędzy atomami węgla; alkyne
alkohol alˈkɔxɔl
n (chemia, chemiczny) grupa związków chemicznych, pochodnych węglowodoru, w których cząsteczce jeden lub kilka atomów wodoru zastąpiono grupą hydroksylową (-OH); alcohol (handel, handlowy) (spożywczy) każdy napój, który zawiera minimum 0,5% alkoholu etylowego; alcohol liquor
alkohol salicylowy
n (chemia, chemiczny) związek organiczny o właściwościach przeciwbólowych i przeciwgorączkowych; 2-hydroxybenzyl alcohol o-hydroxybenzyl alcohol salicyl alcohol salicylic alcohol saligenin
alkoholik ˌalkɔˈxɔlʲik
n osoba, która cierpi na alkoholizm alcoholic drinker
alkoholiza
n (chemia, chemiczny) reakcja chemiczna podwójnej wymiany, zachodząca między alkoholem a innym związkiem organicznym, najczęściej estrem alcoholysis
alkoholizm ˌalkɔˈxɔlʲism̥
n (medycyna, medyczny) nałóg alkoholowy, choroba polegająca na odczuwaniu potrzeby picia napojów alkoholowych; alcoholism
alkoholowe zapalenie wątroby
n (medycyna, medyczny) stan chorobowy wywołany przewlekłym nadużywaniem alkoholu, prowadzącym do zmian zapalno-martwiczych w wątrobie; alcoholic hepatitis
alkoholowy ˌalkɔxɔˈlɔvɨ
adj zawierający alkohol; związany z alkoholem alcoholic
alkomat
n urządzenie służące do określania ilościowej zawartości alkoholu w wydychanym powietrzu; breathalyzer
alkowa alˈkɔva
n (przestarzałe, przestarzały) (architektura, architektoniczny) wnęka sypialni z łożem małżeńskim, zazwyczaj bez okna ; ; (zobacz) też alkowa w Encyklopedii staropolskiej alcove
all inclusive
adj (turystyka, turystyczny) (ekonomia, ekonomiczny) o usłudze turystycznej, która ma wszystko wliczone w podaną cenę – posiłki, wycieczki, atrakcje itp.; all-inclusive
alladynki
n luźne, bufiaste spodnie z obniżonym krokiem i ściągaczami u nogawek aladdin pants
allel ˈalːɛl
n (biologia, biologiczny) jedna z wersji genu w określonym miejscu chromosomu powodująca zmienność cechy; allele
alleluja ˌalːɛˈluja
interjection (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w liturgii judaistycznej i chrześcijańskiej: okrzyk radości i triumfu zaczynający lub kończący psalmy i pieśni, szczególnie wielkanocne; wezwanie do złożenia hołdu Bogu; ; (zobacz) też aleluja w Encyklopedii staropolskiej hallelujah alleluia
allopurinol ˌalːɔpuˈrʲĩnɔl
n (chemia, chemiczny) (medycyna, medyczny) lek, inhibitor oksydazy ksantynowej; allopurinol
almanach alˈmãnax
n rodzaj publikacji; almanac
almandyn
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał, granat o czerwonym kolorze, także z odcieniem niebieskawym, wykorzystywany w jubilerstwie, o składzie chemicznym: Fe3Al2(SiO4)3 almandine
almukantarat
n mały okrąg na sklepieniu niebieskim łączący punkty o tej samej wysokości nad horyzontem; almucantar
aloes aˈlɔɛs
n (botanika, botaniczny) rodzaj roślin jednoliściennych; aloe
alofon aˈlɔfɔ̃n
n (językoznawstwo, językoznawczy) wariant fonemu, inaczej: alofony to głoski reprezentujące ten sam fonem allophone
alogizm
n brak logiki w czymś alogism
alokacja ˌalɔˈkaʦ̑ʲja
n (ekonomia, ekonomiczny) rozdzielenie środków produkcyjnych lub pieniędzy na różne cele, inne niż dotychczasowe allocation planowe rozdysponowanie czegoś; allocation
alokucja
n uroczysta przemowa; allocution
alopatyczny
adj (medycyna, medyczny) związany z alopatią allopathic
alotropia ˌalɔˈtrɔpʲja
n (chemia, chemiczny) (fizyka, fizyczny) zjawisko występowania, w tym samym stanie skupienia, różnych odmian tego samego pierwiastka chemicznego różniących się właściwościami fizycznymi i chemicznymi; allotropy
aloza aˈlɔza
n (ichtiologia, ichtiologiczny) Alosa alosa, planktonożerna ryba na tarło wędrująca z mórz lub Atlantyku do rzek; shad allis shad
alpaka alˈpaka
n (zoologia, zoologiczny) Vicugna pacos, południowoamerykański, udomowiony gatunek lamy; alpaca wełna z lamy (1.1) alpaca
alpejski alˈpɛjsʲci
adj związany z Alpami, dotyczący Alp alpine
alpensztok
n (turystyka, turystyczny) żerdź o długości od 1,5 do ponad 2,5 metra, zaopatrzona z jednej strony w grot, używana przez turystów wędrujących po górach; alpenstock
alpinista ˌalpʲĩˈɲista
n osoba uprawiająca alpinizm; alpinist
alpinistyka
n (sport, sportowy) (dosłownie) uprawiana w Alpach wspinaczka górska alpinism (sport, sportowy) szerzej: wspinaczka wysokogórska mountaineering wspinaczka górska z użyciem specjalistycznego sprzętu mountaineering
alpinizm alˈpʲĩɲism̥
n (dosłownie) uprawiana w Alpach wspinaczka górska alpinism wspinaczka górska z użyciem specjalistycznego sprzętu mountaineering
alrauna alˈrawna
n (botanika, botaniczny) przypominający człowieka korzeń mandragory, któremu przypisywano właściwości magiczne; mandrake root
alt alt
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) niski głos żeński, męski lub chłopięcy; alto (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) (potocznie, potoczny) instrument grający w skali altu (1.2) alto (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) linia melodyczna (głos, partia utworu) między sopranem a tenorem alto (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) (potocznie, potoczny) osoba z takim głosem alto
altana alˈtãna
n lekki, niewielki ogrodowy budynek; gazebo
altanka alˈtãnka
n (ogrodnictwo, ogrodniczy) mały, letni domek, zwłaszcza na ogrodzie działkowym summerhouse (zdrobniale) od: altana small gazebo
alternator ˌaltɛrˈnatɔr
n (motoryzacja) prądnica prądu przemiennego; alternator
alternatywny
adj taki, który daje możność wyboru jednej z dwóch wykluczających się możliwości alternative taki, który przeciwstawia się temu, co tradycyjne i oficjalnie uznawane alternative
altowiolinista ˌaltɔvʲjɔlʲĩˈɲista
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) człowiek grający na altówce violist
altowiolista ˌaltɔvʲjɔˈlʲista
n muzyk, który gra na altówce violist
altowiolistka ˌaltɔvʲjɔˈlʲistka
n kobieta, która gra na altówce violist
altruista ˌaltruˈ<sup>j</sup>ista
n osoba bezinteresownie służąca innym, poświęcająca się ich sprawom altruist
altruistycznie
adv w sposób altruistyczny altruistically
altruistyczny ˌaltru<sup>j</sup>iˈstɨʧ̑nɨ
adj właściwy altruizmowi lub altruiście – osobie pomagającej, myślącej o innych; przeciwny wobec egoizmu altruistic
altruizm alˈtru<sup>j</sup>ism̥
n bezinteresowna chęć służenia innym ludziom, poświęcenia się ich sprawom; altruism
altówka alˈtufka
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) smyczkowy instrument muzyczny; viola
aluzja aˈluzʲja
n wzmianka mająca wywołać skojarzenie z czymś, o czym się nie chce lub o czym nie można powiedzieć wprost allusion hint
aluzyjny
adj związany z aluzją; zawierający aluzje lub posługujący się aluzjami; będący aluzją allusive
alzacki alˈzaʦ̑ʲci
adj związany z Alzacją Alsatian
amant ˈãmãnt
n (potocznie, potoczny) (żartobliwie) lub (ironicznie) kochanek lub adorator lover (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) aktor specjalizujący się w rolach kochanków, uwodzicieli love interest
amarylis ˌãmaˈrɨlʲis
n (botanika, botaniczny) Amaryllis L., monotypowy rodzaj roślin z rodziny amarylkowatych; amaryllis
amator ãˈmatɔr
n miłośnik, ktoś oddany czemuś amateur osoba, która oddaje się czemuś hobbistycznie, niezawodowo amateur
amazonit ˌãmaˈzɔ̃ɲit
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał w kolorze zielonym, występujący głównie w skałach magmowych, używany w jubilerstwie jako kamień ozdobny; amazonite
amazonomachia ˌãmazɔ̃nɔ̃ˈmaçja
n (mitologia grecka) walka Amazonek z Grekami; Amazonomachy
amazoński ˌãmaˈzɔ̃j̃sʲci
adj (geografia, geograficzny) związany z Amazonią Amazonian
ambasada ˌãmbaˈsada
n stała instytucja (misja dyplomatyczna) o najwyższej randze, utrzymywana przez państwo w innym kraju lub przy organizacji międzynarodowej; embassy wydzielony budynek lub teren, gdzie mieści się ambasada (1.1) embassy gwara więzienna brzuch, żołądek embassy
ambasador ˌãmbaˈsadɔr
n przedstawiciel dyplomatyczny państwa lub organizacji międzynarodowej ambassador
ambi- ˈãmbʲi
pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na dwoistość tego, co jest nazwane drugim członem ambi-
ambicja ãmˈbʲiʦ̑ʲja
n pragnienie osiągnięcia czegoś trudnego ambition
ambigram ãmˈbʲiɡrãm
n grafika utworzona kaligraficznie lub obrazowo w taki sposób, że po obróceniu całości o 180° można odczytać ten sam tekst; ambigram
ambitendencja
n (psychologia, psychologiczny) skłonność do występowania sprzecznych lub przeciwstawnych zachowań, sprzeczność dążeń; ambitendency
ambitny ãmˈbʲitnɨ
adj charakteryzujący się ambicją; taki, który w swoim działaniu kieruje się ambicją ambitious
ambiwalencja ˌãmbʲivaˈlɛ̃nʦ̑ʲja
n współistnienie sprzecznych uczuć, postaw lub opinii ambivalence
ambiwalentny ˌãmbʲivaˈlɛ̃ntnɨ
adj charakteryzujący się sprzecznymi uczuciami, postawami lub opiniami ambivalent
amblygonit
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał z grupy fosforanów, kruchy, przezroczysty, trudno rozpuszcza się w kwasach; amblygonite
ambona ãmˈbɔ̃na
n (architektura, architektoniczny) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) miejsce służące kapłanom do czytania tekstów liturgicznych, głoszenia kazań; ; (zobacz) też ambona w Encyklopedii staropolskiej pulpit (łowiectwo, łowiecki) obiekt w kształcie wieżyczki, służący do polowań na zwierzynę; shooting stand
ambrazura ˌãmbraˈzura
n otwór strzelniczy w miejscu umocnionym, obwarowanym lub opancerzonym; embrasure
ambrotypia ˌãmbrɔˈtɨpʲja
n jedna z dawniejszych, stosowanych od 1852 roku, pozytywowych technik fotograficznych, pozwalająca uzyskać jeden unikatowy obraz ambrotype
ambrozja ãmˈbrɔzʲja
n (botanika, botaniczny) Ambrosia L., rodzaj roślin z rodziny astrowatych; ragweed (mitologia grecka) pokarm bogów zapewniający im nieśmiertelność; ambrosia
ambrozjański
possessiveAdjective (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) dotyczący życia i twórczości Ambrożego z Mediolanu, charakterystyczny, typowy dla Ambrożego z Mediolanu lub jego twórczości, taki jak u Ambrożego z Mediolanu Ambrosian
ambulans ãmˈbulãw̃s
n środek transportu przeznaczony do przewozu chorych lub rannych; ambulance
ambulatoryjny ˌãmbulatɔˈrɨjnɨ
adj (medycyna, medyczny) wykonywany w ambulatorium lub dla ambulatorium przeznaczony outpatient ambulatory out-patient
ameba ãˈmɛba
n (biologia, biologiczny) pierwotniak posiadający zmienny kształt, poruszający się poprzez wysuwanie nibynóżek; amoeba
amen ˈãmɛ̃n
interjection (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) …używany na zakończenie modlitwy amen
ameryk ãˈmɛrɨk
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Am i liczbie atomowej 95; americium
amerykanizacja ˌãmɛrɨkãɲiˈzaʦ̑ʲja
n wprowadzanie lub naśladowanie stylu życia, zwyczajów panujących w Stanach Zjednoczonych; Americanization Americanisation
amerykanizm ˌãmɛrɨˈkãɲism̥
n cechy charakterystyczne dla kultury Stanów Zjednoczonych Ameryki Americanism
amerykanizować
v narzucać kulturę amerykańską, przeprowadzać amerykanizację Americanize Americanise
amerykański ˌãmɛrɨˈkãj̃sʲci
adj dotyczący Ameryki (kontynentu) American dotyczący Stanów Zjednoczonych Ameryki American US
amerykański pitbulterier
n (kynologia, kynologiczny) rasa gładkowłosych psów o muskularnym ciele i silnym, zaciętym charakterze teriera; American pit bull terrier
ametryn ãˈmɛtrɨ̃n
n (mineralogia, mineralogiczny) dwubarwna, fioletowo-żółta odmiana kwarcu, będąca jednocześnie ametystem i cytrynem ametrine
ametyst ãˈmɛtɨst
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał, kamień półszlachetny, fioletowa lub purpurowa, przezroczysta odmiana krzemionki SiO2; amethyst
ametystowy ˌãmɛtɨˈstɔvɨ
adj (jubilerstwo, jubilerski) (mineralogia, mineralogiczny) dotyczący ametystu, wykonany z ametystu, związany z ametystem, ozdobiony ametystem amethyst mający kolor fioletowy, taki jak kolor ametystu amethyst
amfetamina ˌãw̃fɛtãˈmʲĩna
n (chemia, chemiczny) (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) organiczny związek chemiczny o silnym działaniu psychotropowym i pobudzającym ośrodkowy układ nerwowy; amphetamine
amfi- ˈãw̃fʲi
prefix obustronnie; obu rodzajów, obu-; wokół, naokoło amphi-
amfibia ãw̃ˈfʲibʲja
n pojazd lądowo-wodny, stosowany głównie przez wojsko lub służby ratownicze amphibian
amfibolit
n (geologia, geologiczny) skała metamorficzna barwy ciemnozielonej lub ciemnoszarej, masywna i bardzo zwięzła; amphibolite
amfibrachiczny
adj (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) związany z amfibrachem, dotyczący amfibrachu amphibrachic
amfipatyczność ˌãw̃fʲipaˈtɨʧ̑nɔɕʨ̑
n (chemia, chemiczny) właściwość związku chemicznego wynikająca z budowy polarnej, tj. zdolność utrzymywania się na granicy wodnej i lipidowej dzięki obecności w jego cząsteczce bieguna hydrofilowego oraz hydrofobowego amphipathicity
amfiteatr ˌãw̃fʲiˈtɛatr̥
n (historia, historyczny, historycznie) (architektura, architektoniczny) odkryta budowla o kształcie elipsy lub koła z areną lub sceną pośrodku i wznoszącą się wokół niej schodkową widownią; ; (zobacz) też amfiteatr w Encyklopedii staropolskiej amphitheater amphitheatre
amfora ãw̃ˈfɔra
n wysokie, smukłe naczynie gliniane o wydłużonym brzuścu z dwoma umieszczonymi symetrycznie po bokach uchwytami; amphora
amforyczny
adj (medycyna, medyczny) przypominający dźwięk powstający podczas dmuchania w szyjkę szklanej butelki, wskazujący na istnienie jamy w płucach amphoric
amharski ãmˈxarsʲci
n (językoznawstwo, językoznawczy) język semicki będący językiem oficjalnym Etiopii Amharic
amidol ãˈmʲidɔl
n (chemia, chemiczny) nietrwała substancja krystaliczna stosowana w wywoływaczach fotograficznych; amidol
aminoacylowanie
n (chemia, chemiczny) reakcja przyłączenia grupy aminoacylowej do cząsteczki związku chemicznego aminoacylation
aminokwas ˌãmʲĩˈnɔkfas
n (biochemia, biochemiczny) związek organiczny, materiał budulcowy białek; amino acid
aminokwas egzogenny ˌãmʲĩˈnɔkfas ˌɛɡzɔˈɡɛ̃nːɨ
n aminokwas, który nie może być syntetyzowany w organizmie ludzkim i musi być dostarczany w pożywieniu indispensable amino acid
amisz
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) członek chrześcijańskiej wspólnoty protestanckiej w USA, wywodząca się ze Szwajcarii; Amish
amlodypina ˌãmlɔdɨˈpʲĩna
n lek z grupy blokerów kanału wapniowego; amlodipine
amnestia ãmˈnɛstʲja
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) darowanie lub złagodzenie kar dla niektórych skazanych; amnesty
amnezja ãmˈnɛzʲja
n (medycyna, medyczny) zanik pamięci amnesia
amok ˈãmɔk
n (psychologia, psychologiczny) stan niekontrolowanej agresji; amok
amon
n (chemia, chemiczny) jon utworzony przez połączenie atomu azotu z czterema atomami wodoru; ammonium
amoniak ãˈmɔ̃ɲak
n (chemia, chemiczny) nieorganiczny związek chemiczny, związek azotu z wodorem, bezbarwny gaz o ostrym zapachu; ammonia
amonit ãˈmɔ̃ɲit
n (paleontologia, paleontologiczny) kopalny głowonóg z podgromady Ammonoidea, amonitowatych o płaskiej spiralnej skorupie o średnicy od 1 cm do 3 m, żyjący w okresie od dewonu do kredy; amonito
amoralizm ˌãmɔˈralʲism̥
n pogląd odrzucający normy moralne i etyczne amoralism moral nihilism
amoralnie
adv w sposób amoralny amorally
amoralny
adj niewidzący różnicy między dobrem a złem amoral
amorficzny ˌãmɔrˈfʲiʧ̑nɨ
adj bezkształtny, niemający określonej budowy amorphous
amorfizm
n (książkowy) bezpostaciowość, brak właściwej formy amorphism
amortyzacja
n (ekonomia, ekonomiczny) stopniowa utrata wartości środków trwałych wskutek ich zużywania się oraz koszt związany ze stopniowym zużywaniem się środków trwałych depreciation (technologia, technika, techniczny) łagodzenie uderzeń, wstrząsów w maszynach, pojazdach za pomocą specjalnych urządzeń shock-absorption
amortyzator ˌãmɔrtɨˈzatɔr
n (technologia, technika, techniczny) urządzenie służące do łagodzenia skutków wstrząsów, uderzeń, drgań, natężenia dźwięku w pojazdach lub maszynach; damper shock absorber shocks
amorycki
n (językoznawstwo, językoznawczy) język amorycki; Amorite
amper ˈãmpɛr
n (fizyka, fizyczny) (elektryczność) podstawowa jednostka natężenia prądu elektrycznego w układzie SI, oznaczana symbolem A; ampere
amperogodzina ãmˈpɛrɔɡɔˈʥ̑ĩna
n (elektryczność) jednostka pojemności elektrycznej, równa ilości energii jaką w ciągu godziny przenosi prąd elektryczny o natężeniu 1 ampera; ampere-hour
amperomierz ˌãmpɛˈrɔ̃mʲjɛʃ
n (metrologia, metrologiczny) (elektryczność) przyrząd do pomiaru natężenia prądu elektrycznego; ammeter
amplituda ˌãmplʲiˈtuda
n (fizyka, fizyczny) największe wychylenie cechy, funkcji, charakterystyki okresowo zmiennej; amplitude
amputacja ˌãmpuˈtaʦ̑ʲja
n (medycyna, medyczny) operacyjne lub wypadkowe usunięcie części lub całego narządu, zwykle kończyny; amputation
amputować ˌãmpuˈtɔvaʨ̑
v dokonywać amputacji amputate
ampułka ãmˈpuwka
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) (medycyna, medyczny) szklany hermetycznie zamknięty pojemnik z jednorazową dawką leku; ampoule ampule ampulla (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) mały dzbanek do podawania wina i wody kapłanowi; ; (zobacz) też ampułka w Encyklopedii staropolskiej ampoule ampule ampulla (historia, historyczny, historycznie) szklane naczynie na leki i substancje zapachowe ampoule ampule ampulla
amulet ãˈmulɛt
n przedmiot, który ma w magiczny sposób chronić swojego właściciela przed czarami, nieszczęściami lub złem; amulet
amunicja ˌãmũˈɲiʦ̑ʲja
n (potocznie, potoczny) naboje do broni palnej ammunition munition
amuzja ãˈmuzʲja
n (medycyna, medyczny) niezdolność do rozpoznawania i do odtwarzania melodii spowodowana uszkodzeniem mózgu; amusia
anabioza
n (biologia, biologiczny) odwracalny stan pozornej śmierci, krańcowego obniżenia aktywności życiowej organizmu; anabiosis suspended animation
anachoreta ˌãnaxɔˈrɛta
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) człowiek pędzący życie w odosobnieniu, w ascezie, oddający się modlitwie i rozmyślaniom anachoret anachorete anachorite anchoret anchorite
anachoretka
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) kobieta żyjąca w odosobnieniu z powodów religijnych anchoress anchoritess anchress
anachroniczny
adj niezgodny z duchem czasu lub obecnym stanem wiedzy anachronistic anachronic anachronical
anachronizm ˌãnaxˈrɔ̃ɲism̥
n błąd chronologiczny, polegający na umiejscawianiu w dziele przedmiotu, zjawiska, zachowania itp., które miało miejsce w innym czasie: po lub przed; anachronism
anadromiczny
adj (ichtiologia, ichtiologiczny) taki, który odbywa wędrówkę w górę rzeki anadromous
anafilaksja ˌãnafʲiˈlaksʲja
n (medycyna, medyczny) rodzaj ogólnoustrojowej reakcji alergicznej typu natychmiastowego, która ma miejsce po ekspozycji na alergen; anaphylaxis
anaforeza
n (fizyka, fizyczny) (elektryczność) zjawisko zachodzące w płynach pod wpływem pola elektrycznego, polegające na ruchu ujemnie naładowanych cząstek w kierunku anody anaphoresis
anaglif ãˈnaɡlʲif
n jeden z typów rysunku lub fotografii stereoskopowej, dający złudzenie trójwymiaru podczas oglądania za pomocą specjalnych, najczęściej czerwono-niebieskich, okularów; anaglyph
anagram ãˈnaɡrãm
n (językoznawstwo, językoznawczy) wyraz lub zespół wyrazów, powstały przez zmianę kolejności liter innego wyrazu lub zespołu wyrazów; anagram
anakonda ˌãnaˈkɔ̃nda
n (herpetologia, herpetologiczny) ziemnowodny wąż zamieszkujący lasy tropikalne, największy dusiciel; anaconda
anakreontyk ˌãnakrɛˈɔ̃ntɨk
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) wiersz o tematyce biesiadnej, wesołej lub rubasznej; anacreontic
analcym
n (mineralogia, mineralogiczny) pospolity minerał z gromady krzemianów, zaliczany do grupy zeolitów, Na[AlSi2O6] x H2O; analcime
analfabeta ˌãnalfaˈbɛta
n (edukacja, edukacyjny) człowiek dorosły nieumiejący czytać ani pisać, czyli nieznający alfabetu illiterate
analfabetyzm funkcjonalny
n niezdolność rozumienia sensu tekstów pisanych występujących w codziennym otoczeniu, nieumiejętność pojmowania i wypełniania dokumentów oraz formularzy a także wykonywania prostych obliczeń arytmetycznych functional illiteracy
analgetyczny ˌãnalɡɛˈtɨʧ̑nɨ
adj (medycyna, medyczny) zmniejszający ból analgesic
analit ãˈnalʲit
n (chemia, chemiczny) składnik próbki, który podlega oznaczaniu analyte
analityczny ˌãnalʲiˈtɨʧ̑nɨ
adj związany z analizą analytic dający się rozłożyć na składowe analytic
analityk ˌãnaˈlʲitɨk
n specjalista zajmujący się analizą danych i wysuwaniem prognoz w obrębie konkretnej dziedziny wiedzy analyst
analiza ˌãnaˈlʲiza
n badanie danych cech, części, elementów, struktury jakiegoś przedmiotu, pojęcia, zjawiska; analysis
analizować ˌãnalʲiˈzɔvaʨ̑
v przeprowadzać proces analizy analyze analyse
analny ãˈnalnɨ
adj (książkowy) odbytniczy, odbytowy anal
analogia ˌãnaˈlɔɟja
n podobieństwo danych rzeczy, sytuacji, zjawisk pod jakichś względem; analogy
analogicznie
adv w sposób analogiczny analogically
analogiczny ˌãnalɔˈɟiʧ̑nɨ
adj podobny do czegoś analogous analogical
analogowy
adj (technologia, technika, techniczny) wykorzystujący technikę analogową analog
anamneza ˌãnãmˈnɛza
n (medycyna, medyczny) wywiad lekarski na temat m.in. historii choroby, anamnesis
ananas ãˈnãnas
n (botanika, botaniczny) Ananas Mill., rodzaj roślin z rodziny bromeliowatych; ananas pineapple (kulinaria) owocostan rośliny z rodzaju (1.1) pineapple
ananim ãˈnãɲĩm
n rodzaj pseudonimu; nazwisko autora zapisane w szyku odwróconym; ananym
anaplazmoza
n (medycyna, medyczny) choroba wywołana przez bakterie Anaplasma przenoszone przez kleszcze z rodzaju Ixodes, które namnażają się w granulocytach human granulocytic ehrlichiosis
anarchia ãˈnarçja
n (potocznie, potoczny) chaos organizacyjny w instytucji, organizacji lub społeczności anarchy disorder forma struktury społeczno-politycznej, w której nie ma żadnej ukonstytuowanej władzy; anarchy
anarchista ˌãnarˈçista
n zwolennik anarchizmu anarchist
anarchistyczny ˌãnarçiˈstɨʧ̑nɨ
adj związany z anarchizmem anarchistic
anarchizm ãˈnarçism̥
n ruch społeczny i ideologia głosząca likwidację państwa oraz postulująca nieograniczoną wolność za nadrzędną wartość; anarchism
anarchoindywidualizm
n (socjologia, socjologiczny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) skrajna forma indywidualizmu, doktryna społeczno-polityczna występująca przeciwko państwu, społeczeństwu, narodowi i rodzinie jako źródłom przymusu i zniewolenia jednostki; anarcho-individualism individualist anarchism
anarchopacyfizm
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) nurt anarchizmu całkowicie odrzucający używanie przemocy, niezależnie od jej formy i celów anarchist pacifism anarcho-pacifism pacifist anarchism
anataz
n (mineralogia, mineralogiczny) odmiana polimorficzna dwutlenku tytanu; anatase
anatema
n (kościelny) klątwa kościelna, wyklęcie, wykluczenie ze społeczności; potępienie poglądów heretyckich ; anathema
anatidaefobia
n (żartobliwie) lęk przed byciem obserwowanym przez kaczkę anatidaephobia
anatman ãˈnatmãn
n buddyjska doktryna (godzona na różne sposoby z reinkarnacją), zgodnie z którą nie istnieje trwała dusza (atman), ani w ogóle nic trwałego; anatta
anatolian ˌãnaˈtɔlʲjãn
n (kynologia, kynologiczny) rasa psów z grupy molosów; Anatolian shepherd dog
anatolijski ˌãnatɔˈlʲijsʲci
adj (przymiotnik) od Anatolia Anatolian
anatomia ˌãnaˈtɔ̃mʲja
n (biologia, biologiczny) nauka o anatomii (1.1); anatomy (biologia, biologiczny) budowa organizmów żywych anatomy
anatomiczny ˌãnatɔ̃ˈmʲiʧ̑nɨ
adj związany z anatomią, dotyczący anatomii anatomic anatomical
anch
n (starożytność) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) egipski hieroglif symbolizujący życie; ankh
anchois ãw̃ʃuˈ<sup>w</sup>a
n (kulinaria) określenie przetworów z solonych sardeli europejskiej, zwykle w postaci fileta, koreczka lub pasty anchovy
andaluzyjski ˌãndaluˈzɨjsʲci
adj związany z Andaluzją, wywodzący się z Andaluzji Andalusian
andaluzyt ˌãndaˈluzɨt
n (mineralogia, mineralogiczny) rzadki minerał należący do grupy krzemianów; andalusite
andezyt
n (geologia, geologiczny) obojętna skała magmowa wylewna lub subwulkaniczna; andesite
andorski ãnˈdɔrsʲci
adj odnoszący się do Andory (państwa) Andorran
andoryt
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał z grupy siarczków, zawiera antymon, ołów, srebro i siarkę; andorite
andradyt
n (geologia, geologiczny) (mineralogia, mineralogiczny) minerał z gromady krzemianów, odmiana granatu; andradite
andragogika ˌãndraˈɡɔɟika
n (edukacja, edukacyjny) dział pedagogiki zajmujący się kształceniem dorosłych; andragogy
andro- ˈãndrɔ
pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z człowiekiem, zwłaszcza z mężczyzną lub z cechami męskimi andro-
androcentryzm
n stawianie pierwiastka męskiego w centrum uwagi; androcentrism
androfobia
n (psychologia, psychologiczny) irracjonalny, chorobliwy lęk przed mężczyznami androphobia
androgen ãnˈdrɔɡɛ̃n
n (fizjologia, fizjologiczny) hormon płciowy o działaniu maskulinizującym, fizjologicznie występujący u mężczyzn i w małych stężeniach u kobiet androgen
androgyne
n (seksuologia, seksuologiczny) osoba o cechach płciowych mężczyzny i kobiety androgyne
androgyniczny ˌãndrɔɡɨ̃ˈɲiʧ̑nɨ
adj (biologia, biologiczny) (psychologia, psychologiczny) posiadający cechy zarówno męskie, jak i żeńskie androgynous epicene
android ãnˈdrɔ<sup>j</sup>it
n robot mający postać człowieka; android
androlog ãnˈdrɔlɔk
n (medycyna, medyczny) lekarz, specjalista andrologii andrologist
andrologia ˌãndrɔˈlɔɟja
n (medycyna, medyczny) specjalność medyczna zajmująca się profilaktyką, rozpoznawaniem i leczeniem chorób męskiego układu płciowego; andrology
androsteron
n (biochemia, biochemiczny) męski hormon płciowy androsterone
andrzejki ãnˈḍʒɛjci
n wieczór 29 listopada, w wigilię dnia św. Andrzeja Saint Andrew's Day
andyjski ãnˈdɨjsʲci
adj związany z Andami, dotyczący Andów Andean
anegdota ˌãnɛɡˈdɔta
n krótkie, zabawne opowiadanie o prawdziwym wydarzeniu z czyjegoś życia anecdote
anegdotyczny ˌãnɛɡdɔˈtɨʧ̑nɨ
adj posiadający cechy anegdoty anecdotic
aneks kuchenny
n część pomieszczenia mieszkalnego, która pełni rolę kuchni kitchenette
aneksja ãˈnɛksʲja
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) zagarnięcie, włączenie siłą do swojego państwa terytorium innego państwa lub jego części; annexation
anektować ˌãnɛkˈtɔvaʨ̑
v (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) zagarniać terytorium innego państwa; dokonywać aneksji annex
anemiczny
adj (medycyna, medyczny) dotyczący anemii, właściwy anemii anemic anaemic
anemo- ãˈnɛ̃mɔ
pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z wiatrem anemo-
anemologia
n (meteorologia, meteorologiczny) nauka o wiatrach anemology
anemometr ˌãnɛ̃ˈmɔ̃mɛtr̥
n przyrząd do pomiaru prędkości gazów anemometer
anemometria
n (meteorologia, meteorologiczny) pomiar kierunku i prędkości wiatru anemometry
anestetyk
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) (medycyna, medyczny) środek do znieczulenia ogólnego lub miejscowego; anaesthetic anesthetic
anestezja ˌãnɛˈstɛzʲja
n (medycyna, medyczny) znieczulenie anesthesia
anestezjolog ˌãnɛstɛˈzʲjɔlɔk
n (medycyna, medyczny) (potocznie, potoczny) lekarz wykonujący i kontrolujący znieczulenie anaesthetist anesthesiologist anesthetist anaesthesist (medycyna, medyczny) lekarz specjalizujący się w anestezjologii; anaesthetist anesthesiologist anesthetist anaesthesist
anestezjologia
n (medycyna, medyczny) dział medycyny zajmujący się przygotowaniem chorego do operacji, przeprowadzaniem i kontrolą znieczulenia; anesthesiology anaesthesiology
anewryzm ãˈnɛvrɨsm̥
n (medycyna, medyczny) (dawniej, dawny) guzowate wypełnione krwią rozszerzenie tętnicy np. wskutek uszkodzenia jej ścianki aneurysm
angażować
v przyjmować do pracy employ engage włączać do uczestnictwa devote engage involve zajmować czymś, wymuszać uwagę occupy prepossess przyjmować pracę launch out włączać się w coś become involved come in plug into
angelologia
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w religioznawstwie: nauka o duchach dobrych, dział demonologii angelology (teologia, teologiczny) w teologii chrześcijańskiej: nauka o aniołach; angelology
angeologia
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w religioznawstwie: nauka o duchach dobrych, dział demonologii angelology (teologia, teologiczny) w teologii chrześcijańskiej: nauka o aniołach; angelology
angielski ãŋʲˈɟɛlsʲci
adj odnoszący się do Anglii; związany z Anglią, z Anglikami English
angielski ãŋʲˈɟɛlsʲci
n (językoznawstwo, językoznawczy) język używany w Wielkiej Brytanii i wielu innych krajach; English
angina ãŋʲˈɟĩna
n (medycyna, medyczny) ostre zapalenie migdałków podniebiennych i błony śluzowej gardła; strep throat throat infection tonsilitis
angiografia ˌãŋʲɟɔˈɡrafʲja
n (medycyna, medyczny) rentgenografia fragmentu układu krwionośnego; angiography
angiolog ãŋʲˈɟɔlɔk
n (medycyna, medyczny) lekarz specjalista zajmujący się profilaktyką, rozpoznawaniem i leczeniem chorób układu naczyniowego i limfatycznego angiologist
angiologia ˌãŋʲɟɔˈlɔɟja
n (medycyna, medyczny) nauka o naczyniach krwionośnych; angiology
angklung
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) tradycyjny indonezyjski instrument muzyczny, złożony z pewnej liczby bambusowych rurek przytwierdzonych do bambusowej ramy; angklung
anglezyt
n (geologia, geologiczny) (mineralogia, mineralogiczny) minerał krystaliczny z grupy siarczanów, kruchy i przezroczysty; siarczan ołowiu PbSO4 anglesite
anglicyzm ãŋˈɡlʲiʦ̑ɨsm̥
n (językoznawstwo, językoznawczy) wyraz, zwrot, forma gramatyczna zapożyczona do jakiegoś języka z języka angielskiego; anglicism
anglikanin ˌãŋɡlʲiˈkãɲĩn
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) wyznawca anglikanizmu Anglican
anglikański
adj (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) związany z anglikanizmem Anglican
anglofil
n (książkowy) miłośnik albo wielbiciel Anglii, Anglików lub angielskości Anglophile anglophile
anglofilski
adj związany z anglofilami lub anglofilią, dotyczący anglofilów lub anglofilii Anglophilic anglophilic
anglojęzyczny ˌãŋɡlɔjɛ̃w̃ˈzɨʧ̑nɨ
adj posługujący się językiem angielskim anglophone English-speaking spisany, stworzony w języku angielskim English-language taki, którego mieszkańcy posługują się językiem angielskim anglophone
anglosaski ˌãŋɡlɔˈsasʲci
adj związany z krajami, gdzie mówi się po angielsku (zazwyczaj dotyczy Wielkiej Brytanii, USA, Kanady i Australii) Anglo-Saxon związany z językiem anglosaskim (1.1) Anglo-Saxon
anglosaski ˌãŋɡlɔˈsasʲci
n poprzednik nowoczesnego języka angielskiego; Anglo-Saxon Old English
angstrem ˈãŋkstrɛ̃m
n (fizyka, fizyczny) jednostka długość równa jednej dziesięciomiliardowej części metra; angstrom
anhydryt ãnˈxɨdrɨt
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał, siarczan wapnia (CaSO4); anhydrite
ani ˈãɲi
conjunction …poprzedzający każde z połączonych zdań i wskazujący na przeczenie neither nor nor or …poprzedzający każde z połączonych zdań przeczących neither nor nor or …poprzedzający ostatnie z połączonych zdań przeczących neither nor nor or …występujący przed ostatnim członem zdania przeczącego neither nor nor or …występujący przed wszystkimi członami zdania przeczącego neither nor nor or
ani ˈãɲi
particle …wzmacniająca nacisk na słowo, przed którym występuje i wskazująca na przeczenie no not one …wzmacniająca nacisk na słowo, przed którym występuje w zdaniu przeczącym no not one
ani mru-mru ˈãɲi ˈmru‿mru
idiom wykrzyknienie mające skłonić do zachowania ciszy lub tajemnicy mum's the word not a word
ani trochę ˈãɲi ˈtrɔxɛ
adv zupełnie nie, wcale nie; nawet nie odrobinę, nawet nie w całym stopniu not at all not in the slightest
anidulafungina
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) organiczny związek chemiczny, antybiotyk stosowany w leczeniu grzybic; anidulafungin
anielski ãˈɲɛlsʲci
adj na wzór anioła angel angel 's angelic angelical związany z aniołami angelic angelical angel angel 's
anihilacja
n zniszczenie, unicestwienie annihilation
anilina ˌãɲiˈlʲĩna
n (chemia, chemiczny) oleista ciecz trująca; aniline
animacja ˌãɲĩˈmaʦ̑ʲja
n rodzaj filmu, tworzonego techniką zdjęć poklatkowych, rejestrującego na pojedynczych klatkach filmu kolejne fazy ruchu; animation
animator ˌãɲĩˈmatɔr
n (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) osoba, która wykonuje rysunki do filmu rysunkowego animator człowiek zachęcający do jakiegoś działania, pobudzający działania, aktywny w danej dziedzinie i wzbudzający nią zainteresowanie środowiska animator
animista ˌãɲĩˈmʲista
n osoba wierząca w istnienie świata materialnego i duchowego, współistnienie duszy z ciałem, przypisująca duszę wszystkim ludziom, roślinom, zwierzętom, minerałom i żywiołom animist
animistyczny
adj związany z animizmem, właściwy animizmowi animistic
animizm ãˈɲĩmʲism̥
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) zespół wierzeń zakładający istnienie świata materialnego i duchowego, współistnienie duszy z ciałem, przypisujący duszę wszystkim ludziom, roślinom, zwierzętom, minerałom i żywiołom; animism
animozja
n niechęć lub niesnaska wywołana urazą animosity
anion ˈãɲjɔ̃n
n (fizyka, fizyczny) (chemia, chemiczny) ujemnie naładowany jon; anion
anioł ˈãɲɔw
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) istota duchowa, nadprzyrodzona, pośrednik pomiędzy Bogiem a człowiekiem; angel (potocznie, potoczny) (przenośnie, przenośnia) szlachetny, dobry człowiek angel
anizokoria
n (medycyna, medyczny) różna szerokość źrenic u tej samej osoby; anisocoria
anizotropowy
adj (fizyka, fizyczny) wykazujący różne właściwości zależnie od kierunku anisotropic
anizyk ãˈɲizɨk
n (geologia, geologiczny) pierwszy, starszy wiek środkowego triasu, trwający 245,9 – 237 milionów lat temu; Anisian
ankieta ãŋʲˈcɛta
n (statystyka, statystyczny) zbieranie danych na jakiś temat za pomocą formularza survey poll
ankieter ãŋʲˈcɛtɛr
n osoba, która zbiera informacje za pomocą ankiety pollster
anksjolityk ˌãŋksʲjɔˈlʲitɨk
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) substancja psychotropowa stosowana przeciw lękom anxiolytic
annabergit ˌãnːaˈbɛrʲɟit
n (mineralogia, mineralogiczny) bardzo rzadki minerał z gromady arsenianów; annabergite
annalista
n (historia, historyczny, historycznie) piszący annały annalist
anoda ãˈnɔda
n (fizyka, fizyczny) (chemia, chemiczny) (elektryczność) elektroda przez którą ładunek ujemny opuszcza układ elektryczny lub, alternatywnie, przez którą do układu dostaje się ładunek dodatni; anode
anodowanie ˌãnɔdɔˈvãɲɛ
n (chemia, chemiczny) proces elektrolitycznego pokrywania przedmiotów metalowych ochronną warstewką tlenku metalu; Eloxal process anodic treatment anodizing
anodyzacja ˌãnɔdɨˈzaʦ̑ʲja
n (zobacz) anodowanie anodic treatment anodizing eloxal process
anomalia ˌãnɔ̃ˈmalʲja
n incydent nieprawidłowości, odchylenie od normy anomaly
anomalny
adj stanowiący anomalię, wyłamujący się od reguły anomalous
anonim ãˈnɔ̃ɲĩm
n list niezawierający podpisu lub informacji o nadawcy anonymous letter
anonimizacja ˌãnɔ̃ɲĩmʲiˈzaʦ̑ʲja
n (informatyka, informatyczny) proces uniemożliwiający odkrycie tożsamości użytkownika sieci komputerowej anonymization
anonimowo
adv w sposób anonimowy, nie podając imienia, nazwiska anonymously
anonimowość ˌãnɔ̃ɲĩˈmɔvɔɕʨ̑
n cecha tego, kto jest anonimowy; anonymity
anonimowy ˌãnɔ̃ɲĩˈmɔvɨ
adj nieznanego autorstwa anon anon. anonymous impersonal unnamed z udziałem nieznanych osób anon anon. anonymous impersonal unnamed o nieujawnionym nazwisku anonymous anon anon. impersonal unnamed taki, który się nie wyróżnia faceless
anorak ãˈnɔrak
n (etnografia, etnograficzny) eskimoski skafander wkładany przez głowę, wykonany z futra, płótna lub skóry; anorak
anoreksja ˌãnɔˈrɛksʲja
n (medycyna, medyczny) choroba polegająca na celowej utracie wagi wywołanej i podtrzymywanej przez chorego, połączonej z zaburzonym postrzeganiem własnego ciała i psychicznym wstrętem do jedzenia; anorexia
anorektyk ˌãnɔˈrɛktɨk
n (medycyna, medyczny) człowiek cierpiący na anoreksję anorexic
anorgazmia
n (medycyna, medyczny) (psychologia, psychologiczny) zaburzenie seksualne polegające na braku odczuwania orgazmu; anorgasmia
anormalnie ˌãnɔrˈmalʲɲɛ
adv w sposób anormalny abnormally
anortyt
n (mineralogia, mineralogiczny) bardzo rzadki minerał z gromady krzemianów zaliczany do grupy plagioklazów; anorthite
anosmia
n (medycyna, medyczny) utrata węchu, niezdolność wyczuwania zapachów; anosmia
anosognozja ˌãnɔsɔɡˈnɔzʲja
n (medycyna, medyczny) patologia występująca u osób, które nie są świadome swych własnych problemów kognitywnych; anosognosia
anta ˈãnta
n (architektura, architektoniczny) pilaster kończący ścianę, uformowany i zdobiony zgodnie z porządkiem architektonicznym danej epoki; anta
antaba ãnˈtaba
n (dawniej, dawny) ozdobny uchwyt na skrzyniach lub jako kołatka na drzwiach i bramach; handle sztaba z metalu zamykająca bramę lub drzwi bolt
antagonista ˌãntaɡɔ̃ˈɲista
n przeciwnik; antagonist
antagonistyczny ˌãntaɡɔ̃ɲiˈstɨʧ̑nɨ
adj wrogi, przeciwny antagonistic
antagonizm ˌãntaˈɡɔ̃ɲism̥
n wzajemna wrogość, sprzeczność, przeciwstawność sił, zasad, osób antagonism
antarktyczny
adj (geografia, geograficzny) związany z Antarktyką antarctic Antarctic
antena ãnˈtɛ̃na
n urządzenie służące do zamiany fal elektromagnetycznych na sygnał elektryczny i odwrotnie; antenna aerial
anthotyro ˌãntxɔˈtɨrɔ
n (spożywczy) tradycyjny grecki ser, rodzaj koziego lub owczego twarogu z dodatkiem serwatki i mleka, wytwarzany w dwóch rodzajach: świeżej i lekko dojrzewającej anthotyros
antidotum ˌãntʲiˈdɔtũm
n (przenośnie, przenośnia) środek zaradczy antidote
antiguański
adj związany z Antiguą (wyspą na Karaibach) Antiguan
antiocheński
adj odnoszący się do Antiochii, związany z Antiochią Antiochene
antleryt
n (mineralogia, mineralogiczny) rzadki minerał z grupy siarczanów, Cu3(OH)4SO4; antlerite
antofyllit
n (geologia, geologiczny) (mineralogia, mineralogiczny) minerał z grupy krzemianów; anthophyllite
antologia ˌãntɔˈlɔɟja
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) wybór (całości lub fragmentów) utworów literackich powiązanych wspólną cechą, np. ten sam autor, gatunek, krąg kulturowy; anthology
antologiczny
adj związany z antologią, stanowiący antologię anthological
antonim ãnˈtɔ̃ɲĩm
n (językoznawstwo, językoznawczy) wyraz o znaczeniu przeciwnym do danego antonym
antonomazja
n (językoznawstwo, językoznawczy) zastąpienie nazwy własnej osoby lub przedmiotu inną nazwą; antonomasia
antonówka ˌãntɔ̃ˈnufka
n (botanika, botaniczny) (ogrodnictwo, ogrodniczy) odmiana uprawna jabłoni domowej rosyjskiego pochodzenia Antonovka
antracyt ãnˈtraʦ̑ɨt
n (geologia, geologiczny) odmiana węgla kamiennego; anthracite
antrakologia
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) dziedzina archeobotaniki zajmująca się badaniem węgli drzewnych, środowisk roślin drzewiastych i sposobów ich użytkowania przez człowieka anthracology
antropo- ãnˈtrɔpɔ
pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z człowiekiem anthropo-
antropocentryzm
n (filozofia, filozoficzny) przekonanie, wedle którego człowiek to ośrodek świata, a wszystko w przyrodzie dzieje się ze względu na niego anthropocentrism homocentrism interpretacja świata wyłącznie z punktu widzenia doświadczenia człowieka anthropocentrism homocentrism
antropofagia ˌãntrɔpɔˈfaɟja
n (literacko) (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) ludzki kanibalizm, ludożerstwo anthropophagy
antropofob
n osoba charakteryzująca się antropofobią — awersją lub lękiem przed ludźmi i stronieniem od nich anthropophobe
antropofobia ˌãntrɔpɔˈfɔbʲja
n (medycyna, medyczny) (psychologia, psychologiczny) (u ludzi i zwierząt) niechęć lub chorobliwy lęk przed ludźmi; anthropophobia
antropogeneza
n pochodzenie człowieka jako gatunku, historia jego rozwoju anthropogenesis
antropogeniczny
adj zachodzący lub powstały w wyniku działalności gospodarczej człowieka anthropogenic
antropogeograficzny
adj (geografia, geograficzny) (antropologia, antropologiczny) związany z antropogeografią, dotyczący antropogeografii anthropogeographic anthropogeographical
antropolog ˌãntrɔˈpɔlɔk
n badacz rozwoju i zróżnicowania jednostek ludzkich, gatunku ludzkiego oraz ludzkich społeczności; anthropologist
antropologia ˌãntrɔpɔˈlɔɟja
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) nauka o człowieku; anthropology
antropologiczny ˌãntrɔpɔlɔˈɟiʧ̑nɨ
adj związany z antropologią, dotyczący antropologii anthropological anthropologic
antropometryczny
adj związany z antropometrią, dotyczący antropometrii anthropometric
antropomorfizm ˌãntrɔpɔ̃ˈmɔrfʲism̥
n nadawanie cech ludzkich innym (niebędącymi ludźmi) istotom i zjawiskom; anthropomorphism
antropozoficzny
adj związany z antropozofią, dotyczący antropozofii anthroposophic
anty- ˈãntɨ
pierwszy człon wyrazów złożonych mający znaczenie: przeciwdziałający, występujący przeciw, przeciwny anti-
antyalkoholowy ˌãntɨalkɔxɔˈlɔvɨ
adj przeznaczony do walki z alkoholizmem, leczący alkoholików anti-alcoholic
antyamerykanizm
n niechęć lub pogarda do Stanów Zjednoczonych anti-Americanism
antyamerykański
adj wymierzony przeciwko Ameryce (jako części świata) i Amerykanom, niechętny wobec Ameryki i Amerykanów anti-American
antybakteryjny ˌãntɨbaktɛˈrɨjnɨ
adj (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) (medycyna, medyczny) (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) chroniący przed bakteriami, zapobiegający namnażaniu się bakterii antibacterial
antybiogram ˌãntɨˈbʲjɔɡrãm
n (medycyna, medyczny) test określający wpływ antybiotyków na bakterie; antibiogram microbial sensitivity test
antybiotyczny
adj (biochemia, biochemiczny) (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) związany z antybiotykami antibiotic
antybiotyk ˌãntɨˈbʲjɔtɨk
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) naturalny lub sztuczny lek unieszkodliwiający drobnoustroje; antibiotic
antybohater ˌãntɨbɔˈxatɛr
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) fikcyjna postać posiadająca cechy negatywne, będące zaprzeczeniem cech bohatera antihero (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) postać nieposiadająca żadnych cech heroicznych, niewyróżniająca się niczym; antihero
antybolszewicki ˌãntɨbɔlʃɛˈvʲiʦ̑ʲci
adj nastawiony na walkę z bolszewikami, zwalczający bolszewików anti-Soviet
antychrześcijański ˌãntɨxʃɛɕʨ̑iˈjä̃j̃sʲci
adj skierowany przeciwko chrześcijaństwu antichristian Antichristian
antycyklon
n (meteorologia, meteorologiczny) wyż (atmosferyczny); anticyclone
antycypacja ˌãntɨʦ̑ɨˈpaʦ̑ʲja
n przewidywanie, zakładanie czegoś jeszcze nieistniejącego anticipation
antyczny ãnˈtɨʧ̑nɨ
adj (historia, historyczny, historycznie) odnoszący się do starożytnej Grecji i Rzymu ancient
antycząstka
n (fizyka, fizyczny) cząstka antymaterii antiparticle anti-particle
antydemokratyczny
adj (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) sprzeciwiający się demokracji; naruszający jej zasady antidemocratic anti-democracy anti-democratic antidemocracy
antydepresant
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) lek przeciwdziałający objawom depresji; antidepressant AD
antydiuretyczny
adj (medycyna, medyczny) hamujący diurezę, nadmierne wydzielanie moczu antidiuretic
antydynastyczny
adj skierowany przeciwko dynastii, działający na szkodę dynastii antidynastic
antyelektrostatyczny
adj (fizyka, fizyczny) zapobiegający odkładaniu się elektryczności statycznej, zapobiegający elektryzowaniu się antistatic
antyestetyka
n (sztuka) (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) pogląd sprzeciwiający się estetyzmowi anti-aesthetics
antyfaszystowski ˌãntɨfaʃɨˈstɔfsʲci
adj nastawiony na walkę z faszyzmem, zwalczający faszystów antifascist
antyfaszyzm ˌãntɨˈfaʃɨsm̥
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) postawa przejawiająca się otwartym sprzeciwem wobec faszyzmu; anti-fascism
antyfeministyczny ˌãntɨfɛ̃mʲĩɲiˈstɨʧ̑nɨ
adj taki, który opiera się na antyfeminizmie antifeminist antifeministic
antyfeminizm
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) stanowisko sprzeciwiające się ideom i ruchowi feministycznemu antifeminism
antyfeudalny
adj skierowany przeciwko feudalizmowi i ukształtowanym przez niego stosunkom społecznym antifeudal
antyfona
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) w Komplecie krótka pieśń maryjna śpiewana lub odmawiana na końcu godziny kanonicznej; antiphon (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) w Liturgii godzin werset odmawiany przed i po psalmie czy kantyku; antiphon (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) w liturgii mszy świętej jeden z wersetów śpiewanych lub odmawianych na wejście, na ofiarowanie i na komunię; antiphon
antyfutrzarski ˌãntɨfuˈṭʃarsʲci
adj skierowany przeciwko przemysłowi futrzarskiemu, wrogi produkcji i noszeniu naturalnych futer przez ludzi anti-fur antifur
antygen ãnˈtɨɡɛ̃n
n (medycyna, medyczny) substancja, której pojawienie się w organizmie powoduje jego reakcję odpornościową; antigen
antygoryt
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał z gromady krzemianów zaliczany do grupy serpentynów; antigorite
antyhumanitarny
adj przeciwny, wrogi zasadom humanitarnym antihumanitarian
antyizraelski ˌãntɨ<sup>j</sup>izraˈɛlsʲci
adj skierowany przeciwko Izraelowi, niechętny wobec Izraela anti-Israeli
antyjudaistyczny ˌãntɨjuda<sup>j</sup>iˈstɨʧ̑nɨ
adj skierowany przeciwko judaizmowi Anti-Judaist
antyk ˈãntɨk
n (potocznie, potoczny) przedmiot stary, zabytkowy antique
antykapitalistyczny
adj wrogi wobec kapitalizmu anti-capitalist anticapitalistic
antykatolicki ˌãntɨkatɔˈlʲiʦ̑ʲci
adj wrogi katolicyzmowi, skierowany przeciwko katolicyzmowi anti-Catholic anticatholic
antyklerykalizm ˌãntɨklɛrɨˈkalʲism̥
n ideologia społeczno-polityczna przeciwstawiająca się klerykalizmowi, krytyczna wobec autorytetu lub władzy kleru i duchowieństwa w przestrzeni publicznej (poza miejscami kultu); anti-clericalism
antyklerykalny ˌãntɨklɛrɨˈkalnɨ
adj (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) przeciwstawiający się władzy kleru i jego udziałowi w życiu społeczno-politycznym anticlerical
antyklerykał
n przeciwnik klerykalizmu, zwolennik antyklerykalizmu anticlerical
antykoagulant ˌãntɨkɔaˈɡulãnt
n (medycyna, medyczny) środek zmniejszający krzepliwość krwi; anticoagulant
antykomunista ˌãntɨkɔ̃mũˈɲista
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) przeciwnik komunizmu, osoba zwalczająca komunizm anticommunist
antykomunizm ˌãntɨkɔ̃ˈmũɲism̥
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) wroga postawa wobec komunizmu anti-communism
antykoncepcja ˌãntɨkɔ̃nˈʦ̑ɛpʦ̑ʲja
n (medycyna, medyczny) (seksuologia, seksuologiczny) działania zapobiegające zapłodnieniu contraception
antykoncepcyjny ˌãntɨkɔ̃nʦ̑ɛpˈʦ̑ɨjnɨ
adj (medycyna, medyczny) (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) zapobiegający zajściu w ciążę contraceptive
antykorozyjny ˌãntɨkɔrɔˈzɨjnɨ
adj (technologia, technika, techniczny) (motoryzacja) zapobiegający korozji, zabezpieczający przed korozją anti-corrosion rust-inhibitive
antykryzysowy ˌãntɨkrɨzɨˈsɔvɨ
adj mający zapobiec kryzysowi, mający zlikwidować kryzys (np. gospodarczy, finansowy) anti-crisis
antykwa ãnˈtɨkfa
n (drukarstwo, drukarski) krój pisma drukarskiego o pionowym rysunku liter i zaokrąglonych brzegach; antiqua
antykwariusz ˌãntɨˈkfarʲjuʃ
n ktoś handlujący antykami, dziełami sztuki, starymi mapami, używanymi książkami antiquary
antylogia ˌãntɨˈlɔɟja
n (językoznawstwo, językoznawczy) zestawienie przeciwieństw antilogy
antylopa ˌãntɨˈlɔpa
n (zoologia, zoologiczny) (potocznie, potoczny) nienaukowa nazwa dla grupy kilkunastu zwierząt z rodziny wołowatych i widłorogich zamieszkujący sawanny i stepy antelope
antymateria ˌãntɨ̃maˈtɛrʲja
n (fizyka, fizyczny) materia, która składa się z antycząstek, a w kontakcie ze zwykłą materią ulega anihilacji; antimatter
antymilitarystyczny ˌãntɨ̃mʲilʲitarɨˈstɨʧ̑nɨ
adj skierowany przeciwko militaryzmowi, przeciwny militaryzmowi; związany z antymilitaryzmem antimilitaristic
antymitotyczny
adj (biologia, biologiczny) hamujący mitozę antimitotic
antymon ãnˈtɨ̃mɔ̃n
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Sb i liczbie atomowej 51; antimony
antymonit
n (mineralogia, mineralogiczny) pospolity minerał z grupy siarczków, siarczek antymonu; antimonite stibnite
antymonopolowy
adj skierowany przeciwko istniejącym monopolom, mający nie dopuścić do skupienia większości rynku w jednym ręku antitrust
antymuzułmański ˌãntɨ̃muzuwˈmãj̃sʲci
adj skierowany przeciwko islamowi Anti-Muslim
antynarkotykowy
adj skierowany przeciwko spożyciu, wytwarzaniu i obrotowi narkotykami antidrug anti-drug
antynarodowy
adj wrogi narodowi; działający na szkodę na narodu antinational
antynatalista
n (filozofia, filozoficzny) zwolennik antynatalizmu antinatalist
antynatalizm
n (filozofia, filozoficzny) stanowisko przypisujące negatywną wartość narodzinom; antinatalism anti-natalism
antynaukowy
adj sprzeczny ze stanowiskiem nauki antiscientific odrzucający metodę naukową antiscientific
antynomia
n (logika, logiczny) (filozofia, filozoficzny) sprzeczność, wykluczenie się dwóch twierdzeń, mimo, że osobno zdają się być prawdziwe; antinomy
antyoksydacyjny
adj taki, który przeciwdziała utlenianiu się pierwiastków i związków antioxidant
antypapież ˌãntɨˈpapʲjɛʃ
n (kościelny) osoba powołana na tron papieski nieprawnie, za pontyfikatu legalnego papieża lub w czasie, gdy urząd papieski był nieobsadzony; antipope
antypatia ˌãntɨˈpatʲja
n niechęć do kogoś antipathy
antypatyczny ˌãntɨpaˈtɨʧ̑nɨ
adj budzący odrazę, niechęć antipathetic
antyperspirant ˌãntɨpɛrˈspʲirãnt
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) środek zapobiegający nadmiernemu poceniu; antyperspirant
antypoda
n (przenośnie, przenośnia) człowiek o krańcowo różnym sposobie myślenia i odmiennych cechach charakteru w stosunku do innej porównywanej osoby antipode mieszkaniec przeciwległych obszarów na kuli ziemskiej antipodean Antipodean antipodes Antipodes
antypowieść
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) rodzaj powieści, który zrywa z tradycyjnymi regułami tego gatunku antinovel
antyrasizm
n ruch społeczny, postawa lub pogląd sprzeciwiający się rasizmowi antiracism
antyrewolucyjny
adj (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) wrogi rewolucji; występujący przeciwko rewolucji antirevolutionary
antyrządowy ˌãntɨʒɔ̃nˈdɔvɨ
adj (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) skierowany przeciwko rządowi anti-government
antysanitarny
adj sprzeczny z wymogami sanitarnymi insanitary unsanitary
antysemicki ˌãntɨsɛ̃ˈmʲiʦ̑ʲci
adj wymierzony przeciwko Żydom, dyskryminujący Żydów anti-Semitic
antysemita ˌãntɨsɛ̃ˈmʲita
n osoba uprzedzona do Żydów, cechująca się niechęcią bądź nienawiścią do tego narodu; osoba, którą cechuje antysemityzm anti-Semite
antysemityzm ˌãntɨsɛ̃ˈmʲitɨsm̥
n nienawiść, uprzedzenie i wrogość wobec narodu żydowskiego, związana z nietolerancją i rasizmem; antisemitism anti-Semitism
antyseptycznie ˌãntɨsɛpˈtɨʧ̑ʲɲɛ
adv w sposób antyseptyczny; odkażająco, bakteriobójczo, antybakteryjnie antiseptically
antyseptyczny ˌãntɨsɛpˈtɨʧ̑nɨ
adj (medycyna, medyczny) zapobiegający rozwojowi drobnoustrojów, bakterii wywołujących choroby antiseptic
antyseptyk ˌãntɨˈsɛptɨk
n (medycyna, medyczny) środek służący do niszczenia drobnoustrojów antiseptic
antystatyk
n substancja zmniejszająca (lub całkowicie neutralizująca) nagromadzony na jakiejś powierzchni ładunek elektryczny antistatic
antysyjonista
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) przeciwnik syjonizmu anti-Zionist
antysyjonistyczny ˌãntɨsɨjɔ̇̃ɲiˈstɨʧ̑nɨ
adj wrogi w stosunku do syjonizmu; przeciwny założeniom syjonizmu anti-Zionist
antyteizm ˌãntɨˈtɛ<sup>j</sup>ism̥
n aktywna pozycja przeciwko teizmowi, niechęć lub walka przeciwko religiom teistycznym antitheism
antyterrorystyczny ˌãntɨtɛrːɔrɨˈstɨʧ̑nɨ
adj zwalczający terroryzm, prowadzący walkę z terrorystami anti-terrorist counterterrorist
antytetyczny ˌãntɨtɛˈtɨʧ̑nɨ
adj przeciwstawnie różny antithetic
antyteza
n twierdzenie sprzeczne do innego sądu; coś przeciwnego antithesis
antytoksyczny ˌãntɨtɔˈksɨʧ̑nɨ
adj (biochemia, biochemiczny) (medycyna, medyczny) (weterynaria, weterynaryjny) neutralizujący biologiczną aktywność toksyn chorobotwórczych antidotal antitoxic giftwidrig
antytotalitarny ˌãntɨtɔtalʲiˈtarnɨ
adj nastawiony na walkę z totalitaryzmem, potępiający totalitaryzm antitotalitarian
antytotalitaryzm
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) poglądy i postawa przeciwna totalitaryzmowi antitotalitarianism
antytradycjonalista
n (książkowy) przeciwnik tradycji, osoba sprzeciwiająca się tradycjonalizmowi antitraditionalist
antytradycjonalizm
n (książkowy) postawa przeciwna tradycjonalizmowi, sprzeciw wobec tradycji antitraditionalism
antytrynitariusz ˌãntɨtrɨ̃ɲiˈtarʲjuʃ
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) wyznawca antytrynitaryzmu antitrinitarian nontrinitarian
antytrynitarz ˌãntɨtrɨ̃ˈɲitaʃ
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) wyznawca antytrynitaryzmu antitrinitarian nontrinitarian
antywirusowy ˌãntɨvʲiruˈsɔvɨ
adj (informatyka, informatyczny) służący do wykrywania i pozbywania się szkodliwego oprogramowania antivirus
antywojenny ˌãntɨvɔˈjɛ̃nːɨ
adj potępiający wojnę, skierowany przeciwko wojnie anti-war antiwar
antywłamaniowy ˌãntɨvwãmãˈɲɔvɨ
adj zapobiegający włamaniu, chroniący przed włamaniem anti-burglary anti-theft
antyżydowski
adj skierowany przeciwko Żydom, działający na szkodę Żydów anti-Jewish
anulować ˌãnuˈlɔvaʨ̑
v (informatyka, informatyczny) anulować (1.1) jakąś czynność w programie komputerowym cancel stwierdzać brak ważności, aktualności czegoś, unieważniać coś abate aside
anyż ˈãnɨʃ
n (botanika, botaniczny) jednoroczna roślina zielna pochodząca z wschodnich obszarów basenu Morza Śródziemnego; anise aniseed
anyż gwiazdkowy ˈãnɨʒ ɡvʲjastˈkɔvɨ
n (botanika, botaniczny) (zobacz) badian właściwy Chinese star anise star anise star aniseed
anyż gwiaździsty ˈãnɨʒ ɡvʲjäʑˈʥ̑istɨ
n (botanika, botaniczny) (zobacz) badian właściwy Chinese star anise star anise star aniseed
aorta aˈɔrta
n (anatomia, anatomiczny) główna i największa tętnica człowieka; aorta
aortalny
adj (anatomia, anatomiczny) związany z aortą aortic aortal
aoryst aˈɔrɨst
n (gramatyka) czas gramatyczny, mający różne znaczenia w zależności od języka, np. w językach indoeuropejskich to czas przeszły, w językach ałtajskich – teraźniejszo-przyszły; aorist
aostański
adj związany z Aostą, dotyczący Aosty Aostan
aparat aˈparat
n urządzenie o określonej funkcjonalności, np. telefoniczny, fotograficzny apparatus (medycyna, medyczny) grupa narządów organizmów żywych spełniających określone zadania apparatus (medycyna, medyczny) przyrząd do korekcji wad apparatus
aparat fotograficzny aˈparat ˌfɔtɔɡraˈfʲiʧ̑nɨ
n (fotografia) urządzenie służące do robienia fotografii; camera
aparat kompaktowy aˈparat ˌkɔ̃mpakˈtɔvɨ
n (fotografia) aparat fotograficzny (analogowy lub cyfrowy) o małych gabarytach i prostej konstrukcji, wyposażony w niewymienny obiektyw (stałoogniskowy lub częściej zmiennoogniskowy); compact camera point-and-shoot camera
aparat rentgenowski aˈparat ˌrɛ̃ndɡɛ̃ˈnɔfsʲci
n (medycyna, medyczny) (technologia, technika, techniczny) urządzenie służące do prześwietlania promieniowaniem rentgenowskim X-ray unit
aparat słuchowy
n przeznaczone dla osób niedosłyszących douszne urządzenie wzmacniające głośność dźwięków; deaf aid hearing aid
aparatczyk
n (pejoratywnie, pejoratywny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) członek aparatu partyjnego, urzędnik partyjny na kierowniczym stanowisku, zwłaszcza w partii komunistycznej apparatchik
aparatura ˌaparaˈtura
n zespół aparatów, przyrządów, urządzeń stanowiących pewną całość apparatus
apartament ˌaparˈtãmɛ̃nt
n (hotelarstwo) komfortowe pomieszczenie w hotelu, zawierające prócz przynajmniej jednej sypialni i łazienki także część dzienną, aneks kuchenny itp.; także: samodzielne mieszkanie wynajmowane na tych samych zasadach, co pokój w hotelu suite wielopokojowe mieszkanie o wysokim standardzie apartment
aparycja ˌapaˈrɨʦ̑ʲja
n (przestarzałe, przestarzały) ukazanie się, pokazanie się appearance (przestarzałe, przestarzały) wygląd zewnętrzny (powierzchowny) apparition appearance
apaszka a.ˈpaʃ.ka
n rodzaj chustki noszonej na szyi zarówno przez kobiety jak i mężczyzn, pierwotnie element stroju apasza (bandyty); neck kerchief scarf
apateista
n (filozofia, filozoficzny) (neologizm) zwolennik apateizmu, człowiek obojętny na kwestię istnienia lub nieistnienia Boga apatheist
apateistyczny
adj (filozofia, filozoficzny) (neologizm) (rzadki, rzadko używany) związany z apateizmem i/lub apateistami; obojętny na kwestie religijne apatheistic
apateizm
n (filozofia, filozoficzny) (neologizm) założenie, że Bóg i religia nie mają znaczenia dla ludzkiego życia; apatyczny stosunek do kwestii istnienia bądź nieistnienia Boga; apatheism
apatia aˈpatʲja
n (psychologia, psychologiczny) stan obojętności i braku zainteresowania oraz braku aktywności; apathy
apatycznie
adv w sposób apatyczny apathetically lackadaisically listlessly
apatyczny ˌapaˈtɨʧ̑nɨ
adj obojętny na otoczenie; niewrażliwy na to, co się wokół dzieje apathetic
apatyt aˈpatɨt
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał z gromady fosforanów; apatite
apelacja
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) odwołanie się od decyzji sądu do wyższej instancji appeal
apelacyjny
adj (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) związany z odwołaniami od wyroków appellate
apeniński ˌapɛ̃ˈɲĩj̃sʲci
adj (geografia, geograficzny) związany z Apeninami Apennine
apercepcja ˌapɛrˈʦ̑ɛpʦ̑ʲja
n (filozofia, filozoficzny) postrzeganie samego siebie, świadomość samego siebie, postrzeganie przez umysł jego własnych stanów; apperception
aperiodyczny
adj występujący, pojawiający się w zmiennych odstępach czasu aperiodic aperiodic
aperitif ˌapɛrʲiˈtʲif ˌapɛˈrʲitʲif
n (kulinaria) napój alkoholowy podawany przed posiłkiem dla pobudzenia apetytu aperitif
apertura ˌapɛrˈtura
n (optyka, optyczny) otwór ograniczający wiązkę światła; aperture
apetyczny ˌapɛˈtɨʧ̑nɨ
adj zachęcający do jedzenia appetizing toothsome
apetyt aˈpɛtɨt
n chęć jedzenia, łaknienie; appetite
aphanisis
n (seksuologia, seksuologiczny) lęk przed utratą własnej seksualności; aphanisis
aphelium
n (astronomia, astronomiczny) punkt orbity okołosłonecznej planety, planety karłowatej, planetoidy lub komety położony najdalej od Słońca; aphelion
aplet
n (informatyka, informatyczny) niewielki program webowy działający po stronie klienta; applet
aplikacja ˌaplʲiˈkaʦ̑ʲja
n (informatyka, informatyczny) konkretny ze względu na oferowaną użytkownikom funkcjonalność element oprogramowania użytkowego, które jest podkategorią oprogramowania; application zastosowanie application
aplikator ˌaplʲiˈkatɔr
n (medycyna, medyczny) (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) przyrząd do podawania leku, kosmetyku lub innego środka applicator
aplikować ˌaplʲiˈkɔvaʨ̑
v (medycyna, medyczny) (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) podawać lub zalecać podawanie, stosowanie leku lub kosmetyku administer (przenośnie, przenośnia) przekazywać, stosować, narzucać coś apply
apodyktyczny ˌapɔdɨkˈtɨʧ̑nɨ
adj taki, który narzuca swoje zdanie i nie uznaje sprzeciwu wobec niego authoritative bossy domineering
apogeum
n (astronomia, astronomiczny) punkt na orbicie eliptycznej ciała niebieskiego okrążającego Ziemię, znajdujący się najdalej od Ziemi apogee moment szczytowy jakiegoś procesu, moment osiągnięcia wartości maksymalnej apogee
apograf aˈpɔɡraf
n (dawniej, dawny) (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) odręczna kopia tekstu apograph
apokaliptyczny
adj dotyczący apokalipsy, końca świata apocalyptic
apokryf aˈpɔkrɨf
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) księga religijna, którą Kościół Katolicki uważa za niezgodną ze swoją doktryną; apocrypha
apokryficzny ˌapɔkrɨˈfʲiʧ̑nɨ
adj mający charakter apokryfu apocryphal
apolipoproteina ˌapɔlʲipɔprɔtɛˈ<sup>j</sup>ĩna
n (biochemia, biochemiczny) białko wchodzące w skład lipoprotein; apolipoprotein
apolityczny
adj niezwiązany z polityką apolitical
apolog aˈpɔlɔk
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) krótki utwór prozą lub wierszem o charakterze dydaktyczno-moralizatorskim, często alegoryczny; apologue
apologeta ˌapɔlɔˈɡɛta
n osoba broniąca określonej idei, postawy apologist
apoplektyczny ˌapɔplɛkˈtɨʧ̑nɨ
adj będący przejawem/następstwem apopleksji apoplectic
apoptoza ˌapɔˈptɔza
n (biologia, biologiczny) zaprogramowana śmierć komórki żywego organizmu; apoptosis
aporia aˈpɔrʲja
n (filozofia, filozoficzny) trudność w rozumowaniu logicznym, niemożliwa do przezwyciężenia lub rozwiązania, zawierająca sprzeczne albo przeciwstawne rozwiązania; aporia
aport
n rzekome, paranormalne zjawisko przenoszenia rzeczy przez duchy; apport
apostata ˌapɔˈstata
n osoba, która porzuciła swoją religię albo jej przekonania i zasady apostate
apostazja ˌapɔˈstazʲja
n porzucenie wiary religijnej; apostasy
apostolat
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) działalność apostolska, krzewienie wiary apostolate (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) godność biskupia apostolate (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) grupa chrześcijań uczestnicząca w ewangelizacji apostolate
apostolski ˌapɔˈstɔlsʲci
adj dotyczący apostołów apostolic
apostolstwo
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) propagowanie wiary chrześcijańskiej; apostolate
apostoł aˈpɔstɔw
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) każdy z dwunastu najbliższych uczniów Jezusa Chrystusa powołanych przez niego w celu głoszenia jego nauk; apostle disciple
apostołowanie
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) głoszenie wiary chrześcijańskiej apostolate evangelization
apostołować
v wypełniać obowiązki apostoła, głosić chrześcijaństwo evangelize
apostrof aˈpɔstrɔf
n znak podobny do przecinka stawiany w górnym indeksie; apostrophe
apostrofa
n figura retoryczna polegająca na bezpośrednim, a czasem nagłym, zwróceniu się do słuchaczy lub nawet do nieobecnych osób apostrophe
apoteoza ˌapɔtɛˈɔza
n wyidealizowanie, wybielenie, przypisywanie, nadawanie istocie bądź rzeczy przymiotów ją idealizujących; przedstawienie jakiejś idei, postaci, wydarzenia w sposób skrajnie subiektywny niepoświęcający żadnej uwagi jakimkolwiek wadom, postrzegający jedynie zalety; apotheosis
appalaski
adj dotyczący Appalachów Appalachian
appendektomia ˌapːɛ̃ndɛkˈtɔ̃mʲja
n (medycyna, medyczny) zabieg chirurgiczny polegający na usunięciu wyrostka robaczkowego, zwykle z powodu jego ostrego zapalenia; appendectomy
aprecjacja ˌaprɛˈʦ̑ʲjaʦ̑ʲja
n (ekonomia, ekonomiczny) wzrost wartości dobra lub usługi, zwykle pieniądza w systemie płynnych kursów walut; appreciation
aprobować ˌaprɔˈbɔvaʨ̑
v uznawać coś za słuszne, godne poparcia, pozwalać, zgadzać się approve
aprosdoketon
n (językoznawstwo, językoznawczy) dowolne zaskakujące użycie środków językowych aprosdoketon (językoznawstwo, językoznawczy) figura stylistyczna polegająca na niespodziewanej podmianie słowa w znanym cytacie lub przysłowiu aprosdoketon
aprowizacja ˌaprɔvʲiˈzaʦ̑ʲja
n zaopatrzenie miasta w artykuły pierwszej potrzeby provisioning food supply victualling
apsik aˈpʲɕik
interjection …naśladujący dźwięk wydawany podczas kichania achoo atishoo
apsyda apˈsɨda
n (architektura, architektoniczny) pomieszczenie na rzucie półkola, półelipsy lub wieloboku, dostawione addytywnie do bryły kościoła i otwarte do jego wnętrza; ; (zobacz) też absyda w Encyklopedii staropolskiej apse
apteczka apˈtɛʧ̑ka
n (medycyna, medyczny) torba, skrzynka lub szafka z podręcznymi opatrunkami i lekarstwami; first aid kit
apteczka pierwszej pomocy apˈtɛʧ̑ka ˈpʲjɛrfʃɛj pɔ̃ˈmɔʦ̑ɨ
n pojemnik służący do przechowywania materiałów i środków przeznaczonych do udzielania pierwszej pomocy first aid kit
apteka apˈtɛka
n (medycyna, medyczny) (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) miejsce, w którym sprzedaje się i przechowuje leki; pharmacy drugstore chemist's apothecary chemist's shop
aptekarski ˌaptɛˈkarsʲci
adj dotyczący aptekarstwa, aptekarzy apothecary pharmaceutical
aptekarz apˈtɛkaʃ
n (medycyna, medyczny) (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) osoba pracująca w aptece lub jej właściciel; pharmacist apothecary
apulski
adj związany z Apulią Apulian
aquafaba
n (kulinaria) zagęstnik spożywczy otrzymywany przy moczeniu ciecierzycy, stosowany w kuchni wegańskiej jako zamiennik białka jajek aquafaba
aquapark akˈfapark
n wodny park rozrywki z kompleksem basenów, zjeżdżalni itp.; aquapark
ara ˈara
n (ornitologia, ornitologiczny) Ara, rodzaj ptaków z podrodziny papug neotropikalnych; Ara (ornitologia, ornitologiczny) duża, kolorowa papuga z rodzaju ara (1.1); macaw (ornitologia, ornitologiczny) nazwa niektórych papug z podrodziny papug neotropikalnych, nie należących do rodzaju ara (1.1); papugi te należą do następujących rodzajów: modroara, Diopsittaca, Cyanopsitta, Orthopsittaca, Primolius; macaw
ara błękitna
n (ornitologia, ornitologiczny) Anodorhynchus leari, gatunek ptaka z rodziny papugowatych, z rodzaju Anodorhynchus; Lear's macaw indigo macaw
ara czerwona ˈara ʧ̑ɛrˈvɔ̃na
n (ornitologia, ornitologiczny) Ara macao, gatunek ptaka z podrodziny papug neotropikalnych; scarlet macaw
ara hiacyntowa
n (ornitologia, ornitologiczny) Anodorhynchus hyacinthinus, gatunek ptaka z podrodziny papug neotropikalnych, z rodzaju Anodorhynchus; hyacinth macaw hyacinthine macaw
ara kasztanowoczelna ˈara ˌkaʃtãnɔvɔˈʧ̑ɛlna
n (ornitologia, ornitologiczny) Ara severus lub Ara severa, gatunek ptaka z podrodziny papug neotropikalnych; chestnut-fronted macaw severe macaw
ara marakana
n (ornitologia, ornitologiczny) Primolius maracana, gatunek ptaka z podrodziny papug neotropikalnych, z rodzaju Primolius Illiger's macaw blue-winged macaw
ara modra ˈara ˈmɔdra
n (ornitologia, ornitologiczny) Cyanopsitta spixii, gatunek ptaka z podrodziny papug neotropikalnych, jedyny przedstawiciel rodzaju Cyanopsitta; Spix's macaw little blue macaw
ara niebieskogłowa ˈara ˌɲɛbʲjɛskɔˈɡwɔva
n (ornitologia, ornitologiczny) Primolius couloni lub Propyrrhura couloni, gatunek ptaka z podrodziny papug neotropikalnych, z rodzaju Primolius Coulon's macaw blue-headed macaw
ara oliwkowa ˈara ˌɔlʲifˈkɔva
n (ornitologia, ornitologiczny) Ara ambiguus, gatunek ptaka z podrodziny papug neotropikalnych; great green macaw
ara różowooka ˈara ˌruʒɔvɔˈːka
n (ornitologia, ornitologiczny) Ara rubrogenys, gatunek ptaka z podrodziny papug neotropikalnych; red-fronted macaw
ara szafirowa ˈara ˌʃafʲiˈrɔva
n (ornitologia, ornitologiczny) Ara glaucogularis, gatunek ptaka z podrodziny papug neotropikalnych; blue-throated macaw
ara trójbarwna ˈara trujˈbarvna
n (ornitologia, ornitologiczny) Ara tricolor, wymarły gatunek ptaka z podrodziny papug neotropikalnych; cuban macaw cuban red macaw hispaniolan macaw
ara turkusowa
n (ornitologia, ornitologiczny) Anodorhynchus glaucus, gatunek ptaka z rodziny papugowatych, z rodzaju Anodorhynchus; glaucous macaw
ara zielona ˈara ʑɛˈlɔ̃na
n (ornitologia, ornitologiczny) Ara militaris, gatunek ptaka z podrodziny papug neotropikalnych; military macaw
ara zielonoskrzydła ˈara ˌʑɛlɔ̃nɔˈskʃɨdwa
n (ornitologia, ornitologiczny) Ara chloropterus, gatunek ptaka z podrodziny papug neotropikalnych; green-winged macaw red-and-green macaw
ara żółtoskrzydła ˈara ˌʒuwtɔˈskʃɨdwa
n (ornitologia, ornitologiczny) Ara macao, gatunek ptaka, z rodzaju ara, z podrodziny papug neotropikalnych; scarlet macaw
arab ˈarap
n (jeździectwo, jeździecki) koń czystej krwi arabskiej; Arabian Arabian horse
arabeska ˌaraˈbɛska
n (sztuka) (architektura, architektoniczny) ozdobny ornament roślinny wywodzący się z kultury arabskiej; arabesque (choreografia, choreograficzny) poza w tańcu inspirowana motywami orientalnymi arabesque (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) miniatura na fortepian; arabesque
arabista ˌaraˈbʲista
n specjalista w zakresie języka, historii i kultury Arabów; Arabist
arabistyka ˌaraˈbʲistɨka
n nauka o języku, kulturze i historii Arabów; Arab study wydział / kierunek na uczelni obejmujący studia w dziedzinie (1.1) Arab study
arabizacja
n narzucanie danemu ludowi lub przyswajanie przez dany lud arabskiej kultury, obyczajów i języka Arabisation Arabization
arabizm aˈrabʲism̥
n (językoznawstwo, językoznawczy) wyraz, zwrot, forma gramatyczna zapożyczona do jakiegoś języka z języka arabskiego; Arabism
arabski aˈrapsʲci
adj dotyczący Arabów i terenów, które zamieszkują Arab Arabic Arabian
arabski aˈrapsʲci
n język Arabów, najpowszechniejszy język semicki będący językiem oficjalnym licznych krajów regionu bliskowschodniego i północnoafrykańskiego; Arabic
arabsko-muzułmański ˌarapskɔ‿muzuwˈmãj̃sʲci
adj dotyczący jednocześnie Arabów, kultury arabskiej i muzułmanów, islamu; dotyczący arabskich muzułmanów Muslim Arab
arachnofobia ˌaraxnɔˈfɔbʲja
n (medycyna, medyczny) (psychologia, psychologiczny) chorobliwy lęk przed pająkami; arachnophobia
arachnologia ˌaraxnɔˈlɔɟja
n (zoologia, zoologiczny) dział zoologii, nauka o pajęczakach; arachnology
arachnologiczny
adj związany z arachnologią, dotyczący arachnologii arachnologic
aragonit ˌaraˈɡɔ̃ɲit
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał z gromady węglanów, polimorficzna odmiana węglanu wapnia; aragonite
aragoński ˌaraˈɡɔ̃j̃sʲci
adj dotyczący Aragonii lub jej mieszkańców, związany z Aragonią, pochodzący z Aragonii Aragonese
aragoński ˌaraˈɡɔ̃j̃sʲci
n (językoznawstwo, językoznawczy) język aragoński; Aragonese
arak ˈarak
n (kulinaria) arabska (głównie libańska) wódka anyżowa; arak
arakowy ˌaraˈkɔvɨ
adj od: arak arrack
aramejski ˌarãˈmɛjsʲci
adj związany z Aramejczykami, z dawną Syrią Aramaic
aramejski ˌarãˈmɛjsʲci
n (językoznawstwo, językoznawczy) język z grupy semickiej, używany na Bliskim Wschodzie od II tysiąclecia p.n.e. do czasów dzisiejszych; Aramaic
aranżacja
n zmiana stylistyki utworu muzycznego, bez naruszania jego podstawowej linii melodyjnej arrangement
aranżować
v organizować, urządzać arrange
araukański
adj związany z Araukanią, dotyczący Araukanii Araucanian
arbiter arˈbʲitɛr
n sędzia, osoba rozstrzygająca daną kwestię arbiter
arbitralny ˌarbʲiˈtralnɨ
adj narzucający swoje zdanie, nielubiący sprzeciwu arbitrary
arbitraż
n sąd rozjemczy, polubowne rozstrzygnięcie danej kwestii przez arbitrów arbitrage arbitration
arbitrażowy
adj (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) związany z arbitrażem, dotyczący arbitrażu arbitral
arbitrażysta ˌarbʲitraˈʒɨsta
n (ekonomia, ekonomiczny) podmiot zajmujący się stosowaniem arbitrażu na rynku arbitrageur
arboretum ˌarbɔˈrɛtũm
n wyodrębniony obszar, na którym znajduje się kolekcja drzew i krzewów, utrzymywany w celu naukowo-badawczym (np. prace nad aklimatyzacją obcych gatunków), bądź ochrony rzadkich gatunków i odmian; arboretum
arborio
n (spożywczy) odmiana ryżu o zaokrąglonych ziarnach, używana m.in. do risotto Arborio rice
arbuz ˈarbus
n (ogrodnictwo, ogrodniczy) (botanika, botaniczny) Citrullus Schrad., rodzaj roślin z rodziny dyniowatych; watermelon (spożywczy) (kulinaria) (cukiernictwo) owoc arbuza (1.1), wielka kula w zielonej, twardej skórce i z czerwonym, wodnistym miąższem o słodkim smaku watermelon
archaiczny ˌarxaˈ<sup>j</sup>iʧ̑nɨ
adj będący typowym dla dawnych czasów archaic
archaik arˈxa<sup>j</sup>ik
n (geologia, geologiczny) najstarszy eon w dziejach Ziemi; Archean Archaean
archaizm
n (językoznawstwo, językoznawczy) forma językowa, która wyszła z użycia archaism archaicism
archanielski
adj (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) związany z archaniołem, dotyczący archanioła archangelic
archanioł arˈxãɲɔw
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) każdy byt duchowy stojący w hierarchii niebiańskiej wyżej niż chór aniołów; archangel
archeo- arˈxɛɔ
pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy ze starożytnością, prehistorią archaeo- archeo-
archeograficzny
adj związany z archeografią, dotyczący archeografii archaeographic
archeolog ˌarxɛˈɔlɔk
n naukowiec badający materialne pozostałości dawnych społeczeństw archaeologist archeologist
archeologia ˌarxɛɔˈlɔɟja
n nauka, której celem jest odtwarzanie społeczno-kulturowej przeszłości człowieka na podstawie znajdujących się w ziemi, na ziemi lub w wodzie materialnych pozostałości działań ludzkich; archaeology archeology
archeozoologia ˌarxɛɔzɔːˈlɔɟja
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) nauka pomocnicza archeologii, zajmująca się badaniem szczątków zwierząt odkrytych w czasie wykopalisk; zooarchaeology archaeozoology
archidiecezja
n (kościelny) jednostka administracyjna zarządzana przez arcybiskupa; archdiocese
archikatedra
n (kościelny) główny kościół archidiecezji archcathedral
archimandryta
n (kościelny) przełożony klasztoru w katolickich Kościołach wschodnich archimandrite w okresie wczesnego chrześcijaństwa: opiekun klasztorów na terenie danej diecezji archimandrite
archipelag ˌarçiˈpɛlak
n (geografia, geograficzny) grupa wysp położonych blisko siebie; archipelago
architekt arˈçitɛkt
n (budownictwo) (architektura, architektoniczny) osoba zajmująca się projektowaniem budynków i obiektów infrastruktury w zakresie architektury architect
architektoniczny ˌarçitɛktɔ̃ˈɲiʧ̑nɨ
adj (architektura, architektoniczny) związany z architekturą, tworzony dla/za pomocą architektury architectural
architektura ˌarçitɛkˈtura
n (architektura, architektoniczny) dziedzina techniki, a jednocześnie sztuki, która zajmuje się projektowaniem budynków i budowli; architecture
architraw arˈçitraf
n (architektura, architektoniczny) główny (najniższy) poziomy człon belkowania antycznego podtrzymujący belki stropu; architrave
archiwalny
adj dotyczący archiwaliów, stanowiący archiwum archival
archiwista
n pracownik archiwum archivist
archiwizacja
n zbieranie i porządkowanie, katalogowanie materiałów archiwalnych filing
archiwolta ˌarçiˈvɔlta
n (architektura, architektoniczny) zdobione ornamentami, profilowane lico łuku, arkady zamykającej portal lub każdy inny łukowo u góry zakończony otwór w ścianie budowli, najczęściej bogato zdobione; archivolt voussure
archiwum arˈçivũm
n budynek lub pomieszczenie, w którym mieści się archiwum (1.1) archive uporządkowany zbiór akt, dokumentów, nagrań dźwiękowych lub filmów mających znaczenie historyczne archive
arcybiskup ˌarʦ̑ɨˈbʲiskup
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) tytuł honorowy nadawany biskupom ważniejszych diecezji (archidiecezji), a także jako wyróżnienie samej osoby biskupa („ad personam”); archbishop
arcybiskupi
adj dotyczący arcybiskupa, związany z arcybiskupem archiepiscopal
arcybiskupstwo
n (administracja) biskupstwo pod jurysdykcją arcybiskupa; archbishopric godność arcybiskupa, jego urząd archiepiscopate
arcydzieło ˌarʦ̑ɨˈʥ̑ɛwɔ
n (przenośnie, przenośnia) dobrze wykonana praca masterpiece masterwork utwór artystyczny uważany przez większość za wybitny, ponadprzeciętny i ponadczasowy, wyróżniający się nieprzeciętnymi walorami literackimi, plastycznymi czy muzycznymi; masterpiece masterwork
arcykapłan
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (żydowski) najwyższy urząd w świątyni jerozolimskiej, przełożony kapłanów i lewitów; high priest (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) najwyższy kapłan w bliskowschodnich kultach pogańskich; high priest (teologia, teologiczny) w chrześcijaństwie tytuł jedynego pośrednika między Bogiem a ludźmi przysługujący Chrystusowi high priest
arcyksiążę
n austriacki tytuł książęcy archduke osoba nosząca tytuł (1.1) archduke
arczyński
n (językoznawstwo, językoznawczy) język arczyński; Archi
areligijność
n obojętność wobec spraw religii irreligion irreligiousness irreligiosity
areografia
n (astronomia, astronomiczny) dział astronomii, nauka zajmująca się badaniami planety Mars areography geography of Mars
areszt ˈarɛʃt
n pozbawienie wolności; arrest
areszt domowy ˈarɛʒd ːɔ̃ˈmɔvɨ
n zakaz opuszczania własnego mieszkania lub wskazanej kwatery; house arrest
aresztować ˌarɛˈʃtɔvaʨ̑
v (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) zająć (zajmować) dobra dłużnika na polecenie sądu celem zabezpieczenia czyichś roszczeń confiscate distrain pozbawić (pozbawiać) wolności osobę podejrzaną o popełnienie przestępstwa arrest
argentan arˈɡɛ̃ntãn
n srebrzystobiały stop zawierający 40-70% miedzi, 10-20% niklu i 5-40% cynku; German
argentopiryt
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał z grupy siarczków, zbliżony wyglądem do sternbergitu; argentopyrite
argentyt
n minerał z grupy siarczków, siarczek srebra Ag2S; acanthite
argentyński ˌarɡɛ̃nˈtɨ̃j̃sʲci
adj odnoszący się do Argentyny, wywodzący się z Argentyny Argentinian
argon ˈarɡɔ̃n
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Ar i liczbie atomowej 18; argon
argotyzm arˈɡɔtɨsm̥
n (językoznawstwo, językoznawczy) wyraz albo wyrażenie potoczne, pochodzące z gwary środowiskowej lub zawodowej argot argotism
argument arˈɡũmɛ̃nt
n fakt lub okoliczność przytaczane celem potwierdzenia lub obalenia tezy; argument point
argumentacja
n uzasadnianie za pomocą argumentów argumentation
aria ˈarʲja
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) pieśń wykonywana solo w czasie opery lub oratorium; aria air
ariański arʲˈjä̃j̃sʲci
adj (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) związany z naukami lub osobą Ariusza, arianami lub arianizmem Arian
ariergarda
n (wojskowość, wojskowy) straż tylna rearguard
arizoński
adj związany z Arizoną; pochodzący z Arizony Arizonan
arka ˈarka
n (przestarzałe, przestarzały) duża, drewniana łódź; w domyśle: arka Noego ark
arka Noego ˈarka nɔˈɛɡɔ
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (biblijny) arka, na której Noe z rodziną i zwierzętami został uratowany przez Boga z potopu; Noah's Ark
arkada arˈkada
n (architektura, architektoniczny) kompozycja składająca się z łuku opartego na kolumnach lub filarach; arcade
arkadyjski
adj odnoszący się do Arkadyjczyków lub Arkadii (krainy historycznej na Peloponezie) Arcadian odnoszący się do arkadii Arcadian
arkebuz arˈkɛbus
n czarnoprochowa, odprzodowa długa broń palna wyposażona w lufę gładką kalibru od 10 do 12 milimetrów arquebus
arkoza
n (geologia, geologiczny) okruchowa skała osadowa, odmiana piaskowca bogata w skalenie; arkose
arktyczny arkˈtɨʧ̑nɨ
adj związany z obszarami położonymi wokół bieguna północnego arctic
arkusik
n (zdrobniale) od: arkusz slip
arkusz ˈarkuʃ
n płaski, kwadratowy albo prostokątny fragment jakiegoś materiału, np. papieru, blachy itp. sheet
arkusz kalkulacyjny ˈarkuʃ ˌkalkulaˈʦ̑ɨjnɨ
n (informatyka, informatyczny) program komputerowy przedstawiający dane, głównie liczbowe, w postaci zestawu dużych, dwuwymiarowych tabel, pozwalający na automatyczną obróbkę tych danych oraz na ich prezentację w różny sposób; spreadsheet
arlekinada ˌarlɛcĩˈnada
n (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) krótka pantomima, której główną postacią jest arlekin harlequinade figle błazeńskie, błaznowanie horseplay
armata arˈmata
n działo o długiej lufie; cannon
armatka śnieżna
n urządzenie do wytwarzania sztucznego śniegu; snow gun snow cannon
armator
n osoba fizyczna albo prawna eksploatująca statek shipowner
armatura ˌarmaˈtura
n pomocnicze wyposażenie pomieszczenia, maszyny, itp., umożliwiające jego właściwe wykorzystanie fittings fixture
armeński arˈmɛ̃j̃sʲci
adj odnoszący się do Armenii Armenian
armia ˈarmʲja
n określenie ogółu sił zbrojnych danego państwa; army
armina arˈmʲĩna
n (chemia, chemiczny) związek organiczny, wysoko toksyczny insektycyd fosforoorganiczny, potencjalny bojowy środek trujący; armin armine arminum
arogancja ˌarɔˈɡãnʦ̑ʲja
n pewność siebie połączona z lekceważeniem innych, odnoszenie się do kogoś z nonszalancją, wywyższanie się arrogance hauteur
arogancki ˌarɔˈɡãnʦ̑ʲci
adj (książkowy) taki, którego cechą jest arogancja arrogant (książkowy) będący oznaką arogancji arrogant
aromat aˈrɔ̃mat
n zapach sprawiający przyjemność aroma
aromaterapeutyczny
adj związany z aromaterapią aromatherapeutic
aromaterapia aˈrɔ̃matɛˈrapʲja
n (medycyna, medyczny) leczenie substancjami zapachowymi poprzez inhalacje lub przez ich kontakt ze skórą (wcieranie, kąpiel); aroma therapy
aromatyczny ˌarɔ̃maˈtɨʧ̑nɨ
adj mający silny, miły zapach aromatic fragrant redolent o wyraźnym, bogatym smaku flavorous flavorsome flavory flavourful flavorful flavourous flavoursome
aronia aˈrɔ̃ɲja
n (botanika, botaniczny) Aronia, krzew o małych, białych lub czerwonych kwiatach i drobnych, granatowych lub czerwonych owocach o słodko-cierpkim smaku; chokeberry
arotron wielki
n (ichtiologia, ichtiologiczny) Arothron stellatus, gatunek morskiej ryby z rodziny rozdymkowatych; starry puffer starry toadfish stellate puffer
arpa ˈarpa
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) morski radarowy system antykolizyjny ARPA
arpeggio arˈpɛʤ̑ʲjɔ
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) sposób wykonania akordu na instrumencie muzycznym polegający na zagraniu składowych dźwięków jeden po drugim, zaczynając od najniższego tonu; arpeggio
arras ˈarːas
n (sztuka) ozdobny dywan, gobelin z motywem figuratywnym zawieszany na ścianie; arras
arsen ˈarsɛ̃n
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu As i liczbie atomowej 33; arsenic
arsenał arˈsɛ̃naw
n (historia, historyczny, historycznie) (wojskowość, wojskowy) budynek lub pomieszczenie pełniące funkcję składu broni; składnica broni; ; (zobacz) też arsenał w Encyklopedii staropolskiej arsenal
arsenian arˈsɛ̃ɲãn
n (chemia, chemiczny) związek chemiczny, sól lub ester kwasu arsenowego; arsenate
arsenin arˈsɛ̃ɲĩn
n (chemia, chemiczny) związek chemiczny, sól lub ester kwasu arsenawego arsenite
arsenopiryt
n (mineralogia, mineralogiczny) pospolity minerał z gromady siarkosoli, jego głównym składnikiem jest siarczek żelazowo-arsenowy, zwykle zawiera domieszki złota; arsenopyrite
arsenowodór ˌarsɛ̃nɔˈvɔdur
n (chemia, chemiczny) trujący, nieorganiczny gaz, którego zapach przypomina czosnek; arsine
arsenowy
adj (chemia, chemiczny) dotyczący arsenu, zawierający arsen arsenical
arsonian arˈsɔ̃ɲãn
n (chemia, chemiczny) związek chemiczny, sól lub ester jednego z kwasów arsonowych arsonate
arsonin arˈsɔ̃ɲĩn
n (chemia, chemiczny) związek chemiczny, sól lub ester jednego z kwasów arsonawych arsonite
arsynian arˈsɨ̃ɲãn
n (chemia, chemiczny) związek chemiczny, sól lub ester jednego z kwasów arsynowych arsinate
arsynin arˈsɨ̃ɲĩn
n (chemia, chemiczny) związek chemiczny, sól lub ester jednego z kwasów arsynawych arsinite
artefakt arˈtɛfakt
n (biologia, biologiczny) (medycyna, medyczny) struktura lub własność, która nie pojawiła się naturalnie w badanym zjawisku, ale jako rezultat oddziaływania zewnętrznego lub błędu pomiarowego; artifact przedmiot wykonany ludzką ręką; artefact artifact
arteria arˈtɛrʲja
n (anatomia, anatomiczny) tętnica artery
arteriotomia
n (medycyna, medyczny) zabieg chirurgiczny polegający na nacięciu tętnicy arteriotomy
arteterapia
n terapia przez sztukę art therapy
artezyjski
adj dotyczący wód podziemnych zdolnych do samoczynnego wypływu, oddzielonych od powierzchni gruntu stropem z warstwy nieprzepuszczalnej; artesian
artretyzm
n (medycyna, medyczny) (potocznie, potoczny) przewlekła choroba układu kostno-stawowego powodująca dolegliwości bólowe i zniekształcenia stawów oraz przyczyniająca się do niesprawności chorego arthrosis
artropatia
n (medycyna, medyczny) ogólne określenie zmian chorobowych w zakresie jednego lub więcej stawów; arthropathy
artykulacja
n ruchy narządów mowy podczas wymawianie głoski i samo wymawianie głoski articulation enunciation sposób głoszenia poglądów lub opinii enunciation
artykuł arˈtɨkuw
n tekst publicystyczny, literacki lub naukowy zamieszczony w gazecie lub czasopiśmie article (językoznawstwo, językoznawczy) rodzajnik, przedimek article część ustawy lub umowy stanowiąca zamkniętą całość article rzecz, która jest przedmiotem handlu article reguła religijna, dogmat article
artykułować ˌartɨkuˈwɔvaʨ̑
v wymawiać głoski articulate
artykuły gospodarstwa domowego ˌartɨˈkuwɨ ˌɡɔspɔˈdarstfa ˌdɔ̃mɔˈvɛɡɔ
n urządzenia, sprzęty, narzędzia używane w domu, np. do gotowania, utrzymywania porządku home appliances white goods
artyleria ˌartɨˈlɛrʲja
n (wojskowość, wojskowy) formacja wojskowa wyposażona w działa o dużym zasięgu, współcześnie także w niektóre rodzaje broni rakietowej; ; (zobacz) też artyleria w Encyklopedii staropolskiej artillery
artysta arˈtɨsta
n człowiek zajmujący się sztuką, tworzący ją artist street performer
artystycznie ˌartɨˈstɨʧ̑ʲɲɛ
adv w sposób artystyczny artistically
artystyczny ˌartɨˈstɨʧ̑nɨ
adj związany z artyzmem, sztuką, twórczością artysty artistic
arumuński
n (językoznawstwo, językoznawczy) język z wschodnioromańskiej podgrupy języków romańskich; Aromanian
aryjski aˈrɨjsʲci
adj (etnografia, etnograficzny) należący do Ariów Aryan (historia, historyczny, historycznie) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) w hitleryzmie: nieposiadający żydowskich przodków Aryan
arystokracja ˌarɨstɔˈkraʦ̑ʲja
n najwyższy stan społeczny, do którego przynależy się ze względu na urodzenie; aristocracy
arystokrata ˌarɨstɔˈkrata
n osoba należąca do arystokracji aristocrat noble
arystokratyczny ˌarɨstɔkraˈtɨʧ̑nɨ
adj związany z arystokracją aristocratic
arystotelesowski
adj (filozofia, filozoficzny) odnoszący się do Arystotelesa lub jego nauk Aristotelian
arystotelizm
n (filozofia, filozoficzny) doktryna filozoficzna Arystotelesa Aristotelianism
arytmetyczny ˌarɨtmɛˈtɨʧ̑nɨ
adj (przymiotnik) od: arytmetyka arithmetic arithmetical
arytmetyka ˌarɨtˈmɛtɨka
n (matematyka, matematyczny) gałąź matematyki, zajmująca się własnościami liczb i związkami między liczbami; arithmetic arithmetics
arytmia aˈrɨtmʲja
n (medycyna, medyczny) nieprawidłowy rytm pracy serca arrhythmia irregular heartbeat brak lub zakłócony rytm (czegokolwiek) arrhythmy irregularity
as a ɛs as
n (termin karciany) najwyższa z kart w każdym z kolorów talii; ace osoba przodująca w danej dziedzinie, przeważnie związanej z jakąś służbą ace (potocznie, potoczny) osoba aseksualna ace (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dźwięk a obniżony o półton; A-flat
as serwisowy ˈas ˌːɛrvʲiˈsɔvɨ
n (sport, sportowy) w tenisie, siatkówce: idealnie zagrany serwis, którego przeciwnik nie jest w stanie odebrać i po którym gracz zdobywa punkt ace
as-moll ˈas‿mɔl
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) gama lub tonacja molowa zaczynająca się od dźwięku as (w zapisie nutowym z siedmioma bemolami) a-flat minor
asafetyda ˌasafɛˈtɨda
n (kulinaria) indyjska substancja przyprawowa i lecznicza, gumożywica wydzielana z kłączy zapaliczki cuchnącej, Ferula assa-foetida L., zamiennik cebuli i czosnku; asafoetida stinking gum assafoetida
asamski
adj związany z Asamem Assamese
asamski
n język asamski; Assamese
asana aˈsãna
n postawa ciała w jodze; asana
asas ˈasas
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dźwięk a obniżony o cały ton; A double flat
asceta asˈʦ̑ɛta
n (przenośnie, przenośnia) człowiek nie mający wielkich wymagań spartan człowiek uprawiający ascezę ascetic
ascetyczny
adj pełen prostoty, oszczędny, surowy austere właściwy ascezie, umartwianiu się, pełen wyrzeczeń ascetic
ascetyzm
n filozofia i praktyki ascetów asceticism
asceza asˈʦ̑ɛza
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) postawa polegająca na wyrzeczeniu się radości życia w celu uzyskania zbawienia w niebie lub oświecenia duchowego asceticism
asejsmiczny
adj (geologia, geologiczny) nie wykazujący żadnej aktywności sejsmicznej aseismic
aseksualizm ˌasɛksuˈ<sup>w</sup>alʲism̥
n (seksuologia, seksuologiczny) określenie osób nieodczuwających pożądania seksualnego; asexuality nonsexuality
asekuracja
n zabezpieczenie przed skutkami ryzykownych działań assecuration
asembler aˈsɛ̃mblɛr
n (informatyka, informatyczny) program tłumaczący kod języka asemblera na język maszynowy; assembler
aseptyczny
adj (medycyna, medyczny) pozbawiony drobnoustrojów chorobotwórczych aseptic
asertoryczny ˌasɛrtɔˈrɨʧ̑nɨ
adj stwierdzający, potwierdzający, twierdzący assertoric
asertywność ˌasɛrˈtɨvnɔɕʨ̑
n (psychologia, psychologiczny) posiadanie własnego zdania, własnych uczuć i umiejętność ich wyrażania i egzekwowania z poszanowaniem praw innych ludzi; assertiveness
asertywny ˌasɛrˈtɨvnɨ
adj umiejący wyrażać własne opinie, krytyki i potrzeby assertive
asesor
n (historia, historyczny, historycznie) (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) W starożytnym Rzymie: członek ciała doradczego przy urzędnikach mających władzę sądowniczą assessor (historia, historyczny, historycznie) (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) urzędnik sądowy w I. Rzeczypospolitej assessor
asfalt ˈasfalt
n (technologia, technika, techniczny) półpłynny lub stały materiał pochodzenia naturalnego; asphalt
asfaltować
v pokrywać powierzchnię asfaltem asphalt
asfaltowy ˌasfalˈtɔvɨ
adj wykonany z asfaltu asphalt
asferyczny ˌasfɛˈrɨʧ̑nɨ
adj niebędący odcinkiem sfery aspherical
askospora ˌaskɔˈspɔra
n (biologia, biologiczny) haploidalny zarodnik workowca; ascospore
asortyment ˌasɔrˈtɨ̃mɛ̃nt
n (handel, handlowy) wybór towarów lub usług, który jest proponowany klientom; assortment
aspartam asˈpartãm
n (chemia, chemiczny) (spożywczy) syntetyczny, niskokaloryczny środek słodzący aspartame
aspekt ˈaspɛkt
n punkt widzenia, kontekst, w którym dana kwestia jest rozpatrywana aspect (gramatyka) cecha czasownika określająca jego dokonanie lub niedokonanie; aspect
aspermia
n (medycyna, medyczny) brak spermy albo plemników w spermie; aspermia aspermatism
aspidistra ˌaspʲiˈdʲistra
n (botanika, botaniczny) roślina z rodziny liliowatych, pochodząca z Azji; potocznie nazywana żelaznym liściem; aspidistra
aspirant aˈspʲirãnt
n ktoś, kto się o coś ubiega, np. o stanowisko aspirant
aspirować
v starać się, ubiegać się o coś aspire
aspiryna ˌaspʲiˈrɨ̃na
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) kwas acetylosalicylowy używany jako lek; pastylka lub płyn z tą substancją; aspirin
aspołeczny
adj obojętny dla spraw społecznych, który wyłącza się z życia społecznego antisocial asocial unsocial
assel ˈasːɛl
n (geologia, geologiczny) pierwszy, najstarszy wiek cisuralu (wczesnego permu), trwający 299 – 294,6 milionów lat temu; Asselian
astat ˈastat
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu At i liczbie atomowej 85; astatine
asteniczny
adj wątły, o słabej budowie ciała lub odporności asthenic
astenosfera ˌastɛ̃nɔˈsfɛra
n (geologia, geologiczny) warstwa płaszcza ziemskiego; asthenosphere
asteroida ˌastɛˈrɔjda
n (astronomia, astronomiczny) ciało niebieskie o małych rozmiarach (od kilku metrów do czasem ponad 1000 km), obiegające gwiazdę centralną (Słońce); asteroid planetoid
asterysk aˈstɛrɨsk
n (poligrafia) znak pisarski w kształcie gwiazdki (*), najczęściej pięcio- lub sześcioramiennej, umieszczany w przybliżeniu pomiędzy średnią i górną linią pisma, stosowany m.in. jako znak umowny, symbol odsyłacza do przypisu, wieloznacznik ogólny, separator tekstu oraz jako element ozdobny; asterisk
asteryzm aˈstɛrɨsm̥
n (astronomia, astronomiczny) układ gwiazd tworzący na niebie pewien widoczny zbiór, niebędący gwiazdozbiorem; asterism (mineralogia, mineralogiczny) efekt optyczny polegający na powstaniu promieni świetlnych na minerale wskutek jego specyficznych właściwości; asterism znak ⁂; asterism
astma ˈastma
n (medycyna, medyczny) stan, w którym dominującym objawem jest ostra duszność powiązana ze świszczącym oddechem; asthma
astma sercowa ˈastma sɛrˈʦ̑ɔva
n (medycyna, medyczny) zaburzenie występujące w formie napadów duszności, związane z przebiegiem przewlekłej, lewokomorowej niewydolności serca; cardiac asthma
astmatyczny
adj (medycyna, medyczny) związany z astmą, charakterystyczny dla astmy, dychawicy asthmatic
astmatyk aˈstmatɨk
n (medycyna, medyczny) człowiek cierpiący na astmę asthmatic
astrafobia ˌastraˈfɔbʲja
n (medycyna, medyczny) (psychologia, psychologiczny) chorobliwy lęk przed błyskawicami astraphobia
astragal aˈstraɡal
n (anatomia, anatomiczny) kość od wewnętrznej strony stopy między wgłębieniem a kostką; astragalus
astro- ˈastrɔ
pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z ciałami niebieskimi astro-
astrofizyczny
adj dotyczący astrofizyki, związany z astrofizyką astrophysical
astrofizyk ˌastrɔˈfʲizɨk
n specjalista w zakresie astrofizyki astrophysicist
astrofizyka
n (astronomia, astronomiczny) dział astronomii, nauka o budowie, ewolucji, właściwościach chemicznych i fizycznych ciał niebieskich oraz materii rozproszonej w przestrzeni poza Ziemią; astrophysics
astrofotometr ˌastrɔfɔˈtɔ̃mɛtr̥
n fotometr używany do pomiaru natężenia światła ciał niebieskich; astrophotometer
astrograf aˈstrɔɡraf
n luneta astronomiczna używana do fotografowania ciał niebieskich; astrograph
astrolabium ˌastrɔˈlabʲjũm
n (astronomia, astronomiczny) (historia, historyczny, historycznie) narzędzie do mierzenia wysokości ciał niebieskich astrolabe
astrolatria ˌastrɔˈlatrʲja
n kult ciał niebieskich uważanych za bóstwa, demony lub ich za siedziby; astrolatry
astrolog aˈstrɔlɔk
n człowiek zajmujący się astrologią, przepowiadający przyszłość z położenia ciał niebieskich astrologer astrologist
astrologiczny ˌastrɔlɔˈɟiʧ̑nɨ
adj dotyczący astrologii, oparty na astrologii, związany z astrologią astrological astrologic
astrometryczny
adj (astronomia, astronomiczny) związany z astrometrią, dotyczący astrometrii astrometric
astronauta ˌastrɔ̃ˈnawta
n osoba zajmująca się lotami w kosmos i badaniem przestrzeni kosmicznej astronaut
astronautyka ˌastrɔ̃ˈnawtɨka
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) zespół nauk zajmujący się lotami poza atmosferą Ziemi; astronautics
astronom aˈstrɔ̃nɔ̃m
n specjalista w zakresie astronomii; astronomer miłośnik i znawca astronomii astronomer
astronomia ˌastrɔ̃ˈnɔ̃mʲja
n nauka zajmująca się badaniem kosmosu; astronomy
astronomiczny ˌastrɔ̃nɔ̃ˈmʲiʧ̑nɨ
adj (astronomia, astronomiczny) dotyczący astronomii, związany z astronomią astronomic astronomical (przenośnie, przenośnia) niesamowicie duży, wielki astronomic astronomical
astrydyt aˈstrɨdɨt
n (geologia, geologiczny) (mineralogia, mineralogiczny) ciemnozielona odmiana jadeitu, bogata w chrom astridite
asturyjski ˌastuˈrɨjsʲci
adj (przymiotnik) od Asturia Asturian
asturyjski ˌastuˈrɨjsʲci
n (językoznawstwo, językoznawczy) język zachodnioromański używany w kilku hiszpańskich prowincjach; Asturian
astygmatyczny ˌastɨɡmaˈtɨʧ̑nɨ
adj związany z astygmatyzmem astigmatic
asygnata ˌasɨɡˈnata
n dokument kasowy potwierdzający operację gotówkową assignation
asymetryczny ˌasɨ̃mɛˈtrɨʧ̑nɨ
adj niebędący symetrycznym, niemający symetrii asymmetric asymmetrical
asymilacja
n przystosowanie się do życia w obcej społeczności assimilation
asymptota ˌasɨ̃mpˈtɔta
n (matematyka, matematyczny) prosta, do której dąży dana krzywa lub wykres danej funkcji; asymptote
asyndeton ˌasɨ̃nˈdɛtɔ̃n
n (językoznawstwo, językoznawczy) figura retoryczna polegająca na łączeniu wyrazów bez spójnika; asyndeton
asyryjski ˌasɨˈrɨjsʲci
adj dotyczący Asyrii, związany z Asyrią, pochodzący z Asyrii Assyrian
asyryjski ˌasɨˈrɨjsʲci
n (językoznawstwo, językoznawczy) (starożytność) dialekt asyryjski języka akadyjskiego; Assyrian (językoznawstwo, językoznawczy) język asyryjski; Assyrian
asystent
n osoba pomagająca specjaliście przy wykonywanej przez niego pracy assistant stanowisko na wyższej uczelni lub w instytucie naukowym niższe od adiunkta; (także, też) osoba zajmująca to stanowisko attendant
asystolia ˌasɨˈstɔlʲja
n (medycyna, medyczny) brak czynności elektrycznej serca; asystole
asystować
v być obecnym, towarzyszyć przy czym accompany pomagać przy czym assist
aszkenazyjski ˌaʃkɛ̃naˈzɨjsʲci
adj związany z Aszkenezyjczykami, dotyczący Aszkenazyjczyków Ashkenazi
at at ɛt
n znak graficzny @ at
atak ˈatak
n (medycyna, medyczny) nieprzewidziane pojawienie się objawów chorobowych attack seizure (wojskowość, wojskowy) działanie zaczepne przeciw wrogowi attack assault crackdown lunge raid thrust
atak serca ˈatak ˈsɛrʦ̑a
n (medycyna, medyczny) zawał serca (mięśnia sercowego); myocardial infarction heart attack AMI MI
atakować ˌataˈkɔvaʨ̑
v prowadzić walkę zainicjowaną przez siebie attack występować w sposób agresywny przeciw komuś lub czemuś attack
ataksyt
n (mineralogia, mineralogiczny) meteoryt żelazny o bardzo wysokiej zawartości niklu; ataxite
atanazjański
adj (literacko) (historia, historyczny, historycznie) związany z doktorem Kościoła Atanazym Wielkim Athanasian
atanor
n (ezoteryka) specjalny piec do celów alchemicznych; athanor
atawistyczny ˌatavʲiˈstɨʧ̑nɨ
adj o cechach podobnych jak u odległych przodków atavistic reversionary
atawizm aˈtavʲism̥
n występowanie cech pierwotnych, prymitywnych, spotykanych u dawnych przodków atavism reversion
ateista ˌatɛˈ<sup>j</sup>ista
n człowiek odrzucający wiarę w istnienie bogów atheist
ateistyczny ˌatɛ<sup>j</sup>iˈstɨʧ̑nɨ
adj (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) związany z ateizmem lub ateistami, zgodny z ateizmem atheistic
ateizm aˈtɛ<sup>j</sup>ism̥
n (filozofia, filozoficzny) pogląd w jednoznaczny sposób odrzucający wiarę w istnienie Boga lub bogów; atheism
atencja aˈtɛ̃nʦ̑ʲja
n (przestarzałe, przestarzały) szacunek, respekt, poważanie okazywane komuś lub czemuś deference
atest ˈatɛst
n (technologia, technika, techniczny) wystawiany przez instytucję upoważnioną do oceny jakości wyrobów dokument potwierdzający zgodność wykonania produktu z normami attestation certificate
ateński aˈtɛ̃j̃sʲci
adj związany z Atenami, dotyczący Aten – miasta, metropolii lub starożytnej polis Athenian
atlant ˈatlãnt
n (architektura, architektoniczny) posąg atletycznego mężczyzny jako podpora architektoniczna, np. balkonu; atlantes
atlantycki ˌatlãnˈtɨʦ̑ʲci
adj (geografia, geograficzny) dotyczący Atlantyku Atlantic
atlas ˈatlas
n zbiór map, rycin, tabeli wydany w postaci książki lub albumu; atlas
atletyczny
adj dobrze zbudowany, rozwinięty fizycznie athletic broad-shouldered odnoszący się do atletyki, związany z atletyką athletic
atmosfera ˌatmɔˈsfɛra
n (astronomia, astronomiczny) (meteorologia, meteorologiczny) powłoka gazowa otaczająca Ziemię lub inne ciało niebieskie; atmosphere powietrze wypełniające jakieś pomieszczenie atmosphere (metrologia, metrologiczny) (fizyka, fizyczny) jednostka miary ciśnienia atmosphere (przenośnie, przenośnia) klimat psychiczny w jakimś środowisku, miejscu, otoczeniu itd. atmosphere ambience
atmosferyczny ˌatmɔsfɛˈrɨʧ̑nɨ
adj związany z atmosferą ziemską atmospheric atmospherical
atol ˈatɔl
n (geografia, geograficzny) typ płaskiej wyspy koralowej w kształcie pierścienia powstałej na skutek zapadnięcia się wulkanu otoczonego przez rafę koralową; atoll
atom ˈatɔ̃m
n (chemia, chemiczny) (fizyka, fizyczny) najmniejszy element materii, dla którego można jeszcze wyróżniać pierwiastki; atom
atomista ˌatɔ̃ˈmʲista
n (filozofia, filozoficzny) filozof będący zwolennikiem atomizmu – poglądu o istnieniu najmniejszych składników materii atomist (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) badacz zajmujący się atomistyką – nauką o najmniejszych składnikach materii, która dała początek fizyce jądrowej atomist pracownik przemysłu wykorzystującego energię jądrową atomist
atomowy ˌatɔ̃ˈmɔvɨ
adj charakterystyczny dla atomu, odnoszący się do atomu atomic wykorzystujący energię powstającą przy rozszczepieniu jądra atomowego nuclear
atoniczny
adj (medycyna, medyczny) powiązany z atonią, obniżeniem lub brakiem napięcia mięśniowego atonic
atrakcja aˈtrakʦ̑ʲja
n (książkowy) coś wyjątkowo interesującego, dostarczającego przyjemności lub rozrywki attraction
atrakcyjność ˌatrakˈʦ̑ɨjnɔɕʨ̑
n wywoływanie pożądania sensualnego i seksualnego glamour sex appeal wzbudzanie zainteresowania wyglądem, stylem, ogółem właściwości attractiveness
atrakcyjny ˌatrakˈʦ̑ɨjnɨ
adj o człowieku: przystojny (w odniesieniu do mężczyzny), ładny (o kobiecie) attractive
atrament aˈtrãmɛ̃nt
n roztwór wody i barwnika, zazwyczaj granatowego lub czarnego, używany do pisania lub drukowania; ink
atrament sympatyczny aˈtrãmɛ̃nt ˌsɨ̃mpaˈtɨʧ̑nɨ
n atrament bezbarwny, niewidoczny po napisaniu, możliwy do odczytania dopiero po ogrzaniu lub zastosowaniu odpowiedniego odczynnika; invisible ink
atramentowy ˌatrãmɛ̃nˈtɔvɨ
adj dotyczący atramentu, związany z atramentem inky granatowy kolor inky
atrapa aˈtrapa
n imitacja jakiegoś przedmiotu; mock-up mockup osłona chłodnicy samochodowej grill radiator blind
atrium ˈatrʲjũm
n (architektura, architektoniczny) w dawnym domu rzymskim: główne pomieszczenie, z otwartym dachem i zbiornikiem w podłodze na deszczówkę atrium (anatomia, anatomiczny) przedsionek serca atrium
atrofia aˈtrɔfʲja
n (medycyna, medyczny) zanik lub zmniejszenie się tkanek lub narządów; atrophy
atroficzny
adj (medycyna, medyczny) związany z atrofią, dotyczący atrofii atrophic
atropina
n (chemia, chemiczny) organiczny związek chemiczny z grupy alkaloidów tropanowych o sumarycznym wzorze C17H23NO3, stosowana jako lek rozkurczowy i środek rozszerzający źrenice; atropine
atrybucja ˌatrɨˈbuʦ̑ʲja
n przypisywanie (czegoś komuś lub czemuś) attribution
atrybut aˈtrɨbut
n rzecz lub cecha typowa dla czegoś lub kogoś attribute
attaché
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) najniższy stopień członka personelu dyplomatycznego; attaché
atto- ˈatːɔ
pierwszy człon wyrazów złożonych oznaczających jednostki miary trylion (10-18) razy mniejsze od podstawowych; atto-
attycki
adj związany z Attyką Attic
attyka atˈːɨka
n (architektura, architektoniczny) górny element budynku w postaci ścianki, balustrady lub rzędu sterczyn osłaniający dach; attic parapet
atut ˈatut
n (termin karciany) kolor ustalony jako najbardziej wartościowy, umożliwiający przebicie innych kolorów; karta tego koloru trump cecha, umiejętność mogąca komuś przynieść pozytywne skutki trump card
atłas ˈatwas
n (włókiennictwo) gładka i delikatna tkanina, jednostronnie błyszcząca; satin
au aw
interjection …wyrażający ból ouch
audiencja awˈdʲjɛ̃nʦ̑ʲja
n oficjalne spotkanie z kimś na wysokim stanowisku audience
audio ˈawdʲjɔ
adj dźwiękowy audio zapisujący, odtwarzający, przetwarzający, wzmacniający lub przesyłający dźwięk audio
audiobook
n książka mówiona; nagranie dźwiękowe zawierające tekst publikacji książkowej odczytany przez lektora; audiobook
audiogram awˈdʲjɔɡrãm
n (medycyna, medyczny) zapis wyniku badania słuchu za pomocą audiometru; audiogram
audiolog awˈdʲjɔlɔk
n (medycyna, medyczny) lekarz specjalista zajmujący się rozpoznawaniem, profilaktyką i leczeniem zaburzeń słuchu audiologist
audiologiczny
adj (medycyna, medyczny) związany z audiologią, dotyczący audiologii audiologic
audiometr awˈdʲjɔ̃mɛtr̥
n (medycyna, medyczny) urządzenie akustyczne służące do diagnostyki zaburzeń organicznych narządu słuchu; acoumeter audiometer
audiowizualny
adj dotyczący zarówno wrażeń słuchowych jak i wzrokowych audiovisual
audycja awˈdɨʦ̑ʲja
n program radiowy; broadcast rodzaj wewnętrznego popisu w szkole muzycznej audition
audyt
n okresowa kontrola przedsiębiorstwa ukierunkowana na sprawdzenie dochodowości lub zgodności stosowanych procedur z założeniami; audit
audytorium ˌawdɨˈtɔrʲjũm
n ogół słuchaczy zgromadzonych na wykładzie, odczycie, koncercie audience sala wykładowa, odczytowa; auditorium
augment ˈawɡmɛ̃nt
n (językoznawstwo, językoznawczy) samogłoska dodawana na początku czasownika, zaznaczająca formę czasu przeszłego augment
augur ˈawɡur
n (historia, historyczny, historycznie) w starożytnym Rzymie: kapłan oficjalnie odczytujący ze znaków niebiańskich i lotu ptaków wolę bogów (tzw. auspicjum); augur
aukcja ˈawkʦ̑ʲja
n sprzedaż przedmiotów, podczas której kupujący licytują cenę, aukcję wygrywa osoba, która przedstawiła najwyższą ofertę; auction
aukcja holenderska ˈawkʦ̑ʲja ˌxɔlɛ̃nˈdɛrska
n aukcja, w której stopniowo obniża się cenę sprzedaży do momentu zgłoszenia pierwszej oferty kupna; Dutch auction
auksyna awˈksɨ̃na
n (botanika, botaniczny) hormon wzrostu wytwarzany w stożkach wzrostu; auxin
aula ˈawla
n duża sala wykładowa wykorzystywana również w celach reprezentacyjnych, na koncerty, pokazy aula hall
aulos ˈawlɔs
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) rodzaj instrumentu muzycznego najczęściej składającego się z dwóch piszczałek z oddzielnymi stroikami, bardzo popularny w starożytnej Grecji; aulos
aura ˈawra
n (ezoteryka) hipotetyczne, niematerialne pole otaczające żywy organizm; air nastrój panujący w określonym miejscu, czasie, momencie air (medycyna, medyczny) zespół objawów przed wystąpieniem ataku padaczki aura (meteorologia, meteorologiczny) zespół zjawisk atmosferycznych weather
aureola ˌawrɛˈɔla
n (przenośnie, przenośnia) sława pewnego rodzaju, która kogoś otacza halo obwódka, zazwyczaj złotego koloru, na obrazach i rzeźbach o tematyce religijnej, otaczająca głowy świętych aureole halo nimbus świetlista obwódka wokół jakiegoś przedmiotu aureole
aurypigment
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał z gromady siarczków, trójsiarczek arsenu; orpiment
auspicje awsˈpʲiʦ̑ʲjɛ
n w starożytnym Rzymie: wróżenie z lotu ptaków auspice
austenityzowanie
n (metaloznawstwo, metalurgia) rodzaj obróbki cieplnej stopów żelaza z węglem polegający na ogrzewaniu stopu w celu uzyskania struktury austenitu; austenitization
australijski pies pasterski ˌawstraˈlʲijsʲci ˈpʲjɛs paˈstɛrsʲci
n (kynologia, kynologiczny) rasa psów należąca do grupy psów pasterskich i zaganiających; Australian cattle dog
austriacki awstrʲˈjaʦ̑ʲci
adj odnoszący się do Austrii lub Austriaków Austrian
austro-węgierski
adj związany z Austro-Węgrami, dotyczący Austro-Węgier Austro-Hungarian
austrofaszyzm
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (historia, historyczny, historycznie) austriacka odmiana faszyzmu; austrofascism
aut awt
n (sport, sportowy) sytuacja w niektórych grach, gdy piłka wypadnie poza obręb boiska; obszar poza boiskiem; out
autarkia awˈtarʲca
n (ekonomia, ekonomiczny) gospodarcza samowystarczalność autarky autarchy
autarkiczny ˌawtarʲˈciʧ̑nɨ
adj gospodarczo samowystarczalny autarkic autarkical
autentycznie ˌawtɛ̃nˈtɨʧ̑ʲɲɛ
adv w sposób autentyczny, prawdziwy, szczery, zgodny z rzeczywistością authentically
autentyczność ˌawtɛ̃nˈtɨʧ̑nɔɕʨ̑
n cecha tego, co autentyczne, prawdziwe, pozbawione sztuczności, fałszu authenticity genuineness
autentyczny ˌawtɛ̃nˈtɨʧ̑nɨ
adj niebędący kopią, falsyfikatem ani przeróbką authentic genuine taki, który jest prawdziwy, zgodny z rzeczywistością authentic genuine real
authoring
n (informatyka, informatyczny) tworzenie interfejsów płyt w formatach DVD, miniDVD, VCD, blu-ray pozwalających użytkownikowi na nawigację po zawartości płyty authoring
auto ˈawtɔ
n (motoryzacja) pojazd mechaniczny, wyposażony w co najmniej 4 koła, poruszający się dzięki wbudowanemu silnikowi, służący do przewozu ludzi lub towarów; car
auto- ˈawtɔ
pierwszy człon wyrazów złożonych dotyczący automatu auto- pierwszy człon wyrazów złożonych dotyczący wykonawcy czynności auto-
autobiografia ˌawtɔbʲjɔˈɡrafʲja
n własnoręcznie napisany swój życiorys; autobiography
autobiograficzny
adj mający charakter autobiografii, taki w którym autor nawiązuje do wydarzeń ze swego życia autobiographic autobiographical
autobracketing
n (fotografia) funkcja niektórych aparatów fotograficznych polegająca na wykonaniu kilku zdjęć tego samego kadru z lekko zmienionymi parametrami ekspozycji – od niedoświetlenia do prześwietlenia; autobracketing
autobus awˈtɔbus
n (motoryzacja) duży pojazd przeznaczony do przewozu osób w transporcie zbiorowym; bus coach
autobusowy ˌawtɔbuˈsɔvɨ
adj odnoszący się do autobusu, związany z autobusem bus
autochton
n rdzenny mieszkaniec jakiegoś terytorium autochthon
autodestrukcyjny
adj niszczący samego siebie self-destructive
autofocus
n (fotografia) system w aparacie fotograficznym lub kamerze odpowiedzialny za automatyczne nastawianie ostrości; autofocus
autograf awˈtɔɡraf
n własnoręczny podpis autograph signature
autohipnotyczny ˌawtɔçipnɔˈtɨʧ̑nɨ
adj związany z autohipnozą autohypnotic
autohipnoza ˌawtɔçipˈnɔza
n hipnoza wywoływana na sobie samym autohypnosis selfhypnosis
autoimmunologiczny
adj (medycyna, medyczny) taki, w którym układ odpornościowy organizmu działa przeciwko własnym komórkom i tkankom autoimmune autoimmunologic
autokar awˈtɔkar
n (motoryzacja) autobus przeznaczony do długich podróży bus coach
autokefalia ˌawtɔkɛˈfalʲja
n niezależność krajowej prawosławnej organizacji kościelnej od zagranicznych władz duchownych; autocephaly
autokefaliczny
adj (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) zwłaszcza w chrześcijaństwie: związany ze statusem autokefalii, mający status autokefalii autocephalous autocephalic
autoklaw awˈtɔklaf
n (chemia, chemiczny) (medycyna, medyczny) hermetyczny, ogrzewany zbiornik służący do przeprowadzania różnych procesów chemicznych lub do wyjaławiania w podwyższonej temperaturze i przy zwiększonym ciśnieniu narzędzi chirurgicznych, środków spożywczych i farmaceutycznych; autoclave
autokracja ˌawtɔˈkraʦ̑ʲja
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) rządy jednostki lub wąskiej grupy, sprawowane poza kontrolą społeczną; autocracy
autokratyzm ˌawtɔˈkratɨsm̥
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) system władzy sprawowanej poza kontrolą społeczną przez jednego człowieka lub wąską grupę; autocratism
autokreacja ˌawtɔkrɛˈaʦ̑ʲja
n budowanie / tworzenie swojego wizerunku autocreation
automat awˈtɔ̃mat
n (potocznie, potoczny) pistolet maszynowy automatic (potocznie, potoczny) pralka automatyczna automatic (środowiskowy) (motoryzacja) samochód z automatyczną skrzynią biegów automatic maszyna wykonująca pracę bez udziału człowieka; automaton maszyna, która wydaje towar po wrzuceniu pieniędzy vending mashine
automat sprzedający awˈtɔ̃mat ˌspʃɛdaˈjɔ̃nʦ̑ɨ
n automat z drobnymi artykułami do sprzedaży, takimi jak np. napoje, papierosy vending machine
automatyczna sekretarka
n (technologia, technika, techniczny) oprogramowanie lub urządzenie odbierające połączenia telefoniczne i nagrywające ich treści answering machine
automatycznie
adv (technologia, technika, techniczny) z udziałem automatu automatically mechanically w sposób konsekwentny, jako naturalne lub regulaminowe następstwo as a matter of course wynikając z odruchu lub przyzwyczajenia, bez udziału świadomości automatically mindlessly
automatyczny ˌawtɔ̃maˈtɨʧ̑nɨ
adj wykonywany przez maszyny, przebiegający bez bezpośredniego udziału człowieka automatic
automatyzm
n wykonywanie czynności nie używając do tego świadomości, bez analizy, bez myślenia automatism
automobilista ˌawtɔ̃mɔbʲiˈlʲista
n (dawniej, dawny) kierowca automobilist (przestarzałe, przestarzały) człowiek uprawiający sporty samochodowe automobilist
autonomia ˌawtɔ̃ˈnɔ̃mʲja
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) częściowa niezależność; autonomy
autonomiczny ˌawtɔ̃nɔ̃ˈmʲiʧ̑nɨ
adj związany z autonomią; taki, który ma autonomię autonomous autonomic
autonomista
n zwolennik idei autonomii politycznej, gospodarczej lub kulturalnej autonomist
autoportret ˌawtɔˈpɔrtrɛt
n portret artysty wykonany przez siebie samego; self-portrait
autopsja awˈtɔpsʲja
n sekcja zwłok; autopsy własne doświadczenie experience
autor ˈawtɔr
n twórca, wynalazca, założyciel author architect
autoreferencja ˌawtɔrɛfɛˈrɛ̃nʦ̑ʲja
n (psychologia, psychologiczny) odnoszenie czegoś do samego siebie, porównywanie czegoś ze sobą, szukanie związków ze sobą self-reference
autorefleksja
n (psychologia, psychologiczny) refleksja nad samym sobą; introspekcja introspection self-reflection
autorka
n forma żeńska od: autor author authoress
autorstwo
n fakt bycia twórcą dzieła authorship
autorytarny
adj (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) dotyczący autorytaryzmu authoritarian
autorytaryzm
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) system rządów opartych o bezwzględny posłuch obywateli authoritarianism
autorytatywnie ˌawtɔrɨtaˈtɨvʲɲɛ
adv od: autorytatywny authoritatively
autorytatywny ˌawtɔrɨtaˈtɨvnɨ
adj oparty na wiarygodnym autorytecie authoritarian
autorytet ˌawtɔˈrɨtɛt
n wpływ osobisty, powaga, prestiż authority człowiek mający uznanie i wpływ na innych ludzi authority
autoryzacja
n zezwolenie twórcy na wykorzystanie swego dzieła authorization authorisation
autostop awˈtɔstɔp
n sposób podróżowania polegający na przemieszczaniu się zatrzymywanymi po drodze za zgodą kierowców pojazdami hitchhiking hitch-hiking
autostopowicz ˌawtɔstɔˈpɔvʲiʧ̑
n ktoś, kto podróżuje autostopem hitchhiker hitch-hiker hitcher
autostrada ˌawtɔˈstrada
n (motoryzacja) droga kołowa przystosowana do szybkiego ruchu samochodowego, charakteryzująca się bezkolizyjnymi skrzyżowaniami oraz podzielona na pasy ruchu dla różnych szybkości i kierunków; motorway freeway expressway highway
autosugestia ˌawtɔsuˈɡɛstʲja
n (psychologia, psychologiczny) wmawianie czegoś sobie samemu; autosuggestion
autotomia
n (zoologia, zoologiczny) zdolność niektórych zwierząt do odrzucenia części własnego ciała, a następnie jego regeneracji; autotomy
autunit
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał z gromady minerałów uranylu, Ca[PO4][UO2]2 • 8 -12H2O; autunite
autystyczny ˌawtɨˈstɨʧ̑nɨ
adj związany z autyzmem, dotyczący autyzmu autistic
autyzm ˈawtɨsm̥
n (medycyna, medyczny) (psychologia, psychologiczny) zaburzenie neuropsychiatryczne charakteryzujące się problemami w kontaktach międzyludzkich i brakiem relacji z rówieśnikami; autism autistic disorder
auł
n rodzaj osady wiejskiego typu na Kaukazie albo w Azji Środkowej aul
awangarda
n (wojskowość, wojskowy) część wojska od przodu ubezpieczająca główne siły advance guard van vanguard grupa ludzi wytyczających nowe drogi rozwoju danej dziedziny avant-garde vanguard new wave van
awangardowy ˌavãŋɡarˈdɔvɨ
adj (sztuka) związany z awangardą, charakteryzujący awangardę (kierunek w dwudziestowiecznej sztuce) vanguard
awansować
v przenosić / przenieść na wyższe stanowisko czy stopień promote brevet give promotion upgrade uzyskiwać / uzyskać wyższe stanowisko lub stopień be promoted move up rise from
awantura ˌavãnˈtura
n gwałtowna kłótnia, zamieszanie brawl
awanturnik ˌavãnˈturʲɲik
n osoba skłonna do kłótni, awantur, często awanturująca się brawler rowdy fellow
awaria aˈvarʲja
n (technologia, technika, techniczny) uszkodzenie przedmiotu, urządzenia, systemu, sieci uniemożliwiające lub utrudniające ich użytkowanie break
awarski
n (językoznawstwo, językoznawczy) język awarski; Avar
awaryjne lądowanie
n (lotnictwo, lotniczy) procedura przedwczesnego lądowania podejmowana ze względu na zaistnienie warunków zagrażających bezpieczeństwu pasażerów w razie dalszego lotu; emergency landing forced landing
awaryjny ˌavaˈrɨjnɨ
adj stworzony na wypadek awarii emergency
awatar aˈvatar
n (informatyka, informatyczny) personifikacja osoby w cyberprzestrzeni, reprezentacja uczestników światów wirtualnych avatar (informatyka, informatyczny) w internecie: obrazek wyświetlany obok nazwy użytkownika avatar (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w hinduizmie: zstąpienie boga, bóstwa lub jego wcielenie (inkarnacja) w doczesnej formie; cielesna manifestacja boga avatar
awenturyn
n (mineralogia, mineralogiczny) rzadki minerał z gromady krzemianów, odmiana kwarcu, SiO2; aventurine
awerroistyczny
adj (filozofia, filozoficzny) związany z awerroizmem Averroistic
awerroizm
n (filozofia, filozoficzny) doktryna popularna pod koniec XIII wieku, oparta na interpretacji myśli Arystotelesa dokonanych przez Awerroesa; Averroism
awers ˈavɛrs
n przednia strona monety, medalu, banknotu, pocztówki, kart do gry itp.; obverse
awersja aˈvɛrsʲja
n niechęć do kogoś lub czegoś aversion
awestyjski
n (językoznawstwo, językoznawczy) należący do rodziny języków indoeuropejskich język klasyczny używany w starożytnej Persji, w którym został zapisany zbiór prac Zaratustry (czyli Awesta); Avestan
awifauna
n (ornitologia, ornitologiczny) ogół gatunków ptaków zamieszkujących określony obszar geograficzny, biotop lub żyjących w określonym okresie geologicznym; avifauna
awionetka
n (lotnictwo, lotniczy) mały samolot pasażerski; light aircraft
awitaminoza ˌavʲitãmʲĩˈnɔza
n (medycyna, medyczny) stan chorobowy spowodowany niedoborem jednej lub więcej witamin; avitaminosis
awokado ˌavɔˈkadɔ
n (spożywczy) (kulinaria) ciemnozielony owoc rośliny (1.2) o gruszkowatym kształcie, zielonkawożółtym miąższu, z dużą pestką avocado (botanika, botaniczny) roślina z rodzaju (1.1) avocado
axis mundi
n (filozofia, filozoficzny) starożytne pojęcie kosmogoniczne odwołujące się do idei istnienia centrum wszechświata, łączącego niebo i ziemię; axis mundi
azbest ˈazbɛst
n (mineralogia, mineralogiczny) każdy minerał krzemianowy tworzący włókna; asbestos
azerbejdżański ˌazɛrbɛjˈʤ̑ãj̃sʲci
adj odnoszący się do państwa Azerbejdżan Azerbaijani
azerski aˈzɛrsʲci
adj odnoszący się do Azerów lub Azerbejdżanu Azerbaijani
azjarcha
n (historia, historyczny, historycznie) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) kapłan stojący na czele wszystkich świątyń, w których oddawano kult boski cezarom w Azji (rzymskiej prowincji w Anatolii) asiarch
azjatycki ˌazʲjaˈtɨʦ̑ʲci
adj dotyczący Azji, związany z Azją, pochodzący z Azji Asian Asiatic
azjatycki tygrys ˌazʲjaˈtɨʦ̑ʲci ˈtɨɡrɨs
idiom (publikatory) dynamicznie rozwijające się państwo azjatyckie; Asian dragon Asian tiger
azoospermia ˌazɔːˈspɛrmʲja
n (medycyna, medyczny) brak plemników w nasieniu; azoospermia
azorski
adj związany z Azorami, leżący na Azorach Azorean
azot ˈazɔt
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu N i liczbie atomowej 7; nitrogen azote
azotan aˈzɔtãn
n (chemia, chemiczny) sól kwasu azotowego (z grupą NO2 lub NO3) nitrate
azotowy ˌazɔˈtɔvɨ
adj (chemia, chemiczny) związany z azotem; zawierający azot nitric azotic nitrogenous
azotyn amonu aˈzɔtɨ̃n ãˈmɔ̃nu
n (chemia, chemiczny) związek nieorganiczny, sól amonowa kwasu azotawego, białe ciało stałe; ammonium nitrite
aztecki asˈtɛʦ̑ʲci
adj związany z Aztekami, dotyczący Azteków, ich kultury, sztuki Aztec
azuryt aˈzurɨt
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał – zasadowy węglan miedzi; azurite
azyl ˈazɨl
n miejsce ucieczki, bezpieczne schronienie; asylum schronienie udzielane przez państwo osobie prześladowanej przez własny kraj ze względów politycznych; asylum
azylant aˈzɨlãnt
n ktoś, komu udzielono azylu asylee
azymut
n kąt zawarty między północną częścią południka odniesienia a danym kierunkiem poziomym; azimuth
azymutalny
adj związany z azymutem, dotyczący azymutu azimuthal
ałun ˈawũn
n (chemia, chemiczny) stosowany w garbarstwie i medycynie, rozpuszczalny w wodzie, krystaliczny siarczan metalu alum
ałunit
n (mineralogia, mineralogiczny) siarczan glinowo-potasowy KAl3 (SO4)2 (OH)6, stosowany do otrzymywania ałunu; alunite
conjunction …wskazujący, do jakiego momentu czasu trwała wcześniej wspomniana czynność until
particle …podkreślająca wielkość jakiejś cechy so
ażio
n (handel, handlowy) nadwyżka kursu dewiz, papierów wartościowych ponad ich wartość nominalną agio premium aggio
ażiotaż
n (ekonomia, ekonomiczny) sposób spekulacji na giełdzie oparty na różnicach kursów papierów wartościowych agiotage
ażur
n (sztuka) (technologia, technika, techniczny) ozdobny układ otworów w dowolnym materiale openwork
ażurek
n (włókiennictwo) (zdrobniale) od: ażur hemstitch
ażurować
v (technologia, technika, techniczny) wykonywać w tworzywie układ otworów w celu dekoracyjnym pink out
ażurowy ˌaʒuˈrɔvɨ
adj taki, który posiada specjalne, regularne otwory, przepuszczając światło open-work openwork peek-a-boo peekaboo transparent transpicuous
b-learning
n (edukacja, edukacyjny) zintegrowana metoda kształcenia, łącząca tradycyjne metody nauki z aktywnościami prowadzonymi zdalnie za pomocą technologii komputerowej i Internetu (m-learningiem) b-learning
b-moll
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) gama lub tonacja molowa zaczynająca się od dźwięku b (w zapisie nutowym z pięcioma bemolami) b-flat minor
ba ba
interjection wyrażenie nierealności planów, marzeń, itp. well wyrażenie zakłopotania well
ba ba
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) jedna z odmian duszy w wierzeniach starożytnych Egipcjan; ba
ba ba
particle …zapowiadająca kontynuację i wzmocnienie poprzedniej wypowiedzi well
baba ˈbaba
n (potocznie, potoczny) (rubaszny, rubasznie) lub (pogardliwie) o kobiecie, żonie, partnerce życiowej hag
babcia ˈbapʲʨ̑a
n (zdrobniale) babka (matka ojca lub matki) grandma granny
babcia klozetowa ˈbapʲʨ̑a ˌklɔzɛˈtɔva
idiom kobieta, która sprząta, czyści oraz uzupełnia papier toaletowy w publicznych toaletach, często też pobiera opłatę; toilet granny
babie lato ˈbabʲjɛ ˈlatɔ
n nitki pajęczyny unoszone przez wiatr w pogodne dni wczesnej jesieni; gossamer wczesnojesienne dni; Indian summer Martinmas summer St. Martin's summer
babilończyk
n (historia, historyczny, historycznie) mieszkaniec miasta Babilon Babylonian
babiloński ˌbabʲiˈlɔ̃j̃sʲci
adj związany z Babilonią, Babilonem Babylonian Babylonish
babka ˈbapka
n (botanika, botaniczny) Plantago, rodzaj roślin z rodziny babkowatych; plantago rodzaj ciasta pound cake
babka z piasku ˈbapka ˈs‿pʲjasku
n bryła zlepionego piasku, robiona przez dzieci w piaskownicy lub na plaży mud pie sandcastle
babsko ˈbapskɔ
n (pogardliwie) (obraźliwie) (pejoratywnie, pejoratywny) kobieta brzydka lub niesympatyczna hag
babunia baˈbũɲa
n (zdrobniale) babka (matka ojca lub matki) grandma
baby blues
idiom stan przypominający depresję poporodową, pojawiający się w 3-5 dniu po porodzie, po okresie euforii spowodowanej narodzinami dziecka baby blues postpartum blues
bach bax
interjection odgłos uderzenia doing
bachiczny
adj mający związek z Bachusem bacchic
bachor ˈbaxɔr
n (pejoratywnie, pejoratywny) dziecko, zwłaszcza niegrzeczne brat
backdoor
n (informatyka, informatyczny) luka w zabezpieczeniach, swoista furtka utworzona umyślnie w celu późniejszego wykorzystania backdoor
backpacker
n określenie turysty podróżującego po świecie z plecakiem jako jedynym bagażem, sypiającego w schroniskach i najczęściej odwiedzającego kraje, w których jest taniej backpacker
backstage
n (środowiskowy) kulisy pokazu mody backstage
backup
n (informatyka, informatyczny) kopia zapasowa danych sporządzona dla ich zabezpieczenia backup
badacz ˈbadaʧ̑
n człowiek zajmujący się badaniami naukowymi researcher odkrywca, podróżnik explorer
badanie baˈdãɲɛ
n poszukiwanie rozwiązania problemu naukowego research sprawdzenie stanu zdrowia examination investigation szczegółowa obserwacja i analiza examination
badawczy
adj związany z badaniem, mający na celu badanie, dociekanie, poznawanie exploratory investigative
badać ˈbadaʨ̑
v przeprowadzać obserwację, analizę naukową czegoś (obiektu, pojęcia) test study przyglądać się czemuś lub komuś uważnie observe watch sprawdzać stan zdrowia pacjenta, poddawać pacjenta oględzinom lekarskim examine investigate
badian właściwy ˈbadʲjãn vwaɕˈʨ̑ivɨ
n (botanika, botaniczny) Illicium verum Hook. f., gatunek drzewa pochodzącego z południowo-wschodniej Azji i mającego znaczenie przede wszystkim jako przyprawa; Chinese star anise
badminton badˈmʲĩntɔ̃n
n (sport, sportowy) gra polegająca na odbijaniu rakietkami plastikowej lotki na boisku przedzielonym rozpiętą na pewnej wysokości siatką; badminton
badmintonista
n gracz w badmintona badminton player
badyl ˈbadɨl
n łodyga rośliny, uschła i pozbawiona liści, sterczący patyk dry stalk
bagatelizować
v przedstawiać jako mało ważne belittle downplay play down understate uważać za niezbyt ważne ignore sweep aside
bagaż ˈbaɡaʃ
n (przenośnie, przenośnia) doświadczenia, wspomnienia gromadzone w czasie życia baggage burden zapakowane przedmioty zabierane w podróż luggage baggage
bagażnik baˈɡaʒʲɲik
n miejsce na bagaż wydzielone w rowerach, motocyklach, samochodach, autobusach i innych pojazdach trunk boot carrier roof rack
bagażnik dachowy
n (motoryzacja) metalowa konstrukcja na dachu samochodu służąca do mocowania i transportu rzeczy roof rack roofrack
bagażownia
n przechowalnia bagażu baggage room
bagażowy
n pomocnik wynajęty do przeniesienia bagażu, np. na dworcu lub w hotelu porter
bagietka baˈɟɛtka
n (chemia, chemiczny) szklany pręcik służący w laboratoriach głównie do mieszania; glass rod (spożywczy) długa, cienka bułka; baguette
baglama baɡˈlãma
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) bezprogowy instrument strunowy pochodzący z Bliskiego Wschodu; baglama
bagnet ˈbaɡnɛt
n (wojskowość, wojskowy) rodzaj noża zakładany na lufę karabinu umożliwiający użycie go do walki wręcz; bayonet
bagnisty
adj podobny do bagna boggish boggy quaggy quagmiry pokryty bagnami fenny marshy sloughy swampy
bagno ˈbaɡnɔ
n (ekologia, ekologiczny) obszar podmokły, o stale utrzymującym się nadmiernym nawilgoceniu, ze specyficzną roślinnością; swamp bog fen marsh marshland
bahaizm baˈxa<sup>j</sup>ism̥
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) religia wywodząca się z babizmu, której celem jest utworzenie religii ogólnoświatowej, unifikującej religie monoteistyczne – babizm, judaizm, chrześcijaństwo i islam; Baha'i Baha'ism Bahai Bahaism
bahama yellow
n (książkowy) kolor żółtopomarańczowy bahama yellow
bahrański baxˈrãj̃sʲci
adj odnoszący się do państwa Bahrajn Bahraini
bajeczny
adj (przenośnie, przenośnia) cechujący się niezwykłością fabulous istniejący w bajce magical
bajgiel
n (gwara lwowska) (gwara warszawska) (regionalizm krakowski) żydowskie pieczywo w kształcie bułki z dziurką; słodkawy precel; bagel
bajka ˈbajka
n (literacko) krótki utwór literacki, zwykle wierszowany i żartobliwy, posługujący się alegorią i morałem; fable (literacko) utwór o treści fantastycznej fairy tale
bajka dla grzecznych dzieci ˈbajka dla‿ˈɡʒɛʧ̑nɨh ˈʥ̑ɛ̇ʨ̑i
n nieprawdziwa, wymyślona historyjka dla naiwnych ludzi old wive's tale
bajkopisarz ˌbajkɔˈpʲisaʃ
n pisarz zajmujący się tworzeniem bajek fabulist
bajos ˈbajɔs
n (geologia, geologiczny) piętro (wiek) jury środkowej; Bajocian
bajt bajt
n (informatyka, informatyczny) jednostka pamięci komputerowej równa 8 bitom; byte
bak bak
n zarost na policzkach sideburns zbiornik na paliwo w samochodzie, motocyklu; tank
bakarat baˈkarat
n (termin karciany) hazardowa gra w karty; baccarat
bakburta baɡˈburta
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) lewa burta statku patrząc z rufy na dziób port
bakelit baˈkɛlʲit
n (chemia, chemiczny) jedno z tworzyw sztucznych, odmiana fenoplastu; bakelite
bakelitowy ˌbakɛlʲiˈtɔvɨ
adj taki, który jest zrobiony z bakelitu, zawierający bakelit lub składający się z bakelitu bakelite
baklawa bakˈlava
n (kulinaria) rozpowszechniony w kuchni tureckiej, ormiańskiej, bułgarskiej i bałkańskiej deser z ciasta półfrancuskiego przełożonego warstwami pokrojonych orzechów (włoskich lub migdałów) z cukrem lub miodem, polewanego lukrem lub syropem i posypywanego zmiażdżonymi, niesolonymi orzeszkami pistacjowymi; baklava
bakszysz
n w krajach Bliskiego Wschodu i Afryki północnej: podarunek pieniężny, napiwek, jałmużna baksheesh
bakteria bakˈtɛrʲja
n (biologia, biologiczny) rodzaj mikroskopijnego organizmu jednokomórkowego; bacteria bacterium germ
bakteriemia ˌbaktɛrʲˈjɛ̃mʲja
n (medycyna, medyczny) zakażenie krwi bakteriami, stwierdzone ich wyizolowaniem; bacteraemia bacteremia
bakteriobójczy ˌbaktɛrʲjɔˈbujʧ̑ɨ
adj (medycyna, medyczny) taki, który powstrzymuje rozwój bakterii, niszczy je germicidal disinfectant
bakteriofag ˌbaktɛrʲˈjɔfak
n (mikrobiologia, mikrobiologiczny) wirus atakujący bakterie; bacteriophage
bakteriolityczny
adj (biologia, biologiczny) (chemia, chemiczny) niszczący bakterie na drodze bakteriolizy bacteriolytic
bakteriolog ˌbaktɛrʲˈjɔlɔk
n (medycyna, medyczny) mikrobiolog specjalizujący się w bakteriologii bacteriologist
bakteriologia ˌbaktɛrʲjɔˈlɔɟja
n (biologia, biologiczny) (medycyna, medyczny) dziedzina mikrobiologii zajmująca się badaniem bakterii, ich budową, sposobem życia, właściwościami oraz ich znaczeniem dla człowieka, zwierząt i roślin; bacteriology
bakteriologiczny
adj związany z bakteriologią; dotyczący świata bakterii bacteriological
bakteriomocz
n (medycyna, medyczny) obecność bakterii w moczu; bacteriuria
bakteriostatyczny
adj (biologia, biologiczny) związany z bakteriostazą; hamujący rozwój i namnażanie się bakterii bacteriostatic
bakteryjny ˌbaktɛˈrɨjnɨ
adj (medycyna, medyczny) (biologia, biologiczny) związany z bakteriami lub powodowany przez bakterie bacterial
baktrian ˈbaktrʲjãn
n (zoologia, zoologiczny) wielbłąd dwugarbny Bactrian camel
bakłażan bakˈwaʒãn
n (botanika, botaniczny) (rolnictwo, rolniczy) roślina jednoroczna z gatunku psianka podłużna Solanum melongena L., o jadalnych owocach; aubergine eggplant
bakłażanowy ˌbakwaʒãˈnɔvɨ
adj mający kolor czarnofioletowy lub brunatnofioletowy, taki jak kolor owocu bakłażana aubergine eggplant
bal bal
n (choreografia, choreograficzny) uroczyste przyjęcie, na którym głównym elementem zabawy są tańce; ball duży, wstępnie obrobiony pień balk
bal maskowy ˈbal maˈskɔvɨ
n zabawa, której uczestnicy są w przebraniach i maskach na twarzy masquerade
baldachim balˈdaçĩm
n osłona umocowana nad tronem, łożem lub rozpostarta na drążkach, wykonana z ozdobnej tkaniny baldachin canopy
balejaż baˈlɛjaʃ
n (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) sposób farbowania włosów polegający na nakładaniu pędzelkiem na wybrane cieniutkie pasma farby o różnych odcieniach; także fryzura powstała w wyniku tego zabiegu highlights
balerina ˌbalɛˈrʲĩna
n (potocznie, potoczny) damskie lekkie czółenko, wzorowane na baletkach, na płaskim obcasie lub bez obcasa, często obszyte elastyczną taśmą lub gumą ballerina tancerka, solistka zespołu baletowego ballerina
baleron baˈlɛrɔ̃n
n (spożywczy) (kulinaria) rodzaj wędzonej lub gotowanej wędliny z peklowanej karkówki bez kości, w osłonce naturalnej lub sztucznej; gammon
balet ˈbalɛt
n (choreografia, choreograficzny) rodzaj tanecznego widowiska teatralnego; ballet
baletka baˈlɛtka
n (choreografia, choreograficzny) (środowiskowy) (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) lekki pantofel przystosowany do tańca na palcach, stosowany w balecie ballet shoe
baletnica ˌbalɛtʲˈɲiʦ̑a
n kobieta, która tańczy w balecie ballerina
baletowy
adj (choreografia, choreograficzny) dotyczący baletu ballet
balia ˈbalʲja
n rodzaj płytkiej, dużej wanny do prania; wash-tub
balijski
adj związany z wyspą Bali Balinese
balijski
n (językoznawstwo, językoznawczy) język balijski; Balinese
balisa
n (kolejnictwo) nadajnik lub transponder w torze, między szynami, umożliwiający lokalizowanie pociągów balise
balista baˈlʲista
n (wojskowość, wojskowy) (historia, historyczny, historycznie) starożytna i średniowieczna machina oblężnicza; ballista
balistyczny ˌbalʲiˈstɨʧ̑nɨ
adj taki, który leci po krzywej balistycznej ballistic związany z balistyką, dotyczący balistyki ballistic
balistyka
n nauka badająca ruch pocisków; ballistic
balkon ˈbalkɔ̃n
n wystająca z budynku płyta ograniczona balustradą balcony
balkoning balˈkɔ̃ɲĩŋk
n skakanie do basenu z balkonu hotelowego balconing
balkoningowy ˌbalkɔ̃ɲĩŋˈɡɔvɨ
adj dotyczący balkoningu balconing
balneolog
n (medycyna, medyczny) lekarz zajmujący się balneologią, leczeniem wodami i kąpielami balneologist
balneologiczny
adj (medycyna, medyczny) związany z balneologią, dotyczący balneologii balneologic
balneoterapia ˌbalnɛɔtɛˈrapʲja
n (medycyna, medyczny) dział fizjoterapii zajmujący się metodami leczenia za pomocą kąpieli mineralnych; balneotherapy
balon ˈbalɔ̃n
n naczynie szklane do domowego wyrobu wina carboy ozdobny przedmiot z gumy napełniany powietrzem; balloon
balony
n (slangowo) kobiece piersi boob
balsa ˈbalsa
n (botanika, botaniczny) Ochroma lagopus, drzewo rosnące w Ameryce Południowej i Środkowej; balsa drewno balsy (1.1) balsa tratwa bądź łódka z drewna (1.1) balsa
balsam ˈbalsãm
n (medycyna, medyczny) (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) (technologia, technika, techniczny) półpłynna mieszanina wydzielin roślinnych; balm balsam
balsamowanie ˌbalsãmɔˈvãɲɛ
n zabezpieczanie zwłok przed rozkładem embalming
balsamowiec właściwy
n (dendrologia, drzewoznawstwo, dendrologiczny, drzewoznawczy) Commiphora gileadensis, gatunek niewielkich drzew i krzewów z rodziny osoczynowatych; Arabian balsam tree (dendrologia, drzewoznawstwo, dendrologiczny, drzewoznawczy) drzewo z gatunku (1.1) występujące głównie w Afryce Północnej i na Półwyspie Arabskim, w starożytności stosowany jako lekarstwo i perfumy balsam of Mecca
bambus ˈbãmbus
n (botanika, botaniczny) Bambusa Shreb., rodzaj wieloletnich roślin trawiastych o drewniejących łodygach, z rodziny wiechlinowatych; bamboo
bambusowy
adj dotyczący bambusa, zrobiony z bambusa, składający się z bambusa bamboo
banalność
n cecha tego, co banalne banality
banalny bãˈnalnɨ
adj zwyczajny, przeciętny, pozbawiony oryginalności banal
banan ˈbãnãn
n (botanika, botaniczny) roślina z rodziny bananowatych; banana plantain
banał ˈbãnaw
n powiedzenie niemające głębszej treści, ogólnie znane banality brak oryginalności w czymś banality
banda ˈbãnda
n (przenośnie, przenośnia) (żartobliwie) kilkoro ludzi, których łączy np. podobieństwo, zainteresowania, przeżycia, żyjących podobnie crew pack (przenośnie, przenośnia) duża i uciążliwa grupa ludzi bunch ochronna bariera wzdłuż jezdni crash barrier zorganizowana grupa przestępcza gang
bandana bãnˈdãna
n wzorzysta chustka noszona na szyi, twarzy lub na głowie; bandana bandanna kerchief
bandaż ˈbãndaʃ
n (medycyna, medyczny) długi pas tkaniny lub dzianiny stosowany do owijania na ciele z różnych powodów, np. mocowania opatrunku, ochrony dłoni w boksie itp.; bandage band
bandażować ˌbãndaˈʒɔvaʨ̑
v zakładać bandaż, owijać bandażem bandage bind up band swathe
bandeau
n szeroka opaska przykrywająca biust i tworząca prosty dekolt, bez ramiączek, czasem marszczona w celu uwydatnienia biustu; także bluzka lub sukienka z takim dekoltem bandeau
bandera bãnˈdɛra
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) flaga określająca przynależność państwową statku wodnego; ensign
banderillero
n (etnografia, etnograficzny) uczestnik korridy wbijający w kark byka banderillę banderillero
banderowski
adj (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (historia, historyczny, historycznie) związany ze Stepanem Banderą lub z jedną z powiązanych z nim organizacji (OUN-B, UPA); Banderite
bandura bãnˈdura
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) ludowy instrument muzyczny przypominający lutnię z długą szyjką; bandura
bandurzysta
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) muzyk, który gra na bandurze bandurist
bandycki
adj związany z bandytą, dotyczący bandyty bandit criminal
bandyta bãnˈdɨta
n człowiek dopuszczający się ciężkich przestępstw, w tym napadów i morderstw bandit
bandytyzm
n dokonywanie ciężkich przestępstw, w tym zabójstw i rozbojów banditism banditry
bangladeski ˌbãŋɡlaˈdɛsʲci
adj związany z Bangladeszem, dotyczący Bangladeszu Bangladeshi
banian
n (botanika, botaniczny) (potocznie, potoczny) figowiec bengalski banian
banjo ˈbãn͇ʤ̑ɔ
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) rodzaj gitary z okrągłym pudłem rezonansowym i długim gryfem; banjo
bank bãŋk
n (bankowość, bankowy) instytucja zajmująca się finansami, w szczególności udzielaniem kredytów, przechowywaniem oszczędności swoich klientów bank (bankowość, bankowy) (architektura, architektoniczny) budynek, w którym znajduje się siedziba banku (1.1) bank (medycyna, medyczny) miejsce przechowywania organów, tkanek, płynów ustrojowych itp. przeznaczonych do późniejszych zabiegów bank gry hazardowe zgromadzona kwota, przeznaczona na wygrane pool
bank krwi ˈbãŋk ˈːr̥fʲi
n (potocznie, potoczny) zakład opieki zdrowotnej zajmujący się krwiodawstwem i krwiolecznictwem blood bank
bank spermy ˈbãŋk ˈspɛrmɨ
n (potocznie, potoczny) instytucja lub część placówki medycznej zajmująca się gromadzeniem spermy; sperm bank
bankier
n właściciel lub dyrektor banku banker
bankiet ˈbãŋcɛt
n wystawne, uroczyste przyjęcie banquet
banknot ˈbãŋknɔt
n (bankowość, bankowy) kawałek papieru, z odpowiednim nadrukiem, emitowany przez bank, wart pewną kwotę; banknote bill bank note
bankomat bãŋˈkɔ̃mat
n urządzenie służące do wypłaty gotówki za pomocą karty płatniczej; automated teller machine cash machine cash dispenser
bankowiec
n pracownik banku banker
bankowy bãŋˈkɔvɨ
adj związany z bankami, dotyczący banków bank
bankructwo bãŋˈkruʦ̑tfɔ
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) upadłość osoby prawnej lub fizycznej ogłoszona przez sąd bankruptcy utrata znaczenia i wpływów, ideowy, moralny upadek, klęska planów życiowych bankruptcy niewypłacalność lub zawieszenie wypłat na rzecz wierzycieli insolvency
bankrut ˈbãŋkrut
n osoba lub firma, która ogłosiła niewypłacalność bankrupt
bankster ˈbãŋkstɛr
n (publikatory) (przenośnie, przenośnia) bankier-gangster, bankier postrzegany jako kryminalista, bezwzględnie wyłudzający pieniądze od obywateli, cynicznie bogacący się kosztem klientów w opresji bankster
banshee
n (folklor) w mitologii irlandzkiej zjawa w kobiecej postaci, najczęściej zwiastująca śmierć w rodzinie; banshee
banteng azjatycki
n (zoologia, zoologiczny) Bos javanicus gatunek ssaków z rodziny wołowatych, występujący w Azji Południowo-Wschodniej banteng zwierzę z gatunku (1.1) banteng
bantu
n (etnografia, etnograficzny) grupa plemion afrykańskich zaliczanych do rasy czarnej, zamieszkujących stepy w środkowej i południowej Afryce; Bantu (językoznawstwo, językoznawczy) rodzina języków afrykańskich, którymi posługują się plemiona (1.1) Bantu language
baptystyczny
adj (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) związany z baptyzmem lub baptystami Baptist
baptyzm ˈbaptɨsm̥
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) nurt wyznań chrześcijańskich należących do protestantyzmu; baptism
bar bar
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Ba i liczbie atomowej 56; barium (gastronomia) lokal gastronomiczny, w którym spożywa się ciepłe posiłki lub pije alkohole; bar (fizyka, fizyczny) jedna z jednostek ciśnienia; bar (gastronomia) miejsce w lokalu, przy którym odbiera się lub konsumuje posiłki lub alkohol bar
barak ˈbarak
n prowizoryczny budynek hut
baran ˈbarãn
n (zoologia, zoologiczny) samiec owcy ram tup (potocznie, potoczny) (pogardliwie) głupek, idiota blockhead moron
baranek baˈrãnɛk
n (zoologia, zoologiczny) mały, młody baran lamb (potocznie, potoczny) łagodna, miła osoba lamb
baranina ˌbarãˈɲĩna
n (kulinaria) mięso otrzymywane z owcy lub barana; mutton
barbadoski ˌbarbaˈdɔsʲci
adj (geografia, geograficzny) odnoszący się do Barbadosu jako państwa Barbadian
barbakan
n (architektura, architektoniczny) (wojskowość, wojskowy) zwykle okrągła, murowana budowla stanowiąca element średniowiecznego budownictwa obronnego, wysunięta przed linię murów i połączona z bramą miejską; barbican
barbarzyńca ˌbarbaˈʒɨ̃j̃nʦ̑a
n (potocznie, potoczny) określenie używane względem obcych, nieznanych ludzi i kultur barbarous
barbarzyński
adj cechujący się prymitywizmem lub okrucieństwem barbarian barbaric barbarous
barbarzyństwo
n brak cywilizacji barbarism barbarity
barbecue ˈbarbɛkʲju
n spotkanie towarzyskie na wolnym powietrzu, często z jedzeniem z grilla barbecue
barbeta barˈbɛta
n (wojskowość, wojskowy) (marynarka) nieruchoma opancerzona niska cylindryczna osłona działa na okręcie; barbette
barbiton
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) starogrecki instrument strunowy, podobny do liry barbiton
barbituran
n (chemia, chemiczny) (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) związek organiczny o właściwościach nasennych i przeciwdrgawkowych barbiturate
barczysty
adj szeroki w barkach broad-shouldered big-shouldered
bard bart
n u ludów celtyckich: średniowieczny poeta opiewający boje i bohaterów; bard
bardzo ˈbarʣ̑ɔ
adv bardziej, najbardziej wyraz pomocniczy, stosowany do tworzenia form stopnia wyższego i najwyższego niektórych przymiotników i przysłówków more most służący do podkreślenia cechy przymiotnika, przysłówka lub czasownika szczególnie, dużo very
baretka baˈrɛtka
n wąski kawałek wstążki noszony na mundurze zamiast odznaczenia; medal ribbon ribbon bar service ribbon
bariatra barʲˈjatra
n (medycyna, medyczny) lekarz specjalista zajmujący się rozpoznawaniem, profilaktyką i leczeniem chorobliwej otyłości bariatrician
bariatryczny
adj (medycyna, medyczny) związany z bariatrią, leczeniem otyłości bariatric
baribal baˈrʲibal
n (zoologia, zoologiczny) Ursus americanus północnoamerykański niedźwiedź leśny; black bear
barierka barʲˈjɛrka
n przegroda postawiona, aby uniemożliwić przejście w danym miejscu lub zabezpieczyć coś crash barrier
barista baˈrʲista
n osoba zawodowo zajmująca się doborem, parzeniem oraz serwowaniem kawy barista
baristka
n kobieta zawodowo zajmująca się doborem, parzeniem oraz serwowaniem kawy barista
bark bark
n (anatomia, anatomiczny) część ciała w miejscu połączenia ręki lub (u zwierząt) kończyny przedniej z tułowiem; shoulder (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) żaglowiec mający co najmniej trzy maszty; ostatni z nich ma omasztowanie skośne, pozostałe maszty niosą ożaglowanie rejowe; bark barque
barkarola ˌbarkaˈrɔla
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) liryczna pieśń gondolierów w Wenecji; barcarolle (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) utwór muzyczny przypominający barkarolę (1.1) barcarolle
barkentyna ˌbarkɛ̃nˈtɨ̃na
n żaglowiec mający co najmniej trzy maszty; pierwszy z nich ma omasztowanie rejowe, pozostałe maszty niosą ożaglowanie skośne; barquentine barkentine
barkowy
adj (anatomia, anatomiczny) związany z barkiem brachial shoulder
barman ˈbarmãn
n osoba, która obsługuje bufet w barze; bartender barman barkeeper
barograf
n (meteorologia, meteorologiczny) miernik ciśnienia atmosferycznego (barometr), zdolny do samoczynnego zapisywania wyników pomiarów barograph
barok ˈbarɔk
n (kulturoznawstwo, wiedza o kulturze, kulturoznawczy) (sztuka) (architektura, architektoniczny) główny kierunek w kulturze środkowo- i zachodnioeuropejskiej, którego trwanie datuje się na zakres czasowy od końca XVI wieku do XVIII wieku; Baroque
barokowy ˌbarɔˈkɔvɨ
adj (sztuka) związany z barokiem, dotyczący baroku baroque (przenośnie, przenośnia) pełen przepychu, przesadnie ozdobny baroque
barologia
n (dawniej, dawny) (fizyka, fizyczny) nauka zajmująca się masą i powiązaną z nią siłą ciążenia barology
barometr baˈrɔ̃mɛtr̥
n (meteorologia, meteorologiczny) przyrząd do mierzenia ciśnienia atmosferycznego; barometer
baron ˈbarɔ̃n
n niski tytuł arystokratyczny; baron
baronet
n dziedziczny, nieszlachecki brytyjski tytuł honorowy; baronet mężczyzna noszący tytuł (1.1) baronet
baronostwo
n godność barona barony włości podległe baronowi barony zbiorowość baronów baronage barony
baronowa
n żona barona baroness
baronowski
adj związany z osobą lub tytułem barona, baronostwem baronial
barszcz barʃʧ̑
n (kulinaria) kwaśna zupa; borscht
barter ˈbartɛr
n (ekonomia, ekonomiczny) wymiana bezgotówkowa, czyli towar (bądź usługa) za towar; barter
barterowy
adj związany z barterem, handlem wymiennym, bezgotówkowym barter
barwena barˈvɛ̃na
n (ichtiologia, ichtiologiczny) jaskrawa ryba z Morza Śródziemnego; red mullet
barwinkowy ˌbarvʲĩŋˈkɔvɨ
adj mający kolor lawendowoniebieski, taki jak kolor kwiatu barwinka pospolitego periwinkle
barwić ˈbarvʲiʨ̑
v nadawać barwę, zabarwiać color colour dye
barwnie ˈbarvʲɲɛ
adv (przenośnie, przenośnia) w sposób różnorodny, ciekawy gaily gorgeously vividly kolorowo colorfully colourfully floridly
barwnik ˈbarvʲɲik
n substancja służąca do barwienia innych rzeczy dye
barwnik spożywczy ˈbarvʲɲik spɔˈʒɨfʧ̑ɨ
n (spożywczy) substancja służąca do barwienia żywności; colouring
barwny ˈbarvnɨ
adj (przenośnie, przenośnia) wzbudzający ciekawość gay interesting vivid o kolorze innym niż biały lub czarny chromatic color colour posiadający wiele kolorów colourful colorful florid gaudy varicolored varicoloured
barykada ˌbarɨˈkada
n (wojskowość, wojskowy) doraźna zapora zbudowana w poprzek ulicy podczas walk w mieście; barricade roadblock
baryt ˈbarɨt
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał z gromady siarczanów; barite baryte
baryton baˈrɨtɔ̃n
n głos męski wyższy od tenoru, niższy od basu; baritone
baryłka
n jednostka objętości cieczy równa 143,12 litra barrelful mała beczka barrel firkin keg
barć barʲʨ̑
n (pszczelarstwo, pszczelarski) dziupla z gniazdem pszczół; wild beehive
bas bas
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) najniższy głos męski; bass (potocznie, potoczny) (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) gitara basowa; każdy instrument o niskich dźwiękach bass (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) śpiewak o takim głosie bass
baseball
n (sport, sportowy) dyscyplina sportowa, w której najistotniejszym elementem rozgrywki jest odbicie piłki drewnianym kijem; baseball
basen ˈbasɛ̃n
n forma skrócona od basen pływacki swimming pool pool płaska miska z uchwytem umożliwiająca osobom obłożnie chorym wypróżnianie się w pozycji leżącej lub półleżącej bez opuszczania łóżka; bedpan region wokół morza lub innego zbiornika wodnego basin sztuczny zbiornik z wodą, służący do celów rekreacyjnych, higienicznych, technicznych lub rytualnych; pool
basetla baˈsɛtla
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) rodzaj smyczkowego instrumentu ludowego; basolia
baskijka
n beret baskijski; płaskie, okrągłe nakrycie głowy bez daszka txapela
baskijski baˈsʲcijsʲci
adj związany z Baskami, dotyczący Basków Basque
baskijski baˈsʲcijsʲci
n (językoznawstwo, językoznawczy) język Basków; Basque
basset ˈbasːɛt
n (kynologia, kynologiczny) masywny pies myśliwski o zwisających uszach; basset basset hound
bastard ˈbastart
n (zoologia, zoologiczny) mieszaniec zwierzęcy, głównie międzygatunkowy, zwykle niepłodny lub z ograniczoną płodnością, np. muł; bastard
bastion ˈbastʲjɔ̃n
n (wojskowość, wojskowy) stosowany od XVI wieku element fortyfikacji w postaci pięciokątnej budowli ziemnej o wzmocnionych, murowanych ścianach; stanowisko artylerii flankującej dostęp do umocnień; bastion
bastonada
n (rzadki, rzadko używany) kara bicia kijami w pięty lub w plecy bastinado
baszkirski
adj związany z Baszkirami Bashkir
baszkirski
n (językoznawstwo, językoznawczy) język baszkirski Bashkir
baszta ˈbaʃta
n (historia, historyczny, historycznie) (architektura, architektoniczny) podstawowy element fortyfikacji starożytnych i średniowiecznych mający postać wieży umieszczonej na linii murów obronnych, na ich narożach oraz obok bram, od XVI wieku zastępowana przez basteje; wall tower
baszybuzuk
n (wojskowość, wojskowy) (historia, historyczny, historycznie) (kon. XVIII – pocz. XX w.) nieregularny, nieopłacany żołnierz turecki, muzułmański ochotnik, pochodzący często z bezpośredniego terenu walk; bashi-bazouk
baszłyk ˈbaʃwɨk
n nakrycie głowy w formie kaptura o długich patkach zawiązywanych dookoła szyi; bashlyk
bat bat
n (jednostka monetarna) waluta Tajlandii; baht przyrząd do popędzania zwierząt i niewolników; whip
batalion baˈtalʲjɔ̃n
n (ornitologia, ornitologiczny) Philomachus pugnax, ptak wędrowny, charakterystycznie rozkładający różnobarwne pióra w trakcie tokowania; ruff
batat
n (botanika, botaniczny) Ipomoea batatas, bylina z rodziny powojowatych pochodząca z Ameryki Południowej i Środkowej; sweet potato
bateria baˈtɛrʲja
n (elektryczność) zespół elementów połączonych w jeden układ będący źródłem energii battery
batik ˈbatʲik
n (włókiennictwo) technika barwienia tkaniny polegająca na zanurzeniu jej w barwniku po uprzednim pokryciu woskiem (czasem zawiązaniu sznurkiem) miejsc, które mają pozostać niezabarwione; batik
batofobia ˌbatɔˈfɔbʲja
n (medycyna, medyczny) (psychologia, psychologiczny) chorobliwy lęk przed głębokością bathophobia
baton ˈbatɔ̃n
n (geologia, geologiczny) piętro (wiek) jury środkowej; Bathonian niewielki podłużny kawałek czekolady, niekiedy z dodatkami; bar
batrachologia ˌbatraxɔˈlɔɟja
n (zoologia, zoologiczny) nauka o płazach; batrachology
batuta baˈtuta
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) pałeczka dyrygenta służąca do wyznaczania taktu; baton
batymetria ˌbatɨ̃ˈmɛtrʲja
n dział hydrometrii zajmujący się pomiarami głębokości cieków i zbiorników wodnych; bathymetry
batymetryczny
adj związany z batymetrią, dotyczący batymetrii bathymetric
batyskaf baˈtɨskaf
n statek podwodny do badań na dużych głębokościach; bathyscaphe
batyst ˈbatɨst
n cienka, prawie przezroczysta tkanina lniana, bawełniana lub jedwabna, o splocie płóciennym cambric chambray
bawarka baˈvarka
n (spożywczy) (kulinaria) herbata z mlekiem; milk tea
bawarski baˈvarsʲci
adj pochodzący z Bawarii Bavarian
bawełna baˈvɛwna
n (włókiennictwo) rodzaj materiału (tkaniny, dzianiny) otrzymanego z bawełny (1.1-2), używanego do produkcji ubrań cotton (włókiennictwo) włókno otrzymane z bawełny (1.1); cotton (botanika, botaniczny) roślina uprawiana w Azji, Afryce, obu Amerykach i w Europie, z której wykonuje się materiał o tej samej nazwie; cotton
bawełniany ˌbavɛwʲˈɲãnɨ
adj wykonany z bawełny cotton
bawialnia baˈvʲjalʲɲa
n (przestarzałe, przestarzały) duży pokój przeznaczony do wspólnego przebywania w nim domowników oraz do przyjmowania gości, salon living room
bawić ˈbavʲiʨ̑
v wprawiać w wesoły humor amuse zajmować kogoś dostarczając mu rozrywki entertain amuse spędzać czas na rozrywkach play mieć uciechę, odczuwać radość z powodu komizmu jakiejś sytuacji play
bawić się w ciuciubabkę ˈbavʲiʨ̑‿ɕɛ ˌfʲ‿ʨ̑üʨ̑uˈbapkɛ
v zwodzić kogoś, stwarzać niejasne sytuacje, postępować nieszczerze play blind man's buff
bawić się w kotka i myszkę ˈbavʲiʨ̑‿ɕɛ ˈf‿kɔtka i‿ˈmɨʃkɛ
v zwodzić kogoś, stwarzać niejasne sytuacje, postępować nieszczerze play cat and mouse
bawół ˈbavuw
n (zoologia, zoologiczny) duże azjatyckie i afrykańskie ssaki podobne do bydła; buffalo
baza ˈbaza
n główny obiekt wojskowy, z którego prowadzone są działania base
baza danych
n (informatyka, informatyczny) zorganizowany zbiór informacji gromadzony, przetwarzany i przechowywany w danym programie komputerowym database data bank
bazalt ˈbazalt
n (geologia, geologiczny) magmowa skała wylewna, o przeważnie czarnej barwie; basalt
bazar ˈbazar
n teren, na którym można handlować; plac ze straganami bazaar
bazgrać ˈbazɡraʨ̑
v (potocznie, potoczny) pisać niestarannie i niewyraźnie scrawl scribble doodle scrabble
bazgroły bazˈɡrɔwɨ
n nieczytelne lub niechlujne pismo scrawl
bazia ˈbaʑa
n (botanika, botaniczny) kwiatostan niektórych roślin drzewiastych w kształcie wiotkiego kłosa catkin ament pussy willow catkin
bazooka baˈzuka
n (potocznie, potoczny) granatnik przeciwpancerny bazooka (wojskowość, wojskowy) amerykańska ręczna wyrzutnia niekierowanych przeciwpancernych pocisków rakietowych; bazooka
bazydiospora ˌbazɨdʲjɔˈspɔra
n (biologia, biologiczny) rodzaj zarodnika wytwarzany przez grzyby z gromady podstawczaków; basidiospore
bazylia baˈzɨlʲja
n (botanika, botaniczny) roślina z rodzaju bazylia (1.1); basil
bazylia azjatycka
n (botanika, botaniczny) roślina z gatunku (1.1), pochodząca z tropikalnej Azji (Półwysep Indyjski, Malezja), będąca jedną z najważniejszych roślin w symbolice hinduistycznej tulsi
bazylika baˈzɨlʲika
n (architektura, architektoniczny) typ kościoła wielonawowego, z nawą główną wyższą od naw bocznych, posiadającą okna ponad dachami naw bocznych (w odróżnieniu od kościoła halowego); basilica (historia, historyczny, historycznie) w starożytnym Rzymie: duża sala w pałacu basilica (historia, historyczny, historycznie) w starożytnym Rzymie: hala sądowa i targowa na forum basilica (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) kościół, któremu nadano taki tytuł basilica (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) tytuł nadawany przez papieża niektórym kościołom basilica
bazyliszek
n rodzaj jaszczurek; basilisk stwór występujący w legendach, przedstawiany jako kogut o żabich oczach i ogonie żmii, zabijający wzrokiem i oddechem basilisk
bać się ˈbaʨ̑‿ɕɛ
v martwić się, niepokoić się worry fear odczuwać strach, bojaźń, lęk przed czymś lub przed kimś be afraid be scare
bałagan baˈwaɡãn
n stan braku porządku mess
bałaganiarz
n osoba łatwo robiąca bałagan messy person
bałamucić ˌbawãˈmuʨ̑iʨ̑
v (przestarzałe, przestarzały) próbować pozyskać czyjeś względy, flirtować, kokietować lead on
bałkanizacja
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) proces rozpadania się państw, w wyniku którego powstają nowe państwa, często wrogo wobec siebie nastawione Balkanisation Balkanization balkanization balkanisation
bałkański bawˈkãj̃sʲci
adj (geografia, geograficzny) dotyczący Bałkanów, związany z Bałkanami Balkan (geografia, geograficzny) związany z Bałkanami (pasmem górskim) Balkan
bałtycki bawˈtɨʦ̑ʲci
adj od Bałtyk Baltic
bałwan ˈbawvãn
n (etnografia, etnograficzny) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) figura bożka pogańskiego idol (łowiectwo, łowiecki) wypchany cietrzew lub udająca go makieta używane na wabia dummy figura człowieka ulepiona ze śniegu; snowman (książkowy) spieniona fala morska billow roller
bańka ˈbãɲka
n (potocznie, potoczny) bańka mydlana bubble blaszane naczynie na płyny can churn container szklane naczynko o kulistym kształcie przystawiane do skóry w celach leczniczych, stosowane w medycynie tradycyjnej cup cupping glass
bańka mydlana ˈbãɲka mɨˈdlãna
n pęcherzyk powietrza otoczony cienką błoną mydła rozpuszczonego w wodzie; soap bubble
baśniowy
adj z baśni, dotyczący baśni fabulous
baśń baɕɲ̊
n (literacko) utwór o treści fantastycznej; fairy tale tale
bażant ˈbaʒãnt
n (ornitologia, ornitologiczny) (łowiectwo, łowiecki) Phasianus colchicus, gatunek ptaka żyjącego na polach; pheasant
bażant zwyczajny
n (ornitologia, ornitologiczny) Phasianus colchicus, gatunek ptaka z rodziny kurowatych; common pheasant
be
w mowie skierowanej do dzieci: brzydki, zły, brudny yuck
beatyfikacja ˌbɛatɨfʲiˈkaʦ̑ʲja
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) oficjalne uznanie przez Kościół katolicki lub Cerkiew zmarłej osoby za błogosławioną i zezwolenie na jej lokalny kult; beatification
beatyfikować
v (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) oficjalnie ogłaszać kogoś błogosławionym beatify
beckmannia bɛkˈmãɲja
n (botanika, botaniczny) pospolita trawa pastewna podmokłych łąk eurazjatyckich; sloughgrass
beczeć ˈbɛʧ̑ɛʨ̑
v o owcy lub kozie: wydawać charakterystyczny przeciągły głos bleat baa
beczka ˈbɛʧ̑ka
n cylindryczne naczynie, tradycyjnie wykonywane z klepek drewnianych, spiętych metalowymi obręczami; barrel cask
beczkowy
adj pochodzący z beczki draught
bednarczyk bɛdˈnarʧ̑ɨk
n syn bednarza cooper son uczeń (terminator) u bednarza; czeladnik bednarski cooper apprentice
bednarka bɛdˈnarka
n (budownictwo) taśma stalowa o przekroju spłaszczonego prostokąta, zwijana w kręgi; używana m.in. w instalacjach odgromowych lub jako zbrojenie w stropach Kleina band-iron hoop-iron kobieta bednarz woman cooper
bednarnia bɛdˈnarʲɲa
n miejsce pracy bednarza, gdzie wytwarza się lub naprawia beczki ewentualnie inne naczynia z klepek cooper workshop coopery
bednarski bɛdˈnarsʲci
adj dotyczący bednarza lub bednarstwa cooper
bednarstwo bɛdˈnarstfɔ
n gałąź rzemiosła bądź przemysłu drzewnego związana z wytwarzaniem i naprawą drewnianych naczyń z klepek (beczek, balii, maselnic) cooperage
bednarz ˈbɛdnaʃ
n rzemieślnik wykonujący i naprawiający drewniane naczynia z klepek, trudniący się bednarstwem cooper
bednarzowa ˌbɛdnaˈʒɔva
n żona bednarza cooper wife
beeper
n (elektronika, elektroniczny) brzęczyk beeper
befsztyk ˈbɛfʃtɨk
n (kulinaria) gruby plaster mięsa wołowego, zwykle z polędwicy lub rostbefu, smażony lub grillowany beefsteak steak
befsztyk tatarski ˈbɛfʃtɨk taˈtarsʲci
n (spożywczy) (kulinaria) surowe mięso wołowe, drobno siekane lub mielone, przyprawione i podawane z cebulką, ogórkiem konserwowym i surowym jajkiem; steak tartare
begonia bɛˈɡɔ̃ɲja
n (botanika, botaniczny) Begonia, roślina pochodzenia tropikalnego, hodowana jako roślina doniczkowa lub kwietnikowa ze względu na ozdobne liście i różnobarwne kwiaty; begonia
behawior
n (antropologia, antropologiczny) (biologia, biologiczny) zachowanie się, odpowiadanie na bodźce środowiska behavior
behawioralny ˌbɛxavʲjɔˈralnɨ
adj (psychologia, psychologiczny) związany z zachowaniem (behawiorem) behavioral
behawiorysta ˌbɛxavʲjɔˈrɨsta
n przedstawiciel lub zwolennik behawioryzmu behaviorist behaviourist
behawioryzm
n (psychologia, psychologiczny) podejście do psychologii skupiające się na obserwowalnym zachowaniu, negujące poznawalność umysłu i przeważnie zakładające, że zachowanie jest określane przez środowisko; behaviorism
bejca ˈbɛjʦ̑a
n (chemia, chemiczny) roztwór do barwienia drewna; wood stain
bejsbolówka
n sportowe nakrycie głowy, wykonane z miękkiego materiału, z twardym daszkiem, zazwyczaj z tyłu posiada regulowalne zapięcie baseball cap
bekas ˈbɛkas
n (ornitologia, ornitologiczny) ptak zamieszkujący tereny podmokłe; snipe
bekasik bɛˈkaɕik
n (ornitologia, ornitologiczny) Lymnocryptes minimus, gatunek ptaka z rodziny bekasowatych; jack snipe
bekaśnica
n (ornitologia, ornitologiczny) Aramus guarauna, gatunek ptaka z rzędu żurawiowych; limpkin
bekerel
n (fizyka, fizyczny) jednostka miary aktywności promieniotwórczej w układzie SI; becquerel
bekon ˈbɛkɔ̃n
n (kulinaria) wędzonka z bekonu (1.1) bacon
beksa
n (potocznie, potoczny) ktoś skłonny do płaczu cry-baby
beletrystyczny
adj (literacko) związany z beletrystyką belletristic
belgijski bɛlʲˈɟijsʲci
adj odnoszący się do Belgii lub Belgów Belgian
belgradzki bɛlˈɡraʦ̑ʲci
adj związany z Belgradem (stolicą Serbii) Belgradian
belieber
n (środowiskowy) (neologizm) fan Justina Biebera belieber
belizeński ˌbɛlʲiˈzɛ̃j̃sʲci
adj związany z Belize, dotyczący Belize lub jego mieszkańców Belizean
belka ˈbɛlka
n (technologia, technika, techniczny) w wagach element łączący szalki i osadzony lub zawieszony punktowo beam (technologia, technika, techniczny) zwykle poziomy element konstrukcyjny przenoszący obciążenie beam długi, obrobiony pień drzewa bar
belladonna
n (botanika, botaniczny) pokrzyk wilcza jagoda (Atropa belladonna L.) belladonna
belona bɛˈlɔ̃na
n (ichtiologia, ichtiologiczny) Belone belone, gatunek ryby morskiej o długim ciele; garfish
belweder bɛlˈvɛdɛr
n (architektura, architektoniczny) widokowy budynek ogrodowy położony na wzniesieniu; belvedere
bemol ˈbɛ̃mɔl
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) znak graficzny obniżający nutę o półton; flat
benedyktyn ˌbɛ̃nɛˈdɨktɨ̃n
n członek zakonu utworzonego przez świętego Benedykta z Nursji benedictine
benedyktyński
adj związany z benedyktynami, dotyczący benedyktynów Benedictine
benefaktor ˌbɛ̃nɛˈfaktɔr
n (dawniej, dawny) dobroczyńca, fundator benefactor
beneficjent
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) osoba czerpiąca zyski, profity z czegoś beneficiary assignee gainer grantee
bengalski bɛ̃ŋˈɡalsʲci
adj związany z Bengalem, dotyczący Bengalu Bengali
bengalski bɛ̃ŋˈɡalsʲci
n język bengalski (1.1) Bengali
benitoit ˌbɛ̃ɲiˈtɔ<sup>j</sup>it
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał z grupy krzemianów pierścieniowych; benitoite
bentonit bɛ̃nˈtɔ̃ɲit
n (geologia, geologiczny) skała ilasta powstała w wyniku przeobrażenia szkliwa wulkanicznego lub utworów piroklastycznych; bentonite
benzen
n (chemia, chemiczny) organiczny związek chemiczny z grupy arenów, najprostszy obojętny węglowodór aromatyczny; benzene
benzokaina ˌbɛ̃w̃zɔkaˈ<sup>j</sup>ĩna
n środek miejscowo znieczulający, słabo rozpuszczalny w wodzie; benzocaine
benzol ˈbɛ̃w̃zɔl
n uboczny produkt odgazowania węgla kamiennego, mieszanina benzenu, toluenu i ksylenu, oraz małych ilości tiofenu, pirydyny i fenolu; benzol
benzyna bɛ̃w̃ˈzɨ̃na
n paliwo stosowane do napędu samochodów, samolotów i niektórych innych urządzeń posiadających silnik spalinowy; gasoline petrol gas
berbelucha ˌbɛrbɛˈluxa
n (regionalizm białostocki) tanie wino stic soup (regionalizm poznański) bimber, spirytus, wódka, denaturat tincture tania, niesmaczna wódka, często z niepewnego źródła jage
berberys bɛrˈbɛrɨs
n (botanika, botaniczny) rodzaj krzewów z rodziny berberysowatych berberis
berdysz ˈbɛrdɨʃ
n (historia, historyczny, historycznie) (wojskowość, wojskowy) rodzaj broni drzewcowej, ciężki, szeroki topór o silnie zakrzywionym ostrzu i długim drzewcu; bardiche
berek
interjection okrzyk używany po dotknięciu podczas zabawy w berka (1.1) tag, you're it
berek
n dziecięca gra ruchowa, w której jedna osoba musi dogonić i dotknąć dowolną z pozostałych osób tag dobby it tig tip you're it osoba, która w danym momencie goni inne podczas zabawy w berka (1.1) it
beret ˈbɛrɛt
n (krawiectwo) płaskie, okrągłe nakrycie głowy, bez daszka, wykonane zazwyczaj z pilśni lub wełny; beret
bergamoński ˌbɛrɡãˈmɔ̃j̃sʲci
adj związany z Bergamo, dotyczący Bergamo Bergamask
bergsonizm
n (filozofia, filozoficzny) prąd filozoficzny i literacki krytykujący wartość poznania intelektualnego i podnoszący rangę intuicji; Bergsonism
beri-beri
n (medycyna, medyczny) awitaminoza, choroba wywoływana ostrym niedoborem witaminy B1; beriberi
berkel ˈbɛrkɛl
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Bk i liczbie atomowej 97; berkelium
bermudy
n męskie krótkie spodnie pod kolana, luźne, z lekkiej tkaniny, zwykle wzorzyste, noszone na plaży Bermuda shorts
bermudzki
adj dotyczący Bermudów Bermudian
bermyca bɛrˈmɨʦ̑a
n wysoka futrzana czapka; busby
berneńczyk bɛrˈnɛ̃j̃n͇ʧ̑ɨk
n mieszkaniec Berna Bernese
berneński bɛrˈnɛ̃j̃sʲci
adj odnoszący się do miasta Berno Bernese
bernikla bɛrʲˈɲikla
n (ornitologia, ornitologiczny) zamieszkująca półkulę północną gęś o czarnym dziobie black goose
bernikla białolica bɛrʲˈɲikla ˌbʲjawɔˈlʲiʦ̑a
n (ornitologia, ornitologiczny) Branta leucopsis, gatunek z rodziny kaczkowatych; barnacle goose
bernikla obrożna bɛrʲˈɲikla ɔbˈrɔʒna
n (ornitologia, ornitologiczny) Branta bernicla, gatunek gniazdujący w arktycznej tundrze; brant goose
bernikla rdzawoszyja bɛrʲˈɲikla ˌrʣ̑avɔˈʃɨja
n (ornitologia, ornitologiczny) Branta ruficollis, gatunek z rodziny kaczkowatych, gnieżdżący się w syberyjskiej tundrze; red-breasted goose
beryl ˈbɛrɨl
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Be i liczbie atomowej 4; beryllium
beryllonit
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał; beryllonite
berło ˈbɛrwɔ
n ozdobna pałka będąca insygnium królewskim; scepter sceptre
besan
n (spożywczy) mąka z ciecierzycy, częsty składnik regionalnych kuchni na subkontynencie indyjskim; besan chickpea flour garbanzo bean flour gram flour
beskidzki
adj dotyczący Beskidów, związany z Beskidami, pochodzący z Beskidów Beskidian
bestia ˈbɛstʲja
n (przenośnie, przenośnia) zły człowiek, kanalia beast dzikie, drapieżne zwierzę beast
bestialski bɛˈstʲjalsʲci
adj (pejoratywnie, pejoratywny) okrutny, niezwykle brutalny bestial
bestseler bɛstˈsɛlɛr
n dobrze sprzedająca się książka, utwór muzyczny (płyta), filmowy czy inny best-seller bestseller
bestseller bɛˈstsɛlɛr
n dobrze sprzedająca się książka, utwór muzyczny (płyta), filmowy czy inny best-seller bestseller
beta-karoten ˌbɛta‿kaˈrɔtɛ̃n
n (biochemia, biochemiczny) prowitamina witaminy A, barwnik roślinny nadający niektórym owocom i warzywom pomarańczowy kolor; beta-carotene
beta-test
n (neologizm) jeden z końcowych etapów tworzenia produktu, na ogół oprogramowania, gry komputerowej, polegający na udostępnieniu jego niedokończonej wersji wybranej grupie użytkowników celem znalezienia błędów beta test beta-test
betaina
n (chemia, chemiczny) związek organiczny będący jonem obojnaczym, w którym ładunek dodatni nie sąsiaduje z ładunkiem ujemnym i zlokalizowany jest na atomie oniowym niepołączonym z żadnym atomem wodoru; betaine (chemia, chemiczny) związek organiczny będący pochodną glicyny, występuje m.in. w burakach cukrowych, szpinaku czy pszenicy i stanowi produkt uboczny przemysłu cukrowniczego; betaine
betlejemita
n mieszkaniec Betlejem Bethlehemite
betlejka
n (regionalizm, regionalny) model stajenki betlejemskiej, zwykle ze żłobkiem i figurkami crib
beton ˈbɛtɔ̃n
n (budownictwo) materiał budowlany, powstały ze zmieszania piasku, żwiru lub innego kruszywa z roztworem materiałów wiążących; concrete
beton partyjny ˈbɛtɔ̃n parˈtɨjnɨ
n (potocznie, potoczny) skrajnie zachowawcza frakcja partii hard hat party hard-liners
betoniarka ˌbɛtɔ̃ˈɲarka
n maszyna do wyrobu betonu concrete mixer
betonowy ˌbɛtɔ̃ˈnɔvɨ
adj wykonany z betonu concrete
bez bɛs
n (botanika, botaniczny) roślina krzewiasta z rodzaju Sambucus; elder elderberry sambucus
bez bɛs
preposition …służący do tworzenia konstrukcji, w których czynność została wykonana pomimo braku czegoś, co opisuje wyrażenie za przyimkiem without
bez ceregieli ˌbɛs‿ʦ̑ɛrɛˈɟɛlʲi
idiom bez konwencjonalnej grzeczności, ceremonii, zbędnych działań; bezpośrednio unceremoniously
bez cienia wątpliwości
adv bez wątpienia, na pewno, z pewnością beyond a shadow of a doubt
bez grosza przy duszy
adj (potocznie, potoczny) bez pieniędzy, bez środków do życia broke melted out penniless
bez głowy
adv (przenośnie, przenośnia) nierozsądnie, bez namysłu, rozwagi, w sposób nieprzemyślany headlessly
bez ogródek ˌbɛz‿ɔˈɡrudɛk
adv bez zbędnych słów, wprost, nazywając rzeczy po imieniu, szczerze straight from the shoulder
bez owijania w bawełnę
adv wprost, dosłownie, bezpośrednio bluntly straight
bez picu bɛs‿ˈpʲiʦ̑u
idiom naprawdę, serio no kidding
bez pracy nie ma kołaczy bɛs‿ˈpraʦ̑ɨ ˈɲɛ‿ma kɔˈwaʧ̑ɨ
proverb żeby coś osiągnąć, trzeba najpierw na to zapracować no pain, no gain
bez przerwy
adv cały czas, nieprzerwanie continuously
bez prądu bɛs‿ˈprɔ̃ndu
idiom (dosłownie) bez zasilania energią elektryczną unplugged (potocznie, potoczny) (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) (o wykonywaniu muzyki i sposobie jej rejestracji) akustyczny, akustycznie; unplugged
bez sensu bɛs‿ˈːɛ̃w̃su
adj (potocznie, potoczny) (pejoratywnie, pejoratywny) bez widocznego sensu, logiki, celu, zalet meaningless senseless without rhyme or reason
bez sensu bɛs‿ˈːɛ̃w̃su
adv (potocznie, potoczny) (pejoratywnie, pejoratywny) bez widocznego sensu, logiki, celu, zalet meaninglessly
bez serca
adj (przenośnie, przenośnia) nieczuły, bezwzględny, bezlitosny heartless heavy-handed heavyhanded
bez serca
adv (przenośnie, przenośnia) nieczule, bezwzględnie, bezlitośnie half-heartedly halfheartedly
bez wątpienia
adv nie mając wątpliwości doubtless doubtlessly indubitably no doubt no question undoubtedly
bez- bɛs bɛz
prefix …służący do tworzenia złożeń oznaczających brak czegoś -less non- un-
beza ˈbɛza
n (kulinaria) ciasto lub ciastko z białka ubitego z cukrem; meringue
bezalkoholowy ˌbɛzalkɔxɔˈlɔvɨ
adj niezawierający, pozbawiony alkoholu alcohol-free non-alcoholic
bezapelacyjnie
adv w sposób ostateczny, kategorycznie authoritatively decisively irrevocably
bezbarwny bɛzˈbarvnɨ
adj (przenośnie, przenośnia) taki, który nie jest charakterystyczny, jest zwykły, przeciętny drab lacklustre nie mający barwy colorless colourless
bezbiegunowy ˌbɛzbʲjɛɡũˈnɔvɨ
adj niemający biegunów non-polar nonpolar
bezbolesny
adj niepowodujący, niesprawiający bólu painless
bezbożnie
adv (przestarzałe, przestarzały) w sposób bezbożny impiously
bezbożnik bɛzˈbɔʒʲɲik
n (przestarzałe, przestarzały) dziś (potocznie, potoczny) (lekceważąco, lekceważący) albo (obraźliwie) osoba negująca istnienie Boga atheist
bezbożny bɛzˈbɔʒnɨ
adj (pejoratywnie, pejoratywny) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) negujący istnienie boga/Boga godless (pejoratywnie, pejoratywny) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) niemiły Bogu, sprzeczny z przykazaniami Boga godless
bezbramkowy ˌbɛzbrãmˈkɔvɨ
adj (sport, sportowy) o meczu piłkarskim, o wyniku meczu piłkarskiego: zakończony remisem 0:0, zakończony bez strzelenia żadnej bramki goalless
bezbronny bɛzˈbrɔ̃nːɨ
adj nie mający broni i możliwości obrony, obronienia się defenceless
bezbrzeżnie
adv o obszarze bezgranicznie immensely
bezbłędność bɛzˈbwɛ̃ndnɔɕʨ̑
n brak błędów, cecha tego, co jest pozbawione błędów faultlessness
bezbłędny
adj wolny od błędu correct faultless
bezcelowy ˌbɛsʦ̑ɛˈlɔvɨ
adj taki, który nie ma konkretnego celu, sensu pointless
bezcenny bɛsˈʦ̑ɛ̃nːɨ
adj mający ogromną wartość invaluable priceless
bezceremonialnie
adv w sposób bezceremonialny unceremoniously
bezchmurny bɛsˈxmurnɨ
adj charakteryzujący się brakiem chmur cloudless
bezcielesny
adj niemający ciała, nieistniejący fizycznie bodiless incorporeal
bezczelność bɛʃˈʧ̑ɛlnɔɕʨ̑
n nieliczenie się z nikim i niczym, zbytnia pewność siebie impudence insolence
bezczelny bɛʃˈʧ̑ɛlnɨ
adj cechujący się bezczelnością, zbytnią pewnością siebie, zuchwałością impudent insolent bold-faced brazen uppish
bezcześcić
v znieważać coś, pozbawiać czci desecrate profane
bezczynnie
adv w sposób bezczynny idly inactively
bezczynność bɛʃˈʧ̑ɨ̃nːɔɕʨ̑
n brak aktywności idleness inaction
bezczynny bɛʃˈʧ̑ɨ̃nːɨ
adj (książkowy) nic nierobiący inactive
bezcłowy
adj nieobjęty cłem; o zerowej stawce celnej duty-free tax-free
bezdech ˈbɛzdɛx
n (medycyna, medyczny) chorobowy lub wywołany celowo zanik oddechu; apnoea
bezdeszczowy ˌbɛzdɛʃˈʧ̑ɔvɨ
adj charakteryzujący się brakiem deszczu rainless
bezdomność bɛzˈdɔ̃mnɔɕʨ̑
n (socjologia, socjologiczny) problem społeczny, charakteryzujący się brakiem miejsca zamieszkania; homelessness
bezdomny bɛzˈdɔ̃mnɨ
adj taki, który nie ma domu homeless
bezduszny bɛzˈduʃnɨ
adj mający nieczuły i bezwzględny stosunek do otoczenia lub wyrażający taki stosunek heartless callous dull formal inanimate insensate
bezdymny
adj niewydzielający dymu smokeless
bezdyskusyjnie ˌbɛzdɨskuˈsɨjɲɛ
adv bezsprzecznie, zdecydowanie, niezaprzeczalnie indisputably unarguably
bezdzietność bɛʑˈʥ̑ɛtnɔɕʨ̑
n nieposiadanie potomstwa; childlessness
bezdzietny bɛʑˈʥ̑ɛtnɨ
adj niemający dzieci, potomstwa childless child-free childfree
bezdźwięczny
adj (językoznawstwo, językoznawczy) o spółgłoskach: taka przy wymawianiu, której nie drżą więzadła głosowe voiceless nie dający się usłyszeć soundless nie wydający dźwięku (głosu) voiceless soundless surd
bezgorączkowy ˌbɛzɡɔrɔ̃n͇ʧ̑ˈkɔvɨ
adj (medycyna, medyczny) taki, który objawia się bez gorączki afebrile
bezgranicznie
adv (książkowy) w sposób bezgraniczny, w najwyższym stopniu boundlessly immensely limitlessly unlimitedly
bezgraniczny ˌbɛzɡrãˈɲiʧ̑nɨ
adj taki, który nie ma granic; nie jest ograniczony czymś boundless immeasurable implicit infinite limitless
bezgrzeszny
adj (poetycki, poetycko) bez grzechu, wolny od grzechu, niewinny sinless
bezgwiezdny
adj nie mający gwiazd starless
bezimienny ˌbɛzʲĩˈmʲjɛ̃nːɨ
adj nie mający imienia czy nazwy nameless innominate anonymous unnamed
bezinteresowny ˌbɛzʲĩntɛrɛˈsɔvnɨ
adj taki, który nie oczekuje korzyści ze swoich szlachetnych działań, czynów, dobrych uczynków selfless altruistic unselfish
bezkarność
n uchodzenie przewinień bez kary, brak obaw przed ukaraniem impunity
bezkarny
adj taki, który uchodzi bez kary unpunished
bezkofeinowy ˌbɛskɔfɛ<sup>j</sup>ĩˈnɔvɨ
adj niezawierający kofeiny decaffeinated caffeine-free decaf
bezkompromisowy ˌbɛskɔ̃mprɔ̃mʲiˈsɔvɨ
adj nieidący na kompromisy, nieuznający kompromisów intransigent uncompromising
bezkonfliktowy
adj nie wywołujący konfliktów, stroniący od agresji, przyjazny frictionless
bezkonkurencyjnie
adv w taki sposób, któremu nikt nie może dorównać matchlessly peerlessly
bezkrwawy
adj taki, który obywa się bez rozlewu krwi bloodless
bezkrytycznie ˌbɛskrɨˈtɨʧ̑ʲɲɛ
adv w sposób bezkrytyczny, bez słowa krytyki indiscriminately
bezkrytyczny ˌbɛskrɨˈtɨʧ̑nɨ
adj pozbawiony krytyki, całkowicie coś akceptujący bez słowa sprzeciwu uncritical
bezkręgowiec
n (zoologia, zoologiczny) zwierzę nie mające szkieletu; invertebrate
bezksiężycowy
adj pozbawiony widoku księżyca, światła księżycowego moonless
bezkształtny bɛsˈkʃtawtnɨ
adj o niewyraźnym, nieregularnym kszatłcie formless shapeless unformed
bezlistny bɛzˈlʲistnɨ
adj taki, który nie ma liści leafless
bezlitosny ˌbɛzlʲiˈtɔsnɨ
adj okrutny; taki, który nie ma litości merciless ruthless
bezludny bɛzˈludnɨ
adj taki, gdzie nie ma ludzi; niezamieszkały przez ludzi, niebędący zaludnionym uninhabited
bezmiar ˈbɛzmʲjar
n niezmierzona, nieograniczona przestrzeń vastness
bezmierny
adj ogromny tak, że aż niemożliwy do zmierzenia immeasurable
bezmięsny bɛzˈmʲjɛ̃w̃snɨ
adj o dniu, tygodniu itp.: taki, w którym nie je się mięsa, nie prowadzi się sprzedaży mięsa meatless o jedzeniu, diecie: niezawierający mięsa, pozbawiony mięsa meatless
bezmocz ˈbɛzmɔʧ̑
n (medycyna, medyczny) brak wydalania lub wytwarzania moczu; anuria
bezmyślnie bɛzˈmɨɕl̥ʲɲɛ
adv w sposób bezmyślny, bez namysłu mindlessly
bezmyślny
adj taki, który nad niczym się nie zastanawia; (także, też) świadczący o takiej cesze thoughtless
beznadzieja ˌbɛznaˈʥ̑ɛ̇ja
n stan desperacji, utraty nadziei, rozpacz despair desperation
beznadziejnie ˌbɛznaˈʥ̑ɛ̇jɲɛ
adv (potocznie, potoczny) bardzo źle, kiepsko hopelessly
beznadziejność ˌbɛznaˈʥ̑ɛ̇jnɔɕʨ̑
n cecha tego, co beznadziejne; stan beznadziei hopelessness
beznadziejny ˌbɛznaˈʥ̑ɛ̇jnɨ
adj pozbawiony wszelkiej nadziei hopeless kiepski, bardzo słaby hopeless
beznamiętność ˌbɛznãˈmʲjɛ̃ntnɔɕʨ̑
n cecha tego, kto lub co jest beznamiętne; obojętność, apatia indifference emotionlessness impassiveness insensibility stoicism
beznamiętny ˌbɛznãˈmʲjɛ̃ntnɨ
adj pozbawiony emocji, emocjonalnego zaangażowania; obojętny, chłodny indifferent emotionless impassive insensible neutral stoic
bezobjawowy
adj (medycyna, medyczny) taki, który nie daje objawów asymptomatic
bezodpadowy
adj nie wytwarzający odpadów, nie powodujący powstawania odpadów waste-free wasteless
bezodpływowy
adj taki, który nie ma odpływu, nie uchodzi z niego żadna rzeka undrained
bezoki
adj niemający oczu eyeless
bezokienny
adj nie mający wcale okien windowless
bezokolicznik ˌbɛzɔkɔˈlʲiʧ̑ʲɲik
n (gramatyka) forma czasownika zazwyczaj (zależnie od języka) nieokreślająca czasu, rodzaju, liczby, osoby, trybu, strony ani aspektu; infinitive
bezoperacyjny
adj (medycyna, medyczny) taki, w którym nie wykonuje się operacji non-invasive
bezosobowo ˌbɛzɔsɔˈbɔvɔ
adv od: bezosobowy impersonally
bezosobowy ˌbɛzɔsɔˈbɔvɨ
adj taki, który nie jest skierowany do żadnej osoby impersonal
bezowocność
n cecha tego, co bezowocne bootlessness
bezowocny ˌbɛzɔˈvɔʦ̑nɨ
adj (książkowy) nieprzynoszący pomyślnych rezultatów fruitless bootless futile sleeveless vain
bezołowiowy
adj niezawierający ołowiu unleaded
bezpartyjny
adj (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) nie należący do żadnego ze stronnictw albo partii politycznych non-partisan nonpartisan
bezpański
adj (książkowy) nienależący do nikogo, niemający właściciela stray
bezpaństwowy
adj nie mający przynależności państwowej; nie należący do żadnego z państw stateless
bezpestkowy ˌbɛspɛˈstkɔvɨ
adj nie zawierający pestek seedless
bezpieczeństwo ˌbɛspʲjɛˈʧ̑ɛ̃j̃stfɔ
n stan braku zagrożenia, obawy, powodów do strachu; bycie bezpiecznym safety
bezpiecznie bɛsˈpʲjɛʧ̑ʲɲɛ
adv w sposób bezpieczny safely
bezpiecznik bɛsˈpʲjɛʧ̑ʲɲik
n podzespół chroniący przed nieprawidłowym działaniem urządzenia lub sieci (np. elektrycznej, gazowej); fuse
bezpieczny bɛsˈpʲjɛʧ̑nɨ
adj taki, który nie jest zagrożony, któremu nic nie grozi safe taki, który nie stwarza zagrożenia safe
bezpieka
n (potocznie, potoczny) (pejoratywnie, pejoratywny) aparat bezpieczeństwa w PRL Bezpieka
bezpodstawnie ˌbɛspɔtˈstavʲɲɛ
adv w sposób bezpodstawny groundlessly
bezpodstawny ˌbɛspɔtˈstavnɨ
adj nieuzasadniony, niesłuszny, nie mający słusznych podstaw groundless unfounded unsubstantiated
bezpostaciowy
adj nie mający, nie przyjmujący żadnej postaci amorphous
bezpotomnie
adv (przestarzałe, przestarzały) (książkowy) nie mając potomstwa childlessly
bezpowrotnie
adv nieodwołalnie, nieodwracalnie irrevocably
bezpośredni ˌbɛspɔɕˈrɛdʲɲi
adj taki, który nie działa zgodnie z konwencjami lub konwenansami; jest szczery, naturalny explicit taki, który nie ma pośredników ani ogniw pośrednich; taki, który trafia do kogoś lub czegoś wprost explicit
bezpośrednio ˌbɛspɔɕˈrɛdʲɲɔ
adv w sposób bezpośredni directly
bezpośredniość ˌbɛspɔɕˈrɛdʲɲɔ̇ɕʨ̑
n cecha tego, kto jest bezpośredni directness straightforwardness
bezprawie
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) stan, w którym nie są ustanowione lub przestrzegane normy prawne anomie anomy illegality unlawfulness (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) czyn bezprawny lawlessness anarchy
bezprawnie
adv w sposób bezprawny, niezgodnie z prawem illicitly unlawfully wrongfully
bezprawny
adj (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) niezgodny z przepisami prawa illegal unlawful illegitimate lawless malfeasant undue
bezprecedensowy
adj (książkowy) bez precedensu unprecedented
bezpretensjonalny
adj prosty, swobodny i naturalny unpretending unpretentious
bezprzewodowy
adj (technologia, technika, techniczny) taki, który obywa się bez przewodów elektrycznych wireless cordless
bezprzyczynowy
adj nie mający przyczyny causeless
bezpłatny bɛsˈpwatnɨ
adj taki, za który nie pobiera się opłaty free of charge gratuitous toll-free
bezpłciowy
adj (biologia, biologiczny) niewykazujący cech płciowych; bez udziału płci asexual (potocznie, potoczny) (pogardliwie) niemający charakteru insipid
bezpłetwiec
n (ornitologia, ornitologiczny) Anseranas semipalmata, gatunek ptaka z rzędu blaszkodziobych; magpie-goose
bezradność bɛzˈradnɔɕʨ̑
n niemożność poradzenia sobie, zwłaszcza w trudnej sytuacji; helplessness
bezrobocie ˌbɛzrɔˈbɔʨ̑ɛ
n (ekonomia, ekonomiczny) stan, w którym część osób zdolnych do pracy i chcących ją podjąć nie może jej znaleźć; unemployment
bezrobotny ˌbɛzrɔˈbɔtnɨ
adj bez pracy, bez zajęcia unemployed jobless
bezrogi
adj (zoologia, zoologiczny) nie mający rogów hornless
bezrolny
adj nie posiadający własnej ziemi, gospodarstwa rolnego landless lotless
bezrybny
adj taki, w którym nie ma ryb fishless
bezrękawnik ˌbɛzrɛ̃ŋˈkavʲɲik
n (potocznie, potoczny) element stroju (kamizelka lub sukienka) bez rękawów, noszony na bluzkę lub sweter gilet pinafore singlet slipover tank top
bezręki bɛzˈrɛ̃ŋʲci
adj niemający rąk handless
bezsenność bɛsˈːɛ̃nːɔɕʨ̑
n (fizjologia, fizjologiczny) niemożność zaśnięcia; insomnia
bezsenny bɛsˈːɛ̃nːɨ
adj spędzony bez spania sleepless
bezsens ˈbɛsːɛ̃w̃s
n brak sensu, uzasadnienia w czymś absurdity nonsense senselessness
bezsensowność
n brak sensu czegoś nonsensicality nonsensicalness
bezsensowny ˌbɛsːɛ̃w̃ˈsɔvnɨ
adj taki, który jest pozbawiony sensu, uzasadnienia nonsensical absurd
bezsilnie
adv w sposób bezsilny effetely
bezsilność
n cecha tego, co bezsilne; cecha osoby bezsilnej powerlessness
bezsilny bɛɕˈːilnɨ
adj bez sił, niezdolny do walki infirm helpless toothless taki, który nie potrafi z czymś się zmagać powerless helpless impotent
bezsoczewkowy
adj nie mający soczewek lensless
bezsporny
adj taki, który nie budzi wątpliwości incontestable incontrovertible indisputable unanswerable undisputed
bezsprzeczny
adj taki, który nie budzi sprzeciwu undisputed
bezspójnikowy
adj (gramatyka) nie zawierający spójnika asyndetic
bezstronnie
adv w sposób bezstronny, obiektywnie disinterestedly even-handedly evenhandedly impartially unbiasedly
bezstronność
n cecha tego, co jest bezstronne, kto jest bezstronny impartiality candor candour evenness
bezszeryfowy
adj (termin typograficzny) o krojach pisma: nie mający szeryfów, czyli ozdobnych zakończeń znaków sans serif sans-serif
bezszwowy
adj nie mający szwów, wykonany bez użycia szwów seamless
bezsłowny
adj wyrażony lub odbywający się bez użycia słów wordless
beztlenowy
adj taki, który nie zawiera tlenu oxygen-free taki, który obywa się bez tlenu anaerobic
beztroska bɛsˈtrɔska
n brak trosk, zmartwień unconcern nieprzejmowanie się niczym, brak dbałości o coś levity
beztroski bɛsˈtrɔsʲci
adj nie mający trosk, zmartwień carefree
beztrosko
adv w sposób beztroski carefreely
bezustannie
adv bez przerwy, ciągle, nieprzerwanie continuously ceaselessly continually incessantly unremittingly
bezustanny
adj taki, który trwa ciągle, bez przerwy incessant ceaseless perpetual
bezużyteczny ˌbɛzuʒɨˈtɛʧ̑nɨ
adj taki, z którego nie ma żadnego użytku useless
bezwartościowy ˌbɛzvartɔɕˈʨ̑ɔvɨ
adj nieposiadający żadnej wartości worthless
bezwarunkowo
adv bez względu na cokolwiek, bez stawiania warunków unconditionally imperatively no strings attached
bezwarunkowy ˌbɛzvarũŋˈkɔvɨ
adj nieograniczony warunkami, niezależny od żadnych warunków; całkowity, absolutny, zupełny unconditional absolute implicit unconditioned unquestioning
bezwiedny
adj wykonany bez udziału świadomości mechanical
bezwietrzny bɛzˈvʲjɛṭʃnɨ
adj charakteryzujący się brakiem wiatru windless
bezwodnik octowy bɛzˈvɔdʲɲik ɔʦ̑ˈtɔvɨ
n (chemia, chemiczny) związek organiczny; bezbarwna ciecz o ostrym zapachu octu; acetic anhydride
bezwodny
adj (chemia, chemiczny) niezawierający wody w swej strukturze krystalicznej anhydrous pozbawiony wody, wilgoci arid anhydrous waterless
bezwonny bɛzˈvɔ̃nːɨ
adj niemający zapachu odorless odourless scentless
bezwstydnie
adv w sposób bezwstydny brazenly immodestly shamelessly
bezwstydny bɛsˈfstɨdnɨ
adj taki, który nie odczuwa wstydu; bez skrupułów shameless taki, który świadczy o braku skromności shameless
bezwymiarowy
adj (fizyka, fizyczny) nie posiadający jednostki miary dimensionless nie mający wymiarów dimensionless
bezwzględnie
adv w sposób całkowity, zupełnie absolutely w sposób surowy, okrutny cruelly
bezwzględność
n (rzeczownik odprzymiotnikowy) od: bezwzględny inexorability ruthlessness severity
bezwzględny bɛzˈvzɡlɛ̃ndnɨ
adj (matematyka, matematyczny) pozbawiony znaku, będący wynikiem wartości bezwzględnej absolute (metrologia, metrologiczny) wyrażony w tych samych jednostkach, co mierzona wielkość absolute niezależny od okoliczności, nieuwarunkowany implicit ściśle wymagany, niedopuszczający wyjątków implicit okrutny, pozbawiony współczucia cut-throat heartless ruthless
bezwładność bɛzˈvwadnɔɕʨ̑
n (fizyka, fizyczny) opór ciała materialnego przy przyspieszaniu inertia
bezzapachowo
adv (rzadki, rzadko używany) w sposób bezzapachowy flavourlessly
bezzapachowy ˌbɛzːapaˈxɔvɨ
adj taki, który nie ma zapachu odorless unscented fragrance-free odourless
bezzałogowy
adj (lotnictwo, lotniczy) (astronautyka, astronautyczny) taki, który nie ma załogi unmanned
bezzwłocznie bɛzˈːvwɔʧ̑ʲɲɛ
adv w sposób bezzwłoczny, natychmiast forthright instantaneously instantly
bezzwłoczny
adj mający nastąpić natychmiast, bez zwłoki prompt
bezzębność bɛzˈːɛ̃mbnɔɕʨ̑
n brak zębów toothlessness
bezzębny bɛzˈːɛ̃mbnɨ
adj taki, który nie ma zębów; pozbawiony zębów toothless
bezład
n stan braku ładu, porządku disjointedness welter
bezładnie
adv bez ładu; w bałaganie; bez organizacji confusedly in confusion
bezładny
adj pozbawiony ładu, porządku confused disorderly
bezśnieżny bɛɕˈːɲɛʒnɨ
adj charakteryzujący się brakiem śniegu snowless
bełkot ˈbɛwkɔt
n (potocznie, potoczny) wypowiedź nie mająca sensu, z której nic konkretnego nie wynika; mowa trawa, pustosłowie gibberish gobbledygook mumbo jumbo niewyraźna mowa, bełkotanie stammer
bełkotać
v wypowiadać słowa w sposób bardzo niewyraźny, trudny do zrozumienia babble sputter
bełt bɛwt
n lotka, nasada strzały z piórami fletch pocisk kuszy; bolt
beż bɛʃ
n kolor podobny do koloru kawy z mlekiem beige
beżowo bɛˈʒɔvɔ
adv (odprzymiotnikowy) → beżowy beige
beżowy bɛˈʒɔvɨ
adj mający kolor kawy z mlekiem lub piasku beige
biatlon
n (sport, sportowy) zimowa dyscyplina sportu składająca się z biegu narciarskiego i strzelania; biathlon
biatlonista
n (sport, sportowy) sportowiec, który uprawia biatlon biathlete
biała herbata ˈbʲjawa xɛrˈbata
n herbata powstająca z młodych pączków i pochodząca z chińskich prowincji white tea
biała magia ˈbʲjawa ˈmaɟja
n (ezoteryka) magia niewykorzystująca sił zła, mająca na celu uzyskanie dobroczynnego skutku; white magic
biała rdza ˈbʲjawa ˈrʣ̑a
n (rolnictwo, rolniczy) Puccinia horiana, pasożytniczy grzyb, powodujący powstawanie na roślinach błyszczących, jasnych pęcherzyków z zarodnikami white rust
białaczka bʲjaˈwaʧ̑ka
n (medycyna, medyczny) nadmierne wytwarzanie białych krwinek; leukaemia
białawy bʲjaˈwavɨ
adj mający kolor podobny do białego; niezupełnie biały, prawie biały, jasny whitish
białko ˈbʲjawkɔ
n (anatomia, anatomiczny) (potocznie, potoczny) biała część oka (gałki ocznej), znajdująca się dookoła tęczówki white (biochemia, biochemiczny) wielocząsteczkowy związek organiczny zbudowany z aminokwasów; protein (biologia, biologiczny) (anatomia, anatomiczny) (kulinaria) płynna i przezroczysta substancja otaczająca żółtko ptasich jaj egg white
białko surowe ˈbʲjawkɔ suˈrɔvɛ
n (spożywczy) białko wchodzące w skład pasz, karm itp.; crude protein
białkomocz
n (medycyna, medyczny) obecność białka w moczu; proteinuria
biało-czarny ˌbʲjawɔ‿ˈʧ̑arnɨ
adj taki, który ma dwa kolory: biały i czarny black and white
białogłowy ˌbʲjawɔˈɡwɔvɨ
adj taki, który ma białą głowę white-headed
białokarpacki
adj dotyczący Białych Karpat, związany z Białymi Karpatami, pochodzący z Białych Karpat White Carpathian
białoruski ˌbʲjawɔˈrusʲci
adj dotyczący Białorusi lub Białorusinów, charakterystyczny dla Białorusi lub Białorusinów Belarusian Belorussian Belarussian
białoruski ˌbʲjawɔˈrusʲci
n (językoznawstwo, językoznawczy) język wschodniosłowiański używany na Białorusi; Belarusian Belarussian Belorussian
białorzytka ˌbʲjawɔˈʒɨtka
n (ornitologia, ornitologiczny) Oenanthe oenanthe, niewielki ptak wędrowny półkuli północnej zamieszkujący tereny otwarte, często kamieniste; wheatear
białoskórnictwo ˌbʲjawɔskurʲˈɲiʦ̑tfɔ
n dział garbarstwa zajmujący się wyprawianiem skór miękkich na rękawiczki i odzież tawing
białozór bʲjaˈwɔzur
n (ornitologia, ornitologiczny) Falco rusticolus, zagrożony wyginięciem duży ptak drapieżny półkuli północnej; gyrfalcon
białość
n cecha tego co białe whiteness
biały ˈbʲjawɨ
adj mający bardzo jasną barwę przeciwstawną do czarnego, taką jak czysty śnieg, mleko itp. white
biały ˈbʲjawɨ
n człowiek rasy białej White
biały fosfor ˈbʲjawɨ ˈfɔsfɔr
n (chemia, chemiczny) silnie żrąca, biała, lepka, woskowata substancja o właściwościach wysoce toksycznych; white phosphorus
biały kruk ˈbʲjawɨ ˈkruk
n (przenośnie, przenośnia) bardzo rzadki egzemplarz książki, publikacji lub innej rzeczy rare book (przenośnie, przenośnia) człowiek o nietypowych dla danego społeczeństwa poglądach, sposobie życia, upodobaniach as scarce as hen's teeth
biały ser ˈbʲjawɨ ˈsɛr
n (spożywczy) ser twarogowy, świeży, niedojrzewający farmer cheese
biały znak ˈbʲjawɨ ˈznak
n (informatyka, informatyczny) spacja, znak tabulacji, znak końca linii, lub dowolny inny znak niemający kształtu na ekranie white space whitespace whitespace character
biblijnie
adv właściwie dla Biblii biblically
biblijny bʲiˈblʲijnɨ
adj pochodzący z Biblii, związany z Biblią, charakterystyczny dla Biblii biblical
bibliofil bʲiˈblʲjɔfʲil
n miłośnik książek bibliophile book worm
bibliofilski
adj związany z bibliofilami, zbieraniem książek, przeznaczony dla bibliofili bibliophilic bibliophile
bibliograf
n (rzadki, rzadko używany) specjalista w dziedzinie bibliografii bibliographer
bibliografia ˌbʲiblʲjɔˈɡrafʲja
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) nauka zajmująca się teoretycznym i praktycznym badaniem oraz opisywaniem dokumentów pisanych; bibliology wykaz odrębnych jednostek piśmienniczych, zestawiony z utworzonych według ustalonych zasad opisów bibliograficznych; bibliography
bibliolatra
n ten, kto popada w bibliolatrię bibliolater bibliolatrist
bibliolatria
n oddawanie zbytniej czci Biblii, kult Biblii bibliolatry
bibliologia ˌbʲiblʲjɔˈlɔɟja
n nauka o książce bibliology
bibliomania
n zamiłowanie albo obsesja posiadania i gromadzenia książek, zwłaszcza rzadkich czy cennych bibliomania
biblioteka ˌbʲiblʲjɔˈtɛka
n instytucja zajmująca się gromadzeniem i wypożyczaniem książek; budynek tej instytucji; library (informatyka, informatyczny) zbiór programów, procedur, elementów graficznych itp., które mogą być używane w innych programach; library mebel do przechowywania książek bookcase
bibliotekarz ˌbʲiblʲjɔˈtɛkaʃ
n pracownik biblioteki; librarian
biblistyka
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) szereg dyscyplin naukowych zajmujących się badaniem Biblii; biblical study
bibuła
n rodzaj porowatego papieru o właściwościach chłonnych; blotting paper
bicie ˈbʲiʨ̑ɛ
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) uderzanie strun gitary dłonią, grając akordami beat heartbeat peal pound ring strike (rzeczownik odczasownikowy) od: bić beat thrash whip wytłaczanie monet lub medali coin coinage mint
bicykl ˈbʲiʦ̑ɨkl̥
n (historia, historyczny, historycznie) dawny rower, zwykle o kołach różnej wielkości; penny-farthing
bicz bʲiʧ̑
n kilka splecionych ze sobą rzemieni przymocowanych do drewnianej rękojeści whip
bidet ˈbʲidɛt
n urządzenie sanitarne służące do higieny intymnej; bidet
bidon ˈbʲidɔ̃n
n butelka na płyny konsumpcyjne zakładana na ramę rowerową; bike bicycle water bottle
bidul
n (potocznie, potoczny) dom dziecka orphanage
biec bʲjɛʦ̑
v prowadzić w jakimś kierunku lead szybko poruszać się na nogach w krokach, podczas których następuje jednoczesne oderwanie obu nóg od ziemi run trot
bieda ˈbʲjɛda
n stan braku środków do życia poverty
biedactwo
n ze współczuciem: osoba biedna lub nieszczęśliwa poor thing
biedaczek
n ze współczuciem: osoba biedna lub nieszczęśliwa poor beggar poor fellow
biedaczyna
n (potocznie, potoczny) ze współczuciem: osoba biedna lub nieszczęśliwa poor beggar poor fellow
biedaczysko
n ze współczuciem: osoba biedna lub nieszczęśliwa poor beggar poor fellow
biedak ˈbʲjɛdak
n osoba, której brakuje środków do życia poor ze współczuciem o kimś poor
biednemu zawsze wiatr w oczy bʲjɛdˈnɛ̃mu ˈzafʃɛ ˈvʲjadr ˈv‿ɔʧ̑ɨ
proverb biednej osobie zawsze wszystko dzieje się na przekór it never rains but it pours
biedny ˈbʲjɛdnɨ
adj ze współczuciem o kimś; poszkodowany poor
biedny jak mysz kościelna ˈbʲjɛdnɨ ˈjak ˈmɨʃ kɔɕˈʨ̑ɛlna
adj bardzo biedny poor as a church mouse
biedronka bʲjɛˈdrɔ̃nka
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) (potocznie, potoczny) biedronka siedmiokropka, Coccinella septempunctata, biedronka (1.1) o czerwonych skrzydłach w siedem czarnych kropek; ladybird ladybug (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) chrząszcz z rodziny Coccinellidae, biedronkowatych; lady beetle
bieg bʲjɛk
n (sport, sportowy) konkurencja sportowa, w której chodzi o jak najszybsze dobiegnięcie do mety run race poruszanie się przez krótkie i szybkie podskoki run postępowanie, rozwój zdarzenia lub procesu course prąd wody, nurt course current
bieg płotkarski ˈbʲjɛk pwɔtˈkarsʲci
n (sport, sportowy) rodzaj biegów lekkoatletycznych, w którym zawodnicy pokonują równomiernie rozstawione płotki; hurdling hurdle race
biegacz ˈbʲjɛɡaʧ̑
n (sport, sportowy) osoba uprawiająca jedną z dyscyplin lekkoatletycznych – biegi runner
bieganie bʲjɛˈɡãɲɛ
n (sport, sportowy) dyscyplina sportowa running
biegać ˈbʲjɛɡaʨ̑
v przemieszczać się szybkimi krokami, podczas których następuje jednoczesne oderwanie obu nóg od ziemi, być w ruchu, uprawiać biegi run
biegle
adv z łatwością fluently proficiently
biegun ˈbʲjɛɡũn
n element takich przedmiotów jak koń na biegunach, lub fotel bujany, wygięty pręt na którym buja się dany przedmiot rocker jeden z dwóch punktów na powierzchni obracającego się ciała niebieskiego, przez które przechodzi jego oś obrotu pole miejsce z jakiegoś względu najdalsze lub posiadające najbardziej ekstremalne cechy; pole (fizyka, fizyczny) (zobacz) biegun elektryczny pole (fizyka, fizyczny) (zobacz) biegun magnetyczny pole
biegun magnetyczny ˈbʲjɛɡũn ˌmaɡnɛˈtɨʧ̑nɨ
n (fizyka, fizyczny) miejsce w materiale magnetycznym, w którym natężenie pola magnetycznego jest największe; magnetic pole (geografia, geograficzny) miejsce, w którym linie ziemskiego pola magnetycznego tworzą z powierzchnią Ziemi kąt prosty; magnetic pole
biegunka bʲjɛˈɡũnka
n (medycyna, medyczny) częste wypróżnianie stolcem o rzadkiej konsystencji; diarrhea diarrhoea
biegunkowy
adj (medycyna, medyczny) związany z biegunką, dotyczący biegunki diarrheal
biegus rdzawy ˈbʲjɛɡus ˈrʣ̑avɨ
n (ornitologia, ornitologiczny) Calidris canutus, gatunek ptaka z rodziny bekasowatych; Red Knot
biegus zmienny ˈbʲjɛɡuz ˈːmʲjɛ̃nːɨ
n (ornitologia, ornitologiczny) gatunek ptaka z rodziny bekasowatych; dunlin
biegłość ˈbʲjɛɡwɔɕʨ̑
n doświadczenie w robieniu czegoś; nabyta wiedza umożliwiająca posiadanie praktycznej zdolności skill
biel bʲjɛl
n biały kolor; white
bielaczek bʲjɛˈlaʧ̑ɛk
n (ornitologia, ornitologiczny) Mergus albellus, tracz bielaczek, gatunek z rodziny kaczkowatych; smew
bielik ˈbʲjɛlʲik
n (ornitologia, ornitologiczny) Haliaeetus albicilla, duży drapieżnik zamieszkujący północną Eurazję; Sea Eagle White-tailed Eagle
bielizna bʲjɛˈlʲizna
n odzież spodnia, np. majtki, biustonosz, podkoszulka underclothes underwear lingerie wyroby z tkaniny, używane w domu linen
bielić
v malować wapnem rozpuszczonym w wodzie whitewash pokrywać rzeczy metalowe cynową powłoką bleach
bieliźniarka ˌbʲjɛlʲiʑˈɲarka
n szafa na bieliznę linen chest
bielmo ˈbʲjɛlmɔ
n (botanika, botaniczny) rodzaj tkanki miękiszowa nasion roślin okrytonasiennych; endosperm
biennale bʲjɛ̃nˈːalɛ
n (książkowy) wydarzenie artystyczne (wystawa, festiwal) odbywające się co dwa lata lub trwające dwa lata biennale
bierki ˈbʲjɛrʲci
n gra polegająca na podnoszeniu uprzednio rozsypanych patyczków (bierek) tak, aby nie poruszyć innych; pick-a-stick pick-up hole pick-up sticks
bierne palenie ˈbʲjɛrnɛ paˈlɛ̃ɲɛ
n zjawisko polegające na mimowolnym wdychaniu szkodliwych dla zdrowia substancji wydzielących się podczas palenia tytoniu (najczęściej papierosów); environmental tobacco smoke passive smoking second-hand smoking secondhand smoke
biernik ˈbʲjɛrʲɲik
n (gramatyka) czwarty przypadek deklinacji, odpowiada na pytania: kogo? co?; accusative accusative case
biernikowy ˌbʲjɛrʲɲiˈkɔvɨ
adj (gramatyka) dotyczący biernika accusative
bierność ˈbʲjɛrnɔɕʨ̑
n (chemia, chemiczny) niewchodzenie w reakcje chemiczne inactivity brak inicjatywy passivity
bierny ˈbʲjɛrnɨ
adj (gramatyka) związany ze stroną bierną passive niewykazujący inicjatywy passive
bierny palacz ˈbʲjɛrnɨ ˈpalaʧ̑
n osoba narażana na bierne palenie secondhand smoker
bierwiono bʲjɛrˈvʲjɔ̃nɔ
n pień drzewa oczyszczony z gałęzi, czasem także z kory log spory kawałek drewna przeznaczony na opał log
bierzmowanie ˌbʲjɛʒmɔˈvãɲɛ
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w Kościele katolickim i Cerkwi prawosławnej sakrament potwierdzenia dojrzałości chrześcijańskiej; confirmation
bierzmować bʲjɛʒˈmɔvaʨ̑
v (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) udzielać sakramentu bierzmowania confirm
bies bʲjɛs
n zły duch, szatan, czart; bes bies
biesiada bʲjɛ̇ˈɕada
n wystawne przyjęcie, któremu często towarzyszą śpiewy lub tańce feast
biesiadnik
n (książkowy) uczestnik biesiady commensal
bieżnia ˈbʲjɛʒʲɲa
n (sport, sportowy) specjalny tor do uprawiania biegów lekkoatletycznych; running track
bieżnik ˈbʲjɛʒʲɲik
n (motoryzacja) zewnętrzna, ochronna warstwa opony z wgłębieniami na powierzchni, które poprawiają jej przyczepność; tread podłużna serweta na ławę lub stół runner
bieżąca woda
n woda doprowadzana od ujęcia do użytkowników w sposób ciągły przez system rur running water tap water
bieżący bʲjɛˈʒɔ̃nʦ̑ɨ
adj taki, który właśnie, obecnie trwa current present
big-band
n zespół muzyczny, który wykonuje utwory jazzowe lub rozrywkowe big band
bigamia bʲiˈɡãmʲja
n pozostawanie w związku małżeńskim z dwiema osobami; bigamy
bigamiczny
adj związany z bigamią, dotyczący bigamii; będący bigamią bigamous
bigamista
n ten, kto popełnia bigamię tzn. ma dwie żony bigamist
bigoreksja
n (psychologia, psychologiczny) (medycyna, medyczny) męska odmiana anoreksji; zaburzenie polegające na obsesyjnej dbałości o masę mięśniową bazujące na przekonaniu, że nie jest się wystarczająco muskularnym/że nie ma się wystarczająco dużych mięśni; obsesja na punkcie umięśnionego ciała bigorexia muscle dysmorphia
bigot ˈbʲiɡɔt
n (książkowy) (pogardliwie) ktoś przesadnie religijny lub gorliwie manifestujący swą religijność bigot
bigoteria ˌbʲiɡɔˈtɛrʲja
n (książkowy) dewocja bigotry
bigoteryjny ˌbʲiɡɔtɛˈrɨjnɨ
adj właściwy bigotowi i bigoterii bigoted
bijatyka
n bójka z udziałem większej liczby osób brawl melee mix punch-up slugfest stew
bijekcja
n (matematyka, matematyczny) funkcja wzajemnie jednoznaczna; bijection
biker rock
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) rock związany z subkulturą motocyklową, którego teksty nawiązują do szaleńczej jazdy na motorach biker rock
bikini bʲiˈcĩɲi
n dwuczęściowy damski kostium plażowy; bikini
bikorn ˈbʲikɔrn
n dwurożny kapelusz; bicorne
bilans
n (księgowość) sprawozdanie finansowe balance proporcje wpływów i wypływów balance
bilans tlenowy
n (chemia, chemiczny) wyrażona w procentach wagowych relacja pomiędzy ilością tlenu zawartą w materiale wybuchowym a ilością składników palnych, jak węgiel i wodór; oxygen balance
bilateralny ˌbʲilatɛˈralnɨ
adj dwustronny bilateral
bilbil
n (ornitologia, ornitologiczny) ptak z rodziny bilbili (Pycnonotidae); bulbul
bilbil arabski
n (ornitologia, ornitologiczny) Pycnonotus xanthopygos, gatunek ptaka z rodziny bilbili; white-spectacled bulbul
bilet ˈbʲilɛt
n dokument zezwalający na przejazd pociągiem, autobusem, samolotem itp., albo na wstęp do kina lub teatru ticket
bilet jednorazowy
n bilet w jedną stronę, jednorazowego użytku one way ticket single ticket
bileter bʲiˈlɛtɛr
n pracownik teatru, kina itp. kontrolujący bilety przy wejściu attendant
biletomat ˌbʲilɛˈtɔ̃mat
n automat służący do zakupu biletu; ticket vending machine
biliard ˈbʲilʲjart
n (matematyka, matematyczny) liczba o wartości 1 000 000 000 000 000 = 1015; quadrillion
bilion ˈbʲilʲjɔ̃n
n liczba o wartości: 1 000 000 000 000 = 1012; trillion billion
bilirubina ˌbʲilʲiruˈbʲĩna
n (biochemia, biochemiczny) barwnik organiczny, końcowy produkt degradacji hemu; bilirubin
billboard
n duża przydrożna tablica reklamowa billboard hoarding
bilokacja
n (ezoteryka) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) jednoczesne przebywanie w dwóch odległych od siebie miejscach; bilocation
bima
n (architektura, architektoniczny) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (żydowski) podwyższenie stawiane w centrum synagogi, z którego odczytywana jest Tora; bema bima bimah
bimber ˈbʲĩmbɛr
n mocny alkohol domowej roboty, zazwyczaj wytwarzany nielegalnie; moonshine
binarny
adj (informatyka, informatyczny) (matematyka, matematyczny) zapisany w dwójkowym systemie liczbowym binary podwójny, złożony z dwóch części binary
bingo
interjection okrzyk zwycięstwa, wyrażający zadowolenie z czegoś bingo
bingo
n rodzaj gry hazardowej bingo
binominalny
adj mający dwa imiona albo dwie nazwy, złożony z dwóch imion lub nazw binomial
binturong bʲĩnˈturɔ̃ŋk
n (zoologia, zoologiczny) Arctictis binturong ssak leśny południowo-wschodniej Azji; binturong
bio- bʲjɔ
pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z życiem, procesami życiowymi bio-
biochemia bʲjɔˈxɛ̃mʲja
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) (edukacja, edukacyjny) nauka na pograniczu chemii organicznej i biologii zajmująca się substancjami organicznymi o znaczeniu biologicznym; biochemistry
biochemiczny
adj (biochemia, biochemiczny) związany z biochemią, rozumiany w zakresie biochemii biochemical
biocybernetyczny
adj odnoszący się do biocybernetyki, związany z biocybernetyką biocybernetic
biocybernetyka
n dział cybernetyki, badanie procesów sterowania w układach biologicznych; biocybernetics
biodegradowalny ˌbʲjɔdɛɡradɔˈvalnɨ
adj ulegający rozpadowi biologicznemu biodegradable
biodro ˈbʲjɔdrɔ
n (anatomia, anatomiczny) część ciała, którą stanowią: staw biodrowy, boczna część miednicy i górna zewnętrzna część uda hip
bioetyczny ˌbʲjɔɛˈtɨʧ̑nɨ
adj związany z bioetyką lub bioetykami bioethical
biofilm
n (biologia, biologiczny) wielokomórkowa struktura bakterii (i innych organizmów) otoczona warstwą substancji organicznych i nieorganicznych, produkowanych przez te drobnoustroje, wykazująca adhezję do powierzchni biologicznych i abiotycznych; biofilm
biogenetyczny
adj (biologia, biologiczny) związany z biogenezą, dotyczący biogenezy biogenetic
biogeografia ˌbʲjɔɡɛɔˈɡrafʲja
n nauka o rozmieszczeniu na Ziemi żywych organizmów; biogeography
biogeograficzny
adj (biologia, biologiczny) (geografia, geograficzny) związany z biogeografią, dotyczący biogeografii biogeographic biogeographical
biograf ˈbʲjɔɡraf
n autor biografii; biographer
biografia bʲjɔˈɡrafʲja
n opis życia i działalności jakiejś osoby; biography
biograficzny ˌbʲjɔɡraˈfʲiʧ̑nɨ
adj związany z biografią, dotyczący biografii biographical biographic
biolog ˈbʲjɔlɔk
n specjalista w zakresie biologii biologist kobieta biolog (1.1) biologist
biologia bʲjɔˈlɔɟja
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) (biologia, biologiczny) nauka przyrodnicza o życiu, rozwoju i ewolucji osobniczej; biology
biologicznie
adv w sposób dotyczący biologii, pod względem biologii biologically
biologiczny ˌbʲjɔlɔˈɟiʧ̑nɨ
adj związany z biologią, dotyczący biologii biological bio
biomasa bʲjɔ̃ˈmasa
n masa materii zawartej w organizmach żywych (zwykle podawana na metr kwadratowy lub sześcienny) biomass materia zawarta w organizmach żywych; biomass
biomedycyna ˌbʲjɔ̃mɛdɨˈʦ̑ɨ̃na
n dziedzina medycyny oparta na zasadach nauk biologicznych; biomedicine
biomedyczny ˌbʲjɔ̃mɛˈdɨʧ̑nɨ
adj związany z biomedycyną, dotyczący biomedycyny biomedical
biometryczny
adj związany z biometrią, dotyczący lub służący do pomiarów istot żywych, także do rozpoznawania cech lub tożsamości biometric
bioniczny bʲjɔ̇̃ˈɲiʧ̑nɨ
adj związany z bioniką bionic
bionika
n (biologia, biologiczny) (technologia, technika, techniczny) nauka badająca możliwości wykorzystania w technice (głównie w automatyce, elektronice i mechanice) wiedzy o budowie i funkcjonowaniu żywych organizmów; bionics
biopaliwo
n paliwo otrzymywane z biomasy; biofuel
biopsja ˈbʲjɔpsʲja
n (medycyna, medyczny) rodzaj specjalnego zabiegu diagnostycznego, będącego inwazyjną metodą pobrania materiału biologicznego z przypuszczalnie zmienionych chorobowo tkanek, który następnie jest oceniany morfologicznie z użyciem mikroskopu świetlnego; biopsy
biopsyjny
adj (medycyna, medyczny) dotyczący biopsji, związany z biopsją biopsic bioptic
bioróżnorodność ˌbʲjɔruʒnɔˈrɔdnɔɕʨ̑
n zróżnicowanie życia na wszelkich poziomach jego organizacji; biodiversity
biosynteza
n (biologia, biologiczny) tworzenie związków organicznych przez organizm żywy biosynthesis
biotechnologia ˌbʲjɔtɛxnɔˈlɔɟja
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) dyscyplina zajmująca się wykorzystaniem organizmów żywych (drobnoustrojów) do produkcji przemysłowej; biotechnology
biotop
n (biologia, biologiczny) (ekologia, ekologiczny) charakterystyczne środowisko występowania, siedlisko ekologiczne gatunku biotope
biotopowy
adj odnoszący się do biotopu, mający związek z biotopem biotope
biotyczny bʲjɔˈtɨʧ̑nɨ
adj (o relacjach ekologicznych) związany z organizmami żywymi, także będący wynikiem ich działania biotic
biotyna bʲjɔˈtɨ̃na
n (biochemia, biochemiczny) witamina B7, organiczny związek chemiczny rozpuszczalny w wodzie, odpowiedzialny za metabolizm tłuszczów i węglowodorów; biotin
birema
n (starożytność) (marynarka) (zobacz) diera bireme
birginiak bʲirʲˈɟĩɲak
n (ornitologia, ornitologiczny) Polysticta stelleri, pstrokaczka, kaczka srokata, gatunek kaczki edredonowej; Steller's eider
biseksualista ˌbʲisɛksu<sup>w</sup>aˈlʲista
n (seksuologia, seksuologiczny) osoba odczuwająca pociąg seksualny do ludzi obydwu płci bisexual
biseksualizm ˌbʲisɛksuˈ<sup>w</sup>alʲism̥
n (seksuologia, seksuologiczny) odczuwanie popędu płciowego do osobników obu płci; bisexuality
biseksualny ˌbʲisɛksuˈ<sup>w</sup>alnɨ
adj (medycyna, medyczny) (psychologia, psychologiczny) odczuwający pociąg seksualny do osobników obu płci bisexual
biskajski
adj związany z Bizkaią, dotyczący Bizkai Biscayan
biskajski
n (językoznawstwo, językoznawczy) dialekt języka baskijskiego używany w Bizkai Biscayan
biskup ˈbʲiskup
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w kościołach chrześcijańskich duchowny wysokiego szczebla, ze święceniami biskupimi, następca apostołów, najczęściej kieruje diecezją; bishop pontiff
biskupi bʲisˈkupʲi
adj (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) dotyczący biskupa, związany z biskupem episcopal episcopalian
biskupstwo
n (kościelny) (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) administracyjny okręg kościelny pod jurysdykcją biskupa bishopric
bistor ˈbʲistɔr
n (włókiennictwo) przędza syntetyczna produkcji polskiej o dużej puszystości; także tkanina, dzianina z tej przędzy; crimplene
bistro ˈbʲistrɔ
n (książkowy) niewielka restauracja, winiarnia, bar z zakąskami i napojami alkoholowymi; bistro
biszkopt ˈbʲiʃkɔpt
n lekkie, suche ciasto używane do wyrobów cukierniczych; sponge cake ciastko z biszkoptu (1.1) biscuit
bit bʲit
n (informatyka, informatyczny) (matematyka, matematyczny) najmniejsza porcja informacji, liczba binarna, mogąca przyjąć wartości 0 lub 1 bit (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) rytmiczne uderzenie odmierzające kolejne takty utworu beat
bita śmietana ˈbʲita ɕmʲjɛˈtãna
n (kulinaria) śmietana o wysokiej zawartości tłuszczu napowietrzona poprzez ubijanie, będąca dodatkiem do deserów, dekoracją napojów lub samodzielnym deserem; whipped cream
bitwa ˈbʲitfa
n (wojskowość, wojskowy) bezpośrednie starcie zbrojne wojsk skonfliktowanych stron; battle
biuletyn
n (drukarstwo, drukarski) małonakładowe wydawnictwo różnych instytucji, ugrupowań czy organizacji; bulletin
biuret
n (chemia, chemiczny) związek organiczny będący dimerem mocznika; biuret carbamylurea
biurko ˈbʲjurkɔ
n mebel, który służy do wygodnego pisania i czytania desk writing desk writing table
biuro ˈbʲjurɔ
n budynek lub pomieszczenie, w którym są wykonywane prace administracyjne, umysłowe, są zbierane i przetwarzane informacje; office
biuro matrymonialne ˈbʲjurɔ ˌmatrɨ̃mɔ̃ˈɲalnɛ
n forma działalności usługowej polegająca na pośredniczeniu w zawieraniu znajomości między osobami pragnącymi zawrzeć związek małżeński lonely hearts club marriage bureau
biuro nieruchomości
n (handel, handlowy) firma, której zadaniem jest pośredniczenie w kupnie lub sprzedaży nieruchomości estate agency
biuro podróży ˈbʲjurɔ pɔdˈruʒɨ
n instytucja organizująca wycieczki i pośrednicząca w sprzedaży biletów lotniczych, autobusowych itd. travel agency
biuro rzeczy znalezionych
n (turystyka, turystyczny) miejsce, w którym gromadzi się rzeczy znalezione, aby właściciele mogli je odzyskać lost and found lost luggage office lost property
biurokracja ˌbʲjurɔˈkraʦ̑ʲja
n (potocznie, potoczny) przesadna formalistyka w działalności urzędów, bezduszne przestrzeganie przepisów w załatwianiu spraw urzędowych i interesantów bureaucracy
biurokrata
n urzędnik ściśle przestrzegający i wymagający przestrzegania kwestii formalnych bureaucrat barnacle paper-pusher paper-shuffler pen pusher pencil pusher
biurokratyczny
adj związany z biurokracją, dotyczący biurokracji bureaucratic
biurowiec bʲjuˈrɔvʲjɛʦ̑
n (architektura, architektoniczny) budynek, w którym mieszczą się biura office block office building
biust bʲjust
n piersi kobiety breast popiersie bust
biustonosz bʲjuˈstɔ̃nɔʃ
n (krawiectwo) część garderoby podtrzymująca kobiece piersi; bra brassiere
biwak ˈbʲivak
n obozowanie pod gołym niebem w namiotach bivouak camp
bizantyjski ˌbʲizãnˈtɨjsʲci
adj (historia, historyczny, historycznie) od Bizancjum Byzantine byzantine
bizmut ˈbʲizmut
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Bi i liczbie atomowej 83; bismuth
biznes ˈbʲiznɛs
n interes, przedsięwzięcie przynoszące zysk business
biznesmen bʲizˈnɛsmɛ̃n
n osoba prowadząca własną firmę businessman
bizon ˈbʲizɔ̃n
n (zoologia, zoologiczny) największy stadny ssak Ameryki Północnej, zamieszkujący prerie i lasy; bison
bić bʲiʨ̑
v uderzać kogoś, zadawać komuś ból beat hit o sercu / pulsie normalna lub (częściej) wzmożona, czynność serca, odczuwalny puls beat hit w grach zabierać przeciwnikowi kartę, pionka, itp. beat hit
bić brawo ˈbʲiʥ̑ ˈbravɔ
v klaskać applaud clasp
biżuteria ˌbʲiʒuˈtɛrʲja
n przedmioty wyrabiane z metali szlachetnych i kamieni szlachetnych (lub ich imitacji) służące do ozdoby stroju, ciała; jewelry jewellery jewel
blacha ˈblaxa
n cienki, płaski kawałek metalu; sheet sheet metal metal plate
blady ˈbladɨ
adj (przenośnie, przenośnia) banalny, niewyróżniający się, nudny insipid mało wyrazisty indistinct o barwie skóry ludzkiej pozbawiony rumieńca, opalenizny, mający jasną karnację pale pallid o mało intensywnej barwie pale pallid
blady jak papier ˈbladɨ ˈjak ˈpapʲjɛr
adj bardzo blady white as paper
blady jak śmierć ˈbladɨ ˈjäc ˈɕmʲjɛrʲʨ̑
adj bardzo blady; śmiertelnie, trupio blady as pale as death
blamaż ˈblãmaʃ
n (książkowy) kompromitacja, ośmieszenie się discredit
blasfemia blasˈfɛ̃mʲja
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (przestarzałe, przestarzały) bluźnierstwo blasphemy
blask blask
n (książkowy) świetność, gloria glamour jaskrawe światło brightness brilliance światło odbite, poblask shine
blastula
n (biologia, biologiczny) wczesne stadium rozwojowe zarodka tkankowców w postaci pęcherzyka, którego ściana (blastoderma) jest zbudowana z jednej lub kilku warstw komórek otaczających jamę (blastocel) wypełnioną płynem blastula
blaszany blaˈʃãnɨ
adj taki, który został wykonany z blachy tin
blaszka ˈblaʃka
n (botanika, botaniczny) element owocnika grzyba budujący jeden z typów hymenoforu; gill (botanika, botaniczny) główna, płaska cześć liścia, odpowiedzialna za pochłanianie światła i fotosyntezę lamina niewielki kawałek blachy plate
blat blat
n górna część stołu lub innego przedmiotu używanego jako stół table top
blazonowanie ˌblazɔ̃nɔˈvãɲɛ
n opis herbu wykonany zgodnie z zasadami heraldyki blazon
blef blɛf
n (termin karciany) taktyka mająca na celu wprowadzenie w błąd innych uczestników gry; sugerowanie, że ma się mocniejsze karty niż w rzeczywistości bluff
blefować
v (termin karciany) udawać, że się ma lepsze karty niż w rzeczywistości bluff
blender ˈblɛ̃ndɛr
n (technologia, technika, techniczny) urządzenie służące do miksowania (np. zup czy koktajli) w postaci szklanego naczynia z wirującymi wewnątrz nożykami lub rękojeści zakończonej nożykami, wkładanej do dowolnego naczynia; blender
blichtr blʲixtr̥
n przepych, bogactwo, pozorna świetność, zewnętrzny polor, tani efekt glamour glitz
blindaż
n (wojskowość, wojskowy) drewniana, drewniano-ziemna później też blaszana lub betonowa osłona schronu, okopów albo innych fortyfikacji, chroniąca przed ostrzałem blindage
bliski ˈblʲisʲci
adj bezpośrednio spokrewniony close taki, który prawie osiągnął jakiś stan close zbliżony do czegoś, podobny close taki, który jest w niewielkiej odległości near close
blisko ˈblʲiskɔ
adv w niewielkiej odległości near
bliskowschodni ˌblʲiskɔfˈsxɔdʲɲi
adj dotyczący Bliskiego Wschodu, dziejący się na Bliskim Wschodzie Middle Eastern
bliskoznaczny ˌblʲiskɔzˈnaʧ̑nɨ
adj (gramatyka) o podobnym znaczeniu synonymous
bliskość ˈblʲiskɔɕʨ̑
n niewielkie oddalenie w przestrzeni, mały dystans między danymi obiektami closeness nearness proximity
blizna ˈblʲizna
n (medycyna, medyczny) ślad po ranie; scar
bliźni
n (biblijny) każdy człowiek neighbour
bliźniak ˈblʲiʑɲak
n każda z dwóch osób urodzonych w jednym porodzie twin
bliźniakowanie
n (metaloznawstwo, metalurgia) (krystalografia, krystalograficzny) odkształcenie plastyczne polegające na przesunięciu kolejnych warstw atomów w krysztale pod wpływem naprężeń ścinających, przy czym odkształcona część kryształu zostaje skręcona względem części nieodkształconej w taki sposób, że stanowią one odbicia lustrzane; deformation twinning twinning
bliźnięta syjamskie blʲiʑˈɲɛ̃nta sɨˈjãmsʲcɛ
n (medycyna, medyczny) bliźnięta jednojajowe z wadą rozwojową polegającą na złączeniu ich ciał; Siamese twins conjoined twins
blog blɔk
n (informatyka, informatyczny) dziennik (pamiętnik) dostępny w Internecie; blog
bloger ˈblɔɡɛr
n (informatyka, informatyczny) osoba prowadząca bloga blogger
blogers ˈblɔɡɛrs
n (informatyka, informatyczny) (zobacz) bloger blogger
blogować
v (informatyka, informatyczny) prowadzić blog blog
blok blɔk
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) związek państw, partii politycznych bloc duża, foremna bryła względnie twardego materiału, np. kamienia, betonu, lodu, chałwy block (budownictwo) (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) krążek na którym lina zmienia kierunek przesuwając się w rowku; block (sport, sportowy) w siatkówce obrona polegająca na podniesieniu rąk ponad siatkę przez jednego lub kilku graczy drużyny; block (informatyka, informatyczny) wydzielona część kodu programu; block (kolejnictwo) element blokady block grupa pomieszczeń lub urządzeń pełniących określoną funkcję block zeszyt, notes z kartkami większego formatu block pad
blok mieszkalny ˈblɔk mʲjɛˈʃkalnɨ
n budynek mieszkalny, często wielopiętrowy i wieloklatkowy; block of flats apartment building
blokhauz ˈblɔkxaws
n (wojskowość, wojskowy) schron lub budynek ufortyfikowany z przeznaczeniem na samodzielną obronę ze wszystkich stron; blockhouse
blond blɔ̃nt
adj o włosach jasny, płowy blond
blondyn ˈblɔ̃ndɨ̃n
n mężczyzna mający włosy koloru blond blond blonde
blondynka blɔ̃nˈdɨ̃nka
n kobieta o jasnym (blond) kolorze włosów na głowie blonde
blołdżob ˈblɔwʤ̑ɔp
n (wulgarnie, wulgaryzm) (potocznie, potoczny) oralna stymulacja penisa blowjob
blu-ray
n (informatyka, informatyczny) format zapisu optycznego wykorzystujący niebieski laser, uważany za następcę formatu DVD blu-ray
blue box
n (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) technika realizacji obrazu filmowego polegająca na zamianie niebieskiego tła na dowolny obraz (realizowany osobno), dająca iluzoryczny efekt połączenia obu obrazów; blue box
blue chip
n (ekonomia, ekonomiczny) spółka będąca w dobrej sytuacji finansowej, mająca dobre wyniki na giełdzie; także: akcje takiej spółki; blue chip
blue movie
n (eufemistycznie) film erotyczny blue movie
blue note
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) trzeci, piąty lub siódmy stopień skali bluesowej blue note
bluszcz bluʃʧ̑
n (botanika, botaniczny) roślina pnąca, którą można zobaczyć najczęściej na murach lub drzewach, której liście pozostają zielone w zimie; ivy
bluza ˈbluza
n (krawiectwo) jednoczęściowe ubranie na tułów; blouse sweatshirt
bluzka ˈbluska
n (krawiectwo) lekka, górna część damskiej garderoby zakładana przez głowę blouse sweatshirt
bluźnierstwo bluʑˈɲɛrstfɔ
n słowa uwłaczające czemuś, co jest uważane za święte blasphemy
bluźnić ˈbluʑɲiʨ̑
v uwłaczać słowem czemuś co jest uznawane za święte blaspheme
boa ˈbɔa
n (herpetologia, herpetologiczny) wąż z rodziny dusicieli; boa
boazeria
n drewniana lub drewnopodobna okładzina ścienna boiserie
bobas ˈbɔbas
n (pieszczotliwie, pieszczotliwy) małe dziecko baby
bobasek
n (pieszczotliwie, pieszczotliwy) małe dziecko babe
bobowate
n (botanika, botaniczny) Fabaceae Lindl., rodzina roślin należąca do rzędu bobowców; bean family legume pea
bobsleista ˌbɔpslɛˈ<sup>j</sup>ista
n (sport, sportowy) zawodnik, który jeździ na bobslejach bobsledder
bobslej ˈbɔpslɛj
n sanki sportowe wyposażone w kierownicę i hamulec; bobsleigh
bobsleje bɔpsˈlɛjɛ
n (sport, sportowy) zimowa dyscyplina sportowa polegająca na zjeżdżaniu bobslejami po sztucznym torze lodowym; bobsleigh
bocian ˈbɔʨ̑ãn
n (ornitologia, ornitologiczny) duży ptak brodzący z rodziny bocianów; stork (potocznie, potoczny) (ornitologia, ornitologiczny) bocian biały stork narzędzie tortur krępujące szyję, ręce i stopy; Scavenger's daughter stork
bocian białobrzuchy ˈbɔʨ̑ãn ˌbʲjawɔˈbʒuxɨ
n (ornitologia, ornitologiczny) Ciconia abdimii, gatunek ptaka z rodziny bocianowatych; Abdim's Stork White-bellied Stork
bocian białoszyi ˈbɔʨ̑ãn ˌbʲjawɔˈʃɨji
n (ornitologia, ornitologiczny) Ciconia episcopus, gatunek ptaka z rodziny bocianowatych; Bishop Stork Episcopos White-necked Stork Woolly-necked Stork
bocian biały ˈbɔʨ̑ãn ˈbʲjawɨ
n (ornitologia, ornitologiczny) Ciconia ciconia, gatunek ptaka z rodziny bocianowatych występujący m.in. w Polsce; white stork
bocian czarnodzioby ˈbɔʨ̑ãn ˌʧ̑arnɔˈʥ̑ɔbɨ
n (ornitologia, ornitologiczny) Ciconia boyciana, gatunek ptaka z rodziny bocianowatych; Oriental Stork
bocian czarny ˈbɔʨ̑ãn ˈʧ̑arnɨ
n (ornitologia, ornitologiczny) Ciconia nigra, gatunek ptaka z rodziny bocianowatych występujący również w Polsce; black stork
bocian garbaty ˈbɔʨ̑ãŋ ɡarˈbatɨ
n (ornitologia, ornitologiczny) Ciconia stormi, gatunek ptaka z rodziny bocianowatych; Storm's Stork
bocian sinodzioby ˈbɔʨ̑ãnʲ ˌɕĩnɔˈʥ̑ɔbɨ
n (ornitologia, ornitologiczny) Ciconia maguari, gatunek ptaka z rodziny bocianowatych; Maguari Stork
bocianica ˌbɔʨ̑ä̃ˈɲiʦ̑a
n (ornitologia, ornitologiczny) samica bociana stork
boczek ˈbɔʧ̑ɛk
n (spożywczy) mięso z boku świni poprzerastane słoniną; bacon
boczniak
n (mikologia, mikologiczny) (kulinaria) Pleurotus, grzyb rosnący na pniach; pleurotus
boczny ˈbɔʧ̑nɨ
adj znajdujący się, umiejscowiony na boku czegoś side
bod bɔt
n (informatyka, informatyczny) jednostka prędkości transmisji sygnału; baud
bodaj ˈbɔdaj
particle (przestarzałe, przestarzały) sygnalizuje że przedstawione oczekiwania są najmniejszymi dopuszczalnymi at least wprowadza życzenie lub przekleństwo let may
bodajże bɔˈdajʒɛ
particle … wyrażająca wątpliwość co do prawdziwości przekazywanej informacji probably reportedly
bodhisattwa
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) człowiek, który w buddyzmie mahajana dąży do stanu buddy, kieruje się altruistyczną motywacją przynoszenia pożytku innym; bodhisattva
bodhićitta
n (filozofia, filozoficzny) w buddyzmie aspiracja osiągnięcia oświecenia dla dobra wszystkich istot czujących, pragnienie uwolnienia wszystkich istot od cierpienia; bodhicitta
bodo
n (językoznawstwo, językoznawczy) język urzędowy stanu Asam w Indiach; Bodo language
body ˈbɔdɨ
n jednoczęściowy strój dziecięcy, bez rękawów i nogawek body bodysuit jednoczęściowy, obcisły strój kobiecy, zwykle bez rękawów i nogawek body bodysuit
bodziec ˈbɔʥ̑ɛʦ̑
n (medycyna, medyczny) czynnik wywołujący pobudzenie receptorów, pochodzący ze środowiska zewnętrznego lub ze środowiska wewnętrznego; stimulus (przenośnie, przenośnia) podnieta, zachęta incentive
boeuf Strogonow
n (kulinaria) potrawa z polędwicy wołowej krojonej w wąskie i krótkie paski, cebuli i przypraw, zagotowanych z mąką, przecierem pomidorowym; podawana zazwyczaj z kluseczkami francuskimi; Beef Stroganoff
bogactwo bɔˈɡaʦ̑tfɔ
n majątek, posiadane dobra o dużej wartości wealth w lm: bogactwa → kosztowności, skarby treasure wielka ilość, różnorodność richness
bogacz ˈbɔɡaʧ̑
n osoba bardzo bogata richman
bogato
adv obfitując w coś copiously fatly generously profusely richly w sposób świadczący o bogactwie richly lavishly sumptuously znacznie korzystnie pod względem materialnym affluently prosperously wealthily
bogaty bɔˈɡatɨ
adj posiadający duży majątek lub osiągający wysokie dochody rich wealthy
bogini bɔˈɟĩɲi
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) bóstwo rodzaju żeńskiego goddess
bohater bɔˈxatɛr
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) główna postać utworu character człowiek, który wykazał się męstwem, odwagą, poświęceniem itp. hero
bohater dnia bɔˈxatɛr ˈdʲɲa
n osoba, na której na krótko koncentruje się uwaga otoczenia hero of the day
bohaterka ˌbɔxaˈtɛrka
n forma żeńska od: bohater; kobieta odważna heroine forma żeńska od: bohater; postać utworu heroine forma żeńska od: bohater; główna postać wydarzenia heroine
bohaterski ˌbɔxaˈtɛrsʲci
adj postępujący jak bohater heroic związany z bohaterstwem, właściwy bohaterowi heroic
bohaterstwo ˌbɔxaˈtɛrstfɔ
n czyn, zachowanie wymagające odwagi, męstwa; postawa właściwa bohaterowi heroism
bohema bɔˈxɛ̃ma
n środowisko artystów prowadzących swobodny, ekscentryczny tryb życia; bohemianism
bohemistyczny ˌbɔxɛ̃mʲiˈstɨʧ̑nɨ
adj dotyczący bohemistyki, bohemistów bohemistic
bohemizm bɔˈxɛ̃mʲism̥
n (językoznawstwo, językoznawczy) wyraz, zwrot, forma gramatyczna zapożyczona do jakiegoś języka z języka czeskiego; bohemism
bohr bɔxr̥
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Bh i liczbie atomowej 107; bohrium
boisko bɔˈ<sup>j</sup>iskɔ
n plac przeznaczony do gier sportowych pitch
boja ˈbɔja
n pływający znak nawigacyjny buoy
bojar
n (historia, historyczny, historycznie) w dawnej Bułgarii, Rosji i Rusi Kijowskiej członek klasy najbardziej znaczących w państwie feudałów; boyar
bojaźliwy ˌbɔjäʑˈlʲivɨ
adj skłonny do bojaźni, dający się łatwo wystraszyć fearful timid faint heart
bojaźń ˈbɔjäɕɲ̊
n (książkowy) lęk, strach, obawa fear awe
bojkot ˈbɔjkɔt
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (ekonomia, ekonomiczny) zerwanie kontaktów (handlowych, ekonomicznych, stosunków dyplomatycznych, towarzyskich, zawodowych) w celu wywarcia nacisku; boycott
bojkotować
v zrywać stosunki z państwem, instytucją, organizacją lub osobą w celu wywarcia nacisku lub wyrażenia protestu boycott blackball
bojler ˈbɔjlɛr
n zbiornik do podgrzewania wody boiler
bojownik bɔ.ˈjɔ.vʲɲik
n ktoś walczący w imię idei fighter militant (ichtiologia, ichtiologiczny) Betta, popularna ryba akwariowa; fighting fish
bojowy bɔˈjɔvɨ
adj (przenośnie, przenośnia) energiczny energetic wojowniczy, waleczny, skłonny do boju combative militant związany z walką battle combat fight
bojowy środek trujący bɔˈjɔvɨ ˈɕrɔdɛk truˈjɔ̃nʦ̑ɨ
n (chemia, chemiczny) (wojskowość, wojskowy) podstawowy składnik broni chemicznej będący toksycznym związkiem chemicznym, którego właściwości pozwalają na zastosowanie militarne działając śmiertelnie lub szkodliwie na organizmy żywe; CWA chemical warfare agent
bok bɔk
n (matematyka, matematyczny) odcinek o końcach w dwóch sąsiednich wierzchołkach wielokąta side lewa lub prawa strona człowieka, zwierzęcia, przedmiotu side
boki zrywać ˈbɔci ˈzrɨvaʨ̑
v śmiać się bez opamiętania split one's sides
bokken
n (sport, sportowy) drewniany miecz do ćwiczeń; bokken
boks bɔks
n (sport, sportowy) dyscyplina sportowa polegająca na biciu przeciwnika pięściami; boxing pugilism (sport, sportowy) miejsce w sportach motorowych, gdzie zawodnik może stanąć i dokonać napraw pojazdu pit-stop każda wydzielona część pomieszczenia box
bokser ˈbɔksɛr
n (sport, sportowy) sportowiec uprawiający zawodowo boks (pięściarstwo) boxer (kynologia, kynologiczny) rasa psów molosowatych w typie mastifa; boxer (motoryzacja) silnik spalinowy o przeciwległych cylindrach boxer
bokserki bɔˈksɛrʲci
n męskie, luźne majtki z krótkimi nogawkami boxer shorts boxers
bolero bɔˈlɛrɔ
n (krawiectwo) krótka kamizelka bez rękawów i bez kołnierza; bolero (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) muzyka do bolero (1.1) bolero (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) trójmiarowy hiszpański taniec ludowy; bolero
bolesny bɔˈlɛsnɨ
adj taki, który sprawia ból fizyczny painful acute taki, który sprawia przykrość, żal, ból psychiczny painful afflicting
boleć ˈbɔlɛʨ̑
v (medycyna, medyczny) być źródłem bólu hurt ache
boleń pospolity
n (ichtiologia, ichtiologiczny) Leuciscus aspius, gatunek ryby z rodziny karpiowatych; asp
boleściwy ˌbɔlɛɕˈʨ̑ivɨ
adj pełen boleści dolorous dolourous mournful sorrowful woebegone
boleść
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) żal, wielkie zmartwienie dolor
boloński bɔˈlɔ̃j̃sʲci
adj wywodzący się z Bolonii, charakterystyczny dla Bolonii Bolognese
bolszewik
n (historia, historyczny, historycznie) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) początkowo: członek leninowskiej frakcji rosyjskiej partii socjaldemokratycznej; potem ogólniej: członek radzieckiej partii komunistycznej bolshevik
bolszewizm
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (historia, historyczny, historycznie) doktryna działania politycznego oraz przejmowania i sprawowania władzy stworzona przez Lenina na bazie marksizmu Bolshevism
bom bɔ̃m
n (marynarka) poziome drzewce na żaglowcu; boom
bomba ˈbɔ̃mba
n (wojskowość, wojskowy) ładunek wypełniony materiałem wybuchowym zrzucany z samolotu lub okrętu, zwykle z mechanicznym zapalnikiem; bomb
bomba atomowa
n (wojskowość, wojskowy) bomba czerpiąca swoją energię z reakcji rozszczepienia ciężkich jąder atomowych ((na przykład) uranu lub plutonu) na lżejsze pod wpływem bombardowania neutronami atomic bomb A-bomb atom bomb
bomba lotnicza ˈbɔ̃mba lɔtʲˈɲiʧ̑a
n (wojskowość, wojskowy) pocisk zrzucany ze statku powietrznego przeznaczony do niszczenia celów położonych na powierzchni ziemi; air-dropped bomb
bombarda bɔ̃mˈbarda
n używane w XIV i XV wieku prymitywne działo o dużym kalibrze i krótkiej lufie miotające kamienne lub rzadziej żelazne kule na odległość kilkuset metrów bombard
bombardon bɔ̃mˈbardɔ̃n
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) blaszany instrument dęty, aerofon ustnikowy, rodzaj tuby basowej, stosowany w wojskowych orkiestrach dętych; bass saxhorn
bombardować ˌbɔ̃mbarˈdɔvaʨ̑
v (wojskowość, wojskowy) zrzucać bomby lub ostrzeliwać pociskami artyleryjskimi bomb bombard
bombazyna ˌbɔ̃mbaˈzɨ̃na
n (włókiennictwo) tkanina jedwabna lub wełniana o splocie skośnym, farbowana na czarno, używana do odzieży żałobnej bombasine bombazine
bombka ˈbɔ̃mpka
n kulista ozdoba choinkowa bauble
bombonierka ˌbɔ̃mbɔ̃ˈɲɛrka
n ozdobne pudełko z czekoladkami lub cukierkami w środku; box of chocolate
bombowiec bɔ̃mˈbɔvʲjɛʦ̑
n (wojskowość, wojskowy) samolot przystosowany do atakowania celów naziemnych i nawodnych przez zrzucanie na nie bomb; bomber
bombowy
adj wywołujący duże wrażenie sensational fantastic związany z bombą bombing
bon bɔ̃n
n dokument uprawniający do uzyskania określonych towarów, usług lub innych dóbr; voucher
bon mot
n krótkie, dowcipne opowiadanie, anegdota lub powiedzenie, zbliżone do przysłowia bon mot
bona ˈbɔ̃na
n (dawniej, dawny) opiekunka małych dzieci w bogatych domach nursemaid
bonanza
n bogata żyła złota bonanza
bonapartyzm
n (historia, historyczny, historycznie) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) monarchistyczna ideologia inspirowana dokonaniami Napoleona I; (także, też) frakcja polityczna dążąca do wskrzeszenia we Francji cesarstwa pod rządami rodziny Napoleona Bonaparte; Bonapartism
bonawenturiański
adj związany z Bonawenturą z Bagnoregio lub bonawenturianizmem Bonaventurian
bongosy bɔ̃ŋˈɡɔsɨ
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) kubański instrument perkusyjny zbudowany z dwóch trwale połączonych bębenków; bongo drums bongos
bonito bɔ̃ˈɲitɔ
n (ichtiologia, ichtiologiczny) drapieżna ryba z rodziny makrelowatych o srebrzystym brzuchu i błękitnej linii wzdłuż boku ciała bonito
bonobo bɔ̃ˈnɔbɔ
n (zoologia, zoologiczny) Pan paniscus, zagrożony wyginięciem gatunek szympansa o zwyczajach i umiejętnościach zbliżonych do ludzi; bonobo
bonsai
n (ogrodnictwo, ogrodniczy) japońska sztuka uprawy ozdobnych drzew, polegający na ich skarlaniu i odpowiednim formowaniu; bonsai
bonus ˈbɔ̃nus
n dodatek, premia bonus
bonżurka bɔ̃n͇ˈʒurka
n (krawiectwo) poranny ubiór męski, podobny do marynarki; smoking jacket
boom
n (ekonomia, ekonomiczny) szybki wzrost koniunktury gospodarczej boom
bootowalny
adj (informatyka, informatyczny) taki, który zawiera system operacyjny mogący uruchamiać się podczas rozruchu komputera bootable
bor bɔr
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu B i liczbie atomowej 5; boron
boraks ˈbɔraks
n (chemia, chemiczny) minerał z gromady boranów, jego głównym składnikiem jest uwodniony boran sodu; borax tincal
bordowy bɔrˈdɔvɨ
adj mający kolor ciemnoczerwony, ciemnowiśniowy, taki jak kolor czerwonego wina bordo deep red
borealny
adj (książkowy) północny boreal
borek ˈbɔrɛk
n (chemia, chemiczny) związek nieorganiczny zawierający tylko atomy boru i metalu; boride
borelioza ˌbɔrɛˈlʲjɔza
n (medycyna, medyczny) wielonarządowa choroba zakaźna przenoszona głównie przez kleszcze, którą wywołują krętki z rodzaju Borrelia; Lyme disease borreliosis
borowik bɔˈrɔvʲik
n (biologia, biologiczny) Boletus L., rodzaj grzybów jadalnych, rurkowatych, z rodziny borowikowatych; boletus
borowik szlachetny bɔˈrɔvʲik ʃlaˈxɛtnɨ
n (mikologia, mikologiczny) Boletus edulis, gatunek grzyba jadalny z rodziny borowikowatych; cep
borowina ˌbɔrɔˈvʲĩna
n (medycyna, medyczny) stosowany w lecznictwie torf; fango
borsuk ˈbɔrsuk
n (zoologia, zoologiczny) ssak drapieżny z rodziny kunowatych; badger
borykać się bɔˈrɨkaʨ̑‿ɕɛ
v pokonywać jakieś trudności, próbować coś przezwyciężyć fight
borówka brusznica bɔˈrufka bruʃʲˈɲiʦ̑a
n (botanika, botaniczny) Vaccinium vitis-idaea, roślina lecznicza z jadalnymi, lekko cierpkimi owocami w kolorze czerwonym; lingonberry cowberry csejka berry foxberry mountain cranberry red whortleberry
bosak ˈbɔsak
n (technologia, technika, techniczny) zaostrzony, długi drąg z hakiem używany w pożarnictwie i żeglarstwie, również jako prymitywna broń drzewcowa; boathook fire-hook pike pole
boski ˈbɔsʲci
adj właściwy bogu, bóstwu divine
boskiet
n (ogrodnictwo, ogrodniczy) regularna lub swobodna kompozycja złożona z drzew, imitacja lasu w ogrodzie bosquet
bosman ˈbɔsmãn
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) przełożony marynarzy nadzorujący dyscyplinę i odpowiadający za czystość i porządek; boatswain
boso ˈbɔsɔ
adv bez obuwia, z nieubranymi stopami barefoot
boston terier
n (kynologia, kynologiczny) amerykańska rasa krępego, mniejszego psa; Boston terrier
bostoński
adj związany z Bostonem, dotyczący Bostonu Bostonian
bosy ˈbɔsɨ
adj o człowieku: taki, który ma nagie stopy barefoot
boszniacki bɔʃʲˈɲaʦ̑ʲci
adj dotyczący Boszniaków – muzułmanów mieszkających w Bośni i Hercegowinie Bosniac Bosniak
bot bɔt
n (informatyka, informatyczny) program wykonujący jakieś czynności za człowieka; bot
botaniczny ˌbɔtãˈɲiʧ̑nɨ
adj związany z botaniką, dotyczący botaniki botanical
botanik bɔˈtãɲik
n specjalista w zakresie botaniki botanist
botanika bɔˈtãɲika
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) (biologia, biologiczny) dział biologii, nauka o roślinach; botany
botnicki
adj (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) związany z Botnią (krainą historyczną, obecnie podzieloną między Szwecję i Finlandię) Bothnian Bothnic (geografia, geograficzny) związany z Zatoką Botnicką Bothnian Bothnic
botulizm bɔˈtulʲism̥
n (medycyna, medyczny) zatrucie wywołane przez egzotoksynę wytwarzaną przez botulinę; botulism
bouclé
n (włókiennictwo) ozdobnie skręcona przędza z pętelkami lub węzełkami; bouclé (włókiennictwo) teksturowana tkanina lub dzianina z przędzy (1.1) w całości albo tylko ze wstawkami bouclé
boulangeryt
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał z gromady siarkosoli; boulangerite
bournonit
n (mineralogia, mineralogiczny) rzadki minerał z gromady siarkosoli; bournonite
bowiem ˈbɔvʲjɛ̃m
conjunction spójnik przyłączający zdanie zawierające przyczynę, wyjaśnienie, uzasadnienie, do zdania poprzedniego because for
boyfriendy
n luźne, opuszczone na biodra spodnie damskie z obniżonym krokiem, często z podwiniętymi nogawkami oraz przetarciami lub dziurami boyfriend pants
boysband
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) grupa wokalna młodych mężczyzn lub nastolatków, uprawiająca muzykę pop; boy band boyband
bozon ˈbɔzɔ̃n
n (fizyka, fizyczny) cząstka elementarna o całkowitym spinie; boson
boćwina bɔʨ̑ˈfʲĩna
n (botanika, botaniczny) Beta vulgaris, roślina warzywna chard
bośniacki bɔɕˈɲaʦ̑ʲci
adj związany z Bośnią lub Bośniakami Bosnian
bośniacki bɔɕˈɲaʦ̑ʲci
n jedna z czterech uregulowanych odmian języka serbsko-chorwackiego, ze statusem języka urzędowego w BiH; Bosnian language
bożodrzew gruczołowaty
n (botanika, botaniczny) Ailanthus altissima, gatunek rośliny z rodziny biegunecznikowatych, pochodzący z Chin, obecnie rozpowszechniony zarówno w Europie, jak i Ameryce Północnej; ailanthus tree of heaven
boży ˈbɔʒɨ
adj związany z Bogiem divine
brabancki
adj związany z Brabancją, dotyczący Brabancji Brabantian
brachylogia ˌbraxɨˈlɔɟja
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) figura retoryczna polegająca na zwięzłym wypowiadaniu się, stosowaniu elips oraz krótkich zdań; brachylogy
brachyterapia ˌbraxɨtɛˈrapʲja
n (medycyna, medyczny) technika leczenia w radioterapii; brachytherapy
bracia w wierze ˈbraʨ̑a ˈv‿vʲjɛʒɛ
n wyznawcy tej samej religii brethren in the faith
bracketing
n (fotografia) technika polegająca na fotografowaniu tego samego kadru z lekko zmienionymi parametrami ekspozycji – od niedoświetlenia do prześwietlenia, czasem także z różną ostrością lub balansem bieli bracketing
bractwo
n grono znających się osób fellowship
bradykardia ˌbradɨˈkardʲja
n (medycyna, medyczny) stan, kiedy częstość akcji serca wynosi poniżej pięćdziesięciu razy na minutę; bradycardia
brak brak
n fakt nieistnienia czegoś lack want
brak miesiączki ˈbrak mʲjɛ̇ˈɕɔ̃n͇ʧ̑ʲci
n (medycyna, medyczny) objaw chorobowy polegający na zaniku miesiączki z powodów innych niż fizjologiczne; amenorrhoea
brakować braˈkɔvaʨ̑
v być w zbyt małej ilości lub liczbie, nie wystarczać lack miss
bramin ˈbrãmʲĩn
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) kapłan hinduski, który posiada świętą wiedzę; najwyższy stan społeczny dawnych Indii brahman
bramka ˈbrãmka
n (potocznie, potoczny) przejście strzeżone przed osobami niepożądanymi wicket (sport, sportowy) w krykiecie trzy słupki wraz z leżącymi na nich poprzeczkami; wicket (sport, sportowy) punkt zdobyty poprzez umieszczenie piłki lub krążka w bramce (1.2) goal (sport, sportowy) dwa słupki zakończone łączącą je poprzeczką; goal (technologia, technika, techniczny) element realizujący funkcję logiczną; gate (sport, sportowy) w narciarstwie i kajakarstwie dwa słupki między którymi należy przejechać gate (zdrobniale) od: brama gate
bramka samobójcza
n (sport, sportowy) w piłce nożnej, hokeju itp.: gol, który padł po strzale zawodnika (zwykle nieumyślnym) do własnej bramki own goal
bramkarz ˈbrãmkaʃ
n (potocznie, potoczny) ochroniarz stojący „na bramce” przy wejściu do lokalu bouncer doorman (sport, sportowy) sportowiec, którego głównym zadaniem podczas gry jest obrona bramki przed strzałem; goalkeeper goalie
bramstenga brãmˈstɛ̃ŋɡa
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) drugie od pokładu przedłużenie masztu żaglowca; topgallant
brandenburski ˌbrãndɛ̃nˈbursʲci
adj od Brandenburg Brandenburgian
brandy
n napój alkoholowy powstały poprzez destylację wina; brandy
bransoleta
n ozdoba, biżuteria noszona na nadgarstku bangle ozdoba, biżuteria noszona na ramieniu armlet
bransoletka ˌbrãw̃sɔˈlɛtka
n ozdoba w formie opaski, noszona na nadgarstku lub (rzadziej) na nodze; bracelet
branża ˈbrãn͇ʒa
n gałąź produkcji, handlu lub usług obejmująca jeden typ towaru lub działalności industry
brat brat
n potomek płci męskiej (w stosunku do rodzeństwa); syn tego samego ojca; syn tej samej matki; brother bro
brat mniejszy
n członek Zakonu Braci Mniejszych friar minor
bratanek braˈtãnɛk
n syn brata nephew
bratanica ˌbratãˈɲiʦ̑a
n córka brata niece
bratek ˈbratɛk
n (botanika, botaniczny) (ogrodnictwo, ogrodniczy) Viola wittrockiana, dwuletnia roślina ozdobna o aksamitnych, różnobarwnych kwiatach, będąca skrzyżowaniem dzikich gatunków fiołka; pansy
braterski braˈtɛrsʲci
adj odnoszący się do brata, braci brotherly fraternal
braterstwo braˈtɛrstfɔ
n pokrewieństwo między synami jednych rodziców brotherhood braterskie uczucia, jak m.in. zaufanie, szczerość, solidarność, poświęcenie brotherhood
bratnia dusza ˈbratʲɲa ˈduʃa
idiom osoba bliska pod jakimś względem kindred spirit
bratobójstwo ˌbratɔˈbujstfɔ
n (książkowy) zabójstwo brata lub innego krewnego, także kogoś, z kim jest się związanym przyjaźnią, przynależnością do jednej grupy itp. fratricide
bratowa braˈtɔva
n żona brata sister-in-law
bratysławianin ˌbratɨswaˈvʲjä̃ɲĩn
n mieszkaniec Bratysławy Bratislavan
brawo ˈbravɔ
interjection … pokazujący entuzjastyczną aprobatę bravo
brawo ˈbravɔ
n zwykle w lm wyraz uznania; oklaski applause
brawura
n popisywanie się odwagą bravado
brazylianit ˌbrazɨˈlʲjä̃ɲit
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał pegmatytowy; brazilianite
brać braʨ̑
v chwytać coś ręką, unieść coś, posiąść coś take (potocznie, potoczny) wziąć jako czasownik posiłkowy w trybie rozkazującym take rozumieć, przyjmować coś get treat weź, weźmy, weźcie używane jako zachęta do wykonania czynności come on zobowiązywać się do czegoś take undertake
brać nogi za pas ˈbraʨ̑ ˈnɔɟi za‿ˈpas
v uciekać, zwykle ze strachu przed czymś take to one's heels run away
brać pod uwagę
v mieć na uwadze; nie lekceważyć take into consideration accommodate consider entertain take into account
brać udział ˈbraʨ̑ ˈuʥ̑aw
v uczestniczyć participate take part
breakdance
n (choreografia, choreograficzny) jeden ze stylów ulicznego tańca z elementami akrobacji na rękach i ewolucji w parterze; część subkultury hip hopu; breakdance
brelok
n ozdoba spinająca klucze w jeden pęk keychain key fob key chain keyfob
bretoński brɛˈtɔ̃j̃sʲci
adj związany z Bretanią, dotyczący Bretanii lub Bretończyków Breton
bretoński brɛˈtɔ̃j̃sʲci
n (językoznawstwo, językoznawczy) język celtycki, którym posługują się Bretończycy; Breton
brew brɛf
n (anatomia, anatomiczny) (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) pasmo krótkich włosów nad oczodołem eyebrow
brewiarz
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) księga z tekstami do odmawiania Liturgii godzin; breviary
brexit
n (historia, historyczny, historycznie) (ekonomia, ekonomiczny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) wyjście Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej Brexit
brezent ˈbrɛzɛ̃nt
n gruba, nieprzemakalna tkanina, używana do wyrobu namiotów, plandek, plecaków itp.; canvas tarpaulin
breżniewowski
adj (historia, historyczny, historycznie) związany z postacią radzieckiego przywódcy Leonida Breżniewa Brezhnevian
brie
n (kulinaria) francuski ser pleśniowy wytwarzany z krowiego mleka, o delikatnej woni pleśni oraz dymu; brie
briologia
n (botanika, botaniczny) dział botaniki, nauka o mszakach bryology
bristolski
adj związany z Bristolem, dotyczący Bristolu (miasta w Anglii) Bristolian
brnąć brnɔ̃ɲʨ̑
v z trudem pokonywać jakiś teren (wodny, grząski, piaszczysty) wade
broda ˈbrɔda
n (anatomia, anatomiczny) przednia część żuchwy człowieka chin zarost na brodzie (1.1) beard
brodaty brɔˈdatɨ
adj mający zarost na dolnej części twarzy bearded
brodawczak brɔˈdafʧ̑ak
n (medycyna, medyczny) nowotwór łagodny wywodzący się z nabłonka, tworzący brodawkowate i bulwiaste struktury papilloma
brodawka
n (medycyna, medyczny) prawidłowa, anatomiczna wypukłość na skórze papilla (medycyna, medyczny) większa, chorobowa wypukłość na skórze wart verruca
brodawka sutkowa brɔˈdafka sutˈkɔva
n (anatomia, anatomiczny) brodawka kończąca sutek; nipple
brodziec śniady ˈbrɔʥ̑ɛʦ̑ʲ ˈɕɲadɨ
n (ornitologia, ornitologiczny) Tringa erythropus, gatunek średniego ptaka z rodziny bekasowatych; spotted redshank
brodzić ˈbrɔʥ̑iʨ̑
v chodzić po czymś grząskim wade
brogsy
n buty z charakterystycznymi ażurowymi perforacjami i zwykle także rozetowym zdobieniem na nosku brogues
brokuł ˈbrɔkuw
n (botanika, botaniczny) Brassica oleracea var. italica L., odmiana kapusty warzywnej o charakterystyczny zielonym kwiatostanie; broccoli
brom brɔ̃m
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Br i liczbie atomowej 35; bromine
bromoform
n (chemia, chemiczny) organiczny związek chemiczny, bromowa pochodna metanu, bezbarwna ciecz o nieprzyjemnym zapachu; bromoform
bromowanie
n (chemia, chemiczny) reakcja chemiczna, w której brom przyłącza się do cząsteczki związku chemicznego; bromination
bromowodór ˌbrɔ̃mɔˈvɔdur
n (chemia, chemiczny) bezbarwny gaz, silnie dymiący na powietrzu, hydrogen bromide
bromowy
adj (chemia, chemiczny) dotyczący bromu, zawierający brom bromic
brona ˈbrɔ̃na
n (historia, historyczny, historycznie) (architektura, architektoniczny) żelazna krata spuszczana z góry w bramach zamkowych; portcullis (rolnictwo, rolniczy) narzędzie w postaci żelaznej kraty z kolcami, używane do spulchniania i wyrównywania zaoranej ziemi oraz przykrywania ziarna po siewie; harrow
bronchotomia
n (medycyna, medyczny) zabieg operacyjny polegający na przecięciu tchawicy w jej części szyjnej bronchotomy
bronić ˈbrɔ̃ɲiʨ̑
v odpierać atak defend stawać w obronie kogoś lub czegoś; wstawiać się za kimś; czymś, być czyimś obrońcą defend
bronować brɔ̃ˈnɔvaʨ̑
v (rolnictwo, rolniczy) spulchniać ziemię za pomocą brony harrow
brosza ˈbrɔʃa
n spora, okazała broszka brooch
broszka ˈbrɔʃka
n element biżuterii; ozdoba przypinana do stroju kobiecego przy pomocy zapinki; brooch
broszura brɔˈʃura
n cienka książka, nieoprawiona lub w miękkiej oprawie; brochure booklet niewielka publikacja o treści informacyjnej leaflet
broszurowy
adj związany z broszurą paperbound
browar ˈbrɔvar
n zakład, w którym warzy się (produkuje) piwo; brewery
broń brɔ̃ɲ
n (wojskowość, wojskowy) narzędzie walki, służące do obrony lub ataku na wroga; weapon arm
broń atomowa
n (wojskowość, wojskowy) broń masowego rażenia, która wykorzystuje energię atomową: syntezy lub rozszczepienia jąder atomów nuclear weapon
broń biała ˈbrɔ̃ɲ ˈbʲjawa
n broń służąca do walki wręcz; melee weapon
broń biologiczna ˈbrɔ̃ɲ ˌbʲjɔlɔˈɟiʧ̑na
n (wojskowość, wojskowy) rodzaj broni masowego rażenia, w której ładunkiem bojowym są patogenne mikroorganizmy lub wirusy; bioweapon biological weapon BW biological warfare germ warfare
broń palna ˈbrɔ̃ɲ ˈpalna
n broń miotająca pociski energią gazów powstałych ze spalania ładunku miotającego; firearm fire-arm
brud brut
n każde zanieczyszczenie osiadłe na czymś dirt filth
brudas ˈbrudas
n (potocznie, potoczny) osoba niedbająca o higienę; czasem też przedmiot będący w niechlujnym stanie pig slob
brudna bomba
n (wojskowość, wojskowy) bomba, której celem jest rozsianie materiału radioaktywnego, a przez to doprowadzenie do promieniotwórczego skażenia terenu; dirty bomb
brudnopis brudˈnɔpʲis
n tekst roboczy draft
brudny ˈbrudnɨ
adj (potocznie, potoczny) naganny, niezgodny z normami etycznymi dirty filthy unchaste mający na swojej powierzchni zanieczyszczenia, brud dirty filthy
brudzić
v czynić brudnym, pokrywać brudem dirty soil sully foul smirch
bruk bruk
n nawierzchnia ulicy lub drogi wyłożona kamieniem naturalnym lub kostką; cobblestone pavement
brukiew ˈbrucɛf
n (botanika, botaniczny) roślina jadalna lub pastewna z gatunku Brassica napus var. rapifera L.; rutabaga swede
brukit ˈbrucit
n (mineralogia, mineralogiczny) bardzo rzadki minerał z gromady tlenków; brookite
brukowiec
n (pejoratywnie, pejoratywny) (publikatory) gazeta zawierająca dużo kolorowych ilustracji i niewielką ilość treści o sensacyjnym charakterze tabloid
brukselczyk bruˈksɛlʧ̑ɨk
n mieszkaniec Brukseli Brusselian
brukselka bruˈksɛlka
n (spożywczy) (kulinaria) odmiana kapusty warzywnej; Brussels sprout
brumaire
n nazwa drugiego miesiąca we francuskim kalendarzu rewolucyjnym; Brumaire
brunatna koszula
n (potocznie, potoczny) (historia, historyczny, historycznie) członek SA, hitlerowskich Oddziałów Szturmowych NSDAP Brownshirt brownshirt
brunatny brũˈnatnɨ
adj mający kolor ciemnobrązowy brown
brunch
n (kulinaria) posiłek będący połączeniem śniadania i obiadu, jadany późnym rankiem lub wczesnym przedpołudniem, pierwotnie w niedzielę; brunch
brunejski brũˈnɛjsʲci
adj odnoszący się do państwa Brunei Bruneian
brunet ˈbrũnɛt
n człowiek o włosach czarnego koloru brunet brunette
brunetka brũˈnɛtka
n kobieta o włosach czarnego koloru brunette
brus brus
n (technologia, technika, techniczny) toczydło, kamień szlifierski do ostrzenia narzędzi grinding stone
brustasza
n zewnętrzna kieszonka w górnej części marynarki; breast pocket
brutalnie bruˈtalʲɲɛ
adv w sposób brutalny, pełen przemocy brutally
brutalność bruˈtalnɔɕʨ̑
n (książkowy) cecha tego, co brutalne, agresywne, pełne przemocy brutality
brutalny bruˈtalnɨ
adj bezwzględny, nie liczący się z odczuciami innych brutal brute crude savage smashmouth violent działający za pomocą siły, agresywny brutal brute crude savage smashmouth violent pokazujący brutalność gory violent
brute force
n algorytm poszukiwania rozwiązań problemu opierający się na metodycznym sprawdzaniu wszystkich możliwych kombinacji (zamiast skupiać się na szczegółowej analizie danego problemu) brute force
brutto ˈbrutːɔ
adv bez potrąceń gross
bruzda
n (anatomia, anatomiczny) podłużne zagłębienie na powierzchni organu sulcus (rolnictwo, rolniczy) wgłębienie powstałe po zastosowaniu pługa; furrow
bruzdownica ˌbruzdɔvʲˈɲiʦ̑a
n (technologia, technika, techniczny) elektronarzędzie do wykonywania w murach wgłębień pod kable i rury; wall chaser
bryczka ˈbrɨʧ̑ka
n lekki powóz konny bez zadaszenia, z miękkim siedzeniem z tyłu i miejscem dla woźnicy z przodu; sulky wagonette
brydż brɨʧ̑
n (termin karciany) gra rozgrywana jedną talią kart przez cztery osoby, tworzące dwie pary; bridge
bryg brɨk
n (morski) żaglowiec mający dwa maszty; obydwa maszty niosą ożaglowanie rejowe; brig
brygada
n (wojskowość, wojskowy) samodzielna jednostka organizacyjna marynarki wojennej, składająca się z przynajmniej dwóch dywizjonów brigade (wojskowość, wojskowy) związek taktyczny złożony z kilku pułków lub batalionów, będący częścią dywizji brigade zorganizowany zespół ludzi wykonujący określoną pracę albo zadanie gang squad unit
brygantyna ˌbrɨɡãnˈtɨ̃na
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) statek żaglowy z dwoma masztami: przednim z ożaglowaniem rejowym, a tylnym gaflowym; brigantine
brykiet
n bryła sprasowanego materiału sypkiego z dodatkiem lepiszcza palnego; briquette
brylantyna
n środek kosmetyczny do nabłyszczania włosów brilliantine
brylować
v wyróżniać się czymś i być przedmiotem powszechnego podziwu hold court
brytfanna brɨtˈfãnːa
n (kulinaria) płaskie naczynie do wypieków i pieczeni, czasem o owalnym kształcie, zwykle z przykrywką baking pan
brytyjski brɨˈtɨjsʲci
adj odnoszący się do Wielkiej Brytanii jako państwa British
bryza ˈbrɨza
n (meteorologia, meteorologiczny) lekki wiatr wiejący między lądem a morzem; breeze
bryzg
n rozchlapujący się strumień cieczy, błota splatter
bryła ˈbrɨwa
n (matematyka, matematyczny) figura trójwymiarowa, ściślej – zbiór punktów euklidesowej przestrzeni trójwymiarowej; solid
bryła platońska ˈbrɨwa plaˈtɔ̃j̃ska
n (matematyka, matematyczny) wielościan foremny; platonic solid
brzask bʒask
n światło na niebie przed wschodem słońca dawn
brzdąc
n (pieszczotliwie, pieszczotliwy) (potocznie, potoczny) małe dziecko baby
brzeg bʒɛk
n (matematyka, matematyczny) zbiór punktów figury geometrycznej, takich, że w każdym otoczeniu każdego z nich znajdują się zarówno punkty tej figury, jak i punkty nie należące do niej; boundary krańcowa linia czegoś edge rim verge hem pas lądu ograniczający zbiornik wodny; shore coast strand
brzegówka bʒɛˈɡufka
n (ornitologia, ornitologiczny) Riparia riparia, jaskółka brzegówka, gatunek jaskółki pospolicie występujący w Polsce; sand martin
brzemienny bʒɛ̃ˈmʲjɛ̃nːɨ
adj (tylko (rodzaj żeński)) (dawniej, dawny) (książkowy) o kobiecie: ciężarna pregnant
brzemię ˈbʒɛ̃mʲjɛ
n (dawniej, dawny) ciężar dźwigany na plecach lub oburącz przed sobą burden burthen coś, co jest trudne do zniesienia burden onus
brzezina bʒɛˈʑĩna
n drewno brzozy birch-wood lasek brzozowy birch grove birch wood
brzmienie ˈbʒmʲjɛ̇̃ɲɛ
n zespół cech dźwiękowych danego instrumentu, sprzętu lub głosu sound
brzmieć bʒmʲjɛ̇ʨ̑
v (książkowy) być słyszanym, przejawiać się jako dźwięk sound (książkowy) zawierać określoną treść, myśl, wymowę, wydźwięk sound (książkowy) zwykle o instrumentach muzycznych: wydawać dźwięk sound
brzoskwinia bʒɔsˈkfʲĩɲa
n owoc z rodziny różowatych; peach
brzoskwiniowy ˌbʒɔskfʲĩˈɲɔvɨ
adj (kulinaria) przyrządzony z brzoskwiń, z dodatkiem brzoskwiń peach
brzoza ˈbʒɔza
n (dendrologia, drzewoznawstwo, dendrologiczny, drzewoznawczy) Betula L., rodzaj drzew i krzewów z rodziny brzozowatych; birch
brzuch bʒux
n (anatomia, anatomiczny) dolna część tułowia; belly abdomen stomach
brzuchaty
adj (potocznie, potoczny) mający duży brzuch abdominous paunchy
brzuchomówca ˌbʒuxɔ̃ˈmufʦ̑a
n (książkowy) osoba potrafiąca mówić bez poruszania ustami, przez co wydaje się, że głos pochodzi od innej osoby lub przedmiotu ventriloquist
brzuchomówstwo ˌbʒuxɔ̃ˈmufstfɔ
n (książkowy) zdolność mówienia bez poruszania ustami, przez co wydaje się, że głos pochodzi od innej osoby lub przedmiotu; ventriloquism
brzusiec ˈbʒuɕɛʦ̑
n (biologia, biologiczny) skupienie włókien mięśniowych, część kurczliwa mięśnia; belly
brzuszek ˈbʒuʃɛk
n (zdrobniale) od: brzuch tummy
brzuszek piwny ˈbʒuʃɛk ˈpʲivnɨ
n (żartobliwie) brzuch mężczyzny pijącego duże ilości piwa, wskazujący na takie skłonności beer belly
brzuszki
n (sport, sportowy) ćwiczenie fizyczne mięśni brzucha polegające na podnoszeniu tułowia, leżąc na wznak crunch sit-up
brzuszysko bʒuˈʃɨskɔ
n (zgrubienie) brzuch, zwłaszcza pokaźny i wystający beer belly
brzydal
n człowiek brzydki ugly
brzydki ˈbʒɨtʲci
adj moralnie naganny, niezgodny z przyjętymi normami base mean rude o pogodzie: wywołujący nieprzyjemne samopoczucie bad subiektywnie pozbawiony piękna, wartości estetycznych ugly
brzydki jak grzech śmiertelny ˈbʒɨtʲci ˈjaɡ ˈːʒɛç ɕmʲjɛrˈtɛlnɨ
adj (przestarzałe, przestarzały) bardzo brzydki ugly as sin
brzydki jak noc ˈbʒɨtʲci ˈjak ˈnɔʦ̑
adj bardzo brzydki ugly as sin
brzydkie kaczątko ˈbʒɨtʲcɛ kaˈʧ̑ɔ̃ntkɔ
n (przenośnie, przenośnia) ktoś brzydki i nielubiany, który nagle przemienia się w osobę niewiarygodnie piękną, o niesamowitym usposobieniu ducha ugly duckling
brzydko
adv w brzydki sposób uglily
brzydota bʒɨˈdɔta
n nieatrakcyjność, zazwyczaj fizyczna ugliness
brzydzić się ˈbʒɨʥ̑iʨ̑‿ɕɛ
v czuć odrazę, wstręt, gardzić czymś lub kimś feel disgust
brzytwa ˈbʒɨtfa
n ostry nóż do usuwania zarostu; straight razor razor
brzytwodziób
n (ornitologia, ornitologiczny) ptak z rodzaju Rynchops; skimmer
brzęczenie bʒɛ̃n͇ˈʧ̑ɛ̃ɲɛ
n powtarzające się brzęki; chaotyczny zbiór różnych dźwięków clangour tinkle
brzęczyk ˈbʒɛ̃n͇ʧ̑ɨk
n (technologia, technika, techniczny) elektryczne urządzenie akustyczne wytwarzające charakterystyczny dźwięk (brzęczenie) buzzer
brzęk
n (botanika, botaniczny) drzewo o liściach podobnych do przejściowych między głogiem a klonem chequers przytłumiony, wibrujący dźwięk buzz clank clink hum humming twang
bród brut
n płytkie miejsce w wodzie, zwłaszcza w rzece, umożliwiające przeprawienie się na drugi brzeg ford
brąz brɔ̃w̃s
n (hutnictwo, hutniczy) stop miedzi z cyną; także stopy miedzi z innymi metalami; bronze przedmiot (medal, rzeźba itp.) wykonany z brązu (1.1) bronze kolor brązowy – kolor brązu (1.1) brown bronze
brązowawy ˌbrɔ̃w̃zɔˈvavɨ
adj mający kolor podobny do brązowego; niezupełnie brązowy, prawie brązowy brownish
brązowoskrzydły ˌbrɔ̃w̃zɔvɔˈskʃɨdwɨ
adj taki, który ma brązowe skrzydła brown-winged
brązowy brɔ̃w̃ˈzɔvɨ
adj mający kolor brązu; brown wykonany z brązu, zrobiony z brązu bronze
brązowy medal brɔ̃w̃ˈzɔvɨ ˈmɛdal
n medal przyznawany za trzecie miejsce w zawodach sportowych, w konkursach, na wystawach itp. bronze medal
bucharski
adj związany z Bucharą, dotyczący Buchary Bukharan
buczek
n (technologia, technika, techniczny) sygnalizator wytwarzający buczący dźwięk hooter
buda ˈbuda
n (środowiskowy) samochód policyjny Black Maria paddy wagon pomieszczenie na sprzęt, narzędzia shed schronienie dla psa doghouse kennel stoisko na jarmarku stall szoferka, kabina pasażerska w samochodzie hood top zaniedbany budynek ramshackle house
budapeszteńczyk ˌbudapɛˈʃtɛ̃j̃n͇ʧ̑ɨk
n mieszkaniec Budapesztu Budapestian
budapeszteński ˌbudapɛˈʃtɛ̃j̃sʲci
adj odnoszący się do Budapesztu (stolicy Węgier) Budapestian
budda ˈbudːa
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w buddyzmie: człowiek oświecony; buddha
buddyjski budˈːɨjsʲci
adj (filozofia, filozoficzny) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) związany z buddyzmem Buddhist
buddysta budˈːɨsta
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) wyznawca buddyzmu Buddhist
buddyzm ˈbudːɨsm̥
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) system filozoficzno-etyczny, którego założycielem był Siddhārtha Gautama; Buddhism
budka telefoniczna ˈbutka ˌtɛlɛfɔ̃ˈɲiʧ̑na
n (telekomunikacja) niewielka, lekka budowla z aparatem telefonicznym, ustawiona w miejscu publicznym; telephone booth phone box
budowa buˈdɔva
n odbudowa, rozbudowa i nadbudowa obiektu budowlanego structure wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu building framework
budowanie ˌbudɔˈvãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: budować building
budować buˈdɔvaʨ̑
v tworzyć, wznosić budynki albo inne konstrukcje build
budować zamki na lodzie buˈdɔvaʥ̑ ˈzãmʲci na‿ˈlɔʥ̑ɛ
v (przenośnie, przenośnia) opierać się na kruchych, niepewnych podstawach; snuć plany, projekty, które nie mają szans na urzeczywistnienie się; marzyć build castles in air
budowla buˈdɔvla
n coś, co zostało zbudowane, skonstruowane structure
budowlaniec
n (potocznie, potoczny) pracownik budowlany construction worker builder builder's labourer building contractor building worker
budowlany ˌbudɔvˈlãnɨ
adj mający związek z budowaniem building construction
budownictwo
n dział inżynierii zajmujący się wznoszeniem obiektów budowlanych architecture building engineering construction business construction industry housing structural engineering ogół zabudowań według ustalonego projektu, formy construction building
budowniczy ˌbudɔvʲˈɲiʧ̑ɨ
n osoba, która zajmuje się budowaniem, wznoszeniem budynków, budowli, infrastruktury builder constructor
budująco
adv w sposób budujący upliftingly
budujący ˌbuduˈjɔ̃nʦ̑ɨ
adj pozytywny, cieszący uplifting
budulec buˈdulɛʦ̑
n (budownictwo) materiał budowlany (szczególnie drewno) building material lumber timber
budynek buˈdɨ̃nɛk
n budowla naziemna o funkcji mieszkalnej lub użytkowej building
budynek zamieszkania zbiorowego buˈdɨ̃nɛɡ ˌzãmʲjɛˈʃkãɲa ˌzbʲjɔrɔˈvɛɡɔ
n (urzędowy) budynek przeznaczony do okresowego pobytu ludzi poza stałym miejscem zamieszkania collective residential building
budyń ˈbudɨ̃ɲ
n (kulinaria) (spożywczy) kisiel mleczny, deser sporządzany z mąki ziemniaczanej, cukru, mleka i innych dodatków; pudding
budzik ˈbuʥ̑ik
n zegar, który dzwonkiem lub innym sygnałem dźwiękowym wskazuje nadejście określonej godziny, pory alarm clock
budzić ˈbuʥ̑iʨ̑
v przerywać czyjś sen wake awake wywoływać jakieś uczucia arouse rouse
budżet ˈbuḍʒɛt
n (ekonomia, ekonomiczny) plan dochodów i wydatków na jakiś okres, zwykle na następny rok; budget
buergeryt
n (mineralogia, mineralogiczny) turmalin żelazowy, minerał z gromady krzemianów; fluor-buergerite
bufiasty buˈfʲjastɨ
adj mający bufy lub kształt bufy, szeroki, obszerny baggy full puffed
bug bak
n (informatyka, informatyczny) błąd w programie; bug
bujać w obłokach ˈbujäʥ̑ v‿ɔbˈwɔkax
v zamyślić się, rozmarzyć swinging in the clouds
bujda ˈbujda
n coś zmyślonego, nieprawdziwego; bajka, kłamstwo fib hoax tall story
bujda na resorach ˈbujda ˌna‿rɛˈsɔrax
idiom oczywiste, jawne, przesadne kłamstwo gammon and spinach
buk buk
n (dendrologia, drzewoznawstwo, dendrologiczny, drzewoznawczy) drzewo z rodziny bukowatych; beech beechtree drewno buka (1.1) beech wood
bukareszteńczyk ˌbukarɛˈʃtɛ̃j̃n͇ʧ̑ɨk
n mieszkaniec Bukaresztu Bucharestian
bukareszteński ˌbukarɛˈʃtɛ̃j̃sʲci
adj odnoszący się do Bukaresztu (stolicy Rumunii) Bucharestian
bukiet ˈbucɛt
n wiązanka, pęk kwiatów; bunch bouquet
bukiew ˈbucɛf
n (botanika, botaniczny) owoc/owoce buka; beechmast
bukinista ˌbucĩˈɲista
n uliczny sprzedawca starych książek, rycin i gazet, zwłaszcza we Francji; bookseller
bukolika
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) niewielki utwór liryczno-epiczny nawiązujący do życia pasterzy; bucolic
bukować buˈkɔvaʨ̑
v (potocznie, potoczny) rezerwować miejsce w samolocie, pociągu, hotelu itp. book
bukowy buˈkɔvɨ
adj będący częścią buka beech składający się z buka beech wykonany z drewna lub innej części buka beech
bukszpan ˈbukʃpãn
n (botanika, botaniczny) głównie żywopłotowy krzew ozdobny o drobnych, odpornych na zimę liściach; box
bukszpryt ˈbukʃprɨt
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) niemal poziomy maszt wystający na dziobie żaglowca; bowsprit
bula ˈbula
n (geografia, geograficzny) forma ukształtowania terenu; bulge (sport, sportowy) element skoczni narciarskiej curve (sport, sportowy) kula do petanki; boule
bulaj ˈbulaj
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) okrągłe okienko na statku; porthole
buldog ˈbuldɔk
n (kynologia, kynologiczny) typ psa mocnej budowy, z krótką kufą pierwotnie wykorzystywanego do walk z bykami, obecnie jako pies stróżujący lub do towarzystwa; bulldog
buldog francuski ˈbuldɔk frãnˈʦ̑usʲci
n (kynologia, kynologiczny) rasa małego psa z grupy psów do towarzystwa; French bulldog
buldożer
n (budownictwo) (maszynoznawstwo) pojazd z lemieszem, używany do równania terenu oraz niszczenia budynków; bulldozer
buleuterion
n (historia, historyczny, historycznie) (architektura, architektoniczny) budowla w starożytnej Grecji, miejsce zebrań rady miejskiej; bouleuterion
bulgur
n (spożywczy) produkt spożywczy produkowany z pszenicy, rodzaj kaszy stosowanej w kuchni tureckiej i bliskowschodniej; bulgur bulgur wheat
bulimia buˈlʲĩmʲja
n (medycyna, medyczny) zaburzenie odżywiania objawiające się chorobliwym uczuciem głodu; bulimia
bulimiczny
adj dotyczący bulimii lub bulimików, właściwy bulimii lub bulimikom bulimic
bulimik
n mężczyzna cierpiący na bulimię bulimic
bulić ˈbulʲiʨ̑
v (potocznie, potoczny) płacić dużą sumę pieniędzy shell out
bullying ˈbulʲi.iŋk
n tyranizowanie, znęcanie się; powtarzalne zachowania o charakterze agresywnym jednego lub grupy sprawców wobec ofiary bullying
bulterier bulˈtɛrʲjɛr
n (kynologia, kynologiczny) rasa mocno zbudowanych i umięśnionych psów z grupy terierów; bull terrier
bulwersować ˌbulvɛrˈsɔvaʨ̑
v oburzać, poruszać, wywoływać złość, niesmak appall perturb
bum bũm
interjection odgłos uderzenia, upadku, wybuchu bang
bumelant bũˈmɛlãnt
n pracownik zaniedbujący pracę poprzez nieprzychodzenie do niej lub marnowanie czasu w pracy na pozapracowe czynności shirker
bumerang
n płaski, zakrzywiony przedmiot przeznaczony do rzucania, czerpiący siłę nośną z ruchu obrotowego wokół osi prostopadłej do kierunku rzutu, dawniej używany jako broń, dziś już tylko sportowo; boomerang
bump stock
n (wojskowość, wojskowy) modyfikacja, specjalny uchwyt do broni półautomatycznej, pozwalający na strzelanie ogniem ciągłym, zamieniający tę broń w samopowtarzalną, czyli de facto w karabin maszynowy bump stock
bunkier ˈbũŋʲcɛr
n (sport, sportowy) na polu golfowym: piaszczysty obszar lub zagłębienie wypełnione piaskiem bunker
bunraku bũnˈraku
n teatr lalek wywodzący się z japońskiego teatru epickiego; bunraku puppet show
bunt bũnt
n wystąpienie przeciwko władzy lub autorytetowi np. państwa, innych ludzi mutiny revolt rebellion
buntowniczo
adv w sposób buntowniczy riotously
buntowniczy
adj będący wyrazem buntu, sprzeciwu rebellious oppositional skłonny do buntu seditious mutinous oppositional rebellious refractory riotous
buntownik
n osoba buntująca się, uczestnicząca w buncie rebel insurgent
burak ˈburak
n (botanika, botaniczny) Beta L., rodzaj roślin z rodziny komosowatych; beet beetroot (potocznie, potoczny) (pejoratywnie, pejoratywny) człowiek niepotrafiący się odpowiednio zachować, często kompromitujący się, nieobyty, prymitywny, często niedouczony boor simpleton
burak cukrowy ˈburak ʦ̑uˈkrɔvɨ
n (botanika, botaniczny) (rolnictwo, rolniczy) odmiana buraka zwyczajnego, z której otrzymuje się cukier; sugar beet
burda ˈburda
n głośna, wulgarna awantura, często z bijatyką shindy
burdel ˈburdɛl
n (pospolicie) dom publiczny brothel whorehouse
burgund ˈburɡũnt
n (kulinaria) gatunek czerwonego albo białego wina stołowego; Burgundy burgundy mający kolor czerwonego wina burgundy
burgundzki
adj związany z Burgundią lub Burgundczykami, dotyczący Burgundii Burgundian
buriacki
adj związany z Buriacją albo Buriatami Buryat
buriacki
n język buriacki; Buryat
burka ˈburka
n wywodzący się z Afganistanu element stroju noszonego przez nieliczne muzułmanki, zasłaniający całą głowę oprócz niewielkiego obszaru wokół oczu (czasem z siatką w tym miejscu) lub całe ciało; burqa
burkini burʲˈcĩɲi
n strój kąpielowy dla kobiet, które nie chcą lub ze względów religijnych nie mogą nadmiernie odsłaniać ciała; burqini
burmistrz ˈburmʲisṭʃ
n (administracja) urzędnik na czele samorządu gminy miejskiej lub miejsko-wiejskiej; provost mayor
burmistrzowski
adj związany z osobą lub urzędem burmistrza, dotyczący burmistrza mayoral
burnus ˈburnus
n rodzaj wierzchniego wełnianego okrycia z kapturem i bez rękawów noszonego przez Arabów i przez oddziały spahisów burnous burnoose burnouse
burski ˈbursʲci
adj dotyczący Burów, związany z Burami Boer
bursztyn ˈburʃtɨ̃n
n (mineralogia, mineralogiczny) kamień półszlachetny, kopalna żywica drzew; amber
bursztynowy ˌburʃtɨ̃ˈnɔvɨ
adj (chemia, chemiczny) (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) dotyczący kwasu bursztynowego lub jego pochodnych succinic mający kolor złocistożółty, taki jak kolor bursztynu lub przypominający kolor bursztynu amber
burta ˈburta
n bok statku; port
burunduk buˈrũnduk
n (zoologia, zoologiczny) Tamias sibiricus, gatunek wiewiórki, występujący w syberyjskiej tajdze; siberian chipmunk
bury ˈburɨ
adj ciemnoszary, mający brunatny odcień dark-grey grizzly
burza ˈbuʒa
n (meteorologia, meteorologiczny) intensywne opady deszczu lub deszczu i gradu, któremu towarzyszą wyładowania elektryczne w atmosferze (błyskawice i grzmoty); thunderstorm storm
burza mózgów ˈbuʒa ˈmuzɡuf
idiom metoda zespołowego rozwiązywania problemów, polegająca na formułowaniu wszelkich nasuwających się skojarzeń, pomysłów rozwiązania danego problemu, bez ich oceny; brainstorming
burza piaskowa
n (meteorologia, meteorologiczny) zjawisko atmosferyczne polegające na gwałtownym unoszeniu przez silny wiatr olbrzymich ilości piasku; sandstorm dust storm sand storm
burza w szklance wody ˈbuʒa ˈf‿ʃklãnʦ̑ɛ ˈvɔdɨ
n zamęt wywołany z błahych powodów storm in a teacup tempest in a teapot
burzanka
n (przestarzałe, przestarzały) (botanika, botaniczny) arbuz kolokwinta, (łacina) Citrullus colocynthis bitter apple bitter cucumber colocynth desert gourd egusi vine of Sodom
burżuazja ˌburʒuˈ<sup>w</sup>azʲja
n ogół przedsiębiorców i osób zamożnych od XV wieku; bourgeoisie
burżuazyjny
adj (historia, historyczny, historycznie) związany z burżuazją, dotyczący burżuazji bourgeois
bus bus
n (motoryzacja) samochód półciężarowy do przewozu osób, mały autobus shortbus
busola buˈsɔla
n kompas służący do wskazywania stron świata compass
buspas
n pas ruchu dla autobusów bus lane
bustrofedon ˌbustrɔˈfɛdɔ̃n
n sposób pisania w kolejnych wierszach tekstu na przemian: raz od prawej do lewej, raz od lewej do prawej przy odwracaniu również samych liter; boustrophedon
busz buʃ
n gęste zarośla, charakterystyczne dla suchych obszarów podzwrotnikowych, głównie południowej Afryki, Australii, w mniejszej skali wschodniej Afryki i Ameryki Południowej, składające się z kolczastych krzewów; bush
buszbok ˈbuʒbɔk
n grupa gatunków i podgatunków ssaków z rodziny krętorogich bushbuck
but but
n część ubrania, noszona na stopie, chroniąca stopy; shoe boot
butan ˈbutãn
n (chemia, chemiczny) związek organiczny z grupy alkanów, bezbarwny i bezwonny gaz, jego mieszanina z propanem znana jest jako LPG; butane
butelka buˈtɛlka
n szklany, plastikowy, ceramiczny lub metalowy pojemnik na wodę i inne płyny w kształcie walca o zwężającym się jednym z końców bottle
butik ˈbutʲik
n mały sklep z odzieżą, galanterią, także z kosmetykami boutique
butny ˈbutnɨ
adj (książkowy) hardy, bezczelnie stawiający na swoim insolent impertinent
butyrometr ˌbutɨˈrɔ̃mɛtr̥
n przyrząd służący do pomiaru zawartości tłuszczu w produktach mlecznych; butyrometer
buzia ˈbuʑa
n (potocznie, potoczny) twarz face (potocznie, potoczny) usta mouth
buzuki buˈzuci
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) grecki instrument strunowy szarpany bouzouki (choreografia, choreograficzny) grecki taniec bouzouki (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) irlandzki instrument strunowy szarpany bouzouki
buława
n krótka laska zakończona ozdobną gałką, będąca dawniej symbolem władzy hetmańskiej, obecnie oznaką władzy marszałkowskiej mace
bułgarski buwˈɡarsʲci
adj związany z Bułgarią lub Bułgarami Bulgarian
bułka ˈbuw.ka
n wypiek o niewielkich rozmiarach; roll bread roll
bułka z masłem ˈbuwka ˈz‿maswɛ̃m
n (przenośnie, przenośnia) (potocznie, potoczny) coś łatwego i prostego do wykonania cakewalk duck soup piece of cake
buńczuczny bũj̃n͇ˈʧ̑uʧ̑nɨ
adj buntowniczy, zaczepny, czupurny, zawadiacki blasterous
buńczuk ˈbũj̃n͇ʧ̑uk
n (historia, historyczny, historycznie) drzewce zakończone kulą lub grotem, ozdobione końskim włosiem, stanowiły symbol władzy na dawnych kresach wschodnich; bunchuk
by
conjunction …używany w zdaniach podrzędnych określających, w jakim celu (po co) wykonywana jest czynność so that to
bycie ˈbɨʨ̑ɛ
n istnienie be
byczyć się
v leniwie nie wykazywać aktywności while
bydlę ˈbɨdlɛ
n (potocznie, potoczny) duże zwierzę beast (potocznie, potoczny) pogardliwie o nikczemnym człowieku animal swine (potocznie, potoczny) rogate hodowlane zwierzę horned animal
bydło ˈbɨdwɔ
n (rolnictwo, rolniczy) (zootechnika, zootechniczny) ogólne określenie zwierząt hodowlanych wywodzących się od tura lub innych dzikich przedstawicieli rodziny krętorogich; cattle (zoologia, zoologiczny) w polskiej systematyce biologicznej: udomowieni potomkowie tura domestic cattle
byk bɨk
n (zoologia, zoologiczny) dorosły, niesterylizowany samiec bydła hodowlanego, także: bizona, żubra, jelenia itp. bull
byle ˈbɨlɛ
conjunction …wyrażający warunek wykonania tego, o czym mówi zdanie podrzędne as long as provided providing …wyrażający życzenie wykonania tego, o czym mówi zdanie podrzędne if only
byle ˈbɨlɛ
particle …występująca razem z rzeczownikiem, przysłówkiem lub zaimkiem, oznaczająca niską wartość omawianego przedmiotu, osoby czy zjawiska just any-
bylina
n (botanika, botaniczny) wieloletnia roślina zielna o zimujących pąkach perennial
bynajmniej bɨ̃ˈnajmʲɲɛ̇j
interjection przecząca odpowiedź na pytanie: wcale nie, ani trochę, w ogóle, wręcz przeciwnie by no means far from it in no way not at all
bynajmniej bɨ̃ˈnajmʲɲɛ̇j
particle wzmacnia przeczenie: wcale, w najmniejszym stopniu, w żadnym razie by no means in no way not at all far from it
bystry ˈbɨstrɨ
adj o osobie: mądry, inteligentny, taki, który szybko coś zrozumie agile clever smart o rzece, potoku: szybko płynący rapid
bystrze ˈbɨsṭʃɛ
n (hydrologia, hydrologiczny) odcinek rzeki różniący się od sąsiednich szybszym prądem i mniejszą głębokością; swift current
byt bɨt
n istnienie, całokształt życia existence to, co istnieje (w jakikolwiek sposób) being entity warunki materialne existence provide for struggle for survival
bywalec bɨˈvalɛʦ̑
n (książkowy) człowiek, który często pojawia się, bywa w danym miejscu, lokalu, instytucji kulturalnej itp. frequent visitor habitué
bywać ˈbɨvaʨ̑
v (książkowy) być często w jakimś miejscu, przebywać gdzieś, brać udział w czymś often go (książkowy) utrzymywać z kimś kontakty towarzyskie, odwiedzać go visit (książkowy) zdarzać się happen
być bɨʨ̑
v charakteryzować się jakąś cechą be należeć do jakiejś organizacji be pracować jako ktoś, wykonywać jakiś zawód; zajmować się czymś z zainteresowań be uczestniczyć w czymś be istnieć; trwać be exist znajdować się w jakimś miejscu be exist
być bardziej papieskim niż papież
idiom wykazywać większą gorliwość w jakiejś sprawie, jakimś działaniu, niż jest to wymagane czy potrzebne to be more popish than the pope
być kwita ˈbɨʨ̑ ˈkfʲita
idiom mieć załatwione wszystkie sprawy w stosunku do kogoś, nie być dłużnym, nie mieć zobowiązań to be square
być może
…nadająca wypowiedzi charakter przypuszczenia maybe perhaps possibly
być na chodzie ˈbɨʨ̑ na‿ˈxɔʥ̑ɛ
v (o człowieku) (żartobliwie) być sprawnym, zdrowym, mieć się dobrze be on the ball be on the go
być na czasie
v orientować się w tym, co nowe, bieżące keep abrest with
być solą w oku ˈbɨʨ̑ ˈsɔlɔ̃w̃ ˈv‿ɔku
v być dla kogoś źródłem wielu przykrości, kłopotów be a thorn in sb's flesh be a thorn in sb's side
być w siódmym niebie ˈbɨʨ̑ ˈfʲ‿ɕudmɨ̃mʲ ˈɲɛbʲjɛ
idiom być z czegoś bardzo zadowolonym, uradowanym be in seventh heaven be on cloud nine
być w stanie ˈbɨʨ̑ ˈf‿stãɲɛ
v móc, potrafić be able to
być w swoim żywiole ˈbɨʨ̑ ˈf‿sfɔ<sup>j</sup>ĩm ʒɨˈvʲjɔlɛ
v znajdować się w doskonałym dla siebie środowisku, czuć się świetnie w jakiejś sytuacji be in one's element
być świętszym od papieża
v wykazywać większą gorliwość w jakiejś sprawie, jakimś działaniu, niż jest to wymagane czy potrzebne holier than the pope
było dwóch braci mądrych, a trzeci żonaty ˈbɨwɔ ˈdvuγ ˈbraʨ̑i ˈmɔ̃ndrɨx a‿ˈṭʃɛʨ̑i ʒɔ̃ˈnatɨ
proverb tylko głupiec się żeni honest men marry soon, wise men not at all
były ˈbɨwɨ
adj taki, który był i przestał istnieć lub przestał pełnić jakąś funkcję, występować w jakiejś roli former
były ˈbɨwɨ
n (potocznie, potoczny) były (1.1) mąż, chłopak, narzeczony ex
bzdura ˈbzdura
n coś nieprawdziwego, niedorzecznego bullshit ball bollocks hogwash ravings
bzik bʲʑik
n (potocznie, potoczny) (żartobliwie) mania, lekkie szaleństwo, dziwactwo crank craze fad
bzyczeć ˈbzɨʧ̑ɛʨ̑
v o lecących owadach: wydawać przeciągły bzyk drone hum
bzykanie bzɨˈkãɲɛ
n dźwięk wydawany przez owady, np. pszczoły buzzing
bête noire
n osoba najbardziej komuś obmierzła, przez kogoś nie cierpiana bête noire
bób bup
n (botanika, botaniczny) Vicia faba, roślina o mięsistych strąkach i jadalnych nasionach; broad bean horse bean (botanika, botaniczny) (kulinaria) nasiona tej rośliny (1.1) wykorzystywane w sztuce kulinarnej broad bean horse bean
bóbr bupr̥
n (zoologia, zoologiczny) ziemnowodny gryzoń z rodziny Castoridae, o charakterystycznym ogonie; beaver
bóg buk bɔˈgɔvʲɛ
n (przenośnie, przenośnia) człowiek bezkrytycznie uwielbiany, wielbiony god (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) według wierzeń politeistycznych: istota potężniejsza od człowieka, mająca wpływ na jego los, zwykle także pogodę, zjawiska wywoływane przez Ziemię (wulkany, trzęsienia ziemi itp.); god deity
bój buj
n starcie zbrojne walczących stron combat fray
bójka ˈbujka
n awantura połączona z biciem; aggro brawl
ból bul
n (medycyna, medyczny) przykre, nieprzyjemne wrażenie fizyczne; pain aching ache przykre, nieprzyjemne wrażenie psychiczne pain aching
bór bur
n (leśnictwo) wysoki, gęsty las iglasty; pine forest
bóstwo ˈbustfɔ
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (mitologia, mitologiczny) nadludzka istota z wierzeń lub mitów deity
bóść buɕʨ̑
v uderzać rogami butt gore uderzać rogami siebie wzajemnie butt each other
bączek ˈbɔ̃n͇ʧ̑ɛk
n zabawka wirująca wokół własnej osi spinning top top
bądź bɔ̃ɲʨ̑
conjunction występuje w wyliczeniach w postaci bądź…, bądź… (poprzedza każdy element wyliczenia), wskazując na równorzędność elementów i możliwość wyboru/zaistnienia jednego z nich either or łączy zdania współrzędne (lub równorzędne części zdań), wskazując na występującą możliwość wyboru/wystąpienia jednego z wymienionych zdarzeń/przedmiotów or
bądź bɔ̃ɲʨ̑
particle łączy się z wyrazami kto, co, jak, gdzie, kiedy, dokąd, skąd, wskazując na nieokreśloność osoby, przedmiotu, sposobu, miejsca -ever
bąk bɔ̃ŋk
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) Tabanus, jedna z muchówek; horsefly (ornitologia, ornitologiczny) Botaurus, duży ptak wodny wydający buczenie; bittern (potocznie, potoczny) trzmiel lub inny buczący owad bumblebee (potocznie, potoczny) śmierdzący, gazowy efekt przemiany materii fart (wioślarstwo) (przestarzałe, przestarzały) rodzaj łódki, odmiana pacierzówki gig rodzaj wirującej zabawki; spinning top top
bęben ˈbɛ̃mbɛ̃n
n (architektura, architektoniczny) wieloboczna, eliptyczna lub cylindryczna podbudowa pod kopułą; drum tholobate (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) instrument muzyczny uderzany za pomocą specjalnych pałeczek; drum
bębenek bɛ̃mˈbɛ̃nɛk
n (anatomia, anatomiczny) (zobacz) błona bębenkowa eardrum tympanum (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) mały bęben, membranofon służący do grania rytmów side drum
bębnić ˈbɛ̃mbʲɲiʨ̑
v grać na bębnie drum
bębnowy
adj (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dotyczący bębna lub bębnów, związany z bębnem tympanic
bęcwał ˈbɛ̃nʦ̑faw
n (pogardliwie) osoba bezmyślna (i często leniwa) blockhead cuckoo dolt dullard goof oaf
będąc szczerym
(potocznie, potoczny) deklaruje szczerość wypowiedzi (głównie wypowiedzi kontrowersyjnych i wypowiedzi mogących urazić odbiorcę) to be honest
bękart ˈbɛ̃ŋkart
n (pogardliwie) potomek z nieślubnego związku („z nieprawego łoża”); bastard (środowiskowy) (drukarstwo, drukarski) błąd składu typograficznego, polegający na tym, że końcowy wiersz akapitu wypada na początku kolumny lub łamu; widow
błagalny
adj (dawniej, dawny) miłosierny, skłonny do przebaczenia lub ofiarowania czegoś propitiatory wyrażający pokorną prośbę rogation suppliant
błaganie bwaˈɡãɲɛ
n usilna prośba plea
błagać ˈbwaɡaʨ̑
v żarliwie, usilnie prosić beseech plead supplicate
błahy ˈbwaxɨ
adj nieistotny, nieznaczący, niemający dużej wartości, niegodny większej uwagi insignificant
bławatnik bwaˈvatʲɲik
n (przestarzałe, przestarzały) kupiec handlujący bławatami, właściciel sklepu, w którym sprzedaje się bławaty draper (ornitologia, ornitologiczny) niewielki ptak o barwnym upierzeniu; cotinga
błazen ˈbwazɛ̃n
n (historia, historyczny, historycznie) zawodowy nadworny żartowniś i prześmiewca zabawiający króla; jester
błazeński bwaˈzɛ̃j̃sʲci
adj podobny do błazna, charakterystyczny dla błazna clownish tomfool
błogosławieństwo ˌbwɔɡɔswaˈvʲjɛ̇̃j̃stfɔ
n (podniośle) życzenie pomyślności, przychylności losu blessing (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) obrzęd, gest powierzenia kogoś, czegoś boskiej opiece blessing sprzyjanie, przychylność, pomyślność blessing
błogosławiony
n (kościelny) ktoś zmarły uznany przez kościół lub społeczność za godnego kultu; blessed
błogość
n przyjemny stan zadowolenia, spokoju beatitude bliss felicity
błona ˈbwɔ̃na
n (biologia, biologiczny) cienka, zwykle elastyczna tkanka, spełniająca różne funkcje w organizmach żywych membrane cienka, elastyczna powłoka lub taśma film
błona bębenkowa ˈbwɔ̃na ˌbɛ̃mbɛ̃ŋˈkɔva
n (anatomia, anatomiczny) błona oddzielająca przewód słuchowy zewnętrzny od ucha środkowego; eardrum tympanic membrane
błona dziewicza ˈbwɔ̃na ʥ̑ɛˈvʲiʧ̑a
n (medycyna, medyczny) (anatomia, anatomiczny) błona śluzowa w ujściu pochwy; hymen
błona śluzowa ˈbwɔ̃na ɕluˈzɔva
n (anatomia, anatomiczny) unaczyniona wyściółka narządów wewnętrznych; mucous membrane
błonica bwɔ̃ˈɲiʦ̑a
n (medycyna, medyczny) ostra choroba zakaźna, której objawami są zapalenie błon śluzowych gardła i szarawe, włókniste naloty; diphtheria
błonica sałatowa bwɔ̃ˈɲiʦ̑a ˌsawaˈtɔva
n (botanika, botaniczny) Ulva lactuca, gatunek błonicy, o plesze przyczepionej do podłoża, przypominającej kształtem sałatę, jadany, głównie w Japonii, jako jarzyna sea lettuce
błonkoskrzydłe ˌbwɔ̃ŋkɔˈskʃɨdwɛ
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) rząd owadów obejmujący ponad 110 tysięcy gatunków występujących na całym świecie, oprócz rejonów polarnych; Hymenoptera
błonnik ˈbwɔ̃ɲːik
n (biologia, biologiczny) (biochemia, biochemiczny) odgrywający ważną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu przewodu pokarmowego kompleks substancji pochodzenia roślinnego nieulegający trawieniu przez enzymy przewodu pokarmowego człowieka i zwierząt monogastrycznych; dietary fiber
błota ˈbwɔta
n obszar bagienny marsh
błotniak ˈbwɔtʲɲak
n (ornitologia, ornitologiczny) ptak z rodzaju Circus harrier
błotnik ˈbwɔtʲɲik
n część pojazdu osłaniająca koło i zabezpieczająca pojazd przed bryzgami wody/błota spod kół mudguard fender wing
błotnisty bwɔtʲˈɲistɨ
adj pokryty błotem, pełen błota muddy
błoto ˈbwɔtɔ
n mieszanina ziemi i wody; mud
błysk bwɨsk
n nagłe, krótkie światło flash
błyskawica ˌbwɨskaˈvʲiʦ̑a
n zjawisko świetlne w postaci silnego błysku, towarzyszące piorunowi lightning flash of lightning
błyskawicznie ˌbwɨskaˈvʲiʧ̑ʲɲɛ
adv bardzo szybko, prędko in a flash instantly like lightning
błyskawiczny ˌbwɨskaˈvʲiʧ̑nɨ
adj niezwykle szybki lightning lightning fast
błyskotliwy
adj wyróżniający się inteligentnym przemyśleniem, dowcipem brilliant glittering intelligent quick scintillating sharp
błyszczeć ˈbwɨʃʧ̑ɛʨ̑
v jaśnieć blaskiem shine
błyszczyk ˈbwɨʃʧ̑ɨk
n (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) bezbarwna lub kolorowa substancja nadająca ustom połysk; lip gloss
błąd bwɔ̃nt
n niezgodność z zasadami, założeniami error mistake działanie, które przynosi złe skutki error mistake
błąd ortograficzny ˈbwɔ̃nt ˌɔrtɔɡraˈfʲiʧ̑nɨ
n błąd w pisowni – niewłaściwe napisanie wyrazu, niezgodne z przyjętymi dla danego języka normami ortograficznymi; misspelling spelling mistake spelling error
błąd poznawczy ˈbwɔ̃nt pɔˈznafʧ̑ɨ
n (psychologia, psychologiczny) nieracjonalny sposób postrzegania rzeczywistości obejmujący błędy w ocenianiu prawdopodobieństwa, błędy atrybucji, stereotypy i selektywność ludzkiej pamięci; cognitive bias
błądzić
v poruszać się szukając właściwej drogi wander postępować, myśleć mylnie err go wrong
błąkać
v (dawniej, dawny) wprowadzać w błąd wyle chodzić bez celu roam wander wander around chodzić tu i tam, nie mogąc odnaleźć drogi wander
błędne koło ˈbwɛ̃ndnɛ ˈkɔwɔ
n (logika, logiczny) błąd logiczny polegający na wyprowadzeniu wniosku z przesłanki, a następnie uzasadnieniu jej za pomocą tego wniosku; vicious circle vicious cycle (potocznie, potoczny) sytuacja, której skutki przyczyniają się do jej trwania vicious circle vicious cycle
błędnie ˈbwɛ̃ndʲɲɛ
adv w sposób błędny falsely incorrectly wrongly erroneously faultily
błędnodruk
n znaczek pocztowy z błędem drukarskim; postage stamp error
błędny ˈbwɛ̃ndnɨ
adj nieprzytomny, zdezorientowany hazy zawierający błąd, niewłaściwy, niepoprawny erroneous incorrect wrong
błędny rycerz ˈbwɛ̃ndnɨ ˈrɨʦ̑ɛʃ
idiom średniowieczny rycerz wędrujący w poszukiwaniu niezwykłych przygód; najczęściej bronił pokrzywdzonych na cześć wybranki swego serca; knight errant
błękitna krew bwɛ̃ŋʲˈcitna ˈkrɛf
idiom pochodzenie arystokratyczne blue blood
błękitne hełmy bwɛ̃ŋʲˈcitnɛ ˈxɛwmɨ
n żołnierze sił pokojowych ONZ wysyłani na tereny objęte wojną w celu przywrócenia pokoju blue helmets
błękitny bwɛ̃ŋʲˈcitnɨ
adj mający kolor intensywnie niebieski baby blue
błękitny przycisk bwɛ̃ŋʲˈcitnɨ ˈpʃɨʨ̑isk
n (zoologia, zoologiczny) (potocznie, potoczny) meduza z gatunku Porpita porpita blue button
bździna
n śmierdzący, gazowy efekt przemiany materii, odchodzący z tyłu z hałasem fart
c-moll
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) gama lub tonacja molowa zaczynająca się od dźwięku c (w zapisie nutowym z trzema bemolami) c minor
cache
n (informatyka, informatyczny) pamięć podręczna; pamięć przechowująca dane po to, by dostęp do nich był szybszy; cache
cache-pot kaʃ.'po
n ażurowy koszyk lub ceramiczne naczynie do dekorowania doniczki; cachepot
cachurski
n (językoznawstwo, językoznawczy) język cachurski; Tsakhur
cackać ˈʦ̑aʦ̑kaʨ̑
v (potocznie, potoczny) obchodzić się z czymś zbyt delikatnie, poświęcać czemuś wiele czasu coddle
cacko ˈʦ̑aʦ̑kɔ
n (potocznie, potoczny) coś atrakcyjnego, małego i cennego knick-knack
cacyki ʦ̑aˈʦ̑ɨci
n (kulinaria) grecki zimny sos z jogurtu i świeżego ogórka; tsatsiki tzadziki tzatziki
caddie
n (sport, sportowy) pomocnik i doradca golfisty noszący kije golfowe caddie
cal ʦ̑al
n pozaukładowa jednostka miary długości odpowiadająca szerokości kciuka, około 2,54 cm; inch
call center
n wydzielony dział firmy lub specjalistyczna instytucja przystosowana do telefonicznej obsługi klientów; call center call centre
calypso kaˈlʲipsɔ
n (choreografia, choreograficzny) pochodzący z wysp Morza Karaibskiego taniec towarzyski, którego muzyka oparta jest na improwizowanej balladzie; calypso (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) gatunek muzyczny pochodzenia afrykańskiego; calypso
camembert
n (kulinaria) tłusty, łagodny, miękki ser podpuszczkowy z pełnego mleka krowiego, z porostem pleśni; camembert
camera lucida
n XIX-wieczne narzędzie rysownicze i malarskie camera lucida
camerata ˌkãmɛˈrata
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) mała orkiestra kameralna lub chór liczący do 40-60 muzyków camerata
camkini
n damski strój plażowy (odmiana tankini), składający się z fig i topu na cienkich ramiączkach camkini
camper ˈkãmpɛr
n (slangowo) (informatyka, informatyczny) osoba, trzymająca się stale jednego miejsca, strzelając do innych graczy camper
cappuccino
n (spożywczy) włoski napój składający się z kawy z dodatkiem spienionego mleka; cappuccino
capstrzyk ˈʦ̑apsṭʃɨk
n przemarsz wieczorny, często z orkiestrą i z pochodniami małego oddziału wojskowego lub związkowego ulicami miasta dla uczczenia jakiejś uroczystości, która ma się odbyć następnego dnia. military tattoo sygnał na bębnie lub trąbce ogłaszający czas spoczynku w wojsku, obozach ćwiczebnych dla młodzieży itp. military tattoo
car ʦ̑ar
n (historia, historyczny, historycznie) cesarz Rosji, władca Bułgarii lub średniowiecznej Serbii (w domyśle: Rosji); czar tsar tzar
carat ˈʦ̑arat
n ustrój państwowy, w którym władza absolutna jest sprawowana przez cara czarism tsarism
carpaccio
n (kulinaria) przystawka włoska przyrządzana z bardzo cienkich plastrów surowego mięsa lub ryby, polana sosem lub oliwą z oliwek; carpaccio
carving
n (sport, sportowy) technika jazdy narciarskiej polegająca na licznych skrętach i jeździe na krawędziach nart; carving (sztuka) (kulinaria) pochodząca z Azji sztuka rzeźbienia w owocach i warzywach fruit and vegetable carving
caryca
n (historia, historyczny, historycznie) władczyni Rosji tsarina (historia, historyczny, historycznie) żona cara tsarina
casanova
n (pejoratywnie, pejoratywny) bałamut, uwodziciel Casanova casanova
casting
n (środowiskowy) (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) konkurs mający wyłonić aktora (czasem także zwierzę) do jakiejś roli, prezentera, modelkę itp.; casting
catering
n obsługa przyjęć lub firm polegająca na przygotowywaniu potraw i dostarczaniu ich w gotowej postaci na miejsce; catering
cała nuta
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) nuta stanowiąca podstawową wartość rytmiczną; semibreve
całka ˈʦ̑awka
n (matematyka, matematyczny) wspólna nazwa wielu powiązanych pojęć rachunku całkowego; integral
całka oznaczona ˈʦ̑awka ˌɔznaˈʧ̑ɔ̃na
n (matematyka, matematyczny) pole między wykresem funkcji a osią odciętych wzięte ze znakiem plus dla obszaru nad osią i minus dla obszaru pod osią; definite integral
całkiem ˈʦ̑awʲcɛ̃m
adv w sposób całkowity, zupełny, pełny quite w sposób wystarczający; dość, dosyć, w miarę pretty quite
całkowalny
adj (matematyka, matematyczny) dający się scałkować integrable
całkowanie
n (matematyka, matematyczny) wykonywanie operacji matematycznej przy użyciu całek integration
całkowicie ˌʦ̑awkɔˈvʲiʨ̑ɛ
adv w sposób całkowity, pełny, bez reszty entirely completely totally altogether wholly all
całkowity ˌʦ̑awkɔˈvʲitɨ
adj (matematyka, matematyczny) będący liczbą całkowitą, czyli dodatnią lub ujemną wielokrotnością jeden, albo zerem total integer
całodniowy ˌʦ̑awɔˈdʲɲɔvɨ
adj trwający cały dzień, będący rezultatem całego dnia all-day
całodobowo ˌʦ̑awɔdɔˈbɔvɔ
adv przez całą dobę, 24 godziny na dobę around the clock
całokształt ʦ̑aˈwɔkʃtawt
n zorganizowana całość, rozważany w całości układ entirety
całonocny ˌʦ̑awɔ̃ˈnɔʦ̑nɨ
adj trwający całą noc nightlong
całoroczny
adj trwający cały rok; czynny cały rok; obejmujący cały rok year-round yearlong
całostronicowy
adj zajmujący całą stronę full-page
całować ʦ̑aˈwɔvaʨ̑
v dawać komuś pocałunek; dotykać ustami kogoś, rzadziej czegoś kiss dawać i dostawać pocałunek kiss
całościowy ˌʦ̑awɔɕˈʨ̑ɔvɨ
adj obejmujący całość, dogłębny comprehensive global
całość ˈʦ̑awɔɕʨ̑
n wszystkie elementy czegoś tworzące razem jakąś samodzielną jednostkę wholeness
całun
n (kościelny) tkanina, rodzaj zasłony służącej do okrywania zwłok, trumny lub katafalku; shroud pall
cały ˈʦ̑awɨ
adj jedyny, wyłączny entire whole all zupełny, zawierający wszystkie elementy w czasie i przestrzeni whole all entire
cały czas
adv nieustannie, ciągle all the time the whole time
cały i zdrowy ˈʦ̑awɨ i‿ˈzdrɔvɨ
adj o osobie taki, który jest zdrowy, nie jest zraniony, kontuzjowany, chory safe and sound
cały ton ˈʦ̑awɨ ˈtɔ̃n
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) odległość między dwoma dźwiękami, składająca się z dwóch półtonów; tone whole step whole tone
cebuański
adj związany z Cebu, dotyczący Cebu (wyspy wchodzącej w skład Filipin) Cebuano
cebuański
n (językoznawstwo, językoznawczy) język cebuański; Cebuano
cebula ʦ̑ɛˈbula
n (botanika, botaniczny) część rośliny, przekształcony podziemny pęd o funkcji spichrzowej i przetrwalnikowej; bulb (potocznie, potoczny) (żartobliwie) staroświecki zegarek kieszonkowy, najczęściej z dewizką pocket watch (spożywczy) (kulinaria) jarzyna z rośliny (1.1) onion
cebulica ˌʦ̑ɛbuˈlʲiʦ̑a
n (botanika, botaniczny) Scilla, gatunek byliny z rodziny hiacyntowatych, oszloch; scilla squill
cebulka
n (anatomia, anatomiczny) korzeń włosa root (botanika, botaniczny) bulwa stawiąca organ rozmnażania wegetatywnego roślin cebulkowych bulb bulbil (kulinaria) drobno pokrojona (i czasami usmażona) cebula onion mała cebula, (zdrobniale) od (zobacz) cebula little onion
cebulowy ˌʦ̑ɛbuˈlɔvɨ
adj (kulinaria) związany z cebulą warzywną, sporządzony z cebuli, o smaku lub zapachu tej cebuli onion
cecha ˈʦ̑ɛxa
n parametr opisujący coś lub kogoś, mogący odróżniać to od innych przedmiotów lub osób feature property
cedować ʦ̑ɛˈdɔvaʨ̑
v zrzekać się swoich praw na rzecz kogoś innego cede
cedr ʦ̑ɛtr̥
n (dendrologia, drzewoznawstwo, dendrologiczny, drzewoznawczy) Cedrus, rodzaj drzew z rodziny sosnowatych; cedar
cedr libański ˈʦ̑ɛtr̥ lʲiˈbãj̃sʲci
n (botanika, botaniczny) gatunek zimozielonych drzew z rodziny sosnowatych występujących w górach na terenie Libanu, Syrii i Turcji; Lebanon cedar cedar of Lebanon
ceduła
n (handel, handlowy) list przewozowy consignment note waybill (handel, handlowy) lista cen giełdowych stock exchange index
cefeida
n (astronomia, astronomiczny) gwiazda zmieniająca swoją jasność w wyniku okresowych pulsacji cepheid
cegielnia ʦ̑ɛˈɟɛlʲɲa
n wytwórnia cegły oraz innych materiałów budowlanych z gliny; brickyard
ceglany ʦ̑ɛɡˈlãnɨ
adj wykonany z cegły brick
ceglasty ʦ̑ɛɡˈlastɨ
adj mający kolor pomarańczowoczerwony, taki jak kolor cegły terra cotta terracotta
cegła ˈʦ̑ɛɡwa
n (budownictwo) ceramiczny element budowlany w kształcie prostopadłościanu; brick
cejloński ʦ̑ɛjˈlɔ̃j̃sʲci
adj związany z wyspą Cejlon Ceylonese
cekin
n (historia, historyczny, historycznie) (numizmatyka, numizmatyczny) złota moneta bita w Wenecji od XIII wieku; sequin (krawiectwo) błyszcząca ozdoba w formie krążka przyszywana do ubioru; sequin
cel ʦ̑ɛl
n to, co chce się zniszczyć lub trafić za pomocą broni target goal to, do czego się dąży, co chce się osiągnąć (także (przenośnie, przenośnia)) goal aim objective design
cel uświęca środki ˈʦ̑ɛl uɕˈfʲjɛ̃nʦ̑a ˈɕrɔtʲci
proverb można stosować wszystkie metody, żeby tylko osiągnąć cel the end justifies the means
cela ˈʦ̑ɛla
n pokój więźnia w więzieniu prison ward cell
celadon
n (technologia, technika, techniczny) porcelanowe szkliwo o seledynowej barwie celadon
celebra
n uroczyste sprawowanie mszy lub nabożeństwa celebration
celebracja
n praktykowanie czegość z namaszczeniem, uroczyście celebration
celebracja eucharystyczna
n (kościelny) odprawianie, sprawowanie eucharystii eucharistic celebration
celebrans
n główny prezbiter sprawujący liturgię, celebrant; celebrant
celebrant
n (dawniej, dawny) (żartobliwie) osoba obchodząca uroczystość celebrant (kościelny) główny prezbiter sprawujący liturgię, celebrans; celebrant
celebret
n (administracja) dokument upoważniający duchownego katolickiego do sprawowania sakramentów w obcej diecezji; celebret
celebrować ˌʦ̑ɛlɛˈbrɔvaʨ̑
v obchodzić uroczyście doniosłe wydarzenie, uroczyście coś świętować celebrate odprawiać nabożeństwo celebrate robić coś z przesadną powagą, z namaszczeniem celebrate
celebryta ˌʦ̑ɛlɛˈbrɨta
n (telewizja, telewizyjny) ktoś popularny, znany, sławny, rozpoznawany przez ludzi, pojawiający się w mediach celeb celebrity
celibat ʦ̑ɛˈlʲibat
n (potocznie, potoczny) (przenośnie, przenośnia) dobrowolne powstrzymanie się od stosunków płciowych celibacy (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) bezżeństwo duchownych; celibacy
cellulit ʦ̑ɛˈlulʲit
n nieprawidłowe rozmieszczenie tkanki tłuszczowej, którego efektem jest nierówna i pofałdowana powierzchnia skóry ud, bioder, kolan, pośladków i/lub ramion; cellulite
cellulitis ˌʦ̑ɛluˈlʲitʲis
n (medycyna, medyczny) zapalenie tkanki łącznej; cellulitis
celnik ˈʦ̑ɛlʲɲik
n osoba kontrolująca lub pobierająca cło na granicy customs officer
celny ˈʦ̑ɛlnɨ
adj będący w celu, trafiający do celu accurate związany z cłem customs
celowanie
n (rzeczownik odczasownikowy) od: celować; aiming
celować ʦ̑ɛˈlɔvaʨ̑
v mierzyć do celu aim
celownik ʦ̑ɛˈlɔvʲɲik
n (gramatyka) trzeci przypadek deklinacji, odpowiada na pytania: komu? czemu?; dative część aparatu fotograficznego umożliwiająca wstępne kadrowanie obrazu viewfinder urządzenie ułatwiające celowanie z broni; sight gunsight
celowo ʦ̑ɛˈlɔvɔ
adv w sposób celowy deliberately
celowy ʦ̑ɛˈlɔvɨ
adj robiony w pewnym celu, nieprzypadkowy intentional purposeful
celtycki ʦ̑ɛlˈtɨʦ̑ʲci
adj (historia, historyczny, historycznie) związany z Celtami i ich kulturą Celtic
cement ˈʦ̑ɛ̃mɛ̃nt
n hydrauliczne spoiwo otrzymywane z surowców mineralnych (margiel lub wapień i glina) cement
cementować
v (przenośnie, przenośnia) jednoczyć, spajać lub wzmacniać, umacniać, utrwalać cement strengthen unite zalewać cementem, spajać za pomocą cementu cement grout
cementyt ʦ̑ɛ̃ˈmɛ̃ntɨt
n (technologia, technika, techniczny) faza międzymetaliczna występująca w stopach żelaza z węglem; cementite
cena ˈʦ̑ɛ̃na
n (ekonomia, ekonomiczny) (handel, handlowy) kwota, jaką trzeba zapłacić, aby kupić dany towar price cost
cena czarnorynkowa ˈʦ̑ɛ̃na ˌʧ̑arnɔrɨ̃ŋˈkɔva
n cena towaru na czarnym rynku black market price
cena fakturowa ˈʦ̑ɛ̃na ˌfaktuˈrɔva
n cena podana na fakturze invoice price
cena ryczałtowa ˈʦ̑ɛ̃na ˌrɨʧ̑awˈtɔva
n cena płacona bez względu na rzeczywistą wielkość dostawy lub zakres wykonanych prac; cena łączna lump sum price
cenić ˈʦ̑ɛ̃ɲiʨ̑
v uznawać walory kogoś/czegoś value
cennik ˈʦ̑ɛ̃ɲːik
n (handel, handlowy) spis towarów wraz z ich cenami price list
cenny ˈʦ̑ɛ̃nːɨ
adj mający dużą wartość precious valuable
cenobita ˌʦ̑ɛ̃nɔˈbʲita
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) zakonnik prowadzący życie wspólnotowe, mieszkaniec cenobium cenobite
cenobityzm
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) wspólnotowa forma życia monastycznego; cenobitic monasticism coenobitic monasticism
cenobium
n (architektura, architektoniczny) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) dom zakonny cenobitów cenobium (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) wspólnotowa forma życia zakonnego cenobium (biologia, biologiczny) skupienie komórek glonów; coenobium
cenoman ʦ̑ɛ̃ˈnɔ̃mãn
n (geologia, geologiczny) pierwszy, najstarszy wiek późnej kredy, trwający 99,6 – 93,5 milionów lat temu; Cenomanian
cenotaf ʦ̑ɛ̃ˈnɔtaf
n (książkowy) (architektura, architektoniczny) symboliczny grób, niezawierający ciała, stawiany w przypadku nieznalezienia ciała lub w celu upamiętnienia bohaterstwa zmarłego, często w miejscu jego śmierci; cenotaph
cent ʦ̑ɛ̃nt
n (jednostka monetarna) moneta zdawkowa, jedna setna m.in. dolara, euro, lita, rupii, randa; cent
centaur ˈʦ̑ɛ̃ntawr
n (mitologia grecka) stworzenie mityczne, pół mężczyzna, pół koń; centaur centaurus
centauromachia ˌʦ̑ɛ̃ntawrɔ̃ˈmaçja
n (mitologia grecka) walka centaurów z Lapitami; Centauromachy
centrala ʦ̑ɛ̃nˈtrala
n główna siedziba jakiejś firmy lub instytucji headquarters
centralista ˌʦ̑ɛ̃ntraˈlʲista
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) zwolennik centralizmu centralist
centralistyczny
adj związany z centralizmem, dotyczący centralizmu; właściwy centralizmowi centralist
centralizacja
n proces skupiania elementów lub prerogatyw w jednym ośrodku centralisation centralization
centralny ʦ̑ɛ̃nˈtralnɨ
adj główny main znajdujący się w centrum, w środku; skierowany do środka central
centriola ʦ̑ɛ̃nˈtrʲjɔla
n (biologia, biologiczny) organellum komórkowe o cylindrycznej strukturze odpowiedzialne za tworzenie wrzeciona podziałowego; centriole
centrować
v (technologia, technika, techniczny) ustawiać coś współosiowo center (sport, sportowy) dośrodkowywać center
centrum ˈʦ̑ɛ̃ntrũm
n środkowa część czegoś center centre miejsce, gdzie coś się koncentruje center centre
centrum handlowe
n (handel, handlowy) obiekt z licznymi sklepami i punktami usługowymi shopping centre mall
centrum kultury
n (kulturoznawstwo, wiedza o kulturze, kulturoznawczy) instytucja prowadząca działalność społeczno-kulturalną cultural center cultural centre
centryzm ˈʦ̑ɛ̃ntrɨsm̥
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) zespół poglądów reprezentowanych przez zwolenników centrum politycznego centrism
centurion ʦ̑ɛ̃nˈturʲjɔ̃n
n (starożytność) (wojskowość, wojskowy) niższy oficer, dowódca centurii; centurion
centyl ˈʦ̑ɛ̃ntɨl
n (statystyka, statystyczny) wartość z przedziału od 1 do 100, która określa procent rozkładu znajdujący się poniżej lub równy danej wartości; percentile
centymetr ʦ̑ɛ̃nˈtɨ̃mɛtr̥
n miara długości; jedna setna metra; centimeter centimetre
centymetr krawiecki ʦ̑ɛ̃nˈtɨ̃mɛtr̥ kraˈvʲjɛʦ̑ʲci
n wąska taśma pomiarowa z centymetrową podziałką tape measure
cenzura ʦ̑ɛ̃w̃ˈzura
n kontrola publicznego przekazywania informacji, ograniczająca wolność publicznego wyrażania myśli i przekonań; censorship
cenzurowanie
n (książkowy) wystawienie cenzurek censoring (urzędowy) dokonywanie cenzury, kontroli publikacji i widowisk pod kątem politycznym lub obyczajowym censoring
cenzus
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) to, co jest potrzebne, by móc korzystać z jakichś przywilejów lub praw, np. wiek, wykształcenie, majątek, zamieszkanie; qualification
cep ʦ̑ɛp
n (dawniej, dawny) (rolnictwo, rolniczy) narzędzie rolnicze do ręcznego młócenia zboża, składające się z dwóch kijów: dłuższego trzonka (zwanego dzierżakiem lub cepiskiem) i krótszego bijaka połączonych ze sobą rzemienną gązwą; flail
cer ʦ̑ɛr
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Ce i liczbie atomowej 58; cerium
ceramiczny ˌʦ̑ɛrãˈmʲiʧ̑nɨ
adj wykonany z ceramiki ceramic związany z ceramiką, dotyczący ceramiki ceramic
ceramika ʦ̑ɛˈrãmʲika
n (potocznie, potoczny) ogół produktów ceramicznych – artystycznych, użytkowych lub technicznych ceramics dziedzina sztuki, rzemiosła i przemysłu; sztuka wyrabiania przedmiotów z wypalonej gliny; ceramics
ceremonia ˌʦ̑ɛrɛ̃ˈmɔ̃ɲja
n skonwencjonalizowany rytuał bądź obrzęd; ceremony
ceremonialny ˌʦ̑ɛrɛ̃mɔ̃ˈɲalnɨ
adj sztywnie wynikający z etykiety, z reguł grzecznościowych ceremonial ceremonious formal związany z uroczystością ceremonial ceremonious
ceremoniarz
n (dawniej, dawny) zasady regulujące obchodzenie uroczystości ceremonial
cerować ʦ̑ɛˈrɔvaʨ̑
v wypełniać ściegiem dziury, łączyć rozdarcia w tkaninie darn
certa ˈʦ̑ɛrta
n (ichtiologia, ichtiologiczny) przybrzeżna ryba morska podczas tarła wędrująca do rzek; zarte
certyfikat ˌʦ̑ɛrtɨˈfʲikat
n dokument o randze świadectwa lub zaświadczenia certificate
certyfikować
v wydawać certyfikat, potwierdzając coś oficjalnie certify
cerusyt ʦ̑ɛˈrusɨt
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał, węglan ołowiu; cerussite
ces ʦ̑ɛs
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dźwięk c obniżony o półton; C-flat
cesarskie cięcie ʦ̑ɛˈsarsʲcɛ ˈʨ̑ɛ̇̃ɲʨ̑ɛ
n (medycyna, medyczny) zabieg wydostania płodu z łona matki przez przecięcie jej brzucha; caesarean section caesarian operation
cesarstwo ʦ̑ɛˈsarstfɔ
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) ustrój polityczny w którym władzę sprawuje cesarz; empire
cesarz ˈʦ̑ɛsaʃ
n najwyższy stopień monarchiczny; emperor
cesarzewicz
n (historia, historyczny, historycznie) tytuł rosyjskiego następcy tronu tsesarevich
cesarzowa ˌʦ̑ɛsaˈʒɔva
n kobieta cesarz empress żona cesarza empress
ceses ˈʦ̑ɛsɛs
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dźwięk c obniżony o cały ton; C double flat
cesja
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) zrzeczenie się przez osobę prawną lub fizyczną praw do czegoś na rzecz innej osoby cession
cetologia ˌʦ̑ɛtɔˈlɔɟja
n (zoologia, zoologiczny) nauka o waleniach; cetology
cetologiczny ˌʦ̑ɛtɔlɔˈɟiʧ̑nɨ
adj (biologia, biologiczny) związany z cetologią, dotyczący cetologii cetological
cetyryzyna ˌʦ̑ɛtɨrɨˈzɨ̃na
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) lek przeciwhistaminowy, antagonista receptora H1, używany do leczenia alergii; cetirizine
cewka ˈʦ̑ɛfka
n (elektryczność) zwój izolowanego przewodu elektrycznego, stosowany w urządzeniach elektrotechnicznych i radiotechnicznych; inductor
cewka moczowa ˈʦ̑ɛfka mɔˈʧ̑ɔva
n (anatomia, anatomiczny) zakończenie układu moczowego, przez które na zewnątrz wyprowadzany jest mocz; urethra
cewnik ˈʦ̑ɛvʲɲik
n (medycyna, medyczny) cienka rurka wprowadzana do narządów w celu dokonania pomiaru, pobrania próbki, odprowadzenia wydzielin czy wprowadzenia leków; catheter
cez ʦ̑ɛs
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Cs i liczbie atomowej 55; caesium cesium
cha
… oznaczający śmiech ha
chaber ˈxabɛr
n (botanika, botaniczny) (systematyka) Centaurea L., rodzaj roślin z rodziny astrowatych; cornflower (potocznie, potoczny) (botanika, botaniczny) Centaurea cyanus, chaber bławatek cornflower
chaber bławatek
n (botanika, botaniczny) (systematyka) Centaurea cyanus L., gatunek rośliny zielnej z rodziny astrowatych; bachelor's button cornflower
chabeta
n (potocznie, potoczny) (lekceważąco, lekceważący) lichy, chudy koń nag jade dobbin plug crock weed
chabrowy xaˈbrɔvɨ
adj dotyczący chabru, należący do chabru, zrobiony z chabru, związany z chabrem cornflower cornflower blue
chaczapuri
n (kulinaria) placek zapiekany z serem, danie kuchni kaukaskich, chlebek serowy; khachapuri
chadzać ˈxaʣ̑aʨ̑
v chodzić od czasu do czasu lub regularnie frequent
chakaski
n (językoznawstwo, językoznawczy) język chakaski; Khakas
chalcedon xalˈʦ̑ɛdɔ̃n
n (mineralogia, mineralogiczny) skrytokrystaliczna odmiana kwarcu; chalcedony
chalcedoński
adj (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) odnoszący się do Chalcedonu, związany z Chalcedonem Chalcedonian
chaldejski
adj odnoszący się do Chaldei lub Chaldejczyków Chaldean
chaldejski
n (językoznawstwo, językoznawczy) język z grupy semickiej, używany w Mezopotamii od połowy III tysiąclecia p.n.e. do początków I tysiąclecia n.e.; Chaldean (językoznawstwo, językoznawczy) język zaliczany do grupy semickiej, którym posługuje się około 200 tysięcy zamieszkujących głównie Irak; Chaldean
chalkopiryt
n (mineralogia, mineralogiczny) piryt miedziowy, siarczek miedzi i żelaza; chalcopyrite
chalkozyn
n (mineralogia, mineralogiczny) siarczek (I) miedzi, nieprzezroczysty minerał barwy ołowianoszarej, ważne źródło miedzi na użytek przemysłowy; chalcocite
cham xãm
n (pejoratywnie, pejoratywny) (obraźliwie) osoba, która zachowuje się bezczelnie, ordynarnie, nie przestrzega podstawowych norm cad lout
chambre séparée
n odseparowany pokój w miejscu publicznym, np. w restauracji private room
chamicki xãˈmʲiʦ̑ʲci
adj dotyczący ludów niesemickich (głównie w odniesieniu do północnej i północno-wschodniej Afryki przed ekspansją Arabów i innych grup semickich) Hamitic
chamka ˈxãmka
n ordynarna kobieta boor
chamsa
n (etnografia, etnograficzny) symbol szczęścia w formie otwartej dłoni, używany w wielu kulturach jako amulet; hamsa hand of Fatima hand-of-Mary (literacko) pięcioksiąg pentateuch
chamski ˈxãmsʲci
adj (pospolicie) (pejoratywnie, pejoratywny) (obraźliwie) ordynarny, grubiański, wyjątkowo nieuprzejmy, właściwy chamowi boorish caddish churlish coarse
chamsko
adv w sposób chamski, bezczelnie, niegrzecznie, prostacko caddishly
chamstwo ˈxãmstfɔ
n zbiór cech należących do chama; brak kultury boorishness
chan xãn
n (historia, historyczny, historycznie) głowa chanatu, tytuł oznaczający władcę w dawnych krajach Wschodu khan (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) chińska odmiana buddyzmu, z której wywodzi się japoński zen chan
chaos ˈxaɔs
n nieporządek, bezład chaos
chaotyczny ˌxaɔˈtɨʧ̑nɨ
adj będący w stanie chaosu, odznaczający się chaotycznością, nieuporządkowany, niezorganizowany chaotic desultory erratic haphazard
charakter xaˈraktɛr
n (psychologia, psychologiczny) zespół cech psychicznych danej osoby character personality
charakterologia
n dział psychologii, nauka o ludzkim charakterze characterology
charakterologiczny
adj (psychologia, psychologiczny) związany z charakterologią, dotyczący charakterologii characterological
charakterystycznie
adv w sposób charakterystyczny characteristically
charakterystyczny ˌxaraktɛrɨˈstɨʧ̑nɨ
adj typowy, właściwy dla pewnej osoby, rzeczy lub pewnego zjawiska typical characteristic wyróżniający się spośród grupy podobnych osób lub przedmiotów specific characteristic
charakterystyka ˌxaraktɛˈrɨstɨka
n opis cech właściwych komuś lub czemuś, zbiór cech charakteryzujących kogoś characterization
charakteryzacja ˌxaraktɛrɨˈzaʦ̑ʲja
n (literacko) proces tworzenia postaci literackiej; characterisation (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) rezultat charakteryzacji (1.1) make-up makeup
charakteryzować ˌxaraktɛrɨˈzɔvaʨ̑
v cechować, być cechą characterize robić charakterystykę, opisywać cechy charakterystyczne describe wykonywać charakteryzację make up odznaczać, wyróżniać się czymś be characterize by wykonywać charakteryzację własnej osoby make oneself up
charcik włoski ˈxarʲʨ̑iɡ ˈvwɔsʲci
n (kynologia, kynologiczny) rasa psa z grupy chartów pochodząca z północnej Afryki; Italian greyhound
chart xart
n (zoologia, zoologiczny) (kynologia, kynologiczny) pies myśliwski charakteryzujący się smukłym, wydłużonym ciałem, delikatną głową z wydłużonym pyskiem, długimi kończynami oraz pojemną klatką piersiową; sighthound gazehound
chart afrykański ˈxart ˌafrɨˈkãj̃sʲci
n (kynologia, kynologiczny) rasa psa krótkowłosego pochodząca z północnej Afryki; Azawakh
charytatywny ˌxarɨtaˈtɨvnɨ
adj dobroczynny, wspierający biednych, potrzebujących i zagrożonych marginalizacją w życiu społecznym charity
charyzma xaˈrɨzma
n cecha jednostki, dająca jej niekwestionowany autorytet w grupie charisma
charyzmat
n (teologia, teologiczny) szczególny dar otrzymywany przez człowieka od Ducha Świętego; charisma
charyzmatyczny
adj (socjologia, socjologiczny) obdarzony charyzmą, estymą charismatic (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) obdarzony charyzmatami, związany z charyzmatami charismatic
charyzmatyk
n (teologia, teologiczny) członek ewangelikalnego Kościoła charyzmatycznego charismatic (teologia, teologiczny) członek wspólnoty charyzmatycznej charismatic (teologia, teologiczny) ktoś obdarzony charyzmatami; charismatic
chasyd ˈxasɨt
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) wyznawca chasydyzmu Hassid
chasydyzm
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) judaistyczny ruch religijny lub pobożnościowy o charakterze mistycznym; Hasidism Hasidic Judaism
chasydzki
adj (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) związany z chasydem, dotyczący chasyda lub chasydyzmu Chassidic Hassidic
chaszcze
n gęste krzaki lub zarośla thicket
chat xat ʧ̑at
n (informatyka, informatyczny) (zobacz) czat chat
chata ˈxata
n drewniany budynek mieszkalny na wsi lub w górach hut cottage cabin shack
chatroom
n (informatyka, informatyczny) wirtualna przestrzeń, gdzie odbywają się rozmowy uczestników czatu na określony temat lub grupujące użytkowników o podobnym profilu chatroom
chazan
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (w judaizmie) kantor synagogi, urzędnik synagogalny chazan chazzan hazan hazzan
chazarski
adj związany z Chazarami Khazar
chałka ˈxawka
n słodki, pleciony pszenny chleb; challah
chałupa xaˈwupa
n wiejski budynek mieszkalny, zwykle prymitywny cottage hut shanty
chałwa ˈxawva
n (kulinaria) wyrób cukierniczy z karmelu oraz zmiażdżonych nasion oleistych; halva
chcieć çʨ̑ɛ̇ʨ̑
modal odczuwać chęć zrobienia czegoś want like
chcieć dobrze ˈçʨ̑ɛ̇ʥ̑ ˈdɔbʒɛ
v mieć dobre intencje (często (ironicznie)); wymawiane najczęściej po fakcie, gdy efekt czyjegoś działania jest mizerny lub całkowicie negatywny, mimo rzekomo dobrych intencji mean well
chcieć gwiazdki z nieba ˈçʨ̑ɛ̇ʥ̑ ˈɡvʲjastʲci ˈzʲ‿ɲɛba
idiom chcieć za dużo; mieć marzenia niemożliwe do zrealizowania to ask for the moon
chciwie ˈçʨ̑ivʲjɛ
adv w sposób charakteryzujący się chciwością greedily
chciwość ˈçʨ̑ivɔɕʨ̑
n silne, zwykle nieuzasadnione pragnienie posiadania czegoś cupidity greed avarice covetousness
chciwy ˈçʨ̑ivɨ
adj taki, który odznacza się chciwością greedy avaricious acquisitive covetous parsimonious
cheddar ˈʧ̑ɛdar
n (spożywczy) twardy, dojrzewający żółty ser podpuszczkowy z mleka krowiego, o lekko kwaskowatym, orzechowym smaku; Cheddar cheddar
cheder ˈxɛdɛr
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) elementarna szkoła żydowska o charakterze religijnym, przeznaczona dla chłopców, utrzymywana przez gminę religijną; cheder heder
cheeseburger
n (kulinaria) hamburger serwowany z plastrem żółtego sera; cheeseburger
chemia ˈxɛ̃mʲja
n nauka zajmująca się badaniem substancji pod względem ich budowy i ich wzajemnym wpływem; chemistry
chemia organiczna ˈxɛ̃mʲja ˌɔrɡãˈɲiʧ̑na
n dział chemii zajmujący się związkami organicznymi jak np. węglowodory czy alkohole; organic chemistry
chemicznie xɛ̃ˈmʲiʧ̑ʲɲɛ
adv w sposób odnoszący się do chemii chemically
chemiczny xɛ̃ˈmʲiʧ̑nɨ
adj związany z chemią chemical
chemigraficzny
adj związany z chemigrafią, dotyczący chemigrafii chemigraphic
chemik ˈxɛ̃mʲik
n specjalista w zakresie chemii, osoba zajmująca się chemią chemist
chemikalia
n preparaty, odczynniki i inne substancje chemiczne chemical
chemiluminescencja ˌxɛ̃mʲilũmʲĩnɛˈsʦ̑ɛ̃nʦ̑ʲja
n (fizyka, fizyczny) (chemia, chemiczny) świecenie wywołane reakcją chemiczną; chemiluminescence
chemioterapia ˌxɛ̃mʲjɔtɛˈrapʲja
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) (medycyna, medyczny) terapia syntetycznymi środkami chemicznymi; chemotherapy
chemosynteza
n (biologia, biologiczny) proces przyswajania dwutlenku węgla w oparciu o energię pochodzącą nie ze światła, ale z utleniania prostych związków organicznych lub metanu; występuje u niektórych grzybów i bakterii; chemosynthesis
chemotaksja ˌxɛ̃mɔˈtaksʲja
n (biologia, biologiczny) ruch drobnych organizmów lub komórek (np. leukocytów czy plemników) w określonym kierunku pod wpływem różnej wielkości stężenia danej substancji chemicznej w różnych miejscach; chemotaxis
chemotropiczny
adj (biologia, biologiczny) związany z chemotropizmem, dotyczący chemotropizmu chemotropic
chemotropizm ˌxɛ̃mɔˈtrɔpʲism̥
n (botanika, botaniczny) reakcja ruchowa roślin w odpowiedzi na czynnik chemiczny; chemotropism chemo-tropism
chepresz ˈxɛprɛʃ
n (historia, historyczny, historycznie) w starożytnym Egipcie nakrycie głowy faraonów wykonane z niebieskiego płótna lub skóry, ozdobione z przodu ureuszem, używane podczas bitew i ceremonii khepresh
cherlak
n człowiek chorowity, słabowity weakling
chermoula
n (kulinaria) rodzaj marynaty pochodzącej z krajów Maghrebu, której podstawowymi składnikami są liście kolendry, czosnek i kumin rozprowadzone w oliwie i soku cytrynowym; chermoula
cherub ˈxɛrup
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (biblijny) (zobacz) cherubin cherub
cherubin xɛˈrubʲĩn
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (biblijny) w tradycji judeochrześcijańskiej potężne anioły, często w bezpośredniej bliskości Boga; cherub
chełpliwość
n wyniosłość, buta boastfulness
chi çi
n nazwa dwudziestej drugiej litery alfabetu greckiego, χ; chi
chiaroscuro
n (sztuka) rozłożenie światła i cienia na obrazie chiaroscuro
chiastolit çjaˈstɔlʲit
n (mineralogia, mineralogiczny) odmiana andaluzytu; chiastolite
chief ʧ̑ʲif
n główny mechanik na statku chief
chihuahua ˌçixu<sup>w</sup>aˈxu<sup>w</sup>a
n (kynologia, kynologiczny) rasa psów do towarzystwa; chihuahua
chili
n owoc jednej z odmian papryki rocznej o bardzo ostrym smaku; chilli pepper
chilijski ʧ̑ʲiˈlʲijsʲci
adj odnoszący się do państwa Chile Chilean
chimera çĩˈmɛra
n (biologia, biologiczny) organizm składający się z tkanek o różnych genotypach; chimera (przenośnie, przenośnia) coś nierealnego, fantastycznego, wymyślonego illusion phantasm phantom (przenośnie, przenośnia) kaprys, wybryk, zachcianka, dziwactwo caprice whim
chimeryczny
adj nierealny, niemożliwy do urzeczywistnienia chimerical chimeric zmienny, kapryśny chimerical chimeric
china
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) rodzaj talerza perkusyjnego, wydający charakterystyczny, jasny, ostry dźwięk; china
chinina çĩˈɲĩna
n (chemia, chemiczny) (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) organiczny związek chemiczny o gorzkim smaku, znajdujący się w korze drzewa chinowego rosnącego w Ameryce Południowej; quinine
chip ʧ̑ʲip
n (elektronika, elektroniczny) układ scalony chip
chips ʧ̑ʲips
n (kulinaria) cienki, smażony plasterek ziemniaka jedzony na zimno jako przekąska; chip crisp potato chip
chipset
n (elektronika, elektroniczny) grupa specjalistycznych układów scalonych, przeznaczonych do wspólnej pracy; chipset
chiralny
adj (chemia, chemiczny) taki, który wraz z innym są dla siebie odbiciami lustrzanymi chiral
chiromancja
n (ezoteryka) sztuka wróżenia i odczytywania charakteru człowieka z bruzd na jego dłoniach chiromancy palmistry
chiromanta
n (ezoteryka) wróżbita zajmujący się chiromancją, czytający przyszłość z rąk palmist
chiropterolog ˌçirɔptɛˈrɔlɔk
n (zoologia, zoologiczny) naukowiec zajmujący się badaniem nietoperzy chiropterologist (zoologia, zoologiczny) specjalistka w dziedzinie chiropterologii chiropterologist
chiropterologia ˌçirɔptɛrɔˈlɔɟja
n (zoologia, zoologiczny) nauka o nietoperzach; chiropterology
chirurg ˈçirurk
n (medycyna, medyczny) lekarz specjalista zajmujący się operacjami i zabiegami surgeon
chirurg dziecięcy ˈçirurʲɟ ʥ̑ɛ̇ˈʨ̑ɛ̃nʦ̑ɨ
n (medycyna, medyczny) lekarz specjalista zajmujący się operacjami u dzieci pediatric surgeon
chirurg naczyniowy ˈçirurk ˌnaʧ̑ɨ̃ˈɲɔvɨ
n (medycyna, medyczny) lekarz specjalista zajmujący się operacjami naczyń krwionośnych i chłonnych vascular surgeon
chirurg onkologiczny ˈçirurk ˌɔ̃ŋkɔlɔˈɟiʧ̑nɨ
n (medycyna, medyczny) lekarz specjalista zajmujący się operacjami z zakresu chirurgii onkologicznej oncological surgeon
chirurg plastyczny ˈçirurk plaˈstɨʧ̑nɨ
n (medycyna, medyczny) lekarz specjalista zajmujący się operacjami z zakresu chirurgii plastycznej plastic surgeon
chirurg stomatologiczny ˈçirurk ˌstɔ̃matɔlɔˈɟiʧ̑nɨ
n (medycyna, medyczny) lekarz specjalista zajmujący się operacjami z zakresu chirurgii stomatologicznej dental surgeon
chirurgia çiˈrurʲɟja
n (medycyna, medyczny) dział medycyny zajmujący się leczeniem operacyjnym; surgery
chirurgia kosmetyczna çiˈrurʲɟja ˌkɔsmɛˈtɨʧ̑na
n (medycyna, medyczny) operacyjna korekta naturalnych lub nabytych defektów ciała plastic surgery
chirurgia plastyczna çiˈrurʲɟja plaˈstɨʧ̑na
n (medycyna, medyczny) operacyjna korekta naturalnych lub nabytych defektów ciała plastic surgery
chirurgiczny ˌçirurʲˈɟiʧ̑nɨ
adj związany z chirurgią, dotyczący chirurgii lub chirurgów surgical
chitozan
n (biochemia, biochemiczny) substancja organiczna będąca naturalnym polimerem, polisacharyd, pochodna chityny; chitosan
chityna
n (biologia, biologiczny) organiczna substancja tworząca m.in. pancerze skorupiaków i pokrywy skrzydeł chrząszczy; chitin
chitynowy
adj związany z chityną, dotyczący chityny, składający się z chityny chitinous
chińczyk ˈçĩj̃n͇ʧ̑ɨk
n gra planszowa dla 2-4 osób; ludo
chiński ˈçĩj̃sʲci
adj odnoszący się do Chin lub Chińczyków Chinese
chiński ˈçĩj̃sʲci
n język urzędowy w Chinach; Chinese the Chinese language
chlamydospora ˌxlãmɨdɔˈspɔra
n (biologia, biologiczny) grubościenny zarodnik przetrwalnikowy powstający ze strzępek grzybni; chlamydospore
chlapa
n błoto i mokry śnieg slush
chlapacz
n (potocznie, potoczny) osłona z tyłu koła służąca do zabezpieczania pojazdu przed bryzgami wody, błota mudguard
chleb xlɛp
n pieczywo z mąki, wody i drożdży; bread
chleb pokładny
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) tradycyjne przaśne pieczywo składane Bogu w świątyni w charakterze bezkrwawej ofiary, zgodnie z nakazem prawa mojżeszowego, co szabat w liczbie dwunastu; shew bread shew-bread shewbread showbread
chleb świętojański ˈxlɛpʲ ˌɕfʲjɛ̃ntɔˈjä̃j̃sʲci
n (botanika, botaniczny) Ceratonia siliqua, śródziemnomorskie drzewo o błyszczących, twardych liściach i jadalnych strąkach; carob
chlebak ˈxlɛbak
n średniej wielkości pojemnik, w którym przechowuje się pieczywo; breadbox
chlew xlɛf
n pomieszczenie lub wydzielone miejsce przeznaczone dla świń; pigsty (przenośnie, przenośnia) miejsce, w którym panuje bałagan i jest brudno pigsty
chlewnia ˈxlɛvʲɲa
n budynek do przemysłowej hodowli świń piggery swinery przedsiębiorstwo przemysłowej hodowli świń piggery swinery
chlor xlɔr
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Cl i liczbie atomowej 17; chlorine
chlorek ˈxlɔrɛk
n (chemia, chemiczny) sól kwasu solnego; chloride
chlorek sodu ˈxlɔrɛk ˈsɔdu
n (chemia, chemiczny) związek nieorganiczny, sól kwasu chlorowodorowego i sodu, bezbarwna substancja krystaliczna, główny składnik soli kuchennej; sodium chloride
chlormetyna ˌxlɔrmɛˈtɨ̃na
n (chemia, chemiczny) (medycyna, medyczny) (wojskowość, wojskowy) toksyczny związek organiczny, parzący bojowy środek trujący z grupy iperytów azotowych, pierwszy lek przeciwnowotworowy stosowany od lat 40. XX wieku, obecnie praktycznie nieużywany w medycynie; 2 chloro- N N methyl- ethanamine HN-2 HN2 chlormethine mechlorethamine mustine
chloro- ˈxlɔrɔ
prefix (chemia, chemiczny) przedrostek w nazwie związku organicznego w nomenklaturze chemicznej wskazujący na obecność atomu chloru w cząsteczce chlor- chloro-
chloroaceton ˌxlɔrɔaˈʦ̑ɛtɔ̃n
n (chemia, chemiczny) związek organiczny z grupy ketonów, chlorowa pochodna acetonu, trujący lakrymator; acetonyl chloride chloroacetone chloropropanone
chlorobenzalomalononitryl
n (chemia, chemiczny) (wojskowość, wojskowy) organiczny związek chemiczny stosowany jako drażniący bojowy środek trujący; CS gas chlorobenzalmalononitrile
chlorofil xlɔˈrɔfʲil
n organiczny związek chemiczny obecny m.in. w roślinach i algach, nadający im zielony kolor; chlorophyl chlorophyll
chloroform
n (chemia, chemiczny) chlorowa pochodna metanu, lotna, niepalna ciecz, wykorzystywana jako rozpuszczalnik, a dawniej także jako środek znieczulający; chloroform
chloromelanit ˌxlɔrɔ̃mɛˈlãɲit
n (jubilerstwo, jubilerski) odmiana jadeitu o barwie ciemnozielonej prawie wpadającej w czerń, zawzawierająca znaczny procent żelaza, chloromelanite
chlorosarin ˌxlɔrɔˈsarʲĩn
n (chemia, chemiczny) (wojskowość, wojskowy) związek fosforoorganiczny z grupy chlorofosfonianów, bezpośredni prekursor sarinu; chlorosarin
chlorować
v (chemia, chemiczny) (technologia, technika, techniczny) traktować coś chlorem lub związkiem, który wydziela chlor chlorinate
chlorowy
adj (chemia, chemiczny) dotyczący chloru, związany z chlorem, zawierający chlor chloric
chlup xlup
interjection odgłos uderzania wody o coś splash odgłos wpadania czegoś do cieczy lub błota splash
chlusnąć ˈxlusnɔ̃ɲʨ̑
v z rozmachem rozlać, rozchlapać lub rozbryzgać ciecz slosh
chmara ˈxmara
n nagromadzenie latających owadów, rzadziej ptaków swarm
chmiel xmʲjɛl
n (botanika, botaniczny) (potocznie, potoczny) roślina z rodzaju (1.1) hop
chmielowy xmʲjɛˈlɔvɨ
adj związany z chmielem hop
chmura ˈxmura
n (meteorologia, meteorologiczny) krople wody lub kryształki lodu zawieszone w atmosferze; cloud (informatyka, informatyczny) model przetwarzania oparty na użytkowaniu usług dostarczonych przez zewnętrzne organizacje; cloud
chmurny
adj będący źródłem niepokoju sombre pokryty chmurami cloudy overcast sprawiający ponure wrażenie sombre gloomy troubled
chochla ˈxɔxla
n duża łyżka służąca do nakładania posiłków, najczęściej zupy; ladle dipper
chociaż ˈxɔʨ̑aʃ
conjunction mimo że; robić coś pomimo jakiegoś niekorzystnego faktu lub nie robić mimo sprzyjającego although even though though
chociaż ˈxɔʨ̑aʃ
particle przynajmniej, bodaj, choć, co najmniej at least
chodnik ˈxɔdʲɲik
n (górnictwo, górniczy) wydrążony tunel w kopalni; gallery długi dywan do przykrywania tylko miejsca, po którym się chodzi; floorcloth rug wydzielona część ulicy przeznaczona dla pieszych; pavement sidewalk
chodzenie xɔˈʣ̑ɛ̃ɲɛ
n (potocznie, potoczny) pozostawanie w bliskiej zażyłości emocjonalnej o podłożu seksualnym z drugą osobą, bez formalnego zobowiązania go out see poruszanie się pieszo walking
chodzić ˈxɔʥ̑iʨ̑
v (potocznie, potoczny) spotykać się ze sobą, będąc parą w nieformalnym związku go out (tryb rozkazujący) chodź, chodźmy, chodźcie → (potocznie, potoczny) zachęta do zrobienia czegoś come on (tryb rozkazujący) chodź, chodźmy, chodźcie → podejdź (podejdźcie, podejdźmy); idź (idźcie, idźmy) za mną come on o mechanizmie: działać, pracować work poruszać się (regularnie) w jakimś kierunku, w jakieś miejsce go poruszać się za pomocą nóg walk uczęszczać regularnie na jakieś zajęcia attend
chodzić z głową w chmurach ˈxɔʥ̑iʥ̑ ˈz‿ɡwɔvɔ̃w̃ ˈf‿xmurax
v być rozkojarzonym, roztrzepanym, nieobecnym, rozmarzonym have ones head in the clouds
choina
n (dendrologia, drzewoznawstwo, dendrologiczny, drzewoznawczy) Pinus sylvestris L., gatunek wiecznie zielonego drzewa z rodziny sosnowatych Scots pine (dendrologia, drzewoznawstwo, dendrologiczny, drzewoznawczy) Tsuga Carriere, rodzaj iglastych drzew z rodziny sosnowatych, pochodzących z chłodniejszych obszarów Ameryki Północnej i Azji; hemlock
choinka xɔˈ<sup>j</sup>ĩnka
n choinka (1.1) lub przypominający ją sztuczny przedmiot przyozdabiany w okresie świąt Bożego Narodzenia; Christmas tree
cholangiopankreatografia
n (medycyna, medyczny) obrazowe badanie dróg żółciowych i trzustki cholangiopancreatography
cholecystektomia ˌxɔlɛʦ̑ɨstɛkˈtɔ̃mʲja
n (medycyna, medyczny) zabieg wycięcia pęcherzyka żółciowego; cholecystectomy
cholera xɔˈlɛra
interjection (potocznie, potoczny) (pospolicie) przekleństwo wyrażające zdenerwowanie dammit shit
cholera xɔˈlɛra
n (medycyna, medyczny) groźna choroba zakaźna; cholera
cholerny xɔˈlɛrnɨ
adj (potocznie, potoczny) wstrętny, przeklęty, zły; wzbudzający gniew, zdenerwowanie bloody dratted
choleryk xɔˈlɛrɨk
n człowiek o gwałtownym, wybuchowym usposobieniu choleric person
cholesterol ˌxɔlɛˈstɛrɔl
n (biochemia, biochemiczny) (medycyna, medyczny) związek chemiczny z grupy steroli, znajdujący się w każdej komórce zwierzęcej; cholesterol
chomik ˈxɔ̃mʲik
n (zoologia, zoologiczny) gryzoń z rodziny Cricetidae; hamster
chomąto
n część uprzęży zaprzęgowej w formie obręczy zakładanej zwierzęciu na szyję; horse collar
chondromalacja ˌxɔ̃ndrɔ̃maˈlaʦ̑ʲja
n (medycyna, medyczny) choroba prowadząca do destrukcji tkanki chrzęstnej, najczęściej występująca w obrębie stawu kolanowego; chondromalacia CMP
choreograf ˌxɔrɛˈɔɡraf
n (choreografia, choreograficzny) realizator, reżyser tanecznego utworu scenicznego choreographer
choreografia ˌxɔrɛɔˈɡrafʲja
n (choreografia, choreograficzny) sztuka, umiejętność komponowania układów tanecznych choreography
choreograficzny
adj związany z układem tańca, choreografią, choreografami choreographic
choroba xɔˈrɔba
n (medycyna, medyczny) (weterynaria, weterynaryjny) odstępstwo od stanu określanego jako pełnia zdrowia organizmu; illness sickness disease
choroba Alzheimera xɔˈrɔba ˌːlʦ̑xajˈmɛra
n (medycyna, medyczny) postępująca choroba układu nerwowego człowieka; Alzheimer's disease Alzheimer
choroba Creutzfeldta-Jakoba xɔˈrɔba ˌkrɔjʦ̑fɛlda‿jaˈkɔba
n (medycyna, medyczny) jedna z chorób mózgu; disease
choroba Heinego-Medina
n (medycyna, medyczny) choroba, którą powoduje wirus polio, objawiająca się często porażeniem mięśni infantile paralysis polio poliomyelitis
choroba Parkinsona xɔˈrɔba ˌparʲcĩw̃ˈsɔ̃na
n (medycyna, medyczny) samoistne zwyrodnienie układu nerwowego skutkujące m.in. zaburzeniami ruchu, mowy, ślinotokiem; Parkinson's disease shaking palsy
choroba cywilizacyjna xɔˈrɔba ˌʦ̑ɨvʲilʲizaˈʦ̑ɨjna
n globalnie szerząca się, jedna z powszechnie znanych chorób spowodowanych rozwojem cywilizacji; disease of affluence
choroba lokomocyjna xɔˈrɔba ˌlɔkɔ̃mɔˈʦ̑ɨjna
n (medycyna, medyczny) schorzenie wywołane podczas poruszania się dowolnymi środkami transportu; kinetosis motion sickness travel sickness
choroba morska xɔˈrɔba ˈmɔrska
n (medycyna, medyczny) (morski) choroba lokomocyjna wywoływana kołysaniem statku seasickness
choroba niedokrwienna serca
n (medycyna, medyczny) zespół objawów chorobowych będących następstwem przewlekłego stanu niedostatecznego zaopatrzenia komórek mięśnia sercowego w tlen i substancje odżywcze, w konsekwencji często doprowadzająca do dusznicy bolesnej, a także zawału mięśnia sercowego; coronary artery disease ischemic heart disease
choroba popromienna
n (medycyna, medyczny) zespół negatywnych skutków w organizmie na skutek nadmiernego radioaktywnego napromieniowania; radiation sickness
choroba psychiczna
n (psychologia, psychologiczny) zaburzenie w psychice będące źródłem cierpienia lub utrudnień w funkcjonowaniu społecznym; mental disorder mental illness
choroba von Willebranda xɔˈrɔba ˈfɔ̃n ˌvʲilɛˈbrãnda
n (medycyna, medyczny) choroba charakteryzująca się skłonnością do krwawień samoistnych lub po urazach; von Willebrand disease
choroba wrzodowa xɔˈrɔba vʒɔˈdɔva
n (medycyna, medyczny) obecność wrzodów trawiennych w błonie śluzowej żołądka lub dwunastnicy; peptic ulcer disease
choroba wysokościowa
n (medycyna, medyczny) dolegliwość fizjologiczna związana ze zmianą wysokości miejsca pobytu; altitude sickness AMS acute mountain sickness
chorobliwość
n odbieganie od stanu prawidłowego morbidity
chorobliwy ˌxɔrɔˈblʲivɨ
adj (przenośnie, przenośnia) o cechach mocno nieprawidłowych abnormal znamionujący chorobę morbid unhealthy
chorobotwórczość ˌxɔrɔbɔˈtfurʧ̑ɔɕʨ̑
n (medycyna, medyczny) zdolność do wywoływania chorób; pathogenicity
chorobotwórczy ˌxɔrɔbɔˈtfurʧ̑ɨ
adj (medycyna, medyczny) wywołujący chorobę causal pathogenic
chorograficzny
adj (geografia, geograficzny) związany z chorografią, dotyczący chorografii chorographic
chorować xɔˈrɔvaʨ̑
v cierpieć z powodu choroby, mieć jakąś chorobę, być chorym ail lie sick suffer
chorowity ˌxɔrɔˈvʲitɨ
adj często chorujący; skłonny do chorób; mający słabe zdrowie sickly
chorta ˈxɔrta
n (kulinaria) typowo grecka potrawa z mieszanki duszonych lub surowych zielonych warzyw liściastych i ziół horta
chorwacki xɔrˈvaʦ̑ʲci
adj związany z Chorwacją, dotyczący Chorwacji lub Chorwatów Croatian
chory ˈxɔrɨ
adj (potocznie, potoczny) dziwaczny, nienormalny sick dotknięty chorobą ill sick
chory ˈxɔrɨ
n osoba dotknięta chorobą patient
chowany xɔˈvãnɨ
n dziecięca zabawa, polegająca na tym, że wszystkie dzieci usiłują ukryć się, a jedno z nich szuka; hide-and-seek hide and seek
chować ˈxɔvaʨ̑
v pielęgnować, wychowywać breed raise bring up ukrywać kogoś / coś przed kimś conceal hide stow grzebać zmarłych bury inter
chować głowę w piasek ˈxɔvaʥ̑ ˈɡwɔvɛ ˈf‿pʲjasɛk
v uciekać przed czymś, unikać czegoś bury one's head in the sand
choćby ˈxɔʥ̑bɨ
conjunction spójnik wyrażający lekceważenie mówcy wobec określonego wyboru i jednocześnie sugerujący jedną z opcji even say spójnik wzmacniający treść zdania nadrzędnego i komunikujący, że sytuacja podana w zdaniu podrzędnym nie będzie miała lub nie powinna mieć wpływu na realizację zdania nadrzędnego even if even though
choćby ˈxɔʥ̑bɨ
particle partykuła sugerująca, że dołączany składnik jest tylko jednym z wielu możliwych przykładów lub opcji for instance say partykuła wskazująca na dolne ograniczenie jakiejś wielkości lub intensywności jakiegoś zjawiska as much as even if only
chrapanie xraˈpãɲɛ
n o ludziach hałaśliwe charczenie w czasie snu snoring
chrapać ˈxrapaʨ̑
v oddychać w trakcie snu charcząc snore
chrapliwy
adj przypominający chrapanie guttural hoarse throaty
chrobot ˈxrɔbɔt
n niski odgłos drapania, gryzienia, odgłos działania metalowego mechanizmu scrape
chrom xrɔ̃m
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Cr i liczbie atomowej 24; chromium chrome
chromatyna ˌxrɔ̃maˈtɨ̃na
n (biologia, biologiczny) włóknista substancja występująca w jądrze komórkowym; chromatin
chromolitograficzny
adj (sztuka) (drukarstwo, drukarski) związany z chromolitografią, wykonany w technice chromolitografii chromolithographic
chromoplast xrɔ̃ˈmɔplast
n (botanika, botaniczny) barwny plastyd, nieaktywny w procesie fotosyntezy; chromoplast
chromosfera ˌxrɔ̃mɔˈsfɛra
n (astronomia, astronomiczny) warstwa atmosfery gwiazdy, rozciągająca się między fotosferą a koroną, posiadająca charakterystyczną czerwoną barwę; chromosphere
chromosferyczny
adj (astronomia, astronomiczny) związany z chromosferą, dotyczący chromosfery chromospheric
chromosom xrɔ̃ˈmɔsɔ̃m
n (biochemia, biochemiczny) nośnik informacji genetycznej w komórce; chromosome
chromosomowy
adj (biologia, biologiczny) związany z chromosomem, dotyczący chromosomów chromosomal
chromowy
adj związany z chromem, dotyczący chromu, zrobiony z chromu chrome chromic
chronicznie
adv w sposób chroniczny chronically
chroniczny xrɔ̃ˈɲiʧ̑nɨ
adj (medycyna, medyczny) długotrwały chronic
chronić ˈxrɔ̃ɲiʨ̑
v bronić przed niebezpieczeństwem; opiekować się, pomagać, ratować protect shelter
chronologia ˌxrɔ̃nɔˈlɔɟja
n następstwo, kolejność zdarzeń chronology
chronologiczny
adj (książkowy) ułożony według kolejności wydarzeń, ich następstwa w czasie chronological
chronometr
n bardzo dokładny zegar, stosowany w astronomii, geodezji i nawigacji chronometer timekeeper
chronometria ˌxrɔ̃nɔ̃ˈmɛtrʲja
n nauka o pomiarze czasu chronometry
chrononauta ˌxrɔ̃nɔ̃ˈnawta
n (literacko) podróżnik w czasie chononaut
chropowaty ˌxrɔpɔˈvatɨ
adj z powierzchnią pełną drobnych wypukłości rough rugged coarse harsh gnarled gnarly
chruścik ˈxruɕʨ̑ik
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) Trichoptera, owad, larwy żyją w wodzie, dorosłe podobne do ćmy; caddis-fly
chrypka ˈxrɨpka
n (medycyna, medyczny) zaburzony, szorstki głos, wywołany przez nieprawidłowy przepływ powietrza przez krtań hoarseness hoarse voice
chrystadelfiański ˌxrɨstadɛlˈfʲjä̃j̃sʲci
adj dotyczący chrystadelfianów Christadelphian
chrystianizacja ˌxrɨstʲjä̃ɲiˈzaʦ̑ʲja
n (historia, historyczny, historycznie) narzucanie wiary chrześcijańskiej poganom; (także, też) proces dobrowolnego przechodzenia na chrześcijaństwo przez ludy niechrześcijańskie; christianization
chrystianizowanie
n (historia, historyczny, historycznie) (teologia, teologiczny) zaprowadzanie chrześcijaństwa christianization
chrystianizować
v (historia, historyczny, historycznie) (teologia, teologiczny) zaprowadzać chrześcijaństwo Christianise Christianize
chrystogram
n (sztuka) (teologia, teologiczny) monogram symbolizujący Chrystusa w formie akronimu; Christogram
chrystolog
n (teologia, teologiczny) badacz, specjalista w chrystologii christologist
chrystologia
n (teologia, teologiczny) nauka dotycząca osoby Jezusa Chrystusa i doktryny z nim związanej, centralny traktat teologii dogmatycznej; christology
chrystologiczny
adj (teologia, teologiczny) związany z chrystologią Christological
chryzantema ˌxrɨzãnˈtɛ̃ma
n (botanika, botaniczny) roślina z rodzaju (1.1) chrysanthemum asphodel
chryzopraz xrɨˈzɔpras
n (mineralogia, mineralogiczny) zielony minerał, odmiana chalcedonu; chrysoprase
chrzan xʃãn
n (kulinaria) korzeń chrzanu (1.3) o silnym, gryzącym zapachu i ostrym smaku horseradish (spożywczy) (kulinaria) przyprawa z tartego chrzanu (1.4) horseradish (botanika, botaniczny) roślina z gatunku (1.2) horseradish (potocznie, potoczny) Armoracia rusticana G. Gaertn., chrzan pospolity horseradish (botanika, botaniczny) Armoracia P. Gaertn., rodzaj bylin z rodziny kapustowatych; horseradish
chrzan pospolity
n (botanika, botaniczny) Armoracia rusticana G. Gaertn., gatunek rośliny z rodziny kapustowatych, uprawiana jako przyprawa; horseradish (botanika, botaniczny) roślina z gatunku (1.1) horseradish
chrzciciel
n osoba chrzcząca baptist
chrzcielnica xʃʲʨ̑ɛlʲˈɲiʦ̑a
n (architektura, architektoniczny) część kościoła, gdzie dokonuje się chrztu baptistery (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) kościelne naczynie z wodą święconą przeznaczone do chrztu; font baptismal font baptismal bowl
chrzcielny
adj (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) związany ze chrztem baptismal
chrzciny
n (kulturoznawstwo, wiedza o kulturze, kulturoznawczy) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) uroczystości i zwyczaje związane z przyjęciem sakramentu chrztu baptism
chrzcić
v (kościelny) udzielać komuś sakramentu chrztu baptize (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (dawniej, dawny) czynić nad kimś znak inicjujący nową jakość w życiu, zrywający z przeszłością baptize
chrzest xʃɛst
n (marynarka) (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) uroczyste nadanie nazwy statkowi naming (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) obrzęd przyjęcia kogoś do Kościoła, połączony z obmyciem wodą lub zanurzeniem w wodzie; baptism christening
chrzest bojowy ˈxʃɛzd bɔˈjɔvɨ
n pierwszy bój, pierwsza walka lub bitwa baptism of fire battle inoculation wystąpienie gdzieś pierwszy raz baptism of fire battle inoculation
chrzest równikowy
n (morski) (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) rytuał na jednostce pływającej dla osób pierwszy raz przepływających przez równik; line crossing ceremony
chrześcijanin ˌxʃɛɕʨ̑iˈjä̃ɲĩn
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) wyznawca chrześcijaństwa Christian
chrześcijański ˌxʃɛɕʨ̑iˈjä̃j̃sʲci
adj związany z chrześcijaństwem lub chrześcijanami Christian
chrześcijaństwo ˌxʃɛɕʨ̑iˈjä̃j̃stfɔ
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) religia monoteistyczna wywodząca się z judaizmu, której członkowie wierzą, że Jezus Chrystus jest Synem Bożym i zmartwychwstał po swojej śmierci; Christianity Christendom
chrześniaczka
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) córka chrzestna godchild goddaughter
chrześniak
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) syn chrzestny godchild godson
chrześnica
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) córka chrzestna godchild goddaughter
chrząknięcie xʃɔ̃ŋʲcˈɲɛ̇̃ɲʨ̑ɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: chrząknąć grunt
chrząstka ˈxʃɔ̃w̃stka
n (anatomia, anatomiczny) elastyczna tkanka stanowiąca część wielu narządów, np. nosa, krtani, stawów itp.; cartilage gristle
chrząszcz xʃɔ̃w̃ʃʧ̑
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) Coleoptera, zamieszkujący różnorodne środowiska rząd owadów posiadający osłonięte skrzydła i odwłok; beetle (rzadki, rzadko używany) (motoryzacja) (potocznie, potoczny) jeden z modeli Volkswagena Beetle
chrzęst xʃɛ̃w̃st
n odgłos tarcia o coś, kruszenia, łamania; zgrzyt, chrupot crunch
chrzęstnoszkieletowy ˈxʃɛ̃w̃stnɔˌʃʲcɛlɛˈtɔvɨ
adj taki, którego szkielet zbudowany jest z chrząstek cartilaginous
chrzęścić ˈxʃɛ̃w̃ɕʨ̑iʨ̑
v wydawać odgłos tarcia o coś, kruszenia, łamania; zgrzytać crunch grit
chuchro ˈxuxrɔ
n człowiek słaby, mizerny lub chorowity weakling
chude lata ˈxudɛ ˈlata
idiom czas niedostatku, biedy, braków materialnych lean years
chudość ˈxudɔɕʨ̑
n stan bycia chudym leanness
chudy ˈxudɨ
adj o człowieku: wąski w pasie; bardziej, niż szczupły; taki, któremu daleko do otyłości skinny thin
chudzielec
n (potocznie, potoczny) chudy człowiek weed
chuj xuj
interjection (wulgarnie, wulgaryzm) wykrzyknik, gdy coś się nie udało, nie wyszło, poszło nie po naszej myśli bugger damn darn dash it fuck shit
chuj xuj
n (wulgarnie, wulgaryzm) penis, członek prick cock dick (przenośnie, przenośnia) (wulgarnie, wulgaryzm) wysoce obraźliwa forma zwrotu do mężczyzny dick
chuj go wie
idiom (wulgarnie, wulgaryzm) nie wiem, nie wiadomo, trudno powiedzieć fuck knows
chuj z tym ˈxuj ˈs‿tɨ̃m
(wulgarnie, wulgaryzm) oznaczające, że coś jest nieistotne, nieważne, błahe the hell with it
chuligan
n człowiek naruszający porządek publiczny, skłonny do wszczynania burd; hooligan
churn
n (środowiskowy) (telekomunikacja) (bankowość, bankowy) odejście klienta (klientów), zaprzestanie korzystania z usługi danej firmy churn
chusteczka xuˈstɛʧ̑ka
n niewielki kawałek miękkiej tkaniny lub papieru używany zwykle do wycierania nosa handkerchief tissue
chusteczka do nosa
n kawałek delikatnej tkaniny lub papieru służący do higieny jamy nosowej i twarzy handkerchief hanky
chustka ˈxustka
n chusteczka do nosa handkerchief tissue okrycie głowy cloth kerchief scarf
chutor
n (historia, historyczny, historycznie) odosobniona zagroda wiejska na słabo zaludnionych obszarach Rosji lub Ukrainy farmstead khutor (historia, historyczny, historycznie) przysiółek stanicy kozackiej na ukraińskich stepach khutor
chwalba
n (dawniej, dawny) uwielbienie, chwalenie praise
chwalebnie
adv w sposób chwalebny gloriously
chwalebny xfaˈlɛbnɨ
adj godny pochwały commendable laudable meritorious praiseworthy
chwalipięta ˌxfalʲiˈpʲjɛ̃nta
n (potocznie, potoczny) ktoś, kto stale się czymś chwali blowhard boaster
chwalić ˈxfalʲiʨ̑
v (przestarzałe, przestarzały) czcić, wielbić glorify praise mówić lub pisać o czymś lub o kimś dobrze praise glorify podkreślać swoje osiągnięcia, zasługi, lub mówić z dumą o posiadanych przedmiotach boast
chwast xfast
n (botanika, botaniczny) (rolnictwo, rolniczy) roślina dziko rosnąca, niekorzystnie wpływająca na rozwój roślin uprawnych przez pobieranie z gleby wilgoci i składników pokarmowych; weed
chwastobójczy ˌxfastɔˈbujʧ̑ɨ
adj (rolnictwo, rolniczy) (chemia, chemiczny) przeznaczony do zwalczania chwastów herbicide herbicidal
chwała ˈxfawa
n chluba glory majestat glory uznanie, szacunek, cześć praise
chwiać
v poruszać na boki czymś przytwierdzonym z jednej strony rock shake być niezdecydowanym be uncertain be unsure hesitate waver poruszać się na różne strony, trzymając się podstawy wobble tracić uprzednią moc, wielkość falter
chwiejny
adj chylący się w różne strony wobbly często zmieniający zdanie, niestały irresolute faltering shilly-shally slippery unsteady variable
chwila ˈxfʲila
n bardzo krótki czas moment minute punkt w czasie moment
chwilowo xfʲiˈlɔvɔ
adv przez chwilę; bardzo krótko for the moment tymczasowo temporarily
chwyt xfɨt
n czynność chwycenia czegoś – ręką lub narzędziem grip
chwyt poniżej pasa ˈxfɨt pɔ̃ˈɲiʒɛj ˈpasa
n posunięcie niezgodne z przyjętymi normami etycznymi, postępek nieszlachetny, nieetyczny dirty trick
chwytać ˈxfɨtaʨ̑
v szybko łapać coś lub kogoś i mocno trzymać catch zaczynać rozumieć coś lub orientować się w czymś get
chyba ˈxɨba
particle …używana do stawiania warunku unless
chyba że ˈxɨba ˈʒɛ
wprowadzający zdania podrzędne, wyrażające warunek unless
chybiać ˈxɨbʲjäʨ̑
v nie trafiać do zamierzonego celu miss
chylić
v zniżać, zginać coś bow zbliżać się do końca czegoś decline
chytrość
n bycie chytrym w wydawaniu greed bycie chytrym, odznaczanie się przebiegłością cunningness slyness
chytrus ˈxɨtrus
n (potocznie, potoczny) ktoś chciwy i skąpy greedy so-and-so miser stinge (potocznie, potoczny) ktoś przebiegły, podstępny cunning so-and-so sly one
chytry ˈxɨtrɨ
adj podstępny, przebiegły cunning astute sly artful cagey crafty
chyżość ˈxɨʒɔɕʨ̑
n (rzadki, rzadko używany) (przestarzałe, przestarzały) cecha tego, co porusza się chyżo lub jest szybko wykonywane celerity nimbleness
chyży ˈxɨʒɨ
adj (poetycki, poetycko) poruszający się szybko fleet
chór xur
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) zespół muzyczny składający się z wokalistów; choir miejsce na scenie lub w świątyni przeznaczone dla chóru (1.1), także dla instrumentów choir loft utwór napisany do wykonywania przez chór (1.1) chorus choir
chórzysta xuˈʒɨsta
n mężczyzna lub chłopiec, który śpiewa w chórze chorister
chów wsobny ˈxuf ˈːsɔbnɨ
n (biologia, biologiczny) kojarzenie blisko spokrewnionych osobników; inbreeding linebreeding
chętnie ˈxɛ̃ntʲɲɛ
adv z chęcią, z ochotą gladly willingly eagerly
chętny ˈxɛ̃ntnɨ
adj mający chęć zrobienia czegoś eager game ready up willing
chęć xɛ̃ɲʨ̑
n pragnienie zrobienia czegoś, ochota na coś desire wish
chłeptać ˈxwɛptaʨ̑
v (potocznie, potoczny) zwykle o zwierzętach: pić, zagarniając płyn językiem lap
chłodnica xwɔdʲˈɲiʦ̑a
n urządzenie służące do wymiany energii cieplnej pomiędzy dwoma jej nośnikami; heat exchanger
chłodno
adv do pewnego stopnia zimno chilly
chłodny ˈxwɔdnɨ
adj o relacjach międzyludzkich, o uczuciach: pozbawiony silnych, ciepłych, dobrych uczuć; zdystansowany distant tepid raczej zimny; rześki chilly cool chilling
chłodzić ˈxwɔʥ̑iʨ̑
v sprawiać, że coś staje się chłodniejsze chill cool
chłoniak
n (medycyna, medyczny) rodzaj nowotworu złośliwego, wywodzącego się z elementów tkanki chłonnej; lymphoma
chłonność
n łatwość przyswajania receptiveness receptivity łatwość wchłaniania absorbability
chłonny ˈxwɔ̃nːɨ
adj (książkowy) wchłaniający, wsysający coś absorbent absorptive
chłop xwɔp
n (historia, historyczny, historycznie) członek warstwy społecznej chłopstwa peasant (potocznie, potoczny) mąż guy man (potocznie, potoczny) mężczyzna guy man (potocznie, potoczny) rolnik farmer
chłopak ˈxwɔpak
n (potocznie, potoczny) młody mężczyzna darzony sympatią lub miłością przez drugą osobę boyfriend dziecko płci męskiej boy (potocznie, potoczny) młody mężczyzna boy
chłopczyca xwɔpˈʧ̑ɨʦ̑a
n (potocznie, potoczny) dziewczyna lub dziewczynka, ubierająca się i zachowująca się jak chłopak; tomboy
chłopiec ˈxwɔpʲjɛʦ̑
n młody człowiek płci męskiej boy
chłopstwo
n (historia, historyczny, historycznie) (socjologia, socjologiczny) warstwa społeczna składając się z drobnych rolników; peasantry
chłostanie
n uderzanie kogoś biczem, batem, pejczem lub podobnym narzędziem lashing
chłostać ˈxwɔstaʨ̑
v (przenośnie, przenośnia) surowo krytykować scourge bić rózgą, biczem (i tym podobne, i temu podobne) birch chastise flog lash
chłód xwut
n dość niska temperatura powietrza, umiarkowane zimno coldness cold chill coolness
ci ʨ̑i
pronoun (mianownik) lm (rodzaj męskoosobowy) od: ten these
ciamajda ʨ̑ãˈmajda
n (potocznie, potoczny) człowiek niezdarny, ślamazarny ninny
ciapaty
n (pejoratywnie, pejoratywny) (pogardliwie) (obraźliwie) osoba pochodząca z Turcjii Indii, Pakistanu, Bangladeszu lub krajów arabskich Paki
ciapać
v iść z trudem, zwłaszcza po błocie trudge
ciasny ˈʨ̑asnɨ
adj o ubraniu: zbyt mały lub wąski tight taki, w którym jest mało miejsca cramped
ciasteczko ʨ̑aˈstɛʧ̑kɔ
n (informatyka, informatyczny) zestaw informacji wysyłany przez serwer i przechowywany na komputerze użytkownika, zawierający informacje wykorzystywane później przez serwer; cookie (zdrobniale) od ciastko cookie
ciastko ˈʨ̑astkɔ
n mały, słodki wypiek, często zdobiony kremem, owocami, lukrem cookie cake
ciasto ˈʨ̑astɔ
n (kulinaria) surowy półprodukt, gęsta masa powstała z połączenia mąki z wodą, mlekiem lub innymi spożywczymi produktami; dough (kulinaria) słodki, deserowy wypiek, zwykle w formie placka; cake
ciało ˈʨ̑awɔ
n (matematyka, matematyczny) zbiór, którego elementy mogą być dodawane, odejmowane, mnożone i dzielone (z wyjątkiem dzielenia przez zero); field body organizm ludzki lub zwierzęcy body zwłoki człowieka i zwierzęcia body (fizyka, fizyczny) (chemia, chemiczny) materia, substancja body
ciało niebieskie ˈʨ̑awɔ ɲɛˈbʲjɛsʲcɛ
n (astronomia, astronomiczny) obiekt będący poza Ziemią, znajdujący się w przestrzeni wszechświata; celestial body
ciało obce ˈʨ̑awɔ ˈːpʦ̑ɛ
n (medycyna, medyczny) obiekt wprowadzony do organizmu w sposób sztuczny, zwykle utrudniający normalne funkcjonowanie organów foreign body
ciało stałe
n (chemia, chemiczny) (fizyka, fizyczny) forma ciała skondensowanego, dawniej jeden ze stanów skupienia, substancja zachowująca objętość i kształt; solid solid body
ciało szkliste
n (anatomia, anatomiczny) przezroczysta substancja wypełniająca wnętrze gałki ocznej; vitreous humour vitreous humor
cicerone
n (dawniej, dawny) przewodnik oprowadzający po zabytkach cicerone
cicha woda brzegi rwie ˈʨ̑ixa ˈvɔda ˈbʒɛɟi ˈrvʲjɛ
proverb osoba, która wydaje się z pozoru cicha, nieśmiała, mało towarzyska, może się okazać w rzeczywistości zupełnie inna – energiczna, zabawna, towarzyska still waters run deep
cicho ˈʨ̑ixɔ
adv bez wydawania dźwięku lub o niskim natężeniu dźwięku quiet quietly
cicho jak w grobie ˈʨ̑ixɔ ˈjaɡ ˈv‿ɡrɔbʲjɛ
adv tak cicho, że aż nieprzyjemnie, nie do zniesienia silent as a grave silent as a tomb
cichość ˈʨ̑ixɔɕʨ̑
n (książkowy) cisza, milczenie quieter
cichy ˈʨ̑ixɨ
adj o małej głośności silent quiet spokojny quiet
ciecierzyca ˌʨ̑ɛ̇ʨ̑ɛˈʒɨʦ̑a
n (botanika, botaniczny) roślina z gatunku ciecierzyca pospolita uprawiana ze względu na jadalne nasiona; chickpea chick pea garbanzo bean (spożywczy) nasiona ciecierzycy (1.1) chick pea chickpea garbanzo bean
ciecierzyca pospolita ˌʨ̑ɛ̇ʨ̑ɛˈʒɨʦ̑a ˌpɔspɔˈlʲita
n (botanika, botaniczny) Cicer arietinum L., gatunek rośliny jednorocznej należący do rodziny bobowatych; chickpea Bengal gram ceci bean chana garbanzo bean sanagalu
cieciorka ʨ̑ɛ̇ˈʨ̑ɔrka
n (spożywczy) (kulinaria) nasiona ciecierzycy pospolitej (Cicer arietinum) chickpea garbanzo bean
ciecz ʨ̑ɛʧ̑
n (fizyka, fizyczny) substancja o ciekłym (pośrednim między gazowym a stałym) stanie skupienia liquid fluid
ciecz łzowa ˈʨ̑ɛʧ̑ ˈwzɔva
n (medycyna, medyczny) mieszanina wody, soli i substancji bakteriobójczych nawilżająca i ochraniająca oko; lacrimal fluid tear fluid
ciek ʨ̑ɛk
n bieg cieczy, strumień płynącej cieczy course path
ciekawie
adv w sposób ciekawy interestingly
ciekawostka ˌʨ̑ɛkaˈvɔstka
n szczegół lub informacja budząca zainteresowanie curiosity
ciekawość ʨ̑ɛˈkavɔɕʨ̑
n chęć poznania czegoś, doświadczenia czegoś curiosity
ciekawość to pierwszy stopień do piekła ʨ̑ɛˈkavɔɕʨ̑ ˈtɔ ˈpʲjɛrfʃɨ ˈstɔpʲjɛ̇̃ɲ dɔ‿ˈpʲjɛkwa
proverb o pewne rzeczy lepiej nie pytać, bo znajomość odpowiedzi może przeszkadzać lub zaszkodzić curiosity killed the cat
ciekawski
adj (potocznie, potoczny) odznaczający się zbytnią ciekawością curious nosy
ciekawy ʨ̑ɛˈkavɨ
adj taki, który się czymś interesuje, chce mieć informacje na dany temat curious interested taki, który wzbudza zainteresowanie interesting
ciekły ˈʨ̑ɛkwɨ
adj (fizyka, fizyczny) mający właściwości cieczy liquid fluid
cielec
n (przestarzałe, przestarzały) (literacko) młody byk, większe cielę calf
cielesny ʨ̑ɛˈlɛsnɨ
adj dotyczący ciała i cielesności corporeal carnal corporal
cielić się
v (zoologia, zoologiczny) o samicach bydła i niektórych kopytnych roślinożernych rodzić młode, wydawać potomstwo calve
cielę ˈʨ̑ɛlɛ
n (zootechnika, zootechniczny) młode bydła domowego; calf
cielęcina ˌʨ̑ɛlɛ̃ɲˈʨ̑ĩna
n mięso z młodej krowy (cielęcia) veal
cielęcy
adj (potocznie, potoczny) niezbyt mądry carefree childish doe-eyed stupid związany z cielęciem calf calflike veal
ciemiernik ʨ̑ɛ̃ˈmʲjɛrʲɲik
n (botanika, botaniczny) Helleborus, rodzaj roślin należących do rodziny jaskrowatych; hellebore
ciemnia
n (fotografia) specjalne pomieszczenie do obróbki materiałów światłoczułych; darkroom dark room
ciemnica
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) wielkoczwartkowa kaplica z Najświętszym Sakramentem; altar of repose
ciemno ˈʨ̑ɛ̃mnɔ
adv …od przymiotnika: ciemny dark darkly
ciemnoczekoladowy ˌʨ̑ɛ̃mnɔʧ̑ɛkɔlaˈdɔvɨ
adj mający kolor czekoladowy o ciemnym odcieniu, taki jak kolor ciemnej, gorzkiej czekolady dark chocolate
ciemnoczerwony ˌʨ̑ɛ̃mnɔʧ̑ɛrˈvɔ̃nɨ
adj mający kolor czerwony o ciemnym odcieniu dark red
ciemnoniebieski ˌʨ̑ɛ̃mnɔ̃ɲɛˈbʲjɛsʲci
adj mający kolor niebieski o ciemnym odcieniu dark blue blue-black
ciemnowłosy ˌʨ̑ɛ̃mnɔˈvwɔsɨ
adj mający ciemne włosy dark-haired
ciemność ˈʨ̑ɛ̃mnɔɕʨ̑
n stan, w którym jest brak światła, jasności; darkness
ciemny ˈʨ̑ɛ̃mnɨ
adj o kolorze: zbliżony do czarnego dark
cienki ˈʨ̑ɛ̃nʲci
adj mający niewielki przekrój poprzeczny thin
cieplny
adj (fizyka, fizyczny) (technologia, technika, techniczny) związany z ciepłem caloric calorific thermal thermic
ciepło ˈʨ̑ɛpwɔ
adv (przenośnie, przenośnia) w sposób serdeczny, przyjazny, otwarty, uprzejmy heartily warmly cordially powodując wzrost lub przynajmniej utrzymanie temperatury warmly
ciepło ˈʨ̑ɛpwɔ
n (fizyka, fizyczny) sposób przekazywania energii chaotycznego ruchu cząsteczek; heat (fizyka, fizyczny) ilość energii przekazywanej w ten sposób heat (przenośnie, przenośnia) uczucie serdeczności cordiality heartiness warmth uczucie wywołane przez dopływ do skóry ciepła (1.1) w umiarkowanej ilości warmth heat
ciepło tworzenia
n (chemia, chemiczny) efekt cieplny towarzyszący powstaniu związku chemicznego z pierwiastków w określonych warunkach heat of formation
ciepłota
n (biologia, biologiczny) (medycyna, medyczny) temperatura ciała body heat
ciepły ˈʨ̑ɛpwɨ
adj (potocznie, potoczny) (przenośnie, przenośnia) żywy warm o okryciu, ubraniu, dzięki któremu utrzymuje się ciepło warm (potocznie, potoczny) (środowiskowy) homoseksualny (zwykle o mężczyźnie, rzadziej o kobiecie) gay homosexual (przenośnie, przenośnia) miły, przyjemny affectionate warm mający temperaturę równą temperaturze pokojowej lub niewiele od niej większą warm hot
ciepły lód ˈʨ̑ɛpwɨ ˈlut
n (potocznie, potoczny) wyrób spożywczy przypominający lód w waflowym kubku, jednak zawierający słodką piankę, często z polewą na wierzchu hot ice
cierlik ˈʨ̑ɛrlʲik
n (ornitologia, ornitologiczny) Emberiza cirlus, ptak z rodziny trznadlowatych; Cirl Bunting
ciernisty ʨ̑ɛrʲˈɲistɨ
adj taki, który ma wiele cierni thorny
cierpienie ʨ̑ɛrˈpʲjɛ̇̃ɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: cierpieć suffering długotrwały lub silny ból suffering affliction anguish torment tribulation
cierpieć ˈʨ̑ɛrpʲjɛ̇ʨ̑
v (przestarzałe, przestarzały) znosić, tolerować kogoś lub coś endure odczuwać ból fizyczny lub psychiczny suffer
cierpkość
n cecha tego, co ma kwaskowaty smak asperity sourness
cierpliwość ʨ̑ɛrˈplʲivɔɕʨ̑
n zdolność spokojnego, długotrwałego znoszenia rzeczy przykrych patience
cierpliwy ʨ̑ɛrˈplʲivɨ
adj niezrażający się czekaniem patient
cierń ʨ̑ɛrʲɲ
n ostry wyrostek na pędzie rośliny; thorn
ciesak ˈʨ̑ɛsak
n topór ciesielski, narzędzie z jednym ostrzem osadzonym prostopadle do trzonka, służące głównie do obrabiania pni drzew; adze
ciesielka
n (potocznie, potoczny) rzemiosło ciesielskie carpentry
ciesielski
adj (rzemiosło, rzemieślniczy) dotyczący ciesielstwa lub cieśli carpentry
cieszynit
n (fizyka, fizyczny) (chemia, chemiczny) (mineralogia, mineralogiczny) (geologia, geologiczny) rodzaj głębinowej skały magmowej występującej w okolicach Cieszyna; teschenite
cieszyć ˈʨ̑ɛʃɨʨ̑
v dawać radość, szczęście, weselić; nastrajać pozytywnie, radośnie rejoice enjoy please tickle mieć coś (najczęściej coś, co daje satysfakcję) enjoy weselić się, śmiać się laugh
cietrzew ˈʨ̑ɛṭʃɛf
n (ornitologia, ornitologiczny) duży, eurazjatycki ptak łowny; black grouse
cień ʨ̑ɛ̇̃ɲ
n zaciemniony obszar, który powstaje za rzeczą lub osobą, gdy jest ona oświetlana z drugiej strony; shade shadow
cień do powiek ˈʨ̑ɛ̇̃ɲ dɔ‿ˈpɔvʲjɛk
n (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) barwny kosmetyk nakładany na powieki; eyeshadow
cieśla ˈʨ̑ɛ̇ɕla
n (rzemiosło, rzemieślniczy) osoba profesjonalnie zajmująca się wykonywaniem drewnianych konstrukcji budowlanych oraz drewnianych domów carpenter
cieśnina ʨ̑ɛ̇ɕˈɲĩna
n (geografia, geograficzny) zwężenie obszaru wodnego pomiędzy dwoma akwenami (oceanami, morzami lub jeziorami) strait
cieśń gardzieli ˈʨ̑ɛ̇ʑɲ ɡarʲˈʥ̑ɛlʲi
n (anatomia, anatomiczny) obszar łączący jamę ustną z częścią ustną gardła; isthmus of the fauces oropharyngeal isthmus
ciii
interjection …używany, gdy ktoś upomina o zachowanie ciszy shh shhh
cingulum
n (kościelny) pas lub sznur, element stroju liturgicznego; cincture
ciocia ˈʨ̑ɔ̇ʨ̑a
n siostra matki aunt siostra ojca aunt w szerszym znaczeniu także żona wujka lub stryjka aunt
cios ʨ̑ɔs
n uderzenie albo cięcie częścią ciała lub narzędziem blow
cios poniżej pasa ˈʨ̑ɔs pɔ̃ˈɲiʒɛj ˈpasa
n posunięcie wykorzystujące czyjś słaby punkt, nieetyczny postępek wobec kogoś low blow
ciotka ˈʨ̑ɔtka
n siostra matki aunt
ciołek ˈʨ̑ɔwɛk
n (pogardliwie) niezbyt inteligentna osoba lump yuck
cipa ˈʨ̑ipa
n (wulgarnie, wulgaryzm) (dawniej (gwarowe, gwara)) żeński narząd rozrodczy pussy cunt cat clam cooche snatch
cirrus
n (meteorologia, meteorologiczny) rodzaj chury pierzastej piętra wysokiego – biała w postaci pasemek lub kłaczków, niepowodująca opadów; cirrus
cis ʦ̑is ʨ̑is
n (dendrologia, drzewoznawstwo, dendrologiczny, drzewoznawczy) rodzaj roślin z rodziny cisowatych; yew bardzo trwałe, czerwonawe drewno z cisa (1.1), cenione w stolarstwie yew (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dźwięk c podwyższony o półton; C-sharp
cis japoński ˈʨ̑isʲ jaˈpɔ̃j̃sʲci
n (botanika, botaniczny) wiecznie zielone drzewo z rodziny cisowatych Japanese Yew Spreading Yew
cis-moll
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) gama lub tonacja molowa zaczynająca się od dźwięku cis (w zapisie nutowym z trzema krzyżykami) c-sharp minor
cisis ˈʦ̑ʲisʲis
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dźwięk c podwyższony o cały ton; C double sharp
ciskać
v o słowach: wypowiadać w gniewie hurl rzucać z użyciem dużej siły fling throw złościć się, rzucać się w gniewie fret and fume
cisowy ʨ̑iˈsɔvɨ
adj będący częścią cisa yew składający się z cisa yew wykonany z drewna lub innej części cisa yew
cisural
n (geologia, geologiczny) pierwsza, najstarsza epoka permu, trwająca 299 – 270,6 milionów lat temu; wczesny perm; Cisuralian
cisza ˈʨ̑iʃa
n brak dźwięku silence
cisza jak makiem zasiał ˈʨ̑iʃa ˈjak ˈmacɛ̃m ˈzaɕaw
idiom bez najmniejszego szelestu, bardzo cicho, spokojnie one might hear a pin drop
cisza wyborcza
n (urzędowy) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) okres tuż przed wyborami i podczas ich przebiegu, w którym pod groźbą kary obowiązuje całkowity zakaz prowadzenia kampanii wyborczej i agitacji wyborczej; election silence
citalopram
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) (chemia, chemiczny) lek przeciwdepresyjny i przeciwlękowy, inhibitor wychwytu zwrotnego serotoniny; citalopram
ciuciubabka ˌʨ̑üʨ̑uˈbapka
n zabawa, w której jeden z uczestników goni i próbuje schwytać innych, mając zawiązane oczy; blind man's buff
ciupaga ʨ̑uˈpaɡa
n góralska laska w formie siekierki o lekkim żeleźcu i wydłużonym stylisku; shepherd axe
ciułactwo
n (potocznie, potoczny) (pejoratywnie, pejoratywny) skrzętne oszczędzanie pieniędzy parsimoniousness parsimony penny-pinching scrimping thrift
ciułać ˈʨ̑uwaʨ̑
v powoli, systematycznie oszczędzać scrimp
ciąg ʨ̑ɔ̃ŋk
n (matematyka, matematyczny) ponumerowana lista, formalnie funkcja o dziedzinie w liczbach naturalnych; sequence (technologia, technika, techniczny) przepływ określonego czynnika (wody, gazu, spalin itp.) wywołany różnicą ciśnień thrust ciągłość zdarzeń następujących po sobie course układ rzeczy położonych jedna za drugą row
ciąg arytmetyczny ˈʨ̑ɔ̃ŋk ˌarɨtmɛˈtɨʧ̑nɨ
n (matematyka, matematyczny) ciąg liczbowy, którego każdy następny wyraz można otrzymać dodając do poprzedniego tę samą liczbę; arithmetic progression arithmetic sequence
ciąg geometryczny ˈʨ̑ɔ̃ŋɡ ˌːɛɔ̃mɛˈtrɨʧ̑nɨ
n (matematyka, matematyczny) ciąg liczbowy, którego każdy następny wyraz można otrzymać, mnożąc poprzedni przez tę samą niezerową liczbę; geometric progression geometric sequence
ciągle ˈʨ̑ɔ̃ŋɡlɛ
adv bez przerw, nieustannie constantly cyklicznie, co i rusz constantly w dalszym ciągu, wciąż still
ciągnąć ˈʨ̑ɔ̃ŋɡnɔ̃ɲʨ̑
v wlec, przesuwać za sobą pull draw haul
ciągnąć za język ˈʨ̑ɔ̃ŋɡnɔ̃ɲʥ̑ za‿ˈjɛ̃w̃zɨk
v usiłować dowiedzieć się czegoś od kogoś, wypytywać kogoś cross-question pull teeth
ciągły ˈʨ̑ɔ̃ŋɡwɨ
adj nieustanny, ciągle trwający continuous
ciąć ʨ̑ɔ̇̃ɲʨ̑
v dzielić na części ostrym narzędziem cut
ciąża ˈʨ̑ɔ̃w̃ʒa
n (medycyna, medyczny) (weterynaria, weterynaryjny) u ssaków płci żeńskiej okres od zapłodnienia do porodu; pregnancy
ciąża ektopowa
n (medycyna, medyczny) ciąża, w której zapłodnione jajo płodowe jest umieszczone poza jamą macicy, zazwyczaj w obrębie jajowodu; ectopic pregnancy
ciążyć
v być odczuwanym jako ciężar, coś męczącego, przytłaczającego to be heavy weigh powodować obarczenie, nieznośny ciężar charge lie heavy weigh on weigh upon skłaniać się ku czemuś gravitate incline lean
cięcie ˈʨ̑ɛ̇̃ɲʨ̑ɛ
n (leśnictwo) wycinka chorych, zbędnych drzew fell (ogrodnictwo, ogrodniczy) przycinanie gałęzi roślin uprawnych, zwłaszcza owocowych, w celu ich wzmocnienia lub pozbycia się gałęzi chorych, wybrakowanych prune (rzeczownik odczasownikowy) od: ciąć cutting (technologia, technika, techniczny) proces dzielenia materiałów na kilka części cutting (zarządzanie) ograniczenie środków przeznaczanych, planowanych na jakieś cele cost-cutting cios zadany ostrym, tnącym narzędziem cut miejsce przecięcia, nacięcia powierzchni przedmiotu cut przecięte miejsce na ciele, rana cięta cut slash
cięciwa
n (matematyka, matematyczny) odcinek łączący dwa dowolne punkty krzywej lub powierzchni, który nie ma innych punktów wspólnych z daną krzywą czy powierzchnią chord linka łącząca końce łuku albo kuszy bowstring
cięgno ˈʨ̑ɛ̃ŋɡnɔ
n odkształcalny element mechanizmu przenoszący wzdłużne siły rozciągające tie
cięty
adj (medycyna, medyczny), o ranie zadany ostrym przedmiotem cut incised slash (potocznie, potoczny) oddający się czemuś z pasją fierce (potocznie, potoczny) okazujący złość hard tough o kwiatach o przerwanej łodydze, przeznaczony do bukietu, wazonu cut potrafiący atakować cutting pointed biting scathing searing
ciężar ˈʨ̑ɛ̃w̃ʒar
n (fizyka, fizyczny) siła, z jaką Ziemia przyciąga ciało fizyczne; weight obciążenie, utrudnienie, problem burden
ciężarek ʨ̑ɛ̃w̃ˈʒarɛk
n element służący obciążaniu dumbbell plumb plummet sinker przedmiot o danej wadze, służący do ćwiczeń wzmacniających mięśnie dumbbell przedmiot pomiarowy, będący wzorcem określonej masy weight counterweight
ciężarny ʨ̑ɛ̃w̃ˈʒarnɨ
adj będący w ciąży pregnant
ciężarówka ˌʨ̑ɛ̃w̃ʒaˈrufka
n (motoryzacja) duży samochód do przewozu różnych towarów; truck lorry
ciężki ˈʨ̑ɛ̃w̃ʃʲci
adj nieprzyjemny, trudny arduous hard taki, który dużo waży, ma dużą masę heavy
ciężko ˈʨ̑ɛ̃w̃ʃkɔ
adv bardzo, mocno, dużo (w negatywnym znaczeniu); dotkliwie, boleśnie badly faintly severely w ciężki sposób, z obciążeniem; nie łatwo, nie lekko heavily gravely hard seriously with difficulty
ciężkostrawny
adj trudny do strawienia stodgy heavy on the stomach
ciśnienie ʨ̑iɕˈɲɛ̇̃ɲɛ
n (fizyka, fizyczny) stosunek siły do powierzchni, na którą działa; pressure (medycyna, medyczny) ciśnienie krwi, ciśnienie tętnicze; pressure presja, nacisk pressure
ciśnienie krwi ʨ̑iɕˈɲɛ̇̃ɲɛ ˈkr̥fʲi
n (medycyna, medyczny) parcie krwi na ściany naczyń krwionośnych blood pressure
ciśnienie tętnicze ʨ̑iɕˈɲɛ̇̃ɲɛ tɛ̃ntʲˈɲiʧ̑ɛ
n (fizjologia, fizjologiczny) ciśnienie wywierane przez krew na ściany tętnic; blood pressure
ciżba ˈʨ̑iʒba
n duża liczba stłoczonych ludzi throng crowd crush squeeze
ckliwy
adj przesadnie sentymentalny gooey maudlin mawkish mushy sappy sloppy
cmentarny ʦ̑mɛ̃nˈtarnɨ
adj będący na cmentarzu, odnoszący się do cmentarza cemetery
cmentarz ˈʦ̑mɛ̃ntaʃ
n obszar, gdzie celowo i niepojedynczo umieszcza się na stałe zwłoki lub prochy; cemetery graveyard
cmentarzysko ˌʦ̑mɛ̃ntaˈʒɨskɔ
n (zgrubienie) od cmentarz, duży cmentarz cemetery graveyard
cnota ˈʦ̑nɔta
n (przenośnie, przenośnia) dziewictwo chastity dodatnia cecha moralna virtue
cnotliwy ʦ̑nɔˈtlʲivɨ
adj który zachowuje powściągliwość seksualną; (także, też) świadczący o takiej powściągliwości chaste pełen cnoty, postępujący zgodnie z obowiązującymi zasadami moralnymi virtuous
cnoty kardynalne ˈʦ̑nɔtɨ ˌkardɨ̃ˈnalnɛ
n w chrześcijaństwie: zbiór czterech zalet moralnych cardinal virtues
co ʦ̑ɔ
preposition …służący do wykazywania częstości jakiegoś wydarzenia every
co ʦ̑ɔ
pronoun …służący do zadawania pytań o orzeczniki what …wprowadzający zdanie podrzędne zawężające zakres zdania nadrzędnego który, jaki, jak that which what
co do joty ˈʦ̑ɔ dɔ‿ˈjɔtɨ
idiom szczegółowo, bardzo dokładnie, całkowicie to a T to the letter
co dwie głowy, to nie jedna ˈʦ̑ɔ ˈdvʲjɛ ˈɡwɔvɨ ˈtɔ ɲɛ‿ˈjɛdna
proverb dwie osoby zrobią coś lepiej niż jedna; będą miały więcej pomysłów i rozwiązań two heads are better than one
co nagle, to po diable ˈʦ̑ɔ ˈnaɡlɛ ˈtɔ pɔ‿ˈdʲjablɛ
proverb jeśli robi się coś szybko, to nie wychodzi to na dobre haste makes waste more haste, less speed
co najmniej ˈʦ̑ɔ ˈnajmʲɲɛ̇j
idiom nie mniej niż at least
co się stało, to się nie odstanie ˈʦ̑ɔ‿ɕɛ ˈstawɔ ˈtɔ‿ɕɛ ˌɲɛ‿ɔtˈstãɲɛ
proverb stwierdzenie, że zaistniałe złe wydarzenia są nieodwracalne; nie można cofnąć lub odwołać tego, co się wydarzyło let bygones be bygones what's done cannot be undone what's done is done
co sił w nogach ˈʦ̑ɔ ˈɕiw ˈv‿nɔɡax
adv tak szybko jak się da (przy poruszaniu się na nogach) head over heels
co ty nie powiesz
(ironicznie) oznaczająca, że ktoś nie jest zdziwiony tym, co słyszy tell me about it you don't say
co z oczu, to z serca ˈʦ̑ɔ ˈz‿ɔʧ̑u ˈtɔ ˈs‿ːɛrʦ̑a
proverb jeśli się coś (lub kogoś) nieczęsto widzi, łatwo się zapomina out of sight, out of mind
co-
prefix …używany w połączeniu z przymiotnikiem lub przysłówkiem określającym czas: odbywający się co jakiś czas ly
coach
n (sport, sportowy) (środowiskowy) trener drużyny sportowej coach
cobbler
n (kulinaria) anglosaski deser z owoców i ciasta cobbler (kulinaria) drink alkoholowy z cukrem i sokiem cytrynowym cobbler
cock rock
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) rock, w którym teksty poruszają tematykę falliczną, a podczas koncertów muzycy wykonują biodrami ruchy przypominające kopulację cock rock
codziennie ʦ̑ɔˈʥ̑ɛ̇̃ɲːɛ
adv w każdym dniu, co dzień daily every day
codzienny ʦ̑ɔˈʥ̑ɛ̃nːɨ
adj powtarzający się z pewną regularnością każdego dnia daily everyday commonly
cofać ˈʦ̑ɔfaʨ̑
v odwoływać coś withdraw take back
cokolwiek ʦ̑ɔˈkɔlvʲjɛk
pronoun jakakolwiek rzecz, dowolna rzecz anything niezależnie od okoliczności somewhat wszystko jedno co; obojętnie który whatever whatsoever
cokół ˈʦ̑ɔkuw
n (architektura, architektoniczny) najniższa, nadziemna, nieco wysunięta do przodu część budowli, filara lub kolumny plinth socle (budownictwo) rodzaj wykończenia podłogi przy styku ze ścianą baseboard (sztuka) podstawa pomnika czy rzeźby pedestal plinth socle (technologia, technika, techniczny) metalowa część żarówki lub lampy elektronowej lub bezpiecznika zawierająca końcówki elektrod bulb base bulb end bulb holder bulb socket end cap lamp socket (technologia, technika, techniczny) podstawa lampy czy jakiegoś urządzenia base
coleslaw
n (kulinaria) surówka z szatkowanej kapusty z dodatkiem marchwi, cebuli, czasem jabłka oraz przypraw; coleslaw
comeback
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) wznowienie działalności artystycznej po dłuższej nieobecności na estradzie comeback
copula
n (językoznawstwo, językoznawczy) łącznik; copula
copywriter
n autor tekstów i sloganów reklamowych; copywriter
coraz ˈʦ̑ɔras
adv słowo pozwalające wyrazić wzmaganie, nasilanie się czegoś; używane najczęściej w połączeniu z przymiotnikami i przysłówkami w stopniu wyższym better and better more and more
coroczny ʦ̑ɔˈrɔʧ̑nɨ
adj powtarzający się co roku annual
cos kɔˈsʲĩnus
symbol = (matematyka, matematyczny) cosinus cos
cosec kɔˈsɛkãw̃s
symbol = (matematyka, matematyczny) cosecans cosec csc
cosinus kɔˈsʲĩnus
n (matematyka, matematyczny) funkcja wyrażająca stosunek długości przyprostokątnej przyległej do danego kąta do długości przeciwprostokątnej; cosine
cotangens kɔˈtãŋɡɛ̃w̃s
n (matematyka, matematyczny) funkcja wyrażająca stosunek długości przyprostokątnej przyległej do danego kąta do długości przyprostokątnej naprzeciw kąta; cotangent
cotygodniowy ˌʦ̑ɔtɨɡɔdʲˈɲɔvɨ
adj powtarzający się co tydzień weekly hebdomadal hebdomadary
couchsurfing
n idea nawiązywania znajomości z ludźmi zamieszkującymi na całym świecie i wzajemnego oferowania sobie darmowych noclegów; couch surfing
coup de grâce
n cios miłosierdzia; śmiertelny cios zadany cierpiącemu lub rannemu w celu dobicia go i tym samym ukrócenia cierpień coup de grâce
cover
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) wykonanie, aranżacja lub nagranie utworu muzycznego wykonywanego wcześniej przez innego muzyka lub grupę muzyczną; cover
coś ʦ̑ɔɕ
indefinitePronoun …zastępujący nazwę dowolnego przedmiotu lub faktu, której mówiący nie chce określić something
coś w tym guście ˈʦ̑ɔɕ ˈf‿tɨ̃m ˈɡuɕʨ̑ɛ
(potocznie, potoczny) coś zbliżonego, coś podobnego something of the kind
coś w tym rodzaju ˈʦ̑ɔɕ ˈf‿tɨ̃m rɔˈʣ̑aju
(potocznie, potoczny) coś zbliżonego, coś podobnego something of the kind
credo
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) chrześcijańskie wyznanie wiary credo
crescendo krɛˈʃɛ̃ndɔ
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) stopniowe wzmacnianie siły dźwięku crescendo
croissant
n (kulinaria) rodzaj rogala wypiekanego z francuskiego ciasta; croissant
crostata
n (kulinaria) włoskie kruche ciasto z owocami lub inną słodką masą, rodzaj tarty crostata
crêpe
n (kulinaria) cienki naleśnik, zwykle z mąki pszennej, czasem gryczanej; crêpe
crêpes
n (kulinaria) cienkie naleśniki, zwykle z mąki pszennej, czasem gryczanej; crêpe
csc kɔˈsɛkãw̃s
symbol = (matematyka, matematyczny) cosecans cosec csc
ctg kɔˈtãŋɡɛ̃w̃s
symbol = (matematyka, matematyczny) cotangens cot ctg ctn
cuchnąć ˈʦ̑uxnɔ̃ɲʨ̑
v brzydko pachnieć, śmierdzieć stink
cud ʦ̑ut
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) niezwykły akt działania siły nadprzyrodzonej; miracle wonder
cudny
adj nadzwyczaj piękny, godny podziwu marvellous marvelous
cudowne dziecko ʦ̑uˈdɔvnɛ ˈʥ̑ɛʦ̑kɔ
idiom dziecko nieprzeciętnie zdolne, bardzo rozwinięte na swój wiek child prodigy
cudownie ʦ̑uˈdɔvʲɲɛ
adv w sposób cudowny, w sposób nadprzyrodzony marvellously wonderfully
cudowny ʦ̑uˈdɔvnɨ
adj fantastyczny, bardzo piękny, zachwycający, godny podziwu wonderful
cudzoziemiec ˌʦ̑uʣ̑ɔˈʑɛ̃mʲjɛʦ̑
n osoba pochodząca z innego kraju foreigner alien
cudzołożnica ˌʦ̑uʣ̑ɔwɔʒʲˈɲiʦ̑a
n (przestarzałe, przestarzały) kobieta dopuszczająca się cudzołóstwa adulteress fornicatress
cudzołożny ˌʦ̑uʣ̑ɔˈwɔʒnɨ
adj (przestarzałe, przestarzały) związany z cudzołóstwem, pozamałżeński; mający stosunki płciowe z cudzą żoną/mężem adulterous adulterate
cudzołożyć ˌʦ̑uʣ̑ɔˈwɔʒɨʨ̑
v dopuszczać się lub dopuścić się zdrady małżeńskiej; zdradzać lub zdradzić męża, żonę fornicate
cudzołóstwo ˌʦ̑uʣ̑ɔˈwustfɔ
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) stosunek płciowy z cudzą żoną lub mężem; adultery
cudzożywność
n (biologia, biologiczny) odżywianie się organizmu związkami organicznymi wytwarzanymi przez inne organizmy; heterotrophy
cudzożywny
adj (biologia, biologiczny) odżywiający się związkami organicznymi wytwarzanymi przez inne organizmy; heterotrophic
cudzy ˈʦ̑uʣ̑ɨ
adj cudzoziemski alien foreign należący do kogoś innego somebody else
cudzysłów ʦ̑uˈʣ̑ɨswuf
n każdy z pary znaków interpunkcyjnych służących do oznaczania w tekstach początku i końca cytatu oraz znaczeń niedosłownych; quotation mark
cukier ˈʦ̑ucɛr
n (chemia, chemiczny) związek organiczny zbudowany z atomów węgla, wodoru i tlenu; carbohydrate sugars (spożywczy) krystaliczna substancja, najczęściej o białej barwie, otrzymywana z trzciny cukrowej lub z buraków cukrowych, przeznaczona do słodzenia produktów spożywczych; sugar
cukier puder ˈʦ̑ucɛr ˈpudɛr
n (spożywczy) sproszkowany cukier spożywczy, powstały w wyniku procesu rozdrabniania kryształków; icing sugar powdered sugar
cukier trzcinowy
n (spożywczy) cukier spożywczy wyprodukowany z trzciny cukrowej (cukrowca lekarskiego); cane sugar
cukier wanilinowy ˈʦ̑ucɛr ˌvãɲilʲĩˈnɔvɨ
n (kulinaria) (cukiernictwo) mieszanka cukru z waniliną lub z etylowaniliną; vanillin sugar
cukier waniliowy ˈʦ̑ucɛr ˌvãɲiˈlʲjɔvɨ
n (kulinaria) (cukiernictwo) mieszanka cukru z wanilią lub z ekstraktem waniliowym; vanilla sugar
cukierek ʦ̑uˈcɛrɛk
n (spożywczy) drobny wyrób o słodkim smaku, pakowany zwykle w papierki, sporządzany z cukru i dodatków smakowych; sweet candy
cukiernia ʦ̑uˈcɛrʲɲa
n miejsce, gdzie kupuje się wyroby cukiernicze (ciastka, torty itp.) confectionery
cukiernica ˌʦ̑ucɛrʲˈɲiʦ̑a
n naczynie, w którym podaje się cukier; sugar bowl
cukierniczy
adj związany z cukiernictwem, dotyczący cukiernictwa confectionary confectioner's confectionery
cukinia ʦ̑uˈcĩɲja
n (botanika, botaniczny) odmiana dyni zwyczajnej; courgette zucchini
cukrownia ʦ̑uˈkrɔvʲɲa
n fabryka cukru sugar plant
cukrowy ʦ̑uˈkrɔvɨ
adj dotyczący cukru, związany z cukrem sugary
cukrzyca ʦ̑uˈkʃɨʦ̑a
n (medycyna, medyczny) choroba metaboliczna objawiająca się podwyższonym poziomem cukru we krwi; diabetes
cukrzycowy ˌʦ̑ukʃɨˈʦ̑ɔvɨ
adj (medycyna, medyczny) związany z cukrzycą; wywołany cukrzycą diabetic
cukrzyk ˈʦ̑ukʃɨk
n (ornitologia, ornitologiczny) Coereba flaveola, mały ptak tropikalny z rodziny cukrzyków; bananaquit
cuma ˈʦ̑ũma
n (morski) (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) gruba lina do mocowania statków do innych jednostek pływających lub do nabrzeża; fast
cumować ʦ̑ũˈmɔvaʨ̑
v (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) mocować statek do nabrzeża moor
cumulus kũˈmulus
n (meteorologia, meteorologiczny) oddzielna, biała, gruba chmura kłębiasta, złożona głównie z kropel wody; cumulus
curling
n (sport, sportowy) dyscyplina sportowa, w której zawodnicy pchają specjalnymi, spłaszczonymi kamieniami po lodzie; curling
curriculum vitae
n (urzędowy) (biurowość, biurowy) życiorys (zawodowy); curriculum vitae CV
curry
n (kulinaria) klasa potraw kuchni indyjskiej, rodzaj ragoût z warzyw, ryb lub mięsa w pikantnym sosie curry (kulinaria) mieszanka przypraw charakterystyczna dla kuchni indyjskiej; curry
customer publishing
n rodzaj publikacji (np. magazyny, artykuły, newslettery), której zadanie polega na kreowaniu wizerunku firmy lub podtrzymaniu kontaktu między nią a jej docelowymi klientami customer publishing
customowy
adj (neologizm) (slangowo) (motoryzacja) wykonany pod klienta, zgodnie z jego upodobaniami, życzeniami custom
cwaniak
n (potocznie, potoczny) osoba potrafiąca radzić sobie w każdej sytuacji jak najmniejszym wysiłkiem, a nierzadko kosztem innych angler chancer clever clogs sharp operator sly dog smartypants
cwany
adj umiejący działać sprytnie, przebiegle, wykorzystując każdą okazję, by osiągnąć swój cel canny
cwał
n (jeździectwo, jeździecki) najszybszy czterotaktowy chód konia; gallop
cyber-
(potocznie, potoczny) pierwszy człon wyrazów złożonych mających związek znaczeniowy z „cyberprzestrzenią” (Internetem) cyber-
cyberatak ˌʦ̑ɨbɛrˈatak
n atak dokonywany za pośrednictwem internetu cyber attack cyberattack
cyberkultura
n (neologizm) kultura wieku informacji, ogół działań związanych ze światem komputerów, Internetu, multimediów itp.; cyberculture
cybernauta
n futurystyczny podróżnik po cyberprzestrzeni cybernaut
cybernetyczny
adj odnoszący się do cybernetyki, związany z cybernetyką cybernetic
cybernetyka
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) nauka o procesach sterowania oraz przekazywania i przekształcania informacji w systemach; cybernetics
cyberprzemoc ˌʦ̑ɨbɛrˈpʃɛ̃mɔʦ̑
n (psychologia, psychologiczny) (informatyka, informatyczny) prześladowanie, obrażanie, nękanie, wyśmiewanie kogoś z wykorzystaniem Internetu lub telefonu komórkowego; cyberbullying
cyberprzestrzeń ˌʦ̑ɨbɛrˈpʃɛsṭʃɛ̃ɲ
n (przestarzałe, przestarzały) rzekoma przestrzeń w której komunikują się komputery cyberspace
cyberseks ʦ̑ɨˈbɛrsɛks
n wirtualny stosunek seksualny odbywany za pośrednictwem komputera połączonego z Internetem, podczas którego strony wysyłają do siebie pobudzające seksualnie komunikaty, często jednocześnie masturbując się; cybersex
cyborium
n (kościelny) puszka, naczynie do przechowywania hostii oraz komunikantów ciborium
cyc ʦ̑ɨʦ̑
n (grubiański, grubiańsko) (wulgarnie, wulgaryzm) kobieca pierś boob tit
cycek ˈʦ̑ɨʦ̑ɛk
n (potocznie, potoczny) kobieca pierś tit
cydr ʦ̑ɨtr̥
n (kulinaria) niskoalkoholowy napój jabłkowy ze sfermentowanego, niesłodzonego moszczu; cider
cyferblat ʦ̑ɨˈfɛrblat
n tarcza zegara face
cyfra ˈʦ̑ɨfra
n (potocznie, potoczny) znak pisarski symbolizujący cyfrę (1.1) systemu dziesiętnego: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 digit cipher (matematyka, matematyczny) abstrakcyjny obiekt matematyczny, stanowiący element ciągu, reprezentującego liczbę w danym systemie liczbowym digit cipher symboliczna reprezentacja cyfry (1.1) digit cipher
cyfrowy ʦ̑ɨfˈrɔvɨ
adj wykorzystujący technikę cyfrową digital
cygarnica ˌʦ̑ɨɡarʲˈɲiʦ̑a
n przenośne, eleganckie opakowanie na cygara cigar case
cygaro ʦ̑ɨˈɡarɔ
n suche, zawinięte w rulon liście tytoniu, przeznaczone do palenia cigar
cygański
adj dotyczący Cyganów, charakterystyczny dla Cyganów Gypsy Bohemian Gipsy
cyjanek
n (chemia, chemiczny) sól kwasu cyjanowodorowego, substancja trująca; cyanide
cyjanowodór
n (chemia, chemiczny) związek nieorganiczny o wzorze HCN, bezbarwna, silnie trująca, lotna ciecz o zapachu gorzkich migdałów; formonitrile hydrogen cyanide
cyjon ˈʦ̑ɨjɔ̃n
n (zoologia, zoologiczny) Cuon alpinus, azjatycki drapieżnik przypominający lisa i psa, zmieniający na zimę kolor sierści; dhole
cykada ʦ̑ɨˈkada
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) Lyristes plebejus, tropikalny owad wydający głośne dźwięki; cicada
cykl ʦ̑ɨkl̥
n szereg czynności lub zjawisk tworzących zamkniętą całość rozwojową, powtarzającą się okresowo cycle
cyklaminian ˌʦ̑ɨklãˈmʲĩɲãn
n (chemia, chemiczny) związek organiczny, sól lub ester kwasu cyklaminowego; cyclamate N cyclo- hexyl- sulfamate cyclo- hexyl- sulfamate
cyklicznie
adv w sposób cykliczny cyclically
cykliczny
adj dotyczący cyklu, należący do cyklu cyclic cyclical
cykliniarka ˌʦ̑ɨklʲĩˈɲarka
n (technologia, technika, techniczny) rodzaj szlifierki, służący do cyklinowania; floor-sander
cyklofosfamid ˌʦ̑ɨklɔfɔˈsfãmʲit
n (chemia, chemiczny) (medycyna, medyczny) związek organiczny, pochodna iperytu azotowego, lek alkilujący stosowany w leczeniu nowotworów; cyclophosphamide cytophosphane
cykloida ʦ̑ɨkˈlɔjda
n (matematyka, matematyczny) krzywa, jaką opisuje tor punktu, leżącego na obwodzie koła, które toczy się bez poślizgu po prostej; cycloid
cyklon ˈʦ̑ɨklɔ̃n
n (meteorologia, meteorologiczny) wirujący układ atmosferyczny w ośrodku niskiego ciśnienia; cyclone
cyklop ˈʦ̑ɨklɔp
n (mitologia grecka) olbrzym z jednym okiem pośrodku czoła; cyclops
cyklotron ʦ̑ɨkˈlɔtrɔ̃n
n (fizyka, fizyczny) najprostsza forma akceleratora cyklicznego naładowanych cząstek elementarnych; cyclotron
cyklotymia ˌʦ̑ɨklɔˈtɨ̃mʲja
n (psychologia, psychologiczny) zaburzenie polegające na utrzymujących się wahaniach nastroju w postaci łagodnych epizodów subdepresji i hipomanii; cyclothymia
cyklotymiczny ˌʦ̑ɨklɔtɨ̃ˈmʲiʧ̑nɨ
adj (psychologia, psychologiczny) (medycyna, medyczny) związany z cyklotymią cyclothymic
cykoria ʦ̑ɨˈkɔrʲja
n (botanika, botaniczny) Cichorium L., rodzaj roślin zielnych z rodziny astrowatych chicory (botanika, botaniczny) roślina z rodzaju (1.1) chicory
cykuta
n (botanika, botaniczny) szalej; cowbane
cylinder ʦ̑ɨˈlʲĩndɛr
n (chemia, chemiczny) naczynie walcowate służące do pomiaru objętości cieczy; graduate graduated cylinder (technologia, technika, techniczny) cześć maszyny tłokowej, w której porusza się tłok; cylinder (informatyka, informatyczny) grupa ścieżek o tym samym numerze, znajdujących się na wszystkich talerzach dysku twardego cylinder sztywny, zwykle wysoki kapelusz męski z wąskim rondem i walcowatą główką; beaver hat chimney pot hat cylinder hat high hat silk hat stove pipe hat
cylinder miarowy
n (laboratoryjny, związany z laboratorium) (technologia, technika, techniczny) (chemia, chemiczny) (metrologia, metrologiczny) naczynie walcowate służące do pomiaru objętości cieczy; graduated cylinder measuring cylinder
cylindryczny ˌʦ̑ɨlʲĩnˈdrɨʧ̑nɨ
adj taki, który ma kształt cylindra cylindrical
cymbały ʦ̑ɨ̃mˈbawɨ
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) uderzany instrument strunowy; cimbalom dulcimer
cymbergaj ʦ̑ɨ̃mˈbɛrɡaj
n (środowiskowy) gra szkolna polegająca na przesuwaniu grzebieniem po ławce większej monety tak, aby uderzała w mniejszą, którą należało trafić w bramkę przeciwnika shove-halfpenny
cymes
n (kulinaria) wspólna nazwa kilku potraw żydowskich, najczęściej rodzaj deseru z marchewki ze słodkimi dodatkami; tsimmes tzimmes
cyna ˈʦ̑ɨ̃na
n (chemia, chemiczny) szary metal, pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 50, oznaczany symbolem Sn; tin (potocznie, potoczny) (elektronika, elektroniczny) łatwotopliwy stop cyny (1.1) z ołowiem i antymonem, używany do lutowania niskotemperaturowego solder
cynamon ʦ̑ɨ̃ˈnãmɔ̃n
n suszona kora cynamonowca, używana jako przyprawa; cinnamon
cynaryna
n (biochemia, biochemiczny) związek czynny występujący w karczochach cynarin
cyneraria
n (botanika, botaniczny) mieszaniec roślin z rodziny astrowatych; cineraria common ragwort
cyngiel ˈʦ̑ɨ̃ŋʲɟɛl
n (ichtiologia, ichtiologiczny) długa ryba z rodzaju Zingel, z rodziny okoniowatych; streber
cynik ˈʦ̑ɨ̃ɲik
n (filozofia, filozoficzny) przedstawiciel szkoły filozoficznej Antystenesa cynic (pejoratywnie, pejoratywny) człowiek lekceważący autorytety i przyjęte zasady cynic
cynizm ˈʦ̑ɨ̃ɲism̥
n wyzywające i lekceważące odnoszenie się do wartości moralnych, nieliczenie się z uczuciami i odczuciami innych cynicism cynism
cynk ʦ̑ɨ̃ŋk
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Zn i liczbie atomowej 30; zinc
cynocefal
n (mitologia, mitologiczny) fantastyczna istota o ludzkim ciele i psiej głowie; cynocephaly
cynować
v pokrywać cyną tin
cynowy
adj związany z cyną, dotyczący cyny tinny
cypel ˈʦ̑ɨpɛl
n (geografia, geograficzny) wybiegnięcia terytorium państwa w głąb innych państw sąsiednich panhandle
cyprofloksacyna ˌʦ̑ɨprɔflɔksaˈʦ̑ɨ̃na
n (chemia, chemiczny) (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) chemioterapeutyk z grupy fluorochinolonów, pochodna kwasu nalidyksowego; ciprofloxacin
cyprys ˈʦ̑ɨprɨs
n (dendrologia, drzewoznawstwo, dendrologiczny, drzewoznawczy) Cupressus L., rodzaj drzew iglastych z rodziny cyprysowatych; cypress
cyraneczka ˌʦ̑ɨrãˈnɛʧ̑ka
n (ornitologia, ornitologiczny) Anas crecca, gatunek średniego, wędrownego ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych; eurasian teal
cyranka ʦ̑ɨˈrãnka
n (ornitologia, ornitologiczny) Anas querquedula, wodny ptak eurazjatycki; garganey
cyrk ʦ̑ɨrk
n miejsce, w którym pokazuje się występy akrobatyczne; circus
cyrkiel ˈʦ̑ɨrʲcɛl
n przyrząd składający się z dwóch ramion, służący do rysowania okręgów; compasses compass
cyrkon ˈʦ̑ɨrkɔ̃n
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Zr i liczbie atomowej 40; zirconium zircon
cyrkulacja
n obieg zamknięty circulation
cyrograf
n (historia, historyczny, historycznie) (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) średniowieczny, odręcznie sporządzony dokument związany z działalnością prywatno-prawną; chirograph
cyrylica ˌʦ̑ɨrɨˈlʲiʦ̑a
n (językoznawstwo, językoznawczy) alfabet używany do zapisu niektórych języków słowiańskich; Cyrillic
cysoida
n (geometria) typ krzywej płaskiej; cissoid
cysterka
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) zakonnica z zakonu cysterskiego Cistercian
cysterna ʦ̑ɨˈstɛrna
n (motoryzacja) pojazd do przewożenia płynów tanker (technologia, technika, techniczny) zamknięty zbiornik do magazynowania wody cistern tank vat duży pojemnik do magazynowania wody cistern
cysters
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) zakonnik z zakonu założonego przez św. Roberta z Molesme; Cistercian
cysterski
adj związany z cystersami, dotyczący cystersów Cistercian
cystogastrostomia
n (medycyna, medyczny) operacyjne połączenie między żołądkiem a torbielą jakiegoś narządu organizmu cystogastrostomy
cytacja ʦ̑ɨˈtaʦ̑ʲja
n (przestarzałe, przestarzały) dosłowne przytoczenie w mowie lub tekście cudzych słów citation quotation
cytadela ˌʦ̑ɨtaˈdɛla
n (wojskowość, wojskowy) w starszych fortyfikacjach: samodzielna twierdza dominująca nad miastem lub prowincją; citadel
cytat ˈʦ̑ɨtat
n przytoczona wypowiedź, fragment innego tekstu; citation quotation quote
cytogenetyczny
adj (biologia, biologiczny) związany z cytogenetyką cytogenetic
cytologia ˌʦ̑ɨtɔˈlɔɟja
n (biologia, biologiczny) nauka o komórce cytology (potocznie, potoczny) (medycyna, medyczny) mikroskopowe badanie komórek pochwowej części szyjki macicy, pobranych drogą wymazu i opracowanej jako utrwalony rozmaz na szkiełku laboratoryjnym Pap smear cervical smear pap smear smear smear test
cytologiczny
adj (biologia, biologiczny) związany z cytologią, dotyczący cytologii cytological cytologic
cytoplazma
n (biologia, biologiczny) półpłynne wnętrze komórki, z wyłączeniem jądra komórkowego (jeśli komórka je zawiera), a obejmujące także: cytozol, organella, pęcherzyki i cytoszkielet; cytoplasm
cytoplazmatyczny
adj (biologia, biologiczny) związany z cytoplazmą cytoplasmic
cytotoksyczność
n cecha tego, co cytotoksyczne cytotoxicity
cytować ʦ̑ɨˈtɔvaʨ̑
v dokładnie przytaczać w swojej wypowiedzi lub tekście słowa innej wypowiedzi lub fragmentu tekstu quote
cytra ˈʦ̑ɨtra
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) instrument strunowy o płaskim pudle; zither
cytron ˈʦ̑ɨtrɔ̃n
n (botanika, botaniczny) Citrus medica, gatunek roślin wieloletnich z rodziny rutowatych; citron
cytrus ˈʦ̑ɨtrus
n tropikalne drzewo lub krzew o soczystych owocach; citrus
cytrusowy ˌʦ̑ɨtruˈsɔvɨ
adj związany z cytrusem citrus
cytryn ˈʦ̑ɨtrɨ̃n
n (mineralogia, mineralogiczny) odmiana kwarcu o żółtej barwie z cytrynowym odcieniem, kamień szlachetny citrine
cytryna ʦ̑ɨˈtrɨ̃na
n (botanika, botaniczny) roślina z rodzaju Citrus, drzewo rodzące kwaśne owoce; lemon tree lemon (spożywczy) (kulinaria) (cukiernictwo) kwaśny owoc o żółtej skórce lemon
cytyzyna
n (biochemia, biochemiczny) organiczny związek chemiczny, alkaloid występujący we wszystkich częściach złotokapu zwyczajnego; cytisine
cywil ˈʦ̑ɨvʲil
n (wojskowość, wojskowy) ktoś niebędący w czynnej służbie wojskowej; civilian
cywilizacja ˌʦ̑ɨvʲilʲiˈzaʦ̑ʲja
n poziom rozwoju społeczeństwa w danym okresie historycznym, któremu właściwy jest określony dorobek w postaci kultury materialnej i nagromadzenie instytucji społecznych uwarunkowane stopniem opanowania środowiska naturalnego; civilization civilisation
cywilizować
v szerzyć cywilizację civilize civilise
cywilny ʦ̑ɨˈvʲilnɨ
adj (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) taki, który odnosi się do strony prawnej relacji osobistych, majątkowych oraz rodzinnych między obywatelami civil civic nie należący do wojska civilian
cza-cza ˈʧ̑a‿ʧ̑a
n (choreografia, choreograficzny) południowoamerykański szybki taniec rozpowszechniony obecnie na całym świecie; cha-cha cha-cha-cha
czad ʧ̑at
interjection (slangowo) słowo wyrażające uczucie radości, szczęścia lub innych pozytywnych doznań cool
czad ʧ̑at
n (potocznie, potoczny) (chemia, chemiczny) (zobacz) tlenek węgla flue gas monoxide
czador ˈʧ̑adɔr
n zasłaniający prawie całe ciało poza twarzą, tradycyjny strój noszony przez kobiety głównie w Iranie, którego noszenie jest jedną z form przestrzegania hidżabu; chador
czagatajski
n (językoznawstwo, językoznawczy) język czagatajski; Chagatai
czaić
v czekać / oczekiwać na kogoś w ukryciu lurk
czajka ˈʧ̑ajka
n (ornitologia, ornitologiczny) europejski i azjatycki ptak wędrowny z charakterystycznym czubkiem na głowie; lapwing northern lapwing
czajniczek ʧ̑ajˈɲiʧ̑ɛk
n mały czajnik, np. do zaparzania herbaty teapot
czajnik ˈʧ̑ajɲik
n (kulinaria) zamknięte od góry naczynie z dziobkiem służące do podgrzewania wody; kettle teapot
czako
n wojskowa czapka, wysoka i bardzo sztywna, używana od końca XVIII wieku; shako
czakram
n jeden z rodzajów broni miotanej pochodzący z Indii chakram
czangsing ˈʧ̑ãŋksʲĩŋk
n (geologia, geologiczny) drugi, młodszy wiek lopingu (późnego permu), trwający 253,8 – 251 milionów lat temu; Changhsingian
czapeczka ʧ̑aˈpɛʧ̑ka
n (botanika, botaniczny) szczytowa warstwa komórek miękiszowych korzenia rośliny, dzięki której korzeń łatwiej wciska się w podłoże cap
czapka ˈʧ̑apka
n rodzaj nakrycia głowy wykonanego przeważnie z miękkiego materiału, czasem ze sztywnymi wstawkami takimi jak denko lub daszek; cap
czapla ˈʧ̑apla
n (ornitologia, ornitologiczny) Ardeidae, duży ptak brodzący; heron
czapla siwa
n (ornitologia, ornitologiczny) Ardea cinerea, gatunek dużego ptaka wodnego z rodziny czaplowatych; gray heron
czaprak
n (jeździectwo, jeździecki) rodzaj kapy zakładanej na konia pod siodło, chroniącej grzbiet zwierzęcia, krótszej od kropierza, czasem ozdobnej; shabrack
czar ʧ̑ar
n (przenośnie, przenośnia) urok charm magiczne zaklęcie spell
czara
n owalne płytkie naczynie służące do picia win i miodów bowl cup
czarcie koło
n (mikologia, mikologiczny) kolisty wzór powstały wśród traw utworzony przez owocniki grzybów; fairy ring fairy circle elf circle elf ring pixie ring
czarna dziura ˈʧ̑arna ˈʥ̑ura
n (astronomia, astronomiczny) obiekt astronomiczny, który tak silnie oddziałuje grawitacyjnie na swoje otoczenie, że nawet światło nie może uciec z jego otoczenia; black hole
czarna godzina ˈʧ̑arna ɡɔˈʥ̑ĩna
idiom okres dużych trudności, zwłaszcza materialnych, przewidywany w bliżej nieokreślonej przyszłości rainy day
czarna herbata
n (spożywczy) najpopularniejszy w Europie rodzaj herbaty wyprodukowany ze sfermentowanych liści Camellia sinensis black tea
czarna jagoda ˈʧ̑arna jaˈɡɔda
n (botanika, botaniczny) Vaccinium myrtillus L., leśna krzewinka o czarnych owocach z niebieskawym nalotem; bilberry whinberry whortleberry owoc czarnej jagody (1.1) bilberry whinberry whortleberry
czarna magia ˈʧ̑arna ˈmaɟja
idiom coś zupełnie niezrozumiałego, trudnego do pojęcia lub nieznanego dla kogoś Greek to me
czarna magia ˈʧ̑arna ˈmaɟja
n (ezoteryka) magia wykorzystująca siły zła, mająca na celu uzyskanie złoczynnego skutku; black magic
czarna owca ˈʧ̑arna ˈɔfʦ̑a
n (przenośnie, przenośnia) osoba przynosząca wstyd, źle widziana w określonym otoczeniu black sheep
czarna porzeczka ˈʧ̑arna pɔˈʒɛʧ̑ka
n (botanika, botaniczny) (ogrodnictwo, ogrodniczy) gatunek porzeczki, krzewu należącego do rodziny agrestowatych; blackcurrant black currant (spożywczy) (kulinaria) (cukiernictwo) owoc tego krzewu blackcurrant
czarna skrzynka
n (lotnictwo, lotniczy) zabezpieczone urządzenie, które rejestruje parametry lotu samolotu; black box flight data recorder (matematyka, matematyczny) teoretyczny model układu, który jest rozpatrywany gdy absolutnie nic nie wiadomo o jego budowie wewnętrznej black box
czarna wdowa ˈʧ̑arna ˈvdɔva
n (zoologia, zoologiczny) potoczna nazwa pająka Latrodectus mactans mactans; black widow
czarna wołga ˈʧ̑arna ˈvɔwɡa
n samochód, który według legendy rozpowszechnianej w czasach PRL-u rzekomo porywał dzieci, które znikały na zawsze, symbol tajemniczego zagrożenia; black volga
czarne złoto ˈʧ̑arnɛ ˈzwɔtɔ
idiom ropa naftowa black gold
czarniak ˈʧ̑arʲɲak
n (ichtiologia, ichtiologiczny) Pollachius virens, europejska i kanadyjska ryba atlantycka; pollock
czarniawy ʧ̑arʲˈɲavɨ
adj mający kolor zbliżony do czarnego, prawie czarny, ciemny blackish
czarno ˈʧ̑arnɔ
adv (przysłówek) (odprzymiotnikowy) od: czarny (barwa) black
czarno-biały ˌʧ̑arnɔ‿ˈbʲjawɨ
adj (fotografia) (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) w kolorach: białym, czarnym i różnych odcieniach szarości; taki, który oddaje tylko te barwy black-and-white (przenośnie, przenośnia) nazbyt uproszczony, niewidzący cech pośrednich, oddający tylko skrajności black and white taki, który ma dwa kolory: czarny i biały black and white
czarnogórski ˌʧ̑arnɔˈɡursʲci
adj dotyczący Czarnogóry lub Czarnogórców, charakterystyczny dla Czarnogóry lub Czarnogórców Montenegrin
czarnogórski ˌʧ̑arnɔˈɡursʲci
n (językoznawstwo, językoznawczy) jedna z czterech uregulowanych odmian języka serbsko-chorwackiego, ze statusem języka urzędowego w Czarnogórze; Montenegrin
czarnoksięstwo
n praktyki magiczne i ich skutki witchcraft sorcery diablerie diablery diabolism sortilege
czarnotek arabski
n (ornitologia, ornitologiczny) Onychognathus tristramii, gatunek ptaka z rodziny szpakowatych występujący od Egiptu po zachodni Półwysep Arabski; Tristram's grackle Tristram's starling
czarnowron ʧ̑arˈnɔvrɔ̃n
n (ornitologia, ornitologiczny) gatunek średniego ptaka z rodziny krukowatych; carrion crow
czarnoziem ʧ̑arˈnɔʑɛ̃m
n (rolnictwo, rolniczy) bardzo żyzna gleba wykształcona na lessach; black earth chernozem
czarność
n cecha tego, co czarne nigritude
czarnuszka ʧ̑arˈnuʃka
n (botanika, botaniczny) Nigella L., rodzaj roślin z rodziny jaskrowatych; nigella
czarnuszka siewna ʧ̑arˈnuʃka ˈɕɛvna
n (botanika, botaniczny) Nigella sativa, gatunek rośliny z rodziny jaskrowatych pochodzący z Azji; black caraway blackseed fennel flower nutmeg flower
czarny ˈʧ̑arnɨ
adj (szachy, pojęcie szachowe) należący do czarnych (2.1) Black black mający najciemniejszy możliwy kolor black (fizyka, fizyczny) pochłaniający padające całe promieniowanie black nielegalny black
czarny ˈʧ̑arnɨ
n bierka w czarnym (1.1) kolorze w grze w szachy, warcaby itp.; czarne (1.1) pole w ruletce; także gracz lub stawka ich dotycząca Black
czarny bez ˈʧ̑arnɨ ˈbɛs
n (botanika, botaniczny) Sambucus nigra, krzew lub niewielkie drzewo o kremowych lub różowawych kwiatach tworzących baldachogrona i ciemnofioletowych owocach wykorzystywanych na przetwory; elderberry (spożywczy) (kulinaria) (cukiernictwo) owoc czarnego bzu (1.1) elderberry
czarny blok
n taktyka demonstracji stosowana przez anarchistów i autonomistów, polegająca na manifestowaniu w czarnym ubraniu i maskowaniu się w celu utrudnienia identyfikacji przez policję; black bloc
czarny charakter ˈʧ̑arnɨ xaˈraktɛr
idiom postać złego, negatywnego bohatera w filmie lub sztuce teatralnej villain
czarny humor ˈʧ̑arnɨ ˈxũmɔr
n przedstawienie rzeczy tragicznych w sposób humorystyczny; gallows humour
czarny jak kominiarz ˈʧ̑arnɨ ˈjak ːɔ̃ˈmʲĩɲaʃ
adj brudny black as a sweep
czarny koń ˈʧ̑arnɨ ˈkɔ̃ɲ
n (przenośnie, przenośnia) ktoś, kto nieoczekiwanie zwycięża lub odgrywa wielką rolę w jakichś wydarzeniach, choć nikt się tego nie spodziewał dark horse
czarny rynek ˈʧ̑arnɨ ˈrɨ̃nɛk
n (ekonomia, ekonomiczny) działalność gospodarcza zakazana przez prawo; black market
czarodziej
n w bajkach: człowiek posiadający moc czarowania, czynienia czarów wizard enchanter charmer
czarować
v czynić czary work charms (potocznie, potoczny) wprowadzać w błąd (w tym: prawić nieszczere komplementy) take for a ride wprowadzać w podziw charm
czarownica ˌʧ̑arɔvʲˈɲiʦ̑a
n w wierzeniach ludowych: kobieta umiejąca czarować, rzucać czary, zaklęcia witch hag
czarownik
n człowiek leczący przy pomocy czarów witch-doctor mężczyzna zajmujący się czarami sorcerer
czarterpartia ˌʧ̑artɛrˈpartʲja
n (morski) zestandaryzowana umowa o morski przewóz ładunku wynajętym w całości lub częściowo statkiem na jedną lub kilka podróży Charter Party
czarujący ˌʧ̑aruˈjɔ̃nʦ̑ɨ
adj uroczy, pełen wdzięku, urzekający, ujmujący charming
czary ˈʧ̑arɨ
n magiczne obrzędy magic sorcery witchcraft
czas ʧ̑as
n (gramatyka) sposób odmiany czasownika, polegający na rozróżnianiu chwili wykonania czynności względem momentu wypowiedzi tense chwila, moment, pora time wymiar używany do określania kolejności zdarzeń; time tense
czas przeszły ˈʧ̑as ˈpʃɛʃwɨ
n (gramatyka) kategoria gramatyczna czasownika, która najczęściej wskazuje i nazywa wcześniejszą czynność lub wcześniejszy stan niż moment mówienia lub pisania o nich; past tense simple past
czas przyszły ˈʧ̑as ˈpʃɨʃwɨ
n (gramatyka) kategoria gramatyczna czasownika, która najczęściej wskazuje i nazywa późniejszą czynność lub późniejszy stan niż moment mówienia lub pisania o nich; future tense
czas przyszły prosty ˈʧ̑as ˈpʃɨʃwɨ ˈprɔstɨ
n (gramatyka) w innych językach czas przyszły o prostej budowie, tworzony według specyficznych, dla danego języka, reguł future simple
czas teraźniejszy ˈʧ̑as ˌtɛraˈʑɲɛ̇jʃɨ
n (gramatyka) kategoria gramatyczna czasownika, która najczęściej wskazuje i nazywa wykonywaną czynność lub stan istniejący w momencie mówienia lub pisania o nich; present tense
czas to pieniądz ˈʧ̑as ˈtɔ ˈpʲjɛ̇̃ɲɔ̃nʦ̑
proverb czas jest wartościowy, tracąc go traci się pieniądze, które by się wtedy zarobiło time is money
czas zaprzeszły
n (gramatyka) czas stosowany dla podkreślenia uprzedniości czasowej danego zdarzenia; past perfect
czasem ˈʧ̑asɛ̃m
adv niekiedy, co pewien czas sometimes
czasochłonny ˌʧ̑asɔˈxwɔ̃nːɨ
adj wymagający poświęcenia dużo czasu time-consuming
czasomierz
n (metrologia, metrologiczny) (technologia, technika, techniczny) przyrząd, który odmierza upływ czasu timekeeping device
czasopismo ˌʧ̑asɔˈpʲismɔ
n druk ukazujący się najczęściej w określonych terminach, pod niezmienionym tytułem, zwykle posiadający numerację ciągłą; magazine journal periodical review
czasoprzestrzenny ˌʧ̑asɔpʃɛˈsṭʃɛ̃nːɨ
adj (przymiotnik) od czasoprzestrzeń space-time
czasoprzestrzeń ˌʧ̑asɔˈpʃɛsṭʃɛ̃ɲ
n (fizyka, fizyczny) matematyczny model opisujący czas i przestrzeń zgodnie z postulatami teorii względności; spacetime space time space-time space-time continuum
czasownik ʧ̑aˈsɔvʲɲik
n (gramatyka) część mowy opisująca czynności lub stany verb
czasownik modalny ʧ̑aˈsɔvʲɲik mɔˈdalnɨ
n (gramatyka) czasownik, który określa stosunek mówiącego do czynności modal verb
czasownik nieprzechodni ʧ̑aˈsɔvʲɲic ˌɲɛpʃɛˈxɔdʲɲi
n (gramatyka) czasownik, który nie ma formy strony biernej intransitive verb
czasownik posiłkowy ʧ̑aˈsɔvʲɲik ˌpɔɕiwˈkɔvɨ
n (gramatyka) czasownik, spełniający w danym zdaniu wyłącznie funkcję gramatyczną, tj. służący do tworzenia czasów, trybów itp.; na języki tworzące daną formę gramatyczną fleksyjnie nie jest on tłumaczony auxilliary verb
czasownik przechodni ʧ̑aˈsɔvʲɲik pʃɛˈxɔdʲɲi
n (gramatyka) czasownik, który może utworzyć formę strony biernej transitive verb
czasownik ułomny
n (gramatyka) czasownik, który nie tworzy pewnych form gramatycznych; defective verb
czasownik zwrotny ʧ̑aˈsɔvʲɲiɡ ˈzvrɔtnɨ
n (gramatyka) czasownik, który odnosi się do wykonawcy czynności przez zaimek "się" reflexive verb
czasowy ʧ̑aˈsɔvɨ
adj trwający przez krótki czas temporal
czaszka ˈʧ̑aʃka
n (anatomia, anatomiczny) część szkieletu chroniąca mózg, znajdująca się w głowie skull cranium
czaszkowy
adj (anatomia, anatomiczny) związany z czaszką, dotyczący czaszki cranial
czatować ʧ̑aˈtɔvaʨ̑
v pilnować, śledzić kogoś z ukrycia lie in ambush wait stalk porozumiewać się z kimś za pośrednictwem Internetu w czasie rzeczywistym przy pomocy klawiatury komputera chat
czciciel ˈʧ̑ʲʨ̑iʨ̑ɛl
n człowiek, który oddaje cześć komuś lub czemuś devotee idolater venerator votary worshiper
czcić ʧ̑ʲʨ̑iʨ̑
v oddawać cześć exalt glorify revere venerate worship
czczy ʧ̑ːɨ
adj (przenośnie, przenośnia) pusty, próżny, nic nie znaczący, bezcelowy empty idle pointless głodny, pusty on an empty stomach
czecho-słowacki ˌʧ̑ɛxɔ-swɔˈvaʦ̑ʲci
adj dotyczący Czecho-Słowacji, związany z Czecho-Słowacją Czecho-Slovak
czechosłowacki ˌʧ̑ɛxɔswɔˈvaʦ̑ʲci
adj dotyczący Czechosłowacji, związany z Czechosłowacją Czechoslovak
czechosłowakizm ˌʧ̑ɛxɔswɔˈvacism̥
n (historia, historyczny, historycznie) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) koncepcja uznająca istnienie jednego narodu czechosłowackiego powstała w XIX w. głoszona przez niektórych polityków słowackich w obawie przed postępującą madziaryzacją; w okresie międzywojennym oficjalna ideologia Czechosłowacji, krytykowana przez wielu Słowaków; czechoslovakism
czeczeński
adj dotyczący Czeczenii, Czeczenów Chechen
czeczeński
n język czeczeński Chechen
czeczotka ʧ̑ɛˈʧ̑ɔtka
n (ornitologia, ornitologiczny) Carduelis flammea, mały, brązowoszary ptak wędrowny z czerwoną plamą na głowie i czarnym podgardlem; redpoll common redpoll
czeczotka tundrowa ʧ̑ɛˈʧ̑ɔtka tũnˈdrɔva
n (ornitologia, ornitologiczny) Carduelis hornemanni, mały ptak z rodziny ziarnojadów zamieszkujący daleką północną tundrę Eurazji i Ameryki Północnej; Arctic redpoll
czeczuga
n (ichtiologia, ichtiologiczny) Acipenser ruthenus, gatunek słodkowodnej, wędrownej ryby z rodziny jesiotrowatych; sterlet
czego oko nie widzi, tego sercu nie żal ˈʧ̑ɛɡɔ ˈːkɔ ɲɛ‿ˈvʲiʥ̑i ˈtɛɡɔ ˈsɛrʦ̑u ˈɲɛ‿ʒal
proverb łatwo znieść stratę, o której się nic nie wie out of sight, out of mind
czekan ˈʧ̑ɛkãn
n (sport, sportowy) rodzaj laski zakończonej głowicą i kolcem, używanej w alpinizmie do rąbania stopni w śniegu i lodzie; ice axe
czekanie ʧ̑ɛˈkãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: czekać waiting
czekać ˈʧ̑ɛkaʨ̑
v przerywać wykonywanie jakiejś czynności stop wait w grze w karty: nie podbijać stawki, ale nie zrezygnować z gry stay zatrzymywać się, pozostawać w jakimś miejscu, aż coś się wydarzy wait anticipate
czekista ʧ̑ɛˈcista
n (historia, historyczny, historycznie) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) funkcjonariusz radzieckiej CzK chekist
czekolada ˌʧ̑ɛkɔˈlada
n (spożywczy) półprodukt cukierniczy sporządzany z kakao, cukru i tłuszczu; chocolate
czekoladowy ˌʧ̑ɛkɔlaˈdɔvɨ
adj (kulinaria) (spożywczy) dotyczący czekolady, zawierający czekoladę, zrobiony z czekolady, przyrządzony z czekoladą chocolate mający kolor brązowy, taki jak kolor czekolady chocolate
czeladnik ʧ̑ɛˈladʲɲik
n rzemieślnik po zakończonym etapie nauki i zweryfikowaniu kwalifikacji zawodowych przez specjalną komisję, pracujący pod nadzorem majstra journeyman
czeladź ˈʧ̑ɛlaʨ̑
n (historia, historyczny, historycznie) dawna służba u magnatów i szlachty używana do posług w domu, jako straż w zamku, grodzie itp., a także towarzysząca swoim panom w wyprawach wojennych; menial servant
czelesta ʧ̑ɛˈlɛsta
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) idiofon przypominający kształtem fisharmonię, w którym dźwięk pochodzi z płytek uderzanych przez młoteczki uruchamiane przez klawisze; celesta
czelność
n bycie nadmiernie zuchwałym audacity temerity
czeluść ˈʧ̑ɛluɕʨ̑
n (literacko) przepaść, głębia, jama abyss
czempion
n (sport, sportowy) aktualny mistrz jakiejś dyscypliny champion
czepek kąpielowy
n osłona na włosy zakładana do ochrony przed zamoczeniem podczas kąpieli bathing cap shower cap
czepek pływacki
n (sport, sportowy) elastyczna osłona zakładana na włosy podczas pływania swim cap
czepiec ˈʧ̑ɛpʲjɛʦ̑
n (anatomia, anatomiczny) (zoologia, zoologiczny) jeden z żołądków przeżuwaczy; reticulum (historia, historyczny, historycznie) (etnografia, etnograficzny) rodzaj kobiecego nakrycia głowy; bonnet
czeremcha ʧ̑ɛˈrɛ̃mxa
n (botanika, botaniczny) Padus, rodzaj rośliny z rodziny różowatych o białych, silnie pachnących kwiatach i ciemnoczerwonych lub czarnych owocach; bird cherry (spożywczy) owoc czeremchy (1.1) bird cherry
czeremcha zwyczajna
n (botanika, botaniczny) Padus avium Mill., gatunek drzewa lub dużego krzewu z rodziny różowatych; Mayday tree bird cherry hackberry hagberry
czereśnia ʧ̑ɛˈrɛɕɲa
n (spożywczy) (kulinaria) (cukiernictwo) owoc czereśni (1.1); kuliste pestkowce koloru czerwonego, żółtego lub czarnego cherry (ogrodnictwo, ogrodniczy) (botanika, botaniczny) drzewo z rodziny różowatych; cherry
czerniak
n (medycyna, medyczny) złośliwy nowotwór tkanki barwnikowej; melanoma
czernica ʧ̑ɛrʲˈɲiʦ̑a
n (ornitologia, ornitologiczny) Aythya fuligula, kaczka czernica, eurazjatycki ptak wodny zamieszkujący otwarte zbiorniki wodne o gęsto zarośniętych brzegach; tufted duck
czernidło
n (przestarzałe, przestarzały) zaprawa do czarnienia blacking barwnik nadający barwę czarną blacking
czerpać ˈʧ̑ɛrpaʨ̑
v nabierać wodę lub inny płyn jakimś naczyniem draw
czerstwy ˈʧ̑ɛrstfɨ
adj o chlebie nieświeży, suchy stale
czerw ʧ̑ɛrf
n larwa niektórych gatunków muchówek i błonkówek; larva (pszczelarstwo, pszczelarski) stadia rozwojowe pszczoły miodnej od jajeczka do wygryzającej się larwy brood
czerwiec ˈʧ̑ɛrvʲjɛʦ̑
n szósty miesiąc w roku (wg kalendarza gregoriańskiego i juliańskiego); June
czerwienić ʧ̑ɛrˈvʲjɛ̇̃ɲiʨ̑
v oblewać się rumieńcem na twarzy, np. ze wstydu lub złości blush
czerwień ˈʧ̑ɛrvʲjɛ̇̃ɲ
n kolor czerwony red
czerwona kartka ʧ̑ɛrˈvɔ̃na ˈkartka
n (sport, sportowy) znak dany przez sędziego, nakazujący przymusowe opuszczenie boiska przez zawodnika, który dopuścił się niesportowego zachowania (np. brutalnego faulu) lub dostał dwie żółte kartki; red card
czerwona porzeczka ʧ̑ɛrˈvɔ̃na pɔˈʒɛʧ̑ka
n (botanika, botaniczny) gatunek porzeczki, krzewu o czerwonych owocach należącego do rodziny agrestowatych; redcurrant
czerwonawy ˌʧ̑ɛrvɔ̃ˈnavɨ
adj w kolorze podobnym do czerwonego reddish
czerwone mięso ʧ̑ɛrˈvɔ̃nɛ ˈmʲjɛ̃w̃sɔ
n (spożywczy) mięso o ciemnym kolorze: wieprzowina, wołowina, baranina, dziczyzna itp. red meat
czerwono
adv z użyciem czerwonej barwy, z obecnością czerwieni red redly
czerwonobrązowy ˌʧ̑ɛrvɔ̃nɔbrɔ̃w̃ˈzɔvɨ
adj mający kolor brązowy o odcieniu czerwonym russet
czerwononosy ˌʧ̑ɛrvɔ̃nɔ̃ˈnɔsɨ
adj taki, który ma czerwony nos red-nosed
czerwonoskrzydły ˌʧ̑ɛrvɔ̃nɔˈskʃɨdwɨ
adj taki, który ma czerwone skrzydła red-winged
czerwonoszyi ˌʧ̑ɛrvɔ̃nɔˈʃɨji
adj taki, który ma czerwoną szyję red-necked
czerwony ʧ̑ɛrˈvɔ̃nɨ
adj (potocznie, potoczny) (pogardliwie) (zobacz) [[komunistyczny, lewicowy]] red commie mający kolor pierwszego pasma tęczy, taki jak kolor świeżej krwi, truskawki itp.; mający kolor podstawowy; red
czerwony ʧ̑ɛrˈvɔ̃nɨ
n (pejoratywnie, pejoratywny) (potocznie, potoczny) (pogardliwie) (zobacz) [[komunista, socjalista]] commie red
czerwony olbrzym ʧ̑ɛrˈvɔ̃nɨ ˈɔlbʒɨ̃m
n (astronomia, astronomiczny) gwiazda o stosunkowo niewielkiej masie, będąca na schyłkowym etapie ewolucji; red giant
czerwony śnieg
n (meteorologia, meteorologiczny) (biologia, biologiczny) zakwit śniegu powodowany przez glony o czerwonej barwie; watermelon snow blood snow pink snow red snow
czerń ʧ̑ɛrʲɲ
n czarny kolor black czarny strój/ubiór black
czesać ˈʧ̑ɛsaʨ̑
v układać, wygładzać (włosy, sierść itp.) za pomocą grzebienia lub szczotki comb
czeski ˈʧ̑ɛsʲci
adj związany z Czechami (Republiką Czeską), charakterystyczny dla Czech lub Czechów Czech związany z Czechami (krainą historyczną), charakterystyczny dla Czech lub Czechów Bohemian
czeski ˈʧ̑ɛsʲci
n język urzędowy Republiki Czeskiej; Czech the Czech language
cześć ʧ̑ɛɕʨ̑
interjection (potocznie, potoczny) pozdrowienie stosowane wobec kolegów, bliższych znajomych hello hi
cześć ʧ̑ɛɕʨ̑
n poważanie honour homage
czips
n (kulinaria) cienki, smażony plasterek ziemniaka jedzony na zimno jako przekąska; chips
czirokeski
adj związany z Czirokezami, dotyczący Czirokezów Cherokee
czkawka ˈʧ̑kafka
n (fizjologia, fizjologiczny) rytmicznie powtarzające się skurcze przepony objawiające się charakterystycznym odgłosem wydawanym przez zamknięcie głośni i strun głosowych przy wdechu; hiccup hiccough
czkać ʧ̑kaʨ̑
v wydawać ustami charakterystyczny dźwięk na skutek skurczów przepony; mieć czkawkę hiccup
czopek ˈʧ̑ɔpɛk
n (medycyna, medyczny) (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) lekarstwo do przyjmowania doodbytniczo, rzadziej dopochwowo lub docewkowo; suppository
czosnek ˈʧ̑ɔsnɛk
n (botanika, botaniczny) Allium L., rodzaj roślin z podrodziny czosnkowych obejmujący około siedmiuset gatunków; Allium (spożywczy) jarzyna przyprawowa z cebuli uprawnych gatunków czosnku (1.1), zwykle czosnku pospolitego garlic
czołg ʧ̑ɔwk
n (wojskowość, wojskowy) pojazd bojowy poruszający się na gąsienicach, wyposażony w armatę i pancerz; tank
czołgista ʧ̑ɔwʲˈɟista
n (wojskowość, wojskowy) żołnierz obsługujący czołg tank soldier tankman
czoło ˈʧ̑ɔwɔ
n (anatomia, anatomiczny) część głowy nad brwiami i pomiędzy skrońmi forehead
czołoczub
n (ornitologia, ornitologiczny) ptak z rodzaju Prionops; helmetshrike
czołówka ʧ̑ɔˈwufka
n (telewizja, telewizyjny) plansze początkowe filmu opening credits latarka noszona na głowie headlamp
czterechsetlecie ˌʧ̑tɛrɛxsɛˈtlɛʨ̑ɛ
n czterechsetna rocznica quadricentennial quatercentenary
czternastolatek ˌʧ̑tɛrnastɔˈlatɛk
n chłopak mający czternaście lat fourteen year old
czternastoletni ˌʧ̑tɛrnastɔˈlɛtʲɲi
adj mający czternaście lat fourteen-year-old of fourteen trwający czternaście lat fifteen-year of fourteen year
czternastościan
n (geometria) wielościan o czternastu ścianach tetradecahedron tetrakaidecahedron
czteroatomowy
adj (fizyka, fizyczny) (chemia, chemiczny) złożony z czterech atomów tetratomic
czterokołowy ˌʧ̑tɛrɔkɔˈwɔvɨ
adj taki, który ma cztery koła four-wheel
czterokrotnie ˌʧ̑tɛrɔˈkrɔtʲɲɛ
adv cztery razy four time
czteroletni ˌʧ̑tɛrɔˈlɛtʲɲi
adj mający cztery lata four-year-old
czterolistny ˌʧ̑tɛrɔˈlʲistnɨ
adj mający liść złożony z czterech części w kształcie małych listków four-leaf
czteromasztowiec ˌʧ̑tɛrɔ̃maˈʃtɔvʲjɛʦ̑
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) statek mający cztery maszty (nie licząc bukszprytu) four-masted ship
czteromasztowy ˌʧ̑tɛrɔ̃maˈʃtɔvɨ
adj o żaglowcu: mający cztery maszty four-masted
czterowiersz
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) utwór poetycki lub jego wyodrębniona część złożona z czterech wersów; quatrain
cztery litery ˈʧ̑tɛrɨ lʲiˈtɛrɨ
idiom (eufemistycznie) dupa, pupa behind
czub
n (zoologia, zoologiczny) kępka piór lub sierści na głowie crest fryzura z uniesionymi włosami topknot szpiczasty koniec czegoś top
czubajka kania
n (mikologia, mikologiczny) Macrolepiota procera Singer, gatunek grzybów należący do rodziny pieczarkowatych; parasol mushroom
czubatka europejska
n (systematyka) (ornitologia, ornitologiczny) Lophophanes cristatus, gatunek sikorki wyróżniający się charakterystycznym czubkiem z piór na głowie; crested tit European crested tit
czubek ˈʧ̑ubɛk
n szpiczaste, ostre zakończenie czegoś tip toe top (potocznie, potoczny) osoba chora psychicznie kook nut nutter wacko whacko
czucie ˈʧ̑uʨ̑ɛ
n odbiór poprzez zmysły, reakcja na odbierane aspekty rzeczywistości feeling
czuh ʧ̑ux
n (językoznawstwo, językoznawczy) język z rodziny języków majańskich; Chuj
czujnie
adv w sposób czujny, uważny wakefully
czujnik
n (technologia, technika, techniczny) urządzenie zdolne do wychwytywania zmian pewnej wielkości fizycznej, pomiaru wartości tejże albo sygnalizujące pojawienie się pewnego bodźca, sygnału; sensor
czujność ˈʧ̑ujnɔɕʨ̑
n zwracanie uwagi na to, co dzieje się w najbliższym otoczeniu; wrażliwość na niebezpieczeństwo vigilance watchfulness alertness
czujny ˈʧ̑ujnɨ
adj zachowujący czujność, zwracający uwagę na wszelkie podejrzane sygnały alert watchful vigilant wakeful
czule
adv w sposób czuły, przepełniony czułością affectionately fondly tenderly
czulent ˈʧ̑ulɛ̃nt
n (kulinaria) (etnografia, etnograficzny) potrawa kuchni żydowskiej, przyrządzana z wolno duszonego mięsa wołowego, fasoli, kaszy, ziemniaków, czasem jajek, spożywana w szabas; cholent
czupryna ʧ̑uˈprɨ̃na
n krótkie, bujne włosy fuzz mop shag
czuringa ʧ̑uˈrʲĩŋɡa
n (etnografia, etnograficzny) płaski kamień ozdobiony rytem lub rysunkiem, obiekt kultu plemion australijskich; churinga tjurunga
czuwaj ˈʧ̑uvaj
interjection pozdrowienie harcerskie; be prepare
czuwak
n (kolejnictwo) urządzenie hamulcowe w pojeździe szynowym, zatrzymujące pociąg w wypadku niedyspozycji lub zaśnięcia maszynisty; dead man's switch
czuwaski
adj związany z Czuwaszją lub Czuwaszami, dotyczący Czuwaszji lub Czuwaszów Chuvash
czuwaski
n (językoznawstwo, językoznawczy) język czuwaski; Chuvash
czuć ʧ̑uʨ̑
v odbierać wrażenia psychiczne lub odbierać wrażenia za pomocą zmysłów feel odbierać wrażenia za pomocą zmysłu dotyku feel odbierać wrażenia za pomocą zmysłu węchu smell mieć jakieś samopoczucie, nastrój, odczucie feel
czuć miętę ˈʧ̑uʨ̑ ˈmʲjɛ̃ntɛ
v czuć sympatię do kogoś; czuć do kogoś pociąg; podkochiwać się fancy somebody
czułość ˈʧ̑uwɔɕʨ̑
n (fotografia) wielkość określająca stopień reagowania filmu fotograficznego na światło speed cecha kogoś, kto jest czuły sensitivity uczuciowość, wrażliwość tenderness
czuły ˈʧ̑uwɨ
adj dokonywany z czułością, uczuciem, miłością, serdecznością affectionate loving tender
czwarta władza ˈʧ̑farta ˈvwaʣ̑a
n (przenośnie, przenośnia) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) wolna, niezależna prasa i pozostałe środki masowej komunikacji; fourth estate
czwartek ˈʧ̑fartɛk
n czwarty dzień tygodnia Thursday
czwartorzęd ʧ̑farˈtɔʒɛ̃nt
n (geologia, geologiczny) okres w dziejach Ziemi, który rozpoczął się około 1,8 mln lat temu i trwa do dziś; Quaternary
czworaczek
n jedno dziecko z czworga urodzonych podczas tego samego porodu quadruplet
czworaki ʧ̑fɔˈraci
numeral dotyczący czterech typów, rodzajów fourfold of four way kind type
czworako ʧ̑fɔˈrakɔ
adv (przysłówek) od przymiotnika → czworaki in four way kind type
czworokąt ʧ̑fɔˈrɔkɔ̃nt
n (geometria) wielokąt płaski mający cztery boki; do czworokątów należą m.in. trapezy, deltoidy, romby, kwadraty, prostokąty, równoległoboki; quadrilateral
czworonożny ˌʧ̑fɔrɔ̃ˈnɔʒnɨ
adj mający cztery nogi quadruped quadrupedal four-legged
czworonóg ʧ̑fɔˈrɔ̃nuk
n zwierzę czworonożne quadruped tetrapod
czworościan
n (matematyka, matematyczny) wielościan o czterech trójkątnych ścianach; tetrahedron
czwórka ˈʧ̑furka
n ocena w szkole oznaczona cyfrą 4 B
czy ʧ̑ɨ
conjunction łączy równorzędne, ale wykluczające się wyrażenia or łączy zdanie podrzędne o charakterze pytajnym ze zdaniem nadrzędnym whether if
czyj ʧ̑ɨj
interrogativePronoun używany do zadawania pytań o właściciela czegoś, posiadacza jakiejś cechy whose
czyj ʧ̑ɨj
pronoun używany do rozpoczynania zdań podrzędnych, które określają właściciela czegoś, posiadacza cechy w swoim dopełnieniu whose
czyjś ʧ̑ɨjɕ
indefinitePronoun należący do kogoś, kto nie jest istotny w wypowiedzi somebody someone
czyli ˈʧ̑ɨlʲi
conjunction …służący do konstruowania wyrażeń wyjaśniających i.e. that this be
czyn ʧ̑ɨ̃n
n działanie, postępek, akt; deed act
czynić ˈʧ̑ɨ̃ɲiʨ̑
v robić coś, wykonywać do make
czynnik ˈʧ̑ɨ̃ɲːik
n (matematyka, matematyczny) każda z liczb, które mnożymy przez siebie factor przyczyna wywołująca określone zjawisko lub skutek element agent
czynność ˈʧ̑ɨ̃nːɔɕʨ̑
n wykonywanie, robienie czegoś act
czynny ˈʧ̑ɨ̃nːɨ
adj funkcjonujący, uruchomiony active open working skłonny do działania, aktywny active wykonujący jakąś czynność active
czynsz ʧ̑ɨ̃w̃ʃ
n terminowa opłata za wynajem rent
czyr ʧ̑ɨr
n (ichtiologia, ichtiologiczny) Coregonus nasus, gatunek słodkowodnej ryby z rodziny łososiowatych; broad whitefish
czyrak
n (medycyna, medyczny) ropne zapalenie skóry w okolicy mieszka włosowego boil furuncle
czystek ˈʧ̑ɨstɛk
n (botanika, botaniczny) Cistus, krzew z rodziny czystkowatych, liczący kilkanaście gatunków występujących w basenie Morza Śródziemnego i na Wyspach Kanaryjskich rock-rose rock rose rockrose
czystka ˈʧ̑ɨstka
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) usunięcie ze stanowiska niepożądanych lub niewygodnych osób; purge fizyczna likwidacja pewnej grupy etnicznej bądź przeciwników politycznych purge
czysto
adv w sposób czysty, bez zanieszczyszczeń cleanly zupełnie, w całości, wyłącznie purely
czystość ˈʧ̑ɨstɔɕʨ̑
n (przenośnie, przenośnia) cecha tego, co jest czyste, niewinne, prawidłowe, porządne purity cecha tego, co jest czyste (oczyszczone, wyczyszczone), nie jest brudne cleanness wstrzemięźliwość, powściągliwość seksualna chastity
czysty ˈʧ̑ɨstɨ
adj bez dodatków, domieszek pure fine legalnie przeprowadzony clear net moralnie bez skazy chaste pure unsullied pozbawiony brudu clean prawnie bez winy blank przejrzysty, klarowny clear zupełny pure sheer perfect
czyszczenie ʧ̑ɨʃˈʧ̑ɛ̃ɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: czyścić cleaning
czytanie ʧ̑ɨˈtãɲɛ
n zapoznawanie się z treścią tego, co zostało napisane reading (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) odczytywanie fragmentów Pisma Świętego podczas mszy świętej i Liturgii godzin reading fragment tekstu odczytywany jako (1.4) reading
czytać ˈʧ̑ɨtaʨ̑
v przebiegać wzrokiem lub dotykiem tekst w postaci liter lub ideogramów oraz znaków pisarskich i rozumieć treść przezeń przekazywaną read
czytać między wierszami ˈʧ̑ɨtaʨ̑ ˈmʲjɛ̃nʣ̑ɨ vʲjɛrˈʃãmʲi
v domyślać się z treści jakichś faktów i informacji chociaż nie zostały one wyrażone wprost read between the lines
czytelnia ʧ̑ɨˈtɛlʲɲa
n sala przeznaczona do czytania, zwykle w bibliotece reading room
czytelnictwo
n (socjologia, socjologiczny) odczytywanie publikacji drukowanych (wymiar społeczny) readership
czytelnie
adv w sposób czytelny, łatwy do przeczytania legibly readably
czytelnik ʧ̑ɨˈtɛlʲɲik
n osoba, która czyta książki, gazety itp. reader osoba, która korzysta z biblioteki lub czytelni reader
czytelny ʧ̑ɨˈtɛlnɨ
adj taki, który daje się odczytać, przeczytać readable zrozumiały, sformułowany w przejrzysty sposób clear
czytnik
n (informatyka, informatyczny) program komputerowy, dzięki któremu można czytać informacje z określonych kanałów informacji, np. RSS, IRC reader (informatyka, informatyczny) urządzenie odczytujące dane zapisane na karcie pamięci (magnetycznej lub elektronicznej) reader (informatyka, informatyczny) urządzenie, z którego można czytać teksty jak z książki reader (informatyka, informatyczny) urządzenie fotooptyczne odczytujące dane zakodowane kodem krekowym, np. cenę towaru w sklepie scanner
czytnik książek elektronicznych
n (informatyka, informatyczny) urządzenie z wyświetlaczem służące do wyświetlania tekstów zapisanych w formie cyfrowej; e-book device e-book reader e-reader
czyścibut ʧ̑ɨɕˈʨ̑ibut
n (przestarzałe, przestarzały) ten, kto czyści ludziom buty na ulicy w celach zarobkowych bootblack shoeshiner
czyściec ˈʧ̑ɨɕʨ̑ɛʦ̑
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w niektórych wyznaniach: stan lub miejsce, gdzie po śmierci niektóre dusze odbywają pokutę przed wejściem do nieba; Purgatory purgatory
czyścić ˈʧ̑ɨɕʨ̑iʨ̑
v powodować, że coś jest czyste, usuwając brud, zanieczyszczenia clean
czyż ʧ̑ɨʃ
n (ornitologia, ornitologiczny) czyżyk Eurasian siskin
czyż ʧ̑ɨʃ
particle (książkowy) czyż nie: używana na końcu zdania partykuła wzmacniająca wypowiedź question tag
czyżby ˈʧ̑ɨʒbɨ
interjection …używany samodzielnie do wyrażenia powątpiewania w prawdziwość tego, co było powiedziane really be this true be it possible
czyżby ˈʧ̑ɨʒbɨ
particle …wprowadzająca pytanie, sugerująca niepewność lub przypuszczenie could indeed really
czyżyk ˈʧ̑ɨʒɨk
n (ornitologia, ornitologiczny) Carduelis spinus L., mały ptak o zielonawożółtym upierzeniu siskin
czółenko ʧ̑uˈwɛ̃nkɔ
n (włókiennictwo) (technologia, technika, techniczny) element krosna tkackiego w postaci łódeczki, która zawiera i przerzuca nici; shuttle
czółno
n płaskodenna łódź, dłubaniem lub wypalaniem uzyskana z jednego pnia drzewa, napędzana wiosłami a z rzadka także drągami dugout
cząber ˈʧ̑ɔ̃mbɛr
n (botanika, botaniczny) Satureja, rodzaj aromatycznych roślin rocznych i wieloletnich o bladoliliowych lub białawych kwiatach i lancetowatych liściach; używanych jako przyprawa i do wyrobu leków; savory (kulinaria) przyprawa z cząbru ogrodowego savory
cząsteczka ʧ̑ɔ̃w̃ˈstɛʧ̑ka
n (chemia, chemiczny) (fizyka, fizyczny) indywiduum chemiczne, złożone z więcej niż jednego atomu; molecule
cząstka ˈʧ̑ɔ̃w̃stka
n (fizyka, fizyczny) fragment materii niewidoczny dla oka; particle (zdrobniale) od: część small part
często ˈʧ̑ɛ̃w̃stɔ
adv (zobacz) częsty often frequently
częstoskurcz ʧ̑ɛ̃w̃ˈstɔskurʧ̑
n (medycyna, medyczny) znaczne przyśpieszenie czynności rytmu serca tachycardia
częstotliwość ˌʧ̑ɛ̃w̃stɔˈtlʲivɔɕʨ̑
n (fizyka, fizyczny) liczba cykli zjawiska okresowego występujących w jednostce czasu; frequency
częstować
v dzielić się czymś z kimś przez grzeczność, gościnność; podejmować poczęstunkiem help korzystać z poczęstunku help oneself
częstość ˈʧ̑ɛ̃w̃stɔɕʨ̑
n cecha tego, co jest częste frequency incidence
częsty ˈʧ̑ɛ̃w̃stɨ
adj odbywający się lub zdarzający się wiele razy, z krótkimi przerwami pomiędzy kolejnymi wydarzeniami frequent
częściowo ʧ̑ɛ̃w̃ɕˈʨ̑ɔvɔ
adv w jakiejś części, nie w całości partly partially
część ʧ̑ɛ̃w̃ɕʨ̑
n fragment jakiejś całości part piece element movement urządzenie elektryczne lub mechaniczne, działające w określony sposób, przeznaczone do pracy wewnątrz innego urządzenia lub we współpracy z nim part compound
część mowy ˈʧ̑ɛ̃w̃ɕʨ̑ ˈmɔvɨ
n (gramatyka) kategoria gramatyczna, grupująca wyrazy ze względu na ich sposób odmiany, funkcje w zdaniu lub znaczenie; part of speech
część zdania ˈʧ̑ɛ̃w̃ʑʥ̑ ˈzdãɲa
n (gramatyka) słowo lub wyrażenie, pełniące określoną funkcję w zdaniu; part of a sentence phrase
człon ʧ̑wɔ̃n
n część jakiejś całości połączona z nią przy pomocy widocznych elementów spajających segment
członek ˈʧ̑wɔ̃nɛk
n osoba przynależąca do jakiejś organizacji czy stowarzyszenia member adherent fellow część ciała człowieka lub rzadziej zwierząt; limb
członkostwo
n bycie członkiem jakiejś organizacji, stowarzyszenia, klubu, partii politycznej membership
członkowski
adj dotyczący członkostwa membership dotyczący członków organizacji member
człowieczeństwo
n (przestarzałe, przestarzały) rodzaj ludzki humanity bycie człowiekiem humanity humanness
człowiek ˈʧ̑wɔvʲjɛk
n Homo sapiens, istota o najwyższym stopniu świadomości zamieszkująca Ziemię; man human ktoś, jakaś osoba man human pracownik, podwładny, członek man
człowiek człowiekowi wilkiem ˈʧ̑wɔvʲjɛk ˌʧ̑wɔvʲjɛˈkɔvʲi ˈvʲilʲcɛ̃m
proverb ludzie nie są sobie życzliwi man is a wolf to man
człowiek strzela, Pan Bóg kule nosi ˈʧ̑wɔvʲjɛk ˈsṭʃɛla ˈpãn‿buk ˈːulɛ ˈnɔɕi
proverb zamierzenia, plany nie zawsze udaje się zrealizować man proposes, God disposes
człowiek śniegu
n (mitologia, mitologiczny) (fantasy) duża, dwunożna istota, podobna do człowieka, o gęstym futrze, żyjąca rzekomo w Himalajach abominable snowman
córka ˈʦ̑urka
n potomek płci żeńskiej (w stosunku do rodziców) daughter
cóż ʦ̑uʃ
particle Wzmocnienie następującego komunikatu, zwykle negatywnego. well
cętka ˈʦ̑ɛ̃ntka
n mała plamka na tle o jednolitej barwie dot fleck marking speck speckle spot
cło ʦ̑wɔ
n opłata pobierana przez państwo na granicy przy imporcie pewnych towarów; customs duty
d-moll
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) gama lub tonacja molowa zaczynająca się od dźwięku d (w zapisie nutowym z jednym bemolem) d minor
dach dax
n górna część budynku, pojazdu itp., pokrycie zasłaniające wnętrze przed deszczem, słońcem itp. roof
dachowanie
n o pojeździe przewrócenie się na dach w trakcie wypadku rollover
dachowiec
n (potocznie, potoczny) nierasowy, zdziczały, bezpański kot stray cat feral cat
dachówczarka ˌdaxufˈʧ̑arka
n (technologia, technika, techniczny) maszyna do formowania dachówek roof-tile making machine
dachówka daˈxufka
n (budownictwo) ceramiczna (niekiedy kamienna lub betonowa) płytka stosowana do pokrywania dachów; roof tile
dadaistyczny
adj (sztuka) związany z dadaizmem lub dadaistami Dadaist
daf
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) duży bęben obręczowy używany w tradycyjnej muzyce Bliskiego Wschodu daf
dagerotypia
n (fotografia) (historia, historyczny, historycznie) pierwsza technika otrzymywania obrazów fotograficznych; daguerreotypy
daikon daˈ<sup>j</sup>ikɔ̃n
n (zobacz) rzodkiew japońska daikon
daktyl ˈdaktɨl
n (botanika, botaniczny) (kulinaria) (spożywczy) (cukiernictwo) owoc daktylowca date
daktylowy
adj zawierający daktyle; mający smak daktyli dactylic związany z daktylami dactylic
dalajlama ˌdalajˈlãma
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) tytuł zwierzchnika szkoły Gelug buddyzmu tybetańskiego, do roku 1959 tradycyjnie piastujący funkcję szefa rządu tybetańskiego; Dalai Lama
dalej ˈdalɛj
adv nie przerywając, ciągle, wciąż further still
dalej ˈdalɛj
interjection wezwanie do rozpoczęcia czynności come on go on
daleki daˈlɛci
adj taki, który jest w dużej odległości distant
daleko daˈlɛkɔ
adv w znacznej odległości far
daleko- daˈlɛkɔ
prefix w złożeniach wskazuje na daleki zasięg czegoś far-
dalekomorski
adj odbywający się na pełnym morzu, z dala od lądu deep-sea
dalekopis
n (telekomunikacja) aparat telegraficzny przesyłający komunikatów w postaci drukowanej teleprinter teletype
dalekosiężny ˌdalɛkɔˈɕɛ̃w̃ʒnɨ
adj dotyczący dalekiej przyszłości far-reaching
dalekowidz
n osoba źle widząca obiekty znajdujące się blisko farsighted person
dalekowschodni ˌdalɛkɔˈfsxɔdʲɲi
adj dotyczący Dalekiego Wschodu, wywodzący się z Dalekiego Wschodu Far Eastern oriental
dalibóg
adv doprawdy honest to God upon my word
dalmatyka
n (kościelny) wierzchnia szata liturgiczna diakonów; dalmatic
dalmatyńczyk ˌdalmaˈtɨ̃j̃n͇ʧ̑ɨk
n (kynologia, kynologiczny) rasa gładkowłosego biało-czarnego psa pochodząca z Dalmacji; Dalmatian
dalmatyński ˌdalmaˈtɨ̃j̃sʲci
adj związany z Dalmacją, dotyczący Dalmacji lub jej mieszkańców Dalmatian
dalmierz
n przyrząd do zdalnego pomiaru odległości; rangefinder
dalszy ˈdalʃɨ
adj odległy, niebędący najbliższym farther further taki, który nastąpi jako kolejny; późniejszy subsequent
dama ˈdãma
n (termin karciany) figura w kartach oznaczona literą Q lub D; queen dystyngowana kobieta lady
damasceński ˌdãmaˈsʦ̑ɛ̃j̃sʲci
adj dotyczący Damaszku, odnoszący się do Damaszku, pochodzący z Damaszku Damascene
damski ˈdãmsʲci
adj przeznaczony dla kobiet female woman złożony z kobiet female woman
dan dãn
n (sport, sportowy) jeden z dziesięciu stopni mistrzowskich we wschodnich systemach walki (dżudo, karate) oznaczających poziom wtajemniczenia i opanowania technik walki i dający prawo do noszenia czarnego pasa dan
dana ˈdãna
n pojedyncza wiadomość, porcja informacji data
dance dãw̃s dɛ̃w̃s
n (potocznie, potoczny) wspólna nazwa kilku spokrewnionych gatunków elektronicznej muzyki tanecznej dance music
dandys ˈdãndɨs
n mężczyzna skrupulatnie dbający o strój i o przestrzeganie form towarzyskich dandy
dane ˈdãnɛ
n wiadomości, informacje stanowiące podstawy jakiś twierdzeń, przekonań, wniosków data evidence information informacje na temat jakiejś osoby data evidence information zbiór informacji przetwarzanych elektronicznie lub składowanych na nośnikach data
dane binarne ˈdãnɛ bʲĩˈnarnɛ
n (informatyka, informatyczny) dane podane w systemie dwójkowym binary data
danie ˈdãɲɛ
n pojedyncza potrawa składająca się na posiłek dish course
danina
n (historia, historyczny, historycznie) świadczenie obowiązkowe w naturze albo pieniężne składane przez poddanych rządzącemu tribute levy coś składanego w ofierze tribute
danio pręgowany
n (ichtiologia, ichtiologiczny) Danio rerio Hamilton, gatunek ryby słodkowodnej hodowanej w akwariach; zebrafish
dantejskie sceny dãnˈtɛjsʲcɛ ˈsʦ̑ɛ̃nɨ
idiom zdarzenia wstrząsające, budzące zgrozę, a także zamieszanie, bałagan hair-raising scenes
dany ˈdãnɨ
adj ten, o którym się mówi; omawiany; ten, którego dotyczy sprawa give
dao ˈdaɔ
n (filozofia, filozoficzny) podstawowe pojęcie filozofii chińskiej, któremu przypisywane są bardzo różne znaczenia; Dao Tao
darbuka
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) rodzaj arabskiego bębna o kielichowatym kształcie popularnego na Środkowym Wschodzie, w Lewancie i krajach Maghrebu; darabouka darbuka goblet drum
daremnie
adv w sposób nie przynoszący rezultatów pomimo starań in vain bootlessly ineffectually purposelessly unavailingly unsuccessfully
daremny daˈrɛ̃mnɨ
adj niedający żadnych wyników vain fruitless
darjeeling
n (spożywczy) rodzaj czarnej herbaty pochodzącącej z Indii, z regionu Dardżyling; Darjeeling Darjeeling tea
darkroom ˈdarkrũm
n specjalne przyciemnione pomieszczenie do przypadkowych schadzek seksualnych w niektórych lokalach rozrywkowych; darkroom
darmo ˈdarmɔ
adv bezpłatnie free na próżno in vain
darmowy darˈmɔvɨ
adj dany za darmo, bezpłatny free of charge
darmozjad
n (potocznie, potoczny) ktoś, kto żyje na cudzy koszt freeloader parasite sponger
darmsztadt ˈdarm̥ʃtat
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Ds i liczbie atomowej 110; darmstadtium
darmówka
n (potocznie, potoczny) coś bezpłatnego w ofercie handlowej bonus
darowanemu koniowi w zęby się nie zagląda ˌdarɔvãˈnɛ̃mu kɔ̃ˈɲɔvʲi ˈv‿zɛ̃mbɨ‿ɕɛ ˌɲɛ‿zaˈɡlɔ̃nda
proverb nie powinno się krytykować czegoś, co otrzymuje się w prezencie don't look a gift horse in the mouth
darować daˈrɔvaʨ̑
v dać komuś coś na własność give przebaczyć forgive
dart dart
n gra polegająca na rzucaniu lotkami do tarczy; darts lotka do darta (1.1) dart
darwinista ˌdarvʲĩˈɲista
n zwolennik darwinizmu Darwinist
darwinistyczny
adj związany z darwinizmem, teoriami Karola Darwina Darwinistic
darwinizm
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) (biologia, biologiczny) stworzona przez Darwina teoria ewolucji, która wyjaśnia powstawanie gatunków doborem naturalnym i walką o byt Darwinism
darń darʲɲ
n zwarty splot trawy, czasem wraz z innymi roślinami, silnie związany z wierzchnią warstwą gleby; pocięta na płaty używana jest jako umocnienie skarp, nasypów, mogił; sod
dashi
n (kulinaria) koncentrat bulionu rybnego wykorzystywany w kuchni japońskiej; dashi
data ˈdata
n umowne oznaczenie dnia, miesiąca i roku, kalendarzowy termin jakiegoś zdarzenia; date
datacja
n ustalenie daty, przypisanie daty zdarzeniu dating
datek
n drobna kwota za wyświadczoną przysługę fee pewna kwota przeznaczana na cele publiczne lub dobroczynne contribution donation handout subscription
datura
n (botanika, botaniczny) (potocznie, potoczny) bieluń (rodzaj) datura (botanika, botaniczny) (potocznie, potoczny) roślina z rodzaju (1.1) datura
dau daw
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) tradycyjny arabski statek żaglowy lub łódź z ożaglowaniem łacińskim dhow
dawanie daˈvãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: dawać giving
dawać dupy ˈdavaʥ̑ ˈdupɨ
v (wulgarnie, wulgaryzm) nie wykonywać powierzonego zadania; psuć coś; dawać się oszukać botch screw up
dawać radę ˈdavaʨ̑ ˈsɔbʲjɛ ˈradɛ
v umieć coś zrobić, radzić sobie, nie mieć z czymś problemów manage cope get by get along
dawca ˈdafʦ̑a
n (medycyna, medyczny) osoba, od której pochodzi przeszczepiany organ donor ten, który daje donor giver
dawka ˈdafka
n (medycyna, medyczny) (chemia, chemiczny) pewna ilość substancji chemicznej lub promieniowania przekazywana do organizmu; dose
dawkowanie
n (książkowy) (przenośnie, przenośnia) zwiększanie stopniowo nasilenia czegoś dosing odmierzanie i podawanie dawek czegoś, zwłaszcza leku dosing
dawniej ˈdavʲɲɛ̇j
adv poprzednio, przedtem formerly in the past late
dawno ˈdavnɔ
adv w odległych czasach long ago
dawno, dawno temu
adv początkowe słowa wielu bajek i baśni once upon a time
dawny ˈdavnɨ
adj mający miejsce dłuższy czas temu; pochodzący z odległych lat; sięgający dalekiej przeszłości old
dawnymi czasy davˈnɨ̃mʲi ˈʧ̑asɨ
adv dawniej, kiedyś, w dalekiej przeszłości in olden day in olden time
dać daʨ̑
v pozwolić, umożliwić coś allow let wręczyć, ofiarować coś (także przenośnie) komuś give
dać radę ˈdaʨ̑ ˈradɛ
v poradzić coś komuś, przekazać komuś jakąś radę give a piece of advice zdołać coś zrobić, poradzić sobie manage zdołać coś zrobić, poradzić sobie manage
dać susa
v skoczyć jump leap
dać w łapę ˈdaʥ̑ ˈv‿wapɛ
v dać komuś łapówkę, przekupić kogoś smear
dbać dbaʨ̑
v troszczyć się o coś lub kogoś; zajmować się czymś z dużą uwagą lub poświęceniem care look after
de facto dɛ‿ˈfaktɔ
adv (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) tak, jak jest rzeczywiście, zgodnie ze stanem faktycznym actually in fact
debet ˈdɛbɛt
n (bankowość, bankowy) ujemne saldo na koncie; debit (księgowość) lewa strona bilansu (z aktywami lub kosztami); debit
debil ˈdɛbʲil
n (potocznie, potoczny) (obraźliwie) osoba mało inteligentna moron
debiut ˈdɛbʲjut
n wydarzenie, kiedy ktoś wykonuje po raz pierwszy publicznie jakąś czynność w jakiejś dziedzinie debut
debiutant
n ten kto debiutuje, odbywa swoje pierwsze wystąpienia (w szczególności to jedno pierwsze) w nowej funkcji; debutant
debugger
n (informatyka, informatyczny) narzędzie do analizy pracy programów i identyfikacji w nich błędów; debugger
decentralizacja
n przeniesienie uprawnień władzy centralnej na lokalne organy władzy, decentralization decentralisation
dechrystianizacja ˌdɛxrɨstʲjä̃ɲiˈzaʦ̑ʲja
n działania polegające na ograniczeniu lub zniesieniu wpływu chrześcijaństwa na danym terenie dechristianization proces odchodzenia od chrześcijaństwa dechristianization
dechrystianizowanie
n ograniczanie lub zniesienie wpływów chrześcijaństwa na danym terenie dechristianization
dechrystianizować
v (teologia, teologiczny) zmniejszać gdzieś wpływy chrześcijaństwa dechristianize
decybel dɛˈʦ̑ɨbɛl
n (fizyka, fizyczny) miara stosunku dowolnych wielkości fizycznych o tym samym wymiarze; decibel
decydent dɛˈʦ̑ɨdɛ̃nt
n (książkowy) osoba mająca prawo i obowiązek do podejmowania decyzji z racji pełnionych funkcji decision-maker
decydować ˌdɛʦ̑ɨˈdɔvaʨ̑
v podejmować decyzję, postanawiać o czymś decide
decydujący
adj przesądzający o czymś decisive
decymetr
n (metrologia, metrologiczny) jednostka długości równa dziesiątej części metra; decimetre decimeter
decymetrowy
adj (fizyka, fizyczny) mający długość bliską jednej dziesiątej metra decimetric (fizyka, fizyczny) związany z długością rzędu jednej dziesiątej metra decimetric
decyzja dɛˈʦ̑ɨzʲja
n postanowienie, zamiar, rezolucja; rozstrzygnięcie decision
dedukcja
n (logika, logiczny) (filozofia, filozoficzny) wnioskowanie od ogólnych tez do szczegółowych wniosków deduction wnioskowanie, rozumowanie, wywód illation ratiocination
dedukcyjny
adj związany z dedukcją; oparty na dedukcji deductive
deeskalacja
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (wojskowość, wojskowy) ograniczenie nasilenia jakiegoś rozruchu, agresywnych działań zbrojnych de-escalation
deewangelizować
v (teologia, teologiczny) zmniejszać gdzieś wpływy chrześcijaństwa deevangelize
defekacja ˌdɛfɛˈkaʦ̑ʲja
n (fizjologia, fizjologiczny) wydalanie kału; defecation
defekt ˈdɛfɛkt
n (fizyka, fizyczny) (biologia, biologiczny) niedobór, brak; defect uszkodzenie, usterka, wada, niedostatek fizyczny fault
defektologia ˌdɛfɛktɔˈlɔɟja
n nauka o formach opieki nad osobami upośledzonymi; defectology
defenestracja ˌdɛfɛ̃nɛˈstraʦ̑ʲja
n wyrzucenie kogoś lub czegoś przez okno; defenestration
defetystyczny
adj nacechowany defetyzmem, wyrażający opinię o nieuchronnej klęsce, niepowodzeniu defeatist
defetyzm dɛˈfɛtɨsm̥
n niewiara w powodzenie sprawy, w zwycięstwo; przewidywanie porażki z góry, przed decydującą rozgrywką defeatism
defibrylator ˌdɛfʲibrɨˈlatɔr
n (medycyna, medyczny) (technologia, technika, techniczny) urządzenie elektryczne służące do defibrylacji; defibrillator
deficyt dɛˈfʲiʦ̑ɨt
n niedobór, brak; deficit
deficytowy ˌdɛfʲiʦ̑ɨˈtɔvɨ
adj przynoszący większe straty niż zyski loss-making unprofitable
defilada ˌdɛfʲiˈlada
n uroczysty przemarsz wojska lub innej grupy, np. sportowców czy ludności cywilnej, przejazd pojazdów, przelot samolotów w szyku paradnym dla oddania honorów przedstawicielom władzy; parade
definicja ˌdɛfʲĩˈɲiʦ̑ʲja
n wyjaśnienie znaczenia wyrazu, pojęcia lub całego wyrażenia; definition
definicyjny
adj związany z definicją; stanowiący definicję definitional
definiowalny
adj możliwy do zdefiniowania, dający się zdefiniować definable
definitywnie ˌdɛfʲĩɲiˈtɨvʲɲɛ
adv w sposób definitywny, ostateczny, zdecydowany definitely
deflacja dɛˈflaʦ̑ʲja
n (ekonomia, ekonomiczny) zjawisko obniżenia ogólnego poziomu cen z powodu zmniejszonego dopływu pieniądza do gospodarki deflation (geologia, geologiczny) wywiewanie przez wiatr luźnego materiału z płaskiej powierzchni suchego terenu entrainment
deflacyjny
adj (ekonomia, ekonomiczny) dotyczący deflacji deflationary
defloracja
n (medycyna, medyczny) przerwanie błony dziewiczej defloration
defoliant dɛˈfɔlʲjãnt
n (chemia, chemiczny) (biologia, biologiczny) substancja powodująca zrzucanie liści przez rośliny; defoliant
deforestacja ˌdɛfɔrɛˈstaʦ̑ʲja
n wycięcie, wytrzebianie, niszczenie lasów deforestation
deformacja
n zniekształcenie, pozbawienie czegoś jego pierwotnej formy deformation
defragmentacja ˌdɛfraɡmɛ̃nˈtaʦ̑ʲja
n (informatyka, informatyczny) proces przenoszenia danych pomiędzy obszarami dysku twardego w celu jego optymalnego wykorzystania; defragmentation
defragmentator
n (informatyka, informatyczny) program komputerowy do defragmentowania plików defragmenter
defragmentować ˌdɛfraɡmɛ̃nˈtɔvaʨ̑
v (informatyka, informatyczny) wykonywać defragmentację defragment
defraudacja ˌdɛfrawˈdaʦ̑ʲja
n przestępstwo polegające na przywłaszczeniu cudzej powierzonej korzyści materialnej (pieniędzy, majątku) defraudation embezzlement
degażówki ˌdɛɡaˈʒufʲci
n (fryzjerstwo, fryzjerski) nożyczki fryzjerskie z ząbkowaną jedną lub obiema krawędziami tnącymi, służące do cieniowania włosów; notched double-edged thinning scissors
deglomeracja ˌdɛɡlɔ̃mɛˈraʦ̑ʲja
n planowy lub samoczynny proces rozpraszania się skupisk ludności i jej działalności (firm, instytucji itp.); deglomeration
deglomerować ˌdɛɡlɔ̃mɛˈrɔvaʨ̑
v o skupiskach ludzi i ich działalności, zwłaszcza przemyśle: planowo lub samoczynnie rozpraszać się deglomerate
degradacja ˌdɛɡraˈdaʦ̑ʲja
n niszczenie środowiska i zasobów, jakimi ono dysponuje degradation obniżenie pozycji / rangi / wartości degradation zmiana czyjegoś stanowiska zawodowego na niższe degradation
degradować ˌdɛɡraˈdɔvaʨ̑
v obniżać komuś stopień wojskowy, zwykle karnie degrade tracić korzystne cechy degrade
degrengolada ˌdɛɡrɛ̃ŋɡɔˈlada
n (książkowy) zanik wartości moralnych lub estetycznych downfall
degustator ˌdɛɡuˈstatɔr
n profesjonalista oceniający jakość żywności na podstawie smaku debit uczestnik degustacji debit
dehumanizacja
n pozbawienie czegoś cech właściwych człowiekowi dehumanization
deifikacja ˌdɛ<sup>j</sup>ifʲiˈkaʦ̑ʲja
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) przypisywanie komuś lub czemuś boskich cech i właściwości, uznawanie komuś za boga; deification deifying
deinonych ˌdɛ<sup>j</sup>ĩˈnɔ̃nɨx
n (paleontologia, paleontologiczny) gatunek dinozaura z grupy teropodów; deinonychus
deista dɛˈ<sup>j</sup>ista
n wyznawca deizmu deist
deizm ˈdɛ<sup>j</sup>ism̥
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (filozofia, filozoficzny) pogląd filozoficzny zakładający istnienie jakiejś nieokreślonej dokładnie duchowej siły sprawczej, która stworzyła świat materialny i prawa nim rządzące, jednak nie ingeruje ona bezpośrednio w jego działanie; deism
deka- ˈdɛka
(fizyka, fizyczny) pierwszy człon wyrazów złożonych oznaczających jednostki miary dziesięć razy większe od podstawowych; deca- pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z liczbą dziesięć deca-
dekabrysta ˌdɛkaˈbrɨsta
n (historia, historyczny, historycznie) członek lub zwolennik szlacheckiego ruchu rewolucyjnego, działającego w latach 20. XIX w. w Rosji, dążącego do zniesienia jedynowładztwa cara i zatarcia różnic klasowych; Decembrist Dekabrist
dekabrystowski ˌdɛkabrɨˈstɔfsʲci
adj (historia, historyczny, historycznie) dotyczący dekabryzmu lub powstania dekabrystów Decembrist
dekada dɛˈkada
n dziesięć lat decade
dekadencja
n chylenie się ku upadkowi decadence rozkład wartości moralnych i kulturowych decadence tendencja w sztuce europejskiej przełomu wieku XIX i XX decadence
dekametr
n (metrologia, metrologiczny) jednostka długości równa dziesięciu metrom; decameter decametre
dekametrowy
adj (fizyka, fizyczny) (technologia, technika, techniczny) związany z długością rzędu 10 metrów decametric (fizyka, fizyczny) mający długość 10 metrów decametric
dekanat dɛˈkãnat
n (kościelny) jednostka organizacyjna Kościoła katolickiego, obejmująca kilka do kilkunastu parafii z dziekanem na czele; deanery decanate
dekapitacja ˌdɛkapʲiˈtaʦ̑ʲja
n ucięcie głowy; decapitation
dekarz ˈdɛkaʃ
n (rzemiosło, rzemieślniczy) wykonawca pokrycia dachowego; roofer
dekiel ˈdɛcɛl
n szczelna pokrywa, dopasowana pokrywka lid
dekielek dɛˈcɛlɛk
n (fotografia) element zakładany na obiektyw, służący do zabezpieczenia szkła obiektywu przed brudem czy zarysowaniem lens cap
deklamacja
n ekspresywne i wyraziste wyrecytowanie utworu literackiego declamation recitation
deklamator
n osoba recytująca utwór literacki entertainer
deklamować ˌdɛklãˈmɔvaʨ̑
v wypowiadać się w sposób napuszony, używając rozmaitych frazesów rant z ekspresją wygłaszać utwór literacki recite declaim
deklaracja ˌdɛklaˈraʦ̑ʲja
n ogłoszenie, oświadczenie; sformułowanie poglądów, przekonań declaration
deklaracja podatkowa ˌdɛklaˈraʦ̑ʲja ˌpɔdatˈkɔva
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) (księgowość) dokument zawierający informacje o osiągniętych dochodach lub poniesionych stratach; tax declaration declaration of income tax return
deklarować
v wypowiadać oficjalnie declare wyrażać gotowość, przyrzekać pomoc offer pledge
deklasować
v sprawiać, że ktoś ulega deklasacji outclass
deklinacja ˌdɛklʲĩˈnaʦ̑ʲja
n (astronomia, astronomiczny) jedna ze współrzędnych ciała niebieskiego w układach równikowych; declination (gramatyka) odmiana przez przypadki i liczby; declension
deklinacyjny
adj (gramatyka) związany z deklinacją, odmianą przez przypadki i liczby, przypadkowaniem declensional
dekoder
n (technologia, technika, techniczny) urządzenie służące do odkodowywania zaszyfrowanych informacji decoder
dekolonizacja ˌdɛkɔlɔ̃ɲiˈzaʦ̑ʲja
n (historia, historyczny, historycznie) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) proces uzyskiwania niezależności państwowej przez terytoria będące koloniami; obalanie systemu kolonialnego, likwidacja kolonializmu; decolonization decolonisation
dekolonizować ˌdɛkɔlɔ̃ɲiˈzɔvaʨ̑
v dokonywać procesu dekolonizacji decolonize
dekolt ˈdɛkɔlt
n część ciała odsłonięta przez dekolt (1.1) cleavage wycięcie w ubraniu (np. w sukni, swetrze, bluzce), odsłaniające szyję, czasem ramiona, piersi lub plecy neckline
dekomunizacja
n (historia, historyczny, historycznie) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) likwidowanie komunizmu, proces odchodzenia od komunizmu decommunization
dekomunizować
v (historia, historyczny, historycznie) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) usuwać wpływy doktryny komunistycznej decommunise decommunize
dekoncentracja
n rozpraszanie tego co było skupione deconcentration
dekoracja ˌdɛkɔˈraʦ̑ʲja
n element upiększający, ozdabiający dany przedmiot, budynek lub jego wnętrze decoration w lm: plastyczne tło sceny teatralnej set
dekoracyjny ˌdɛkɔraˈʦ̑ɨjnɨ
adj związany z dekoracją, stanowiący dekorację decorative ornamental
dekorator
n osoba zajmująca się dekorowaniem wnętrz decorator
dekorować ˌdɛkɔˈrɔvaʨ̑
v upiększać coś, dodawać dekoracje decorate embellish bedeck
dekrementacja ˌdɛkrɛ̃mɛ̃nˈtaʦ̑ʲja
n (informatyka, informatyczny) operacja zmniejszenia wartości o jeden decrementation
dekret ˈdɛkrɛt
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) akt prawny mający moc ustawy, wydany przez organ władzy wykonawczej; act
dekryminalizacja
n ograniczenie zakresu i złagodzenie kary ustawowej za określone przestępstwa decriminalization
dekspantenol ˌdɛkspãnˈtɛ̃nɔl
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) analog alkoholowy będący witaminą kwasu pantotenowego, regenerujący skórę dexpanthenol
delator dɛˈlatɔr
n (dawniej, dawny) ktoś, kto denuncjuje, donosi delator
delegacja ˌdɛlɛˈɡaʦ̑ʲja
n wyjazd w sprawach służbowych delegation
delegat dɛˈlɛɡat
n oficjalny wysłannik jakiejś zbiorowości reprezentujący jej interesy delegate
delektować się ˌdɛlɛkˈtɔvaʨ̑‿ɕɛ
v odczuwać przyjemność, rozkoszować się, zachwycać się relish savour
delficki dɛlˈfʲiʦ̑ʲci
adj (geografia, geograficzny) związany z Delfami Delphic taki, który jest niejasny, proroczy, wróżbiarski; wieloznaczny Delphic
delfin ˈdɛlfʲĩn
n (zoologia, zoologiczny) ssak morski z rzędu waleni; dolphin dauphin (historia, historyczny, historycznie) tytuł następcy tronu francuskiego; dauphin dolphin
delicja dɛˈlʲiʦ̑ʲja
n (książkowy) coś pysznego; smakołyk delicacy (potocznie, potoczny) ciastko biszkoptowe z galaretką, polane czekoladą Jaffa cake
delikatesy ˌdɛlʲikaˈtɛsɨ
n (handel, handlowy) dobrze zaopatrzony sklep spożywczy; delicatessen
delikatnie ˌdɛlʲiˈkatʲɲɛ
adv w sposób delikatny, subtelnie, nieznacznie delicately
delikatność ˌdɛlʲiˈkatnɔɕʨ̑
n cecha tego, co jest delikatne delicacy mansuetude subtlety
delikatny ˌdɛlʲiˈkatnɨ
adj charakteryzujący się delikatnością, subtelnością, kruchością delicate
delikt ˈdɛlʲikt
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) wykroczenie przeciw prawu tort delict
delta ˈdɛlta
n (geografia, geograficzny) ujście rzeki w kształcie trójkąta, wielkiej litery delta (1.1); delta (językoznawstwo, językoznawczy) nazwa czwartej litery alfabetu greckiego, δ; delta
deluwium
n (geologia, geologiczny) osad powstały u podnóża wzgórz w wyniku zmywania zboczy przez wody opadowe diluvium
demagog dɛ̃ˈmaɡɔk
n polityk, działacz, który wygłasza hasła nierealne, lecz dające mu szerokie poparcie demagogue
demagogia ˌdɛ̃maˈɡɔɟja
n oddziaływanie na uczucia i nastroje polityczne lub społeczne nieuświadomionych mas przez nierealne obietnice, pochlebstwa itp. dla osiągnięcia własnych celów; demagogy demagoguery
demarkacja
n wytyczenie granicy pomiędzy dwoma obszarami demarcation
demaskatorski ˌdɛ̃maskaˈtɔrsʲci
adj taki, który demaskuje; który ujawnia to, co skrywane ((na przykład) czyjeś tajemnice, tajne informacje) whistle-blowing
demiurg ˈdɛ̃mʲjurk
n (filozofia, filozoficzny) idealna siła stwórcza, której dziełem jest rzeczywistość demiurge
demobilizacja ˌdɛ̃mɔbʲilʲiˈzaʦ̑ʲja
n rozbrojenie, przejście sił zbrojnych państwa ze stanu wojennego do stanu pokojowego demobilization zwalnianie odbywających czynną służbę wojskową do rezerwy demobilization
demograf dɛ̃ˈmɔɡraf
n osoba zawodowo zajmująca się demografią demographer
demografia ˌdɛ̃mɔˈɡrafʲja
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) (edukacja, edukacyjny) nauka zajmująca się jakościowym i ilościowym badaniem stanów, struktur, ruchów i rozwoju ludności w określonych warunkach historycznych; demography
demograficzny
adj dotyczący demografii demographic
demokracja ˌdɛ̃mɔˈkraʦ̑ʲja
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) ustrój polityczny, w którym źródło władzy stanowi wola większości obywateli, przy respektowaniu praw mniejszości; democracy
demokrata ˌdɛ̃mɔˈkrata
n zwolennik demokracji democrat
demokratycznie ˌdɛ̃mɔkraˈtɨʧ̑ʲɲɛ
adv zgodnie z założeniami demokracji, w sposób demokratyczny democratically
demokratyczny ˌdɛ̃mɔkraˈtɨʧ̑nɨ
adj (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) związany z demokracją democratic
demokratyzacja ˌdɛ̃mɔkratɨˈzaʦ̑ʲja
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) proces przeobrażania systemu politycznego celem rozszerzenia uczestnictwa politycznego obywateli państwa, wprowadzanie zasad rządzenia opartych na współdecydowaniu wszystkich obywateli; democratisation democratization
demokratyzm
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) wyznawanie demokratycznych zasad democratism
demolowanie ˌdɛ̃mɔlɔˈvãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: demolować demolition dismantling
demolować ˌdɛ̃mɔˈlɔvaʨ̑
v świadomie niszczyć coś w sposób nieodwracalny demolish destroy smash
demon ˈdɛ̃mɔ̃n
n istota nadprzyrodzona występująca w wierzeniach ludowych, mitologiach i religiach, zajmująca pozycję pośrednią między bogami a ludźmi; o cechach na wpół ludzkich, na wpół boskich; najczęściej nieprzyjazna człowiekowi; demon
demonicznie
adv charakterystycznie dla demona (dosłownie lub w przenośni) demoniacally demonically
demoniczny ˌdɛ̃mɔ̃ˈɲiʧ̑nɨ
adj (przenośnie, przenośnia) taki, który ma w sobie coś z demona; niesamowity demoniac demoniacal demonic
demonizować ˌdɛ̃mɔ̃ɲiˈzɔvaʨ̑
v wyolbrzymiać znaczenie czegoś złego demonize
demonolatria ˌdɛ̃mɔ̃nɔˈlatrʲja
n czczenie demonów demonolatry
demonolog
n (teologia, teologiczny) specjalista w dziedzinie demonologii demonologist
demonologia ˌdɛ̃mɔ̃nɔˈlɔɟja
n (teologia, teologiczny) dział teologii zajmujący się demonami demonology
demonologiczny
adj (teologia, teologiczny) dotyczący demonologii (działu teologii) demonological
demonstracja ˌdɛ̃mɔ̃w̃ˈstraʦ̑ʲja
n czynność pokazywania czegoś demonstration
demonstracyjny
adj służący do pokazania produktu, doświadczenia albo urządzenia demonstrative
demonstrant dɛ̃ˈmɔ̃w̃strãnt
n uczestnik demonstracji demonstrator
demontować ˌdɛ̃mɔ̃nˈtɔvaʨ̑
v rozkładać jakąś całość na części; dokonywać demontażu dismantle disassemble
denar ˈdɛ̃nar
n srebrna moneta bita w starożytności i średniowieczu; denar
denaturalizacja
n pozbawienie kogoś obywatelstwa denaturalisation denaturalization
denaturat ˌdɛ̃naˈturat
n nazwa handlowa skażonego alkoholu etylowego; denatured alcohol
denazalizacja ˌdɛ̃nazalʲiˈzaʦ̑ʲja
n (językoznawstwo, językoznawczy) proces w wyniku którego zanikają samogłoski nosowe; denazalization
dendrologia ˌdɛ̃ndrɔˈlɔɟja
n (botanika, botaniczny) dział botaniki, nauka o drzewach, krzewach, krzewinkach i pnączach o zdrewniałych łodygach; dendrology
dendrologiczny
adj (botanika, botaniczny) (leśnictwo) związany z dendrologią, wiedzą o drzewach dendrologic dendrological
denerwować ˌdɛ̃nɛrˈvɔvaʨ̑
v działać komuś na nerwy, wyprowadzać kogoś z równowagi emocjonalnej / psychicznej annoy irritate upset być czymś przejętym, wzburzonym, podekscytowanym; odczuwać zdenerwowanie be irritate
denerwujący ˌdɛ̃nɛrvuˈjɔ̃nʦ̑ɨ
adj wprowadzający w stan zdenerwowania, irytacji, wywołujący zdenerwowanie; dokuczliwy, wkurzający irritating
dennica dɛ̃ɲˈːiʦ̑a
n (pszczelarstwo, pszczelarski) dolny element ula bottom
denominacja
n (ekonomia, ekonomiczny) obniżenie nominału danej waluty denomination
dentyna
n (stomatologia, stomatologiczny) tkanka leżąca pod szkliwem w obrębie korony zęba i pod cementem w obrębie szyjki i korzenia zęba dentine dentin
dentysta dɛ̃nˈtɨsta
n (zobacz) stomatolog; dentist
denuncjować ˌdɛ̃nũnˈʦ̑ʲjɔvaʨ̑
v donosić władzom poufnie o popełnieniu przez kogoś wykroczenia, potajemnie oskarżać o takie czyny lub poglądy delate
deoksyrybonukleinowy
adj (chemia, chemiczny) tylko w wyrażeniu: kwas deoksyrybonukleinowy deoxyribonucleic
deoksyryboza
n (biochemia, biochemiczny) monosacharyd będący składnikiem kwasów deoksyrybonukleinowych; deoxyribose
deontologiczny
adj (filozofia, filozoficzny) związany z deontologią; rozumiany w zakresie deontologii deontological
departament ˌdɛparˈtãmɛ̃nt
n (administracja) jednostka organizacyjna ministerstwa lub innej instytucji, department
depenalizacja
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) ograniczenie i złagodzenie wymiaru karalności określonego typu czynu, uznawanego dotychczas za przestępstwo lub wykroczenie; depenalization
depilacja ˌdɛpʲiˈlaʦ̑ʲja
n (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) (medycyna, medyczny) usuwanie włosów z miejsc niepożądanych za pomocą urządzeń lub środków chemicznych; epilation depilation
depilacyjny
adj związany z depilacją, dotyczący depilacji depilatory
depilator ˌdɛpʲiˈlatɔr
n (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) przyrząd służący do usuwania owłosienia razem z cebulkami; depilator epilator
depilować
v dokonywać depilacji, usuwać owłosienie z ciała depilate
deponent
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) zaprzysiężony świadek deponent
deponować
v (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) przekazywać komuś pieniądze lub przedmioty na przechowanie deposit
depopulacja
n wyludnienie, zmniejszenie stanu zaludnienia depopulation
deportacja ˌdɛpɔrˈtaʦ̑ʲja
n zesłanie do określonego miejsca na przymusowy pobyt deportation
deportować ˌdɛpɔrˈtɔvaʨ̑
v zsyłać, wywozić z rozkazu władz poza granice państwa lub miejscowości deport
depozyt
n formalne przejęcie na przechowanie czegoś należącego do kogoś innego deposit
deprawacja ˌdɛpraˈvaʦ̑ʲja
n zepsucie obyczajów, przyjętych zasad, zejście z uczciwej drogi depravation depravity
deprecjacja ˌdɛprɛˈʦ̑ʲjaʦ̑ʲja
n (ekonomia, ekonomiczny) spadek wartości dobra lub usługi, zwykle pieniądza w systemie płynnych kursów walut; depreciation
deprecjonować ˌdɛprɛʦ̑ʲjɔ̃ˈnɔvaʨ̑
v obniżać wartość, powodować utratę wartości depreciate debase
depresja dɛˈprɛsʲja
n (psychologia, psychologiczny) (medycyna, medyczny) chorobliwe przygnębienie i zahamowanie czynności psychicznych; depression (ekonomia, ekonomiczny) faza cyklu koniunkturalnego następująca po kryzysie depression (geografia, geograficzny) obszar leżący poniżej poziomu morza; depression
depresja poporodowa dɛˈprɛsʲja ˌpɔpɔrɔˈdɔva
n (medycyna, medyczny) zaburzenia nastroju objawiające się epizodem depresyjnym w ciągu trzech miesięcy po porodzie, trwające od dwóch do sześciu miesięcy; postnatal depression postpartum depression
depresyjny
adj taki, który prezentuje depresję, zniechęcenie depressive taki, który wywołuje depresję, przygnębienie depressing
deprymować ˌdɛprɨ̃ˈmɔvaʨ̑
v wprawiać w stan zakłopotania, niepewności depress
deptak ˈdɛptak
n ulica, aleja lub plac tylko dla pieszych car-free zone
deptać ˈdɛptaʨ̑
v przygniatać coś, stąpając po tym trample
derby ˈdɛrbɨ
n rodzaj angielskiej gonitwy dla koni; derby
derealizacja
n (psychologia, psychologiczny) (medycyna, medyczny) zaburzenie psychiczne polegające na poczuciu obcości świata zewnętrznego i odbieraniu go jako zmienionego lub nierzeczywistego derealization
dereferencja ˌdɛrɛfɛˈrɛ̃nʦ̑ʲja
n (informatyka, informatyczny) uzyskanie dostępu do zmiennej lub obiektu w pamięci na podstawie ich adresów lub referencji; dereferencing
deregulacja
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (ekonomia, ekonomiczny) zniesienie lub ograniczenie przepisów określających coś deregulation
dereń ˈdɛrɛ̃ɲ
n (botanika, botaniczny) ozdobny lub uprawny krzew albo drzewo z rodzaju (1.1), często o jadalnych owocach dogwood cornel cornel-tree (spożywczy) drobny, czerwony owoc derenia (1.2) jadalnego cornel berry cornelian dogberry dogcherry dogwood berry houndberry
derkacz ˈdɛrkaʧ̑
n (ornitologia, ornitologiczny) Crex crex, smukły ptak o terkoczącym głosie; landrail corn crake
dermatolog ˌdɛrmaˈtɔlɔk
n (medycyna, medyczny) lekarz specjalista zajmujący się rozpoznaniem, profilaktyką oraz leczeniem chorób, objawiających się na skórze, paznokciach i włosach dermatologist
dermatologia ˌdɛrmatɔˈlɔɟja
n (medycyna, medyczny) nauka zajmująca sie chorobami skóry i jej przydatków; dermatology
dermatologiczny
adj (medycyna, medyczny) związany z dermatologią, dotyczący dermatologii dermatological dermatologic
dermatoza ˌdɛrmaˈtɔza
n (medycyna, medyczny) choroba skóry dermatosis
derutować
v (przestarzałe, przestarzały) sprowadzać kogoś z prostej drogi, zbijać z tropu divert
derwisz ˈdɛrvʲiʃ
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) członek muzułmańskiego bractwa religijnego o charakterze mistycznym dervish
derywat
n wyraz pochodny derivative
des dɛs
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dźwięk d obniżony o półton; D-flat
desensytyzacja ˌdɛsɛ̃w̃sɨtɨˈzaʦ̑ʲja
n (psychologia, psychologiczny) terapia polegająca na redukowaniu intensywności reakcji lękowej; desensitization
deser ˈdɛsɛr
n (kulinaria) danie, najczęściej słodkie, serwowane po daniu głównym dessert
deses ˈdɛsɛs
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dźwięk d obniżony o cały ton; D double flat
deseń
n ozdobny, powtarzający się wzór – drukowany, tkany lub wytłaczany na powierzchni czegoś pattern
design
n (zawodowy) (sztuka) stylistyka jakiegoś przedmiotu, projektu; zespół cech charakterystycznych dla projektanta, firmy itp. design (zawodowy) (sztuka) wzór, projekt wyrobu przemysłowego; także zajmowanie się wzornictwem przemysłowym design
designer
n (zawodowy) (sztuka) specjalista od designu, projektant wzorów dla wyrobów przemysłowych designer
deska ˈdɛska
n płaski kawałek drewna; board podłużny, płaski sprzęt, np. sportowy, domowy, kuchenny board
deska do krojenia
n deska kuchenna, wykonana najczęściej z drewna, rzadziej z plastiku lub ceramiki, służąca do krojenia żywności chopping board cutting board
deska do prasowania
n specjalny podłużny blat do prasowania ubrań, rzeczy z tkaniny ironing board
deska rozdzielcza ˈdɛska rɔʑˈʥ̑ɛlʧ̑a
n (technologia, technika, techniczny) (motoryzacja) element wyposażenia samochodu umieszczony przed kierowcą zawierający wskaźniki, regulatory i przełączniki; dashboard dash instrument cluster
deska snowboardowa
n (sport, sportowy) szeroka deska mocowana do butów specjalnymi wiązaniami i służąca do zjeżdżania po śniegu; snowboard
deska zjazdowa
n (sport, sportowy) szeroka deska mocowana do butów specjalnymi wiązaniami i służąca do zjeżdżania po śniegu; snowboard
deskorolka ˌdɛskɔˈrɔlka
n (sport, sportowy) deska na kółkach, służąca do rekreacji oraz sportu; skateboard
deskryptywizm
n (językoznawstwo, językoznawczy) dążność do opisywania realnie używanego języka w sposób neutralny, bez określania jego elementów jako z gruntu „poprawnych” bądź „błędnych”; descriptivism dążność do opisywania faktów w sposób neutralny descriptivism
desperacja
n zwątpienie w powodzenie działań desperation
desperat dɛsˈpɛrat
n człowiek, który stracił nadzieję na coś; ktoś, kto jest gotowy na wszystko, bez zwracania uwagi na konsekwencje despairer
despota dɛsˈpɔta
n (historia, historyczny, historycznie) tytuł dworski w Cesarstwie Bizantyjskim, nadawany honorowo synom lub zięciom cesarzy; despot władca absolutny, mający nieograniczoną władzę despot
despotycznie ˌdɛspɔˈtɨʧ̑ʲɲɛ
adv w sposób despotyczny despotically
despotyczny
adj (historia, historyczny, historycznie) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) związany z despotyzmem jako formą rządów lub z despotą despotic (książkowy) narzucający własną wolę i wymagający od innych bezwzględnego posłuszeństwa despotic tyrannical
despotyzm dɛsˈpɔtɨsm̥
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) bezwzględna i nieograniczona władza, opierająca się na terrorze oraz nieprzestrzeganiu praw i wolności obywatelskich despotism
destabilizacja ˌdɛstabʲilʲiˈzaʦ̑ʲja
n zachwianie równowagi, zakłócenie porządku, wprowadzenie chaosu destabilisation destabilization
destalinizacja
n (historia, historyczny, historycznie) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) likwidowanie stalinizmu, proces odchodzenia od stalinizmu; de-Stalinization
destrukcja dɛˈstrukʦ̑ʲja
n niszczenie, zniszczenie, rozpad destruction
destrukcyjny ˌdɛstrukˈʦ̑ɨjnɨ
adj posiadający własność niszczenia czegoś lub burzenia jego struktury destructive
destruktywny
adj powodujący rozprężenie lub zniszczenie destructive
destylacja ˌdɛstɨˈlaʦ̑ʲja
n (chemia, chemiczny) sposób rozdziału substancji wykorzystujący różnicę w prężnościach par (temperaturach wrzenia); distillation
destylat dɛˈstɨlat
n produkt destylacji; distillate
destylowany
adj (chemia, chemiczny) poddany procesowi destylacji distilled
desygnat dɛˈsɨɡnat
n (językoznawstwo, językoznawczy) (logika, logiczny) dowolny obiekt, do którego zastosowanie danej nazwy ma sens; designatum
deszcz dɛʃʧ̑
n (meteorologia, meteorologiczny) opad atmosferyczny, krople wody powstające w chmurach i spadające na ziemię; rain (przenośnie, przenośnia) duża ilość czegoś, co spada lub pojawia się niespodziewanie rain shower
deszczomierz dɛʃˈʧ̑ɔ̃mʲjɛʃ
n (meteorologia, meteorologiczny) (metrologia, metrologiczny) aparat do pomiaru opadów deszczowych; rain gauge
deszczowy dɛʃˈʧ̑ɔvɨ
adj związany z deszczem, odnoszący się do deszczu rainy
deszczówka
n woda pochodząca z opadów deszczu rainwater
deszeret dɛˈʃɛrɛt
n (historia, historyczny, historycznie) czerwona korona władców Dolnego Egiptu w okresie predynastycznym, mająca podwyższony tył i spiralę z przodu; deshret
detal ˈdɛtal
n (ekonomia, ekonomiczny) forma handlu, w małych ilościach, sprzedaż niehurtowa, bezpośrednio konsumentowi retail szczegół, coś mało ważnego detail
detaliczny
adj (handel, handlowy) dotyczący drobnej sprzedaży retail (potocznie, potoczny) odnoszący się do szczegółu detailed
detekcja dɛˈtɛkʦ̑ʲja
n wykrywanie detection
detektyw dɛˈtɛktɨf
n człowiek zajmujący się dochodzeniem, śledzeniem, rozwiązywaniem spraw o charakterze kryminalnym jako funkcjonariusz policji lub jako pracownik jakiejś firmy prowadzącej śledztwa detective investigator
detergent
n (chemia, chemiczny) środek piorący, myjący lub czyszczący; (także, też) substancja chemiczna zawarta w takim środku; detergent
determinant ˌdɛtɛrˈmʲĩnãnt
n czynnik mający decydujący wpływ determinant
determinatyw ˌdɛtɛrmʲĩˈnatɨf
n (językoznawstwo, językoznawczy) występujący w niektórych językach znak określający klasę pojęciową charakteryzującą dane słowo i umieszczany przed lub po nim; determinative
deterministyczny
adj dotyczący determinizmu, związany z determinizmem, oparty na determinizmie deterministic
detonator ˌdɛtɔ̃ˈnatɔr
n ładunek materiału wybuchowego przenoszący detonację ze spłonki do kruszącego materiału wybuchowego; detonator
detronizacja
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) pozbawienie monarchy jego władzy i tytułu; dethronement dethronization
detrytus
n (ekologia, ekologiczny) drobnoszczątkowa, martwa materia organiczna; detritus
deuter ˈdɛwtɛr
n izotop wodoru mający w jądrze jeden proton i jeden neutron; deuterium
deuteron dɛwˈtɛrɔ̃n
n (fizyka, fizyczny) (chemia, chemiczny) jądro atomu deuteru; deuteron
dewaluacja ˌdɛvaluˈ<sup>w</sup>aʦ̑ʲja
n (ekonomia, ekonomiczny) urzędowe obniżenie kursu danej waluty; devaluation
dewiza
n zasada postępowania, którą ktoś wyznaje motto byword philosophy watchword
dewizy dɛˈvʲizɨ
n (ekonomia, ekonomiczny) zagraniczne środki płatnicze foreign currency
dewocja dɛˈvɔʦ̑ʲja
n gorliwe spełnianie praktyk religijnych na pokaz przy jednoczesnym zaniedbaniu duchowości wewnętrznej; devotion
dewocjonalia ˌdɛvɔʦ̑ʲjɔ̃ˈnalʲja
n (handel, handlowy) różne drobne przedmioty związane z kultem religijnym, zwykle te będące w obiegu handlowym; devotional article
dewon ˈdɛvɔ̃n
n (geologia, geologiczny) czwarty okres geologiczny ery paleozoicznej; Devonian
dezawuować ˌdɛzavuˈ<sup>w</sup>ɔvaʨ̑
v umniejszać wartość czegoś lub czyjeś zasługi disavow
dezercja
n odejście skądś, rezygnacja, odstąpienie defection ucieczka z wojska desertion
dezerter
n (wojskowość, wojskowy) mężczyzna dokonujący dezercji – ucieczki z wojska deserter
dezinformacja
n wprowadzenie kogoś w błąd przez podanie mylących lub fałszywych informacji; disinformation misinformation
dezintegracja
n rozpad jakiejś całości disintegration
dezintermediacja ˌdɛzʲĩntɛrmɛˈdʲjaʦ̑ʲja
n (zarządzanie) eliminowanie pośredników z łańcucha dostaw i świadczonych usług; disintermediation
dezodorant ˌdɛzɔˈdɔrãnt
n (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) produkt kosmetyczny pomagający zwalczać nieprzyjemny zapach ciała i jego potu; deodorant
dezodoryzacja ˌdɛzɔdɔrɨˈzaʦ̑ʲja
n usuwanie niemiłego zapachu; deodorization
dezodoryzowanie ˌdɛzɔdɔrɨzɔˈvãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: dezodoryzować; deodorizing
dezodoryzować ˌdɛzɔdɔrɨˈzɔvaʨ̑
v usuwać niemiły zapach deodorize
dezoksyryboza
n (biochemia, biochemiczny) (zobacz) deoksyryboza desoxyribose
dezynfekcja ˌdɛzɨ̃nˈfɛkʦ̑ʲja
n odkażanie, postępowanie mające na celu maksymalne zmniejszenie liczby drobnoustrojów w odkażanym materiale; disinfection
dezynfekować ˌdɛzɨ̃nfɛˈkɔvaʨ̑
v dokonywać dezynfekcji disinfect
dharma
n (filozofia, filozoficzny) w buddyzmie: doktryna buddyjska dharma (filozofia, filozoficzny) w buddyzmie: element składowy materii dharma (filozofia, filozoficzny) w buddyzmie: ostateczna rzeczywistość, prawda dharma (filozofia, filozoficzny) w hinduizmie i buddyzmie: podstawowe zasady etyczne dharma (filozofia, filozoficzny) w hinduizmie i buddyzmie: prawo karmiczne decydujące o życiu człowieka (prawo przyczyny i skutku); dharma
diabaz ˈdʲjabas
n (geologia, geologiczny) magmowa skała żyłowa; diabase
diabelski dʲjaˈbɛlsʲci
adj związany z diabłem, dotyczący diabła devilish diabolic diabolical
diabelski młyn dʲjaˈbɛlsʲci ˈmwɨ̃n
n rodzaj karuzeli mającej postać wielkiego koła obracającego się w płaszczyźnie pionowej big wheel Ferris wheel
diabetolog ˌdʲjabɛˈtɔlɔk
n (medycyna, medyczny) lekarz specjalista zajmujący się profilaktyką, rozpoznawaniem i leczeniem cukrzycy i jej powikłań diabetologist
diabetologia ˌdʲjabɛtɔˈlɔɟja
n (medycyna, medyczny) dziedzina medycyny zajmująca się profilaktyką, rozpoznawaniem i leczeniem cukrzycy oraz jej powikłań; diabetology
diabeł ˈdʲjabɛw
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) upadły anioł, kuszący do grzechu; devil
diabeł tkwi w szczegółach ˈdʲjabɛw ˈtkfʲi f‿ʃʧ̑ɛˈɡuwax
proverb najtrudniejsze do rozwiązania jest to, co z pozoru wydaje się błahe the devil is in the details
diabełek
n (potocznie, potoczny) urwis, łobuziak little devil
diablica
n (folklor) (mitologia, mitologiczny) żeńska forma diabła she-devil (przenośnie, przenośnia) zła kobieta she-devil
diadem ˈdʲjadɛ̃m
n złota lub srebrna opaska na głowę, zakładana przez królów, książęta i duchownych jako oznaka ich władzy; diadem
diagnostyczny ˌdʲjaɡnɔˈstɨʧ̑nɨ
adj dotyczący diagnostyki, służący do oceny stanu czegoś lub kogoś diagnostic
diagnostyka dʲjaˈɡnɔstɨka
n (technologia, technika, techniczny) ocena stanu technicznego maszyny lub urządzenia technicznego; machine fault diagnosis
diagnoza dʲjaˈɡnɔza
n (medycyna, medyczny) rozpoznanie choroby diagnosis określenie stanu rzeczy lub zjawiska na podstawie dogłębnej analizy assessment evaluation
diagnozować ˌdʲjaɡnɔˈzɔvaʨ̑
v wystawiać diagnozę, rozpoznawać daną chorobę po przeprowadzeniu badań diagnose
diagram ˈdʲjaɡrãm
n graficzna, schematyczna ilustracja czegoś, np. struktury, idei, procesu, wartości; diagram
diak dʲjak
n (elektronika, elektroniczny) tyrystor składający się z dwóch połączonych antyrównolegle dynistorów; DIAC diac
diakon
n (kościelny) duchowny z najniższym stopniem świeceń prezbiteratu; deacon
diakoński
adj (kościelny) związany z osobą lub tytułem diakona diaconal
dialekt ˈdʲjalɛkt
n (językoznawstwo, językoznawczy) regionalna odmiana języka, odznaczająca się swoistymi cechami fonetycznymi, leksykalnymi, itp. dialect
dialektologia
n nauka o dialektach i gwarach; dialectology
dialektologiczny
adj (językoznawstwo, językoznawczy) związany z dialektologią, nauką o dialektach i gwarach dialectological
dialektyczny ˌdʲjalɛkˈtɨʧ̑nɨ
adj (filozofia, filozoficzny) związany z dialektyką, zgodny z zasadami dialektyki dialectal
dializa
n metoda oczyszczania roztworów koloidalnych z elektrolitów przy użyciu błony półprzepuszczalnej. dialysis
dialog ˈdʲjalɔk
n rozmowa dwóch osób dialogue dialog
diament ˈdʲjãmɛ̃nt
n (geologia, geologiczny) (mineralogia, mineralogiczny) minerał, przezroczysta odmiana węgla występująca w przyrodzie; diamond (technologia, technika, techniczny) przyrząd przeznaczony do rżnięcia szkła i szlifowania kamieni szlachetnych, zazwyczaj z diamentowym ostrzem glass cutter
diamentowa kula ˌdʲjãmɛ̃nˈtɔva ˈkula
n kula pokryta lusterkami używana w dyskotekach do efektów świetlnych disco ball mirror bull
diametralnie ˌdʲjãmɛˈtralʲɲɛ
adv przeciwstawnie, krańcowo różnie diametrical, diametric
diaskop ˈdʲjaskɔp
n (technologia, technika, techniczny) urządzenie projekcyjne służące do wyświetlania przezroczy na ekranie; slide projector
diaspora dʲjaˈspɔra
n ogół ludności danego narodu mieszkającej poza swoim macierzystym krajem diaspora
diastema dʲjaˈstɛ̃ma
n (anatomia, anatomiczny) (stomatologia, stomatologiczny) przestrzeń między zębami u niektórych ssaków; diastema
diatryba
n Obraźliwy atak lub krytyka diatribe
didaskalia ˌdʲidaˈskalʲja
n wskazówki autora, tekst poboczny zawierający objaśnienia dotyczące sposobu wystawienia sztuki stage direction
didżej
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) osoba prowadząca program muzyczny w radiu, telewizji, klubie muzycznym itp., utrzymująca kontakt z odbiorcami przez różne komentarze, niekoniecznie związane z muzyką DJ disc jockey
diecezja dʲjɛˈʦ̑ɛzʲja
n (historia, historyczny, historycznie) jednostka administracyjna w starożytnym Rzymie; diocese (kościelny) jednostka administracyjna zarządzana przez biskupa; diocese
diecezjalny ˌdʲjɛʦ̑ɛˈzʲjalnɨ
adj (przymiotnik) od: diecezja diocesan
diegetyczny
adj (książkowy) narracyjny diegetic
dielektryczny
adj (fizyka, fizyczny) słabo lub w ogóle nie przewodzący ładunków elektrycznych dielectric
dielektryk dʲjɛˈlɛktrɨk
n materiał, który bardzo słabo przewodzi prąd; dielectric
dieta ˈdʲjɛta
n (medycyna, medyczny) sposób odżywiania się diet
dietetyczny ˌdʲjɛtɛˈtɨʧ̑nɨ
adj (książkowy) o posiłku: niskokaloryczny, zdrowy dietetic (medycyna, medyczny) spełniający wymagania diety lub dietetyki albo z nimi związany dietetic
dietetyk dʲjɛˈtɛtɨk
n (medycyna, medyczny) specjalista w zakresie racjonalnego żywienia, opracowujący diety dostosowane do potrzeb ludzi zdrowych oraz do różnych schorzeń; dietician
dietetyka dʲjɛˈtɛtɨka
n (medycyna, medyczny) nauka zajmująca się zasadami racjonalnego żywienia człowieka, w zależności od wykonywanej pracy lub stanu zdrowia; nutrition
difalia dʲiˈfalʲja
n (anatomia, anatomiczny) (seksuologia, seksuologiczny) wada wrodzona polegająca na posiadaniu podwójnego penisa diphallia
digamma dʲiˈɡãmːa
n (językoznawstwo, językoznawczy) litera z archaicznego alfabetu greckiego, oznaczająca głoskę [v] lub [w] oraz liczbę 6 digamma
digitalizacja ˌdʲiɟitalʲiˈzaʦ̑ʲja
n (informatyka, informatyczny) przetwarzanie danych analogowych, pisanych do postaci cyfrowej, (także, też) rozpowszechnianie techniki cyfrowej; digitalisation
digoksyna ˌdʲiɡɔˈksɨ̃na
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) jeden z glikozydów naparstnicy, lek kardiotoniczny; digoxin
dihydralazyna ˌdʲixɨdralaˈzɨ̃na
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) lek rozszerzający obwodowe naczynia tętnicze, będący pochodną hydrazynoftalazyny dihydralazine
diler ˈdʲilɛr
n sprzedawca-dystrybutor dealer
dimer ˈdʲĩmɛr
n (chemia, chemiczny) oligomer zbudowany z dwóch merów; dimer
dinar ˈdʲĩnar
n (jednostka monetarna) współczesny i historyczny pieniądz wielu krajów; dinar
dingo ˈdʲĩŋɡɔ
n (zoologia, zoologiczny) Canis lupus dingo, ssak z rodziny psowatych, zamieszkujący Australię, Nową Gwineę, oraz Azję Południowo-Wschodnią; dingo
dinozaur dʲĩˈnɔzawr
n (zoologia, zoologiczny) (paleontologia, paleontologiczny) wymarły gad naczelny z grupy archozaurów, która zdominowały ziemskie ekosystemy na ponad 160 mln lat, pojawiając się w środkowym triasie; dinosaur dino
dioda ˈdʲjɔda
n (elektronika, elektroniczny) element elektroniczny wykazujący różny opór w zależności od kierunku przepływu prądu; diode
dioksyna
n (chemia, chemiczny) potoczna nazwa chlorowanych dibenzodioksyn dioxin
diopsyd
n (mineralogia, mineralogiczny) pospolity i szeroko rozpowszechniony minerał z grupy krzemianów zaliczany do grupy piroksenów, krzemian wapnia i magnezu, CaMg[Si2O6]; diopside
dioptryka
n (fizyka, fizyczny) dział optyki zajmujący się badaniami zjawisk załamywania światła; dioptrics
diorama dʲjɔˈrãma
n (technologia, technika, techniczny) (sztuka) namalowany na przezroczystej tkaninie lub szkle obraz dający, przy odpowiednim oświetleniu, iluzjonistyczne wrażenie trójwymiarowości diorama (technologia, technika, techniczny) (sztuka) zaaranżowana ekspozycja sprawiająca wrażenie przestrzenności, w której znajdujący się w tle obraz łączy się z umieszczoną przed nim makietą i rekwizytami diorama
dip dʲip
n (kulinaria) gęsty, pikantny sos do zamaczania przekąsek, podawany na zimno, przygotowany zwykle na bazie jogurtu, śmietany lub majonezu, czasem twarogu; dip
diplodok dʲiˈplɔdɔk
n (paleontologia, paleontologiczny) gatunek dinozaura roślinożernego z okresu późnej jury; Diplodocus
dis dʲis
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dźwięk d podwyższony o półton; D-sharp
dis-moll ˈdʲis‿mɔl
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) gama lub tonacja molowa zaczynająca się od dźwięku dis (w zapisie nutowym z trzema krzyżykami) d-sharp minor
discman ˈdʲiskmɛ̃n
n (elektronika, elektroniczny) przenośny odtwarzacz płyt CD wyposażony w słuchawki; discman
disis ˈdʲisʲis
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dźwięk d podwyższony o cały ton; D double sharp
diss
n (slangowo) obraza, atak słowny na kogoś diss
disulfoton ˌdʲisulˈfɔtɔ̃n
n (chemia, chemiczny) związek organiczny, wyjątkowo toksyczny insektycyd i akarycyd; disulfoton
diuna ˈdʲjũna
n ruchoma wydma na wybrzeżu morskim powstała przez nawiewanie piasku dune
dla dla
preposition …używany w konstrukcjach, w których wyrażenie po przyimku określa adresata uczuć wykonawcy czynności to towards …używany w konstrukcjach, w których wyrażenie po przyimku określa cel, przeznaczenie, kierunek przekazania czegoś przez wykonawcę czynności for
dla chcącego nic trudnego ˌdla‿xʦ̑ɔ̃nˈʦ̑ɛɡɔ ˈɲiʦ̑ trudˈnɛɡɔ
proverb jeśli bardzo czegoś pragniemy, to nie jest problemem, abyśmy to zdobyli nothing is impossible to a willing mind
dlaczego dlaˈʧ̑ɛɡɔ
pronoun …pytający, używany w zdaniach, w których pytający pyta o przyczynę lub cel jakiejś czynności why how come …względny, używany w zdaniach podrzędnych określających przyczynę lub cel czynności why how come
dlatego dlaˈtɛɡɔ
conjunction …używany w budowie współrzędnego zdania wynikowego therefore
dmuchanie dmuˈxãɲɛ
n wypuszczanie powietrza ustami blowing
dmuchawa
n (technologia, technika, techniczny) rodzaj wentylatora o ukierunkowanym strumieniu powietrza blower
dmuchawiec dmuˈxavʲjɛʦ̑
n (potocznie, potoczny) (botanika, botaniczny) przekwitnięty kwiat mniszka lekarskiego clock dandelion
dmuchać ˈdmuxaʨ̑
v wypuszczać powietrze z ust blow
dno dnɔ
n dolna powierzchnia wgłębienia w skorupie ziemskiej, np. koryta rzeki lub wąwozu bottom ground wewnętrzna, dolna ścianka jakiegoś przedmiotu bottom ground
do
preposition …określający końcowy punkt w czasie until 'til …określający końcowy punkt w przestrzeni to …określający maksymalną wartość up to …określający przeznaczenie, użytek do
do góry
adv w kierunku pionowym do ziemi, ponad powierzchnię up upmost uppermost
do góry nogami dɔ‿ˈɡurɨ nɔˈɡãmʲi
idiom dnem, spodnią częścią w kierunku góry, obrócony o 180 stopni w osi równoległej do podstawy upside down
do kitu dɔ‿ˈcitu
adj (potocznie, potoczny) beznadziejny, nie nadający się good for nothing hopeless
do kurwy nędzy dɔ‿ˈkurvɨ ˈnɛ̃nʣ̑ɨ
interjection (wulgarnie, wulgaryzm) emocjonalne wyrażenie niezadowolenia, niedowierzania mówiącego w określonej sytuacji for fuck's sake
do niczego ˌdɔ‿ɲiˈʧ̑ɛɡɔ
adj tandetny, kiepski, marny, lichy, nie nadający się do użytku, nie spełniający oczekiwanej funkcji unuseful useless
do przodu
adv kierując się dalej ahead forth forward forwards frontward fwd onward onwards
do przodu
interjection fraza, która ma ośmielić odbiorcę wypowiedzi do działania go ahead
do usranej śmierci
adv (wulgarnie, wulgaryzm) długo, bez końca i bez istotnego rezultatu till hell freezes over until kingdom come until the cows come home
do widzenia ˌdɔ‿vʲiˈʣ̑ɛ̃ɲa
interjection uprzejmy zwrot używany do pożegnania się z kimś goodbye see you
do zobaczyska ˌdɔ‿zɔbaˈʧ̑ɨska
interjection (potocznie, potoczny) (żartobliwie) do zobaczenia see ya
doba ˈdɔba
n (przenośnie, przenośnia) charakterystyczny okres age era jednostka czasu równa czasowi obrotu Ziemi wokół własnej osi (24 godziny) day twenty-four hours
doberman dɔˈbɛrmãn
n (kynologia, kynologiczny) silny i duży, wilkowaty pies z grupy pinczerów, o gładkiej ciemnej sierści; Dobermann Doberman Doberman Pinscher
dobiegaczka ˌdɔbʲjɛˈɡaʧ̑ka
n (środowiskowy) (fotografia) tryb pracy aparatu fotograficznego polegający na przewidywaniu ruchu obiektu i na tej podstawie automatycznym korygowaniu ostrości; wyprzedzający autofocus Predictive AF Predictive Focus Control
dobitnie dɔˈbʲitʲɲɛ
adv stanowczo i jasno, często głośno i w obrazowy sposób distinctly emphatically forcibly pointedly
dobitność dɔˈbʲitnɔɕʨ̑
n cecha tego, co jest dobitne, wyraziste, niepozostawiające wątpliwości explicitness
dobitny dɔˈbʲitnɨ
adj wyraźny, który nie pozostawia wątpliwości emphatic emphatical perspicuous
dobosz ˈdɔbɔʃ
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) (wojskowość, wojskowy) człowiek grający na bębnie w orkiestrze, szczególnie wojskowej; drum drummer drummer boy
dobranoc dɔˈbrãnɔʦ̑
interjection pożegnanie używane wieczorem, kiedy chcemy komuś życzyć dobrej, spokojnej nocy good night
dobrany
adj taki, który pasuje all of a piece attuned compatible fitting matching snug
dobre maniery ˈdɔbrɛ mãˈɲɛrɨ
n umiejętność porządnego, kulturalnego zachowywania się; dobre wychowanie good manners
dobro ˈdɔbrɔ
n czyjaś korzyść, zysk good jedna z dwóch podstawowych wartości moralnych, przeciwieństwo zła good rzecz mająca wartość possession
dobrobyt dɔˈbrɔbɨt
n dobre warunki materialne prosperity welfare weal
dobroczynność
n działalność polegająca na bezinteresownym niesieniu pomocy potrzebującym charity
dobroczyńca
n (książkowy) osoba świadcząca innym dobro, osoba dobroczynna benefactor
dobrowolnie ˌdɔbrɔˈvɔlʲɲɛ
adv w sposób dobrowolny, pozbawiony przymusu; z własnej woli voluntarily
dobrowolny ˌdɔbrɔˈvɔlnɨ
adj wynikający z własnej woli, działający bez przymusu voluntary
dobroć ˈdɔbrɔʨ̑
n cecha postępowania odznaczająca się życzliwością goodness
dobry ˈdɔbrɨ
adj ciekawy, interesujący, wysokiej jakości interesting good miły, uczynny, usłużny, szlachetny good korzystny good o nastroju wesoły, radosny good o zdrowiu, zmysłach zdrowy; szczególnie wyostrzony good pomyślny, udany good świetny, znakomity w swojej dziedzinie good grzeczny good odpowiedni, pasujący do czegoś right good smaczny tasty good
dobry ˈdɔbrɨ
n nazwa oceny szkolnej 4 B
dobry wieczór ˈdɔbrɨ ˈvʲjɛʧ̑ur
interjection uprzejme powitanie używane wieczorem good evening
dobrymi chęciami jest piekło wybrukowane
proverb mając dobre intencje można czasem wyrządzić coś złego the road to hell is paved with good intentions
dobrze ˈdɔbʒɛ
adv w należyty sposób well przyjemnie well
dobrze wychowany
adj taki, który na skutek wychowania zachowuje się grzecznie well-bred well-mannered
dobór
n wybranie najodpowiedniejszych do określonego celu osób, zwierząt lub przedmiotów selection choice picking
doceniać dɔˈʦ̑ɛ̃ɲäʨ̑
v dostrzegać wartość kogoś lub czegoś; cenić coś wysoko appreciate estimate value
dochodzenie ˌdɔxɔˈʣ̑ɛ̃ɲɛ
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) ogół czynności prowadzone przez prokuratora, policję lub sędziego śledczego zmierzające do wyjaśnienia okoliczności związanych z przestępstwem investigation
dochodzić dɔˈxɔʥ̑iʨ̑
v aspekt niedokonany od: dojść claim o czasie: być prawie be almost
dochodzić do siebie
v stawać się zdrowym, sprawnym, wypoczętym come round come to
dochód ˈdɔxut
n (ekonomia, ekonomiczny) suma wpływów z wszystkich źródeł lub określonego ich typu; income revenue
dochód narodowy ˈdɔxut ˌnarɔˈdɔvɨ
n (ekonomia, ekonomiczny) wartość wszystkich dóbr i usług wytworzonych przez obywateli danego kraju na jego terenie i za granicą, pomniejszona o amortyzację i podatki pośrednie (zwykle liczony w okresie roku kalendarzowego); national income
docierać dɔˈʨ̑ɛraʨ̑
v dostawać się, dochodzić dokądś lub do kogoś z trudem reach
doczesny dɔˈʧ̑ɛsnɨ
adj przemijający, związany z życiem ziemskim, bez większego znaczenia w perspektywie wiecznego życia mundane temporal terrestrial worldly
dodatek dɔˈdatɛk
n (informatyka, informatyczny) dodatkowa funkcjonalność programu komputerowego w postaci wtyczki, skórki itp. add-on coś dodanego, dodatkowego accompaniment extra
dodatkowo
adv w sposób dodany do czegoś additionally accessorily in addition to on top of that
dodatkowy ˌdɔdatˈkɔvɨ
adj dodany do istniejącej wcześniej reszty additional supplementary nieplanowany additional supplementary pomocniczy additional supplementary niekonieczny; taki, którego brak nie zmieniłby ostatecznych wniosków additional
dodatni dɔˈdatʲɲi
adj dobry lub korzystny positive
dodawanie ˌdɔdaˈvãɲɛ
n (matematyka, matematyczny) działanie arytmetyczne oznaczane symbolem + (plus); addition (matematyka, matematyczny) jedno z dwóch działań w pierścieniu – uogólnienie dodawania (1.1) addition (rzeczownik odczasownikowy) od: dodawać addition
dodawać dɔˈdavaʨ̑
v dawać coś uzupełniającego, podwyższającego poprzednią ilość add (matematyka, matematyczny) wykonywać dodawanie, sumować add
dodać ˈdɔdaʨ̑
conjunction (matematyka, matematyczny) plus (spójnik łączący dodawane składniki) plus
dodać dwa do dwóch
idiom (przenośnie, przenośnia) skojarzyć ze sobą proste fakty i zorientować się w sytuacji put two and two together
dodekafoniczny
adj (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) związany z dodekafonią, zgodny z zasadami dodekafonii dodecaphonic
dodo ˈdɔdɔ
n (ornitologia, ornitologiczny) wymarły ptak nielot z wyspy Mauritius z gatunku Raphus cucullatus; dodo
doenjang
n (kulinaria) koreańska pasta ze sfermentowanych ziaren soi doenjang
dog dɔk
n (kynologia, kynologiczny) nazwa rasy psa; great Dane
dogmat
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (teologia, teologiczny) prawda uznana za objawioną przez Kościół dogma twierdzenie przyjęte bezkrytycznie za pewne bez względu na brak stwierdzenia jego prawdziwości dogma
dogmatyczny
adj oparty na dogmacie, niepodlegający dyskusji dogmatic dogmatical
dogmatyzm
n brak krytycyzmu w stosunku do pewnych tez i poglądów, odrzucanie możliwości poddania ich weryfikacji dogmatism
dogodnie
adv przynosząc korzyść on easy terms w sposób odpowiadający czyimś potrzebom comfortably
dogodność
n warunki dające poczucie zaspokojenia potrzeb facility
dogodny
adj odpowiedni, właściwy, nadający się do czegoś, odpowiadający określonym potrzebom/wymaganiom convenient commode conducive
dogrywka dɔˈɡrɨfka
n (sport, sportowy) czas dodany do spotkania sportowego, gdy wynik meczu nie został rozstrzygnięty we właściwym czasie trwania spotkania extra time
doić ˈdɔ<sup>j</sup>iʨ̑
v pozyskiwać mleko, wyciskając je z wymion krowy, owcy milk
dojazd
n (motoryzacja) droga dojazdowa access road (sport, sportowy) teren na skoczni narciarskiej, na którym skoczkowie wyhamowują po wylądowaniu out-run czynność dojeżdżania gdzieś commuting
dojny
adj (rolnictwo, rolniczy) o samicach mlekodajnych zwierząt hodowlanych: mogący dawać mleko milch
dojrzałość
n (rzeczownik odprzymiotnikowy) od: dojrzały maturity
dojrzały dɔjˈʒawɨ
adj o żywych organizmach: taki, który osiągnął dojrzałość; taki, który jest w pełni swego rozwoju mature ripe taki, który postępuje jak dorosły; działa rozsądnie, mądrze, jest odpowiedzialny mature
dojrzewanie ˌdɔjʒɛˈvãɲɛ
n okres życia między dzieciństwem a dorosłością; adolescence
dojrzewać dɔjˈʒɛvaʨ̑
v osiągać pełnię rozwoju; osiągać dojrzałość, dorosłość mature
dojrzeć
v przeprowadzić nadzór inspect oversee uświadomić sobie glimpse perceive zobaczyć coś niewyraźnego catch a glimpse of catch sight of notice spot osiągnąć dojrzałość, pełnię rozwoju lub jakości mature ripen mellow
dojść dɔjɕʨ̑
v (potocznie, potoczny) osiągnąć orgazm come pojąć coś, zrozumieć, zbadać come osiągnąć jakąś granicę achieve attain osiągnąć pewną miarę, liczbę, wielkość achieve attain poruszając się, osiągnąć pewien cel; dotrzeć idąc reach
dok dɔk
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) basen portowy lub pływająca konstrukcja, zapewniające utrzymanie położenia statku w stałej pozycji dock
dokarmiać dɔˈkarmʲjäʨ̑
v sporadycznie zaopatrywać kogoś w żywność, dostarczać komuś żywność feed additionally give additional food
dokonanie ˌdɔkɔ̃ˈnãɲɛ
n osiągnięcie, sukces accomplishment
dokonany ˌdɔkɔ̃ˈnãnɨ
adj (gramatyka) opisujący czynność, która się zakończyła perfect perfective
dokonać dɔˈkɔ̃naʨ̑
v zrobić coś do końca, wykonać jakąś funkcję, czynność accomplish
dokrętka
n (technologia, technika, techniczny) nakrętka zabezpieczająca śrubę przed odkręceniem się locknut jam nut
doktor ˈdɔktɔr
n (potocznie, potoczny) lekarz doctor stopień naukowy; doctor
doktor Kościoła
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) tytuł nadawany w Kościele katolickim świętym odznaczającym się znacznym wkładem w rozwój doktryny; Doctor of the Church
doktor honoris causa
n (szkolnictwo, szkolny) akademicki tytuł honorowy nadawany osobom szczególnie zasłużonym; doctor honoris causa
doktorat
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) praca naukowa prowadzona lub napisana celem zdobycia stopnia doktora doctoral thesis (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) uzyskany stopień doktora w danej dziedzinie doctorate
doktryna dɔkˈtrɨ̃na
n podstawowe założenia i twierdzenia jakiejś dziedziny wiedzy lub ideologii doctrine
doktryner
n (książkowy) (pejoratywnie, pejoratywny) osoba uporczywie trzymająca się wyznawanych doktryn, mająca skostniałe poglądy i hołdująca nieadekwatnym do rzeczywistości zasadom doctrinaire
dokuczanie ˌdɔkuˈʧ̑ãɲɛ
n wyrządzanie przykrości komuś teasing vexation
dokuczać dɔˈkuʧ̑aʨ̑
v sprawiać przykrość, kłopoty lub ból annoy bother
dokument dɔˈkũmɛ̃nt
n materiał w postaci papierowej potwierdzający coś; document pismo urzędowe stwierdzające tożsamość identification przedmiot poświadczający jakiś stan rzeczy deed document record
dokąd ˈdɔkɔ̃nt
pronoun … pytajny, służący do pytania o długość trwania jakiejś czynności how long … pytajny, służący do pytania o miejsce, w którego kierunku odbywa się ruch where to whither … względny, służący do łączenia zdania głównego z podrzędnym, gdy zdanie podrzędne określa miejsce, w którego kierunku odbywa się ruch where whither
dokądś ˈdɔkɔ̃ntʲɕ
pronoun …w wyrażeniu zastępujący kierunek dokładnie nieznany, będący jednocześnie celem somewhere
dokładnie dɔˈkwadʲɲɛ
adv w sposób dokładny, precyzyjny, staranny; z dbałością o szczegóły precisely exactly accurately
dokładność dɔˈkwadnɔɕʨ̑
n cecha tego, co dokładne exactitude exactness precision accurateness preciseness
dokładny dɔˈkwadnɨ
adj wykonany z dużą starannością precise
dol dɔl
n (medycyna, medyczny) jednostka natężenia bólu; dol
dolar ˈdɔlar
n (jednostka monetarna) waluta niektórych krajów świata o symbolu $; dollar
dolaryzacja ˌdɔlarɨˈzaʦ̑ʲja
n (ekonomia, ekonomiczny) wprowadzenie dolara do obrotu w innym państwie jako urzędowej waluty; dollarization
dolaryzować ˌdɔlarɨˈzɔvaʨ̑
v (ekonomia, ekonomiczny) wprowadzać dolara do obrotu w innym państwie jako urzędową walutę dollarize
dolegliwość ˌdɔlɛɡˈlʲivɔɕʨ̑
n choroba, schorzenie, problem zdrowotny ailment
dolewać oliwy do ognia dɔˈlɛvaʨ̑ ɔˈlʲivɨ dɔ‿ˈːɟɲa
v zwiększać czyjeś niezadowolenie lub rozdrażnienie, eskalować spór i potęgować negatywne emocje add fuel to the fire pour salt on the wound
doliczać
v dodać jakąś sumę do sumy obliczonej wcześniej add on
dolina dɔˈlʲĩna
n (geografia, geograficzny) wklęsła, wydłużona forma terenu, znajdująca się poniżej poziomu otaczającego terenu; valley dale vale
dolmen ˈdɔlmɛ̃n
n (archeologia, archeologiczny) prehistoryczna budowla megalityczna o charakterze grobowca, składająca się z głazów wkopanych pionowo w ziemię i wielkiego płaskiego bloku skalnego, który był na nich ułożony; dolmen
dolmusz ˈdɔlmuʃ
n (turystyka, turystyczny) popularny w Turcji środek transportu miejskiego i podmiejskiego, najczęściej w postaci mikrobusa zatrzymującego się na dość dowolnie wyznaczonych przystankach, w którym za przejazd płaci się bezpośrednio u kierowcy dolmush
dolnoaustriacki
adj związany z Dolną Austrią, dotyczący Dolnej Austrii Lower Austrian
dolnoniemiecki
n (językoznawstwo, językoznawczy) język dolnoniemiecki; Low German
dolnołużycki ˌdɔlnɔwuˈʒɨʦ̑ʲci
n (językoznawstwo, językoznawczy) język dolnołużycki Lower Sorbian
dolny ˈdɔlnɨ
adj znajdujący się na dole lower
dolomit dɔˈlɔ̃mʲit
n minerał z gromady węglanów; dolomite
dolos ˈdɔlɔs
n jeden z bloków betonowych służących do budowy falochronów narzutowych i w ochronie brzegu morskiego dolos
dom dɔ̃m ˈdɔmɨ
n budynek mieszkalny house home pomieszczenie, miejsce stałego zamieszkania (pobytu) home house placówka społeczna, usługowa lub handlowa home house
dom dziecka ˈdɔ̃mʲ ˈʥ̑ɛʦ̑ka
n placówka opiekuńczo-wychowawcza typu socjalizacyjnego dla dzieci i młodzieży, których potrzeby stale lub okresowo nie mogą być zaspokajane w domu rodzinnym; orphanage children's home
dom kultury
n (kulturoznawstwo, wiedza o kulturze, kulturoznawczy) instytucja prowadząca działalność społeczno-kulturalną; cultural center cultural centre
dom pomocy społecznej
n placówka świadcząca usługi bytowe, opiekuńcze, wspomagające i edukacyjne osobom wymagającym całodobowej opieki; nursing home siedziba (1.1) nursing home
dom poprawczy
n instytucja resocjalizacyjna dla nieletnich borstal community home reform school reformatory
dom publiczny ˈdɔ̃m puˈblʲiʧ̑nɨ
n dom, w którym jest uprawiana prostytucja; brothel
dom starców ˈdɔ̃m ˈstarʦ̑uf
n zakład, w którym dożywają osoby stare i pozbawione opieki retirement home nursing home
dom towarowy
n (handel, handlowy) wielobranżowy i wielkopowierzchniowy sklep; department store
dom wariatów
n (potocznie, potoczny) zakład dla osób z zaburzeniami psychicznymi bedlam madhouse
domator
n osoba dużo przebywająca w domu, lubiąca życie rodzinne homebody
domatorstwo
n częste przebywanie w domu domesticity
domek z kart ˈdɔ̃mɛk ˈs‿kart
n (przenośnie, przenośnia) coś, co jest nietrwałe house of cards budowla z kart do gry, najczęściej mająca kształt piramidki house of cards
domena dɔ̃ˈmɛ̃na
n (biologia, biologiczny) kategoria systematyczna wyższa od królestwa; domain (fizyka, fizyczny) obszar samorzutnie namagnesowany, w którym momenty magnetyczne mają ten sam kierunek; domain charakterystyczna część działalności, obszar zainteresowań, przestrzeń gdzie coś istnieje, jest dokonane lub ma jakąś własność domain (historia, historyczny, historycznie) posiadłość należąca do panujących na danym obszarze; demesne
domena publiczna dɔ̃ˈmɛ̃na puˈblʲiʧ̑na
n ogół twórczości, która może być wykorzystana przez wszystkich w dowolnym celu ze względu na zrzeczenie się lub wygaśnięcia praw autorskich; public domain
domeykit
n (mineralogia, mineralogiczny) arsenek miedzi; domeykite
domieszka
n coś, co nieco zmienia znaczenie, powoduje niewielką acz wtórnie zauważalną różnicę tincture tinge niewielka ilość czegoś w czymś innym, drobny składnik jakiejś całości additive admixture dopant dope doping agent impurity
dominacja ˌdɔ̃mʲĩˈnaʦ̑ʲja
n (książkowy) przeważanie, panowanie nad czymś domination
dominikanin ˌdɔ̃mʲĩɲiˈkãɲĩn
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) członek katolickiego zakonu męskiego, założonego przez św. Dominika; Dominican
dominium mundi dɔ̃ˈmʲĩɲũm ˈːũndʲi
n (historia, historyczny, historycznie) panowanie, zwierzchnictwo nad światem dominium mundi
domino dɔ̃ˈmʲĩnɔ
n gra towarzyska rozgrywana 28 kamieniami, z których każdy ma na swoich końcach od 0 do 6 kropek; domino strój maskaradowy w formie płaszcza z kapturem domino kamień do gry (1.1) domino bone domino piece
dominować ˌdɔ̃mʲĩˈnɔvaʨ̑
v panować nad czymś, nad kimś dominate przeważać nad czymś, nad kimś dominate
domofon dɔ̃ˈmɔfɔ̃n
n urządzenie elektroniczne wykorzystywany w blokach mieszkalnych do komunikacji głosowej na małe odległości bez pośrednictwa centrali; entry phone house telephone
domokrążca ˌdɔ̃mɔˈkrɔ̃w̃ʃʦ̑a
n (przestarzałe, przestarzały) osoba, która odwiedza różnych ludzi, by kupili sprzedawane przez nią towary chapman peddler
domorosły
adj (ironicznie) swojski, miejscowy home-grown home-spun homegrown taki, który samodzielnie opanował jakąś umiejętność; nieuczony, niekształcony home-grown home-spun homegrown
domowej roboty dɔ̃ˈmɔvɛj rɔˈbɔtɨ
adj wytwarzany w warunkach małego gospodarstwa lub domu homemade handmade home-made
domowy dɔ̃ˈmɔvɨ
adj wyprodukowany w domu homemade home-made związany z domem, dotyczący domu domestic
domra ˈdɔ̃mra
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) ukraiński i rosyjski ludowy instrument strunowy z okrągłym pudłem rezonansowym; domra
domysł
n przypuszczenie, domniemanie conjecture speculation
domyślać
v przewidywać coś pomimo niewystarczających danych guess suspect
donacja
n darowizna donation
donator dɔ̃ˈnatɔr
n osoba, która ofiarowuje coś na cele społeczne donator
donica dɔ̃ˈɲiʦ̑a
n (przestarzałe, przestarzały) makutra, gliniana misa do ucierania mixing bowl naczynie drewniane do rozczyniania ciasta na pieczywo mixing bowl duża doniczka, naczynie do hodowania roślin ozdobnych bowl flower-pot flowerpot plant pot planter pot naczynie służące do wytapiania szkła optycznego pot
doniczka dɔ̃ˈɲiʧ̑ka
n naczynie, przeważnie z terakoty, zazwyczaj z otworem w denku służące do hodowania roślin ozdobnych; flowerpot pot plant pot
donikąd dɔ̃ˈɲikɔ̃nt
adv do żadnego określonego miejsca nowhere
doniosłość
n (rzeczownik odprzymiotnikowy) od: doniosły importance
doniosły
adj o dużym znaczeniu significant
donosicielski
adj związany z donosicielem, donoszeniem, dotyczący donosiciela lub donoszenia tattletale
donośny dɔ̃ˈnɔɕnɨ
adj o głosie: taki, który jest głośny, niesie się daleko sonorous
donżon ˈdɔ̃n͇ʒɔ̃n
n (architektura, architektoniczny) baszta obronna będąca częścią zamku keep
dookoła ˌdɔːˈkɔwa
adv ze wszystkich stron punktu położonego w środku around about
dopasowywać
v dobierać do siebie części, aby stanowiły właściwą całość fit układać coś na czymś, aby dobrze przylegało fit zestawiać różne elementy tak, by pasowały do siebie conform match tailor nastrajać się do kogoś lub czegoś adapt adjust attune fit in
dopełniacz dɔˈpɛwʲɲaʧ̑
n (gramatyka) drugi przypadek deklinacji, odpowiada na pytania: kogo? czego?; genitive possessive genitive case
dopełniać
v czynić powinności, by coś zakończyć fulfil complete get out the way go through uzupełniać do całości fill up stawać się realnym be completed be finished uzupełniać się nawzajem, tworząc odpowiednią całość complement
dopełnienie ˌdɔpɛwʲˈɲɛ̇̃ɲɛ
n (gramatyka) część zdania oznaczająca przedmiot wykonywanej czynności; object (matematyka, matematyczny) zbiór elementów nie należących do danego zbioru; complement
dopierdalać ˌdɔpʲjɛrˈdalaʨ̑
v (wulgarnie, wulgaryzm) czepiać się, nagabywać, dręczyć o coś, robić komuś uwagi bug
dopiero dɔˈpʲjɛrɔ
particle zaznaczenie, że coś jest małe lub niewystarczające only postawienie warunku only przy określeniu czasu: o czymś, co ma wydarzyć się późno, później niż oczekiwano only
doping ˈdɔpʲĩŋk
n (sport, sportowy) zwiększanie swoich możliwości fizycznych przez stosowanie substancji nielegalnych lub dozwolonych, ale w zbyt dużej ilości doping
dopięcie dɔˈpʲjɛ̇̃ɲʨ̑ɛ
n (przenośnie, przenośnia) osiągnięcie czegoś attainment
doprawdy
particle podkreślająca prawdziwość really truly verily wyrażająca zdziwienie really forsooth is that so
doprowadzać ˌdɔprɔˈvaʣ̑aʨ̑
v powodować jakiś stan make przywodzić kogoś/coś w określone miejsce bring lead
dopuszczalny ˌdɔpuʃˈʧ̑alnɨ
adj dozwolony, tolerowany w jakiejś sytuacji pod jakimś warunkiem admissible acceptable permissible
dopuszczać
v uznawać coś za możliwe allow
dopóki dɔˈpuci
conjunction jeśli zdanie podrzędne jest przeczące, informuje, że sytuacja opisana w zdaniu nadrzędnym zakończy się (zakończyła się) dopiero, gdy zajdzie lub zaszła sytuacja opisana w zdaniu podrzędnym po usunięciu przeczenia until before till jeśli zdanie podrzędne jest twierdzące, informuje, że sytuacja opisana w zdaniu nadrzędnym trwa tak długo, jak długo prawdziwe jest zdanie podrzędne as long as while
dopóty dzban wodę nosi, dopóki mu się ucho nie urwie dɔˈputɨ ˈʣ̑bãn ˈvɔdɛ ˈnɔɕi dɔˈpuci‿mu‿ɕɛ ˈuxɔ ɲɛ‿ˈurvʲjɛ
proverb każdy ma swoje granice wytrzymałości the pitcher goes so often to the well, that it is broken at last
dopływ ˈdɔpwɨf
n (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rzeka, która uchodzi do innej rzeki lub jeziora tributary czynność docierania cieczy, energii itp. do określonego miejsca inflow supply
dorada dɔˈrada
n (ichtiologia, ichtiologiczny) srebrzysta ryba morska z pasami na bokach; gilt-head bream
doradca
n osoba udzielająca porad adviser consultant counselor
doradzać
v udzielać rad, wskazywać wyjście z sytuacji counsel
dorastać
v osiągać odpowiedni poziom rozwoju match up rosnąc, osiągać właściwy wzrost lub wysokość grow stawać się dorosłym; zbliżać się do pełnoletniości grow up
doroczny
adj odbywający się każdego roku annual
dorosły dɔˈrɔswɨ
adj o człowieku lub zwierzęciu: będący w wieku, w którym przeciętny organizm ma zdolność rozrodu, lub starszym adult
dorosły dɔˈrɔswɨ
n dorosła (1.1) osoba adult
dorożka dɔˈrɔʃka
n lekki, rekreacyjny pojazd konny, często wynajmowany na przejażdżki hackney
dorożkarz dɔˈrɔʃkaʃ
n właściciel dorożki trudniący się zawodowo przewożeniem pasażerów cabman
dorsz dɔrʃ
n (ichtiologia, ichtiologiczny) Gadus, drapieżna ryba morska; cod
dorywczo dɔˈrɨfʧ̑ɔ
adv z przerwami, okazjonalnie, od czasu do czasu ad hoc casually
doręczyciel ˌdɔrɛ̃n͇ˈʧ̑ɨʨ̑ɛl
n (książkowy) osoba doręczająca przesyłkę deliverer
dosadnie dɔˈsadʲɲɛ
adv w sposób dosadny, mocny, nie pozostawiający złudzeń, wątpliwości, niejasności crisply pointedly
doskonale ˌdɔskɔ̃ˈnalɛ
adv w pełni, całkowicie, absolutnie, perfekcyjnie perfectly świetnie, w doskonały sposób perfectly
doskonałość ˌdɔskɔ̃ˈnawɔɕʨ̑
n szczyt, zupełność, brak jakiejkolwiek wady, niedostatku lub możliwości ulepszenia; perfection wyborność, świetność, wybitność, bezbłędność, brak możliwości bycia jeszcze lepszym excellence brilliance
doskonały ˌdɔskɔ̃ˈnawɨ
adj skończony, perfekcyjny; taki, któremu nic nie brakuje, w którym już nic nie da się ulepszyć perfect
dossier
n zbiór dokumentów i akt dotyczących jakiejś osoby lub sprawy dossier
dostarczać dɔˈstarʧ̑aʨ̑
v sprawiać, że coś będzie w jakimś miejscu, zapewniać coś deliver provide supply cater sprawiać, że coś charakteryzuje się jakąś cechą, stanem give provide
dostatecznie ˌdɔstaˈtɛʧ̑ʲɲɛ
adv w wystarczającym stopniu sufficiently
dostateczny
adj występujący w wystarczającym stopniu adequate passable sufficient
dostateczny
n nota szkolna za wystarczające acz nie wyróżniające się opanowanie materiału czy pokazane zdolności C
dostatek dɔˈstatɛk
n dobrobyt; bogate, wygodne życie affluence
dostawać dɔˈstavaʨ̑
v stawać się (bez własnego aktywnego udziału) posiadaczem czegoś, co wcześniej miał ktoś inny get receive
dostawca dɔˈstafʦ̑a
n (handel, handlowy) osoba lub instytucja zajmująca się dostarczaniem towarów lub usług dla klientów supplier
dostać cykora ˈdɔstaʨ̑ ʦ̑ɨˈkɔra
idiom (potocznie, potoczny) przestraszyć się, bać się get cold feet get the wind up put the wind up
dostojnik dɔˈstɔjɲik
n osoba piastująca wysokie funkcje, wpływowa dignitary
dostosowywać
v sprawiać, że coś staje się odpowiednie adapt adjust zmieniać się tak, by być odpowiednim adapt conform
dostrzegalny
adj możliwy do dostrzeżenia, zobaczenia perceptible
dostrzegać
v widzieć już z daleka sight zwracać uwagę na coś, zauważać coś decern descry detect discern notice see in
dostęp ˈdɔstɛ̃mp
n możliwość dotarcia do jakiegoś miejsca, zasobu lub osoby access
dostępność
n łatwość nawiązania kontaktu z daną osobą approachability disponibility łatwość zdobycia tego availability accessibility approachability disponibility obtainability
dostępny dɔˈstɛ̃mpnɨ
adj (o miejscu) taki, do którego można dojść lub dotrzeć accessible approachable możliwy do zdobycia, uzyskania lub osiągnięcia available
dostępować ˌdɔstɛ̃mˈpɔvaʨ̑
v osiągać gain obtain
dosłownie dɔˈswɔvʲɲɛ
adv w sposób ścisły; dokładnie tak, jak znaczą słowa literally verbatim word for word
dosłowny dɔˈswɔvnɨ
adj znaczący dokładnie to, co wyrażają słowa, bez drugiego znaczenia literal
dotacja dɔˈtaʦ̑ʲja
n zaopatrzenie; wyposażenie w środki finansowe; darowizna; bezzwrotna pomoc finansowa w celu popierania jakiejś działalności donation
dotkliwie dɔˈtklʲivʲjɛ
adv dokuczliwie, nie do zniesienia severely
dotkliwy dɔˈtklʲivɨ
adj bolesny, dokuczliwy, trudny do wytrzymania acute severe
dotrzymywać
v spełniać zobowiązania keep trzymać do określonego czasu keep
dotychczas dɔˈtɨxʧ̑as
adv (książkowy) do tego momentu, do chwili obecnej so far as yet hitherto
dotychczasowy
adj taki jaki był dotychczas current exist to date
dotyczyć dɔˈtɨʧ̑ɨʨ̑
v mieć z czymś związek, odnosić się do czegoś concern deal with refer
dotyk ˈdɔtɨk
n (fizjologia, fizjologiczny) jeden ze zmysłów umożliwiający odbiór rzeczywistości za pomocą narządów czucia powierzchniowego i głębokiego; touch
dotykalny
adj taki, którego można dotknąć tangible palpable touchable
dotykać dɔˈtɨkaʨ̑
v zbliżać się do czegoś do momentu zetknięcia, kontaktu fizycznego touch
dotykowy ˌdɔtɨˈkɔvɨ
adj dotyczący dotyku bądź wrażeń związanych z dotykiem tactile haptic
dotąd ˈdɔtɔ̃nt
pronoun … wyrażający granicę czasową: aż do teraz, dotychczas hitherto
dowcip ˈdɔfʲʨ̑ip
n coś, co zostało powiedziane lub zrobione dla rozrywki, tak, aby kogoś rozśmieszyć joke
dowiadywać się
v uzyskiwać wiadomości ascertain check find out scout out domagać się informacji usilnie pytając o coś ask inquire enquire
dowiedzieć się dɔˈvʲjɛ̇ʥ̑ɛ̇ʨ̑‿ɕɛ
v uzyskać nową informację find out learn
dowodzić dɔˈvɔʥ̑iʨ̑
v kierować i wydawać rozkazy swojej grupie command lead przeprowadzać dowód prove show
dowolny dɔˈvɔlnɨ
adj każdy each every wszystko jedno jaki any wszystko jedno który any zależny tylko od własnego wyboru, nieograniczony zewnętrznymi nakazami i zakazami, swobodny free
dowód ˈdɔvut
n (matematyka, matematyczny) skończony ciąg zdań wykazujący prawdziwość twierdzenia; proof dokument potwierdzający przynależność (potocznie, potoczny) dowód osobisty ID przedmiot, okoliczność wykazujące coś (dowodzące czegoś) proof evidence
dowód osobisty ˈdɔvut ˌɔsɔˈbʲistɨ
n (administracja) dokument identyfikujący osobę oraz poświadczający jej obywatelstwo; identity card ID ID card
dowódca dɔˈvutʦ̑a
n osoba kierująca grupą wojskowych; commander commandant commanding officer leader officer
dowództwo
n miejsce urzędowania dowódcy headquarters stanowisko i władza dowódcy command zespół dowódców; dowódca wraz ze sztabem commanding team
doznawać dɔˈznavaʨ̑
v odczuwać, doświadczać na własnej skórze experience
dozwolony ˌdɔzvɔˈlɔ̃nɨ
adj dopuszczalny, akceptowalny, zgodny z obowiązującymi zasadami admissible permissible
dozymetr dɔˈzɨmɛtr
n (metrologia, metrologiczny) urządzenie do pomiaru dawek promieniowania jonizującego lub aktywności promieniotwórczej preparatów; dosimeter
dozymetryczny
adj związany z dozymetrią lub dozymetrem, dotyczący dozymetrii lub dozymetru dosimetric
dołek ˈdɔwɛk
n (zdrobniale) od: dół; mały dół, zagłębienie cavity nieznaczne wgłębienie w ciele człowieka cavity indentation
dołączać
v uzupełniać o coś enclose stawać się uczestnikiem lub elementem czego join stawać się samemu członkiem lub częścią jakiegoś istniejącego zbioru (synonim (2.1)) join in
dołączyć dɔˈwɔ̃n͇ʧ̑ɨʨ̑
v dodać, połączyć z większą całością add join przyłączyć się, zacząć towarzyszyć join
dośrodkowy
adj skierowany do środka centripetal
doświadczalny ˌdɔɕfʲjaṭˈʧ̑alnɨ
adj taki, który służy w doświadczeniu, przeznaczony do doświadczeń experiment experimental
doświadczać
v doznawać czegoś experience
doświadczenie ˌdɔɕfʲjaṭˈʧ̑ɛ̃ɲɛ
n ogół zdobytych wiadomości i umiejętności experience
doświadczony ˌdɔɕfʲjaṭˈʧ̑ɔ̃nɨ
adj mający doświadczenie experienced
dość dɔɕʨ̑
indefiniteCardinalNumeral tyle, ile być powinno, wystarczająco dużo quite enough
dość dɔɕʨ̑
interjection wykrzyknienie oznaczające zakaz, stanowczą prośbę o zaprzestanie jakiegoś działania enough
dożylny
adj bezpośrednio wprowadzany do krwiobiegu przez żyłę intravenous
dożynki dɔˈʒɨ̃nʲci
n (etnografia, etnograficzny) tradycyjna uroczystość z okazji zakończenia żniw; ; (zobacz) też dożynki w Encyklopedii staropolskiej harvest festival
dożywocie ˌdɔʒɨˈvɔʨ̑ɛ
n (potocznie, potoczny) kara dożywotniego pozbawienia wolności; life sentence
dożywotni ˌdɔʒɨˈvɔtʲɲi
adj taki, który potrwa do końca czyjegoś życia lifelong
dożywotnio
adv do końca życia for life in perpetuity till death
drabina draˈbʲĩna
n drewniana lub metalowa konstrukcja z dwóch pionowych belek połączonych poziomymi szczeblami ułatwiająca wchodzenie na niewielkie wysokości, zazwyczaj do kilku metrów; ladder
drabinka draˈbʲĩnka
n w go sposób łapania grupy kamieni polegający na stawianiu ich przy każdym kolejnym ruchu w atari; ladder
drachma ˈdraxma
n (historia, historyczny, historycznie) moneta w starożytnej Grecji; drachma (jednostka monetarna) nowożytna waluta Grecji w latach 1832-2002 drachma
drag queen
n artysta rewiowy, kabaretowy lub estradowy w kobiecym emploi, w charakterystycznym groteskowym stylu; drag queen
dragoman draˈɡɔ̃mãn
n (przestarzałe, przestarzały) tłumacz z języków Bliskiego Wschodu dragoman
dragon ˈdraɡɔ̃n
n (historia, historyczny, historycznie) (wojskowość, wojskowy) żołnierz lekkiej jazdy, pieszy i konny, później tylko konny dragoon
drakońskie prawa draˈkɔ̃j̃sʲcɛ ˈprava
idiom (przenośnie, przenośnia) prawa surowe, bezwzględne, okrutne i ostre draconian law
dram drãm
n (jednostka monetarna) waluta Armenii; dram
dramat ˈdrãmat
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) jeden z trzech rodzajów literackich, obok liryki i epiki; drama utwór literacki, którego akcja przedstawiona jest w formie dialogów i monologów, przeznaczony do wystawienia na scenie drama
dramaturg drãˈmaturk
n pisarz tworzący dramaty przeznaczone do wystawienia na scenie dramatist playwright
dramatyczny
adj (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) dotyczący dramatu jako utworu literackiego dramatic (przenośnie, przenośnia) pełen napięcia, ciężki, poruszający dramatic
drapacz chmur ˈdrapaʧ̑ ˈxmur
n bardzo wysoki budynek skyscraper
drapanie draˈpãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: drapać scraping scratching
drapać ˈdrapaʨ̑
v przeciągać po czymś paznokciami lub pazurami scratch
drapieżnie
adv zachowując się w sposób napastliwy, agresywny predatorily
drapieżnik draˈpʲjɛʒʲɲik
n (zoologia, zoologiczny) zwierzę, którego pokarmem są inne zwierzęta, a jego sposób odżywiania doprowadza do śmierci ofiar predator
drapieżny draˈpʲjɛʒnɨ
adj (przenośnie, przenośnia) cechami przypominający drapieżnika predatory o zwierzętach: taki, który żywi się innymi zwierzętami predatory
drastycznie
adv w sposób drastyczny drastically
drastyczny
adj o zmianie lub o metodzie: gwałtowny, radykalny drastic pełen jaskrawości, wyrazistości, czasem też - brutalności drastic
drawidyjski
adj związany z Drawidami, dotyczący Drawidów Dravidian
drawidyjski
n (językoznawstwo, językoznawczy) każdy z 85 języków języków należących do rodziny języków używanych w południowych Indiach, na Sri Lance i zachodnim Pakistanie; Dravidian
drań drãɲ
n (pejoratywnie, pejoratywny) mężczyzna podły, niegodziwy, zły, nikczemny rascal scoundrel bastard blackguard buster stinker
draństwo ˈdrãj̃stfɔ
n (potocznie, potoczny) świństwo, wyjątkowa niesprawiedliwość; podły czyn meanness rabble
drażliwość draʒˈlʲivɔɕʨ̑
n cecha tego, kto jest drażliwy, kogo łatwo rozdrażnić irritability peevishness petulance touchiness
drażliwy draʒˈlʲivɨ
adj o człowieku: taki, który jest skłonny do nerwowości, pobudliwości; zbyt wrażliwy, przeczulony irritable touchy
drażnić ˈdraʒʲɲiʨ̑
v irytować, denerwować kogoś; działać komuś na nerwy irritate podrażniać, wywoływać podrażnienie (np. skóry) irritate
dred
n włosy splecione w strąk dreadlocks dreads
drednot ˈdrɛdnɔt
n (historia, historyczny, historycznie) (wojskowość, wojskowy) pancernik o silnej artylerii głównej dużego kalibru, będący przedstawicielem generacji okrętów budowanej na kilka lat przed i po I wojnie światowej; dreadnought
drelich ˈdrɛlʲix
n (włókiennictwo) mocna tkanina używana do produkcji odzieży roboczej i pokrowców drill
dren
n (elektryczność) jedna z elektrod w tranzystorze polowym drain
drenaż
n (medycyna, medyczny) odprowadzanie z organizmu płynów ustrojowych (np. ropy, krwi, żółci) za pomocą drenów; sączkowanie; drainage (technologia, technika, techniczny) osuszanie gleby za pomocą drenów umieszczanych pod powierzchnią ziemi; drenowanie drainage (technologia, technika, techniczny) sieć kanałów podziemnych (drenów) służąca do osuszania i regulowania stopnia wilgotności gleby; drainage
dres drɛs
n wygodny strój treningowy (komplet góra i dół) noszony najczęściej przez sportowców tracksuit (potocznie, potoczny) osoba należąca do subkultury dresiarzy chav
dresiarz
n (socjologia, socjologiczny) (pejoratywnie, pejoratywny) przedstawiciel subkultury miejskiej mający w zwyczaju noszenie na co dzień dresów, kojarzony z agresją i postawami aspołecznymi; tracksuit - wear urban thug
dreszcz drɛʃʧ̑
n (fizjologia, fizjologiczny) odczucie zimna wraz z drżeniem ciała wywołane silną emocją lub chorobą; frisson shiver shudder thrill chill throb
dreszczowiec drɛʃˈʧ̑ɔvʲjɛʦ̑
n rodzaj utworu sensacyjnego, filmu lub powieści mającego wywołać u odbiorcy uczucie grozy; w odróżnieniu od horroru zagrożenie jest realne; thriller
drewienko drɛˈvʲjɛ̃nkɔ
n (potocznie, potoczny) niewielki kawałek drewna a piece of wood stick
drewniak ˈdrɛvʲɲak
n but (zwykle klapek) z drewna lub na grubej drewnianej podeszwie clog (zoologia, zoologiczny) (potocznie, potoczny) wij drewniak, Lithobius forficatus z rodziny Lithobiidae, stawonóg żyjący przeważnie pod korą drzew; brown centipede
drewniany drɛvʲˈɲãnɨ
adj wykonany z drewna wooden (przenośnie, przenośnia) o częściach ciała: sztywny, drętwy, niezgrabny wooden (przenośnie, przenośnia) o człowieku, sztuce lub wyrażaniu emocji: bezbarwny, zimny, obojętny wooden (przenośnie, przenośnia) o dźwięku: pochodzący od przedmiotu z drewna wooden (przenośnie, przenośnia) o ludzkim głosie: drętwy, oschły, nieprzyjemny, bez wyrazu wooden
drewnienie drɛvʲˈɲɛ̇̃ɲɛ
n (botanika, botaniczny) proces polegający na wnikaniu ligniny do ścian komórkowych, prowadzący najczęściej do śmierci komórki, na zewnątrz widoczny jako sztywnienie pędów lignification
drewnieć ˈdrɛvʲɲɛ̇ʨ̑
v (botanika, botaniczny) ulegać procesowi drewnienia lignify stawać się drętwym, sztywnym, niezdolnym do ruchu get stiff grow stiff stiffen
drewno ˈdrɛvnɔ
n (botanika, botaniczny) tkanka roślinna zbudowana głównie z martwych komórek, przewodząca wodę i sole mineralne z korzeni do liści oraz stanowiąca szkielet podtrzymujący roślinę; xylem kawałek drewna (1.2) a piece chip sliver of wood materiał uzyskiwany z gałęzi i pni drzew używany w budownictwie, stolarstwie, bednarstwie itp. do wytwarzania różnych przedmiotów oraz jako opał; wood timber
drewnojad drɛvˈnɔjat
n (zoologia, zoologiczny) organizm odżywiający się drewnem; xylophage
drezyna drɛˈzɨ̃na
n mały pojazd kolejowy, wykorzystywany głównie przy pracach torowych; trolley
drganie ˈdrɡãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: drgać trembling vibration
drgać drɡaʨ̑
v (fizyka, fizyczny) wykonywać ruchy oscylacyjne oscillate vibrate o głosie, dźwięku: brzmieć w sposób przerywany quaver tremble o świetle: świecić w sposób przerywany flicker wykonywać szybkie, ledwo widoczne ruchy quiver shake tremble
drink drʲĩŋk
n (spożywczy) napój złożony z kilku wymieszanych ze sobą alkoholi, alkoholu z sokiem, wodą itp. drink
driver
n (środowiskowy) (informatyka, informatyczny) sterownik driver
drobiazgowo
adv szczegółowo, dokładnie, w sposób drogiazgowy meticulously minutely fastidiously
drobne ˈdrɔbnɛ
n (potocznie, potoczny) pieniądze o niewielkim nominale, monety change loose change small change
drobnomieszczaństwo
n (socjologia, socjologiczny) mieszczanie nie posiadający dużego majątku; petite bourgeoisie petty bourgeoisie
drobnostka drɔbˈnɔstka
n coś nieistotnego, coś co nie ma dużego znaczenia bagatelle nothing trifle trinket
drobnoziarnisty ˌdrɔbnɔʑarʲˈɲistɨ
adj złożony z drobnych ziarenek, cząstek, zawierający drobne ziarna fine-grained
drobny ˈdrɔbnɨ
adj taki, którego budowa jest delikatna, słabo rozwinięta; taki, który ma niewielkie rozmiary, objętość small taki, który prowadzi działalność przedsiębiorczą na małą skalę; jest realizowany w niewielkim zakresie minor
drobny ˈdrɔbnɨ
n (potocznie, potoczny) moneta o małym nominale, drobniak loose change small change
droga ˈdrɔɡa
n (fizyka, fizyczny) długość toru ciała lub punktu; track każdy wytyczony lub przyjęty pas terenu przeznaczony do ruchu pojazdów i ludzi, także zwierząt; road way podróżowanie trip sposób dojścia do jakiegoś celu (także przenośnie) way
droga ekspresowa ˈdrɔɡa ˌɛksprɛˈsɔva
n droga dwu- lub jednojezdniowa przeznaczona do szybkiej jazdy, o ograniczonej dostępności; expressway
droga krzyżowa ˈdrɔɡa kʃɨˈʒɔva
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w Kościele katolickim: rodzaj nabożeństwa wielkopostnego; Way of the Cross
drogeria
n sklep z kosmetykami oraz produktami aptecznymi; drugstore chemist
drogi ˈdrɔɟi
adj bliski uczuciowo dear posiadający wysoką cenę expensive
drogocenny
adj taki, który ma dużą wartość materialną costly precious
drogowskaz drɔˈɡɔfskas
n tabliczka lub tabliczki, najczęściej na słupie, stawiane w pobliżu drogi i wskazujące kierunek, w jakim trzeba się udać, by osiągnąć wymieniony na tabliczce cel oraz dodatkowo odległość lub czas tej podróży; fingerpost guidepost signpost
drogowy drɔˈɡɔvɨ
adj dotyczący drogi road traffic
dromader drɔ̃ˈmadɛr
n (zoologia, zoologiczny) wielbłąd jednogarbny; dromedary
dron drɔ̃n
n bezzałogowy aparat latający do zastosowań cywilnych lub militarnych drone UAV
drop drɔp
n (ornitologia, ornitologiczny) Otis tarda, rzadki, chroniony, osiadły ptak europejski, najcięższy z latających; Great Bustard great bustard
drops
n (spożywczy) cukierek w kształcie płaskiego walca drop jawbreaker
drozd drɔst
n (ornitologia, ornitologiczny) niewielki, owadożerny ptak śpiewający posiadający różnorodne upierzenie; thrush
drozd śpiewak
n (ornitologia, ornitologiczny) Turdus philomelos, gatunek ptaka z rodziny drozdowatych; song thrush
droździk ˈdrɔʑʥ̑ik
n (ornitologia, ornitologiczny) Turdus iliacus, gatunek drozda, najmniejszy z europejskich przedstawicieli rodzaju Turdus; redwing
drożdże ˈdrɔʒʤ̑ɛ
n (botanika, botaniczny) (mikologia, mikologiczny) Saccharomyces, rodzaj jednokomórkowych grzybów, które bez tlenu, na podłożu zawierającym cukier, wywołują fermentację alkoholową; yeast (cukiernictwo) (kulinaria) masa z drożdży (1.1) wykorzystywana m.in. w piekarnictwie, piwowarstwie i gorzelnictwie yeast
drożdżówka drɔʒˈʤ̑ufka
n (kulinaria) małe, słodkie pieczywo drożdżowe; bun
druciarz
n (dawniej, dawny) wędrowny rzemieślnik łatający garnki drutem tinker
drucik
n (zdrobniale) od drut; cienki lub krótki drut filament
druga młodość
n czucie się znów młodym, przeżywanie młodości na nowo będąc starszym second youth
druga połówka
n (przenośnie, przenośnia) czyjś partner (partnerka), mąż (żona) other half significant other
druga strona medalu ˈdruɡa ˈstrɔ̃na mɛˈdalu
idiom inny (zwykle negatywny) aspekt danej sprawy, kwestii the other side of the coin the other side of the equation
druga wojna światowa ˈdruɡa ˈvɔjna ɕfʲjaˈtɔva
pn (historia, historyczny, historycznie) konflikt zbrojny w latach 1939-1945; Second World War World War Two
drugie ˈdruɟjɛ
n (potocznie, potoczny) krótko na drugie danie second course
drugie śniadanie ˈdruɟjɛ ɕɲaˈdãɲɛ
n lekki posiłek pomiędzy śniadaniem a obiadem, zwykle jedzony w przerwie od codziennych zajęć, poza domem; lunch
drugorzędny
adj mniej wartościowy low-rent poor second-rate mniej ważny, niższej kategorii secondary minor second-class small-time subsidiary
druh drux
n (harcerski) członek organizacji harcerskiej boyscout
druid ˈdru<sup>j</sup>it
n (historia, historyczny, historycznie) starożytny kapłan celtycki; druid
druk druk
n (drukarstwo, drukarski) proces drukowania print printing
drukarka druˈkarka
n urządzenie służące do drukowania printer
drukarka atramentowa
n (informatyka, informatyczny) drukarka wykorzystująca do druku tusz (umieszczony w kartridżach); inkjet printer
drukarka laserowa
n (informatyka, informatyczny) rodzaj drukarki wykorzystującej w procesie drukowania laser, uzyskująca wydruk poprzez umieszczenie na papierze cząstek tonera; laser printer
drukarski druˈkarsʲci
adj odnoszący się do druku, drukarni, drukarza albo drukowania printing
drukarstwo
n drukowanie książek, gazet itp. printing
drukarz ˈdrukaʃ
n człowiek wyspecjalizowany w zawodzie drukarskim, pracownik drukarni; printer
drukowanie ˌdrukɔˈvãɲɛ
n wykonywanie odbitek przy pomocy prasy drukarskiej albo drukarki printing
drukować druˈkɔvaʨ̑
v robić odbitki na prasie drukarskiej albo drukarce print dawać coś do druku, publikować print
drumla ˈdrũmla
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) metalowy instrument wydający dźwięki dzięki wzbudzaniu drgań umieszczonej w ustach sprężystej blaszki; Jew's harp
drut drut
n (rękodzieło, rękodzielniczy) przyrząd do robótek ręcznych; knitting needle (technologia, technika, techniczny) długi, cienki i elastyczny element metalowy; wire
drużyna druˈʒɨ̃na
n (wojskowość, wojskowy) mały oddział piechoty; squad troop podstawowa jednostka harcerska; scouting troop zorganizowana grupa stworzona do wypełniania określonego obowiązku, wykonywania określonego zadania team crew
drwal drval
n człowiek pracujący w leśnictwie, który ścina drzewa; logger lumberjack woodcutter
drwalnia ˈdrvalʲɲa
n pomieszczenie, w którym przechowuje się drewno na opał woodshed
drwić drvʲiʨ̑
v szydzić z kogoś, wyśmiewać, kpić, lekceważyć kogoś lub coś jeer mock
drybling ˈdrɨblʲĩŋk
n (sport, sportowy) seria szybkich wymachów nogami nad piłką połączonych z nagłymi zwrotami ciała i zmianami kierunku poruszania się zawodnika w celu ominięcia zawodników przeciwnej drużyny i niestracenia przy tym piłki; dribbling
dryl drɨl
n (zoologia, zoologiczny) Mandrillus leucophaeus, gatunek małpy z rodziny koczkodanowatych; drill
drylować drɨˈlɔvaʨ̑
v (kulinaria) pozbawiać owoce pestek stone
drylownica ˌdrɨlɔvʲˈɲiʦ̑a
n urządzenie do mechanicznego usuwania pestek z owoców pitter stoner
drzazga ˈḍʒazɡa
n niewielki, ostry odłamek jakiegoś materiału (drewna, metalu, szkła itp.) splinter sliver
drzemać ˈḍʒɛ̃maʨ̑
v lekko, czujnie spać doze drowse slumber
drzemka ˈḍʒɛ̃mka
n krótki sen, przespanie się doze nap slumber snooze zizz
drzemlik ˈḍʒɛ̃mlʲik
n (ornitologia, ornitologiczny) Falco columbarius, gatunek sokoła, występujący w północnych częściach Eurazji i Ameryki Północnej; merlin
drzewce ˈḍʒɛfʦ̑ɛ
n belka, będąca częścią omasztowania; spar drewniana część broni drzewcowej i obuchowej; shaft
drzewny
adj (botanika, botaniczny) dotyczący drzewa czy drzew ligneous tree woody związany z przerobem drzewa lumber timber
drzewo ˈḍʒɛvɔ
n (dendrologia, drzewoznawstwo, dendrologiczny, drzewoznawczy) wieloletnia roślina składająca się z pnia i korony; tree (informatyka, informatyczny) struktura danych reprezentująca (1.2); tree (matematyka, matematyczny) graf acykliczny i spójny, przypominający wyglądem odwrócone do góry nogami drzewo (1.1); tree
drzewo genealogiczne ˈḍʒɛvɔ ˌɡɛ̃nɛalɔˈɟiʧ̑nɛ
n graf przedstawiający koligacje rodzinne family tree
drzewo iglaste ˈḍʒɛvɔ iɡˈlastɛ
n (botanika, botaniczny) drzewo, którego liście mają formę igieł conifer
drzeworyt
n (sztuka) technika graficzna druku wypukłego posługująca się drewnianymi płytkami do wykonywania odbitek; woodcut xylograph
drzeworytnik
n (sztuka) artysta zajmujący się drzeworytnictwem xylographer woodcutter
drzeć ḍʒɛʨ̑
v rwać na części, strzępy tear (potocznie, potoczny) krzyczeć, wrzeszczeć lub płakać głośno bawl
drzwi ḍʒvʲi
n ruchome zakrycie otworu w ścianie umożliwiającego przejście; sam taki otwór door gate
drzym
n (ornitologia, ornitologiczny) ptak z rodziny Bucconidae; puffbird
drób drup
n (zootechnika, zootechniczny) ptactwo hodowlane (kury, gęsi, indyki, kaczki itp.) poultry (kulinaria) mięso drobiu (1.1) poultry
dróżka ˈdruʃka
n wąska droga polna, leśna lub ogrodowa lane
drąg drɔ̃ŋk
n długi i gruby kij pole rod
dręczyciel drɛ̃n͇ˈʧ̑ɨʨ̑ɛl
n osoba, która kogoś dręczy, zamęcza, znęca się tormentor torturer
dręczyć ˈdrɛ̃n͇ʧ̑ɨʨ̑
v męczyć, nękać; sprawiać komuś dyskomfort, ból fizyczny lub psychiczny torment anguish beset harrow
drżenie ˈdrʒɛ̃ɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: drżeć thrill tremble
drżeć drʒɛʨ̑
v trząść się, drgać, dygotać tremble shiver
dualistyczny
adj dwoisty, o dwóch aspektach dualistic
dualizm
n (filozofia, filozoficzny) nurt w filozofii uznający za postawę bytu dwie odrębne substancje dualism dwoistość, istnienie obok siebie dwóch oddzielnych nurtów, zjawisk itd. dualism
dubbing ˈdabʲĩŋk
n (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) dialogi przetłumaczone z obcego języka, przygotowane w postprodukcji i zastępujące oryginalną ścieżkę dialogową w filmie, serialu lub grze komputerowej; dubbing
dubbingować ˌdabʲĩŋˈɡɔvaʨ̑
v podkładać głos do filmu tłumaczonego z innego języka dub
dubeltówka ˌdubɛlˈtufka
n (łowiectwo, łowiecki) popularna, gładkolufowa, śrutowa broń myśliwska o dwóch równoległych – w pionie lub poziomie – lufach; double-barrelled gun double-barrelled shotgun
dublińczyk duˈblʲĩj̃n͇ʧ̑ɨk
n mieszkaniec Dublinu Dubliner
dubn dupn̥
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Db i liczbie atomowej 105; dubnium
dubrownicki
adj (geografia, geograficzny) związany z Dubrownikiem Dubrovnikan
duch dux
n dusza ludzka soul niematerialna postać, często obdarzona nienaturalną siłą lub zdolnościami; ghost phantom apparition umysł, myśli ludzkie mind zapał, entuzjazm spirit temperament, usposobienie spirit
duch czasu ˈdux ˈʧ̑asu
idiom atmosfera umysłowa charakterystyczna dla jakieś epoki, okresu historycznego zeitgeist
duchowieństwo
n (kościelny) ogół duchownych danego kościoła lub wspólnoty religijnej, stan duchowny; clergy priesthood
duchowny duˈxɔvnɨ
adj (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) związany z duchowieństwem clerical ecclesiastical
duchowny duˈxɔvnɨ
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) osoba sprawująca posługę duchową, religijną clergyman priest cleric
duchowo duˈxɔvɔ
adv w sposób duchowy, dotyczący duchowości spiritually
duchowość duˈxɔvɔɕʨ̑
n to, co duchowe, co odnosi się do życia wewnętrznego człowieka spirituality
duchowy duˈxɔvɨ
adj odnoszący się do sfery ducha i duchowości spiritual
dudek ˈdudɛk
n (ornitologia, ornitologiczny) Upupa epops, średni ptak wędrowny o upierzeniu w kolorach pomarańczowym, czarnym i białym, z czubem na głowie; hoopoe
dudy ˈdudɨ
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) ludowy instrument muzyczny z grupy aerofonów stroikowych; bagpipe
dudziarz ˈduʥ̑aʃ
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) osoba grająca na dudach bagpiper piper
duet ˈdu<sup>w</sup>ɛt
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) utwór muzyczny przeznaczony dla dwóch instrumentów lub na dwa głosy duet (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) zespół muzyczny złożony z dwóch osób duo
dukat ˈdukat
n (dawniej, dawny) złota moneta używana w Europie od XIII do XIX w.; ducat
dukt
n (leśnictwo) leśna droga podziałowa powstała po wycięciu pasa drzew track
dulka ˈdulka
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) element łodzi wioślarskiej w postaci ruchomego pierścienia metalowego lub widełek, przymocowanych do burty łodzi, służący do utrzymywania wiosła w odpowiedniej pozycji; oarlock rowlock
duma ˈdũma
n (przenośnie, przenośnia) coś lub ktoś będący powodem czyjejś dumy (1.1) pride glory poczucie osobistej godności pride zbyt wysokie mniemanie o sobie pride haughtiness
dumać ˈdũmaʨ̑
v myśleć, zastanawiać się ponder
dumnie
adv w sposób dumny proudly
dumny ˈdũmnɨ
adj pewny siebie, mający poczucie własnej godności proud wyniosły, pyszny, o wygórowanym mniemaniu proud boastful prideful
dumny jak paw ˈdũmnɨ ˈjak ˈpaf
adj bardzo dumny proud as a peacock
dumping
n (ekonomia, ekonomiczny) sprzedaż towarów za granicą po cenach niższych niż te, za które sprzedaje się je w swoim kraju; dumping
dunajski dũˈnajsʲci
adj związany z rzeką Dunaj Danubian
dunajskoszwabski
adj (przymiotnik) od Szwaba dunajskiego Danube Swabian
dungański
adj związany z Dunganami Dungan
dungański
n (językoznawstwo, językoznawczy) język Dunganów; Dungan
dupa ˈdupa
n (wulgarnie, wulgaryzm) pośladki lub odbyt ass arse butt asshole
dupa jasiu ˈdupa ˈjäɕu
interjection (wulgarnie, wulgaryzm) wykrzyknienie, które może wyrażać lekceważenie dla czyjejś wypowiedzi, niedowierzanie, ironię bullshit
dupczyć ˈdupʧ̑ɨʨ̑
v (wulgarnie, wulgaryzm) uprawiać z kimś seks (jako strona aktywna) fuck
dupek ˈdupɛk
n (grubiański, grubiańsko) (pejoratywnie, pejoratywny) osoba lekceważona i pogardzana z racji swej niezaradności, głupoty i naiwności ass asshole dork git klutz nerd (grubiański, grubiańsko) walet w kartach jack
dupoliz
n (wulgarnie, wulgaryzm) lizus ass-kisser asslicker
dur dur
n (medycyna, medyczny) ostra choroba zakaźna; typhus typhoid (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) rodzaj skali muzycznej; major
duraluminium
n (technologia, technika, techniczny) stop aluminium z miedzią, manganem i magnezem; duralumin
dureń ˈdurɛ̃ɲ
n rodzaj gry karcianej durak
durian ˈdurʲjãn
n (botanika, botaniczny) drzewo z rodziny wełniakowatych; durian
durny ˈdurnɨ
adj mało inteligentny, głupi; naiwny, mało rozsądny foolish silly stupid
durowy
adj (medycyna, medyczny) dotyczący duru (choroby) typhoid (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dotyczący skali diatonicznej, gamy lub tonacji z wielką tercją między pierwszym a trzecim stopniem major
durszlak ˈdurʃlak
n dziurkowana miska do odcedzania colander
dusić ˈduɕiʨ̑
v (kulinaria) gotować pod przykryciem, w niewielkiej ilości tłuszczu lub wody stew (przenośnie, przenośnia) o uczuciach tłumić, powstrzymywać supress podrażniać drogi oddechowe choke tamować oddychanie, zaciskając gardło lub usta i nos strangle ginąć z braku powietrza suffocate
dusza ˈduʃa
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) niematerialny byt opuszczający człowieka (w niektórych religiach także zwierzę) w chwili śmierci; soul
duszny ˈduʃnɨ
adj wywołujący uczucie gorąca, w którym trudno oddychać stifling
duszpasterski
adj związany z duszpasterstwem pastoral
duszpasterstwo
n zorganizowana działalność Kościoła, polegająca na głoszeniu zasad wiary i celebrowaniu liturgii; ministry
duszpasterz
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) duchowny, któremu powierzono obowiązki względem grupy wiernych chaplain pastor father priest
duszpasterzowanie
n działalność duszpasterza, upowszechnianie zasad wiary i sprawowanie liturgii ministry
duński ˈdũj̃sʲci
adj odnoszący się do Danii lub Duńczyków Danish
duński ˈdũj̃sʲci
n język urzędowy Danii; Danish
duża litera ˈduʒa lʲiˈtɛra
n litera pisana tak, jak na początku zdania albo nazwiska capital letter
dużo ˈduʒɔ
indefiniteCardinalNumeral w wielkiej ilości much many a whole lot lot
duży ˈduʒɨ
adj mający znaczne, wielkie rozmiary big mający wiele elementów big mający znaczne nasycenie domyślnej cechy, wysoki big
duży ekran ˈduʒɨ ˈɛkrãn
n (przenośnie, przenośnia) kino big screen
duży pokój ˈduʒɨ ˈpɔkuj
n zazwyczaj największy i najbardziej reprezentacyjny pokój w mieszkaniu służący jako pokój gościnny lub salon living room
dwa ognie ˈdva ˈɔɟɲɛ
idiom (sport, sportowy) gra zespołowa polegająca na zbijaniu piłką przez matkę i jej drużynę członków przeciwnej drużyny; dodgeball
dwoinka dvɔˈ<sup>j</sup>ĩnka
n (mikrobiologia, mikrobiologiczny) morfologiczna forma bakterii powstająca w wyniku połączenia dwóch komórek utworzonych po podziale amitotycznym; diplococcus
dwoistość
n składanie się z dwóch części, aspektów duality doubleness twoness
dwoisty
adj mający dwie części, dwie natury, dwie postaci dual
dwojaki dvɔˈjäci
n (dawniej, dawny) naczynie o dwóch osobnych komorach połączonych uchem; double pot
dwojaki dvɔˈjäci
numeral taki, który ma dwa typy, dwie postaci, odmiany, formy of two way kind type twofold
dwojako dvɔˈjakɔ
adv (odprzymiotnikowy) → dwojaki both ways either way in both ways in two way kind type
dworzec ˈdvɔʒɛʦ̑
n miejsce przyjazdu, odjazdu i postoju autobusów lub pociągów wraz z budynkiem przystosowanym do obsługi pasażerów (kasami, poczekalnią, punktami gastronomicznymi itp.); station
dworzec kolejowy
n (kolejnictwo) miejsce przyjazdu, odjazdu i postoju pociągów wraz z budynkiem przystosowanym do obsługi pasażerów (kasami, poczekalnią, punktami gastronomicznymi itp.); railroad station railway station train station
dwu- dvu
prefix pierwszy człon wyrazów złożonych oznaczających dwukrotne wystąpienie czegoś bi- two-
dwuatomowy
adj (fizyka, fizyczny) (chemia, chemiczny) złożony z dwóch atomów diatomic
dwuchromian
n (chemia, chemiczny) związek nieorganiczny, sól kwasu chromowego powstająca podczas działania kwasu siarkowego na roztwory chromianów, używana w laboratoriach oraz w przemyśle chemicznym jako silny środek utleniający dichromate
dwucyfrowy ˌdvuʦ̑ɨfˈrɔvɨ
adj składający się z dwóch cyfr double-digit
dwucylindrowy ˌdvuʦ̑ɨlʲĩnˈdrɔvɨ
adj (technologia, technika, techniczny) składający się z dwóch cylindrów two-cylinder
dwuczłonowy ˌdvuʧ̑wɔ̃ˈnɔvɨ
adj składający się z dwóch członów double-barrelled
dwudniowy dvuˈdʲɲɔvɨ
adj trwający dwa dni two-day
dwudrzwiowy dvuˈḍʒvʲjɔvɨ
adj mający dwoje drzwi lub jedne drzwi o dwóch skrzydłach two-door
dwudzielny dvuˈʥ̑ɛlnɨ
adj dzielący się na dwie części, idący dwoma torami mitral
dwudziestokrotny ˌdvuʥ̑ɛstɔˈkrɔtnɨ
adj dwadzieścia razy większy bądź mniejszy od czegoś twentyfold odbywający się/powtarzający się dwadzieścia razy twentyfold taki, który osiągnął/zdobył/robił coś dwadzieścia razy twentyfold
dwudziestopięciolecie
n dwudziesta piąta rocznica czegoś twenty-fifth anniversary okres dwudziestu pięciu lat twenty-five year
dwudziestościan
n (geometria) wielościan o dwudziestu ścianach icosahedron
dwugodzinny ˌdvuɡɔˈʥ̑ĩnːɨ
adj mający dwie godziny, istniejący od dwóch godzin two-hour trwający dwie godziny two-hour
dwugłowy dvuˈɡwɔvɨ
adj mający dwie głowy two-headed ancipital bicephalous bicipital
dwuizbowy ˌdvu<sup>j</sup>izˈbɔvɨ
adj (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) składający się z dwóch izb parlamentarnych bicameral two-chamber
dwujęzyczność
n posługiwanie się dwoma językami bilingualism
dwujęzyczny ˌdvujɛ̃w̃ˈzɨʧ̑nɨ
adj o człowieku: mówiący w dwóch językach bilingual napisany w dwóch językach bilingual zamieszkany przez ludność, która posługuje się dwoma językami bilingual
dwukasetowy ˌdvukasɛˈtɔvɨ
adj przeznaczony na dwie kasety double-pocket twin tape twin-cassette
dwukołowy ˌdvukɔˈwɔvɨ
adj taki, który ma dwa koła two-wheeled
dwukropek dvuˈkrɔpɛk
n (językoznawstwo, językoznawczy) znak interpunkcyjny używany przed zapisem np. cytatu lub wyliczaniem pojęć colon
dwukrotnie dvuˈkrɔtʲɲɛ
adv dwa razy twice
dwukrotny dvuˈkrɔtnɨ
adj odbywający się/powtarzający się dwa razy twofold
dwukółka dvuˈkuwka
n (przestarzałe, przestarzały) pojazd konny na dwóch kołach cart dray gig
dwuletni dvuˈlɛtʲɲi
adj mający dwa lata two years two-year two-year-old trwający dwa lata two years two-year
dwulicowość ˌdvulʲiˈʦ̑ɔvɔɕʨ̑
n cecha kogoś, kto swoje zachowanie zmienia w zależności od sytuacji i osób, z którymi się styka double-dealing duplicity obliqueness obliquity
dwulicowy ˌdvulʲiˈʦ̑ɔvɨ
adj postępujący według zasad podwójnej moralności duplicitous two-faced
dwumasztowiec ˌdvũmaˈʃtɔvʲjɛʦ̑
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) statek mający dwa maszty two-masted ship
dwumasztowy ˌdvũmaˈʃtɔvɨ
adj o żaglowcu: mający dwa maszty two-masted
dwunasta
n godzina 12 w południe twelve o'clock
dwunastkowy
adj związany z liczbą dwanaście, dotyczący liczby dwanaście duodecimal
dwunastnica ˌdvũnaˈstʲɲiʦ̑a
n (anatomia, anatomiczny) początkowy odcinek jelita cienkiego; duodenum
dwunastokrotny ˌdvũnastɔˈkrɔtnɨ
adj dwanaście razy większy bądź mniejszy od czegoś twelvefold odbywający się/powtarzający się dwanaście razy twelvefold taki, który osiągnął/zdobył/robił coś dwanaście razy twelvefold
dwunastokąt
n (geometria) wielokąt o dwunastu bokach dodecagon
dwunastościan
n (geometria) wielościan o dwunastu ścianach dodecahedron
dwunożność dvũˈnɔʒnɔɕʨ̑
n (zoologia, zoologiczny) umiejętność poruszania się na obu nogach w pozycji wyprostowanej; bipedalism
dwunożny dvũˈnɔʒnɨ
adj poruszający się na dwóch kończynach bipedal wykonywany dwiema nogami two-legged
dwuoczny
adj pozwalający na obserwowanie dwojgiem oczu binocular
dwuosobowy ˌdvu<sup>w</sup>ɔsɔˈbɔvɨ
adj przeznaczony dla dwóch osób, mający dwa miejsca double
dwupensówka ˌdvupɛ̃w̃ˈsufka
n (numizmatyka, numizmatyczny) moneta o nominale dwóch pensów tuppence twopence
dwupostaciowość
n (biologia, biologiczny) zróżnicowanie w morfologii samicy i samca tego samego gatunku; sexual dimorphism
dwupłat ˈdvupwat
n (lotnictwo, lotniczy) samolot o dwóch płatach nośnych; biplane
dwusieczna dvuˈɕɛʧ̑na
n (matematyka, matematyczny) linia prosta dzieląca kąt na połowy; bisector
dwusilnikowy ˌdvuɕilʲɲiˈkɔvɨ
adj (technologia, technika, techniczny) wyposażony w dwa silniki, posiadający dwa silniki twin-engine
dwusylabowy ˌdvusɨlaˈbɔvɨ
adj (językoznawstwo, językoznawczy) składający się z dwóch sylab disyllabic
dwuteownik ˌdvutɛˈɔvʲɲik
n kształtownik o kształcie dwóch liter T połączonych podstawami, I-beam
dwutlenek węgla dvuˈtlɛ̃nɛɡ ˈvɛ̃ŋɡla
n (chemia, chemiczny) związek nieorganiczny, bezbarwny, bezwonny i niepalny gaz, produkt spalania i oddychania, wykorzystywany przez rośliny w procesie fotosyntezy; carbon dioxide
dwutomowy ˌdvutɔ̃ˈmɔvɨ
adj mający dwa tomy, wydany w dwóch tomach two-volume
dwutonowy ˌdvutɔ̃ˈnɔvɨ
adj ważący dwie tony two-tone
dwutygodniowy ˌdvutɨɡɔdʲˈɲɔvɨ
adj mający dwa tygodnie two-week-old trwający dwa tygodnie two-week ukazujący się raz na dwa tygodnie biweekly fortnightly
dwuwargowy
adj (językoznawstwo, językoznawczy) wymawiany z użyciem dwóch warg bilabial
dwuwarstwowy ˌdvuvarˈstfɔvɨ
adj mający dwie warstwy, ułożony dwiema warstwami two-ply
dwuwymiarowy ˌdvuvɨ̃mʲjaˈrɔvɨ
adj taki, który istnieje w dwóch wymiarach (najczęściej: długość i szerokość) two-dimensional
dwuwypukły
adj wypukły z dwóch stron biconvex
dwuzgłoskowy ˌdvuzɡwɔˈskɔvɨ
adj (językoznawstwo, językoznawczy) składający się z dwóch zgłosek disyllabic
dwuzmianowy ˌdvuzmʲjãˈnɔvɨ
adj wykonywany w trakcie dwóch zmian; odbywający się na dwie zmiany two-shift
dwuznaczny dvuˈznaʧ̑nɨ
adj zawierający dwa znaczenia, możliwy do interpretowania na dwa różne sposoby ambiguous equivocal
dwuznak ˈdvuznak
n (językoznawstwo, językoznawczy) znak składający się z dwóch składników, najczęściej dwóch liter; jedna głoska oznaczona za pomocą dwóch liter digraph
dwuścian ˈdvuɕʨ̑ãn
n (matematyka, matematyczny) powierzchnia powstała z dwóch półpłaszczyzn o wspólnej krawędzi; dihedron (mineralogia, mineralogiczny) forma kryształów, w których dwie ściany są do siebie równoległe pinacoid
dwójka ˈdvujka
n ocena dopuszczająca w polskich szkołach, przedostatnia najgorsza (w skali 1-6) D
dwójkowy
adj związany z liczbą dwa, dotyczący liczby dwa binary
dwór dvur
n (regionalizm, regionalny) zewnętrze, świeże powietrze outdoors duży dom mieszkalny, siedziba dawnego ziemiaństwa manor manor house siedziba władcy court
dybuk ˈdɨbuk
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (ezoteryka) w mistycyzmie i folklorze żydowskim dusza zmarłego, która zawładnęła ciałem żywej osoby; zły duch, który wstępuje w żywego człowieka i nadaje mu obcą osobowość; dybbuk
dyby
n drewniane pęta zamykane na ręce, głowę a niekiedy i nogi skazańca; stocks
dycha ˈdɨxa
n (zgrubienie) dziesiątka (wszystkie znaczenia), zwykle dziesięć złotych tenner
dychotomia ˌdɨxɔˈtɔ̃mʲja
n (filozofia, filozoficzny) podział pewnej klasy na dwie, zwykle przeciwstawne, grupy elementów lub zestawienie par przeciwstawnych pojęć dichotomy
dychotomiczny
adj dwojaki, dwuczęściowy, dwudzielny dichotomous
dydaktyczny ˌdɨdakˈtɨʧ̑nɨ
adj związany z dydaktyką didactic instructive wykonany w celu pouczania didactic instructive
dydaktyka dɨˈdaktɨka
n (pedagogika, pedagogiczny) nauka o sposobach uczenia didactics methodology of teach (środowiskowy) wykładanie, godziny pracownika naukowego spędzone na wykładaniu teach
dyftong ˈdɨftɔ̃ŋk
n (językoznawstwo, językoznawczy) dźwięk samogłoskowy o zmiennym przebiegu artykulacji, będący złożeniem samogłoski i półsamogłoski; przez użytkowników języka postrzegany jako złożenie dwóch samogłosek; diphthong glide vowel
dyftongizacja ˌdɨftɔ̃ŋʲɟiˈzaʦ̑ʲja
n (językoznawstwo, językoznawczy) proces przekształcania się samogłoski w dyftong; diphthongization
dyfuzor dɨˈfuzɔr
n (technologia, technika, techniczny) przewód z rosnącym przekrojem poprzecznym, powodującym spowolnienie przepływu cieczy lub gazu i rozproszenie ich strumienia; diffuser
dygestorium
n (chemia, chemiczny) laboratoryjna przeszklona komora, zaopatrzona w wentylację wywiewną; fume hood
dygnitarz dɨɟˈɲitaʃ
n ktoś piastujący wysoki urząd dignitary
dykcja ˈdɨkʦ̑ʲja
n sposób wymawiania wyrazów i zdań, wymowa diction
dyktafon dɨkˈtafɔ̃n
n (elektronika, elektroniczny) przenośny magnetofon lub urządzenie cyfrowe z wbudowanym mikrofonem, umożliwiające nagrywanie dźwięku; dictaphone
dyktat ˈdɨktat
n narzucanie komuś swej woli lub swego zdania diktat
dyktator dɨkˈtatɔr
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) przywódca kraju, który sprawuje władzę w sposób autorytarny, pozaprawny i zwykle brutalny dictator (historia, historyczny, historycznie) urzędnik nadzwyczajny w republice rzymskiej, któremu przyznawano czasową władzę absolutną dla zapobieżenia kryzysowi; dictator
dyktatorski
adj (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) związany z dyktatorem lub z dyktaturą dictatorial
dyktatura
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) forma sprawowania absolutnej i nieograniczonej władzy przez jedną osobę lub grupę osób; dictatorship
dyktować
v mówić lub odczytywać tekst komuś, by go zapisał dictate
dylemat
n (logika, logiczny) wnioskowanie, gdzie oprócz dwóch zdań warunkowych trzecią przesłanką jest zdanie alternatywne dilemma sytuacja wymagająca trudnego wyboru dilemma perplexity predicament quandary
dyletancki ˌdɨlɛˈtãnʦ̑ʲci
adj właściwy dyletantowi i dyletantyzmowi / dyletanctwu dilettante
dyletant dɨˈlɛtãnt
n człowiek zajmujący się jakąś dziedziną, nie znając się na niej, bez odpowiedniego przygotowania amateur dilettante dabbler
dyliżans dɨˈlʲiʒãw̃s
n czterokołowy, kryty pojazd konny przewozowy; stagecoach stage-coach
dym dɨ̃m
n produkty spalania zawieszone w powietrzu smoke
dymarka
n dawny piec służący do wytapiania żelaza z rud bloomery
dymek ˈdɨ̃mɛk
n (potocznie, potoczny) w komiksach, ilustrowanych historyjkach: miejsce, w którym zamieszczona jest wypowiedź bohatera, a także: treść tejże wypowiedzi speech balloon
dymisja dɨ̃ˈmʲisʲja
n zwolnienie kogoś ze stanowiska, złożenie z urzędu; rezygnacja (ustąpienie) z zajmowanego stanowiska dismissal
dymić ˈdɨ̃mʲiʨ̑
v wydzielać dym smoke fume
dymka ˈdɨ̃mka
n (rolnictwo, rolniczy) roczna, mała cebula zwyczajna (jadalna), zwykle przeznaczona do sadzenia, otrzymywana przez bardzo gęsty wysiew nasion scallion spring onion (włókiennictwo) rodzaj tkaniny bawełnianej, konopnej lub lnianej o splocie atłasowym, jednobarwnej (bielonej) lub pasiastej, stosowanej dawniej na bieliznę, podszewki i obicia; dimity
dymorfizm
n (biologia, biologiczny) występowanie dwóch różnych form w obrębie jednego gatunku pod względem wyglądu itp.; dimorphism
dymorfizm płciowy
n (biologia, biologiczny) zróżnicowanie w morfologii samicy i samca tego samego gatunku; sexual dimorphism
dymówka dɨ̃ˈmufka
n (zoologia, zoologiczny) Hirundo rustica, jaskółka o granatowo-czarnym upierzeniu, rdzawym czole i gardzieli i silnie rozwidlonym ogonie, zamieszkująca gniazda, które lepi wewnątrz budynków; barn swallow
dynamiczność ˌdɨ̃nãˈmʲiʧ̑nɔɕʨ̑
n cecha tego, co dynamiczne dynamicity
dynamiczny
adj ruchliwy, zmienny, żywiołowy dynamic
dynamika dɨ̃ˈnãmʲika
n (fizyka, fizyczny) dział mechaniki zajmujący się ruchem ciał materialnych pod działaniem sił; dynamics
dynamit dɨ̃ˈnãmʲit
n materiał wybuchowy otrzymywany z mieszanki nitrogliceryny i ziemi okrzemkowej; dynamite
dynamo dɨ̃ˈnãmɔ
n (elektryczność) prądnica, zwykle rowerowa dynamo
dynastia dɨ̃ˈnastʲja
n (przenośnie, przenośnia) rodzina w której z rodzica na dziecko przekazywane jest stanowisko w rodzinnym przedsiębiorstwie dynasty ród panujący sprawujący dziedziczną władzę w monarchii dynasty House
dynia ˈdɨ̃ɲa
n (kulinaria) duży, najczęściej żółty lub pomarańczowy owoc dyni (1.1) pumpkin (botanika, botaniczny) Cucurbita, roślina z rodziny dyniowatych; pumpkin
dyniowy dɨ̃ˈɲɔvɨ
adj (kulinaria) (spożywczy) dotyczący owocu dyni, związany z owocem dyni, zrobiony z owocu dyni, zawierający owoc dyni, przyrządzony z owocu dyni, z dodatkiem owocu dyni pumpkin mający kolor pomarańczowy, taki jak kolor owocu dyni zwyczajnej pumpkin
dynks dɨ̃ŋks
n (regionalizm, regionalny) przedmiot o nazwie, której mówiący nie potrafi określić thingy
dyplom ˈdɨplɔ̃m
n dokument stwierdzający czyjś tytuł naukowy bądź zawodowy diploma
dyplomacja
n (administracja) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) instytucje i personel zajmujący się pokojowymi stosunkami międzynarodowymi corps diplomatique diplomatic corps diplomatic service (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) sposób prowadzenia polityki międzynarodowej środkami pokojowymi diplomacy umiejętność osiągania celu w trudnych warunkach relacji, bez urażania innych diplomacy tact velvet glove
dyplomata ˌdɨplɔ̃ˈmata
n oficjalny przedstawiciel państwa wobec innego państwa diplomat diplomatist
dyplomatycznie
adv w myśl zasad dyplomacji, zgodnie z dyplomacją diplomatically
dyplomatyczny ˌdɨplɔ̃maˈtɨʧ̑nɨ
adj (przenośnie, przenośnia) wyrażony z taktem, pomyślnie dla obu stron diplomatic tactful związany z dyplomacją lub dyplomatą diplomatic
dyptyk ˈdɨptɨk
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) dwuczęściowy, dwuskrzydłowy ołtarz diptych (sztuka) dwuczęściowe malowidło lub płaskorzeźba diptych
dyrekcja
n (administracja) grupa osób zarządzających instytucją z dyrektorem na czele management administration (administracja) władze okręgu administracyjnego bezpośrednio zależnego od ministerstwa direction
dyrektor dɨˈrɛktɔr
n osoba zarządzająca jakąś instytucją director manager
dyrektywa
n wskazówka co do postępowania directive
dyrygent dɨˈrɨɡɛ̃nt
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) człowiek, który kieruje wykonaniem utworu przez zespół muzyczny; conductor
dyrygentura
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) sztuka dyrygowania conducting
dyrygować ˌdɨrɨˈɡɔvaʨ̑
v (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) kierować zespołem muzycznym, podczas wykonywania jakiegoś utworu conduct
dyschromia dɨsˈxrɔ̃mʲja
n (medycyna, medyczny) zaburzenie pigmentacji skóry dyschromia
dyscyplina ˌdɨsʦ̑ɨˈplʲĩna
n dział nauki, techniki itp. discipline rodzaj uprawianego sportu discipline rygorystyczne zasady postępowania discipline rigor rigour
dysertacja ˌdɨsɛrˈtaʦ̑ʲja
n rozprawa naukowa, zwykle pisana w celu otrzymania stopnia naukowego dissertation
dysfagia
n (medycyna, medyczny) zaburzenie połykania; dysphagia
dysfonia dɨsˈfɔ̃ɲja
n (medycyna, medyczny) zaburzenie głosu dysphonia
dysforia dɨsˈfɔrʲja
n zły nastrój występujący w zaburzeniach psychicznych, samopoczucie nacechowane drażliwością, skłonnością do agresji i czynów impulsywnych dysphoria
dysharmonia
n brak harmonii zestawionych elementów discrepancy disharmony inharmony
dyshonor
n ujma dla honoru dishonour dishonor ignominy
dysk dɨsk
n (informatyka, informatyczny) każdy nośnik danych w kształcie dysku (1.1) disk (sport, sportowy) przyrząd sportowy do rzucania na odległość w kształcie płaskiego, cienkiego koła; discus każdy przedmiot w kształcie dysku (1.1) disc płyta kompaktowa disc
dysk twardy ˈdɨsk ˈtfardɨ
n (informatyka, informatyczny) urządzenie będące jednym z rodzajów magnetycznego nośnika umożliwiającego przechowywanie danych; hard disk hard drive
dyskietka dɨsʲˈcɛtka
n (informatyka, informatyczny) przenośny nośnik magnetyczny o niewielkiej pojemności, umożliwiający zarówno odczyt jak i zapis danych; floppy disk diskette
dyskowy
adj związany z dyskiem disk
dyskrazyt
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał z grupy antymonków, antymonek srebra, srebrzystobiały, metaliczny minerał; dyscrasite
dyskrecja
n zdolność zachowywania tajemnic discretion
dyskretny dɨsˈkrɛtnɨ
adj (matematyka, matematyczny) przyjmujący wartości z przeliczalnego zbioru; discrete taki, który nie rzuca się w oczy unobtrusive zachowujący tajemnice i taktowny discreet
dyskryminacja ˌdɨskrɨ̃mʲĩˈnaʦ̑ʲja
n ograniczanie przywilejów, praw, a nawet prześladowanie części społeczności, zwykle na tle rasowym, etnicznym, religijnym lub kulturowym discrimination
dyskryminować
v prześladować poszczególne osoby lub grupy lub ograniczać ich prawa ze względu na rasę, narodowość, wyznanie, płeć itp. discriminate
dyskusja dɨsˈkusʲja
n jeden ze sposobów wymiany poglądów praktykowany przez dwoje lub więcej osób zainteresowanych danym tematem lub zjawiskiem; discussion
dyskusyjny ˌdɨskuˈsɨjnɨ
adj budzący dyskusje, spory disputable
dyskutować ˌdɨskuˈtɔvaʨ̑
v prowadzić dyskusję discuss
dysleksja dɨsˈlɛksʲja
n (medycyna, medyczny) (psychologia, psychologiczny) (edukacja, edukacyjny) (szkolnictwo, szkolny) specyficzne trudności w nauce czytania i pisania; dyslexia
dysmorfofobia
n (psychologia, psychologiczny) chorobliwe, lękowe przekonanie o własnej szpetocie; BDD body dysmorphic disorder dysmorphic syndrome dysmorphophobia
dysonans dɨˈsɔ̃nãw̃s
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dźwięki zagrane razem lub po sobie, lecz nie dające wrażenia harmonijnego współbrzmienia dissonance (przenośnie, przenośnia) brak zgodności, rozbieżność dissonance
dyspareunia
n (medycyna, medyczny) (seksuologia, seksuologiczny) dysfunkcja seksualna polegająca na odczuwaniu bólu podczas stosunku płciowego; dyspareunia
dyspensa dɨsˈpɛ̃w̃sa
n (kościelny) zwolnienie od przepisów prawa kościelnego; dispensation
dysponować ˌdɨspɔ̃ˈnɔvaʨ̑
v mieć możliwość użycia czegoś have wydawać polecenie wykonania lub dostarczenia czegoś administer
dyspozycja
n polecenie wykonania czegoś disposition disposure
dyspozycyjny ˌdɨspɔzɨˈʦ̑ɨjnɨ
adj taki, którym można swobodnie dysponować, rozporządzalny disposable
dyspozytornia ˌdɨspɔzɨˈtɔrʲɲa
n pomieszczenie, z którego kieruje się ruchem wszelkiego rodzaju pojazdów dispatcher's office
dysproporcja
n zakłócenie, brak proporcji disproportion
dysproz ˈdɨsprɔs
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Dy i liczbie atomowej 66; dysprosium
dysputa dɨsˈputa
n dyskusja na poważny temat disputation
dystans ˈdɨstãw̃s
n odległość np. między dwoma punktami, przedmiotami, miejscowościami distance
dystocja barkowa
n (medycyna, medyczny) komplikacja położnicza, w której po wyłonieniu się główki płodu dalszy poród jest utrudniony poprzez zahaczenie się barku płodu za łuk łonowy; shoulder dystocia
dystopia dɨsˈtɔpʲja
n (literacko) (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) (sztuka) utwór fabularny z dziedziny literatury fantastyczno-naukowej, przedstawiający czarną wizję przyszłości; dystopia wizja rzeczywistości przedstawiona w (1.1) dystopia
dystopijny
adj związany z dystopią, dotyczący dystopii dystopian dystopic
dystroficzny
adj dotyczący dystrofii dystrophic
dystrykt ˈdɨstrɨkt
n nazwa okręgu administracyjnego bądź sądowego w kraju lub mieście district
dystymia
n (medycyna, medyczny) (psychologia, psychologiczny) typ depresji charakteryzujący się przewlekłym (trwającym minimum 2 lata lub dłużej) obniżeniem nastroju o przebiegu łagodniejszym niż w przypadku depresji endogennej; dysthymia
dysydent dɨˈsɨdɛ̃nt
n (historia, historyczny, historycznie) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) odstępca od dogmatów kościelnych, w dawnej Polsce ktoś wyznający religię chrześcijańską inną niż katolicyzm, szczególnie protestant; dissenter religious dissident (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) osoba występująca przeciwko władzy i z tego powodu represjonowana; dissident dissenter nonconformist osoba, która odsunęła się od grupy, do której należała nonconformist
dysza ˈdɨʃa
n (technologia, technika, techniczny) część przewodu, w której zwiększa się energia kinetyczna płynu nozzle
dyszel ˈdɨʃɛl
n drąg łączący przednią część wozu, sań, bryczki itp. z zaprzęgiem konnym lub ciągnikiem; shaft thill
dyszkant
n wysoki głos chłopięcy treble
dywagacja ˌdɨvaˈɡaʦ̑ʲja
n rozwlekłe rozważanie nie na temat divagation
dywagować ˌdɨvaˈɡɔvaʨ̑
v rozwlekle odchodzić od tematu digress divagate
dywan ˈdɨvãn
n gruba, wzorzysta tkanina, przeznaczona do przykrycia podłogi; carpet rug
dywanik dɨˈvãɲik
n mały kawałek dywanu, najczęściej do położenia w łazience lub obok łóżka area rug
dywergencja ˌdɨvɛrˈɡɛ̃nʦ̑ʲja
n (matematyka, matematyczny) operator określający dla danego pola wektorowego pole skalarne, na podstawie którego można określić źródła i ujścia pola; divergence powstawanie rozbieżności divergence rozbieżność, różnorodność divergence
dywersja
n (wojskowość, wojskowy) tajne działania prowadzone by osłabić nieprzyjaciela diversion
dywersyfikacja ˌdɨvɛrsɨfʲiˈkaʦ̑ʲja
n różnicowanie asortymentu produkcji lub usług w celu zmniejszenia ryzyka w prowadzeniu działalności gospodarczej; diversification
dywidenda ˌdɨvʲiˈdɛ̃nda
n (ekonomia, ekonomiczny) część rocznego zysku netto spółki akcyjnej dzielona między akcjonariuszy proporcjonalnie do liczby posiadanych przez nich akcji; dividend
dywiz ˈdɨvʲis
n (drukarstwo, drukarski) znak graficzny w postaci krótkiej poziomej kreski biegnącej na wysokości średniej linii pisma lub nieco poniżej tej linii; stosowany przy dzieleniu wyrazu między wierszami oraz przy łączeniu wyrazów wieloczłonowych; hyphen
dyzenteria
n (medycyna, medyczny) ostra choroba zakaźna jelit, (zobacz) czerwonka dysentery
dyżur ˈdɨʒur
n pełnienie obowiązków społecznych lub zawodowych w przedziale czasu, na określonych warunkach duty
dzban ʣ̑bãn
n naczynie użytkowe lub dekoracyjne zwykle zwężone u góry, często z jednym uchem; jug
dzeta ˈʣ̑ɛta
n nazwa szóstej litery alfabetu greckiego, ζ; zeta
dziabka
n (regionalizm poznański) motyka hoe
dziad ʥ̑at
n (przestarzałe, przestarzały) (podniośle) dziadek grandfather (pogardliwie) staruch, starszy człowiek bungler duffer old man (pogardliwie) żebrak, biedak; (zobacz) też dziad w Encyklopedii staropolskiej beggar
dziadek ˈʥ̑adɛk
n ojciec ojca grandfather grandpa granddad ojciec matki grandfather grandpa granddad
dziadek do orzechów ˈʥ̑adɛɡ ˌdɔ‿ːˈʒɛxuf
n ręczne narzędzie kuchenne, służące do rozłupywania skorup orzechów; nutcracker
dziadkowie ʥ̑atˈkɔvʲjɛ
n (potocznie, potoczny) rodzice rodziców; babcia i dziadek grandparents
dziadostwo
n (potocznie, potoczny) grupa żebraków beggary
dziać ʥ̑äʨ̑
v odbywać się, mieć miejsce, zdarzać się happen
dział ʥ̑aw
n część czasopisma, wystawy, sklepu poświęcona określonym zagadnieniom section część instytucji section dziedzina, np. nauki, gospodarki itp. section
działacz ˈʥ̑awaʧ̑
n osoba aktywna w określonej dziedzinie życia publicznego activist
działalność ʥ̑aˈwalnɔɕʨ̑
n zorganizowany zespół działań, aktywności podjętych w określonym celu i mających jasno określony zakres activity operation
działanie ʥ̑aˈwãɲɛ
n (matematyka, matematyczny) funkcja, na ogół dwuargumentowa; operation zespół ruchów i czynności zmierzających do czegoś, wykonywanie czynności w określonym celu, aktywne dążenie do zmiany czegoś activity
działać ˈʥ̑awaʨ̑
v aktywnie uczestniczyć, pracować act work operate function be in operation
działać jak płachta na byka ˈʥ̑awaʨ̑ ˈjak ˈpwaxta na‿ˈbɨka
v wyjątkowo kogoś drażnić, denerwować, złościć be like a red rag to a bull
działka ˈʥ̑awka
n wyznaczony obszar ziemi przeznaczony pod zabudowę lub uprawę lot plot allotment
działo ˈʥ̑awɔ
n (wojskowość, wojskowy) broń palna kalibru co najmniej 20 mm; gun cannon
dzicz ʥ̑iʧ̑
n odludne, nieuprawiane miejsce wilderness
dziczyzna ʥ̑iˈʧ̑ɨzna
n (spożywczy) mięso z ubitej zwierzyny łownej venison
dzidzia-piernik ˌʥ̑iʥ̑a‿ˈpʲjɛrʲɲik
n (środowiskowy) (obraźliwie) lub (żartobliwie) dojrzała kobieta ubierająca się i zachowująca jak nastolatka mutton dressed as lamb
dzidziuś ˈʥ̑iʥ̑üɕ
n (pieszczotliwie, pieszczotliwy) małe dziecko baby
dziecinada ˌʥ̑ɛ̇ʨ̑ĩˈnada
n (potocznie, potoczny) sprawa niepoważna, błaha, prosta childishness puerility
dziecinny ʥ̑ɛ̇ˈʨ̑ĩnːɨ
adj właściwy dziecku, taki jak u dziecka childish childlike zachowujący się jak dziecko childish infantile puerile
dzieciobójstwo ˌʥ̑ɛ̇ʨ̑ɔˈbujstfɔ
n (książkowy) zabójstwo dziecka, najczęściej własnego; infanticide
dziecięcy ʥ̑ɛ̇ˈʨ̑ɛ̃nʦ̑ɨ
adj przeznaczony dla dziecka, należący do dziecka, właściwy dziecku childish
dzieciństwo ʥ̑ɛ̇ˈʨ̑ĩj̃stfɔ
n okres rozwoju w życiu człowieka poprzedzający dojrzewanie i okres młodzieńczy; childhood
dziecko ˈʥ̑ɛʦ̑kɔ
n potomek niezależnie od wieku: syn lub córka w odniesieniu do swoich rodziców biologicznych lub przybranych; child kid istota ludzka w okresie wzrostu i dojrzewania, umownie do 18 roku życia; child kid
dziedzic ˈʥ̑ɛ̇ʥ̑iʦ̑
n osoba, która coś po kimś przejmuje heir inheritor
dziedzictwo
n dobra zachowane dla następnych pokoleń heritage inheritance legacy patrimony majątek przejęty po kimś heirdom heirloom heirship hereditament inheritance legacy prawo przekazywania czegoś devolution inheritance
dziedziczenie ˌʥ̑ɛ̇ʥ̑iˈʧ̑ɛ̃ɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: dziedziczyć heredity inheritance succession
dziedziczny
adj (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) otrzymywany w spadku hereditable heritable patrimonial przekazywany przez przodków lub przejęty od nich hereditary inheritable inherited
dziedziczyć ʥ̑ɛ̇ˈʥ̑iʧ̑ɨʨ̑
v otrzymywać majątek (spadek) lub tytuł szlachecki po czyjejś śmierci inherit come into być uprawnionym do takiego otrzymania inherit come into o potomstwie organizmów żywych: przejmować cechy przodka inherit come into
dziedzina ʥ̑ɛ̇ˈʥ̑ĩna
n (matematyka, matematyczny) zbiór wszystkich możliwych argumentów danej funkcji; domain sfera czyjejś aktywności field sphere
dziedziniec ʥ̑ɛ̇ˈʥ̑ĩɲɛʦ̑
n wydzielona, niezadaszona przestrzeń w budynku lub zespole budynków; bailey
dziegieć ˈʥ̑ɛ̇ɟɛ̇ʨ̑
n ciemnobrunatna, gęsta ciecz otrzymywana w procesie suchej destylacji drewna o intensywnym zapachu, mająca właściwości grzybobójcze i antyseptyczne, dawniej używana także do impregnacji płótna i skóry, uszczelniania beczek, itp.; pine tar
dzieje ˈʥ̑ɛ̇jɛ
n ogół zdarzeń, które wydarzyły się dawniej history
dziekan
n (dawniej, dawny) (kościelny) stopień duchowieństwa Wojska Polskiego dean (kościelny) prezbiter kierujący dekanatem, wikariusz rejonowy; dean (kościelny) przewodniczący kolegium kardynałów; dean (szkolnictwo, szkolny) kierownik wydziału uczelni; dean najstarszy rangą i stażem przedstawiciel korpusu dyplomatycznego dean (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) przewodniczący rady adwokackiej president
dzielenie ʥ̑ɛˈlɛ̃ɲɛ
n (matematyka, matematyczny) działanie arytmetyczne, odwrotne do mnożenia; division
dzielić ˈʥ̑ɛlʲiʨ̑
v (matematyka, matematyczny) wyznaczać iloraz, stosunek dwóch wielkości, funkcji itp.; divide dokonywać podziału, wyróżniać części jednej całości divide separate split distribute mieć z czymś / kimś coś wspólnego share participate
dzielić skórę na niedźwiedziu ˈʥ̑ɛlʲiʨ̑ ˈskurɛ ˌna‿ɲɛ̇ˈʥ̑vʲjɛ̇ʥ̑u
v przedwcześnie cieszyć się z osiągnięcia planowanych korzyści count one's chickens before they're hatched
dzielna
n (matematyka, matematyczny) liczba dzielona; pierwsza z dwóch liczb na których wykonywa się nieprzemienne działanie dzielenia, w zapisie ułamkowym odpowiada jej licznik dividend
dzielnica ʥ̑ɛlʲˈɲiʦ̑a
n wydzielona, zwyczajowo lub administracyjnie, część dużego miasta; quarter neighbourhood borough neighborhood
dzielnica cudów
n (przenośnie, przenośnia) miejskie skupisko biedoty i marginesu społecznego Hell’s Kitchen
dzielnica czerwonych latarni
n dzielnica, w której świadczone są usługi erotyczne; red-light district
dzielnie
adv odznaczając się odwagą bravely wykazując sporą sprawność competently
dzielnik ˈʥ̑ɛlʲɲik
n liczba, przez którą dzielimy inną liczbę divisor
dzielność
n cnota bycia śmiałym i walecznym bravery heart intrepidity prowess valour valor umiejętność radzenia sobie w każdej sytuacji grittiness
dzielny ˈʥ̑ɛlnɨ
adj nie poddający się przeciwnościom brave stalwart
dziennie ˈʥ̑ɛ̇̃ɲːɛ
adv w ciągu dnia; dotyczy ilości czegoś a day daily
dziennik ˈʥ̑ɛ̇̃ɲːik
n (drukarstwo, drukarski) gazeta wydawana codziennie daily newspaper (szkolnictwo, szkolny) zeszyt, w którym przechowuje się oceny i listy obecności uczniów class register
dziennik elektroniczny
n (edukacja, edukacyjny) serwis internetowy służący do rejestracji przebiegu nauczania oraz komunikowania się z uczniami i rodzicami electronic grade book
dziennik okrętowy
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) podstawowy dokument załogi statku odtwarzający przebieg rejsu; log logbook ship's logs
dziennik pokładowy
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) (lotnictwo, lotniczy) podstawowy dokument załogi statku odtwarzający przebieg lotu; logbook
dziennikarski
adj związany z dziennikarstwem, dotyczący dziennikarstwa journalistic
dziennikarstwo ˌʥ̑ɛ̇̃ɲːiˈkarstfɔ
n zajęcie dziennikarzy i dziennikarek journalism
dziennikarz ʥ̑ɛ̇̃ɲˈːikaʃ
n osoba przygotowująca informacje do prasy, radia, telewizji, Internetu, itp.; journalist
dzienny ˈʥ̑ɛ̃nːɨ
adj dotyczący dnia jako całej doby; mający miejsce w ciągu całego dnia daily dotyczący dnia jako części doby; mający miejsce w dzień; żyjący w dzień; pracujący w dzień; przeznaczony do użycia w dzień diurnal
dzierlatka ʥ̑ɛrˈlatka
n (ornitologia, ornitologiczny) mały ptak z rodziny skowronków, ze szczeciniastym czubem na głowie, ubarwiony na brązowo; crested lark
dzierzba ˈʥ̑ɛʒba
n (ornitologia, ornitologiczny) barwny ptak nabijający swoje pożywienie na cierń lub ostrą gałąź; shrike
dzierżawa
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) (ekonomia, ekonomiczny) użytkowanie czyjejś rzeczy lub prawa majątkowego przez określony czas w zamian za ustaloną umową opłatę holding landholding lease rental tenancy
dziesiąta
n godzina 10 przed południem ten o'clock
dziesiątkować ˌʥ̑ɛ̇ɕɔ̃ntˈkɔvaʨ̑
v (książkowy) bić, zabijać, rozstrzeliwać, karać co dziesiątą osobę decimate
dziesiątkowy
adj związany z liczbą dziesięć, dotyczący liczby dziesięć decimal
dziesięcina
n (historia, historyczny, historycznie) obecnie (rzadki, rzadko używany) podatek na rzecz instytucji kościelnych, wynoszący dziesiątą część dochodów; tithe
dziesięciobój
n (sport, sportowy) dyscyplina sportowa w której współzawodniczy się w dziesięciu różnych konkurencjach, a zwycięża ten kto łącznie zdobędzie najwięcej punktów; decathlon
dziesięciokrotnie ˌʥ̑ɛ̇ɕɛ̇̃ɲʨ̑ɔˈkrɔtʲɲɛ
adv dziesięć razy tenfold
dziesięciokąt
n (geometria) wielokąt o dziesięciu bokach (kątach wewnętrznych) decagon
dziesięciolecie ˌʥ̑ɛ̇ɕɛ̇̃ɲʨ̑ɔˈlɛʨ̑ɛ
n okres dziesięciu lat decade
dziesięcioraki ˌʥ̑ɛ̇ɕɛ̇̃ɲʨ̑ɔˈraci
numeral dotyczący dziesięciu typów, rodzajów of ten way kind type tenfold
dziesięciorako ˌʥ̑ɛ̇ɕɛ̇̃ɲʨ̑ɔˈrakɔ
adv (przysłówek) od przymiotnika → dziesięcioraki in ten way kind type
dziesięciościan
n (geometria) wielościan o dziesieciu ścianach decahedron
dziesiętny ʥ̑ɛ̇ˈɕɛ̃ntnɨ
adj mający za podstawę swego układu lub konstrukcji liczbę 10 decimal denary
dziewanna ʥ̑ɛˈvãnːa
n (botanika, botaniczny) Verbascum liczący około 360 gatunków rodzaj roślin z rodziny trędownikowatych; mullein
dziewczyna ʥ̑ɛfˈʧ̑ɨ̃na
n (potocznie, potoczny) młoda, niezamężna kobieta girl (przestarzałe, przestarzały) żeńska pomoc domowa maid partnerka, nieformalna narzeczona girlfriend girl
dziewczynka ʥ̑ɛfˈʧ̑ɨ̃nka
n dziecko płci żeńskiej girl
dziewczęcy ʥ̑ɛfˈʧ̑ɛ̃nʦ̑ɨ
adj dotyczący dziewczyny, taki, jak u dziewczyny/dziewczynki girlish maiden
dziewica ʥ̑ɛˈvʲiʦ̑a
n osoba płci żeńskiej, która nie straciła dziewictwa; kobieta przed pierwszym stosunkiem seksualnym virgin maiden cherry
dziewictwo
n (fizjologia, fizjologiczny) stan kobiety do chwili pierwszego stosunku płciowego; bycie dziewicą virginity
dziewiczy
adj właściwy dziewicy lub dziewictwu virginal
dziewięcioraki ˌʥ̑ɛvʲjɛ̇̃ɲʨ̑ɔˈraci
numeral dotyczący dziewięciu typów, rodzajów ninefold of nine way kind type
dziewięciorako ˌʥ̑ɛvʲjɛ̇̃ɲʨ̑ɔˈrakɔ
adv (przysłówek) od przymiotnika → dziewięcioraki in nine way kind type
dziewięciościan
n (geometria) wielościan o dziewięciu ścianach; enneahedron nonahedron
dziewiętnastościan
n (geometria) wielościan o dziewiętnastu ścianach enneadecahedron enneakaidecahedron
dzieło ˈʥ̑ɛwɔ
n efekt pracy twórczej work
dzieło sztuki ˈʥ̑ɛwɔ ˈʃtuci
n (sztuka) wytwór działalności artystycznej mający specjalną wartość artystyczną work of art
dzień ʥ̑ɛ̇̃ɲ
n okres od świtu do zmierzchu daytime day okres pomiędzy dwiema kolejnymi północami; doba day
dzień dobry ˈʥ̑ɛɲ ˈdɔbrɨ
interjection zwrot używany, kiedy chcemy życzyć dobrego dnia; uprzejme powitanie stosowane do zmierzchu good morning good afternoon
dzień trzech wiedźm ˈʥ̑ɛ̇̃ɲ ˈṭʃɛγ ˈvʲjɛ̇ʨ̑m̥
n (ekonomia, ekonomiczny) dzień, w którym wygasają kontrakty terminowe i na giełdach notuje się wysoką zmienność, zwłaszcza w ostatniej godzinie notowań; triple witching day
dzień wypłaty
n stały dzień tygodnia lub miesiąca, w którym pracownicy otrzymują wynagrodzenie payday
dzik ʥ̑ik
n (zoologia, zoologiczny) gatunek ssaka z rzędu parzystokopytnych; boar wild boar
dzika karta
n (sport, sportowy) dopuszczenie do zawodów, zwykle rangi mistrzowskiej, drużyny lub zawodnika niespełniającego formalnych warunków uczestnictwa; wildcard
dzika róża ˈʥ̑ika ˈruʒa
n (botanika, botaniczny) ogólna nazwa wszystkich gatunków róż występujących dziko; wild rose
dziki ˈʥ̑ici
adj nieudomowiony, żyjący w naturalnych warunkach wild savage fierce
dziko ˈʥ̑ikɔ
adv w sposób dziki savagely wildly
dzikość
n cecha tego, co jest dzikie, nieokiełznane, nieoswojone wildness
dzikus ˈʥ̑ikus
n osobnik niecywilizowany barbarian loner savage wild man
dziobak ˈʥ̑ɔbak
n (zoologia, zoologiczny) Ornithorhynchidae, stekowiec z rodziny dziobakowatych; platypus
dzioborożce
n (systematyka) (ornitologia, ornitologiczny) Bucerotidae, rodzina ptaków z rzędu dzioborożcowych; hornbills
dzioborożec ˌʥ̑ɔbɔˈrɔʒɛʦ̑
n (ornitologia, ornitologiczny) ptak posiadający duży dziób z rogowymi naroślami; hornbill
dzioboróg abisyński
n (ornitologia, ornitologiczny) Bucorvus abyssinicus, gatunek ptaka z rodziny dzioborożców występujący w Afryce; Abyssinian ground hornbill Abyssinian ground-hornbill
dziryt ˈʥ̑irɨt
n rodzaj broni drzewcowej, odmiana włóczni znana od czasów prehistorycznych; dart javelin
dzisiaj ˈʥ̑iɕäj
adv cały dzień, który jest w tej chwili, dziś today to-day
dzisiejszy ʥ̑iˈɕɛ̇jʃɨ
adj taki, który wydarzył się dziś today's
dziupla ˈʥ̑upla
n otwór, pusta komora wewnątrz pnia lub gałęzi drzewa; tree hollow
dziura ˈʥ̑ura
n (potocznie, potoczny) ubytek w zębie cavity otwór powstały wskutek uszkodzenia hole (fizyka, fizyczny) (zobacz) dziura elektronowa hole
dziura ozonowa ˈʥ̑ura ˌɔzɔ̃ˈnɔva
n (meteorologia, meteorologiczny) zjawisko spadku stężenia ozonu w stratosferze Ziemi; ozone depletion
dziurkacz biurowy ˈʥ̑urkaʧ̑
n (biurowość, biurowy) przyrząd do robienia dziurek na brzegach kartek, które mają być przechowywane w skoroszytach lub segregatorach; hole punch punch office punch
dziwactwo
n czyjeś dziwaczne przyzwyczajenie foible peculiarity
dziwaczeć
v stawać się dziwakiem, człowiekiem o nietypowych, dziwnych przyzwyczajeniach become eccentric queer
dziwaczność
n cecha tego, co dziwaczne, osobliwe oddity queerness
dziwaczny ʥ̑iˈvaʧ̑nɨ
adj cechujący się osobliwością, śmiesznością, nietypowością weird
dziwić
v powodować odczucie zdumienia surprise odczuwać lub okazywać brak rozumienia czegoś lub zdumienie be surprised marvel
dziwka ˈʥ̑ifka
n (wulgarnie, wulgaryzm) prostytutka whore slut bitch hoe
dziwkarz ˈʥ̑ifkaʃ
n (pospolicie) mężczyzna korzystający z usług prostytutek, także: mężczyzna często zmieniającym partnerki seksualne rake
dziwnie ˈʥ̑ivʲɲɛ
adv w nietypowy, osobliwy, często niezrozumiały sposób oddly strangely
dziwny ˈʥ̑ivnɨ
adj charakteryzujący się czymś niezrozumiałym strange weird bizarre
dziób ʥ̑up
n (potocznie, potoczny) (przenośnie, przenośnia) twarz lub usta kisser (zoologia, zoologiczny) rogowe zakończenie głowy u ptaków oraz niektórych innych zwierząt służące najczęściej do chwytania pokarmów; beak bill przednia część kadłuba samolotu; nose przednia część kadłuba statku; bow prow zwykle w lm ślad na skórze po przebytej ospie pockmark
dzióbek
n (przenośnie, przenośnia) usta, zwłaszcza ściśnięte duckface wylot czajnika, czajniczka lub innego naczynia spout
dziąsło ˈʥ̑ɔ̃w̃swɔ
n (anatomia, anatomiczny) zgrubiała tkanka osłaniająca zęby; gum gingiva
dziąsłowy
adj (anatomia, anatomiczny) (stomatologia, stomatologiczny) odnoszący się do dziąsła gingival (językoznawstwo, językoznawczy) taki, którego głównym miejscem artykulacji są dziąsła alveolar
dzięcioł ˈʥ̑ɛ̇̃ɲʨ̑ɔw
n (ornitologia, ornitologiczny) ptak z podrodziny dzięciołów, Picinae woodpecker pecker
dzięcioł białogrzbiety ˈʥ̑ɛ̇̃ɲʨ̑ɔw ˌbʲjawɔˈɡʒbʲjɛtɨ
n (ornitologia, ornitologiczny) Dendrocopos leucotos, gatunek średniej wielkości dzięcioła, jeden z pięciu gatunków z rodzaju Dendrocopos występujących w Polsce; white-backed woodpecker
dzięcioł czarny ˈʥ̑ɛ̇̃ɲʨ̑ɔw ˈʧ̑arnɨ
n (ornitologia, ornitologiczny) Dryocopus martius, największy gatunek dzięcioła, występujący w Polsce; black woodpecker
dzięcioł duży ˈʥ̑ɛ̇̃ɲʨ̑ɔw ˈduʒɨ
n (ornitologia, ornitologiczny) Dendrocopos major, pospolity gatunek dzięcioła; great spotted woodpecker
dzięcioł trójpalczasty ˈʥ̑ɛ̇̃ɲʨ̑ɔw ˌtrujpalˈʧ̑astɨ
n (ornitologia, ornitologiczny) Picoides tridactylus, gatunek średniej wielkości dzięcioła gnieżdżący się w północno-wschodniej części Europy oraz w górskich lasach Europy Środkowej; three-toed woodpecker
dzięcioł zielony ˈʥ̑ɛ̇̃ɲʨ̑ɔwʲ ʑɛˈlɔ̃nɨ
n (ornitologia, ornitologiczny) Picus viridis, gatunek dzięcioła, występujący pospolicie w Polsce; green woodpecker
dzięciołek ʥ̑ɛ̇̃ɲˈʨ̑ɔwɛk
n (ornitologia, ornitologiczny) Dendrocopos minor, najmniejszy gatunek dzięcioła występujący w Polsce; lesser spotted woodpecker
dzięgiel ˈʥ̑ɛ̃ŋʲɟɛl
n (botanika, botaniczny) Angelica L. rodzaj bylin z rodziny selerowatych; Angelica (botanika, botaniczny) roślina z rodzaju (1.1) angelica
dzięki ˈʥ̑ɛ̃ŋʲci
interjection (potocznie, potoczny) dziękuję, dziękujemy thanks
dzięki ˈʥ̑ɛ̃ŋʲci
n wzniośle: podziękowanie thanks
dzięki ˈʥ̑ɛ̃ŋʲci
preposition …służący do powiedzenia, że dana czynność odbywa się z niezbędną pomocą osoby, rzeczy itp., opisanych przez wyrażenie za przyimkiem thanks to
dziękować ʥ̑ɛ̃ŋˈkɔvaʨ̑
v składać podziękowanie thank
dziękuję ʥ̑ɛ̃ŋˈkujɛ
…wyrażający wdzięczność thank you thanks
dziękuję bardzo ʥ̑ɛ̃ŋˈkujɛ ˈbarʣ̑ɔ
…wyrażający wdzięczność thank you very much
dzwon ʣ̑vɔ̃n
n duży metalowy przedmiot, który uderzany wydaje dźwięk; bell
dzwonek ˈʣ̑vɔ̃nɛk
n urządzenie sygnalizacyjne, często elektryczne, np. przy drzwiach wejściowych, w szkole, teatrze, przy rowerze bell
dzwonek rowerowy ˈʣ̑vɔ̃nɛk ˌrɔvɛˈrɔvɨ
n mechaniczny sygnalizator dźwiękowy przy rowerze; bicycle bell
dzwoniec ˈʣ̑vɔ̃ɲɛʦ̑
n (ornitologia, ornitologiczny) oliwkowozielony ptak wielkości wróbla; greenfinch
dzwonić ˈʣ̑vɔ̃ɲiʨ̑
v (potocznie, potoczny) telefonować, próbować nawiązać połączenie telefoniczne call ring o dzwonie, dzwonku, telefonie: wydawać dźwięk ring wywoływać dźwięk za pomocą dzwonu lub dzwonka ring clink jangle
dzwonki ˈʣ̑vɔ̃ŋʲci
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) instrument muzyczny, w którym dźwięk wydobywa się przez uderzanie pałeczkami w metalowe płytki; glockenspiels
dzwonko ˈʣ̑vɔ̃nkɔ
n (kulinaria) (rybołówstwo, rybacki) kawałek wypatroszonej ryby pokrojonej w poprzek slice
dzwonnica ˌʣ̑vɔ̃nˈɲiʦ̑a
n (architektura, architektoniczny) część budynku (najczęściej wieża) lub osobna budowla, konstrukcja przeznaczone do zawieszania dzwonów; bell tower belfry
dzwony ˈʣ̑vɔ̃nɨ
n (potocznie, potoczny) spodnie rozszerzone poniżej kolan bell-bottoms
dzwony rurowe ˈʣ̑vɔ̃nɨ ruˈrɔvɛ
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) kilka metalowych rur zawieszonych na wspólnej ramie wydających dźwięk po uderzeniu młotkiem; tubular bells
démodé
adj niemodny démodé
détente
n (historia, historyczny, historycznie) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) odprężenie w zimnowojennych stosunkach między mocarstwami; détente
dół duw
n dziura wykopana w ziemi hole najniższa część czegoś, np. budynku, obrazu, krajobrazu, terenu bottom
dąb dɔ̃mp
n (dendrologia, drzewoznawstwo, dendrologiczny, drzewoznawczy) Quercus L., rodzaj roślin drzewiastych lub krzewiastych z rodziny bukowatych; oak oak tree
dąb korkowy ˈdɔ̃mp kɔrˈkɔvɨ
n (dendrologia, drzewoznawstwo, dendrologiczny, drzewoznawczy) Quercus suber L., gatunek z rodzaju dębów, wiecznie zielone drzewo strefy śródziemnomorskiej, z którego kory wytwarza się korek; cork oak
dąb ostrolistny
n (dendrologia, drzewoznawstwo, dendrologiczny, drzewoznawczy) Quercus ilex L., gatunek drzewa z rodziny bukowatych, pochodzący z obszaru śródziemnomorskiego; evergreen oak holly oak holm oak
dąć dɔ̃ɲʨ̑
v wiać z dużą siłą blow dmuchając w instrument muzyczny, wydobywać z niego dźwięki puff
dążenie dɔ̃w̃ˈʒɛ̃ɲɛ
n (książkowy) chęć realizacji jakiegoś zamiaru, pragnienia aspiration pursuance pursuit strive
dążyć ˈdɔ̃w̃ʒɨʨ̑
v działać w kierunku realizacji danego celu aspire
dętka ˈdɛ̃ntka
n (motoryzacja) gumowy torus wypełniony powietrzem, znajdujący się wewnątrz opony; tube wypełniony powietrzem balon wewnątrz piłki bladder
dławigad afrykański dwaˈvʲiɡat ˌafrɨˈkãj̃sʲci
n (ornitologia, ornitologiczny) Mycteria ibis, gatunek ptaka z rodziny bocianowatych; Yellow-billed Stork
dławigad amerykański dwaˈvʲiɡat ˌãmɛrɨˈkãj̃sʲci
n (ornitologia, ornitologiczny) Mycteria americana, gatunek ptaka z rodziny bocianowatych; wood ibis wood stork
dławigad indyjski dwaˈvʲiɡat ĩnˈdɨjsʲci
n (ornitologia, ornitologiczny) Mycteria leucocephala, gatunek ptaka z rodziny bocianowatych; painted stork
dławigad malajski dwaˈvʲiɡat maˈlajsʲci
n (ornitologia, ornitologiczny) Mycteria cinerea, gatunek ptaka z rodziny bocianowatych; Milky Stork
dławić
v tłumić lub likwidować coś quash stifle
dłoniasty
adj mający kształt dłoni o rozpostartych palcach palmate
dłoń dwɔ̃ɲ
n (anatomia, anatomiczny) powierzchnia ręki pozbawiona owłosienia i mająca linie papilarne; palm
dług dwuk
n to, co zostało do oddania lub zapłacenia po wzięciu pożyczki lub na podstawie innej umowy; loan
długa pozycja ˈdwuɡa pɔˈzɨʦ̑ʲja
n (ekonomia, ekonomiczny) kupno instrumentu pochodnego; long position
długi ˈdwuɟi
adj mający znaczny wymiar podłużny (długość) long trwający znaczny czas long (potocznie, potoczny) używany przy określaniu długości lub czasu, jw. long (żartobliwie) o człowieku: wysoki long
długo ˈdwuɡɔ
adv przez, na znaczny czas long
długobrody
adj mający długą brodę long-bearded
długonogi ˌdwuɡɔ̃ˈnɔɟi
adj mający długie nogi leggy long-legged
długopis dwuˈɡɔpʲis
n narzędzie do pisania, w którym pisze się wymiennymi wkładami z atramentem lub żelem pen ballpen ballpoint pen
długoszpon
n (ornitologia, ornitologiczny) ptak z rodziny Jacanidae; jacana
długoszyi
adj mający długą szyję long-necked longicollous
długowieczny
adj długo żyjący lub mający długo żyć, długo trwający long-lived longevous
długość ˈdwuɡɔɕʨ̑
n (fizyka, fizyczny) miara odległości między dwoma punktami liczona w linii prostej albo po krzywej; length (fizyka, fizyczny) o fali: najmniejsza odległość między dwoma punktami o tej samej fazie drgań; duration
długość fali ˈdwuɡɔɕʨ̑ ˈfalʲi
n (fizyka, fizyczny) odległość między dwoma kolejnymi punktami będącymi w tej samej fazie drgań; wavelength
dłuto ˈdwutɔ
n (technologia, technika, techniczny) metalowe narzędzie, złożone z uchwytu i ostrza, używane m.in. do ręcznej obróbki rzeźbiarskiej, wykonywania otworów, zagłębień, rzeźbienia, przecinania i wygładzania; chisel
dłutownica ˌdwutɔvʲˈɲiʦ̑a
n (maszynoznawstwo) strugarka pionowa, służąca do obróbki kół zębatych i otworów wielokątnych, rowków wpustowych (i tym podobne, i temu podobne); slotter
dłużnik ˈdwuʒʲɲik
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) osoba lub instytucja zobowiązana do zwrotu długu (w formie pieniężnej lub rzeczowej) wierzycielowi; debtor
dźgać ʥ̑ɡaʨ̑
v uderzać lub pchać czymś spiczastym i/lub ostrym stab
dźinizm ˈʥ̑ĩɲism̥
n (filozofia, filozoficzny) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) nonteistyczny system filozoficzny i religijny powstały w Indiach w VII-VI wieku p.n.e.; Jainism
dźwig ʥ̑vʲik
n maszyna służąca do przenoszenia ładunku w pionie lub w poziomie crane lift
dźwignia ˈʥ̑vʲiɟɲa
n (ekonomia, ekonomiczny) (bankowość, bankowy) finansowy instrument pochodny polegający na zwielokrotnieniu efektów zmian kursu instrumentu bazowego za pomocą niskiego depozytu, stanowiącego tylko część inwestowanej sumy leverage (ekonomia, ekonomiczny) instrument finansowy polegający na zwiększeniu zadłużenia w celu podniesienia zyskowności inwestycji; dzięki wykorzystaniu kapitału obcego, po jego spłaceniu wraz z kosztami, zwiększa się całkowity zysk, mimo pozostawienia wkładu własnego na niezmienionym poziomie leverage (technologia, technika, techniczny) przełącznik zrealizowany za pomocą dającego się przesuwać drążka lever
dźwięczeć
v wydawać dźwięk resound ring
dźwięczny
adj (językoznawstwo, językoznawczy) wymawiany przy zsuniętych i drgających więzadłach głosowych voiced sonant o mocnym, harmonijnym, czystym brzmieniu sonorous resonant ringing tinkly vibrant vocal
dźwięk ʥ̑vʲjɛ̃ŋk
n fala akustyczna odbierana przez słuch człowieka; sound
dźwiękowy ʥ̑vʲjɛ̃ŋˈkɔvɨ
adj dotyczący dźwięku sound
dżakfrut ˈʤ̑akfrut
n (spożywczy) ogromny, jadalny owoc drzewa bochenkowego; jackfruit
dżamahirijja ˌʤ̑ãmaçiˈrʲijːa
n państwo ludu, człon oficjalnej nazwy Libii; jamahiriya
dżambia
n rodzaj bojowego lub ceremonialnego noża arabskiego; jambiya
dżdżownica ʤ̑ːɔvʲˈɲiʦ̑a
n (zoologia, zoologiczny) walcowaty, zbudowany z pierścieni bezkręgowiec; earthworm rain-worm
dżelada ʤ̑ɛˈlada
n (zoologia, zoologiczny) Theropithecus gelada, małpa afrykańska o charakterystycznym bujnym owłosieniu górnej części tułowia i ramion; gelada
dżem ʤ̑ɛ̃m
n (spożywczy) słodka, lepka substancja do smarowania chleba lub dodawana do naleśników, wytwarzana przez gotowanie owoców z cukrem; jam
dżentelmen ʤ̑ɛ̃nˈtɛlmɛ̃n
n mężczyzna nienaganny pod względem form towarzyskich, taktowny, honorowy, godny zaufania, kulturalny, dobrze wychowany, uprzejmy, postępujący szlachetnie, gentleman
dżezwa ˈʤ̑ɛzva
n tureckie naczynie kuchenne, zazwyczaj miedziane, przypominające tygielek i służące do przygotowywania kawy; cezve
dżihad ˈʤ̑ʲixat
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) święta wojna muzułmańska jihad (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (rzadki, rzadko używany) w szerszym znaczeniu, przeniesione z nauk muzułmańskich: podejmowanie wysiłku w celu szerzenia islamu lub/i samodoskonalenia jihad
dżihadysta ˌʤ̑ʲixaˈdɨsta
n zwolennik dżihadyzmu, wojownik dżihadu jihadist
dżihadyzm ʤ̑ʲiˈxadɨsm̥
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) rewolucyjny neofundamentalizm islamski, który dżihad uważa za indywidualny obowiązek islamisty i postrzega go jako jeden z filarów islamu jihadism
dżin
n (mitologia, mitologiczny) duch w wierzeniach staroarabskich, powstały z czystego ognia albo też obłoku pary, który wpływa na losy ludzkie genie jinn (spożywczy) anglosaski alkohol gatunkowy o smaku i zapachu jałowca gin
dżinn ʤ̑ʲĩn
n (mitologia arabska) według pogańskich, przedislamskich wierzeń staroarabskich: istota o nadnaturalnej potędze, powstała z ognia (lecz mogąca przyjmować dowolną postać), mająca wpływ na losy ludzi genie jinn
dżins ʤ̑ʲĩw̃s
n (włókiennictwo) (krawiectwo) mocna, bawełniana tkanina o skośnym splocie, klasycznie barwiona błękitem indygo, stosowana głównie do produkcji odzieży oraz toreb; denim
dżinsy ˈʤ̑ʲĩw̃sɨ
n (krawiectwo) spodnie z dżinsu; jeans
dżip ʤ̑ʲip
n (motoryzacja) samochód marki Jeep; jeep
dżoker ˈʤ̑ɔkɛr
n (termin karciany) dodatkowa karta w talii, używana w niektórych grach, zastępująca dowolną inną kartę joker
dżonka
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) drewniany statek handlowy lub rybacki używany w krajach Dalekiego Wschodu; junk
dżudo ˈʤ̑udɔ
n (sport, sportowy) japońska sztuka walki judo
dżul ʤ̑ul
n (fizyka, fizyczny) jednostka pracy, energii i ciepła w układzie SI, oznaczana J; joule
dżuma ˈʤ̑ũma
n (medycyna, medyczny) (weterynaria, weterynaryjny) choroba zakaźna, o ostrym przebiegu, wywoływana przez pałeczkę Yersinia pestis; plague Black Death
dżungla ˈʤ̑ũŋɡla
n wilgotny las tropikalny; jungle
dżunglowy
adj związany z dżunglą jungle
e- e i
prefix cząstka o znaczeniu elektroniczny, dodawana do wyrazów oznaczających różne czynności, informująca, że są one dokonywane za pośrednictwem elektronicznych mediów, zwłaszcza za pośrednictwem internetu lub różne przedmioty funkcjonujące dzięki elektronice e-
e-book
n (informatyka, informatyczny) książka elektroniczna, utwór literacki w wersji elektronicznej; e-book
e-książka
n (informatyka, informatyczny) książka elektroniczna, utwór literacki w wersji elektronicznej; e-book electronic book
e-learning
n nauczanie z wykorzystaniem technik komputerowych i Internetu; e-learning
e-mail ˈĩmɛjl
n (informatyka, informatyczny) usługa wysyłania elektronicznych wiadomości; e-mail (informatyka, informatyczny) wiadomość wysłana za pośrednictwem (1.1) e-mail (informatyka, informatyczny) adres, na który wysyła się wiadomości w (1.1) e-mail
e-mailowy ˌĩmɛjˈlɔvɨ
adj (informatyka, informatyczny) związany z pocztą e-mail e-mail
e-moll ˈɛ‿mɔl
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) gama lub tonacja molowa zaczynająca się od dźwięku e (w zapisie nutowym z jednym krzyżykiem) e minor
earl grey
n (spożywczy) rodzaj czarnej herbaty, aromatyzowanej olejkiem bergamotowym; Earl Grey
eblaicki
adj (historia, historyczny, historycznie) związany z starożytnym królestwem Ebla Eblaite
eblaicki
n (językoznawstwo, językoznawczy) język eblaicki; Eblaite
ebonit
n tworzywo sztuczne otrzymywane w wyniku wulkanizacji kauczuku z dużą ilością siarki, zwykle barwy czarnej lub ciemnobrązowej, posiada dobre właściwości izolacyjne; ebonite vulcanite
echo ˈɛxɔ
n (akustyka, akustyczny) powtórzenie dźwięku słyszalne wskutek odbicia się go od oddalonej powierzchni; echo
echokardiografia ˌɛxɔkardʲjɔˈɡrafʲja
n (medycyna, medyczny) metoda badania serca przy zastosowaniu ultradźwięków; echocardiography
echolalia ˌɛxɔˈlalʲja
n (psychologia, psychologiczny) zaburzenie psychiczne polegające na powtarzaniu słów wypowiedzianych lub usłyszanych; echolalia
echolokacja
n metoda stosowana przez niektóre zwierzęta polegająca na określaniu położenia przeszkód lub poszukiwanych obiektów w otoczeniu z użyciem zjawiska echa akustycznego; echolocation
ecstasy
n (potocznie, potoczny) tabletki z jedną z odmian amfetaminy; ecstasy
edometr ɛˈdɔ̃mɛtr̥
n (technologia, technika, techniczny) przyrząd do pomiaru ściśliwości i sprężystości gruntu; oedometer
edomicki
n (językoznawstwo, językoznawczy) język edomicki Edomite
edredon ɛˈdrɛdɔ̃n
n (ornitologia, ornitologiczny) Somateria mollissima, duży, zamieszkujący skaliste wybrzeża, morski ptak o szczególnie miękkim puchu; Common Eider common eider
edredon okazały ɛˈdrɛdɔ̃n ˌɔkaˈzawɨ
n (ornitologia, ornitologiczny) Somateria spectabilis, turkan, gatunek kaczki; king eider
edredon okularowy ɛˈdrɛdɔ̃n ˌɔkulaˈrɔvɨ
n (ornitologia, ornitologiczny) Somateria fischeri, gatunek kaczki edredonowej gnieżdżący się w polarnych rejonach Syberii i Ameryki Północnej; spectacled eider
edukacja ˌɛduˈkaʦ̑ʲja
n nauczanie kogoś education proces uczenia się education
edukacyjny ˌɛdukaˈʦ̑ɨjnɨ
adj (książkowy) dotyczący edukacji, służący uczeniu educational
edwardiański ˌɛdvarˈdʲjä̃j̃sʲci
adj odnoszący się do okresu w kulturze i sztuce brytyjskiej trwającego od wczesnych lat XX w. do wybuchu I wojny światowej Edwardian
edycja
n wydanie, publikacja edition
edykt
n (historia, historyczny, historycznie) (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) ustawa królewska edict (historia, historyczny, historycznie) (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) w starożytnym Rzymie rozporządzenie urzędowe lub cesarskie edict
edykuł ɛˈdɨkuw
n (sztuka) (architektura, architektoniczny) (historia, historyczny, historycznie) w starożytności miniaturowa świątynia, w której przechowywano przedmiot kultu aedicula
edyl ˈɛdɨl
n (historia, historyczny, historycznie) urzędnik w starożytnym Rzymie sprawujący nadzór nad porządkiem i bezpieczeństwem w mieście, nad pracami publicznymi i budowlanymi, zaopatrzeniem w żywność oraz organizacją igrzysk; aedile
edytor ɛˈdɨtɔr
n (informatyka, informatyczny) program służący do modyfikacji danych editor
edytor tekstu ɛˈdɨtɔr ˈtɛkstu
n (informatyka, informatyczny) program służący do obróbki (edycji) tekstu word editor
edytować ˌɛdɨˈtɔvaʨ̑
v (informatyka, informatyczny) pisać, modyfikować tekst lub grafikę, zwykle przy pomocy komputera edit
ef ɛf
n nazwa litery f / F ef
efeb
n (historia, historyczny, historycznie) w starożytnej Grecji: młodzieniec pobierający nauki w efebii; ephebe ephebos
efekt ˈɛfɛkt
n osiągnięcie, wynik effect result
efekt cieplarniany ˈɛfɛktʲ ˌʨ̑ɛplarʲˈɲãnɨ
n (meteorologia, meteorologiczny) zjawisko podwyższania temperatury Ziemi powodowane przez gazy cieplarniane; greenhouse effect
efekt domina ˈɛfɛɡd ːɔ̃ˈmʲĩna
n (dosłownie) efekt polegający na tym, że po ustawieniu kamieni domina pionowo obok siebie popycha się stojący na końcu kamień, a ten, przewracając się, uderza w kamień sąsiedni, co skutkuje jego przewróceniem i uderzeniem w kamień następny itd.. domino effect (przenośnie, przenośnia) określenie sytuacji, w której jedno zdarzenie uruchamia szereg następujących po sobie, wynikających jedno z drugiego zdarzeń, zazwyczaj gwałtownych, niemożliwych do opanowania domino effect
efekt uboczny ˈɛfɛkt uˈbɔʧ̑nɨ
n (informatyka, informatyczny) w programowaniu dowolny efekt wyrażenia, który zmienia stan programu side effect dodatkowa, niepożądana i inna od oczekiwanej, reakcja organizmu pacjenta na dany lek side effect adverse effect adverse event
efektywnie ˌɛfɛkˈtɨvʲɲɛ
adv od: efektywny effectively
efektywność
n bycie wydajnym; zdolność osiągania dobrego wyniku effectiveness efficiency
efemeryczność
n cecha tego, co jest efemerycze, krótkotrwałe ephemerality ephemeralness evanescence
efemeryczny ˌɛfɛ̃mɛˈrɨʧ̑nɨ
adj krótkotrwały, szybko przemijający, przelotny ephemeral
efeski
adj związany z Efezem, dotyczący Efezu Ephesian
egalitaryzm
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (socjologia, socjologiczny) koncepcja głosząca, iż zasada równości obywateli powinna być podstawą sprawiedliwego ustroju społecznego; egalitarianism
egalizacja
n zrównanie w prawach equalization
egida ɛˈɟida
n (mitologia grecka) tarcza Zeusa wykuta przez Hefajstosa; aegis
egipski ɛˈɟipsʲci
adj odnoszący się do Egiptu, dotyczący Egiptu, pochodzący z Egiptu Egyptian
egipskie ciemności ɛˈɟipsʲcɛ ʨ̑ɛ̃mˈnɔɕʨ̑i
n (przenośnie, przenośnia) bardzo ciemno, nieprzenikniona ciemność Cimmerian darkness
egiptolog ˌɛɟipˈtɔlɔk
n specjalista w dziedzinie egiptologii Egyptologist
egiptologia ˌɛɟiptɔˈlɔɟja
n (archeologia, archeologiczny) nauka badająca historię i kulturę starożytnego Egiptu; egyptology
egiryn
n (geologia, geologiczny) (mineralogia, mineralogiczny) minerał z grupy krzemianów łańcuchowych, zaliczany do grupy piroksenów, wzór chemiczny NaFe3+(Si2O6); aegirine
ego ˈɛɡɔ
n (psychologia, psychologiczny) świadoma część osobowości; ego
egocentryczny ˌɛɡɔʦ̑ɛ̃nˈtrɨʧ̑nɨ
adj związany z egocentryzmem, świadczący o traktowaniu siebie jako najważniejszy/centralny punkt świata egocentric self-centred
egocentryk ˌɛɡɔˈʦ̑ɛ̃ntrɨk
n osoba nie biorąca pod uwagę czyichś opinii, uważająca, że „świat kręci się wokół niej” egocentric
egocentryzm
n (pejoratywnie, pejoratywny) przecenianie swojego znaczenia w świecie, postrzeganie siebie jako ośrodka wszystkiego, odbieranie wszystkich wydarzeń w stosunku do własnej osoby egocentrism (psychologia, psychologiczny) tok rozumowania, który polega na centralnym umiejscowieniu własnej osoby w świecie; egocentrism
egoista ˌɛɡɔˈ<sup>j</sup>ista
n osoba kierująca się własnym interesem bez zwracania uwagi na potrzeby innych egoist
egoistyczny ˌɛɡɔ<sup>j</sup>iˈstɨʧ̑nɨ
adj charakterystyczny dla egoisty i egoizmu egoistic
egoizm ɛˈɡɔ<sup>j</sup>ism̥
n (filozofia, filozoficzny) (psychologia, psychologiczny) postawa życiowa cechująca się przedkładaniem własnego dobra lub korzyści ponad wszystko inne; egoism selfishness
egotyzm ɛˈɡɔtɨsm̥
n (psychologia, psychologiczny) przesadne kierowanie własnej i cudzej uwagi na siebie, zajmowanie się tylko swoją osobą; egotism
egreta
n (historia, historyczny, historycznie) pióra, zwykle godowe pióra czapli, wykorzystywane jako ozdoba kapelusza i kobiecej fryzury albo ich imitacja z metalu i klejnotów egret
egzaltacja ˌɛɡzalˈtaʦ̑ʲja
n przesadne demonstrowanie uczuć, niewspółmierne do ich siły, nieadekwatne do poziomu emocjonalnego sytuacji, oraz nadmierne lub pełne zaangażowania i zachwytu wyrażanie myśli exaltation
egzamin ɛɡˈzãmʲĩn
n (edukacja, edukacyjny) (szkolnictwo, szkolny) procedura sprawdzania wiedzy teoretycznej lub praktycznej exam test
egzamin wstępny ɛɡˈzãmʲĩn ˈfstɛ̃mpnɨ
n (szkolnictwo, szkolny) egzamin organizowany przez instytucję edukacyjną, którego wyniki decydują o przyjęciu na kolejny etap kształcenia entrance examination
egzarcha
n (historia, historyczny, historycznie) tytuł naczelnika prowincji egzarchatu; exarch biskup zarządzający egzarchatem exarch namiestnik patriarchy exarch
egzarchat
n (historia, historyczny, historycznie) jednostka podziału administracyjnego w cesarstwie bizantyńskim znajdująca się pod zarządem egzarchy exarchate (historia, historyczny, historycznie) urząd namiestnika w cesarstwie bizantyńskim exarchate (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) obszar położony poza głównym terenem działania danego Kościoła poddany władzy kanonicznej przedstawiciela patriarchy; exarchate
egzegeta
n (teologia, teologiczny) biblista badający teksty biblijne exegete
egzegetyczny
adj związany z egzegezą exegetical
egzegeza
n (językoznawstwo, językoznawczy) (teologia, teologiczny) badanie, wyjaśnianie i komentowanie tekstów; exegesis
egzekwować ˌɛɡzɛˈkfɔvaʨ̑
v wymagać wykonania czegoś exact zmuszać, doprowadzać do spełnienia pewnych zobowiązań enforce
egzemplarz ɛɡˈzɛ̃mplaʃ
n jeden przedmiot z grupy jednorodnych przedmiotów copy instance
egzemplifikacja
n wyjaśnianie czegoś za pomocą przykładów exemplification
egzogeniczny
adj pochodzący z zewnątrz exogenous
egzogenny
adj (biologia, biologiczny) pochodzący z zewnątrz organizmu exogenous
egzoksiężyc
n (astronomia, astronomiczny) księżyc obiegający egzoplanetę itp.; exomoon
egzonim ɛɡˈzɔ̃ɲĩm
n (językoznawstwo, językoznawczy) (geografia, geograficzny) zaadaptowana na potrzeby własnego języka nazwa obiektu geograficznego inna od nazwy używanej w języku lub językach oficjalnych na obszarze, gdzie dany obiekt geograficzny się znajduje; exonym
egzorcysta
n (kościelny) osoba uprawniona do odprawienia egzorcyzmu; exorcist
egzorcyzm
n (kościelny) obrzęd liturgiczny, który ma usuwać wpływ szatana na osoby, miejsca lub rzeczy; exorcism (kościelny) modlitwa, która ma wywołać skutek (1.1) exorcism
egzorcyzmowanie
n (rzeczownik odczasownikowy) od: egzorcyzmować exorcising
egzorcyzmowany
adj taki, nad którym odprawiono egzorcyzmy exorcised
egzorcyzmować
v (kościelny) odprawiać egzorcyzmy exorcise
egzosfera ˌɛɡzɔˈsfɛra
n (meteorologia, meteorologiczny) zewnętrzna warstwa atmosfery Ziemi; exosphere
egzotyczny ˌɛɡzɔˈtɨʧ̑nɨ
adj typowy dla dalekich krajów o odmiennej kulturze i klimacie exotic (fizyka, fizyczny) o materii, cząstce: nie złożona z barionów podlegających Modelowi Standardowemu; exotic niezwykły, osobliwy, rzadko spotykany exotic o urlopie, wyjeździe, itp.: spędzany w dalekich krajach exotic
egzotyka
n zespół cech właściwych krajom/regionom o innym klimacie i cywilizacji exoticism
egzystencja ˌɛɡzɨˈstɛ̃nʦ̑ʲja
n istnienie, byt, życie i jego warunki existence
egzystencjalizm ˌɛɡzɨstɛ̃nˈʦ̑ʲjalʲism̥
n (filozofia, filozoficzny) współczesny kierunek filozoficzny, którego przedmiotem badań są indywidualne losy jednostki ludzkiej; existentialism
egzystencjalny
adj (książkowy) dotyczący egzystencji existential
egzystować ˌɛɡzɨˈstɔvaʨ̑
v być, istnieć be
eh ɛx
interjection wykrzyknik wyrażający w zależności od kontekstu zniecierpliwienie, zniechęcenie, rozgoryczenie, niezadowolenie, obojętność, lekceważenie, żal, rozpacz, sprzeciw eh
einstein ˈajn͇ʃtajn
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Es i liczbie atomowej 99; einsteinium
eis ɛjs
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dźwięk e podwyższony o półton; E-sharp
eisis ˈɛjsʲis
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dźwięk e podwyższony o cały ton; E double sharp
ejakulacja ˌɛjakuˈlaʦ̑ʲja
n (fizjologia, fizjologiczny) wytrysk spermy (nasienia); ejaculation
ejakulat
n (fizjologia, fizjologiczny) porcja nasienia wydzielanego przez osobnika męskiego podczas wytrysku ejaculate
ekierka ɛˈcɛrka
n przyrząd kreślarski o kształcie trójkąta prostokątnego set square setsquare triangle square
ekipa ɛˈcipa
n zespół ludzi mający określone zadanie do wykonania team
ekistyka
n (urbanistyka, urbanistyczny) nauka o osiedlach ludzkich; ekistics
eklampsja
n (medycyna, medyczny) najcięższa postać zatrucia ciążowego eclampsia
eklektycznie
adv w sposób eklektyczny, łącząc w jedną całość niejednorodne elementy eclectically
eklektyczny ˌɛklɛkˈtɨʧ̑nɨ
adj będący zlepkiem kilku (często niespójnych) stylów, pojęć, poglądów eclectic
eklerka ɛkˈlɛrka
n (spożywczy) (cukiernictwo) podłużne ciastko z parzonego ciasta, po przecięciu na dwie części napełniane bitą śmietaną lub kremem, zwykle polewane czekoladą; éclair
eklezja
n (historia, historyczny, historycznie) zgromadzenie pełnoprawnych obywateli starożytnych Aten, którzy ukończyli 20 lat, najwyższy organ władzy decydujący o polityce zagranicznej i wewnętrznej polis; ecclesia ekklesia
eklezjalny
adj (teologia, teologiczny) związany z określonym kościołem (instytucją) ecclesial ecclesiastical
eklezjologia
n (teologia, teologiczny) teologiczna nauka o Kościele jako wspólnocie ludzi wierzących, teologia Kościoła; ecclesiology
ekliptyka ɛkˈlʲiptɨka
n (astronomia, astronomiczny) koło na sferze niebieskiej, wyznaczone przez pozorną, obserwowaną z Ziemi drogę Słońca na niebie; ecliptic
ekloga
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) pogodny krótki liryk idealizujący życie na wsi; eclogue
ekohydrologia ˌɛkɔxɨdrɔˈlɔɟja
n nauka o wzajemnych oddziaływaniach między roślinnością a cyklem hydrologicznym; ecohydrology
ekolog ɛˈkɔlɔk
n (biologia, biologiczny) specjalista zajmujący się ekologią ecologist
ekologia ˌɛkɔˈlɔɟja
n (biologia, biologiczny) nauka o strukturze i funkcjonowaniu przyrody; ecology
ekologicznie ˌɛkɔlɔˈɟiʧ̑ʲɲɛ
adv w sposób ekologiczny, szanując środowisko naturalne ecologically
ekologiczny ˌɛkɔlɔˈɟiʧ̑nɨ
adj (biologia, biologiczny) związany z ekologią – nauką o strukturze i funkcjonowaniu przyrody ecological environmental
ekologizm
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) idea polityczna, której podstawą jest budowanie aktywnego i otwartego społeczeństwa obywatelskiego rozwijającego się zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju i promującego prawa człowieka; ecologism green politics
ekonazol ˌɛkɔ̃ˈnazɔl
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) przeciwgrzybiczy lek, pochodna imidazolu econazole
ekonomia ˌɛkɔ̃ˈnɔ̃mʲja
n nauka o produkcji, podziale, wymianie i konsumpcji dóbr; economics
ekonomiczny ˌɛkɔ̃nɔ̃ˈmʲiʧ̑nɨ
adj związany z ekonomią lub ekonomiką economic odnoszący się do gospodarki economic
ekonomista
n (ekonomia, ekonomiczny) specjalista w dziedzinie ekonomii economist
ekosystem ˌɛkɔˈsɨstɛ̃m
n fragment przyrody będący funkcjonalną całością; ecosystem
ekoterrorysta ˌɛkɔtɛrːɔˈrɨsta
n osoba dopuszczająca się ekoterroryzmu ecoterrorist
ekran ˈɛkrãn
n budowla lub konstrukcja chroniąca obiekt lub jego otoczenie przed niebezpiecznymi lub niepożądanymi wpływami, jak fale elektromagnetyczne, prąd elektryczny, wilgoć, ciepło, hałas itp. screen shield część urządzeń pokazujących obraz lub tekst, na której wyświetlane są informacje screen ściana lub specjalne płótno, na którym wyświetla się obrazy screen
eks ɛks
n (potocznie, potoczny) była żona / narzeczona / dziewczyna ex
ekscelencja ˌɛksʦ̑ɛˈlɛ̃nʦ̑ʲja
n tytuł honorowy nadawany biskupom w Kościołach katolickich oraz ministrom i ambasadorom (tytuł dożywotni) Excellency
ekscentryczność
n (matematyka, matematyczny) jeden z parametrów krzywej stożkowej; eccentricity
ekscentryczny ˌɛksʦ̑ɛ̃nˈtrɨʧ̑nɨ
adj dziwaczny, odbiegający od normy eccentric
ekscyton ɛksˈʦ̑ɨtɔ̃n
n (fizyka, fizyczny) kwazicząstka utworzona przez oddziaływanie elektronu i dziury elektronowej exciton
eksfoliacja ˌɛksfɔˈlʲjaʦ̑ʲja
n (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) złuszczanie powierzchniowej warstwy naskórka za pomocą kwasów owocowych exfoliation łuszczenie się powierzchniowej warstwy skał na skutek wietrzenia mechanicznego exfoliation
ekshibicjonista ˌɛksçibʲiʦ̑ʲjɔ̇̃ˈɲista
n mężczyzna, który obnaża się w miejscach publicznych; exhibitionist streaker
ekshibicjonistka ˌɛksçibʲiʦ̑ʲjɔ̇̃ˈɲistka
n kobieta, która obnaża się w miejscach publicznych exhibitionist streaker
ekshibicjonizm ˌɛksçibʲiˈʦ̑ʲjɔ̇̃ɲism̥
n (seksuologia, seksuologiczny) dewiacja seksualna polegająca na obnażaniu się w miejscu publicznym; exhibitionism
ekshumacja
n wydobycie pochowanych ludzkich szczątków; exhumation
ekshumować
v wydobywać pochowane zwłoki exhume
eksklawa
n (administracja) (geografia, geograficzny) część terytorium jednostki administracyjnej położona w oddzieleniu od głównego jego obszaru, lecz na tym samym obszarze lądowym; exclave
ekskluzywny ˌɛkskluˈzɨvnɨ
adj elegancki lub luksusowy exclusive odróżniający się od ogółu lub spoza pewnego kręgu exclusive przeznaczony dla ograniczonej liczby osób exclusive
ekskomunika ˌɛkskɔ̃ˈmũɲika
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) wyłączenie ze wspólnoty Kościoła, najsurowsza kara w Kościele katolickim; excommunication
ekskomunikować ˌɛkskɔ̃mũɲiˈkɔvaʨ̑
v (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) nałożyć na kogoś ekskomunikę, wyłączyć ze wspólnoty Kościoła excommunicate
eksmisja
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) przymusowe usunięcie kogoś wraz z dobytkiem i domownikami z nieruchomości lub lokalu na podstawie wyroku sądowego albo decyzji administracyjnej w celu wydania tych rzeczy wierzycielowi; ejection
eksmąż ɛksˈmɔ̃w̃ʃ
n były mąż ex- husband
ekspansja ɛksˈpãw̃sʲja
n zajmowanie przez państwo, cesarstwo nowych terytoriów expansion rozprzestrzenianie się czegoś na jakimś obszarze expansion
ekspansjonizm
n zaborcza polityka państwa polegająca na dążeniu do zajmowania nowych terytoriów i opanowywania nowych rynków zbytu expansionism
ekspansywny
adj taki, który zwiększa swój zasięg expansive
ekspata
n specjalista wysokiej klasy, który dobrowolnie opuścił ojczyznę celem pracy za granicą expat
ekspedycja ˌɛkspɛˈdɨʦ̑ʲja
n dział w instytucji zajmujący się przyjmowaniem i wysyłaniem towarów, papierów urzędowych itp. dispatch department wyprawa zorganizowana w określonym celu; (także, też): grupa osób biorąca w niej udział expedition wysyłanie przesyłek lub towarów na miejsce przeznaczenia dispatch forwarding shipment
ekspens
n (ekonomia, ekonomiczny) (przestarzałe, przestarzały) ponoszony koszt expense
eksperiencja ˌɛkspɛrʲˈjɛ̃nʦ̑ʲja
n (dawniej, dawny) doświadczenie experience
ekspert ˈɛkspɛrt
n specjalista w danej dziedzinie, osoba o teoretycznej i praktycznej znajomości danego tematu expert pundit
eksperyment ˌɛkspɛˈrɨ̃mɛ̃nt
n przeprowadzenie zjawiska w celach badawczych; experiment
eksperymentalny ˌɛkspɛrɨ̃mɛ̃nˈtalnɨ
adj związany z eksperymentem; dokonywany po raz pierwszy experimental (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) opierający się na eksperymencie experimental innowacyjny; taki, który wprowadza jako pierwszy coś nowego experimental
eksperymentowanie ˌɛkspɛrɨ̃mɛ̃ntɔˈvãɲɛ
n prowadzenie eksperymentów experimentation
eksploatacja
n (górnictwo, górniczy) wydobywanie bogactw naturalnych exploitation (technologia, technika, techniczny) używanie, użytkowanie urządzeń lub maszyn exploitation utilisation utilization uzyskiwanie maksymalnych zysków czyimś kosztem exploitation exploiting
eksploatować ˌɛksplɔaˈtɔvaʨ̑
v wykorzystywać, czerpać korzyści z czegoś exploit
eksplodować ˌɛksplɔˈdɔvaʨ̑
v z hukiem i gwałtownie rozpadać się na mniejsze kawałki explode blow
eksploracja
n poszukiwanie i badanie nowych dziedzin albo terenów exploration
eksplozja ɛksˈplɔzʲja
n rozerwanie się z hukiem; explosion blast burst
eksponat ɛksˈpɔ̃nat
n przedmiot wystawiony do oglądania w muzeum, na wystawie, pokazie itp. exhibit
eksponować
v wystawiać na pierwszy plan feature show (fotografia) wystawiać kliszę fotograficzną na działanie światła expose wystawiać na pokaz exhibit
eksport ˈɛkspɔrt
n sprzedaż towarów lub wywóz krajowego kapitału za granicę albo świadczenie usług zagranicznemu klientowi export
eksportowanie ˌɛkspɔrtɔˈvãɲɛ
n (ekonomia, ekonomiczny) sprzedawanie towarów lub usług za granicę exporting
ekspozycja ˌɛkspɔˈzɨʦ̑ʲja
n (fotografia) naświetlanie błony fotograficznej, kliszy lub filmu exposure (geografia, geograficzny) położenie, usytuowanie czegoś (np. budynku, terenu) względem stron świata exposure w taternictwie i alpinistyce: położenie, usytuowanie jakiegoś miejsca nad stromym spadkiem terenu exposure (książkowy) prezentacja, wystawienie czegoś na pokaz; pokaz, wystawa exposition exhibit exhibition display (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) w formie sonatowej: pierwsza część utworu, w której następuje prezentacja dwóch kontrastujących tematów, w dalszych częściach poddawanych przetworzeniom exposition (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) w fudze: pierwsze przeprowadzenie tematu we wszystkich głosach (zaczynając od jednego i powtarzając kolejno w pozostałych) exposition (literacko) wprowadzenie w akcję utworu literackiego (przy użyciu np. prologu, sceny), zapoznający czytelnika z sytuacją wyjściową: najważniejszymi postaciami i problemami tegoż utworu exposition
ekspres ˈɛksprɛs
n dwa karabinki połączone krótką, usztywnioną pętlą z taśmy; quickdraw
ekspresjonizm ˌɛksprɛˈsʲjɔ̇̃ɲism̥
n (sztuka) kierunek w sztuce, który miał na celu wyrażenie uczuć artysty; expressionism
ekspresowy ˌɛksprɛˈsɔvɨ
adj charakteryzujący się dużą szybkością express
ekstaza ɛkˈstaza
n (psychologia, psychologiczny) stan zachwytu o charakterze majaczeniowym, często mający treść lub zabarwienie religijne; stan oderwania od rzeczywistości; ecstasy
ekstensywny ˌɛkstɛ̃w̃ˈsɨvnɨ
adj rozciągły, obszerny, obfity ilościowo extensive
eksterytorialność
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) wyłączenie spod jurysdykcji danego państwa osób reprezentujących inne państwa lub obiektów należących do innych państw extraterritoriality
ekstradycja
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) wydanie innemu państwu osoby, która naruszyła jego prawa extradition
ekstrakt
n produkt sporządzony poprzez zagęszczanie extract extractive
ekstrapolacja ˌɛkstrapɔˈlaʦ̑ʲja
n prognozowanie przebiegu wydarzeń na podstawie znajomości analogicznych zjawisk extrapolation (matematyka, matematyczny) wyznaczanie wartości funkcji poza przedziałem, w którym wartości tej funkcji są znane extrapolation rezultat ekstrapolacji (1.1) lub (1.2) extrapolation
ekstrawagancja ˌɛkstravaˈɡãnʦ̑ʲja
n wygląd lub zachowanie jaskrawo odmienne od powszechnego extravagance extravagancy
ekstrawagancki ˌɛkstravaˈɡãnʦ̑ʲci
adj taki, który jest przejawem ekstrawagancji extravagant
ekstrawagancko ˌɛkstravaˈɡãnʦ̑kɔ
adv w sposób ekstrawagancki extravagantly
ekstrawertyk
n (psychologia, psychologiczny) osoba otwarta, komunikatywna, wykazująca stałe zainteresowanie otoczeniem extravert
ekstremalnie ˌɛkstrɛ̃ˈmalʲɲɛ
adv w sposób ekstremalny extremely
ekstremalny ˌɛkstrɛ̃ˈmalnɨ
adj krańcowy, skrajny extreme
ekstremista ˌɛkstrɛ̃ˈmʲista
n osoba o skrajnych, radykalnych poglądach extremist
ekstremistyczny
adj dotyczący ekstremizmu albo ekstremistów extremist
ekstremizm ɛksˈtrɛ̃mʲism̥
n wyznawanie skrajnych, krańcowych poglądów w jakiejś kwestii extremism
ekstremofil ˌɛkstrɛ̃ˈmɔfʲil
n organizm żyjący w ekstremalnych warunkach; extremophile
ekstremum ɛksˈtrɛ̃mũm
n (matematyka, matematyczny) skrajna (minimalna lub maksymalna) wartość funkcji; extremum
ekstynkcja ɛksˈtɨ̃ŋkʦ̑ʲja
n (fizyka, fizyczny) miara zmniejszania się intensywności światła przechodzącego przez ośrodek extinction
eksżona
n była żona ex- wife
ekumenizm
n nurt światopoglądowy proklamujący porozumienie między wyznaniami ecumenism
ekwadorski ˌɛkfaˈdɔrsʲci
adj odnoszący się do państwa Ekwador Ecuadorian Ecuadorean
ekwilibrystyka ˌɛkfʲilʲiˈbrɨstɨka
n zachowywanie równowagi w trudnych warunkach, np. na linie acrobatics
ekwipunek ˌɛkfʲiˈpũnɛk
n rzeczy, które stanowią czyjeś wyposażenie na wyprawę lub podróż equipage kit
ekwiwalent
n rzecz, która jest równa innej wartością equivalent
el ɛl
n nazwa litery l/L el
elastycznie
adv w sposób elastyczny, giętko elastically stretchily
elastyczność ˌɛlaˈstɨʧ̑nɔɕʨ̑
n cecha tego, co elastyczne elasticity
elastyczny ˌɛlaˈstɨʧ̑nɨ
adj (fizyka, fizyczny) giętki, sprężysty elastic (przenośnie, przenośnia) łatwo się przystosowujący flexible
elbait ɛlˈba<sup>j</sup>it
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał z grupy krzemianów; elbaite
elegancja ˌɛlɛˈɡãnʦ̑ʲja
n dobry smak w ubiorze i zachowaniu elegance neatness
elegancki ˌɛlɛˈɡãnʦ̑ʲci
adj dotyczący elegancji; charakteryzujący się elegancją elegant
elegancko ˌɛlɛˈɡãnʦ̑kɔ
adv w sposób elegancki elegantly
elegijny ˌɛlɛˈɟijnɨ
adj (literacko) właściwy elegii elegiac smutny, żałobny elegiac
elekcja ɛˈlɛkʦ̑ʲja
n proces wyboru na stanowisko lub urząd państwowy election
elektor
n (historia, historyczny, historycznie) książę uprawniony do wyboru cesarza w Rzeszy Niemieckiej; elector
elektro- ɛˈlɛktrɔ
pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z elektrycznością electro-
elektroda ˌɛlɛkˈtrɔda
n (fizyka, fizyczny) końcówka przewodnika pozostającego w kontakcie ze środowiskiem, do którego doprowadza lub z którego odprowadza prąd elektryczny; electrode
elektroencefalograf ˌɛlɛktrɔɛ̃nʦ̑ɛfaˈlɔɡraf
n (medycyna, medyczny) aparat elektroniczny do badania mózgu, rejestrujący odebrane za pomocą odpowiednich elektrod bioprądy; electroencephalograph
elektrofiltr ˌɛlɛkˈtrɔfʲiltr̥
n urządzenie do usuwania pyłu ze strumienia gazu przez wykorzystanie siły elektrostatycznej; electrically separating deduster electrofilter electroprecipitator electrostatic filter electrostatic precipitator
elektrofizjologiczny
adj (fizjologia, fizjologiczny) związany z elektrofizjologią, dotyczący elektrofizjologii electrophysiological
elektroforeza
n (fizyka, fizyczny) (chemia, chemiczny) zjawisko zachodzące w płynach pod wpływem pola elektrycznego, polegające na ruchu naładowanych cząstek w kierunku jednej z elektrod; electrophoresis
elektrolit ˌɛlɛkˈtrɔlʲit
n (chemia, chemiczny) (fizyka, fizyczny) substancja zdolna do jonowego przewodzenia prądu elektrycznego; electrolyte
elektrolityczny
adj (fizyka, fizyczny) (chemia, chemiczny) dotyczący elektrolizy lub elektrolitu, związany z elektrolizą lub z elektrolitem electrolytic
elektroliza ˌɛlɛktrɔˈlʲiza
n (fizyka, fizyczny) (chemia, chemiczny) zmiana struktury chemicznej substancji, zachodzące pod wpływem przyłożonego do niej zewnętrznego napięcia elektrycznego electrolysis
elektroluminescencja ˌɛlɛktrɔlũmʲĩnɛˈsʦ̑ɛ̃nʦ̑ʲja
n (fizyka, fizyczny) świecenie ciał, wywołane działaniem zmiennego pola elektrycznego; electroluminescence
elektromagnes
n (fizyka, fizyczny) (elektryczność) cewka, która zachowuje się jak magnes podczas przepływu przez nią prądu elektrycznego; electromagnet
elektromagnetyczny
adj (fizyka, fizyczny) związany z elektromagnetyzmem electromagnetic
elektromechanika
n (technologia, technika, techniczny) naprawa i konserwacja maszyn i urządzeń elektrycznych electromechanics (technologia, technika, techniczny) nauka o budowie, działaniu i zastosowaniu maszyn i urządzeń elektrycznych electromechanics
elektron ɛˈlɛktrɔ̃n
n (fizyka, fizyczny) cząstka elementarna o ujemnym ładunku elektrycznym, będąca leptonem i składnikiem atomu; electron
elektronarzędzie
n (technologia, technika, techniczny) narzędzie elektryczne przeznaczone do prac remontowych i budowlanych power tool
elektroniczny ˌɛlɛktrɔ̃ˈɲiʧ̑nɨ
adj związany z elektroniką, opierający się na elektronice electronic
elektroniczny papieros
n elektroniczny zamiennik papierosa tytoniowego pozwalający na inhalację par płynnych substancji aromatycznych; electronic cigarette
elektronika ˌɛlɛkˈtrɔ̃ɲika
n dziedzina zajmującą się wytwarzaniem i przetwarzaniem sygnałów w postaci prądów i napięć elektrycznych; electronics
elektronowolt ˌɛlɛktrɔ̃ˈnɔvɔlt
n (fizyka, fizyczny) jednostka energii; electronvolt
elektronowy
adj związany z elektronami electron
elektrostatyczny
adj (fizyka, fizyczny) związany z elektrostatyką, dotyczący elektrostatyki electrostatic
elektroterapia
n (medycyna, medyczny) (elektryczność) leczenie prądem elektrycznym; electrotherapy
elektrownia ˌɛlɛkˈtrɔvʲɲa
n (elektryczność) zakład przemysłowy, w którym wytwarza się energię elektryczną; power plant power station
elektrownia wodna ˌɛlɛkˈtrɔvʲɲa ˈvɔdna
n (technologia, technika, techniczny) elektrownia, która zamienia energię kinetyczną lub energię potencjalną (grawitacyjną) wody na energię elektryczną; hydro plant hydro power plant
elektrowstrząs
n (medycyna, medyczny) (elektryczność) metoda leczenia niektórych chorób psychicznych polegająca na przepuszczaniu prądu elektrycznego przez mózg pacjenta; electroshock
elektrowstrząsowy
adj (medycyna, medyczny) związany z elektrowstrząsami, dotyczący elektrowstrząsów electroconvulsive
elektrowóz ˌɛlɛkˈtrɔvus
n (kolejnictwo) lokomotywa z napędem elektrycznym; electric locomotive
elektryczność ˌɛlɛkˈtrɨʧ̑nɔɕʨ̑
n (fizyka, fizyczny) własność materii, pozwalająca jej oddziaływać z polem elektromagnetycznym; electricity
elektryczny ˌɛlɛkˈtrɨʧ̑nɨ
adj związany z elektrycznością; działający przy wykorzystaniu elektryczności electric electrical
elektryczny pastuch
n (rolnictwo, rolniczy) ogrodzenie pod niskim napięciem, wykorzystywane na pastwiskach do zabezpieczania przed wychodzeniem zwierząt hodowlanych poza jego teren; electric fence
elektryk ɛˈlɛktrɨk
n osoba zajmująca się urządzeniami elektrycznymi electrician electrical engineer
element ɛˈlɛ̃mɛ̃nt
n (matematyka, matematyczny) obiekt należący do rozważanego zbioru lub klasy element część składowa element part
elementarny ˌɛlɛ̃mɛ̃nˈtarnɨ
adj podstawowy, najprostszy elementary
elementarz ˌɛlɛ̃ˈmɛ̃ntaʃ
n (edukacja, edukacyjny) podręcznik do początkowej nauki czytania i pisania; primer alphabet book
elewacja ˌɛlɛˈvaʦ̑ʲja
n (architektura, architektoniczny) (budownictwo) zewnętrzna powierzchnia ściany budynku z wszystkimi znajdującymi się na niej elementami; elevation
elf ɛlf
n istota fantastyczna; elf
eliminacja
n usuwanie, często drogą selekcji elimination
elipsa ɛˈlʲipsa
n (literacko) figura retoryczna, polegająca na celowym pominięciu jednego lub kilku wyrazów w zdaniu lub wersie; ellipsis ellipse (matematyka, matematyczny) zamknięta krzywa drugiego stopnia taka, że suma odległości każdego z punktów tej krzywej od dwóch innych, dowolnie obranych punktów (ognisk elipsy) jest stała; ellipse ellipsis
elipsoidalny
adj mający kształt elipsoidy, odnoszący się do elipsoidy ellipsoidal
elita ɛˈlʲita
n grupa ludzi wyróżniająca się pozytywnie w pewnym środowisku elite wyodrębniona, niekoniecznie sformalizowana, grupa przywódcza, stanowiąca wzór dla reszty społeczeństwa, kierująca jego życiem i określająca lub przynajmniej wpływająca na kierunek jego rozwoju elite jet set pick
elitarny ˌɛlʲiˈtarnɨ
adj dostępny tylko dla niektórych osób elite elitist
elizja
n (językoznawstwo, językoznawczy) opuszczenie wygłoskowej głoski lub sylaby wyrazu przed pierwszą samogłoską następującego po niej wyrazu; elision
elka ˈɛlka
n (potocznie, potoczny) pojazd do nauki jazdy oznakowany literą L driving school car
elo ˈɛlɔ
interjection (slangowo) cześć (na powitanie) hi
elohista
n (biblijny) autor elohistycznej warstwy tekstu Starego Testamentu Elohist
elohistyczny
adj (biblijny) związany z elohistą, charakterystyczny dla tradycji związanej z elohistą elohistic
eloksalacja ˌɛlɔksaˈlaʦ̑ʲja
n anodowanie wyrobów aluminowych; anodic treatment anodizing eloxal process
eloksalowanie ˌɛlɔksalɔˈvãɲɛ
n (zobacz) anodowanie anodic treatment anodizing eloxal process
elokwencja
n umiejętność pięknego wysławiania się eloquence elocution oratory
elokwentny ˌɛlɔˈkfɛ̃ntnɨ
adj mający dar umiejętnego, łatwego wysławiania się eloquent articulate soft-spoken
elymijski
adj związany z Elymami (Elymianami), dotyczący Elymów (Elymian) Elymian
elymijski
n (językoznawstwo, językoznawczy) język elymijski; Elymian
elżbietański
adj związany z okresem panowania królowej Elżbiety I w Anglii, dotyczący okresu jej panowania Elizabethan
em ɛ̃m
n nazwa litery m/M em
emaliowany
adj pokryty emalią enamelled
emancypacja ˌɛ̃mãnʦ̑ɨˈpaʦ̑ʲja
n uwolnienie się od zależności i zdobycie lepszej pozycji w strukturze społecznej emancipation
emaskulator
n narzędzie służące do trzebienia zwierząt, głównie ogierów emasculator
embargo ɛ̃mˈbarɡɔ
n zakaz przywozu lub wywozu określonych towarów do lub z danego państwa ogłaszany przez inne państwo lub organizację międzynarodową; embargo zakaz opuszczania przez obce statki handlowe portów albo wód terytorialnych danego państwa embargo zakaz publikowania w środkach masowego przekazu jakiejś wiadomości przed określonym dniem i określoną godziną embargo zarekwirowanie w czasie wojny mienia (statków, przedmiotów zaopatrzenia wojennego itp.) państwa neutralnego embargo
emblemat ɛ̃mˈblɛ̃mat
n kompozycja plastyczna symbolizująca coś, np. organizację, ideę emblem
embriologia ˌɛ̃mbrʲjɔˈlɔɟja
n (biologia, biologiczny) nauka zajmująca się rozwojem zarodkowym organizmów zwierzęcych (w tym człowieka) i roślinnych; embryology
ementaler
n (kulinaria) rodzaj szwajcarskiego sera podpuszczkowego, twardego, dojrzewającego, o słodkim smaku emmental
emeryt ɛ̃ˈmɛrɨt
n osoba, która przepracowała ustawowo wymaganą liczbę lat i osiągnąwszy wymagany wiek, przestała pracować i otrzymuje emeryturę pensioner
emerytowany ˌɛ̃mɛrɨtɔˈvãnɨ
adj będący na emeryturze; otrzymujący emeryturę retired
emerytura ˌɛ̃mɛrɨˈtura
n okresowe świadczenia pieniężne (pensja) otrzymywane za przepracowanie ustawowej liczby lat lub po osiągnięciu wymaganego wieku; pension
emigracja ˌɛ̃mʲiˈɡraʦ̑ʲja
n wyjazd z ojczystego kraju do innego państwa w celu osiedlenia się w nim emigration exile
emigrant ɛ̃ˈmʲiɡrãnt
n ktoś, kto na stałe lub na pewien okres czasu zamieszkał poza swoją ojczyzną emigrant
emir ˈɛ̃mʲir
n tytuł książęcy przysługujący władcom w państwach arabskich emir
emirat ɛ̃ˈmʲirat
n (administracja) terytorium podległe władzy emira emirate
emisariusz
n tajny wysłannik polityczny emissary
emisja ɛ̃ˈmʲisʲja
n (fizyka, fizyczny) wypuszczanie przez ciało cząstek (np. promieniowania, elektronów) emission wypuszczanie do atmosfery gazów lub pyłów emission
emitent ɛ̃ˈmʲitɛ̃nt
n (ekonomia, ekonomiczny) podmiot emitujący papiery wartościowe (np. akcje, obligacje itp.) issuer
emitować ˌɛ̃mʲiˈtɔvaʨ̑
v (ekonomia, ekonomiczny) wypuszczać na rynek papiery wartościowe lub pieniądze issue (fizyka, fizyczny) wysyłać promieniowanie lub cząstki emit wypuszczać coś do atmosfery emit nadawać program radiowy lub telewizyjny broadcast
emo
n (kulturoznawstwo, wiedza o kulturze, kulturoznawczy) styl i postawa emocjonalnego sprzeciwu wobec rzeczywistości; emo (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) gatunek hardcorowego punku; emo
emocja ɛ̃ˈmɔʦ̑ʲja
n silne poruszenie, wzruszenie, przejęcie, podniecenie; przeżywanie czegoś pod względem emocjonalnym, uczuciowym; emotion excitement
emocjonalnie
adv w sposób dotyczący emocji, z zaangażowaniem emocji emotionally
emocjonalny ˌɛ̃mɔʦ̑ʲjɔ̃ˈnalnɨ
adj dotyczący emocji, emocjonalności emotional
empatia ɛ̃mˈpatʲja
n (psychologia, psychologiczny) zdolność do odczuwania stanów emocjonalnych innych osób i umiejętność przyjęcia ich sposobu myślenia; empathy
empatycznie
adv w sposób empatyczny, okazując empatię empathetically empathically
empatyczny ˌɛ̃mpaˈtɨʧ̑nɨ
adj wykazujący się empatią, współodczuwaniem empathic
empire
n (sztuka) późna odmiana klasycyzmu, nawiązująca do sztuki antycznej, rozwinięta w okresie panowania francuskiego cesarza Napoleona I; Empire style
empiria
n (filozofia, filozoficzny) poznanie za pomocą doświadczenia empiricism
empiryczny ˌɛ̃mpʲiˈrɨʧ̑nɨ
adj (filozofia, filozoficzny) poznany w doświadczeniu, oparty na nim empiric
empiryzm ɛ̃mˈpʲirɨsm̥
n (filozofia, filozoficzny) doktryna głosząca, że źródłem ludzkiego poznania są bodźce zmysłowe docierające ze świata zewnętrznego i wobec nich wszystkie idee, teorie są wtórne; empiricism
empora
n (architektura, architektoniczny) galeria nad przedsionkiem lub nawą kościoła; matroneum
emu ˈɛ̃mu
n (zoologia, zoologiczny) gatunek dużego ptaka australijskiego, Dromaius novaehollandiae, jedyny żyjący przedstawiciel rodziny emu (1.1); emu
emulacja
n (informatyka, informatyczny) programowa symulacja działania jakiegoś sprzętu lub oprogramowania emulation
emulsja ɛ̃ˈmulsʲja
n mieszanina dwóch substancji; emulsion
en ɛ̃n
n nazwa litery n/N en
en détail
adv szczegółowo in detail
encefalograficzny
adj (medycyna, medyczny) związany z encefalografią, dotyczący encefalografii encephalographic
encefalopatia
n (medycyna, medyczny) (weterynaria, weterynaryjny) ogólne określenie uszkodzenia mózgu przez czynniki różnego pochodzenia; encephalopathy
encyklopedia ˌɛ̃nʦ̑ɨklɔˈpɛdʲja
n dzieło opisujące ogół wiedzy, uporządkowane w formie haseł; encyclopedia encyclopaedia
encyklopedyczny ˌɛ̃nʦ̑ɨklɔpɛˈdɨʧ̑nɨ
adj związany z encyklopedią, dotyczący encyklopedii encyclopedic encyclopaedic
encyklopedysta ˌɛ̃nʦ̑ɨklɔpɛˈdɨsta
n członek grupy twórców Wielkiej Encyklopedii Francuskiej; encyclopedist
endemiczny
adj występujący tylko na określonym obszarze endemic
endemit
n (biologia, biologiczny) takson występujący tylko na danym obszarze; endemic
endogenny
adj (biologia, biologiczny) pochodzący z wewnątrz organizmu endogenous
endokrynolog ˌɛ̃ndɔkrɨ̃ˈnɔlɔk
n (medycyna, medyczny) lekarz specjalista zajmujący się rozpoznawaniem, profilaktyką i leczeniem chorób gruczołów wydzielania wewnętrznego endocrinologist
endokrynologia ˌɛ̃ndɔkrɨ̃nɔˈlɔɟja
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) nauka o wydzielaniu wewnętrznym, gruczołach, hormonach i ich działaniu; endocrinology (medycyna, medyczny) dziedzina medycyny zajmująca się zaburzeniami funkcji gruczołów wydzielania wewnętrznego endocrinology (potocznie, potoczny) (medycyna, medyczny) klinika, oddział lub pododdział w szpitalu, gdzie leczeni są pacjenci z chorobami tarczycy endocrinology
endokrynologiczny
adj (medycyna, medyczny) (biologia, biologiczny) związany z endokrynologią, dotyczący endokrynologii endocrinological
endometrioza
n (medycyna, medyczny) choroba kobiet polegająca na nieprawidłowym umiejscowieniu błony śluzowej trzonu macicy; endometriosis
endonim ɛ̃nˈdɔ̃ɲĩm
n (językoznawstwo, językoznawczy) (geografia, geograficzny) nazwa obiektu geograficznego w jednym z języków używanych na danym obszarze, gdzie dany obiekt się znajduje, używana poza miejscem występowania tego języka; endonym
endorfina ˌɛ̃ndɔrˈfʲĩna
n (biochemia, biochemiczny) hormon peptydowy, endogenny opioid, który wywołuje zadowolenie i doskonałe samopoczucie oraz tłumi odczuwanie drętwienia i bólu; endorphin
energetyczny
adj związany z energią energy
energia ɛ̃ˈnɛrʲɟja
n (fizyka, fizyczny) zasób, kosztem którego możliwe jest wykonanie pracy; energy power entuzjazm, chęć do działania energy
energicznie ˌɛ̃nɛrʲˈɟiʧ̑ʲɲɛ
adv w sposób energiczny, stanowczo, żywo energetically
energiczny ˌɛ̃nɛrʲˈɟiʧ̑nɨ
adj taki, który jest pełen energii, żywości, wigoru; stanowczy energetic
energochłonność
n (technologia, technika, techniczny) ilość zużywanej energii energy consumption cecha zużywanie energii energy consumption
enigma ɛ̃ˈɲiɡma
n zagadka, tajemnica enigma
enigmatycznie ˌɛ̃ɲiɡmaˈtɨʧ̑ʲɲɛ
adv w sposób enigmatyczny enigmatically
enigmatyczny ˌɛ̃ɲiɡmaˈtɨʧ̑nɨ
adj zagadkowy, trudny do zrozumienia enigmatic
enklawa ɛ̃ŋˈklava
n (administracja) (geografia, geograficzny) terytorium państwa lub jego część otoczone ze wszystkich stron przez terytorium lądowe innego państwa; enclave
enologiczny
adj dotyczący enologii, winoznawstwa enological oenological
entalpia ɛ̃nˈtalpʲja
n (fizyka, fizyczny) jedna z funkcji stanu, miara ilości energii zawartej w układzie pod stałym ciśnieniem; enthalpy
entalpia swobodna ɛ̃nˈtalpʲja sfɔˈbɔdna
n (fizyka, fizyczny) jedna z funkcji stanu, zwana również funkcją Gibbsa; Gibbs free energy
ententa ãnˈtãnta
n (historia, historyczny, historycznie) podczas pierwszej wojny światowej: państwa walczące z państwami centralnymi entente (historia, historyczny, historycznie) porozumienie Francji, Rosji i Wielkiej Brytanii utworzone w latach 1904-1907; entente
enter ˈɛ̃ntɛr
n klawisz „Enter” na klawiaturze komputera enter strzałka na klawiszu (1.1) enter
enteropatia
n (medycyna, medyczny) stan patologiczny w jelitach; enteropathy
entomolog ˌɛ̃ntɔ̃ˈmɔlɔk
n naukowiec zajmujący się badaniami owadów entomologist kobieta naukowiec zajmująca się badaniami owadów entomologist
entomologia ˌɛ̃ntɔ̃mɔˈlɔɟja
n (zoologia, zoologiczny) dział zoologii, nauka o owadach; entomology
entomologiczny ˌɛ̃ntɔ̃mɔlɔˈɟiʧ̑nɨ
adj (biologia, biologiczny) związany z entomologią, dotyczący entomologii entomological
entropia ɛ̃nˈtrɔpʲja
n (fizyka, fizyczny) jedna z termodynamicznych funkcji stanu, jest miarą liczby sposobów, na jakie można ułożyć elementy układu bez zmiany jego parametrów makroskopowych; entropy (informatyka, informatyczny) (matematyka, matematyczny) średnia ilość informacji przypadająca na znak symbolizujący zajście zdarzenia z pewnego zbioru zdarzeń o danych prawdopodobieństwach; entropy (potocznie, potoczny) rozpad, chaos, nieporządek entropy
entuzjasta ˌɛ̃ntuˈzʲjasta
n osoba pełna entuzjazmu, chęci i wiary w możliwość zrealizowania jakiejś idei; osoba żywo poruszona, pobudzona jakąś ideą enthusiast
entuzjastycznie
adv z entuzjazmem, w sposób entuzjastyczny enthusiastically ebulliently
entuzjastyczny
adj trwający w stanie zachwytu, emocjonalnie zaangażowany avid enthusiastic rapturous
entuzjazm ɛ̃nˈtuzʲjasm̥
n stan zachwytu czymś; zapał, radość enthusiasm
enty ˈɛ̃ntɨ
adj któryś z kolei nth
enzym ˈɛ̃w̃zɨ̃m
n (medycyna, medyczny) (chemia, chemiczny) białko wytwarzane przez komórki żywe i działające jako katalizator w procesach chemicznych organizmów; enzyme ferment
eo ipso
pronoun tym samym eo ipso
eocen ɛˈɔʦ̑ɛ̃n
n (geologia, geologiczny) środkowa epoka paleogenu Eocene
eoliczny ˌɛɔˈlʲiʧ̑nɨ
adj (geologia, geologiczny) związany z działalnością wiatru aeolian eolian
eolityczny
adj (archeologia, archeologiczny) związany z eolitami; związany z okresem, w którym powstawały eolity eolithic
eon
n wiek, era eon
epejroforeza ˌɛpɛjrɔfɔˈrɛza
n (geologia, geologiczny) poziome ruchy kontynentów skutkujące zmianami ich położenia względem siebie i względem biegunów; continental drift
epicentrum
n (geofizyka) obszar na powierzchni Ziemi, znajdujący się bezpośrednio nad ogniskiem trzęsienia ziemi epicentre epicenter
epidemia ˌɛpʲiˈdɛ̃mʲja
n (medycyna, medyczny) duża liczba zachorowań na tę samą chorobę, na tym samym obszarze i w tym samym czasie; epidemic epidemy
epidemiczny
adj (medycyna, medyczny) (weterynaria, weterynaryjny) odnoszący się do epidemii epidemic epidemical
epidemiologia ˌɛpʲidɛ̃mʲjɔˈlɔɟja
n (edukacja, edukacyjny) (medycyna, medyczny) nauka zajmująca się czynników wpływających na powstawanie i szerzenie się epidemii, a także sposobami zwalczania i zapobiegania epidemiom; epidemiology
epidemiologiczny
adj (medycyna, medyczny) związany z epidemiologią, dotyczący epidemiologii epidemiological epidemiologic
epidiaskop ˌɛpʲiˈdʲjaskɔp
n (technologia, technika, techniczny) urządzenie projekcyjne będące połączeniem diaskopu i episkopu, służące do wyświetlania pojedynczych obrazów nieruchomych zarówno w świetle odbitym, jak i przechodzącym (przezroczy, folii, stron książki, fotografii itp.); epidiascope
epidot
n (mineralogia, mineralogiczny) pospolity minerał z grupy krzemianów o szeroko rozpowszechnionym zasięgu, kruchy, przezroczysty, w zależności od kierunku obserwacji zmienia swoją barwę od ciemnozielonej do żółtozielonej, Ca2(Fe,Al)Al2(SiO4)(Si2O7)O(OH); epidote
epifania ˌɛpʲiˈfãɲja
n (książkowy) olśnienie, wyjątkowe doznanie epiphany (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) objawienie epiphany
epifora ˌɛpʲiˈfɔra
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) jedna z figur stylistycznych polegająca na powtórzeniu słowa lub zwrotu na końcu kilku następujących po sobie wersów lub zdań epiphora
epigenetyka
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) badanie dziedziczności pozagenowej epigenetics
epigraf ɛˈpʲiɡraf
n (historia, historyczny, historycznie) napis wykuty w kamieniu lub wycięty w drewnie, stanowiący element architektury, pomnika, nagrobka; epigraph
epigramat ˌɛpʲiˈɡrãmat
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) krótki utwór poetycki mający charakter satyryczny bądź dydaktyczny epigram
epigramatycznie ˌɛpʲiɡrãmaˈtɨʧ̑ʲɲɛ
adv (przysłówek) od epigramat epigrammaticaly
epigramatyczny ˌɛpʲiɡrãmaˈtɨʧ̑nɨ
adj (przymiotnik) od epigramat epigrammatic
epikleza
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) modlitwa liturgiczna odmawiana przez prezbitera podczas eucharystii, wzywająca Boga do uświęcenia darów chleba i wina oraz uczestników zgromadzenia; epiclesis epiklesis
epikureizm ˌɛpʲikuˈrɛ<sup>j</sup>ism̥
n (filozofia, filozoficzny) jeden z kierunków filozoficznych; epicureanism
epikurejczyk
n (filozofia, filozoficzny) zwolennik epikureizmu Epicurean
epikurejski
adj (filozofia, filozoficzny) związany z epikureizmem, dotyczący epikureizmu, poglądów Epikura Epicurean (książkowy) dążący do własnej przyjemności, używający uciech epicurean
epilog ɛˈpʲilɔk
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) końcowa część utworu informująca o dalszych losach bohaterów już po zamknięciu akcji; epilog epilogue
episkop ɛˈpʲiskɔp
n (technologia, technika, techniczny) urządzenie projekcyjne służące do wyświetlania na ekranie pojedynczych obrazów nieruchomych w świetle odbitym, co umożliwia prezentację w powiększeniu np. stron książki; episcope
episkopalny
adj (kościelny) związany z Kościołem episkopalnym episcopalian
episkopat
n (kościelny) ogół biskupów jakiegoś kraju lub prowincji kościelnej episcopate episcopacy
epistemiczny
adj (filozofia, filozoficzny) poznawczy epistemic
epistolografia ˌɛpʲistɔlɔˈɡrafʲja
n sztuka pisania listów; epistolography
epistolograficzny
adj (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) związany z epistolografią, dotyczący epistolografii epistolographic
epistoła ˌɛpʲiˈstɔwa
n (przestarzałe, przestarzały) list epistle
epitafium ˌɛpʲiˈtafʲjũm
n inskrypcja nagrobna; epitaph (literacko) utwór literacki ku czci zmarłego epitaph
epitalamium
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) panegiryk z okazji uroczystości weselnych epithalamium
epizod ɛˈpʲizɔt
n zdarzenie, wydarzenie (zwykle mało istotne) episode
epoka ɛˈpɔka
n (geologia, geologiczny) formalna jednostka geochronologiczna, mniejsza od okresu i dzieląca się na wieki; age epoch
epokowy
adj (książkowy) mający ogromne znaczenie z punktu widzenia następstw epochal
epolet ɛˈpɔlɛt
n (wojskowość, wojskowy) naramiennik ozdobiony taśmą lub sznurem złotym lub srebrnym, często z frędzlami, w niektórych armiach z umieszczonymi oznakami stopnia wojskowego epaulette
eponim ɛˈpɔ̃ɲĩm
n (językoznawstwo, językoznawczy) słowo utworzone od nazwy własnej; eponym
epopeja
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) dłuższy poemat epicki; epopee
epos ˈɛpɔs
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) poemat epicki pisany wierszem lub rzadziej prozą, w którym dzieje legendarnych lub rzeczywistych bohaterów są przedstawione na tle wydarzeń historycznych epic
epsilon ɛpˈsʲilɔ̃n
n nazwa piątej litery alfabetu greckiego, ε; epsilon
epsomit
n (mineralogia, mineralogiczny) pospolity i szeroko rozpowszechniony minerał z gromady siarczanów, uwodniony siarczan magnezu, MgSO4·7H2O; epsomite
epuzer ɛˈpuzɛr
n (przestarzałe, przestarzały) kandydat do małżeństwa, konkurent suitor
er ɛr
n nazwa litery r / R ar
era ˈɛra
n (geologia, geologiczny) jednostka podziału dziejów Ziemi; era (historia, historyczny, historycznie) okres zapoczątkowany jakimś ważnym wydarzeniem - rzeczywistym lub legendarnym - który stanowi podstawę rachuby lat w kalendarzu. age
era kenozoiczna ˈɛra ˌkɛ̃nɔzɔˈ<sup>j</sup>iʧ̑na
n (zobacz) kenozoik Cenozoic Era
era mezozoiczna ˈɛra ˌmɛzɔzɔˈ<sup>j</sup>iʧ̑na
n (zobacz) mezozoik Mesozoic Era
era paleozoiczna ˈɛra ˌpalɛɔzɔˈ<sup>j</sup>iʧ̑na
n (zobacz) paleozoik Palaeozoic Era Paleozoic Era
erb ɛrp
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Er i liczbie atomowej 68; erbium
erekcja ɛˈrɛkʦ̑ʲja
n (fizjologia, fizjologiczny) (seksuologia, seksuologiczny) usztywnienie i powiększenie się niektórych narządów (np. prącia, łechtaczki, sutka) w wyniku zwiększonego ciśnienia krwi; erection (książkowy) wzniesienie, zbudowanie lub ufundowanie jakiejś budowli erection
erem
n klasztor; hermitage hermitary
eremita ˌɛrɛ̃ˈmʲita
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) zakonnik żyjący w odosobnieniu, pustelnik; hermit
eremitorium
n siedziba eremity; hermitage hermitary
ergatywny ˌɛrɡaˈtɨvnɨ
adj (językoznawstwo, językoznawczy) w odniesieniu do języka: używający specjalnego przypadku (ergatywu) do określenia sprawcy czynności w zdaniu przechodnim ergative
ergo
conjunction (książkowy) więc, a więc, zatem ergo
ergofobia
n (medycyna, medyczny) (psychologia, psychologiczny) fobia pracy, irracjonalny lęk przed pracą ergophobia ergasiophobia
erogenny ˌɛrɔˈɡɛ̃nːɨ
adj w odniesieniu do okolicy ciała, której stymulacja powoduje podniecenie seksualne erogenous erotogenic
erotyczny ˌɛrɔˈtɨʧ̑nɨ
adj dotyczący erotyki, seksu erotic
erotyka ɛˈrɔtɨka
n ogół tego, co erotyczne, związane z erotyzmem, tematyką miłosną eroticism
erotyzm ɛˈrɔtɨsm̥
n miłość zmysłowa, o znaczącym podłożu seksualnym eroticism
erozja ɛˈrɔzʲja
n (geologia, geologiczny) proces niszczenia powierzchni terenu (gruntu, skał) przez różne czynniki – wodę, wiatr, słońce, grawitację czy działalność organizmów żywych; erosion
erozyjny
adj (geologia, geologiczny) dotyczący erozji erosive
errata ɛrˈːata
n (drukarstwo, drukarski) spis oraz sprostowanie omyłek zauważonych w wydrukowanej już książce, dołączone do niej w postaci wkładki lub wklejki errata
ersatz
n namiastka jakiejś rzeczy lub podróbka, coś zastępczego, gorszej jakości ersatz
erudycja ˌɛruˈdɨʦ̑ʲja
n rozległy zasób książkowej wiedzy; gruntowne wykształcenie erudition
erupcja ɛˈrupʦ̑ʲja
n (geologia, geologiczny) wybuch wulkanu; eruption (astronomia, astronomiczny) wybuch gazu na Słońcu eruption
erystyka ɛˈrɨstɨka
n sztuka prowadzenia sporów; eristic
erytrocyt ˌɛrɨˈtrɔʦ̑ɨt
n (medycyna, medyczny) składnik morfotyczny krwi; erythrocyte red blood cell
erytrozyna ˌɛrɨtrɔˈzɨ̃na
n (spożywczy) wiśniowoczerwony smołowy barwnik dodawany do niektórych typów żywności (np. do owoców konserwowych, osłonek kiełbas oraz do herbatników), leków, tabletek, past do zębów, zakazany w niektórych krajach; erythrosine
erzjański
n (językoznawstwo, językoznawczy) język (dialekt) erzjański; Erzya
es ɛs
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dźwięk e obniżony o półton; E-flat nazwa litery s/S es ess
es-moll ˈɛs‿mɔl
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) gama lub tonacja molowa zaczynająca się od dźwięku es (w zapisie nutowym z sześcioma bemolami) e-flat minor
eschatologia ˌɛsxatɔˈlɔɟja
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (filozofia, filozoficzny) dział teologii i filozofii dotyczący spraw ostatecznych: śmierci, końca świata, życia pozagrobowego, rodzajów sądu pośmiertnego, świata zmarłych itp. eschatology
eschatologiczny
adj związany z eschatologią, dotyczący eschatologii eschatological
eseista ˌɛsɛˈ<sup>j</sup>ista
n literat, autor esejów, szkiców literackich essayist
esej
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) forma literacka lub literacko-naukowa, prezentująca punkt widzenia autora; essay
eses ˈɛsɛs
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dźwięk e obniżony o cały ton; E double flat
eskadra
n (wojskowość, wojskowy) (lotnictwo, lotniczy) jednostka organizacyjna lotnictwa wojskowego, składająca się z kilku lub kilkunastu, rzadziej kilkudziesięciu samolotów; squadron (wojskowość, wojskowy) (morski) zespół okrętów jednego lub zbliżonego rodzaju dowodzony przez jednego dowódcę; squadron
eskalacja
n stopniowe zwiększanie, potęgowanie się czegoś escalation
eskapizm
n (psychologia, psychologiczny) ucieczka od problemów codzienności i życia społecznego escapism
eskimoski ˌɛsʲcĩˈmɔsʲci
adj związany z Eskimosami, dotyczący Eskimosów Eskimo
eskorta ɛˈskɔrta
n (przenośnie, przenośnia) osoba lub kilka osób towarzyszące komuś po to, żeby się nim opiekować lub mieć nad nim kontrolę escort oddział zbrojny, grupa okrętów lub pojazdów, towarzyszący komuś lub czemuś w drodze jako ochrona lub honorowa asysta escort
eskortowiec ˌɛskɔrˈtɔvʲjɛʦ̑
n (wojskowość, wojskowy) (morski) niejednolita klasa okrętów eskortowych małej lub średniej wielkości; escort vessel
eskortowiec oceaniczny ˌɛskɔrˈtɔvʲjɛʦ̑ ˌɔʦ̑ɛãˈɲiʧ̑nɨ
n (wojskowość, wojskowy) klasa okrętów Marynarki Wojennej Stanów Zjednoczonych, przeznaczonych do wykonywania zadań eskortowych na wodach oceanicznych; ocean escort
espadryla
n lekki, miękki płócienny pantofel na sznurkowej podeszwie; espadrille
esperancki ˌɛspɛˈrãnʦ̑ʲci
adj (językoznawstwo, językoznawczy) dotyczący esperanta Esperantist
esperanto ˌɛspɛˈrãntɔ
n (językoznawstwo, językoznawczy) sztuczny język opracowany przez Ludwika Zamenhofa w 1887 r.; Esperanto
espresso ɛsˈprɛsːɔ
n (kulinaria) włoska mocna kawa z ekspresu ciśnieniowego, przygotowana z małej, około 30 ml, ilości wody; espresso
espresso doppio
n podwójne espresso, z podwójnej ilości kawy i wody (ok. 60 ml) double espresso
establishment
n (pejoratywnie, pejoratywny) określenie grupy osób sprawujących władzę w Wielkiej Brytanii, uważanych za ekskluzywną i uprzywilejowaną społeczność establishment (pejoratywnie, pejoratywny) w szerszym znaczeniu: elita władzy w każdym kraju establishment
esteta ɛˈstɛta
n człowiek wrażliwy na piękno, znawca piękna aesthete esthete
estetyczny ˌɛstɛˈtɨʧ̑nɨ
adj zgodny z wymaganiami estetyki, dotyczący zmysłu piękna aesthetic
estetyka ɛˈstɛtɨka
n ładny, gustowny wygląd czegoś aesthetics esthetic
estoński ɛˈstɔ̃j̃sʲci
adj odnoszący się do Estonii lub Estończyków Estonian
estragon ɛˈstraɡɔ̃n
n (botanika, botaniczny) (potocznie, potoczny) (zobacz) bylica draganek tarragon
estrogen ɛˈstrɔɡɛ̃n
n (fizjologia, fizjologiczny) żeński hormon płciowy; estrogen oestrogen
estuarium
n (geografia, geograficzny) poszerzone, lejkowate ujście rzeki, powstałe w wyniku działania pływów morskich; estuary
eta ˈɛta
n nazwa siódmej litery alfabetu greckiego współczesnego i ósmej alfabetu starogreckiego, η; eta
etamsylat ˌɛtãmˈsɨlat
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) lek hemostatyczny z grupy sulfonianów; ethamsylate
etan ˈɛtãn
n (chemia, chemiczny) związek organiczny z grupy alkanów, jeden ze składników gazu ziemnego; ethane
etanol ɛˈtãnɔl
n (chemia, chemiczny) związek organiczny z grupy alkoholi o wzorze C2H5OH; ethanol
etap ˈɛtap
n odcinek czasu wykonania danej czynności, po którym lub przed którym wystąpiła inna część działania stage phase
etat
n stanowisko pracy ze stałym wynagrodzeniem i w pełnym wymiarze godzin day job
eten ˈɛtɛ̃n
n (chemia, chemiczny) związek organiczny, najprostszy alken, bezbarwny i łatwopalny gaz o słodkawym zapachu, fitohormon; ethene ethylene
eter ˈɛtɛr
n (chemia, chemiczny) organiczny związek chemiczny, w którym występują wiązania C-O-C; ether (chemia, chemiczny) skrótowe określenie eteru dietylowego; ether w fizyce i filozofii hipotetyczna substancja wypełniająca całą przestrzeń; ether
eternit ɛˈtɛrʲɲit
n (budownictwo) cementowo-azbestowy materiał budowlany stosowany dawniej na pokrycie dachów oraz do wyrobu rur; eternit fibre cement
etiologiczny
adj (medycyna, medyczny) związany z etiologią, dotyczący etiologii etiologic etiological
etiopski ɛˈtʲjɔpsʲci
adj odnoszący się do Etiopii lub do Etiopczyków Ethiopian
etiuda ɛˈtʲjuda
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) forma muzyczna, zwykle na instrument solowy; etude étude krótki utwór w sztuce, mający na celu doskonalenie stylu literackiego, gry aktorskiej, techniki malarskiej itp.; etude
etnicznie ɛtʲˈɲiʧ̑ʲɲɛ
adv w sposób etniczny, dotyczący etniczności ethnically
etniczny ɛtʲˈɲiʧ̑nɨ
adj związany z przynależnością do grupy narodowej ethnic
etnocentryzm ˌɛtnɔˈʦ̑ɛ̃ntrɨsm̥
n przekonanie o wyższości jednej grupy etnicznej i jej kultury nad innymi i związana z tym pogarda wobec innych kultur i ich tradycji ethnocentrism
etnograficzny
adj związany z etnografią ethnographic
etnolekt
n (etnografia, etnograficzny) (językoznawstwo, językoznawczy) język, dialekt lub gwara używana przez wyodrębnioną grupę etniczną; ethnolect
etnolingwistyczny
adj (językoznawstwo, językoznawczy) związany z etnolingwistyką, dotyczący etnolingwistyki ethnolinguistic
etnologiczny
adj związany z etnologią, dotyczący etnologii ethnologic ethnological
etnos
n (antropologia, antropologiczny) (socjologia, socjologiczny) grupa etniczna; ethnicity zespół cech charakteryzujących grupę etniczną ethnicity
etola ɛˈtɔla
n rodzaj szala lub krótkiej pelerynki, zwykle z miękkiego futra; narzutka futrzana na ramiona noszona do sukien wieczorowych stole
etologia ˌɛtɔˈlɔɟja
n (biologia, biologiczny) nauka o zachowaniu się zwierząt ethology
etologiczny ˌɛtɔlɔˈɟiʧ̑nɨ
adj (biologia, biologiczny) związany z etologią, dotyczący etologii ethologic ethological
etopozyd ˌɛtɔˈpɔzɨt
n (medycyna, medyczny) półsyntetyczna pochodna podofilotoksyny o działaniu cytostatycznym; etoposide
etruski ɛˈtrusʲci
adj dotyczący Etrurii lub Etrusków Etruscan
etruski ɛˈtrusʲci
n język Etrusków Etruscan
etruskologia ˌɛtruskɔˈlɔɟja
n nauka zajmująca się kulturą, historią i językiem Etrusków; Etruscology
etui
n (handel, handlowy) (książkowy) futerał lub kasetka do przechowania ważnych lub delikatnych przedmiotów; case
etyczny ɛˈtɨʧ̑nɨ
adj związany z etyką, dotyczący etyki ethical ethic
etyka ˈɛtɨka
n (filozofia, filozoficzny) dział filozofii zajmujący się badaniem moralności i tworzeniem systemów myślowych, z których można wyprowadzać zasady moralne; ethics
etymolog
n (językoznawstwo, językoznawczy) naukowiec badający pochodzenie wyrazów etymologist
etymologia ludowa ˌɛtɨ̃mɔˈlɔɟja luˈdɔva
n (językoznawstwo, językoznawczy) analiza pochodzenia wyrazów oparta na skojarzeniach zamiast na naukowych metodach badawczych; folk etymology
etymologicznie
adv (językoznawstwo, językoznawczy) w myśl zasad etymologii, zgodnie z etymologią etymologically
etymologiczny
adj (językoznawstwo, językoznawczy) związany lub odnoszący się do etymologii etymological
etyn ˈɛtɨ̃n
n (chemia, chemiczny) najprostszy węglowodór nienasycony z szeregu homologicznego alkinów, bezbarwny gaz; ethyne ethine
eucharystia ɛw.xa.rɨˈsti.a
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) jeden z sakramentów w chrześcijaństwie; Eucharist (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) porządek celebracji liturgicznej w chrześcijaństwie, inaczej msza; Eucharist (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) postacie eucharystyczne, konsekrowana hostia i wino; Eucharist
eucharystyczny ˌɛwxarɨˈstɨʧ̑nɨ
adj (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) odnoszący się do eucharystii, związany z eucharystią eucharistic eucharistical
eudajmonia
n (filozofia, filozoficzny) w starożytnej Grecji: stan zadowolenia i satysfakcji z życia, rozumiany różnie przez różnych filozofów; eudaimonia eudemonia
eufemistyczny
adj unikający użycia drażliwych słów poprzez zastąpienie ich wyrażeniami delikatniejszymi lub wymijającymi euphemistic
eufemizm ɛwˈfɛ̃mʲism̥
n (językoznawstwo, językoznawczy) oględne, delikatne słowo lub wyrażenie zastępujące inne, który jest zbyt drastyczne, nieprzyzwoite, dosadne; euphemism
euforia ɛwˈfɔrʲja
n stan dużego zadowolenia, błogostan, stan radosnego podniecenia euphoria
eugeniczny ˌɛwɡɛ̃ˈɲiʧ̑nɨ
adj (biologia, biologiczny) związany z eugeniką, dotyczący eugeniki eugenic
eugenika ɛwˈɡɛ̃ɲika
n (biologia, biologiczny) system poglądów dotyczących możliwości selektywnego rozmnażania zwierząt lub ludzi w celu ulepszenia gatunków w oparciu o cechy dziedziczone; eugenics
eukaliptus
n (dendrologia, drzewoznawstwo, dendrologiczny, drzewoznawczy) Eucalyptus L'Hér., drzewo lub krzew o wiecznie zielonych liściach rosnące w Australii; eucalyptus gum tree gumtree
eukariont
n (biologia, biologiczny) (systematyka) organizm należący do królestwa eukariontów eukaryote (biologia, biologiczny) organizm zbudowany z komórek posiadających jądro komórkowe z chromosomami eukaryote eucaryot eucaryote eukaryot
eukariotyczny
adj (biologia, biologiczny) posiadający w komórce jądro z chromosomami eukaryotic eucaryotic
eunuch
n mężczyzna z wyciętymi jądrami; eunuch (dawniej, dawny) sługa dworski, pokojowiec eunuch
eunuchoid
n (medycyna, medyczny) (psychologia, psychologiczny) osobnik mający cechy eunucha eunuchoid
eunuchoidyzm
n (medycyna, medyczny) (psychologia, psychologiczny) zaburzenie hormonalne spowodowane niedoczynnością jąder; eunuchoidism
eurazjatycki ˌɛwrazʲjaˈtɨʦ̑ʲci
adj związany Eurazją, dotyczący Eurazji, pochodzący z Eurazji Eurasian
eureka
interjection (zobacz) heureka eureka
euro ˈɛwrɔ
n (jednostka monetarna) waluta Unii Europejskiej; euro
euroazjatycki
adj dotyczący Europy i Azji, dziejący się w Europie i Azji Eurasian
eurocent ɛwˈrɔʦ̑ɛ̃nt
n (potocznie, potoczny) (jednostka monetarna) moneta zdawkowa o wartości jednej setnej (1/100) euro cent Eurocent
eurodolar ˌɛwrɔˈdɔlar
n (ekonomia, ekonomiczny) dolar amerykański w formie znajdującego się poza Stanami Zjednoczonymi depozytu bankowego lub pożyczki udzielonej innemu państwu; Eurodollar
euroentuzjasta ˌɛwrɔɛ̃ntuˈzʲjasta
n (neologizm) gorący zwolennik integracji z Unią Europejską. euroenthusiast
euroizacja ˌɛwrɔ<sup>j</sup>iˈzaʦ̑ʲja
n (ekonomia, ekonomiczny) wprowadzenie euro do obrotu jako urzędową walutę w państwie nienależącym do Unii Europejskiej; euroisation euroization
euroizować ˌɛwrɔ<sup>j</sup>iˈzɔvaʨ̑
v (ekonomia, ekonomiczny) wprowadzać euro do obrotu jako urzędową walutę w państwie nienależącym do Unii Europejskiej euroise euroize
europ ˈɛwrɔp
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu "Eu" i liczbie atomowej 63; europium
europejski ˌɛwrɔˈpɛjsʲci
adj dotyczący Europy European
eurosceptycyzm ˌɛwrɔsʦ̑ɛpˈtɨʦ̑ɨsm̥
n (publikatory) negatywne nastawienie do integracji z Unią Europejską; euroscepticism
eutanazja ˌɛwtãˈnazʲja
n (medycyna, medyczny) zadanie śmierci osobie nieuleczalnie chorej umotywowane skróceniem jej cierpień; euthanasia
euterpa warzywna
n (botanika, botaniczny) Euterpe oleracea Mart., gatunek rośliny z rodziny arekowatych; açaí palm
event
n wydarzenie – muzyczne, towarzyskie itp., najczęściej publiczne event
everyman
n (literacko) określenie typu bohatera wywodzącego się ze średniowiecznych moralitetów; protagonista o uniwersalnych cechach, na którego miejscu mógł się postawić każdy; everyman
ewakuacja ˌɛvakuˈ<sup>w</sup>aʦ̑ʲja
n opuszczenie jakiegoś terenu lub obiektu przez ludzi, najczęściej wraz z dobytkiem i inwentarzem, z powodu klęski żywiołowej, wojny lub innego zagrożenia; evacuation
ewaluacja ˌɛvaluˈ<sup>w</sup>aʦ̑ʲja
n badanie wartości albo cech programu, planu lub obiektu w celu jego usprawnienia i rozwoju; evaluation
ewangelia ˌɛvãŋˈɡɛlʲja
n (biblijny) (historia, historyczny, historycznie) wczesnochrześcijański utwór zawierający opis życia i nauki Jezusa; gospel Gospel
ewangeliarz
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (bibliotekoznawstwo, bibliotekoznawczy) księga liturgiczna z podzielonymi na perykopy ewangeliami; Gospel Book
ewangelicki
adj związany z ewangelicyzmem evangelical evangelic
ewangeliczny ˌɛvãŋɡɛˈlʲiʧ̑nɨ
adj (przymiotnik) od ewangelia evangelical
ewangelista
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) każdy z czterech autorów kanonicznych ewangelii; evangelist
ewangelistarz
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (bibliotekoznawstwo, bibliotekoznawczy) księga liturgiczna zawierająca tylko perykopy ewangeliczne przeznaczone do odczytania podczas mszy; evangeliary
ewangelizacja
n (teologia, teologiczny) chrystianizowanie, zabieganie o wzrost liczby członków Kościoła (ilość wierzących) evangelisation (teologia, teologiczny) głoszenie ewangelii (jakość wiary) evangelisation
ewangelizowanie
n prowadzenie działalności ewangelizacyjnej evangelization
ewangelizować
v (teologia, teologiczny) głosić ewangelię evangelize
ewenkijski
adj dotyczący Ewenków Evenk
ewenkijski
n (językoznawstwo, językoznawczy) język Ewenków; Evenki
ewentualnie
adv w razie zaistnienia pewnych okoliczności alternatively
ewentualny ˌɛvɛ̃ntuˈ<sup>w</sup>alnɨ
adj przypuszczalny, możliwy possible contingent potential probable
eweński
n (językoznawstwo, językoznawczy) język eweński; Even
ewidentnie ˌɛvʲiˈdɛ̃ntʲɲɛ
adv w sposób ewidentny, oczywisty, jasny, jawny, wyraźny, widoczny apparently
ewidentny ˌɛvʲiˈdɛ̃ntnɨ
adj (książkowy) oczywisty, widoczny, wyraźny, nie budzący wątpliwości evident
ewikcja
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) sądowne lub administracyjne pozbawienie prawa własności eviction
ewokacja ˌɛvɔˈkaʦ̑ʲja
n wizja czegoś, wspomnienie evocation
ewokować ˌɛvɔˈkɔvaʨ̑
v wywoływać evoke
ewolucja ˌɛvɔˈluʦ̑ʲja
n (biologia, biologiczny) ciągły proces, polegający na stopniowych zmianach cech gatunkowych kolejnych pokoleń wskutek eliminacji przez dobór naturalny lub sztuczny części osobników z populacji; evolution proces stopniowego zwiększania złożoności bądź jakości czegoś evolution (wojskowość, wojskowy) manewr zespołu okrętów; evolution trudna figura akrobatyczna, gimnastyczna bądź taneczna evolution
ewolucjonista ˌɛvɔluʦ̑ʲjɔ̇̃ˈɲista
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) badacz ewolucji evolutionist zwolennik ewolucjonizmu evolutionist
ewolucjonizm ˌɛvɔluˈʦ̑ʲjɔ̇̃ɲism̥
n (biologia, biologiczny) dziedzina nauki zajmująca się badaniem ewolucji jako procesu świata organicznego; evolutionism
ewzon ˈɛvzɔ̃n
n (historia, historyczny, historycznie) żołnierz bojowej, elitarnej jednostki piechoty górskiej evzone (wojskowość, wojskowy) grecki żołnierz gwardii honorowej, pełniący straż w tradycyjnym stroju; evzone
ex situ
adv poza swoim pierwotnym, naturalnym położeniem, miejscem ex situ
exploit
n (informatyka, informatyczny) sposób wykorzystania błędu w oprogramowaniu do ataku informatycznego exploit
exploitowanie
n (informatyka, informatyczny) (potocznie, potoczny) wykorzystywanie w ataku informatycznym błędów w oprogramowaniu exploit
eyeliner
n (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) specjalna kredka lub tusz do malowania kresek na brzegach powiek; eyeliner eye liner
ezoteryczny ˌɛzɔtɛˈrɨʧ̑nɨ
adj tajemny, sekretny, dostępny wyłącznie dla wtajemniczonych esoteric
f-moll
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) gama lub tonacja molowa zaczynająca się od dźwięku f (w zapisie nutowym z czterema bemolami) f minor
fabryczny
adj związany z fabryką factory industrial
fabryka ˈfabrɨka
n produkcyjny zakład przemysłowy factory plant
fabrykant faˈbrɨkãnt
n (przestarzałe, przestarzały) właściciel fabryki factory owner
fabuła
n (dawniej, dawny) treść stanowiąca coś ciekawego, niekoniecznie prawdziwego fable (literacko) (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) szereg wątków i motywów powiązanych czasowo i przyczynowo, przedstawionych w utworze literackim lub filmowym plot plotline story story line storyline
facecik
n (potocznie, potoczny) (zdrobniale) od: facet chappie
facelia faˈʦ̑ɛlʲja
n (botanika, botaniczny) Phacelia, rodzaj roślin jednorocznych lub bylin z rodziny faceliowatych; phacelia scorpionweed
facelia błękitna faˈʦ̑ɛlʲja bwɛ̃ŋʲˈcitna
n (botanika, botaniczny) Phacelia tanacetifolia, roślina z rodziny ogórecznikowatych pochodząca z Kalifornii; Lacy Phacelia
facet ˈfaʦ̑ɛt
n (potocznie, potoczny) mężczyzna bloke guy dude pal
fachowy
adj obeznany z zawodem skilled trained związany z określonym zawodem, specjalnością expert professional specialist
fado ˈfadɔ
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) gatunek muzyczny wywodzący się z Portugalii, melancholijna pieśń fado
fag fak
n (zobacz) bakteriofag phage
fagocista
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) muzyk, który gra na fagocie bassoonist
fagot ˈfaɡɔt
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) stroikowy, drewniany instrument dęty o niskiej skali; bassoon
fair play
n uczciwa rywalizacja w sporcie fair play
fajerwerk
n ładunek pirotechniczny, który wybuchając daje przyciągające wzrok efekty świetlne firework
fajka ˈfajka
n przedmiot do palenia tytoniu; pipe tobacco pipe
fajka pokoju ˈfajka pɔˈkɔju
n symbol pogodzenia się, pojednania calumet
fajny ˈfajnɨ
adj potoczny wyraz o bardzo szerokim pozytywnym znaczeniu: ciekawy, interesujący, świetny cool extra fine
fajtłapa
n (pejoratywnie, pejoratywny) osoba niezdarna blunderbuss butterfingers dub fumbler nimrod stumblebum
fakap
n (slangowo) zawalenie jakiejś sprawy, wpadka przy realizacji zadania, niedotrzymanie terminu fuck up fuck-up
fake news
n (publikatory) nieprawdziwe, fałszywe wiadomości rozpowszechniane w mass mediach i Internecie; fake news
fakir
n żebrzący ascetyczny mnich muzułmański; fakir
fakoemulsyfikacja ˌfakɔɛ̃mulsɨfʲiˈkaʦ̑ʲja
n (medycyna, medyczny) chirurgiczna metoda usuwania zaćmy; phacoemulsification
faks faks
n urządzenie przesyłające drukowany obraz za pomocą łączy telefonicznych; fax
faksować faˈksɔvaʨ̑
v przesyłać coś za pomocą faksu fax
fakt fakt
n to, co miało lub ma miejsce w rzeczywistości; fact
faktoid
n (socjologia, socjologiczny) (publikatory) karykaturalny fakt, informacja traktowana jako prawdziwa tylko przez to, że ukazała się w mediach; factoid
faktorant fakˈtɔrãnt
n (ekonomia, ekonomiczny) podmiot w transakcji faktoringowej, który sprzedaje swoje nieprzeterminowane wierzytelności innemu podmiotowi (faktorowi) i otrzymujący od niego także inne usługi factorer
faktoria
n (historia, historyczny, historycznie) placówka handlowa w odległej prowincji albo kolonii, w krajach kolonialnych umiejscawiana zwykle na wybrzeżu i ufortyfikowana; factory
faktoring fakˈtɔrʲĩŋk
n (ekonomia, ekonomiczny) forma pośrednictwa handlowo-finansowego, polegająca na wykupie przez jeden podmiot (faktora) nieprzeterminowanych wierzytelności drugiego podmiotu (faktoranta) i przekazaniu przed czasem pierwotnemu wierzycielowi jego należności z potrąceniem określonej prowizji, a następnie po nadejściu terminu płatności, wyegzekwowaniu jej; faktor musi również świadczyć wobec faktoranta dodatkowe usługi; factoring
faktoring mieszany fakˈtɔrʲĩŋk mʲjɛˈʃãnɨ
n (ekonomia, ekonomiczny) forma faktoringu, występująca w sytuacji, gdy faktor wykupuje wierzytelności faktoranta z możliwością cofnięcia w przypadku, gdy dłużnik okaże się niewypłacalny, ale tylko do określonej kwoty; powyżej jej ryzyko niewypłacalności dłużnika ponosi faktorant mixed factoring
faktoring niepełny fakˈtɔrʲĩŋʲc ɲɛˈpɛwnɨ
n (ekonomia, ekonomiczny) forma faktoringu, występująca w sytuacji, gdy faktor wykupuje wierzytelności faktoranta z możliwością cofnięcia w przypadku, gdy dłużnik okaże się niewypłacalny recourse factoring
faktoring pełny fakˈtɔrʲĩŋk ˈpɛwnɨ
n (ekonomia, ekonomiczny) forma faktoringu, występująca w sytuacji, gdy faktor wykupuje wierzytelności faktoranta bez możliwości cofnięcia w przypadku, gdy dłużnik okaże się niewypłacalny non-recourse factoring
faktura fakˈtura
n (ekonomia, ekonomiczny) (handel, handlowy) rodzaj dokumentu będącego dowodem transakcji kupna i sprzedaży; invoice (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) sposób łączenia równocześnie brzmiących melodii; texture (sztuka) (technologia, technika, techniczny) (włókiennictwo) charakterystyczne ukształtowanie powierzchni przedmiotu; texture
faktycznie
adv zgodnie z faktami, z rzeczywistością actually in fact
faktycznie
interjection wyraz potwierdzający zgodność lub prawdziwość czego that's right yes, it is
fakultatywny
adj dobrowolny, pozostawiony do wyboru facultative
fakultet
n wydział szkoły wyższej faculty
fala ˈfala
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) rozprzestrzeniające się zaburzenie powierzchni wody wave (przenośnie, przenośnia) duża grupa przedmiotów, zwierząt, ludzi poruszająca się w jedną stronę; duże, powtarzające się nasycenie czegoś w krótkim okresie wave (fizyka, fizyczny) każde rozprzestrzeniające się zaburzenie w dowolnym środowisku; wave
fala akustyczna
n (fizyka, fizyczny) zaburzenie gęstości i ciśnienia w postaci fali podłużnej rozchodzące się w ośrodku sprężystym, takim jak ciało stałe, ciecz czy gaz; acoustic wave
falafel
n (kulinaria) arabski kotlecik z ciecierzycy lub bobu z sezamem; falafel
falanga faˈlãŋɡa
n zwarty oddział piechoty w starożytnej Grecji; phalanx
falerneński ˌfalɛrˈnɛ̃j̃sʲci
adj dotyczący ziemi falerneńskiej Falernian
falerno faˈlɛrnɔ
n (kulinaria) mocne, lekko cierpkie, złociste wino włoskie, cenione przez starożytnych Falernian
falisty faˈlʲistɨ
adj powyginany w kształcie fal, układający się w fale, przypominający pod jakimkolwiek wzdlędem falę undulate wavy undulating undulous
falka ˈfalka
n (matematyka, matematyczny) oscylacja, której amplituda dla minus i plus nieskończoności jest zerowa; wavelet mała fala wavelet
falkonet falˈkɔ̃nɛt
n małe działko, rodzaj broni odprzodowej z XVI i XVII wieku, umieszczane na burcie okrętu bądź na kasztelu falconet
falliczny
adj mający kształt prącia, zwłaszcza w czasie wzwodu phallic
fallokracja
n termin powstały w środowisku feministycznym oznaczający społeczność zdominowaną przez mężczyzn z kultem fallicznym, władza mężczyzn we wszystkich dziedzinach życia społecznego phallocracy
fallus ˈfalːus
n (anatomia, anatomiczny) penis, męski organ płciowy, symbol płodności phallus
falochron faˈlɔxrɔ̃n
n konstrukcja hydrotechniczna, która służy do ochrony wybrzeża lub portu przed działaniem fal; breakwater
falowód faˈlɔvut
n (technologia, technika, techniczny) kanał do prowadzenia w przestrzeni fal mechanicznych lub elektromagnetycznych wzdłuż określonej drogi; waveguide
falsecista
n mężczyzna śpiewający falsetem countertenor falsettist
falset
n wysoki rejestr głosu ludzkiego falsetto
falsetysta
n mężczyzna śpiewający falsetem countertenor falsettist
falsyfikacja ˌfalsɨfʲiˈkaʦ̑ʲja
n fałszerstwo, podrobienie czegoś falsification wykazanie fałszywości jakiegoś twierdzenia, błędności hipotezy w trakcie ich weryfikacji falsifiability falsification
fama ˈfãma
n (książkowy) niepewna, niesprawdzona wiadomość rumor rumour
familiarny
adj będący w bliskich stosunkach, nie zachowujący dystansu ani oficjalnych form w kontaktach familiar
famotydyna ˌfãmɔtɨˈdɨ̃na
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) lek z grupy antagonistów receptorów histaminowych H2; famotidine
fan fãn
n (potocznie, potoczny) zagorzały wielbiciel czegoś lub kogoś; fan
fanart
n (sztuka) działalność artystyczna w środowisku fanów; fanart
fanatycznie ˌfãnaˈtɨʧ̑ʲɲɛ
adv w sposób fanatyczny, w sposób właściwy fanatykowi fanatically
fanatyczny
adj charakteryzujący się fanatyzmem fanatic fanatical
fanatyk fãˈnatɨk
n żarliwy zwolennik idei lub religii fanatic
fanatyzm fãˈnatɨsm̥
n postawa charakteryzująca się ślepą i bezkrytyczną wiarą w słuszność jakichś poglądów politycznych, religijnych lub społecznych fanaticism bigotry fanatism
fandango fãnˈdãŋɡɔ
n (choreografia, choreograficzny) hiszpański taniec ludowy w rytmie ostro wybijanym kastanietami i z towarzyszeniem gitary; fandango
fandom ˈfãndɔ̃m
n subkultura, społeczność aktywnych fanów, zwykle fanów fantastyki, rzadziej mangi, anime czy RPG; fandom
fanfaron fãnˈfarɔ̃n
n (przestarzałe, przestarzały) człowiek zarozumiały, pyszny, butny braggart
fanfik
n (środowiskowy) napisany przez fana utwór literacki osadzony w świecie jego ulubionej książki fanfic
fanklub ˈfãŋklup
n nieformalne zrzeszenie fanów; fan club
fanpage
n profil, strona w serwisie Facebook będące oficjalną wizytówką firmy, marki produktu lub osoby publicznej fanpage
fantasmagoria
n (literacko) omamy wzrokowe, przywidzenia phantasmagoria
fantastycznie ˌfãntaˈstɨʧ̑ʲɲɛ
adv w sposób fantastyczny; nierealnie, przedziwnie fantastically
fantastyczny ˌfãntaˈstɨʧ̑nɨ
adj (potocznie, potoczny) wspaniały, cudowny fantastic fikcyjny, zmyślony fantastic
fantazja fãnˈtazʲja
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) utwór muzyczny o swobodnej budowie, nawiązujący do innych form muzycznych; fantasia wyobraźnia fantasy phantasy
fantazjować
v (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) tworzyć improwizacje improvise tworzyć niezgodny z rzeczywistością obraz czegoś confabulate wyobrażać sobie wiele rzeczy fantasize daydream
fantom ˈfãntɔ̃m
n zjawa, przywidzenie phantom
fanzin ˈfãnzʲĩn
n amatorskie pismo wydawane przez miłośników jakiegoś tematu, przeznaczone dla osób o podobnych zainteresowaniach; fanzine
fapować
v (slangowo) masturbować się fap
farad ˈfarat
n (metrologia, metrologiczny) (fizyka, fizyczny) jednostka miary pojemności elektrycznej w układzie SI; farad
faraon faˈraɔ̃n
n (historia, historyczny, historycznie) władca starożytnego Egiptu; pharaoh Pharaoh
faraoński
adj mający związek z faraonem pharaonic Pharaonic
farba ˈfarba
n mieszanina barwników służąca do malowania paint
farbownik farˈbɔvʲɲik
n (botanika, botaniczny) rodzaj roślin należący do rodziny ogórecznikowatych; anchusa
farelka faˈrɛlka
n (potocznie, potoczny) termowentylator, pokojowy ogrzewacz powietrza air heater space heater
farerski faˈrɛrsʲci
adj odnoszący się do Wysp Owczych Faroese
farerski faˈrɛrsʲci
n język z grupy skandynawskiej języków germańskich, urzędowy na Wyspach Owczych; Faroese
farma ˈfarma
n (rolnictwo, rolniczy) gospodarstwo rolne w krajach anglosaskich; farm
farma wiatrowa
n (technologia, technika, techniczny) grupa turbin wiatrowych pracujących wspólnie przy produkcji elektryczności wind farm
farmaceuta ˌfarmaˈʦ̑ɛwta
n specjalista, znawca farmacji pharmacist
farmaceutyczny ˌfarmaʦ̑ɛwˈtɨʧ̑nɨ
adj związany z farmacją pharmaceutical
farmaceutyk ˌfarmaˈʦ̑ɛwtɨk
n substancja wyprodukowana przez przemysł farmaceutyczny drug medicine
farmacja farˈmaʦ̑ʲja
n nauka o lekach; pharmacy
farmakologia ˌfarmakɔˈlɔɟja
n dziedzina medycyny i farmacji; nauka o działaniu leków pharmacology
farmakologicznie
adv w sposób farmakologiczny, za pomocą leków pharmacologically
farmakologiczny ˌfarmakɔlɔˈɟiʧ̑nɨ
adj związany z farmakologią, dotyczący farmakologii pharmacological
farsz farʃ
n (kulinaria) masa umieszczana wewnątrz niektórych potraw (ciast, wydrążonych mięs, ryb, warzyw czy owoców) powstała ze zmieszania siekanych lub zmielonych produktów spożywczych; stuffing filling
fart fart
n (potocznie, potoczny) szczęście fortune luck
faryzejski
adj (starożytność) dotyczący faryzeuszy pharisaic
faryzeusz ˌfarɨˈzɛ<sup>w</sup>uʃ
n (historia, historyczny, historycznie) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) członek stronnictwa polityczno-religijnego w starożytnej Judei uznający jedynie prawo pisane (Torę); Pharisee pharisee
fascynacja
n bardzo silne zainteresowanie się czymś lub kimś fascination
fascynować ˌfasʦ̑ɨ̃ˈnɔvaʨ̑
v czarować, olśniewać, interesować; być przedmiotem czyjejś uwagi fascinate grip
fasetować ˌfasɛˈtɔvaʨ̑
v (rzemiosło, rzemieślniczy) szlifować kamienie szlachetne lub metal, tworząc ukośnie ścięte krawędzie (fasety) facet
fasola faˈsɔla
n (botanika, botaniczny) Phaseolus L., roślina uprawna z rodziny bobowatych; bean
fasola czarne oczko
n (spożywczy) produkt spożywczy z nasion wspięgi wężowatej, rośliny strączkowej z rodziny bobowatych black-eyed bean black-eyed pea goat pea
fasolka faˈsɔlka
n (budownictwo) (potocznie, potoczny) podłużny otwór na śrubę, oczko podłużne long-slotted hole
fasolka szparagowa faˈsɔlka ˌʃparaˈɡɔva
n (botanika, botaniczny) (spożywczy) odmiana fasoli o jadalnych całych strąkach string bean
fason ˈfasɔ̃n
n (krawiectwo) kształt obuwia lub ubioru cut style
fast food
adj o jadłodajni: serwująca fast food (1.1) fast food fast-food
fast food
n (gastronomia) jadłodajnia serwująca fast foody (1.1) fast food restaurant (kulinaria) pożywienie szybko przygotowywane i serwowane na poczekaniu, na ogół tanie i niezdrowe; fast food
faszerowany
adj (kulinaria) (gastronomia) przekładany, wypełniony nadzieniem stuffed
faszyna
n mocno związane pęki chrustu, wikliny lub gałęzi, używane przy robotach budowlanych, wodnych, fortyfikacyjnych oraz drogowych do uszczelniania, wypełniania luk, umacniania rowów, brzegów rzek, nasypów itp.; fascine
faszysta faˈʃɨsta
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) zwolennik faszyzmu fascist
faszystowski ˌfaʃɨˈstɔfsʲci
adj związany z faszyzmem, właściwy faszyzmowi lub faszystom fascist
faszyzm ˈfaʃɨsm̥
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (historia, historyczny, historycznie) doktryna polityczna powstała w okresie międzywojennym we Włoszech, m.in. sprzeciwiająca się demokracji parlamentarnej, głosząca kult państwa; fascism
fatalista ˌfataˈlʲista
n osoba, która wierzy w fatalizm, przeznaczenie; ma świadomość nieuchronności losu fatalist
fatalnie faˈtalʲɲɛ
adv bardzo źle terribly
fatalny
adj (potocznie, potoczny) bardzo zły abysmal bismal dismal dreadful terrible woeful niosący nieszczęście, pecha baleful baneful calamitous disastrous fateful unlucky z góry przeznaczony przez los fated ill-fated
fatamorgana
n zjawisko świetlne polegające na powstawaniu pozornych obrazów odległych przedmiotów spowodowane różnicami współczynników załamania światła w warstwach powietrza o różnej temperaturze; Fata Morgana
fatwa ˈfatfa
n w islamie: opinia teologa muzułmańskiego wyjaśniająca kontrowersję teologiczną, czasem zawierająca konkretne wskazania w indywidualnej sprawie, np. wydająca wyrok śmierci lub zakazująca jakiś praktyk; fatwa
fatyga faˈtɨɡa
n męczący wysiłek fizyczny lub umysłowy trouble
faul fawl
n (sport, sportowy) umyślne lub przypadkowe zagranie niezgodne z przepisami gry, foul
fauna ˈfawna
n (biologia, biologiczny) ogół zwierząt na danym obszarze, w danym środowisku lub okresie geologicznym; fauna
faustowski
adj (literacko) pragnący zdobyć wiedzę za wszelką cenę, zwłaszcza tajemnicę nieśmiertelności Faustian
faux pas
n nieumyślne naruszenie niepisanych reguł danej społeczności faux pas
fauxbourdon
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) technika kompozytorska, powstała w szkole burgundzkiej, oparta na równoległym prowadzeniu trzech głosów, w której do najniższego (cantus firmus) dopisywano dwa wyższe: środkowy o tercję wyżej i najwyższego o sekstę wyżej; fauxbourdon
fawela faˈvɛla
n (socjologia, socjologiczny) rozległa dzielnica nędzy powstała wokół miast Brazylii, brazylijski slums; favela
faworek faˈvɔrɛk
n kruche ciastko w kształcie zawiniętej wstążki; angel wings
faworyt
n ktoś lubiany, faworyzowany favorite favourite
faza ˈfaza
n miejsce, etap phase stage
fał faw
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) lina służąca do podnoszenia czegoś halyard
fałda ˈfawda
n załamanie tkaniny, skóry itp. fold plead
fałsz fawʃ
n (matematyka, matematyczny) (logika, logiczny) jedna z dwóch wartości logicznych, obok prawdy; false nieprawda falsehood falseness falsity
fałszerstwo
n wykonanie podróbki forgery
fałszerz
n osoba, która coś fałszuje forger counterfeiter faker adulterator copyist fabricator
fałszować fawˈʃɔvaʨ̑
v przedstawiać coś niezgodnie z prawdą fake falsify
fałszywie fawˈʃɨvʲjɛ
adv w sposób fałszywy falsely
fałszywy fawˈʃɨvɨ
adj o człowieku: obłudny, zakłamany, przewrotny; kierujący się negatywnymi uczuciami deceptive phoney sztuczny, podrobiony false phoney
fałszywy prorok fawˈʃɨvɨ ˈprɔrɔk
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w religiach abrahamicznych (chrześcijaństwo, islam, judaizm): osoba kłamliwie przypisująca sobie tytuł przywódcy charyzmatycznego i utrzymująca, iż posiada dar prorokowania; false prophet
fałszywy przyjaciel fawˈʃɨvɨ pʃɨˈjäʨ̑ɛl
idiom (językoznawstwo, językoznawczy) wyraz w jednym języku o podobnym bądź takim samym brzmieniu, co wyraz w innym języku, jednak różniący się od niego znaczeniem; false friend
federacja ˌfɛdɛˈraʦ̑ʲja
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo składające się z mniejszych, obdarzonych autonomią państw związkowych (np. stanów, krajów, prowincji, kantonów, landów), ale posiadających wspólny (federalny) rząd; federation federal state
federacyjny
adj (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) związany z federacją, dotyczący federacji, mający charakter federacji federate federative
federalny
adj dotyczący państwa będącego federacją lub związany z organami i strukturami tej federacji federal
fedora fɛˈdɔra
n fason męskiego kapelusza z rondem i wklęsłą fałdą na środku; fedora
feedback
n (środowiskowy) (edukacja, edukacyjny) (szkolnictwo, szkolny) informacja zwrotna feedback
fejkowy
adj (neologizm) (slangowo) fałszywy, oszukańczy, podrobiony fake
fejm
n (slangowo) sława, rozgłos fame
fekalia
n odchody ludzkie gromadzące się w kanalizacji i szambach; faeces feces night soil
fekalny
adj związany z fekaliami, dotyczący fekaliów fecal coliform
feldmarszałek
n (wojskowość, wojskowy) w niektórych krajach: najwyższy stopień wojskowy field marshal
feler
n (potocznie, potoczny) coś, co obniża wartość, jakość defect fault glitch imperfection imperfectness
felga ˈfɛlɡa
n element podwozia samochodu; metalowa obręcz na którą nakłada się oponę rim wheel sizing
felicjanka
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) zakonnica ze Zgromadzenia Sióstr Świętego Feliksa; Felician sister
felieton
n (publikatory) krótki utwór publicystyczny; feuilleton
felietonista
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) autor felietonu lub ich cyklu columnist
felinologia ˌfɛlʲĩnɔˈlɔɟja
n (zoologia, zoologiczny) nauka o kotach; felinology
fellatio fɛlˈːatʲjɔ
n (seksuologia, seksuologiczny) oralna stymulacja penisa; fellatio
feministyczny ˌfɛ̃mʲĩɲiˈstɨʧ̑nɨ
adj związany z feminizmem, charakterystyczny dla feminizmu, dotyczący feministów lub feministek feminist
feminizm fɛ̃ˈmʲĩɲism̥
n (książkowy) ideologia i ruch wyzwolenia kobiet; feminism
fenek ˈfɛ̃nɛk
n (zoologia, zoologiczny) mały, pustynny lis o puszystym ogonie i dużych uszach; fennec fox
fenestracja ˌfɛ̃nɛˈstraʦ̑ʲja
n (medycyna, medyczny) zabieg okienkowego wycięcia otworu w tkankach (np. w przegrodzie międzyprzedsionkowej serca, w aparacie więzadłowym, kości) lub w opatrunku gipsowym fenestration
fenicki fɛ̃ˈɲiʦ̑ʲci
adj (historia, historyczny, historycznie) związany z Fenicjanami lub Fenicją Phoenician
fenicki fɛ̃ˈɲiʦ̑ʲci
n (językoznawstwo, językoznawczy) wymarły język z grupy kananejskiej rodziny języków semickich; Phoenician
feniks ˈfɛ̃ɲiks
n (mitologia, mitologiczny) ognisty ptak z legend, symbol słońca, odradzania się i nieśmiertelności; phoenix
fenkuł
n (botanika, botaniczny) Foeniculum vulgare, roślina warzywna, o białych, mięsistych łodygach; fennel (spożywczy) jarzyna z rośliny (1.1) fennel
fenol ˈfɛ̃nɔl
n (chemia, chemiczny) organiczny związek chemiczny, C6H5OH; phenol carbolic acid
fenomenalizm
n (filozofia, filozoficzny) przekonanie, iż bezpośrednio dostępne poznaniu są wyłącznie zjawiska, natomiast istota rzeczy jest niepoznawalna lub nie istnieje; phenomenalism
fenomenalnie
adv w sposób fenomenalny phenomenally
fenomenalny ˌfɛ̃nɔ̃mɛ̃ˈnalnɨ
adj niezwykły, wyjątkowy, zjawiskowy phenomenal wyjątkowy, wspaniały, fantastyczny, niesłychany wonderful marvellous marvelous superb
fenosafranina ˌfɛ̃nɔsafrãˈɲĩna
n (chemia, chemiczny) związek organiczny z grupy safranin stosowany do barwienia bawełny, przygotowywania preparatów mikroskopowych oraz jako jeden z odczynników w fotografii; phenosafranin
ferm fɛrm
n (chemia, chemiczny) nietrwały pierwiastek chemiczny o symbolu Fm i liczbie atomowej 100; fermium
ferma przemysłowa
n kompleks produkcji zwierzęcej, jednostka produkcyjna wytwarzająca mleko, mięso oraz jaja w oparciu o intensywne metody chowu przemysłowego factory farm
fermata fɛrˈmata
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) element notacji muzycznej dowolnie przedłużający czas trwania nuty lub pauzy; fermata
fermentacja ˌfɛrmɛ̃nˈtaʦ̑ʲja
n (chemia, chemiczny) reakcja biochemiczna zachodząca pod wpływem enzymów produkowanych przez mikroorganizmy; fermentation digestion
fermentacyjny
adj związany z fermentacją, dotyczący fermentacji, służący do fermentacji fermentative zymotic
fermentator ˌfɛrmɛ̃nˈtatɔr
n szklany, metalowy lub wykonany z tworzywa sztucznego reaktor chemiczny, w którym zachodzi proces fermentacji fermentator
fermentować ˌfɛrmɛ̃nˈtɔvaʨ̑
v ulegać procesowi fermentacji lub powodować fermentację ferment
fermion ˈfɛrmʲjɔ̃n
n (fizyka, fizyczny) cząstka elementarna o połówkowym spinie; fermion
ferrofluid ˌfɛrːɔˈflu<sup>j</sup>it
n substancja magnetyczna w postaci płynu; ferrofluid
ferromagnetyk ˌfɛrːɔ̃maɡˈnɛtɨk
n (fizyka, fizyczny) ciało, w którym może wystąpić spontaniczne namagnesowanie; ferromagnet
ferula
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) pastorał papieski zakończony krzyżem; ferula
ferwor
n gorliwość, uniesienie fervor
fes fɛs
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dźwięk f obniżony o półton; F-flat
feses ˈfɛsɛs
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dźwięk f obniżony o cały ton; F double flat
festiwal fɛˈstʲival
n impreza artystyczna, często cykliczna, połączona z konkursem festival
feta ˈfɛta
n (kulinaria) rodzaj greckiego sera (zwykle owczego), o słonym smaku; feta
fetoskopia ˌfɛtɔˈskɔpʲja
n (medycyna, medyczny) biopsja tkanek płodu; fetoscopy
fetyszystyczny ˌfɛtɨʃɨˈstɨʧ̑nɨ
adj związany z fetyszyzmem fetichistic fetishistic
fetyszyzm
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) jedna z pierwotnych form wierzeń religijnych polegająca na kulcie fetyszy, czyli posążków czy przedmiotów obdarzonych siłą nadprzyrodzoną fetishism
feudalizm
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (historia, historyczny, historycznie) średniowieczny system społeczno-ekonomicznych zależności między warstwami społecznymi, z reguły: chłopstwem, duchowieństwem, mieszczaństwem i szlachtą. Opierał się na ścisłej hierarchii stanów o określonych przywilejach; feudalism
feudalny
adj (historia, historyczny, historycznie) odnoszący się do feudalizmu, związany z feudalizmem feudal
fez fɛs
n orientalne nakrycie głowy o kształcie ściętego stożka, wykonane z bordowego filcu i ozdobione czarnym frędzlem; fez
fi fʲi
n nazwa dwudziestej pierwszej litery alfabetu greckiego, φ; phi
fiasko ˈfʲjaskɔ
n nieudanie się jakiejś sprawy, niepowodzenie się czegoś fiasco
fideizm fʲiˈdɛ<sup>j</sup>ism̥
n (filozofia, filozoficzny) (teologia, teologiczny) pogląd głoszący prymat wiary i objawienia nad poznaniem rozumowym; fideism
fidel ˈfʲidɛl
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dawny instrument smyczkowy z grupy chordofonów; vielle
fiducjarny ˌfʲiduˈʦ̑ʲjarnɨ
adj (ekonomia, ekonomiczny) pozbawiony samodzielnej wartości, nie mający oparcia w dobrach materialnych fiat (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) powierniczy fiduciary
fidżyjski fʲiˈʤ̑ɨjsʲci
adj odnoszący się do państwa Fidżi Fijian
fidżyjski fʲiˈʤ̑ɨjsʲci
n język urzędowy Fidżi, Fijian
fifty-fifty
adv (potocznie, potoczny) po równo na dwie osoby, po połowie, pół na pół fifty-fifty
figa ˈfʲiɡa
n (spożywczy) (kulinaria) (cukiernictwo) owoc figi (1.1) fig
figi
n damskie majtki bez nogawek; knickers
figiel ˈfʲiɟɛl
n coś zrobionego dla żartu, dla rozrywki trick
figowiec fʲiˈɡɔvʲjɛʦ̑
n (botanika, botaniczny) Ficus carica, figowiec pospolity, roślina rodząca figi fig tree fig (botanika, botaniczny) Ficus, rodzaj roślin z rodziny morwowatych; fig fig tree
figowiec sykomora fʲiˈɡɔvʲjɛʦ̑ ˌsɨkɔ̃ˈmɔra
n (botanika, botaniczny) Ficus sycomorus L., gatunek drzew z rodziny morwowatych występujące w Egipcie, Palestynie, Syrii, Afryce subsaharyjskiej oraz wschodniej i uprawiane w basenie Morza Śródziemnego; fig-mulberry sycamore fig sycamore sycomore
figura fʲiˈɡura
n (sztuka) odwzorowana w rzeźbie lub malarstwie postać zwierzęcia lub człowieka figure
figura retoryczna fʲiˈɡura ˌrɛtɔˈrɨʧ̑na
n (językoznawstwo, językoznawczy) środek ekspresji językowej wzmacniający emocjonalność, obrazowość języka, polegający na stosowaniu ozdobnych zwrotów lub wyrażeń; resource of language rhetorical device
figura szachowa
n pionek używany w grze w szachy chessman
figuracja
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) szybki przebieg pasażowy lub skalowy, wiążący się często z powtarzaniem łatwo identyfikowanej figury lub motywu; figuration (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) wprowadzanie do kompozycji figuracji (1.1) figuration
figurka fʲiˈɡurka
n mała figura, rzeźba figurine
figurówka ˌfʲiɡuˈrufka
n (potocznie, potoczny) łyżwa przeznaczona do jazdy figurowej figure skate
fikcja
n coś nierealnego, zmyślonego albo niemożliwego do wykonania fiction
fikcyjne małżeństwo
n małżeństwo zawierane w celu obejścia przepisów (na przykład) o legalizacji pobytu, wykorzystujące istniejące luki w prawie marriage of convenience sham marriage
fikcyjny fʲikˈʦ̑ɨjnɨ
adj właściwy fikcji; wymyślony, zmyślony, wyimaginowany, istniejący tylko pozornie fictional
fiku-miku ˌfʲiku‿ˈmʲiku
idiom wykrzyknik oznaczający czynność szybką i sprawnie wykonaną hocus-pocus
filadelfijski
adj (geografia, geograficzny) związany z Filadelfią, dotyczący Filadelfii (miasta w Stanach Zjednoczonych) Philadelphian
filamentacja ˌfʲilãmɛ̃nˈtaʦ̑ʲja
n u grzybów: przechodzeniu z formy drożdżakowatej przez formy kiełkujące z charakterystycznymi wypustkami nitkowatymi do nitkowatej pseudostrzępki; germ tube
filantrop
n człowiek zajmujący się działalnością dobroczynną, wspomagający biednych i potrzebujących philanthropist
filantropia
n bezinteresowne świadczenie pomocy philanthropy
filar ˈfʲilar
n (górnictwo, górniczy) nietknięta część górotworu, pozostawiona do podparcia stropu leg pillar wieloboczna, pionowa wolno stojąca podpora konstrukcji; pillar
filatelista
n kolekcjoner lub znawca znaczków pocztowych philatelist
filatelistyczny
adj dotyczący filatelistyki, związany z filatelistyką philatelic
filatelistyka ˌfʲilatɛˈlʲistɨka
n hobby polegające na kolekcjonowaniu artefaktów pocztowych; philately
filharmonia ˌfʲilxarˈmɔ̃ɲja
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) instytucja organizująca koncerty muzyki poważnej, posiadająca własny skład muzyków philharmonic orchestra philharmonic society (potocznie, potoczny) budynek, w którym odbywają się koncerty muzyki poważnej concert hall
filigran fʲiˈlʲiɡrãn
n technika złotnicza polegająca na zdobieniu lub wykonywaniu całego przedmiotu z cienkich drucików ułożonych w ażurową siatkę; cift-isi filigree telkari
filipika ˌfʲilʲiˈpʲika
n stanowcze, gwałtowne, oponujące mówienie; philippic
filipin
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) zakonnik ze zgromadzenia założonego przez św. Filipa Nereusza; Oratorian
filister
n (książkowy) człowiek o ciasnych ambicjach, gustach czy poglądach philistine
filistyński
adj (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) dotyczący Filistei lub Filistynów; pochodzący z Filistei Philistine
filiżanka ˌfʲilʲiˈʒãnka
n niewielkie naczynie z uszkiem, z którego pije się gorące napoje cup (potocznie, potoczny) (kulinaria) miara objętości równa pojemności filiżanki (1.1) cup
film fʲilm
n (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) (telewizja, telewizyjny) utwór audiowizualny na jakiś temat; nośnik, na którym jest nagrany taki utwór; film movie picture (fotografia) światłoczuła taśma filmowa lub fotograficzna film
film dokumentalny
n (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) (telewizja, telewizyjny) dzieło filmowe utrzymane w gatunku (1.1) documentary
film grozy
n (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) (zobacz) horror horror film horror movie
filmować fʲilˈmɔvaʨ̑
v nagrywać coś kamerą filmową film
filmowy fʲilˈmɔvɨ
adj związany z filmem, dotyczący filmu film movie
filolog fʲiˈlɔlɔk
n specjalista w dziedzinie filologii philologist
filologia ˌfʲilɔˈlɔɟja
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) dyscyplina humanistyczna, zajmująca się językiem i literaturą jakiegoś narodu lub kręgu cywilizacyjnego; philology
filologiczny ˌfʲilɔlɔˈɟiʧ̑nɨ
adj (przymiotnik) od filologia philological
filosemicki
adj charakteryzujący się filosemityzmem, związany z filosemitami philo-Semitic
filosemityzm
n postawa polegająca na pozytywnym stosunku do Żydów i kultury żydowskiej philo-Semitism Judeophilia philosemitism
filozof fʲiˈlɔzɔf
n specjalista w zakresie filozofii philosopher
filozofia ˌfʲilɔˈzɔfʲja
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) dyscyplina zajmująca się rozważaniami na temat istoty bytu, źródeł poznania itp.; philosophy
filozofia polityczna
n (filozofia, filozoficzny) dział filozofii praktycznej, który stanowi krytyczną refleksję nad życiem politycznym i państwem; political philosophy
filozoficzny ˌfʲilɔzɔˈfʲiʧ̑nɨ
adj związany z filozofią, dotyczący zagadnień filozofii philosophical philosophic
filtr fʲiltr̥
n (elektronika, elektroniczny) fragment obwodu elektrycznego odpowiedzialny za tłumienie sygnałów w określonym przedziale częstotliwości filter (optyka, optyczny) materiał przepuszczający tylko promieniowanie w pewnym zakresie częstotliwości lub określonej polaryzacji filter błona lub warstwa, zaprojektowana do przepuszczania jedynie pewnej grupy substancji i zatrzymywania innych filter
filtrowanie ˌfʲiltrɔˈvãɲɛ
n proces przepuszczania czegoś przez filtr filtration
filuterny ˌfʲiluˈtɛrnɨ
adj żartobliwy i trochę prowokujący light-hearted playful
finalista ˌfʲĩnaˈlʲista
n (książkowy) uczestnik finału w zawodach sportowych lub konkursie finalist
finalizować ˌfʲĩnalʲiˈzɔvaʨ̑
v doprowadzać coś do końca (finału) finalize
finansować
v dostarczać finansów finance fund be able to afford
finansowo
adv pod względem finansów, pieniędzy financially
finansowy ˌfʲĩnãw̃ˈsɔvɨ
adj dotyczący finansów financial
finał ˈfʲĩnaw
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) ostatnia część cyklu sonatowego lub suitowego finale (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) zakończenie aktu lub całej opery, przedstawienia finale (sport, sportowy) końcowe zawody między zwycięzcami eliminacji mające na celu wyłonienie ostatecznego zwycięzcy rozgrywek final koniec, zakończenie final end ending
finka ˈfʲĩnka
n (potocznie, potoczny) nóż fiński używany zwykle przez harcerzy i turystów; sheath knife
finlandyzacja ˌfʲĩnlãndɨˈzaʦ̑ʲja
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) ograniczenie przez obce mocarstwo swobody polityki zagranicznej innego państwa, w zamian za zmniejszenie interwencji w jego politykę wewnętrzną; Finlandization
finwal
n (zoologia, zoologiczny) zwierzę z gatunku płetwal zwyczajny, Balaenoptera physalus; fin whale
fioletowy ˌfʲjɔlɛˈtɔvɨ
adj mający kolor siódmego pasma tęczy, taki jak kolor kwiatu fiołka itp.; mający kolor pochodny, powstały ze zmieszania kolorów podstawowych: czerwonego i niebieskiego; violet purple
fiolka ˈfʲjɔlka
n małe, szklane naczynie z zatyczką; vial
fiord fʲjɔrt
n (geografia, geograficzny) rodzaj głębokiej zatoki wrzynającej się w ląd; fjord fiord (zoologia, zoologiczny) (jeździectwo, jeździecki) zimnokrwisty koń prymitywnej, norweskiej rasy fjord horse
fiołek ˈfʲjɔwɛk
n (botanika, botaniczny) Viola L., rodzaj roślin zielnych z rodziny fiołkowatych rosnący w strefie umiarkowanej; violet
fiołek ogrodowy
n (botanika, botaniczny) (systematyka) Viola ×wittrockiana Gams, gatunek rośliny z rodziny fiołkowatych, mieszaniec powstały w wyniku skrzyżowania trzech dzikich gatunków fiołka; garden pansy
fiołek trójbarwny ˈfʲjɔwɛk trujˈbarvnɨ
n (botanika, botaniczny) pospolity w Polsce gatunek rośliny należący do rodziny fiołkowatych; Jack-jump-up-and-kiss-me come-and-cuddle-me heart's delight heart's-ease heartsease love-in-idleness
firanka fʲiˈrãnka
n ozdobny, przezroczysty materiał wieszany w oknie net curtain
firet ˈfʲirɛt
n (termin typograficzny) kwadrat, którego bok ma długość odpowiadającą wielkości aktualnie użytego stopnia pisma; em quad
firma ˈfʲirma
n (potocznie, potoczny) przedsiębiorstwo firm company
firmament fʲirˈmãmɛ̃nt
n nieboskłon, sklepienie niebieskie, niebo firmament
fis fʲis
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dźwięk f podwyższony o półton; F-sharp
fis-moll ˈfʲis‿mɔl
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) gama lub tonacja molowa zaczynająca się od dźwięku fis (w zapisie nutowym z trzema krzyżykami) f-sharp minor
fisis ˈfʲisʲis
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dźwięk f podwyższony o cały ton; F double sharp
fiskalny
adj dotyczący podatków, skarbu państwa albo dochodów państwa fiscal
fiskus ˈfʲiskus
n (ekonomia, ekonomiczny) (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) skarb państwa; tax service
fiszbin
n (zoologia, zoologiczny) substancja rogowa na podniebieniu wielorybów whalebone
fito- ˈfʲitɔ
pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z rośliną, roślinnością phyto-
fitochemia
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) dział fizjologii roślin, nauka badająca roślinne związki organiczne i procesy chemiczne zachodzące w roślinach; phytochemistry plant chemistry
fitochemiczny
adj dotyczący fitochemii, substancji roślinnych i procesów chemicznych zachodzacych w roślinach phytochemical
fitoestrogen
n (biochemia, biochemiczny) (fizjologia, fizjologiczny) występująca w roślinach, dowolna niesterydowa substancja (włączając izoflawony i lignany), która jest strukturalnie lub funkcjonalnie podobna do estrogenu ssaków, mająca za zadanie zwiększać odporność rośliny na choroby, a u ssaków działająca jako słaby agonista lub antagonista estrogenu; phytoestrogen
fitogeografia ˌfʲitɔɡɛɔˈɡrafʲja
n dział biogeografii i geobotaniki zajmujący się badaniem rozmieszczenia roślin na kuli ziemskiej; phytogeography
fitohormon ˌfʲitɔˈxɔrmɔ̃n
n (biochemia, biochemiczny) hormon, związek chemiczny wytwarzany przez organizmy roślinne, wpływający na ich procesy fizjologiczne phytohormone plant hormone
fitopatologia ˌfʲitɔpatɔˈlɔɟja
n (botanika, botaniczny) (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) dział botaniki, nauka o chorobach roślin phytopathology plant pathology
fitopatologiczny
adj (botanika, botaniczny) związany z fitopatologią, dotyczący fitopatologii, chorób roślin phytopathological
fitoplankton ˌfʲitɔˈplãŋktɔ̃n
n (biologia, biologiczny) mikroskopijne organizmy roślinne oraz sinice, które biernie unoszą się w wodzie, nie posiadając zdolności ruchu lub tylko w znacznie ograniczonym zakresie; phytoplankton
fitoskładnik
n (biochemia, biochemiczny) (botanika, botaniczny) składnik odżywczy znajdujący się w owocach i warzywach phytonutrient
fitosterol ˌfʲitɔˈstɛrɔl
n (biochemia, biochemiczny) sterol pochodzenia roślinnego phytosterol plant sterol
fitotoksyczność
n cecha tego, co jest toksyczne dla roślin phytotoxicity
fizjolog fʲiˈzʲjɔlɔk
n specjalista w dziedzinie fizjologii physiologist
fizjologia
n nauka o mechanizmach rządzących przebiegiem czynności życiowych organizmów physiology bionomy
fizjologiczny
adj dotyczący działu fizjologii physiologic physiological odnoszący się do naturalnych czynności organizmu physiological physiologic
fizjoterapeuta ˌfʲizʲjɔtɛraˈpɛwta
n (medycyna, medyczny) terapeuta, specjalista od fizjoterapii physiotherapist
fizycznie
adv odnosząc się do ciała constitutionally corporeally odnosząc się do zjawisk fizyki physically w sposób dostępny zmysłom materially tangibly
fizyczność fʲiˈzɨʧ̑nɔɕʨ̑
n cecha tego, co jest związane z wyglądem zewnętrznym człowieka physicality
fizyczny fʲiˈzɨʧ̑nɨ
adj dostępny zmysłom physical
fizyk ˈfʲizɨk
n (potocznie, potoczny) nauczyciel fizyki physics teacher naukowiec zajmujący się fizyką physicist
fizyka ˈfʲizɨka
n nauka zajmująca się badaniem właściwości i oddziaływań materii; physics
fiński ˈfʲĩj̃sʲci
adj odnoszący się do Finów lub Finlandii, pochodzący z Finlandii Finnish
fiński ˈfʲĩj̃sʲci
n ugrofiński język używany przez Finów; Finnish
flacha ˈflaxa
n butelka dużych rozmiarów carboy flagon
flaga ˈflaɡa
n (informatyka, informatyczny) specjalne, dodatkowe pole wyróżniające w rekordzie, pliku lub rejestrze flag płat tkaniny określonego kształtu, barwy i znaczenia, przymocowywany do drzewca lub masztu flag colours
flak flak
n (kulinaria) część wołowego żołądka, produkt na zupę tripe
flaki ˈflaci
n (kulinaria) zupa z różnych części żołądka wołowego lub cielęcego pokrojonego w cienkie paski gotowana na wywarze z włoszczyzny; tripe
flamandzki
adj odnoszący się do regionu w północnej części Belgii, Flandrii Flemish
flamandzki
n (językoznawstwo, językoznawczy) dialekt, etnolekt, język używany we Flandrii; jeden z trzech języków urzędowych w Belgii Flemish
flamaster flãˈmastɛr
n rodzaj pióra wypełnionego tuszem i mającego kawałek filcu zamiast stalówki marker
flambirowanie ˌflãmbʲirɔˈvãɲɛ
n (kulinaria) sposób podawania potrawy, polegający na oblaniu mocnym alkoholem i podpaleniu flambé
flaming ˈflãmʲĩŋk
n (ornitologia, ornitologiczny) duży ptak brodzący o białoróżowym upierzeniu; flamingo
flanela flãˈnɛla
n (włókiennictwo) miękka tkanina bawełniana lub wełniana, pokryta delikatnym meszkiem, stosowana do wyrobu m.in. koszul, piżam i pościeli; flannel
flanelowy
adj wykonany z flaneli flannel
flash mob
n jedna z form street artu polegająca na tym, że grupa ludzi spotyka się w umówionym miejscu i wykonuje pewną czynność; flash mob
flaszowiec miękkociernisty flaˈʃɔvʲjɛʦ̑ ˌmʲjɛ̃ŋkːɔʨ̑ɛrʲˈɲistɨ
n (botanika, botaniczny) gatunek małego drzewa pochodzącego z Ameryki Środkowej i Antyli; soursop
flauta ˈflawta
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) sytuacja na morzu, gdy brak wiatru; calm
flawonoid ˌflavɔ̃ˈnɔ<sup>j</sup>it
n organiczny związek chemiczny występujący w roślinach, spełniający funkcję barwnika, przeciwutleniacza i naturalnego insektycydu oraz fungicydu flavonoid
flegmatyczny ˌflɛɡmaˈtɨʧ̑nɨ
adj odznaczający się spokojem, mało pobudliwy, powolny phlegmatic
fleksja ˈflɛksʲja
n (gramatyka) odmiana wyrazów inflection
fleksografia ˌflɛksɔˈɡrafʲja
n (poligrafia) technika druku wypukłego, w której forma drukowa wykonana jest z elastycznego tworzywa sztucznego; flexography
flerow
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Fl i liczbie atomowej 114; flerovium
flesz
n lampa błyskowa aparatu fotograficznego flash
flet flɛt
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) instrument muzyczny; flute
flet poprzeczny ˈflɛt pɔˈpʃɛʧ̑nɨ
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) rodzaj fletu z metalu lub drewna, na którym gra się trzymając go w poprzek; western concert flute
flipper ˈflʲipɛr
n automat do gry z odbijająca się wewnątrz metalową kulką flipper
flirt flʲirt
n krótkotrwała miłostka, zalotna rozmowa; flirt flirtation hanky-panky
flirtować
v (przenośnie, przenośnia) czynić zalotne rozmowy oraz kokieteryjne gesty flirt coquet dally
flisak ˈflʲisak
n (dawniej, dawny) fleisak, człowiek spławiający tratwami drewno i inne towary lighterman rafter raftsman
flora ˈflɔra
n (botanika, botaniczny) ogół organizmów roślinnych flora
flora bakteryjna ˈflɔra ˌbaktɛˈrɨjna
n drobnoustroje występujące naturalnie w organizmie; bacterial flora
floren
n (numizmatyka, numizmatyczny) trzynastowieczna złota moneta florencka; florin
florencki flɔˈrɛ̃nʦ̑ʲci
adj związany z Florencją, dotyczący Florencji Florentine
florentczyk flɔˈrɛ̃nṭʧ̑ɨk
n mieszkaniec Florencji, osoba wywodząca się z Florencji Florentine
florentynka
n mieszkanka Florencji Florentine
florentyńczyk
n mieszkaniec Florencji Florentine
floresy
n zawiły deseń z zakrzywionych linii squiggle
floruit ˈflɔru<sup>j</sup>it
preposition (książkowy) określenie poprzedzające datę lub przedział dat dla wskazania, kiedy dana osoba bądź też organizacja czy szkoła była aktywna; fl. flor. floruit
floréal
n nazwa ósmego miesiąca we francuskim kalendarzu rewolucyjnym; Floréal
flot
n (jeździectwo, jeździecki) kokarda z rozetką, którą dekoruje się zwycięskiego wierzchowca; prize ribbon
flota ˈflɔta
n zbiór jednostek pływających; fleet zbiór pojazdów, np. samochodów, ciężarówek, samolotów fleet
fluktuacja ˌfluktuˈ<sup>w</sup>aʦ̑ʲja
n zmienność, płynność, niestałość, falowanie, zmienność nasilenia, odstępstwo od średniej statystycznej lub od normy; fluctuation
fluoksetyna ˌflu<sup>w</sup>ɔksɛˈtɨ̃na
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) lek tymoleptyczny stosowany głównie w leczeniu zaburzeń depresyjnych i obsesyjno-kompulsyjnych; fluoxetine
fluor ˈflu<sup>w</sup>ɔr
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu F i liczbie atomowej 9; fluorine
fluoryt
n (mineralogia, mineralogiczny) różnobarwny minerał z gromady halogenków, zawierający fluorek wapnia; fluor fluorite
fluwialny fluˈvʲjalnɨ
adj (geologia, geologiczny) związany z rzeką i jej działalnością fluvial
flądra ˈflɔ̃ndra
n (ichtiologia, ichtiologiczny) płaska ryba; flounder
fobia ˈfɔbʲja
n (psychologia, psychologiczny) uporczywy, chorobliwy, nieuzasadniony lęk przed różnymi określonymi sytuacjami, zjawiskami, zwierzętami lub przedmiotami; phobia
foch fɔx
n (potocznie, potoczny) dąs sulk sulks
fok fɔk
n (potocznie, potoczny) (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) fokmaszt fore-mast foremast foremost mast (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) jeden z żagli pierwszego masztu; jib
foka ˈfɔka
n (zoologia, zoologiczny) (potocznie, potoczny) morski ssak drapieżny; seal
fokmaszt
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) pierwszy maszt od strony dziobu jednostek pływających, które posiadają co najmniej dwa maszty; fore-mast foremast
fokstrot ˈfɔkstrɔt
n (choreografia, choreograficzny) taniec towarzyski w rytmie 4/4 (cztery czwarte); foxtrot
folacyna ˌfɔlaˈʦ̑ɨ̃na
n (zobacz) kwas foliowy folacin
folder ˈfɔldɛr
n (informatyka, informatyczny) (zobacz) katalog folder
folia ˈfɔlʲja
n cienkie tworzywo w arkuszach lub rolkach; foil
folia bąbelkowa
n folia z tworzywa sztucznego z bąbelkami powietrza stosowana do opakowywania kruchych przedmiotów; bubble wrap
folio ˈfɔlʲjɔ
n arkusz papieru jednokrotnie złożony, który tworzy dwie karty i cztery stronice; folio
folk
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) gatunek muzyki popularnej wywodzący się z muzyki ludowej; folk folk music
folklor ˈfɔlklɔr
n (etnografia, etnograficzny) ogół ludowej kultury i twórczości artystycznej, jak baśnie, pieśni, obrzędy, stroje, architektura, kuchnia itp. folklore folk
folklorysta
n (etnografia, etnograficzny) osoba specjalizująca się w folklorystyce, badacz folkloru folklorist
folklorystka
n (etnografia, etnograficzny) kobieta specjalizująca się w folklorystyce, badaczka folkloru folklorist
folklorystyczny
adj odnoszący się do folkloru lub folklorystyki, związany z folklorem lub folklorystyką folkloristic
folklorystyka
n (etnografia, etnograficzny) (sztuka) nauka badająca folklor; folklore studie folkloristics
folkloryzm
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) (sztuka) nawiązywanie w sztuce i literaturze do elementów folklorystycznych; folklorism
folkowy
adj (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) związany z folkiem, dotyczący folku folk
folwark ˈfɔlvark
n (dawniej, dawny) duże, samodzielne gospodarstwo rolne wraz z kompleksem budynków gospodarczych i mieszkalnych, a należące do dworu lub do właściciela ziemskiego; folwark grange
fon fɔ̃n
n (fizyka, fizyczny) jednostka poziomu głośności phon
fondue
n (kulinaria) szwajcarska i francuska potrawa z roztopionego sera i białego wina podawanego na gorąco, w którym macza się kawałki pieczywa lub warzyw; fondue
fonem ˈfɔ̃nɛ̃m
n (językoznawstwo, językoznawczy) najmniejsza jednostka mowy rozróżnialna dla użytkowników danego języka; phoneme
fonetyczny
adj (językoznawstwo, językoznawczy) związany z fonetyką, dotyczący fonetyki phonetic
fonetyk fɔ̃ˈnɛtɨk
n językoznawca zajmujący się fonetyką phonetician
fonetyka fɔ̃ˈnɛtɨka
n (językoznawstwo, językoznawczy) nauka zajmująca się opisywaniem głosek danego języka; phonetics
fonia
n (akustyka, akustyczny) reprodukowany dźwięk docierający do ucha słuchającego przy odtwarzaniu nagrania, projekcji filmu itp. w postaci fali akustycznej sound (radiofonia, radiokomunikacja, radiotechnika, radiofoniczny, radiokomunikacyjny, radiotechniczny, radiowy) (telewizja, telewizyjny) sygnał dźwiękowy przesyłany z nadajnika do odbiornika radiowego, telewizyjnego itp., za pomocą fali elektromagnetycznej sound
foniatria
n (medycyna, medyczny) dział medycyny zajmujący się zaburzeniami i leczeniem fonacji człowieka; phoniatrics phoniatry
fonografia
n zapisywanie dźwięków na nośnikach danych np. płytach kompaktowych albo kasetach mangetofonowych phonography
fonograficzny
adj (technologia, technika, techniczny) związany z fonografem, dotyczący fonografu phonographic
fonologiczny
adj (językoznawstwo, językoznawczy) związany z fonologią, dotyczący fonologii phonological
fonometr fɔ̃ˈnɔ̃mɛtr̥
n (akustyka, akustyczny) przyrząd do mierzenia natężenia dźwięku phonometer
fontanna fɔ̃nˈtãnːa
n dekoracyjny element architektoniczny złożony ze zbiornika z wodą oraz otworu, przez który woda wpada do zbiornika; fountain
foremka fɔˈrɛ̃mka
n odpowiednio ukształtowany przedmiot do nadawania kształtu ciastu, glinie itp. mold zabawka do robienia babek z piasku mold
foremny fɔˈrɛ̃mnɨ
adj (książkowy) o prawidłowym, regularnym kształcie; kształtny, zgrabny shapely regular well-proportioned (matematyka, matematyczny) (geometria) dla wielokątów: taki, którego wszystkie kąty wewnętrzne są równe, a boki równej długości; regular (matematyka, matematyczny) (geometria) dla wielościanów: ograniczony jednakowymi wielokątami foremnymi (1.1), którego wszystkie kąty dwuścienne są równe; regular
forint ˈfɔrʲĩnt
n (jednostka monetarna) oficjalna waluta Węgier forint
forma ˈfɔrma
n (kulinaria) naczynie do pieczenia ciast baking pan sposób robienia (mówienia, wyrażania) czegoś form zewnętrzny kształt shape kondycja fizyczna osoby shape
formacyjny
adj dotyczący formacji, związany z formacją formative
formalista ˌfɔrmaˈlʲista
n człowiek zbytnio przywiązujący wagę do formalności, zewnętrznych form działania formalist
formalizacja
n procedura, której celem jest przedstawienie danej teorii lub systemu w sformalizowanej postaci formalization
formalizm
n ścisłe trzymanie się litery przepisów w danym działaniu formalism
formalnie
adv uwzględniając formę in form structurally zgodnie z przepisami formally de jure in due form officially regularly
formalność fɔrˈmalnɔɕʨ̑
n czynność konieczna, ale nieistotna albo bardzo prosta formality czynność wykonywana według przepisów, urzędowo formality
formalny fɔrˈmalnɨ
adj zgodny z pewnymi normami i przepisami, wymagany do utrzymania porządku formal dotyczący formy formal
formator
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) polityk wybrany przez głowę państwa do sformowania rządu koalicyjnego, po wyborach parlamentarnych lub upadku poprzedniego gabinetu; formateur
formatować ˌfɔrmaˈtɔvaʨ̑
v (drukarstwo, drukarski) (poligrafia) (informatyka, informatyczny) nadawać czemuś jakiś format, kształt format
formikarium
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) sztuczne mrowisko; formicarium
formoterol ˌfɔrmɔˈtɛrɔl
n (chemia, chemiczny) organiczny związek chemiczny stosowany jako lek przeciwastmatyczny będący długo działającym β2-mimetykiem; eformoterol formoterol
formularz fɔrˈmulaʃ
n blankiet jakiegoś dokumentu do wypełnienia form (informatyka, informatyczny) fragment strony WWW przeznaczony do wypełniania przez użytkownika danymi lub tekstem form
formułować
v określać coś jasno i treściwie, ujmować w ścisłe wyrażenie formulate lay down wyrażać opinię, życzenia słowami express
fornir ˈfɔrʲɲir
n cienkie płaty drewna uzyskiwane przez skrawanie; wood veneer
fornirować
v (technologia, technika, techniczny) okładać wyroby stolarskie fornirem veneer
forsa ˈfɔrsa
n (potocznie, potoczny) pieniądze dough cheese paper
forsteryt
n (jubilerstwo, jubilerski) (mineralogia, mineralogiczny) minerał z gromady krzemianów; forsterite
fort fɔrt
n (wojskowość, wojskowy) budowla obronna fortress
forteca fɔrˈtɛʦ̑a
n (architektura, architektoniczny) fortyfikacja obronna, na którą składają się forty i umocnienia; fortress
fortel ˈfɔrtɛl
n sprytne oszustwo, podstęp ruse trick
fortepian fɔrˈtɛpʲjãn
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) klawiszowy instrument muzyczny, z poziomo umieszczonym pudłem rezonansowym; piano grand piano
fortopsel
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) topsel na fokmaszcie fore gaff topsail
fortuna fɔrˈtũna
n los, szczególnie ten dobry fortune luck wielkie bogactwo fortune
forum ˈfɔrũm
n miejsce spotkań, publicznych wystąpień, dyskusji forum spotkanie poświęcone dyskusji na dany temat forum
fory
n dobrowolne ograniczenie własnej przewagi nad przeciwnikiem, np. by skłonić go do rywalizacji handicap
fosa ˈfɔsa
n (wojskowość, wojskowy) (historia, historyczny, historycznie) zapora w postaci rowu otaczającego umocnienia; moat
fosfodiesteraza ˌfɔsfɔdʲjɛstɛˈraza
n (biochemia, biochemiczny) enzym rozkładający diestry fosforowe phosphodiesterase
fosfolipid
n (biochemia, biochemiczny) organiczny związek chemiczny stanowiący istotny składnik budowy błony komórkowej; phospholipid
fosfor ˈfɔsfɔr
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu P i liczbie atomowej 15; phosphorus
fosforan
n (chemia, chemiczny) pochodna kwasu fosforowego phosphate
fosforescencja ˌfɔsfɔrɛˈsʦ̑ɛ̃nʦ̑ʲja
n (fizyka, fizyczny) świecenie ciał wywołane uprzednim naświetlaniem i trwające po jego ustaniu; phosphorescence
fosforoskop ˌfɔsfɔˈrɔskɔp
n (fizyka, fizyczny) przyrząd do mierzenia zmian natężenia fosforescencji phosphoroscope
fosforowy
adj (chemia, chemiczny) dotyczący fosforu; zawierający fosfor phosphoric phosphorous
fosgen ˈfɔzɡɛ̃n
n (chemia, chemiczny) (wojskowość, wojskowy) związek organiczny z grupy chlorków kwasowych, bezbarwny gaz o zapachu świeżo skoszonej trawy lub zgniłych owoców, stosowany jako bojowy środek trujący z grupy duszących w czasie I wojny światowej; CG carbon dichloride oxide carbon oxychloride carbonyl dichloride chloroformyl chloride dichloroformaldehyde
fotel ˈfɔtɛl
n rodzaj siedziska z oparciem na plecy i podłokietnikami; armchair
fotogeniczny
adj korzystnie wyglądający na zdjęciach photogenic
fotograf fɔˈtɔɡraf
n osoba zajmująca się wykonywaniem fotografii, najczęściej zawodowo; photographer
fotografia ˌfɔtɔˈɡrafʲja
n nieruchomy obraz rzeczywistości utrwalony aparatem fotograficznym photo photograph picture still image sztuka wykonywania fotografii (1.1); photography
fotograficzny ˌfɔtɔɡraˈfʲiʧ̑nɨ
adj związany z fotografią, fotografowaniem, robieniem zdjęć photographic
fotografować ˌfɔtɔɡraˈfɔvaʨ̑
v robić zdjęcie, robić fotografię photograph
fotogrametryczny ˌfɔtɔɡrãmɛˈtrɨʧ̑nɨ
adj związany z fotogrametrią photogrammetric
fotokopia ˌfɔtɔˈkɔpʲja
n (biurowość, biurowy) kopia dokumentu, druku, rękopisu itp. uzyskana techniką fotograficzną photocopy xerox xerox copy
fotoluminescencja ˌfɔtɔlũmʲĩnɛˈsʦ̑ɛ̃nʦ̑ʲja
n (fizyka, fizyczny) emisja fal elektromagnetycznych przez ciało w wyniku pochłonięcia fotonu; photoluminescence
fotomontaż ˌfɔtɔ̃ˈmɔ̃ntaʃ
n (fotografia) obraz fotograficzny powstały przez manipulację lub skomponowanie kilku obrazów; photomontage
foton ˈfɔtɔ̃n
n (fizyka, fizyczny) cząstka elementarna o zerowej masie spoczynkowej i ładunku, kwant oddziaływania elektromagnetycznego; photon
fotopowielacz ˌfɔtɔpɔˈvʲjɛlaʧ̑
n (fizyka, fizyczny) (technologia, technika, techniczny) urządzenie przetwarzające sygnał świetlny na elektryczny oraz wzmacniające ten sygnał; photomultiplier
fotorealizm
n (sztuka) sposób malowania obrazów, mających sprawiać wrażenie, że są fotografiami; malarstwo charakteryzujące się fotograficzną dokładnością; photo-realism photorealism
fotosynteza
n (biochemia, biochemiczny) (botanika, botaniczny) proces wytwarzania przez rośliny zielone i niektóre bakterie związków organicznych z dwutlenku węgla i wody przy udziale światła; photosynthesis
fotoszopować
v (potocznie, potoczny) (fotografia) (informatyka, informatyczny) korygować zdjęcie w programie graficznym, żeby wyglądało korzystniej photoshop
fototranzystor ˌfɔtɔtrãw̃ˈzɨstɔr
n (elektronika, elektroniczny) element optoelektroniczny złożony z trzech warstw półprzewodnika o kolejno zmieniających się typach przewodnictwa; phototransistor
fototropizm ˌfɔtɔˈtrɔpʲism̥
n (botanika, botaniczny) zwrócenie się rośliny w kierunku źródła światła lub w przeciwną stronę; phototropism
fotowoltaiczny ˌfɔtɔvɔltaˈ<sup>j</sup>iʧ̑nɨ
adj (przymiotnik) związany z przetwarzaniem światła słonecznego na energię elektryczną photovoltaic
fotowoltaika ˌfɔtɔvɔltaˈ<sup>j</sup>ika
n (technologia, technika, techniczny) (elektryczność) dziedzina nauki i techniki zajmująca się przetwarzaniem światła energii słonecznego na energię elektryczną; photovoltaics
fowistyczny
adj (sztuka) związany z fowizmem fauvist fauvistic
fowizm
n (sztuka) kierunek w malarstwie francuskim początku XX wieku o bardzo żywej kolorystyce dzieł fauvism
foyer
n (książkowy) (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) sala lub hol obok sali teatralnej, koncertowej, konferencyjnej itp., gdzie przebywa publiczność lub uczestnicy konferencji w czasie przerw, antraktów; foyer
frachtowiec
n (marynarka) statek handlowy przewożący towary drogą morską np. masowiec, kontenerowiec, drobnicowiec. freighter
fragment ˈfraɡmɛ̃nt
n wyodrębniona część czegoś fragment
fragmentacja ˌfraɡmɛ̃nˈtaʦ̑ʲja
n podział na części, wydzielenie fragmentów fragmentation
fragować fraˈɡɔvaʨ̑
v (slangowo) (neologizm) graczy komputerowych: wyeliminować przeciwnika z gry (zwłaszcza tymczasowo); frag
frajda ˈfrajda
n (potocznie, potoczny) radość, uciecha z czegoś delight
frajer ˈfrajɛr
n (potocznie, potoczny) osoba dająca się łatwo nabrać, naiwna; osoba nadmiernie wierna normom moralnym, które przez innych nie są przestrzegane sucker asshole bozo dick-head jerk shithead
frak frak
n część męskiego stroju wieczorowego, rodzaj marynarki o połach obciętych z przodu i wydłużonych z tyłu; dress coat tail coat tailcoat white tie
frakcja ˈfrakʦ̑ʲja
n (chemia, chemiczny) wyodrębniona część składowa mieszaniny substancji o określonych właściwościach cut fraction (poligrafia) czcionki mniejsze od pisma podstawowego, umieszczane powyżej albo poniżej linii pisma fraction (statystyka, statystyczny) stosunek liczby obserwacji mających pewną właściwość do liczebności całej próby statystycznej; fraction (technologia, technika, techniczny) część partii kruszywa o jednakowych wymiarach ziaren fraction (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) grupa partyjna, klub w parlamencie, który prezentuje odrębny program faction fraction group
frakcyjny
adj (chemia, chemiczny) związany z frakcją, frakcjonowaniem factional (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) związany z frakcją, dotyczący frakcji; przynależący do frakcji factional
fraktal ˈfraktal
n (matematyka, matematyczny) matematyczny obiekt określany jako „samopodobny”, czyli charakteryzujący się m.in. tym, że podczas dowolnego powiększania jego fragmentów, stale zachowuje taką samą złożoność struktury; fractal
franchising
n (ekonomia, ekonomiczny) (zobacz) franczyza franchising
franciszkanin
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) zakonnik z zakonu założonego przez św. Franciszka z Asyżu; Franciscan
franciszkański frãɲˈʨ̑iʃkaɨ̃j̃sʲci
adj związany z franciszkanami lub franciszkankami, dotyczący franciszkanów lub franciszkanek Franciscan
franciszkański frãɲˈʨ̑iʃkaɨ̃j̃sʲci
possessiveAdjective należący do franciszkanów lub franciszkanek, będący ich własnością Franciscan
francuska choroba frãnˈʦ̑uska xɔˈrɔba
n (potocznie, potoczny) (eufemistycznie) kiła French disease
francuski frãnˈʦ̑usʲci
adj odnoszący się do Francji lub Francuzów; związany lub wywodzący się z Francji French
francuski frãnˈʦ̑usʲci
n język urzędowy Francji, części Belgii, Szwajcarii, Kanady oraz kilkunastu innych państw; French
francuski pocałunek frãnˈʦ̑usʲci ˌpɔʦ̑aˈwũnɛk
n namiętny, erotyczny pocałunek, podczas którego języki obojga partnerów dotykają się i wchodzą w kontakt z wnętrzem ich ust; French kiss soul kiss
franczyza
n (ekonomia, ekonomiczny) rodzaj współpracy gospodarczej pomiędzy samodzielnymi pod względem prawnym i finansowym podmiotami, tj. pomiędzy franczyzodawcą i jego franczyzobiorcami, w ramach której franczyzobiorca prowadzi swoje przedsiębiorstwo pod marką i według koncepcji franczyzodawcy, ponosząc opłaty na jego rzecz franchising
frank frãŋk
n (jednostka monetarna) pieniądz niektórych krajów europejskich i afrykańskich franc
frankfurterka ˌfrãŋkfurˈtɛrka
n (kulinaria) (spożywczy) cienka, parzona kiełbaska z mielonego mięsa, podawana najczęściej na gorąco; frank frankfurter
frankijski frãŋʲˈcijsʲci
adj właściwy Frankom Frankish
franko-prowansalski
n (językoznawstwo, językoznawczy) język franko-prowansalski; Franco-Provençal Arpitan
frankofil frãŋˈkɔfʲil
n miłośnik kultury francuskiej, zwolennik Francji, Francuzów Francophil Francophile
frankofilia ˌfrãŋkɔˈfʲilʲja
n umiłowanie wszystkiego, co francuskie; sympatia do Francuzów lub ich kultury Francophilia
frankofilski ˌfrãŋkɔˈfʲilsʲci
adj związany z frankofilią, charakterystyczny dla frankofila Francophile
frankofobia ˌfrãŋkɔˈfɔbʲja
n niechęć do wszystkiego, co francuskie; niechęć do Francuzów lub ich kultury Francophobia
frankofoński
adj związany z frankofonami, dotyczący społeczności francuskojęzycznej francophone
frankownica ˌfrãŋkɔvʲˈɲiʦ̑a
n (technologia, technika, techniczny) urządzenie masowo przygotowujące listy do wysyłki przez drukowanie na nich opłaty pocztowej oraz danych adresowych i loga nadawcy; postage meter
frans frãw̃s
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Fr i liczbie atomowej 87; francium
fraszka
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) krótki żartobliwy wierszyk; epigram (potocznie, potoczny) błahostka trifle
fraternizacja ˌfratɛrʲɲiˈzaʦ̑ʲja
n bratanie się, zaprzyjaźnianie się, zwłaszcza niestosowne i niewłaściwe ze względu na osoby lub okoliczności fraternisation fraternization
fraza
n (językoznawstwo, językoznawczy) związek dwóch lub więcej wyrazów tworzący całość znaczeniową i intonacyjną expression locution phrase (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) sekwencja dwóch lub więcej motywów muzycznych, stanowiących całość w obrębie utworu phrase
frazeologia
n (językoznawstwo, językoznawczy) zasób wyrażeń; phraseology
frazeologiczny
adj (językoznawstwo, językoznawczy) związany z frazeologią, dotyczący frazeologii phraseological
freeride
n (sport, sportowy) nieformalna dyscyplina sportów ekstremalnych; freeride
fregata frɛˈɡata
n (ornitologia, ornitologiczny) szerokoskrzydły, szybujący ptak oceaniczny z rodziny fregatowatych; frigatebird (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) żaglowiec mający co najmniej trzy maszty; wszystkie maszty niosą ożaglowanie rejowe; frigate full rigged ship fully rigged ship
fregata białobrzucha frɛˈɡata ˌbʲjawɔˈbʒuxa
n (ornitologia, ornitologiczny) Fregata andrewsi ptak z rodziny fregatowatych Christmas Island Frigatebird
fregata mała frɛˈɡata ˈmawa
n (ornitologia, ornitologiczny) Fregata ariel; ptak z rodziny fregatowatych Lesser Frigatebird
fregata orla frɛˈɡata ˈɔrla
n (ornitologia, ornitologiczny) Fregata aquila, gatunek ptaka z rodziny fregat; Ascension Frigatebird
fregata wielka frɛˈɡata ˈvʲjɛlka
n (ornitologia, ornitologiczny) Fregata magnificens; ptak z rodziny fregatowatych; Magnificent Frigatebird
fregata średnia frɛˈɡata ˈɕrɛdʲɲa
n (ornitologia, ornitologiczny) Fregata minor ptak z rodziny fregatowatych Great Frigatebird
frekwencja frɛˈkfɛ̃nʦ̑ʲja
n częstotliwość dziania się czegoś attendance liczba osób biorących udział w jakimś zdarzeniu / znajdujących się w jakimś miejscu attendance
frenologiczny
adj (medycyna, medyczny) związany z frenologią, dotyczący frenologii phrenological
fresk frɛsk
n (sztuka) technika malarska nakładania farby na świeży tynk; fresco (sztuka) malowidło ścienne wykonane techniką (1.1) fresco
fretka ˈfrɛtka
n (zoologia, zoologiczny) Mustela putorius furo, udomowiony, hodowlany drapieżnik spokrewniony z tchórzem; ferret
frez frɛs
n narzędzie skrawające do obróbki powierzchni mill
frezarka frɛˈzarka
n (technologia, technika, techniczny) obrabiarka skrawająca, służąca do obróbki płaszczyzn, powierzchi kształtowych, wgłębień itp. za pomocą frezu. miller
frezja ˈfrɛzʲja
n (botanika, botaniczny) Freesia, rodzaj bylin ozdobnych z rodziny kosaćcowatych, mających silnie pachnące, na ogół dzwonkowate kwiaty; freesia
frimaire
n nazwa trzeciego miesiąca we francuskim kalendarzu rewolucyjnym; Frimaire
frisbee
n dysk do gry w frisbee (1.1) frisbee gra, w której grający rzucają między sobą nawzajem lekkim plastikowym dyskiem frisbee
friulski ˈfrʲjulsʲci
adj charakterystyczny dla regionu Friuli-Wenecja Julijska, związany lub wywodzący się z regionu Friuli-Wenecja Julijska friulian
front frɔ̃nt
n (meteorologia, meteorologiczny) strefa między dwiema masami powietrza; weather front (wojskowość, wojskowy) rejon działań wojennych; battlefront front
frontalny
adj czołowy, przedni frontal
froterować ˌfrɔtɛˈrɔvaʨ̑
v polerować zapastowaną podłogę froterką lub miękką tkaniną polish
fructidor
n nazwa dwunastego miesiąca we francuskim kalendarzu rewolucyjnym; Fructidor
fruczak gołąbek ˈfruʧ̑aɡ ːɔˈwɔ̃mbɛk
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) Macroglossum stellatarum, gatunek motyla z rodziny zawisakowatych; Hummingbird Hawk-moth Hummingmoth
frug fruk
n rockandrollowy taniec towarzyski, w którym różne części ciała poruszają się rytmicznie z wyjątkiem stóp spoczywających nieruchomo frug
fruktoza
n (biochemia, biochemiczny) organiczny związek chemiczny z grupy ketoz, naturalnie występujący w stanie wolnym w owocach, miodzie, nektarze kwiatów; fructose
frustracja
n (psychologia, psychologiczny) stan nieprzyjemnego napięcia emocjonalnego wynikły z niemożności zaspokojenia jakiejś potrzeby albo osiągnięcia danego celu; frustration
frustrat
n mężczyzna, który przejawia frustrację frustrated person loser
frustrować
v wywoływać frustrację u kogoś frustrate
frutarianin
n osoba stosująca frutarianizm, odżywiająca się tylko owocami fruitarian
frutarianizm
n sposób żywienia dopuszczający spożywanie wyłącznie owoców i warzyw, których zerwanie nie powoduje zniszczenia rośliny; fruitarianism
frutariański
adj dotyczący frutarian i frutarianizmu fruitarian
fruwać
v poruszać się w powietrzu za pomocą skrzydeł flitter fly
fryc frɨʦ̑
n (pejoratywnie, pejoratywny) (pogardliwie) (obraźliwie) Niemiec Fritz
frygijka
n wełniane lub filcowe nakrycie głowy w kształcie stożka, symbol narodowy Francji; Phrygian cap
frygijski
adj (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) związany z Frygią, dotyczący Frygii, pochodzący z Frygii Phrygian
frygijski
n (językoznawstwo, językoznawczy) język frygijski; Phrygian
frykas
n (dawniej, dawny) (kulinaria) francuska potrawka z pokrojonych mięs fricassee fricassée coś smacznego, wykwintna potrawa titbit tidbit
frytka ˈfrɨtka
n (kulinaria) cienki słupek z krojonego ziemniaka usmażony na głębokim tłuszczu; chip fry
frytkarnia
n punkt gastronomiczny sprzedający frytki chip shop friterie
frywolitka ˌfrɨvɔˈlʲitka
n rodzaj koronki lub koronkowej serwetki wykonanej z delikatnej nici za pomocą specjalnych czółenek lub igły i szydełka, mającej wzór z kółek, łuków, gwiazdek itp.; tatting lace
fryzjer ˈfrɨzʲjɛr
n osoba zajmująca się obcinaniem włosów, ich czesaniem i pielęgnacją; u mężczyzn również goleniem hairdresser barber
fryzjernia
n zakład fryzjerski barber's
fryzura frɨˈzura
n (fryzjerstwo, fryzjerski) efekt uczesania, ułożenia lub ścięcia włosów w charakterystyczny sposób hairstyle haircut
fryzyjski
adj dotyczący Fryzji albo Fryzów Frisian
fryzyjski
n (językoznawstwo, językoznawczy) język zachodniogermański, którym posługują się Fryzowie Frisian
frędzel ˈfrɛ̃nʣ̑ɛl
n (krawiectwo) zwisający fragment materiału przymocowany do tkaniny tassel
fuga ˈfuɡa
n (budownictwo) spoina w murze pomiędzy cegłami lub między płytkami ceramicznymi ułożonymi na ścianie lub podłodze joint rodzaj formy muzycznej; fugue
fugas ˈfuɡas
n (wojskowość, wojskowy) improwizowany ładunek wybuchowy, prowizoryczna mina lądowa; IED fougasse
fuj
interjection (potocznie, potoczny) wyrażanie obrzydzenia ugh
fuksja ˈfuksʲja
n (botanika, botaniczny) Fuchsia L., rodzaj roślin z rodziny wiesiołkowatych o zwisających kwiatach, często biało-czerwonych lub fioletowych; fuchsia fioletowo-czerwony kolor fuchsia
ful ful
n język regionu Afryki Zachodniej używany przez ludy Fula; fula
fular
n rodzaj cienkiej tkaniny jedwabnej foulard
fundacja fũnˈdaʦ̑ʲja
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) organizacja zbierająca pieniądze na cel dobroczynny; foundation
fundament fũnˈdãmɛ̃nt
n (budownictwo) wykonany z betonu, żelbetu, murowany z cegieł lub kamieni, rzadziej z drewna, dolny element konstrukcyjny budowli lub urządzenia przekazujący na podłoże gruntowe całość obciążeń; foundation
fundamentalista ˌfũndãmɛ̃ntaˈlʲista
n człowiek rygorystycznie przestrzegający jakichś zasad, norm, zwłaszcza w dziedzinie religii i polityki fundamentalist
fundamentalistyczny ˌfũndãmɛ̃ntalʲiˈstɨʧ̑nɨ
adj dotyczący fundamentalizmu lub fundamentalisty fundamentalist
fundamentalizm
n pozbawiony refleksji rygoryzm w przestrzeganiu zasad jakiejś religii albo ideologii, oparty na najbardziej dosłownej ich interpretacji fundamentalism
fundamentalny ˌfũndãmɛ̃nˈtalnɨ
adj podstawowy, stanowiący podstawę, elementarny, zasadniczy fundamental basic
fundator fũnˈdatɔr
n ktoś, kto coś ufundował lub dał czemuś początek; founder initiator
fundatorka
n kobieta, która coś ufundowała lub dała czemuś początek foundress
fundować
v zakładać i opłacać instytucje fund
fundusz ˈfũnduʃ
n (ekonomia, ekonomiczny) wyodrębniony zasób finansowy przeznaczony na określone cele fund
funkcja ˈfũŋkʦ̑ʲja
n (informatyka, informatyczny) możliwość oferowana przez program feature (matematyka, matematyczny) przyporządkowanie każdemu elementowi ze zbioru dokładnie jednego elementu z innego zbioru; (potocznie, potoczny) wykres, rysunek takiego przyporządkowania; function przeznaczenie, zadanie jakiegoś urządzenia lub osoby, cel jego działania; function (informatyka, informatyczny) podprogram; wydzielona część programu wykonująca określone zadanie function
funkcja cyklometryczna
n (matematyka, matematyczny) funkcja odwrotna do jednej z funkcji trygonometrycznych ograniczonej do pewnego przedziału; inverse trigonometric function
funkcja stanu ˈfũŋkʦ̑ʲja ˈstãnu
n (fizyka, fizyczny) funkcja zależna wyłącznie od stanu układu state function
funkcja wymierna ˈfũŋkʦ̑ʲja vɨ̃ˈmʲjɛrna
n (matematyka, matematyczny) iloraz dwóch wielomianów; rational function
funkcja wzajemnie jednoznaczna
n (matematyka, matematyczny) funkcja w której każdemu elementowi obrazu odpowiada dokładnie jeden element dziedziny; bijection
funkcjonalność ˌfũŋkʦ̑ʲjɔ̃ˈnalnɔɕʨ̑
n cecha tego, co jest funkcjonalne functionality usability
funkcjonalny
adj związany z funkcjonowaniem functional
funkcjonariusz ˌfũŋkʦ̑ʲjɔ̃ˈnarʲjuʃ
n (administracja) pracownik służb państwowych, zwykle mundurowych np. policji lub służby więziennej; functionary officer
funkcjonować ˌfũŋkʦ̑ʲjɔ̃ˈnɔvaʨ̑
v działać, wykonywać czynności w sposób właściwy function
funt fũnt
n (ekonomia, ekonomiczny) waluta niektórych państw pound anglosaska, pozaukładowa jednostka masy równa 0,453 592 37 kg; pound
furia ˈfurʲja
n złość, wściekłość, gniew fury
furman ˈfurmãn
n człowiek powożący zaprzęgiem konnym, zwykle furmanką carter driver wagoner
furosemid ˌfurɔˈsɛ̃mʲit
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) lek odwadniający i przeciwnadciśnieniowy, diuretyk pętlowy furosemide
fusta ˈfusta
n (historia, historyczny, historycznie) (marynarka) rodzaj lekkiej galery; fusta
futbol amerykański ˈfudbɔl ˌãmɛrɨˈkãj̃sʲci
n (sport, sportowy) sport drużynowy, w którym uczestniczą dwa jedenastoosobowe zespoły american football
futbolówka
n (potocznie, potoczny) (sport, sportowy) piłka używana podczas gry w futbol football soccer ball
futerał fuˈtɛraw
n ochronne opakowanie do przechowywania przedmiotów, które mogą ulec uszkodzeniu case
futerkowy
adj okryty futrem furry
futro ˈfutrɔ
n część odzieży (np. kurtka, płaszcz) wykonana ze skór zwierzęcych posiadających sierść fur (zoologia, zoologiczny) sierść na zwierzęciu fur wyprawiona skórka zwierzęcia pokryta sierścią służąca do produkcji odzieży bądź sama stanowiąca np. ozdobę, okrycie czy dywan fur pelt
futryna fuˈtrɨ̃na
n (budownictwo) umocowana w ścianie rama, do której przymocowuje się okna lub drzwi doorframe doorpost
futrzany
adj zrobiony z futra furry
futsal ˈfutsal
n (sport, sportowy) halowa piłka nożna; futsal
futsalowiec ˌfutsaˈlɔvʲjɛʦ̑
n sportowiec uprawiający futsal futsaler
futurolog
n mężczyzna przewidujący przyszłość cywilizacji w oparciu o przesłanki naukowe futurologist
futurologia
n dziedzina wiedzy zajmująca się przyszłością, próbująca opisać dalszy rozwój ludzkości, cywilizacji i technologii futurology
futurologiczny
adj związany z futurologią, dotyczący futurologii futurological
futurysta
n (sztuka) artysta, twórca, który tworzy w nurcie futuryzmu futurist
futurystyczny ˌfuturɨˈstɨʧ̑nɨ
adj (sztuka) związany z futuryzmem, dotyczący futuryzmu futurist taki, który wygląda jakby był wytworem techniki przyszłości futurist
futuryzm fuˈturɨsm̥
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) (sztuka) (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) awangardowy kierunek w sztuce dwudziestowiecznej powstały we Włoszech na początku XX w. manifestujący fascynację techniką, mechanizacją i dynamizmem wielkomiejskim; futurism
fuzel
n (chemia, chemiczny) oleista, lotna, trująca ciecz o nieprzyjemnym smaku i zapachu, uboczny produkt fermentacji alkoholowej faints fuse oil fusel
fuzja ˈfuzʲja
n (fizyka, fizyczny) reakcja, której głównym efektem jest połączenie dwóch jąder atomowych w jedno cięższe fusion rodzaj długiej broni strzeleckiej z zamkiem skałkowym, wynalezionej w II połowie XVII wieku we Francji; dziś potoczna nazwa strzelby myśliwskiej; rifle
fytoftoroza
n choroba grzybowa roślin spowodowana przez grzyby glebowe Phytophthora phytophthora
g ɟjɛ
n dziesiąta litera polskiego alfabetu; g
g-moll
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) gama lub tonacja molowa zaczynająca się od dźwięku g (w zapisie nutowym z dwoma bemolami) g minor
gabardyna ˌɡabarˈdɨ̃na
n (włókiennictwo) tkanina o splocie skośnym, najczęściej wełniana, używana do szycia płaszczy, garniturów itp. gabardine
gabinet ɡaˈbʲĩnɛt
n (przenośnie, przenośnia) rada ministrów cabinet lokal przeznaczony do wykonywania specjalistycznego zawodu beauty parlour consulting-room surgery pokój przeznaczony do pracy umysłowej study
gabinet cieni
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) skład rządu formowany przez opozycyjną partię, gotowy do przejęcia władzy po wyborach; Shadow Cabinet
gablota ɡaˈblɔta
n oszklona szafka, w której są umieszczane eksponaty lub towary showcase
gaboński ɡaˈbɔ̃j̃sʲci
adj odnoszący się do Gabonu, państwa w Afryce Gabonese
gad ɡat
n (zoologia, zoologiczny) zwierzę z gromady Reptilia, kręgowiec zmiennocieplny oddychający wyłącznie płucami; reptile (potocznie, potoczny) zły człowiek reptilian individual
gadanie ɡaˈdãɲɛ
n (potocznie, potoczny) mówienie, prowadzenie rozmowy, zwłaszcza dużo i na błahe tematy blather chatter idle talk
gadatliwy ˌɡadaˈtlʲivɨ
adj taki, który dużo i chętnie mówi talkative loquacious chatty communicative
gadać ˈɡadaʨ̑
v (potocznie, potoczny) mówić, (lekceważąco, lekceważący) rozmawiać chatter gab talk
gadolin ɡaˈdɔlʲĩn
n (chemia, chemiczny) srebrzystobiały metal; pierwiastek chemiczny o symbolu Gd i liczbie atomowej 64; gadolinium
gadulstwo ɡaˈdulstfɔ
n (potocznie, potoczny) mówienie zbyt dużo, zbędne gadanie loquacity verbiage verbosity
gaduła ɡaˈduwa
n osoba nadmiernie rozmowna; osoba, która dużo mówi chatterbox chatterer wind-bag
gadułka ɡaˈduwka
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) bułgarski instrument ludowy; gadulka
gadżet ˈɡaʤ̑ɛt
n przedmiot, urządzenie będące nowością techniki, zazwyczaj małe, często niepotrzebne, służący z reguły zaimponowaniu innym, rozbawieniu lub reklamie; gadget gimmick
gafa
n nietaktowny postępek, niezręczne odezwanie się gaffe faux pas
gag ɡak
n (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) chwyt komediowy wywołujący u widza efekt komiczny oparty na sytuacjach wizualnych gag
gagat ˈɡaɡat
n (mineralogia, mineralogiczny) bitumiczna odmiana węgla brunatnego o zbitej, jednorodnej budowie; jet gagate
gagauski ɡaˈɡawsʲci
adj dotyczący Gagauzów i Gagauzji, związany z Gagauzami i Gagauzją Gagauz
gaj ɡaj
n (książkowy) mały las lub grupa drzew, przeważnie dziko rosnących grove
gajówka ɡaˈjufka
n (ornitologia, ornitologiczny) Sylvia borin, mały, niepozorny ptak leśny o melodyjnym głosie; warbler garden warbler dom gajowego gamekeeper's cottage
gal ɡal
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Ga i liczbie atomowej 31; gallium
galabija
n arabskie ubranie męskie, rodzaj długiej, białej szaty z rękawami; galabia jellabiya
galacki
adj (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) dotyczący Galacji lub Galatów; pochodzący z Galacji Galatian
galaktyczny
adj związany z galaktyką, dotyczący galaktyki galactic
galaktyka ɡaˈlaktɨka
n (astronomia, astronomiczny) duży obiekt składający się z miliardów gwiazd oraz czarnych dziur, pyłu i gazów; galaxy
galareta ˌɡalaˈrɛta
n (kulinaria) potrawa w postaci stałej, półprzezroczystej masy, robiona z kości, ryb lub owoców, czasem z dodatkiem żelatyny jelly
galas ˈɡalas
n (botanika, botaniczny) narośl na liściach roślin, spowodowana przez złożenie w nich owadzich jaj; gall
galeon ɡaˈlɛɔ̃n
n (historia, historyczny, historycznie) (marynarka) XVI-XVII wieczny, żaglowy statek wojenny albo handlowy, cechujący się wysoką zwężającą się ku górze nadbudówką rufową oraz galionem - figurą na dziobie okrętu, z reguły uosabiającą jego nazwę; galleon argosy
galera ɡaˈlɛra
n (historia, historyczny, historycznie) (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) wiosłowy statek lub okręt używany w czasach od starożytności do odrodzenia; galley
galeria ɡaˈlɛrʲja
n (sztuka) kolekcja dzieł sztuki, np. w muzeum gallery
galerianka ˌɡalɛrʲˈjãŋka
n (potocznie, potoczny) dziewczyna, która prostytuuje się za upominki, zakupy w galerii handlowej mall girl
galicyzm ɡaˈlʲiʦ̑ɨsm̥
n (językoznawstwo, językoznawczy) wyraz, zwrot, forma gramatyczna zapożyczona do jakiegoś języka z języka francuskiego; Gallicism Frenchism
galijski
adj związany z Galią lub Galami, dotyczący Galii lub Galów Gaulish
galijski
n (językoznawstwo, językoznawczy) kontynentalny język celtycki używany od VI wieku p.n.e. najdalej do V wieku n.e.; Gaulish
galon ˈɡalɔ̃n
n jednostka objętości używana w krajach anglosaskich; gallon naszywka ze złotej lub srebrnej taśmy na mundurach lub liberiach; galloon
galwanizacja
n (technologia, technika, techniczny) powlekanie wyrobu metalowego warstwą innego metalu galvanization
galwanometr
n (technologia, technika, techniczny) przyrząd do pomiaru słabego prądu elektrycznego galvanometer
galwanoplastyczny
adj związany z galwanoplastyką, dotyczący galwanoplastyki galvanoplastic
gama ˈɡãma
n (przenośnie, przenośnia) szereg odmian czegoś do wyboru array range scale odpowiedni szereg dźwięków ze skali muzycznej, zaczynający się od dowolnego dźwięku; scale gamut
gambit ˈɡãmbʲit
n (szachy, pojęcie szachowe) otwarcie, w którym poświęca się jedną lub kilka bierek, w zamian za uzyskanie lepszej pozycji; gambit
gameta ɡãˈmɛta
n (biologia, biologiczny) komórka służąca do rozmnażania płciowego; gamete germ cell
gametangium ˌɡãmɛˈtãŋʲɟũm
n (biologia, biologiczny) organ lub komórka, w którym są wytwarzane gamety; gametangium
gamma ˈɡãmːa
n nazwa trzeciej litery alfabetu greckiego, γ; gamma
gamoń ˈɡãmɔ̃ɲ
n (potocznie, potoczny) (lekceważąco, lekceważący) człowiek nierozgarnięty, niezaradny bumpkin dimwit galoot gawk gubbins half-wit
gandawski
adj związany z Gandawą, dotyczący Gandawy Ghentish
gandzia ˈɡãɲʥ̑a
n (slangowo) marihuana ganja
ganek ˈɡãnɛk
n przybudówka przed wejściem do budynku, składająca się z daszka wspartego na słupach i schodów porch
gang ɡãŋk
n grupa przestępcza gang
gangesowy
adj związany z Gangesem, dotyczący Gangesu Gangetic Gangean
gangrena ɡãŋˈɡrɛ̃na
n (medycyna, medyczny) proces gnilny tkanek wywołany w żywym organizmie przez bakterie gnilne; gangrene
gangrenowy
adj (medycyna, medyczny) związany z gangreną (zgorzelą), dotyczący gangreny (zgorzeli) gangrenous
gangster ˈɡãŋkstɛr
n osoba należąca do gangu gangster
gangsteryzm
n (zobacz) gangsterstwo gangsterism
ganić
v wyrażać słownie dezaprobatę, udzielać słownej krytyki discommend give the business reprehend reprimand reprove upbraid
gaon ˈɡaɔ̃n
n (historia, historyczny, historycznie) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) honorowy tytuł przyznawany rabinom z dwóch akademii talmudycznych w babilońskich miastach Sura i Pumbedita w VII-XIII w.; gaon
gap ɡap
n osoba bezmyślnie patrząca na pewne wydarzenie, zjawisko bystander onlooker
gap niebieskonogi
n (ornitologia, ornitologiczny) Sula nebouxii, gatunek ptaka z rodziny głuptaków; blue-footed booby
gapa ˈɡapa
n (potocznie, potoczny) osoba mało spostrzegawcza lub mająca trudności w orientacji booby giddy goat
gapić się ˈɡapʲiʨ̑‿ɕɛ
v (potocznie, potoczny) uporczywie przyglądać się, wpatrywać się stare fix gaze goggle
gapowicz ɡaˈpɔvʲiʧ̑
n pasażer podróżujący bez biletu fare dodger
garam masala
n (kulinaria) wywodząca się z kuchni indyjskiej zmielona mieszanka przypraw: kminu rzymskiego, kolendry, czarnego pieprzu, kardamonu, liścia laurowego, goździków, cynamonu, chili garam masala
garaż ˈɡaraʃ
n wydzielony budynek lub część budynku służąca do parkowania pojazdów i zapewniająca im ochronę przed środowiskiem zewnętrznym i złodziejami; garage
garb ɡarp
n (zoologia, zoologiczny) wypukłość na grzbiecie wielbłąda, wypełniona tłuszczem hump skrzywienie kręgosłupa polegające na jego zaokrągleniu; hump gibbus wypukłość na jakimś przedmiocie hump bulge bump
garbarz ˈɡarbaʃ
n (rzemiosło, rzemieślniczy) rzemieślnik lub robotnik zajmujący się garbowaniem skór tanner
garbus ˈɡarbus
n (potocznie, potoczny) (motoryzacja) jeden z modeli samochodu marki Volkswagen Beetle Bug
garderoba ˌɡardɛˈrɔba
n (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) w teatrze, pokój w którym ubierają i charakteryzują się aktorzy dressing room ogół odzieży, ubrań, które się posiada wardrobe closet pomieszczenie służące do przechowywania odzieży wardrobe
garderobiany
n (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) mężczyzna obsługujący garderobę aktorską cloakroom attendant dresser
gardzić ˈɡarʲʥ̑iʨ̑
v myśleć o kimś lub postępować z nim z pogardą disdain
gardło ˈɡardwɔ
n (anatomia, anatomiczny) odcinek między przełykiem a jamą ustną, mieszczący się w przedniej części szyi; throat pharynx
gardłowy
adj (anatomia, anatomiczny) związany z gardłem, dotyczący gardła pharyngeal guttural throaty (fonetyka, fonetyczny) artykułowany gardłem pharyngeal o dźwięku: chrapliwy lub niski guttural throaty
garig ˈɡarʲik
n (ekologia, ekologiczny) (botanika, botaniczny) zimozielona formacja roślinna wtórna po wycięciu lasów, występująca w okolicach Morza Śródziemnego garrigue
garkuchnia ɡarˈkuçɲa
n (lekceważąco, lekceważący) podrzędna, tania jadłodajnia cook-shop
garncarz ˈɡarn̥ʦ̑aʃ
n (rzemiosło, rzemieślniczy) rzemieślnik wykonujący garnki i inne naczynia ceramiczne potter
garncarz rdzawy
n (ornitologia, ornitologiczny) Furnarius rufus, gatunek ptaka z rodziny garncarzowatych, występującego w Ameryce Południowej; red ovenbird rufous hornero
garnek ˈɡarnɛk
n (kulinaria) ognioodporny pojemnik do przygotowywania i przechowywania ciepłych potraw; pot
garnirowanie ˌɡarʲɲirɔˈvãɲɛ
n (kulinaria) ozdabianie, przybranie, dekorowanie jedzenia; garnish
garnirować ˌɡarʲɲiˈrɔvaʨ̑
v (kulinaria) ozdabiać jedzenie (np. zieleniną) garnish
garnitur ɡarʲˈɲitur
n (krawiectwo) eleganckie ubranie męskie; suit
garnizon
n (wojskowość, wojskowy) oddział wojska stacjonujący w danym miejscu garrison (wojskowość, wojskowy) miejsce stałego stacjonowania (1.1) garrison
garota ɡaˈrɔta
n broń mająca postać cienkiego paska materiału lub linki do uchwycenia oburącz i zaciśnięcia na szyi ofiary; garotte garrote garrotte
garstka ˈɡarstka
n (zdrobniale) od: garść handful
garum
n (kulinaria) (historia, historyczny, historycznie) słony sos o wyrazistym smaku, sporządzany ze sfermentowanych ryb i wielu przypraw; podstawowy składnik wykwintnej kuchni starożytnego Rzymu; garum
garść ɡarʲɕʨ̑
n ilość mieszcząca się w garści (1.1) fistful handful
gasić ˈɡaɕiʨ̑
v (technologia, technika, techniczny) wyłączać urządzenie switch off turn off o wapnie palonym: łączyć z wodą slake zaspokajać głód, pożądanie, potrzebę slake przerywać palenie extinguish put out blow out
gaskoński ɡaˈskɔ̃j̃sʲci
adj związany z Gaskonią lub Gaskończykami, dotyczący Gaskonii Gascon
gasnąć ˈɡasnɔ̃ɲʨ̑
v o źródle światła lub ciepła, o uczuciach zanikać, zmniejszać swoją moc, siłę go out be extinguish
gassho
n buddyjski gest złożenia i podniesienia rąk, wyrażający pozdrowienie i wdzięczność; gassho
gastarbajter ˌɡastarˈbajtɛr
n obcokrajowiec będący czasowo na emigracji zarobkowej (często jako tania siła robocza) w kraju wysoko rozwiniętym guest worker
gastrolog ɡaˈstrɔlɔk
n (medycyna, medyczny) lekarz specjalista zajmujący się profilaktyką, rozpoznawaniem i leczeniem chorób układu pokarmowego, gruczołów trawiennych i dróg żółciowych gastroenterologist
gastrologiczny
adj (medycyna, medyczny) związany z gastrologią, dotyczący gastrologii gastrologic
gastronomia ˌɡastrɔ̃ˈnɔ̃mʲja
n działalność produkcyjno-usługowa, obejmująca prowadzenie restauracji, barów itp. gastronomy
gastronomiczny ˌɡastrɔ̃nɔ̃ˈmʲiʧ̑nɨ
adj związany z gastronomią, dotyczący gastronomii gastronomic
gatunek gaˈtuŋki ɡaˈtũnɛk
n (biologia, biologiczny) najniższa jednostka klasyfikacji organizmów żywych; species odmiana czegoś, typ, rodzaj kind species
gaucho
n południowoamerykański konny pasterz; gaucho
gaur
n (zoologia, zoologiczny) Bos gaurus, gatunek dużego, ciemnego wołu występującego w południowej Azji; gaur
gawial
n (zoologia, zoologiczny) gad z gatunku gawial gangesowy; gavial gharial
gawron ˈɡavrɔ̃n
n (ornitologia, ornitologiczny) Corvus frugilegus, gatunek ptaka o czarnym upierzeniu, ale mniejszy od kruka z rodziny krukowatych; rook
gawęda
n (książkowy) opowiadanie, opowieść, pogadanka story tale
gawędzić
v prowadzić luźną rozmowę chat talk
gay-friendly
adj (środowiskowy) marketingowe: taki, który tworzy środowisko przyjazne dla LGBT; gay-friendly
gaz ɡas
n (fizyka, fizyczny) lotny stan materii; gas (technologia, technika, techniczny) substancja służąca do opalania, gotowania itp., w postaci gazu (1.1) gas (wojskowość, wojskowy) gaz (1.1), mający właściwości trujące, używany jako broń chemiczna gas (motoryzacja) pedał lub dźwignia przyspieszenia w samochodzie lub motocyklu gas
gaz cieplarniany ˈɡasʲ ˌʨ̑ɛplarʲˈɲãnɨ
n gazowy składnik atmosfery powodujący efekt cieplarniany przez zatrzymywanie promieniowania podczerwonego w atmosferze; greenhouse gas
gaz do dechy ˈɡaz dɔ‿ˈdɛxɨ
idiom (środowiskowy) (motoryzacja) pedał gazu wciśnięty do końca led foot pedal to the metal
gaz musztardowy ˈɡas ˌmuʃtarˈdɔvɨ
n (chemia, chemiczny) (wojskowość, wojskowy) zwyczajowa nazwa iperytu siarkowego mustard gas
gaz płynny ˈɡas ˈpwɨ̃nːɨ
n (chemia, chemiczny) (technologia, technika, techniczny) mieszanina skroplonych węglowodorów, głównie propanu i butanu, służąca za opał LPG liquefied petroleum gas
gaz spalinowy ˈɡas ˌːpalʲĩˈnɔvɨ
n gaz powstający w wyniku spalania flue gas
gaz syntezowy ˈɡas ˌːɨ̃ntɛˈzɔvɨ
n gaz, w którego skład wchodzi głównie para wodna oraz tlenek węgla synthesis gas syngas
gaz szlachetny ˈɡas ʃlaˈxɛtnɨ
n (chemia, chemiczny) bezbarwny, bezwonny gaz, którego atomy nie łączą się w cząsteczki; noble gas
gaz ziemny ˈɡazʲ ˈʑɛ̃mnɨ
n (geologia, geologiczny) mieszanina lekkich węglowodorów, wśród których dominuje metan, towarzysząca ropie naftowej lub tworząca własne złoża; natural gas
gaza
n (włókiennictwo) cienka i rzadka tkanina bawełniana; gauze cheesecloth
gazański
adj dotyczący Gazy lub Strefy Gazy, związany z Gazą lub Strefą Gazy Gazan
gazela ɡaˈzɛla
n (zoologia, zoologiczny) mała afrykańska antylopa; gazelle
gazeta ɡaˈzɛta
n drukowany środek przekazu informacji, zazwyczaj ukazujący się codziennie; newspaper gazette
gazowany
adj (spożywczy) nasycony dwutlenkiem węgla fizzy carbonated gaseous sparkling
gazowy ɡaˈzɔvɨ
adj związany z gazem, dotyczący gazu gas
gazpacho ɡasˈpaʧ̑ɔ
n (kulinaria) hiszpański chłodnik z surowych warzyw z dodatkiem suchego rozmoczonego chleba doprawiony oliwą i winnym octem; gazpacho
gałka ˈɡawka
n (dawniej, dawny) kulka używana w głosowaniach ballot mały, kulisty przedmiot lub kuliste zakończenie przedmiotu ball knob porcja lodów w kształcie kulki scoop regulator danych funkcji w urządzeniach mechanicznych, elektrycznych i elektronicznych knob
gałka muszkatołowa ˈɡawka ˌmuʃkatɔˈwɔva
n (kulinaria) (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) jądro nasiona muszkatołowca korzennego używane jako przyprawa i w przemyśle farmaceutycznym; nutmeg mace
gałka oczna
n (anatomia, anatomiczny) kulista część oka wypełniająca oczodół eyeball
gałąź ˈɡawɔ̃w̃ɕ
n (botanika, botaniczny) boczny pęd drzewa lub krzewu branch limb (przenośnie, przenośnia) odgałęzienie, odnoga, rozgałęzienie czegoś branch
gaśnica ɡaɕˈɲiʦ̑a
n (technologia, technika, techniczny) przenośny przyrząd do gaszenia pożaru; fire extinguisher extinguisher
gaża ˈɡaʒa
n wynagrodzenie za pracę artysty scenicznego (aktora, muzyka) wage
gbur ɡbur
n (pogardliwie) człowiek opryskliwy, nieobyty towarzysko boor
gburowato
adv w sposób typowy dla gbura ruggedly surlily
gburowaty
adj zachowujący się w sposób niegrzeczny, szorstki loutish boorish churlish cloddish coarse goopy
gdakać ˈɡdakaʨ̑
v o kurze: wydawać głos cluck
gdy ɡdɨ
conjunction …rozpoczynający zdanie podrzędne określające czas zajścia czynności ze zdania głównego when as while if
gdy kota nie ma, myszy harcują ˈɡdɨ ˈkɔta ˈɲɛ‿ma ˈmɨʃɨ xarˈʦ̑ujɔ̃w̃
proverb kiedy nie ma przez jakiś czas kontroli („kota”) nad podwładnymi lub podopiecznymi („myszami”), to następuje lekceważenie reguł, obowiązków itp. while the cat is away, the mice will play
gdy się człowiek spieszy, to się diabeł cieszy ˈɡdɨ‿ɕɛ ˈʧ̑wɔvʲjɛk ˈspʲjɛʃɨ ˈtɔ‿ɕɛ ˈdʲjabɛwʲ ˈʨ̑ɛʃɨ
proverb w pośpiechu często zdarza się o czymś zapomnieć, być niedokładnym haste makes waste
gdyby ˈɡdɨbɨ
conjunction …wprowadzający w zdaniu podrzędnym warunek, który w danej sytuacji nie jest możliwy do spełnienia if
gdzie ɟʥ̑ɛ
pronoun gdzieś (miejsce nie określone bliżej) where anywhere nowhere somewhere wherever …pytajny, służący do tworzenia pytań o lokalizację where …względny, zastępujący określenie miejsca where
gdzie drwa rąbią, tam wióry lecą ˈɟʥ̑ɛ ˈdrva ˈrɔ̃mbʲjɔ̃w̃ ˈtãm ˈvʲjurɨ ˈlɛʦ̑ɔ̃w̃
proverb uczestnicząc biernie, choć niekoniecznie świadomie w jakiejś nieprzyjemnej sytuacji, często ponosi się jej przykre konsekwencje you can't make an omelette without breaking eggs
gdzie indziej ˈɟʥ̑ɛ ˈĩɲʥ̑ɛ̇j
do innego miejsca elsewhere somewhere else w innym miejscu elsewhere somewhere else
gdzie kucharek sześć, tam nie ma co jeść ˈɟʥ̑ɛ kuˈxarɛk ˈʃɛɕʨ̑ ˈtãmʲ ˈɲɛ‿ma ˈʦ̑ɔ ˈjɛ̇ɕʨ̑
proverb jeśli zbyt wiele osób pracuje nad tą samą rzeczą, tym samym problemem, dublują się ich zadania, to nie odniosą sukcesu too many cooks spoil the broth
gdziekolwiek ɟʥ̑ɛˈkɔlvʲjɛk
indefinitePronoun (wskazuje na) bliżej nieokreślone miejsce anywhere w jakimkolwiek miejscu anyplace wherever wheresoever
gdzieniegdzie ɟʥ̑ɛ̇̃ˈɲɛ̇ɟʥ̑ɛ
adv w niektórych miejscach here and there
gdzieś ɟʥ̑ɛ̇ɕ
indefinitePronoun (potocznie, potoczny) używany do podkreślenia przybliżonego określania jakiejś wielkości somewhere something w pewnym miejscu somewhere
gdzież ɟʥ̑ɛʃ
pronoun …pytajny, służący do tworzenia pytań o lokalizację; (książkowy) gdzie where
geek
n (slangowo) człowiek, który dąży do pogłębiania swojej wiedzy i umiejętności w jakiejś dziedzinie (najczęściej informatyce oraz naukach ścisłych) w stopniu daleko wykraczającym poza zwykłe hobby; geek
gej ɡɛj
n homoseksualny mężczyzna; gay
gejowski ɡɛˈjɔfsʲci
adj właściwy gejowi lub przeznaczony dla gejów camp gay
gejsza ˈɡɛjʃa
n w kulturze Japonii, kobieta do towarzystwa o umiejętnościach artystycznych – konwersacji, tańca, gry na instrumentach, dobrych manier, literatury, poezji itp.; geisha
gejzer ˈɡɛjzɛr
n (geologia, geologiczny) źródło tryskające gorącą wodą i parą; geyser
gekon ˈɡɛkɔ̃n
n (herpetologia, herpetologiczny) jaszczurka z rodziny gekonowatych o palcach umożliwiających wspinanie się po gładkich ścianach gecko
gekon turecki
n (herpetologia, herpetologiczny) Hemidactylus turcicus, gatunek jaszczurki z rodziny gekonowatych; Mediterranean house gecko Turkish gecko
gelotologia
n terapia śmiechem; gelotology
gem ɡɛ̃m
n (sport, sportowy) część seta w tenisie game
geminata ˌɡɛ̃mʲĩˈnata
n (językoznawstwo, językoznawczy) podwojona spółgłoska w wyrazie geminate
gemmologiczny
adj (mineralogia, mineralogiczny) związany z gemmologią, dotyczący gemmologii gemological
gen ɡɛ̃n
n (biologia, biologiczny) część chromosomów jądra komórkowego, podstawowa jednostka dziedziczności odpowiedzialna za przekazanie cech dziedzicznych organizmu; gene
gender
n (psychologia, psychologiczny) (gender studies) zespół zachowań, norm i wartości, które są przypisane przez kulturę do każdej z płci; szerzej: zbiór wzorów zachowań, wyobrażeń i oczekiwań społecznych, a także norm, które są związane z płcią biologiczną, wyznaczający funkcje pełnione przez jednostkę w społeczeństwie i kulturze wraz ze statusem tej jednostki i przysługującymi jej prawami; gender
genealogiczny
adj związany z genealogią genealogical genealogic
generacja
n ogół osobników żyjących w tym samym czasie, będących mniej więcej w tym samym wieku generation (technologia, technika, techniczny) grupa urządzeń konstruowanych na określonym szczeblu rozwoju technologii generation
generalissimus
n (wojskowość, wojskowy) naczelny wódz w niektórych armiach; generalissimo
generalizować
v uogólniać generalize generalise
generalnie
adv na ogół, powszechnie generally zazwyczaj, najczęściej generally
generator ˌɡɛ̃nɛˈratɔr
n (elektryczność) prądnica, szczególnie o dużej mocy; generator
generał ɡɛ̃ˈnɛraw
n (wojskowość, wojskowy) wysoki stopień oficerski wojsk lądowych i powietrznych; general
generał broni ɡɛ̃ˈnɛraw ˈbrɔ̃ɲi
n (wojskowość, wojskowy) wysoki stopień oficerski wojsk lądowych i powietrznych, wyższy od generała dywizji; lieutenant general
generał dywizji ɡɛ̃ˈnɛraw dɨˈvʲizʲji
n (wojskowość, wojskowy) wysoki stopień oficerski wojsk lądowych i powietrznych, wyższy od generała brygady i niższy od generała broni major general
generować
v być miejscem wytwarzania, przyczyną czegoś generate
genetycznie
adv w sposób dotyczący genetyki/genów genetically
genetyczny ˌɡɛ̃nɛˈtɨʧ̑nɨ
adj (biologia, biologiczny) dotyczący genetyki, związany z genetyką genetic genetical
genetyka ɡɛ̃ˈnɛtɨka
n dziedzina naukowa zajmująca się badaniami nad dziedzicznością; genetics
geneza ɡɛ̃ˈnɛza
n zespół czynników prowadzących do powstania czegoś origin
genialność ɡɛ̃ˈɲalnɔɕʨ̑
n cecha tego, co genialne geniality genialness
genialny
adj wybitnie uzdolniony brilliant znakomity brilliant fantastic genial ingenious
geniusz ˈɡɛ̃ɲuʃ
n osoba wybitna, o nieprzeciętnych zdolnościach genius czyjeś nieprzeciętne zdolności, umiejętności, czyjś wybitny talent genius
genom ˈɡɛ̃nɔ̃m
n (biologia, biologiczny) materiał genetyczny zawarty w podstawowym (haploidalnym) zespole chromosomów; genome
gentamycyna ˌɡɛ̃ntãmɨˈʦ̑ɨ̃na
n antybiotyk aminoglikozydowy zabijający bakterie tlenowe, wytwarzany przez promieniowce; gentamicin
gentryfikacja ˌɡɛ̃ntrɨfʲiˈkaʦ̑ʲja
n (architektura, architektoniczny) proces renowacji miasta gentrification
genueńczyk ˌɡɛ̃nuˈ<sup>w</sup>ɛ̃j̃n͇ʧ̑ɨk
n mieszkaniec Genui, osoba pochodząca z Genui Genoese
genueński ˌɡɛ̃nuˈ<sup>w</sup>ɛ̃j̃sʲci
adj dotyczący Genui, związany z Genuą, pochodzący z Genui Genoese
genus ˈɡɛ̃nus
n (matematyka, matematyczny) liczba otworów w rozmaitości topologicznej genus
geocache
n schowek, skrzynka do geocachingu geocache
geocentryczny
adj (fizyka, fizyczny) (asturyjski) używający Ziemi jako punktu odniesienia geocentric
geochronologiczny
adj (geologia, geologiczny) związany z geochronologią, dotyczący geochronologii geochronologic
geodeta ˌɡɛɔˈdɛta
n osoba zajmująca się geodezją geodesist surveyor
geodezja ˌɡɛɔˈdɛzʲja
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) (edukacja, edukacyjny) nauka o pomiarach Ziemi; geodesy geodetics
geofit
n (botanika, botaniczny) ziemnopączkowa roślina z organami wegetatywnymi odnawiającymi się pod ziemią; geophyte
geofizyka
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) nauka badająca procesy i zjawiska fizyczne zachodzące kiedykolwiek we wszystkich geosferach kuli ziemskiej geophysics
geograf ɡɛˈɔɡraf
n osoba zajmująca się geografią lub ucząca geografii geographer
geografia ˌɡɛɔˈɡrafʲja
n nauka zajmująca się badaniem zjawisk przyrodniczych i społecznych na powierzchni Ziemi; geography
geograficznie
adv w sposób odnoszący się do geografii geographically
geograficzny ˌɡɛɔɡraˈfʲiʧ̑nɨ
adj związany z geografią, odnoszący się do geografii geographic geographical
geologia ˌɡɛɔˈlɔɟja
n nauka zajmująca się budową, własnościami i historią Ziemi; geology
geologiczny ˌɡɛɔlɔˈɟiʧ̑nɨ
adj związany z geologią geologic geological
geomancja ˌɡɛɔ̃ˈmãnʦ̑ʲja
n niepotwierdzona naukowo tradycyjna praktyka wykorzystania właściwego usytuowania obiektów budowlanych, ogrodków itd., tak, by jak najlepiej wyczerpać dobre oddziaływanie otoczenia, danego terenu; geomancy
geometria ˌɡɛɔ̃ˈmɛtrʲja
n (matematyka, matematyczny) dział matematyki badający figury geometryczne i zależności między nimi geometry (matematyka, matematyczny) szerzej: dział matematyki badający dla wybranych przekształceń ich niezmienniki; geometry
geometryczny ˌɡɛɔ̃mɛˈtrɨʧ̑nɨ
adj (matematyka, matematyczny) dotyczący geometrii geometric geometrical
geomorfologia ˌɡɛɔ̃mɔrfɔˈlɔɟja
n (geografia, geograficzny) (geologia, geologiczny) nauka o formach rzeźby powierzchni Ziemi, ich wyglądzie zewnętrznym, właściwościach, pochodzeniu, rozwoju i rozmieszczeniu; geomorphology
geomorfologiczny
adj (geografia, geograficzny) (geologia, geologiczny) związany z geomorfologią, dotyczący geomorfologii geomorphologic
geopolimer
n (budownictwo) syntetyczny polimer, glinokrzemian; geopolymer
geopolityczny ˌɡɛɔpɔlʲiˈtɨʧ̑nɨ
adj dotyczący położenia geograficznego danego obszaru, które wpływa na jego sytuację polityczną geopolitical
geopolityka
n doktryna polityczna, która głosi, że warunki geograficzne wyznaczają procesy i fakty polityczne geopolitics
geosfera
n (geologia, geologiczny) powłoka globu ziemskiego; geosphere
gepard ˈɡɛpart
n (zoologia, zoologiczny) drapieżny ssak z rodziny kotowatych; cheetah
gepard grzywiasty
n (systematyka) (zoologia, zoologiczny) Acinonyx jubatus Schreber, gatunek ssaka z rodziny kotowatych, występujący przede wszystkim w Afryce; cheetah (zoologia, zoologiczny) kot z gatunku (1.1) cheetah
geranos ɡɛˈrãnɔs
n (choreografia, choreograficzny) (mitologia, mitologiczny) taniec żurawia geranos
gerbera ɡɛrˈbɛra
n (botanika, botaniczny) (ogrodnictwo, ogrodniczy) roślina z rodzaju (1.1) gerbera (botanika, botaniczny) Gerbera, rodzaj bylin z rodziny astrowatych; gerbera kwiat gerbery (1.1) gerbera
geriatra ɡɛrʲˈjatra
n (medycyna, medyczny) lekarz specjalista zajmujący się rozpoznawaniem, profilaktyką i leczeniem chorób wieku podeszłego geriatrician
geriatria ɡɛrʲˈjatrʲja
n (medycyna, medyczny) dział medycyny, który zajmuje się schorzeniami wieku podeszłego; geriatrics
geriatryczny
adj (medycyna, medyczny) dotyczący geriatrii lub geriatrów geriatric dotyczący wieku starczego, właściwy takiemu wiekowi geriatric
german ˈɡɛrmãn
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Ge i liczbie atomowej 32; germanium
germanistyka
n (edukacja, edukacyjny) dyscyplina humanistyczna zajmująca się literaturą niemiecką i językiem niemieckim German philology German studies
germanizacja
n narzucanie lub przyswajanie kultury niemieckiej i języka niemieckiego Germanization
germanizm ɡɛrˈmãɲism̥
n (językoznawstwo, językoznawczy) wyraz, zwrot, forma gramatyczna zapożyczona do jakiegoś języka z języka niemieckiego; Germanism
germański ɡɛrˈmãj̃sʲci
adj dotyczący Germanów lub Germanii Germanic
germinal
n nazwa siódmego miesiąca we francuskim kalendarzu rewolucyjnym; Germinal
gerontologiczny
adj (medycyna, medyczny) związany z gerontologią, dotyczący gerontologii gerontologic
ges ɡɛs
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dźwięk g obniżony o półton; G-flat
geses ˈɡɛsɛs
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dźwięk g obniżony o cały ton; G double flat
gest ɡɛst
n ruch ciała, zazwyczaj dłoni, podkreślający treść wypowiedzi gesture
gestagen
n (fizjologia, fizjologiczny) żeński hormon płciowy, hormon podtrzymujący ciążę gestagen
gestapo ɡɛˈstapɔ
n (historia, historyczny, historycznie) tajna policja hitlerowskich Niemiec; Gestapo
gestykulować ˌɡɛstɨkuˈlɔvaʨ̑
v ruszać rękoma w celu podkreślenia swojej wypowiedzi gesticulate
geszeft
n (gwarowe, gwara) żyd., (potocznie, potoczny) (przestarzałe, przestarzały) interes, zwykle nieuczciwy business
getto ˈɡɛtːɔ
n (historia, historyczny, historycznie) dzielnica przymusowego zamknięcia Żydów w czasie drugiej wojny światowej ghetto (przenośnie, przenośnia) miejsce, środowisko lub grupa społeczna (etniczna, religijna lub kulturowa) izolująca się od otoczenia, żyjąca w izolacji od otoczenia ghetto dzielnica biedoty, zwykle zamieszkana w większości przez jedną grupę etniczną lub religijną (np. Murzynów, Chińczyków, Portorykańczyków w USA) ghetto w średniowieczu i później: zwarte skupisko, dzielnica miejska odseparowana od pozostałych części miasta i zamieszkiwana przez mniejszość etniczną, zwykle żydowską, pozwalająca im na zachowanie odrębności etnicznej i religijnej ghetto Jewry
gettoizacja ˌɡɛtːɔ<sup>j</sup>iˈzaʦ̑ʲja
n (socjologia, socjologiczny) proces tworzenia się gett, homogenicznych obszarów zamieszkiwanych przez grupy mniejszościowe, które nie współżyją ze społeczeństwem większościowym; ghettoisation ghettoization
ghi
n indyjskie masło klarowane; ghee
ghul
n (mitologia, mitologiczny) w wierzeniach przedmuzułmańskiej Arabii zły duch zamieszkujący cmentarze, bezczeszczący groby i pożerający trupy; postać często występująca w grach i literaturze fantastycznej; ghoul
giaur ɟawr
n (etnografia, etnograficzny) ((pejoratywnie, pejoratywny)) muzułmańskie określenie innowiercy, szczególnie chrześcijanina giaour
gibelin
n (historia, historyczny, historycznie) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) zwolennik cesarstwa w średniowiecznych Włoszech; Ghibelline
gibon ˈɟibɔ̃n
n (zoologia, zoologiczny) przedstawiciel rodziny małp człekokształtnych o długich kończynach przednich i bez ogona gibbon
gibraltarski
adj związany z Gibraltarem, dotyczący Gibraltaru Gibraltarian
giez ɟɛs
n (zoologia, zoologiczny) owad podobny do muchy, pasożyt, kąsa głównie bydło i konie; gadfly
giełda ˈɟɛwda
n (ekonomia, ekonomiczny) instytucja publiczna, w której kupcy i pośrednicy (maklerzy) kupują lub sprzedają papiery wartościowe i niektóre towary masowe; stock exchange
gig ɟik
n (historia, historyczny, historycznie) jednokonny powozik dwukołowy gig (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) (morski) wąska, szybka łódź wiosłowa o ściętej rufie gig
gigabajt
n (informatyka, informatyczny) jednostka ilości informacji: zapisywanej, przetwarzanej lub przesyłanej; również jednostka pojemności pamięci operacyjnej komputera i nośników danych; gigabyte
gigaherc
n (metrologia, metrologiczny) jednostka częstotliwości równa miliardowi herców gigahertz gigacycle
gigant ˈɟiɡãnt
n (zobacz) olbrzym giant
gigantomachia ˌɟiɡãntɔ̃ˈmaçja
n (mitologia grecka) walka gigantów z bogami olimpijskimi; gigantomachy
gigantyczny ˌɟiɡãnˈtɨʧ̑nɨ
adj ogromny, bardzo duży gigantic
gil ɟil
n (ornitologia, ornitologiczny) Pyrrhula, barwny ptak wielkości wróbla, z rodziny łuszczaków; bullfinch (ornitologia, ornitologiczny) jedna z ras gołębia o czerwonym upierzeniu, pochodząca z Albanii; archangel (potocznie, potoczny) śluzowy wyciek z nosa snot
gildia ˈɟildʲja
n (historia, historyczny, historycznie) w średniowiecznej Europie stowarzyszenie o charakterze obronnym, religijnym lub towarzyskim, w szczególności łączące interesy kupców i innych grup zawodowych; guild
gilosz
n (rzemiosło, rzemieślniczy) ornament ciągły, żłobiony ze wstęg przeplatających się ze sobą; motyw dekoracyjny w architekturze i meblarstwie guilloche
gilotyna ˌɟilɔˈtɨ̃na
n przyrząd służący do cięcia papieru, blachy itp. cutter urządzenie służące do wykonywania kary śmierci przez ścięcie głowy; guillotine
giluszek ɟiˈluʃɛk
n (ornitologia, ornitologiczny) Carpodacus sibiricus, gatunek ptaków z rodzaju Carpodacus Long-tailed Rosefinch
gimnastyczny ˌɟĩmnaˈstɨʧ̑nɨ
adj związany z gimnastyką, służący gimnastyce gymnastic
gimnastyka ɟĩmˈnastɨka
n (sport, sportowy) ogół ćwiczeń rozciągających i poprawiających sprawność fizyczną gymnastics
gimnazjum ɟĩmˈnazʲjũm
n (szkolnictwo, szkolny) trzyletnia, ponadpodstawowa szkoła ogólnokształcąca; junior high school
ginekolog ˌɟĩnɛˈkɔlɔk
n (medycyna, medyczny) lekarz specjalista ginekologii gynecologist gynaecologist
ginekologia ˌɟĩnɛkɔˈlɔɟja
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) (medycyna, medyczny) dziedzina medycyny zajmująca się profilaktyką, rozpoznawaniem i leczeniem chorób żeńskiego układu płciowego; gynecology gynaecology
ginekologiczny ˌɟĩnɛkɔlɔˈɟiʧ̑nɨ
adj (medycyna, medyczny) związany z ginekologią, dotyczący ginekologii gynecological
ginekomastia ˌɟĩnɛkɔ̃ˈmastʲja
n (medycyna, medyczny) rozrost tkanki gruczołowej sutka u mężczyzny, objawiające się jego powiększeniem gynecomastia
gingerol
n (biochemia, biochemiczny) fitoskładnik imbiru gingerol
ginąć ˈɟĩnɔ̃ɲʨ̑
v gubić się, zostawać zgubionym get lost
gips ɟips
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał z grupy siarczanów, dwuwodny siarczan wapnia; także skała osadowa której głównym składnikiem jest dwuwodny siarczan wapnia, dodatkowo może ona zawierać anhydryt, iły, różne węglany; gypsum
gipsowy ɟipˈsɔvɨ
adj wykonany z gipsu gypseous
girlsband
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) (neologizm) grupa muzyczna składająca się wyłącznie z dziewczyn all female band
gis ɟis
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dźwięk g podwyższony o półton; G-sharp
gis-moll ˈɟis‿mɔl
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) gama lub tonacja molowa zaczynająca się od dźwięku gis (w zapisie nutowym z trzema krzyżykami) g-sharp minor
gisis ˈɟisʲis
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dźwięk g podwyższony o cały ton; G double sharp
gitara ɟiˈtara
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) strunowy instrument muzyczny; guitar
gitara basowa
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) instrument strunowy szarpany, najczęściej elektryczny, z progami na gryfie, transponujący o oktawę w dół; bass bass guitar electric bass
gitara elektryczna ɟiˈtara ˌɛlɛkˈtrɨʧ̑na
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) gitara wyposażona w urządzenie przekazujące sygnał do wzmacniacza i modulujące dźwięk; electric guitar
gitarzysta ˌɟitaˈʒɨsta
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) muzyk, który gra na gitarze guitarist
giętarka ɟɛ̃nˈtarka
n urządzenie, często ręczne, służące do wyginania prętów lub metalowych pasków bending machine
glacjalny ɡlaˈʦ̑ʲjalnɨ
adj związany z glacjałem (okresem lodowcowym) glacial
glacjologia ˌɡlaʦ̑ʲjɔˈlɔɟja
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) nauka o lodowcach i lądolodach; glaciology
gladiator ɡlaˈdʲjatɔr
n (historia, historyczny, historycznie) w starożytnym Rzymie: osoba walcząca dla uciechy publiczności na arenie z innymi osobami lub dzikimi zwierzętami; gladiator
gladiatorski
adj związany z gladiatorem, dotyczący gladiatora gladiatorial
glasgowski
adj związany z Glasgow, dotyczący Glasgow Glaswegian
glaukofan
n (mineralogia, mineralogiczny) rzadki minerał z gromady krzemianów zaliczany do grupy amfiboli; glaucophane
glazura ɡlaˈzura
n (technologia, technika, techniczny) cienka powłoka szkliwa nakładana na wyroby ceramiczne, np. płytki, kafle; glaze
gleba ˈɡlɛba
n powierzchniowa warstwa litosfery wzbogacona w substancje organiczne wskutek procesów glebotwórczych; soil
glediczja
n (dendrologia, drzewoznawstwo, dendrologiczny, drzewoznawczy) (systematyka) Gleditsia L., rodzaj drzew z rodziny bobowatych; Gleditsia
gliceryna ˌɡlʲiʦ̑ɛˈrɨ̃na
n (chemia, chemiczny) organiczny związek chemiczny z grupy cukroli; glycerine
glicerynowy ˌɡlʲiʦ̑ɛrɨ̃ˈnɔvɨ
adj składający się z gliceryny, dotyczący gliceryny glyceric
glin ɡlʲĩn
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Al i liczbie atomowej 13; aluminium aluminum
glina ˈɡlʲĩna
n (geologia, geologiczny) skała osadowa; clay (potocznie, potoczny) policjant cop
gliniany ɡlʲĩˈɲãnɨ
adj sformowany, ulepiony z gliny clay earthen
gliniarz ˈɡlʲĩɲaʃ
n (potocznie, potoczny) policjant cop copper
gliniasty
adj zawierający dużo gliny clayey argillaceous
glinobitka
n (budownictwo) cegła z niewypalonej gliny, często z domieszką, żwiru, piasku lub słomy adobe
glinokrzemian
n (mineralogia, mineralogiczny) nieorganiczny związek chemiczny; aluminosilicate
glissando
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) szybkie, płynne przejście przez szereg kolejnych dźwięków instrumentu, wywołane np. przez szybkie przesunięcie palca wzdłuż struny, po klawiszach lub przez wyciągnięcie rury puzonu; glissando
glob ɡlɔp
n (geografia, geograficzny) kula ziemska globe
globalizacja ˌɡlɔbalʲiˈzaʦ̑ʲja
n proces zacieśniania się powiązań państw poprzez m.in. zwiększanie obrotów handlowych i przepływu ludzi oraz powodujący ujednolicanie się kultur i trybu życia ludzi na świecie; globalization
globalne ocieplenie ɡlɔˈbalnɛ ˌɔʨ̑ɛˈplɛ̃ɲɛ
n (geografia, geograficzny) (meteorologia, meteorologiczny) zjawisko podwyższenia średniej temperatury atmosfery przy powierzchni ziemi i oceanów; global warming
globalnie ɡlɔˈbalʲɲɛ
adv na całym świecie globally
globalny ɡlɔˈbalnɨ
adj ogólnoświatowy, obejmujący cały świat global całościowy, liczony lub rozpatrywany ogólnie global
globus ˈɡlɔbus
n kulisty model Ziemi, sfery niebieskiej lub innego ciała niebieskiego z umieszczoną (narysowaną lub naklejoną) na nim mapą; globe
glock
n (wojskowość, wojskowy) pistolet marki Glock glock
glokalizacja ˌɡlɔkalʲiˈzaʦ̑ʲja
n globalna produkcja dóbr, usług, idei, wartości i informacji uwzględniająca lokalne uwarunkowania w stopniu, który umożliwi akceptację i przyswojenie, wszystkich produktów finalnych trafiających do odbiorców w społeczeństwach lokalnych; glocalisation glocalization
glon ɡlɔ̃n
n Algae, rodzaj organizmów wodnych; alga
glorieta ɡlɔrʲˈjɛta
n (architektura, architektoniczny) niewielka, ogrodowa budowla, altana lub pawilon kolumnowy, w najwyższym punkcie ogrodu gloriette
glosa
n (językoznawstwo, językoznawczy) uwaga, objaśnienie dopisane ręcznie przez czytelnika lub kopistę danej książki; gloss
glosariusz
n słownik dołączony do tekstu objaśniający przestarzałe lub obecnie rzadko używane wyrazy glossary
glottochronologia
n (językoznawstwo, językoznawczy) metoda przybliżonego określania czasu rozpadu prajęzyka jakiejś rodziny na odrębne języki; glottochronology
glukometr ɡluˈkɔ̃mɛtr̥
n (medycyna, medyczny) (technologia, technika, techniczny) przyrząd do automatycznego pomiaru poziomu glukozy we krwi glucometer blood glucose meter glucose meter
glukoza
n (biochemia, biochemiczny) organiczny związek chemiczny, monosacharyd występujący we wszystkich organizmach żywych; glucose
gluon ˈɡlu<sup>w</sup>ɔ̃n
n (fizyka, fizyczny) cząstka elementarna, będąca nośnikiem oddziaływań silnych gluon
glutaminian ˌɡlutãˈmʲĩɲãn
n (chemia, chemiczny) sól kwasu glutaminowego glutamate
gluten
n (biochemia, biochemiczny) mieszanina białek roślinnych, gluteniny i gliadyny, występująca w ziarnach niektórych zbóż; gluten
gmach ɡmax
n okazały budynek w którym znajduje się zwykle ważna instytucja edifice
gmina ˈɡmʲĩna
n (administracja) podstawowa i zarazem najmniejsza jednostka samorządu terytorialnego; municipality
gnat ɡnat
n (slangowo) pistolet piece
gnejs ɡnɛjs
n (geologia, geologiczny) skała metamorficzna średnio- i gruboziarnista o teksturze kierunkowej; gneiss
gniady ˈɟɲadɨ
adj o koniu: mający brązową (jasną bądź ciemną) sierść oraz czarną grzywę, ogon i dolne odcinki kończyn bay sorrel
gniazdko ˈɟɲastkɔ
n (potocznie, potoczny) gniazdo do łączenia urządzeń sieci elektrycznej, telefonicznej itp. power outlet
gniazdo ˈɟɲazdɔ
n (technologia, technika, techniczny) element konstrukcyjnie przystosowany do łączenia urządzeń sieci elektrycznej, telefonicznej itp.; socket (technologia, technika, techniczny) dwukierunkowe łącza komunikacyjne umożliwiające przesyłanie danych pomiędzy procesami działającymi na jednej lub wielu maszynach; socket (technologia, technika, techniczny) miejsce, gdzie do komputera podłącza się procesor, kartę graficzną lub inne karty slot socket (zoologia, zoologiczny) konstrukcja lęgowa najczęściej ptaków i innych zwierząt; nest
gniazdować ɟɲazˈdɔvaʨ̑
v (ornitologia, ornitologiczny) o ptakach: zakładać gniazda, odbywać lęgi nest (językoznawstwo, językoznawczy) układać w słowniku wyrazy w grupy na podstawie ich motywacji słowotwórczej lub pokrewieństwa etymologicznego group
gnida ˈɟɲida
n jajo wszy; nit
gniew ɟɲɛf
n uczucie złości, silne niezadowolenie z czegoś lub kogoś; anger wrath rage ire
gniewny
adj mający w sobie gniew lub podatny nań angry bitter wyrażający gniew angry
gnieść ɟɲɛ̇ɕʨ̑
v (kulinaria) wyrabiać (ciasto) knead miażdżyć crush gall mash press ruffle squeeze miąć crumple
gnilny
adj dotyczący procesu gnicia putrefactive
gniot ɟɲɔt
n (potocznie, potoczny) nieudana praca, dzieło rąk trash
gnojówka
n (rolnictwo, rolniczy) przefermentowane płynne odchody zwierzęce stosowane jako nawóz organiczny; liquid manure
gnomon ˈɡnɔ̃mɔ̃n
n prosty zegar słoneczny gnomon
gnostyk
n (filozofia, filozoficzny) zwolennik gnostycyzmu Gnostic
gnoza
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) takie poznanie istoty Boga, które daje zbawienie gnosis
gnu ɡnu
n (zoologia, zoologiczny) Connochaetes, rodzaj dużych antylop z rodziny krętorogich; gnu wildebeest
gnuśny ˈɡnuɕnɨ
adj (o osobach) charakteryzujący się lenistwem, ospałością apathetic
gnój ɡnuj
n (pospolicie) (rolnictwo, rolniczy) stałe i płynne odchody zwierzęce, zmieszane ze ściółką, używane do nawożenia gleby; dung manure
gnębić
v powodować zły stan psychiczny bother trouble znęcać się psychicznie lub fizycznie nad kim lub nad czym oppress trwać w złym stanie psychicznym worry
go ɡɔ
n rodzaj gry planszowej; go goe
goban ˈɡɔbãn
n (sport, sportowy) plansza do go i gomoku; go board goban
gobelin
n (sztuka) ozdobna tkanina, naśladująca malowidło, stosowana do ozdoby ścian tapestry
goblin
n (literacko) (fantasy) człekokształtne brzydkie stworzenie, pełen złośliwości bohater ludowych opowieści; goblin
gocki
adj związany z Gotami, dotyczący Gotów Gothic
gocki
n (językoznawstwo, językoznawczy) wymarły język wschodniogermański, używany przez germańskie plemię Gotów; Gothic
godność ˈɡɔdnɔɕʨ̑
n (przestarzałe, przestarzały) nazwisko surname poczucie własnej wartości, szacunek dla samego siebie; dignity
godny ˈɡɔdnɨ
adj wart, zacny worthy admirable trustworthy
godzina ɡɔˈʥ̑ĩna
n (jednostka miary) (fizyka, fizyczny) odstęp, przedział czasu równy 60 minutom; równy 3600 sekundom; hour (szkolnictwo, szkolny) (uczniowskie) (zobacz) godzina lekcyjna hour jedna z 24 chwil podczas doby oddzielonych od siebie co godzinę (1.1), począwszy od północy o'clock time hour
godzina policyjna ɡɔˈʥ̑ĩna ˌpɔlʲiˈʦ̑ɨjna
n pora doby, w której zakazane jest przebywanie na ulicach; curfew
godzinami
adv bardzo długo, wiele godzin for hours for hours on end
godziny szczytu
n (ekonomia, ekonomiczny) (telekomunikacja) okres największego obciążenia sieci np. elektrycznej, telekomunikacyjnej, sieci dróg rush hour
godło ˈɡɔdwɔ
n (heraldyka, heraldyczny) wizerunek przedstawiony na tarczy herbowej; emblem
gofr ɡɔfr̥
n (kulinaria) wafel z ciasta naleśnikowego spożywany na ciepło, często z dodatkami; waffle
gofrownica ˌɡɔfrɔvʲˈɲiʦ̑a
n (kulinaria) maszynka do pieczenia gofrów waffle iron
gogle
n okulary z oprawą ściśle przylegającą do twarzy, chroniących oczy przed wiatrem, deszczem, urazami; goggles safety glasses
goista ɡɔˈ<sup>j</sup>ista
n (potocznie, potoczny) osoba grająca w go go player
goj ɡɔj
n (potocznie, potoczny) określenie używane przez żydów w stosunku do innowierców, np. chrześcijan; gentile
gokart
n mały, nisko osadzony samochód wyścigowy, niedopuszczony do ruchu ulicznego go-cart gocart
gol ɡɔl
n (sport, sportowy) umieszczenie piłki lub krążka w bramce i punkt zdobyty w ten sposób goal
golarka ɡɔˈlarka
n (elektryczność) (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) urządzenie elektryczne służące do golenia; shaver
golem ˈɡɔlɛ̃m
n (folklor) istota podobna do człowieka, ulepiona z gliny, niema i bezwolna, występująca w kulturze i wierzeniach żydowskich; golem
goleń ˈɡɔlɛ̃ɲ
n (anatomia, anatomiczny) część nogi człowieka (lub tylnej kończyny zwierzęcia) znajdująca się między kolanem a stopą; shin
golf ɡɔlf
n rodzaj wysokiego kołnierza z dzianiny, który otula szyję; turtleneck sweter lub bluzka z golfem (1.1) polo neck turtleneck sweater (sport, sportowy) dyscyplina sportu polegająca na bijaniu kijem do dołków małej piłki; golf
golfista ɡɔlˈfʲista
n (sport, sportowy) ktoś, kto uprawia golf golfer
golić ˈɡɔlʲiʨ̑
v usuwać zarost lub owłosienie, tnąc je tuż przy skórze shave
golonka ɡɔˈlɔ̃nka
n (spożywczy) część szynki z kością goleniową; knuckle of pork pork leg porkshank
gompa ˈɡɔ̃mpa
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (architektura, architektoniczny) budynek klasztoru buddyzmu tybetańskiego i ośrodek modlitwy; gompa
gondola ɡɔ̃nˈdɔla
n wąska, drewniana łódka z jednym wiosłem, przystosowana do przewozu pasażerów, stosowana głównie w Wenecji; gondola kosz balonu lub sterowca gondola
gondolier ɡɔ̃nˈdɔlʲjɛr
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) człowiek sterujący gondolą gondolier
gong ɡɔ̃ŋk
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) instrument perkusyjny w formie okrągłej, mosiężnej płyty zawieszonej pionowo na stelażu; gong
goniec ˈɡɔ̃ɲɛʦ̑
n (szachy, pojęcie szachowe) figura poruszająca się po szachownicy na skos; bishop
goniometria ˌɡɔ̃ɲɔ̃ˈmɛtrʲja
n (matematyka, matematyczny) dział trygonometrii zajmujący się badaniem elementarnych własności funkcji trygonometrycznych goniometry
gonić ˈɡɔ̃ɲiʨ̑
v biec, poruszać się szybko za czymś lub kimś, aby go doścignąć i schwytać chase pursue
gont
n (budownictwo) drewniany materiał do wykonywania pokryć dachowych; shake shingle
googlować ɡuɡˈlɔvaʨ̑
v (potocznie, potoczny) wyszukiwać w Internecie za pomocą wyszukiwarki Google google
googol
n (matematyka, matematyczny) liczba o wartości 10 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 = 10100 googol
gorbaczowowski
adj (historia, historyczny, historycznie) związany z postacią radzieckiego przywódcy Michaiła Gorbaczowa Gorbachevian
gordyjski
adj związany z Gordionem (starożytnym miastem w Azji Mniejszej) Gordian
gorgonzola ˌɡɔrɡɔ̃w̃ˈzɔla
n (kulinaria) włoski ser podpuszczkowy, miękki, poprzerastany zielononiebieskimi żyłkami pleśni, o ostrym smaku; gorgonzola
gorillapod ˌɡɔrʲilˈːapɔt
n (fotografia) rodzaj statywu fotograficznego o giętkich i elastycznych nóżkach, które można także mocować do różnych przedmiotów gorillapod
gorliwość ɡɔrˈlʲivɔɕʨ̑
n wykazywanie w czymś wytrwałości i zapału ardor zeal zealousness
gorliwy
adj taki, który wykazuje szczególny zapał ardent assiduous avid devout earnest fervid
gorset ˈɡɔrsɛt
n część ubioru damskiego używana od końca XIV wieku do pierwszej dekady XX wieku; corset
gorszyć
v wywoływać demoralizację corrupt demoralize deprave wywoływać oburzenie horrify offend scandalize shock
gorycz
n (przenośnie, przenośnia) negatywne odczucie acrimony bile bitterness life's pain gorzki smak bitter bitter taste bitterness substancja o gorzkim smaku wormwood
goryczka wiosenna
n (botanika, botaniczny) Gentiana verna L., gatunek rośliny z rodziny goryczkowatych; spring gentian
goryl ˈɡɔrɨl
n (zoologia, zoologiczny) Gorilla gorilla, największa małpa człekokształtna; gorilla
gorzelnia ɡɔˈʒɛlʲɲa
n zakład wytwarzający alkohol etylowy metodą fermentacyjną, na ogół z surowców skrobiowych; distillery
gorzelnictwo ˌɡɔʒɛlʲˈɲiʦ̑tfɔ
n dział przemysłu, zajmujący się wytwarzaniem spirytusu surowego metodą fermentacji cukrów i destylacji spirytusu; distillation of alcohol
gorzki ˈɡɔʃʲci
adj taki, którego smak zawiera gorycz; przeciwny słodkiemu bitter
gorzyk
n (ornitologia, ornitologiczny) ptak z rodziny Pipridae; manakin
gorąca stopka ɡɔˈrɔ̃nʦ̑a ˈstɔpka
n (fotografia) uchwyt znajdujący się w górnej części korpusu aparatu fotograficznego, na którym mocuje się zewnętrzną lampę błyskową, a czasem też odbiornik wężyka spustowego lub dyfuzor hot shoe
gorąco ɡɔˈrɔ̃nʦ̑ɔ
adv bardzo ciepło, upalnie hot
gorąco ɡɔˈrɔ̃nʦ̑ɔ
n wysoka temperatura, upał heat
gorącokrwisty ˌɡɔrɔ̃nʦ̑ɔˈkr̥fʲistɨ
adj o koniu: czystej krwi, szlachetnej rasy i żywego temperamentu hot-blooded
gorący ɡɔˈrɔ̃nʦ̑ɨ
adj (przenośnie, przenośnia) serdeczny warm bardzo ciepły, tak, że odczuwany nieprzyjemnie hot
gorączka ɡɔˈrɔ̃n͇ʧ̑ka
n (książkowy) (przenośnie, przenośnia) stan uniesienia emocjonalnego fever rush (medycyna, medyczny) stan, w którym temperatura ciała człowieka przekracza 38℃; fever
gorączka krwotoczna Ebola
n (medycyna, medyczny) ciężka, często śmiertelna choroba zakaźna wywoływana przez wirus Ebola; Ebola hemorrhagic fever Ebola virus disease
gorączka złota ɡɔˈrɔ̃n͇ʧ̑ka ˈzwɔta
idiom nagły pęd do poszukiwania złota gold rush
gospoda
n (dawniej, dawny) kwatera na krótki pobyt rest house dom zajezdny inn rest house jadłodajnia wiejska lub stylizowana na taki charakter inn bibberies tavern
gospodarczy ˌɡɔspɔˈdarʧ̑ɨ
adj związany z gospodarką, dotyczący gospodarki economic
gospodarka ˌɡɔspɔˈdarka
n całokształt działalności gospodarczej economy gospodarowanie, zarządzanie czymś management
gospodarka pasieczna
n (pszczelarstwo, pszczelarski) ogół metod, technologii, środków i sprzętu, jakich pszczelarz używa przy pracy z pszczołami hive management
gospodarować
v prowadzić gospodarkę danego miejsca lub miejscowości manage prowadzić gospodarstwo rolne farm
gospodarstwo ˌɡɔspɔˈdarstfɔ
n inwentarz domowy, mienie, sprzęty znajdujące się w domu household ogół spraw związanych z rodziną, domem household posiadłość wiejska o charakterze rolniczym obejmująca grunty i zabudowania; także jednostka produkcyjna specjalizująca się w rolnictwie farm
gospodarz ɡɔsˈpɔdaʃ
n osoba przyjmująca gości host
gospodyni domowa ˌɡɔspɔˈdɨ̃ɲi dɔ̃ˈmɔva
n kobieta, która zajmuje się własnym domem i opieką nad dziećmi housewife
gospodzin
n (staropolski) gospodarz, pan lord
gotowanie ˌɡɔtɔˈvãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: gotować cooking
gotować ɡɔˈtɔvaʨ̑
v doprowadzać do wrzenia boil przyrządzać ciepłą potrawę cook (o wodzie, potrawie) osiągać temperaturę wrzenia boil
gotowy ɡɔˈtɔvɨ
adj (książkowy) gotowy (jest) + bezokolicznik → jest zdolny, może likely to chętny i zdolny do zrobienia czegoś poise set willing yare o wyrobach, zwłaszcza ubraniu: wykonany seryjnie, nie na miarę off-the-hook off-the-peg off-the-rack ready made o żywności: wyprodukowany w fabryce i wymagający tylko podgrzania TV dinner przygotowany do czegoś, na coś ready alert prepare skończony, wykonany ready wired for sound
gotycki ɡɔˈtɨʦ̑ʲci
adj (historia, historyczny, historycznie) (sztuka) związany z gotykiem, stylem sztuki średniowiecznej gothic
gotyk ˈɡɔtɨk
n (sztuka) (architektura, architektoniczny) styl w architekturze i sztuce średniowiecza; Gothic
gotów ˈɡɔtuf
adj (książkowy) gotowy (jest) + bezokolicznik → jest zdolny, może likely to chętny i zdolny do zrobienia czegoś poise set willing yare przygotowany do czegoś, na coś alert prepare ready skończony, wykonany ready wired for sound
gotówka ɡɔˈtufka
n (bankowość, bankowy) (księgowość) pieniądze, którymi można płacić w każdej chwili cash pieniądze w postaci banknotów lub monet cash currency ready money cash money hard cash ready cash
gołobrody
adj (przestarzałe, przestarzały) o chłopaku nie golący się jeszcze beardless
gołym okiem ˈɡɔwɨ̃m ˈɔcɛ̃m
adv (związek frazeologiczny) bez przyrządów optycznych with the naked eye
gołymi rękami ɡɔˈwɨ̃mʲi rɛ̃ŋˈkãmʲi
adv (potocznie, potoczny) nie dysponując bronią bare-handed with bare hand
gołąb ˈɡɔwɔ̃mp
n (ornitologia, ornitologiczny) średniej wielkości ptak często spotykany w miastach; pigeon dove
gołąbek ɡɔˈwɔ̃mbɛk
n (kulinaria) danie z ryżu i mielonego mięsa zawiniętego w liście kapusty; cabbage roll (żartobliwie) o kimś zakochanym, pozostającym w związku lovebird
gołębi ɡɔˈwɛ̃mbʲi
adj (zoologia, zoologiczny) charakterystyczny dla gołębia, dotyczący gołębia, odnoszący się do gołębia, związany z gołębiem dove dove 's pigeon pigeon 's mający kolor jasnopopielaty o odcieniu niebieskawym, taki jak kolor pióra gołębia dove dove-gray dove-grey
gołębica ˌɡɔwɛ̃mˈbʲiʦ̑a
n (ornitologia, ornitologiczny) samica gołębia dove
gołębnik ɡɔˈwɛ̃mbʲɲik
n pomieszczenie lub budowla do hodowli gołębi dovecote dovecot
gościnnie
adv w sposób gościnny hospitably
gościnność
n szacunek, serdeczność i troskliwość okazywane gościom hospitality
gościnny ɡɔɕˈʨ̑ĩnːɨ
adj chętnie przyjmujący kogoś u siebie, serdeczny i przyjazny dla gości hospitable przeznaczony dla gości, podróżnych guest związany z wizytą osoby zaproszonej guest
gościć
v podejmować kogo u siebie host receive regale take in wine and dine o stanach psychicznych stawać się widocznym keep przebywać w jakimś miejscu, być gościem enjoy hospitality indwell
gość ɡɔɕʨ̑
n (potocznie, potoczny) negatywnie o osobie mało znanej lub zażyle o osobie dobrze znanej fellow osoba przychodząca do kogoś w odwiedziny, zaproszona na spotkanie, przyjęcie, imprezę, bal, itp. guest visitor
goździk ˈɡɔʑʥ̑ik
n (botanika, botaniczny) Dianthus, roślina ozdobna o różnokolorowych kwiatach; carnation pink sweet william (kulinaria) wysuszony pąk kwiatowy drzewa goździkowego, służący jako przyprawa; clove
gra ɡra
n (sport, sportowy) mecz game match granie na instrumencie playing game zabawa według ustalonych reguł; game play
gra słów ˈɡra ˈswuf
n budowanie zdań w oparciu o wieloznaczność lub homonimię wyrazów play on words pun word play
grab ɡrap
n (botanika, botaniczny) drzewo lub krzew z rodziny Stylocerataceae o gładkiej, nieznacznie spękanej, popielatej korze; hornbeam drewno grabu (1.1) hornbeam
grabarz ˈɡrabaʃ
n osoba zajmująca się kopaniem grobów i grzebaniem zmarłych; gravedigger grave-digger
grabie ˈɡrabʲjɛ
n (rolnictwo, rolniczy) (ogrodnictwo, ogrodniczy) ręczne narzędzie rolnicze lub ogrodnicze (drewniane lub metalowe) służące do grabienia; rake
grabież ˈɡrabʲjɛʃ
n zabieranie siłą czyjejś własności; obrabowanie, plądrowanie pillage loot depredation plunder rapine raven
grabieżca
n ten, kto dokonuje grabieży, rabuje, łupi plunderer
grabić ˈɡrabʲiʨ̑
v (książkowy) odbierać coś komuś siłą, łupić loot pillage plunder rob sack zgarniać grabiami siano, liście lub zżęte zboże, także wyrównywać powierzchnię ziemi rake
gracja
n wdzięk, powab, lekkość grace
gracz ɡraʧ̑
n uczestnik gry lub zawodów player gambler
grad ɡrat
n (matematyka, matematyczny) jednostka miary kąta płaskiego równa jednej setnej kąta prostego; grade (meteorologia, meteorologiczny) opad atmosferyczny w postaci kulek lodu; hail (przenośnie, przenośnia) (potocznie, potoczny) wiele przedmiotów (także: słów, wyzwisk itp.) lecących w jakąś stronę hail
gradient ˈɡradʲjɛ̃nt
n płynne przejście jednego koloru w drugi gradient (matematyka, matematyczny) (fizyka, fizyczny) wektor o kierunku i zwrocie zgodnym z kierunkiem wzrostu funkcji i wartości proporcjonalnej do szybkości wzrostu; gradient
gradologia
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) (biologia, biologiczny) nauka przyrodnicza o gradacjach szkodników gradology
graf ɡraf
n (historia, historyczny, historycznie) tytuł szlachecki w dawnych Niemczech, Holandii, Belgii, Luksemburgu, Austrii, odpowiednik hrabiego; graf (matematyka, matematyczny) zbiór wierzchołków, połączonych krawędziami; graph
grafem
n najmniejsza, fundamentalna jednostka pisma; grapheme
grafen ˈɡrafɛ̃n
n (fizyka, fizyczny) (chemia, chemiczny) jedna z form węgla, zbudowana z jednoatomowej warstwy tego pierwiastka; graphene
graffiti ɡrafˈfʲitʲi
n (sztuka) obrazy i rysunki artystyczne umieszczone w przestrzeni publicznej, najczęściej na murach, zwykle nielegalnie; graffiti
graficzny ɡraˈfʲiʧ̑nɨ
adj (sztuka) dotyczący grafiki (sztuki) graphical
grafik ˈɡrafʲik
n osoba zawodowo zajmująca się grafiką – klasyczną lub komputerową graphic designer illustrator harmonogram prac schedule timetable
grafika ˈɡrafʲika
n (informatyka, informatyczny) obraz powielany komputerowo clip art graphics image dział sztuk plastycznych, obejmujący techniki pozwalające na wielokrotne powielanie rysunku na papierze lub tkaninie; graphics printmaking dzieło wykonane techniką (1.1) graphics print
grafit
n (mineralogia, mineralogiczny) odmiana alotropowa węgla, krucha, stalowoszara, dobrze przewodząca prąd elektryczny i ciepło, używana do wyrobu ołówków, smarów, elektrod itd. czy jako moderator w elektrowniach jądrowych; graphite
grafologia
n badanie cech pisma odręcznego w celu ustalenia jego niepowtarzalnych cech, często po to by zweryfikować prawdziwość podpisu; graphology
grafologiczny
adj związany z grafologią, dotyczący grafologii graphological
grafomania
n mania pisania książek, zwłaszcza autobiograficznych graphomania
grafoskop ɡraˈfɔskɔp
n (technologia, technika, techniczny) urządzenie projekcyjne służące do wyświetlania na ekranie grafiki lub tekstu umieszczonych na folii diapozytywowej (foliogramie); overhead projector
gram ɡrãm
n (metrologia, metrologiczny) (fizyka, fizyczny) jednostka miary (masy), która jest równa jednej tysięcznej kilograma; gram gramme
gramatyczny ˌɡrãmaˈtɨʧ̑nɨ
adj dotyczący gramatyki, związany z gramatyką grammatical zgodny z regułami gramatyki grammatical
gramatyk ɡrãˈmatɨk
n specjalista w dziedzinie gramatyki grammarian
gramatyka ɡrãˈmatɨka
n (językoznawstwo, językoznawczy) nauka zajmująca się opisywaniem języka, grammar
gramatykalizacja ˌɡrãmatɨkalʲiˈzaʦ̑ʲja
n (językoznawstwo, językoznawczy) proces, w którym słowo traci swą podstawową funkcję semantyczną (morfem leksykalny) zachowując jedynie funkcję syntaktyczną (morfem fleksyjny) grammaticalization
gramofon ɡrãˈmɔfɔ̃n
n (technologia, technika, techniczny) urządzenie służące do odtwarzania dźwięku zapisanego na płytach gramofonowych; gramophone
granat ˈɡrãnat
n (mineralogia, mineralogiczny) twardy przezroczysty minerał stosowany w jubilerstwie (jako kamień półszlachetny) lub jako materiał ścierny; garnet (spożywczy) owoc granatowca pomegranate (botanika, botaniczny) (potocznie, potoczny) (zobacz) granatowiec; pomegranate (wojskowość, wojskowy) pocisk wyrzucany ręcznie, wypełniony materiałem wybuchowym; hand grenade kolor ciemnoniebieski, także ubranie, materiał itp. w tym kolorze; navy blue
granat karabinowy ˈɡrãnat ˌkarabʲĩˈnɔvɨ
n granat przeznaczony do miotania przy pomocy garłacza rifle grenade
granat nasadkowy ˈɡrãnat ˌnasatˈkɔvɨ
n (wojskowość, wojskowy) granat przeznaczony do miotania przy pomocy granatnika nasadkowego; rifle grenade
granatowiec ˌɡrãnaˈtɔvʲjɛʦ̑
n (botanika, botaniczny) Punica granatum L., drzewo lub krzew z rodziny krwawnicowatych o jadalnych owocach, rodzące granaty; pomegranate
granatowy ˌɡrãnaˈtɔvɨ
adj mający kolor szóstego pasma tęczy, taki jak kolor bezchmurnego, nocnego nieba itp.; kolor ciemnoniebieski; navy blue navy
graniastosłup ˌɡrãɲaˈstɔswup
n (matematyka, matematyczny) wielościan, którego wszystkie wierzchołki są położone na dwóch równoległych płaszczyznach i którego wszystkie krawędzie leżące poza tymi podstawami są do siebie równoległe; prism
granica ɡrãˈɲiʦ̑a
n (administracja) umowna linia oddzielająca państwa, regiony itp.; border frontier (matematyka, matematyczny) wartość, do której zmierza ciąg lub funkcja; limit
graniczny ɡrãˈɲiʧ̑nɨ
adj dotyczący granicy określonego obszaru frontier
graniczyć ɡrãˈɲiʧ̑ɨʨ̑
v (w odniesieniu do uczuć, stanu fizycznego lub psychicznego) być bliskim, być podobnym, przypominać verge mieć wspólną granicę, sąsiadować border
granit ˈɡrãɲit
n (geologia, geologiczny) pospolita, kwaśna skała magmowa; granite
grant ɡrãnt
n dotacja, dofinansowanie do projektu naukowego, edukacyjnego itp., przyznawane w drodze konkursu, głosowania lub na mocy decyzji jakiegoś gremium grant
granulka
n małe nieregularne ziarno w formie których sprzedaje się niektóre produkty jak leki czy artykuły chemiczne granule
grappa ˈɡrapːa
n (kulinaria) wódka z winogron (i ich pestek) grappa
grasica
n (anatomia, anatomiczny) gruczoł układu chłonnego znajdujący się tuż za mostkiem, szczególnie aktywny w okresie dorastania; thymus
grasować ɡraˈsɔvaʨ̑
v dokonywać napadów, gwałtów na określonym terenie maraud prowl
grat ɡrat
n (pogardliwie) stary, wyeksploatowany, często psujący się pojazd mechaniczny junker (potocznie, potoczny) przedmiot niezbyt wartościowy, często stary, zniszczony mebel, sprzęt domowy junk
gratis ˈɡratʲis
adv bezpłatnie, darmo, darmowo, gratisowo, nieodpłatnie, za Bóg zapłać, za darmo; (potocznie, potoczny) na ładne oczy, za darmochę, za frajer, za friko gratis free
gratulacja ˌɡratuˈlaʦ̑ʲja
n wyraz uznania złożony komuś z okazji jego sukcesu congratulation
gratulacje
interjection wyrażenie uznania wypowiadane z okazji czyjegoś sukcesu lub radosnego wydarzenia congratulations
gratulacje
n wyrazy uznania przekazywane komu z okazji szczęśliwego wydarzenia w życiu tej osoby congratulation
gratulować ˌɡratuˈlɔvaʨ̑
v składać wyrazy uznania congratulate felicitate
gratyfikacja ˌɡratɨfʲiˈkaʦ̑ʲja
n dodatkowe, zwykle jednorazowe, wynagrodzenie wypłacone pracownikowi za specjalne zasługi, z okazji świąt, jubileuszu firmy itp. gratification
grawer
n osoba zajmująca się grawerstwem, czyli wykonywaniem rysunków na materiałach twardych engraver
grawerować
v żłobić rysunki powierzchniach z materiałów twardych, zwłaszcza metalowych engrave
grawitacja ˌɡravʲiˈtaʦ̑ʲja
n (fizyka, fizyczny) powszechna siła przyciągania działająca pomiędzy ciałami mającymi masę; gravitation gravity
grawitacyjny ˌɡravʲitaˈʦ̑ɨjnɨ
adj (fizyka, fizyczny) związany z grawitacją, dotyczący grawitacji gravitational
grawiton
n (fizyka, fizyczny) hipotetyczny kwant pola grawitacyjnego graviton
grać ɡraʨ̑
v brać udział w grze – sportowej, towarzyskiej itp. play o przedmiocie: wydawać dźwięki play być aktorem odtwarzającym jakąś postać w przedstawieniu lub filmie play act star wydobywać dźwięki używając instrumentu muzycznego play
grać na nerwach ˈɡraʨ̑ na‿ˈnɛrvax
v drażnić, denerwować kogoś get on somebody's nerves
grać pierwsze skrzypce ˈɡraʨ̑ ˈpʲjɛrfʃɛ ˈskʃɨpʦ̑ɛ
v (przenośnie, przenośnia) być najważniejszym, mieć decydujący głos to play first fiddle
grań ɡrãɲ
n (geografia, geograficzny) grzbiet górski o bardzo stromych zboczach, zwykle wąski i skalisty crag
grdyka ˈɡrdɨka
n (anatomia, anatomiczny) wystająca na przedniej części szyi chrząstka krtani (zazwyczaj u mężczyzn) Adam's apple
grecki ˈɡrɛʦ̑ʲci
adj związany z Grecją, dotyczący Grecji lub Greków Greek związany z Greckim Kościołem Prawosławnym Greek
grecki ˈɡrɛʦ̑ʲci
n język Greków i po części Cypryjczyków; Greek
gregoriański ˌɡrɛɡɔrʲˈjä̃j̃sʲci
adj odnoszący się do papieża Grzegorza XIII; , Gregorian odnoszący się do papieża Grzegorza I; , Gregorian
grejpfrut ˈɡrɛjpfrut
n (botanika, botaniczny) roślina cytrusowa z rodziny rutowatych; grapefruit (spożywczy) owoc grejpfruta (1.1) grapefruit
gremium ˈɡrɛ̃mʲjũm
n grupa osób zajmujących się tym samym zawodem lub pełniących te same funkcje body
grenadzki
adj związany z Grenadą, dotyczący Grenady (miasta) Granadan
grenlandzki ɡrɛ̃nˈlãnʦ̑ʲci
adj od Grenlandia Greenlandic
grill ɡrʲil
n (kulinaria) przenośny ruszt do pieczenia potraw grill
grillowanie ˌɡrʲilɔˈvãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: grillować grill
grillować ɡrʲiˈlɔvaʨ̑
v piec na rusztach grill
grip ɡrʲip
n (fotografia) dodatkowy uchwyt przymocowany do spodniej części aparatu fotograficznego, ułatwiający stabilne trzymanie go w pionie, posiadający zestaw najważniejszych przycisków sterujących, pozwalający także na zamontowanie dodatkowych baterii grip
grobowa cisza ɡrɔˈbɔva ˈʨ̑iʃa
n złowroga cisza, pełna napięcia emocjonalnego deathly hush deathly silence
grobowiec ɡrɔˈbɔvʲjɛʦ̑
n okazała budowla lub wydzielone, zazwyczaj ozdobione, miejsce w innej budowli, gdzie pochowany jest zmarły; sepulcher tomb
grobowy ɡrɔˈbɔvɨ
adj odnoszący się do grobu grave
groch ɡrɔx
n (botanika, botaniczny) Pisum L., roślina uprawna z rodziny bobowatych; pea
groch cukrowy
n (botanika, botaniczny) odmiana grochu, która nie ma wyściółki pergaminowej w strąkach snow pea
groch z kapustą ˈɡrɔx s‿kaˈpustɔ̃w̃
n bałagan, zamieszanie, chaos; bezładna mieszanina hodgepodge hotch-potch
grochy ˈɡrɔxɨ
n deseń w postaci dużych kropek wyraźnie odcinających się od tła polka dot
grochówka ɡrɔˈxufka
n (kulinaria) zupa gotowana na bazie grochu, w Polsce tradycyjnie gęsta, z żółtego grochu, na wywarze mięsnym, z ziemniakami, wędzonką i majerankiem; pea soup
grog ɡrɔk
n (kulinaria) (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) rum lub inny mocny trunek rozcieńczony gorącą wodą, czasami dodaje się również do niego sok z cytrusów, cynamon lub cukier; grog
grom ɡrɔ̃m
n (książkowy) piorun thunder
gromada ɡrɔ̃ˈmada
n (administracja) dawna jednostka podziału terytorialnego w Polsce i zaborze rosyjskim; potocznie również jej administracja; district (astronomia, astronomiczny) skupienie gwiazd różnego pochodzenia obserwowane na niewielkiej przestrzeni nieba; cluster (biologia, biologiczny) kategoria systematyczna w botanice niższa rangą od królestwa, wyższa od klasy; division phylum (biologia, biologiczny) kategoria systematyczna w zoologii niższa rangą od typu, wyższa od rzędu; class zbiorowisko przedmiotów, zwierząt czy ludzi, zwykle dość liczne bunch group huddle troop
gromada gwiazd
n (astronomia, astronomiczny) zgrupowanie gwiazd związanych wspólnym pochodzeniem; atar cluster
gromadzić ɡrɔ̃ˈmaʥ̑iʨ̑
v składać, zbierać w jednym miejscu collect zbierać, kolekcjonować collect zbierać się w gromadę gather zbierać się w większej ilości gather
gromnica ɡrɔ̃mʲˈɲiʦ̑a
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) świeca święcona w dzień Matki Boskiej Gromnicznej, 2 lutego, tradycyjnie zapalana przy umierających, zmarłych oraz podczas niektórych uroczystości kościelnych, jak też podczas burzy dla odwrócenia piorunów; ; (zobacz) też gromnica w Encyklopedii staropolskiej blessed candle
grono ˈɡrɔ̃nɔ
n (potocznie, potoczny) kilka, kilkanaście niedużych owoców na wspólnej szypułce bunch grupa ludzi połączonych jakimś wyróżnikiem, np. wspólnymi zainteresowaniami, przyjaźnią itp. circle company staff
gronostaj ɡrɔ̃ˈnɔstaj
n (zoologia, zoologiczny) Mustela erminea, gatunek niewielkiego ssaka drapieżnego z rodziny łasicowatych; stoat ermine
gros ɡrɔ ɡrɔs
n (przestarzałe, przestarzały) dwanaście tuzinów; 144 sztuki; gross (książkowy) zdecydowana większość majority most
grossular ɡrɔsˈːular
n (mineralogia, mineralogiczny) rzadki kamień o żółtej lub zielonej barwie, zaliczany do gromady krzemianów i grupy granatów; grossular
grosz ɡrɔʃ
n (jednostka monetarna) jednostka monetarna w Polsce, obecnie setna część złotego; groschen grosz
grosz do grosza, a będzie kokosza ˈɡrɔʒ dɔ‿ˈɡrɔʃa ː‿ˈbɛ̃ɲʥ̑ɛ kɔˈkɔʃa
proverb dzięki cierpliwemu oszczędzaniu można sobie pozwolić na więcej look after the pennies and the pounds will look after themselves
groszek ˈɡrɔʃɛk
n (kulinaria) zielone nasiona grochu; także potrawa z tych nasion pea
grot ɡrɔt
n (wojskowość, wojskowy) ostre, najczęściej metalowe zakończenie strzał, broni drzewcowej, czy innych znaków wojskowych; arrowhead (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) najważniejszy żagiel na dowolnej jednostce pływającej o napędzie żaglowym; mainsail
grota ˈɡrɔta
n (geologia, geologiczny) naturalne zagłębienie w skale, zwykle niezbyt głębokie; grotto
groteska
n (literacko) (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) utwór literacki, muzyczny lub plastyczny cechujący się silną deformacją i skarykaturyzowaniem świata przedstawionego, niejednolitością, absurdalnością, czy wreszcie mieszaniem fantastyki z rzeczywistością; grotesque
groteskowy ˌɡrɔtɛˈskɔvɨ
adj podobny do groteski; taki, jak groteska – karykaturalny, śmieszny grotesque burlesque farcical ludicrous
growler
n (meteorologia, meteorologiczny) (oceanografia, oceanograficzny) zwarta bryła lodu pływającego, która wystaje ponad lustro wody na wysokość mniejszą niż 1 metr i zajmującą powierzchnię ok. 20 m²; growler
groza ˈɡrɔza
n uczucie strachu, przerażenia spowodowane niebezpieczeństwem horror terror
grozić ˈɡrɔʑiʨ̑
v straszyć czymś, zapowiadać coś złego threaten
groźba ˈɡrɔʑba
n zapowiedź kary, zemsty, niebezpieczeństwa itd. threat menace
groźny ˈɡrɔʑnɨ
adj taki, który stanowi niebezpieczeństwo dla czyjegoś zdrowia, zagraża bezpieczeństwu dangerous taki, który wzbudza strach menacing ferocious grim
gruba ryba ˈɡruba ˈrɨba
n (przenośnie, przenośnia) ktoś bardzo ważny big fish big shot big-whig fat cat
grubas ˈɡrubas
n (potocznie, potoczny) (grubiański, grubiańsko) otyła osoba fatty fat-ass
grubo
adv (akustyka, akustyczny) mając niski ton deep voice flat low voice dając lub nakładając grubą warstwę thick thickly dając niedrobne kawałki coarse w dużym stopniu grossly much
grubodziób ɡruˈbɔʥ̑up
n (ornitologia, ornitologiczny) Coccothraustes coccothraustes, mały eurazjatycki ptak o masywnym dziobie zmieniającym kolor zależnie od pory roku; hawfinch
gruboskórny
adj (przenośnie, przenośnia) pozbawiony taktu i wrażliwości rude
grubość
n cecha tego, co grube coarseness fatness heaviness wymiar w krótszej osi thickness gage gauge ply weight
gruby ˈɡrubɨ
adj mający dużą grubość, średnicę thick otyły fat big
gruby jak beczka ˈɡrubɨ ˈjaɡ ˈbɛʧ̑ka
adj o osobie: bardzo gruby as fat as pig
gruchacz
n (ornitologia, ornitologiczny) ptak z rodziny Psophiidae; trumpeter
gruczoł ˈɡruʧ̑ɔw
n (anatomia, anatomiczny) narząd w organizmie ludzkim lub zwierzęcym składający się z tkanki nabłonkowej, o przeznaczeniu wydzielania i wytwarzania swoistych substancji, niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania ustroju; gland
gruczoł mlekowy
n (anatomia, anatomiczny) zazwyczaj parzyste gruczoły charakterystyczne dla gromady ssaków, wydzielające mleko, które jest pokarmem dla młodych; mammary gland
grudzień ˈɡruʥ̑ɛ̇̃ɲ
n dwunasty miesiąc w roku (wg kalendarza gregoriańskiego); December
grunt ɡrũnt
n obszar stanowiący czyjąś własność (najczęściej występujące w liczbie mnogiej) ground land powierzchnia Ziemi lub innej planety, teren ground land warstwa gleby, która znajduje się przy powierzchni i można ją uprawiać soil
gruntować ɡrũnˈtɔvaʨ̑
v pokrywać jakąś powierzchnię gruntem, warstwą podkładową prime
gruntownie ɡrũnˈtɔvʲɲɛ
adv w sposób obejmujący całość, wszystko thoroughly
grupa ˈɡrupa
n zbiór osób lub zwierząt (rzadziej: przedmiotów) znajdujących się blisko siebie group (chemia, chemiczny) kolumna układu okresowego group zbiór elementów (żywych lub martwych) o wspólnej cesze group
grupa docelowa
n (ekonomia, ekonomiczny) (publikatory) grupa osób, do której zasadniczo skierowany jest komunikat, reklama lub produkt; target group
grupa krwi
n (biologia, biologiczny) (medycyna, medyczny) typ krwi ze względu na zestaw antygenów obecnych na powierzchni krwinek czerwonych blood type blood group BG
grupa nominalna ˈɡrupa ˌnɔ̃mʲĩˈnalna
n (językoznawstwo, językoznawczy) jednostka składniowa, której centralnym elementem jest rzeczownik lub zaimek rzeczowny noun phrase
grupa śmierci ˈɡrupa ˈɕmʲjɛrʲʨ̑i
n (sport, sportowy) grupa w rozgrywkach, której drużyny/uczestnicy prezentują podobny, wysoki poziom i każdy z nich może być upatrywany w roli faworyta group of death
grupować ɡruˈpɔvaʨ̑
v tworzyć grupy, porządkować w grupach group
grupowy ɡruˈpɔvɨ
adj odbywający się w grupie, dotyczący grupy group
gruszka ˈɡruʃka
n (spożywczy) owoc gruszy; pear
gruszkowy ɡruˈʃkɔvɨ
adj dotyczący gruszek (owoców) pear
gruszyczka
n (botanika, botaniczny) Pyrola L., rodzaj roślin z rodziny wrzosowatych; wintergreen
gruziński ɡruˈʑĩj̃sʲci
adj dotyczący Gruzji, związany z Gruzją lub Gruzinami Georgian
gruźlica ɡruʑˈlʲiʦ̑a
n (medycyna, medyczny) przewlekła choroba zakaźna atakująca głównie płuca; tuberculosis TB consumption
gruźliczy
adj (medycyna, medyczny) związany z gruźlicą, dotyczący gruźlicy consumptive tubercular
gryczany
adj (spożywczy) (kulinaria) (cukiernictwo) z ziaren gryki buckwheat
gryf ɡrɨf
n (mitologia, mitologiczny) fantastyczny stwór z ciałem lwa oraz szponami i głową orła; griffin
gryka ˈɡrɨka
n (botanika, botaniczny) Fagopyrum L., roślina uprawna na kaszę gryczaną; buckwheat
grymas ˈɡrɨ̃mas
n wykrzywienie twarzy grimace wince
grynszpan ˈɡrɨ̃w̃ʃpãn
n (chemia, chemiczny) związek chemiczny, zasadowa sól miedzi i kwasu octowego, powstająca w wyniku korozji; verdigris niebieskozielony kolor grynszpanu (1.1) verdigris
grypa ˈɡrɨpa
n (medycyna, medyczny) choroba zakaźna układu oddechowego; influenza flu
grysbok przylądkowy
n (zoologia, zoologiczny) Raphicerus melanotis, afrykański ssak z rodziny krętorogich; Cape grysbok southern grysbok
grywalizacja
n wykorzystanie mechaniki znanej np. z gier fabularnych i komputerowych, do modyfikowania zachowań ludzi w sytuacjach niebędących grami, w celu zwiększenia ich zaangażowania; gamification
grywać
v (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) odtwarzać jakąś rolę co pewien czas act play grać nieregularnie, od czasu do czasu play
gryzoń ˈɡrɨzɔ̃ɲ
n ssak z rzędu Rodentia; rodent
gryźć ɡrɨɕʨ̑
v zatapiać w czymś zęby bite
gryźć ziemię
idiom być martwym bite the dust
grzanka ˈɡʒãnka
n kawałek pieczywa przyrumieniony z obu stron crouton
grzać
v czynić cieplejszym warm warm up podwyższać wysoko temperaturę czegoś boil wydzielać ciepło heat poddawać się działaniu ciepła bask get warm warm oneself
grzałka ˈɡʒawka
n (technologia, technika, techniczny) element grzewczy urządzenia; heater zanurzane w wodzie, proste kuchenne urządzenie elektryczne do przygotowywania wrzątku immersion heater
grzbiet ɡʒbʲjɛt
n (potocznie, potoczny) plecy back
grzbietowy ɡʒbʲjɛˈtɔvɨ
adj (anatomia, anatomiczny) dotyczący grzbietu dorsal
grzebać ˈɡʒɛbaʨ̑
v chować zmarłego do grobu lub zajmować się grabarstwem bury inter rozgarniać, np. ziemię dig
grzebień ˈɡʒɛbʲjɛ̇̃ɲ
n (fryzjerstwo, fryzjerski) przyrząd do czesania, rozczesywania włosów; comb
grzebiące
n (systematyka) (ornitologia, ornitologiczny) Galliformes, rząd ptaków z infragromady ptaków neognatycznych; galliforms
grzech ɡʒɛx
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) celowe przekroczenie norm moralnych uznawanych w danej religii; sin
grzechotka ɡʒɛˈxɔtka
n rodzaj zabawki dla niemowląt grzechoczącej przy potrząsaniu rattle babys rattle
grzechotnik ɡʒɛˈxɔtʲɲik
n (herpetologia, herpetologiczny) wąż o długich zębach jadowych i z charakterystyczną grzechotką na końcu ogona; rattlesnake
grzecznie
adv w sposób grzeczny civilly politely courteously nicely suavely
grzecznościowy ˌɡʒɛʧ̑nɔɕˈʨ̑ɔvɨ
adj taki, który charakteryzuje się grzecznością; taki, od którego wymagana jest grzeczność polite
grzeczność ˈɡʒɛʧ̑nɔɕʨ̑
n grzeczności uprzejme słowa i gesty, komplementy compliment przysługa favour uprzejmy sposób zachowania politeness civility courtesy
grzeczny ˈɡʒɛʧ̑nɨ
adj o dziecku: taki, który jest posłuszny, spokojny, miły, dobry courteous polite well-behaved suave taki, który jest dobrze wychowany, jest uprzejmy, układny; taki, który jest dowodem dobrego wychowania, uprzejmości polite courteous well-behaved suave
grzejnik
n (slangowo) osoba uzależniona od narkotyków shitbird zoner (technologia, technika, techniczny) urządzenie do ogrzewania pomieszczeń fire heater
grzesznik ˈɡʒɛʃʲɲik
n ktoś, kto grzeszy sinner
grzeszny ˈɡʒɛʃnɨ
adj popełniający grzechy; taki, który czyni rzeczy złe, niewłaściwe, niedobre, niemoralne sinful
grzeszyć ˈɡʒɛʃɨʨ̑
v (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) popełniać grzech, łamać zasadę (najczęściej moralną) narzuconą przez dany system religijny sin
grzmieć
v o niebie, zazwyczaj w czasie burzy: wydawać grzmot thunder explode mówić głośno i dobitnie fulminate fulmine wydawać głośne, niskie dźwięki niczym grzmot thunder boom roar rumble
grzmot ɡʒmɔt
n huk towarzyszący, wraz z błyskawicą, piorunowi peal of thunder silny huk boom
grzyb ɡʒɨp ˈɡʒɨbɨ
n (mikologia, mikologiczny) organizm cudzożywny plechowy; fungus mushroom (potocznie, potoczny) owocnik grzyba (1.1) kapeluszowego, np. borowik, maślak, kurka, muchomor mushroom toadstool (przenośnie, przenośnia) coś w kształcie grzyba (1.2), np. chmura po wybuchu mushroom toadstool
grzybek ˈɡʒɨbɛk
n krótka fryzura damska i (rzadziej) męska bowl cut helmet haircut mushroom mushroom cut pot haircut
grzybica
n (medycyna, medyczny) (weterynaria, weterynaryjny) choroba zakaźna wywoływana przez mikroskopijne grzyby mycosis fungal infection fungus
grzybnia
n (biologia, biologiczny) (mikologia, mikologiczny) forma plechy grzybów, stanowiąca wegetatywne ciało grzybów; mycelium spawn
grzybobójczy ˌɡʒɨbɔˈbujʧ̑ɨ
adj taki, który zabija grzyby i zapobiega ich rozwojowi oraz pojawieniu się fungicidal
grzybowa
n (potocznie, potoczny) (kulinaria) zupa z grzybów świeżych lub suszonych; mushroom soup
grzybowy
adj związany z grzybami, dotyczący grzybów fungal
grzywa ˈɡʒɨva
n (zoologia, zoologiczny) dłuższa sierść niektórych zwierząt znajdująca się na tylnej części głowy lub szyi mane
grzywka ˈɡʒɨfka
n włosy przycięte tak, że spadają na czoło fringe bangs forelock
grzywna
n kara pieniężna nakładana przez organy sądowe lub administracyjne fine mulct
grzęda ˈɡʒɛ̃nda
n poziomy drążek w kurniku, na którym może odpoczywać ptactwo domowe roost
grób ɡrup
n przykryty dół, gdzie jest pochowany zmarły; grave tomb sepulchre sepulcher
grążyca ɡrɔ̃w̃ˈʒɨʦ̑a
n (ornitologia, ornitologiczny) kaczka nurkująca; kaczka, która podczas zdobywania pokarmu nurkuje na znaczną głębokość, do grupy grążyc należy w Polsce, między innymi kilka gatunków z rodzaju Aythya diving duck
gręplarnia ɡrɛ̃mˈplarʲɲa
n warsztat albo dział w fabryce włókienniczej, w którym odbywa się gręplowanie carding mill
guano ɡuˈ<sup>w</sup>ãnɔ
n (rolnictwo, rolniczy) suche odchody ptaków morskich lub nietoperzy, stosowane jako nawóz; guano
guanozyna ˌɡu<sup>w</sup>ãnɔˈzɨ̃na
n (chemia, chemiczny) rodzaj nukleozydu; guanosine
guanábana
n (botanika, botaniczny) Annona muricata L., flaszowiec miękkociernisty, drzewo z rodziny flaszowcowatych; guanábana soursop (kulinaria) żółtozielony owoc guanábany (1.1) guanábana soursop
gubernator
n (administracja) tytuł wysokich urzędników zarządzających częścią terytorium w niektórych państwach; governor
gubernatorski
adj odnoszący się do gubernatora, związany z gubernatorem gubernatorial
gubernatorstwo
n (administracja) prowincja zarządzana przez gubernatora government governorate (administracja) urząd gubernatora governorship
gubernia
n (administracja) jednostka podziału administracyjnego wyższego szczebla w Rosji i krajach okupowanych; gubernia guberniya governorate
gudźarati
n (językoznawstwo, językoznawczy) jeden z języków nowoindyjskich, którym posługuje się ponad 46 mln mówiących – głównie mieszkańców Indii, stanu Gudźarat; Gujarati
guglać ˈɡuɡlaʨ̑
v (potocznie, potoczny) poszukiwać informacji przy pomocy wyszukiwarki internetowej Google google
guglować ɡuɡˈlɔvaʨ̑
v (potocznie, potoczny) poszukiwać informacji przy pomocy wyszukiwarki internetowej Google google
gula
n (potocznie, potoczny) kulista narośl lub zgrubienie bump
guma ˈɡũma
n (potocznie, potoczny) guma do żucia chewing gum gum rodzaj rozciągliwego tworzywa; rubber
guma do żucia
n (spożywczy) wyrób cukierniczy przeznaczony do żucia; chewing gum bubble gum
gumka ˈɡũmka
n (fryzjerstwo, fryzjerski) elastyczna taśma przetykana kawałkami gumy, służąca do związywania włosów; (zobacz) gumka do włosów elastic band hair band hair tie rubber band (handel, handlowy) rozciągliwa, gumowa taśma, służąca do związywania przedmiotów; (zobacz) gumka recepturka elastic band rubber band (informatyka, informatyczny) narzędzie w programach graficznych służące do usuwania fragmentów narysowanych obiektów, odpowiadające funkcji gumki (1.1) eraser tool (potocznie, potoczny) (seksuologia, seksuologiczny) prezerwatywa; rubber (szkolnictwo, szkolny) (biurowość, biurowy) kawałek kauczuku służący do wycierania śladów ołówka i kredek z papieru; rubber eraser
gumka do ścierania ˈɡũmka ˌdɔ‿ɕʨ̑ɛˈrãɲa
n gumka służąca do wycierania śladów ołówka, najczęściej z papieru eraser rubber
gumowiec ɡũˈmɔvʲjɛʦ̑
n but z wysokimi cholewami, wykonany z gumy, używany na słotę lub błoto gumboot rubber boot
gumowy ɡũˈmɔvɨ
adj wykonany z gumy rubber
gupik
n (ichtiologia, ichtiologiczny) Poecilia reticulata, gatunek południowoamerykańskiej ryby z rodziny piękniczkowatych; guppy millionfish rainbow fish
guru ˈɡuru
n (przenośnie, przenośnia) osoba uważana za niepodważalny autorytet w jakiejś określonej dziedzinie, w jakimś środowisku guru (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) osoba o wielkim autorytecie religijnym, przewodnik duchowy w hinduizmie, sikhizmie i niektórych odłamach buddyzmu; guru
gust ɡust
n poczucie piękna i harmonii taste
gustownie ɡuˈstɔvʲɲɛ
adv elegancko, ze smakiem tastefully
gustowny ɡuˈstɔvnɨ
adj będący w dobrym guście, wykwintny, wytworny, elegancki tasteful dainty neat
gutacja
n (biologia, biologiczny) zjawisko wydzielania kropel wodnych przez rośliny poprzez wypotniki; guttation
guwernantka
n (dawniej, dawny) (edukacja, edukacyjny) nauczycielka domowa, wychowawczyni dzieci w zamożnych rodzinach governess
guwerner
n (dawniej, dawny) (edukacja, edukacyjny) nauczyciel domowy, wychowawca dzieci w zamożnych rodzinach governor
guwernerski
adj związany z osobą lub pracą guwernera, dotyczący guwernera tutorial
guz ɡus
n (medycyna, medyczny) patologiczny twór najczęściej w postaci nowotworu tumor tumour zgrubienie pochodzenia naturalnego lub wywołane uderzeniem bump
guziec ˈɡuʑɛʦ̑
n (zoologia, zoologiczny) przypominający świnię masywny ssak afrykański o długich kłach; warthog
guzik ˈɡuʑik
n (krawiectwo) element ubioru służący do zapinania np. płaszcza, swetra, spodni; button (potocznie, potoczny) włącznik, przycisk button
gułag ˈɡuwak
n system obozów pracy przymusowej w ZSRR; gulag
gwadelupski
adj (geografia, geograficzny) związany z Gwadelupą, dotyczący Gwadelupy Guadeloupean
gwara ˈɡvara
n (językoznawstwo, językoznawczy) mówiona odmiana języka ogólnonarodowego (tzw. języka literackiego), posiadająca swoiste słownictwo, a często i odmienną frazeologię oraz artykulację; dialect patois subdialect
gwarancja ɡvaˈrãnʦ̑ʲja
n (ekonomia, ekonomiczny) (handel, handlowy) odpowiedzialność zaciągana przez osobę trzecią, zapewniająca wierzyciela o dotrzymaniu zobowiązania dłużnika wobec wierzyciela guarantee guaranty security warranty (ekonomia, ekonomiczny) (handel, handlowy) zobowiązanie producenta lub sprzedawcy do bezpłatnej naprawy lub wymiany danego wyrobu (w razie pojawienia się w nim w określonym czasie jakichś wad); guarantee guaranty security warranty poręczenie, rękojmia, zapewnienie o czymś guarantee guaranty security warranty
gwarantować
v zapewniać, dawać gwarancję, ręczyć, zabezpieczać guarantee
gwardia ˈɡvardʲja
n (wojskowość, wojskowy) (historia, historyczny, historycznie) starożytna lub średniowieczna straż przyboczna panujących guards (wojskowość, wojskowy) oddziały ochotnicze, zorganizowane na wzór wojska zawodowego guards (wojskowość, wojskowy) wyborowe oddziały wojska guards
gwatemalski ˌɡvatɛ̃ˈmalsʲci
adj odnoszący się do państwa Gwatemala Guatemalan
gwatemalskość
n cecha tego co charakterystyczne dla Gwatemali lub Gwatemalczyków Guatemalanness
gwałciciel ɡvawʲˈʨ̑iʨ̑ɛl
n osoba dopuszczająca się gwałtu rapist
gwałcić ˈɡvawʲʨ̑iʨ̑
v (książkowy) naruszać siłą zasady lub normy violate zmuszać do stosunku płciowego rape
gwałt ɡvawt
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) (seksuologia, seksuologiczny) zmuszenie do odbycia stosunku seksualnego lub innej czynności seksualnej; rape
gwałtownie ɡvawˈtɔvʲɲɛ
adv intensywnie violently heavily nagle, raptownie fiercely rapidly savagely violently
gwałtowny ɡvawˈtɔvnɨ
adj nagły, szybki violent precipitate o człowieku impulsywny, porywczy, burzliwy, żywiołowy, wybuchowy violent
gwelf
n (historia, historyczny, historycznie) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) zwolennik papiestwa w średniowiecznych Włoszech; Guelph
gwiazda ˈɡvʲjazda
n (astronomia, astronomiczny) ciało niebieskie będące skupiskiem związanej grawitacyjnie materii, w której zachodzą reakcje syntezy jądrowej; star sławna osobistość w danym środowisku star rodzaj odznaczenia; star
gwiazda Dawida
n (żydowski) symbol w postaci sześcioramiennej gwiazdy, utworzonej przez dwa zachodzące na siebie trójkąty równoboczne, będący m.in. godłem Izraela; Star of David
gwiazdozbiór ɡvʲjazˈdɔzbʲjur
n (astronomia, astronomiczny) grupa gwiazd, zajmujących pewien obszar nieba; constellation
gwiezdny ˈɡvʲjɛzdnɨ
adj związany z przestrzenią kosmiczną sideral
gwint
n (technologia, technika, techniczny) wyżłobienie w kształcie spirali na bocznej ściance śruby, wkrętu, żarówki itp. lub wewnętrznej ściance nakrętek thread rifle rifling screw thread
gwintownik ɡvʲĩnˈtɔvʲɲik
n narzędzie skrawające wieloostrzowe, służące do nacinania gwintów wewnętrznych; tap
gwizd
n (ornitologia, ornitologiczny) głos niektórych ptaków twitter wysoki dźwięk wywołany szybkim ruchem powietrza przelatującego przez wąski otwór whistle whizz whine whiz
gwizdać ˈɡvʲizdaʨ̑
v wydawać z siebie gwizd, gwizdanie whistle
gwizdek ˈɡvʲizdɛk
n nieposiadający części ruchomych przyrząd wytwarzający dźwięki pod wpływem wdmuchiwanego powietrza; whistle
gwoli ˈɡvɔlʲi
preposition (przestarzałe, przestarzały) przyimek łączący się z rzeczownikiem w dopełniaczu lub celowniku, wskazujący na przyczynę because of
gwóźdź ɡvuɕʨ̑
n podłużny cienki metalowy trzpień, o jednym końcu ostrym, a drugim zakończonym płaską główką, służący do łączenia elementów; nail
gwóźdź do trumny ˈɡvuʑʥ̑ dɔ‿ˈtrũmnɨ
n (potocznie, potoczny) coś pogarszającego ostatecznie sytuację, przypieczętowującego porażkę final nail in coffin
gynocentryczny
adj związany z gynocentryzmem gynocentric
gyokuro
n (kulinaria) jeden z jakościowo najlepszych gatunków japońskiej herbaty zielonej gyokuro
gyros
n (kulinaria) wywodząca się z Grecji potrawa, składająca się z opiekanego mięsa, pomidorów, cebuli i sosu tzatziki, często podawana zawinięta w placek; gyro
gzyms ɡzɨ̃ms
n (architektura, architektoniczny) pozioma, zwykle profilowana listwa wystająca przed lico muru, która chromi elewację budynku przed ściekającą wodą deszczową; cornice
góra ˈɡura
n (geografia, geograficzny) duże wzniesienie terenu; mountain hill (przenośnie, przenośnia) (potocznie, potoczny) duża sterta czegoś mountain wyżej znajdująca się część czegoś top
góra lodowa ˈɡura lɔˈdɔva
n olbrzymia bryła lodu unosząca się na falach morza lub oceanu; iceberg berg
góral ˈɡural
n człowiek pochodzący z gór; highlander mountaineer
góralek
n (zoologia, zoologiczny) Hyrax, zwierzę współcześnie zaliczane do rodziny góralkowatych hyrax
góralek abisyński
n (zoologia, zoologiczny) Procavia capensis, ssak z rodziny góralkowatych, zamieszkujący kontynent afrykański; rock badger rock hyrax
góralek przylądkowy
n (zoologia, zoologiczny) Procavia capensis Pallas, ssak z rodziny góralkowatych zamieszkujący kontynent afrykański i tereny południowo-wschodniej Azji; rock badger rock hyrax
górka ˈɡurka
n (zdrobniale) góra knoll
górnictwo
n dział przemysłu zajmujący się wydobywaniem z ziemi kopalin użytecznych i jej przygotowania do zastosowania w różnych dziedzinach przemysłu; mining
górnik ˈɡurʲɲik
n pracownik kopalni zatrudniony przy wydobyciu z ziemi kopalin miner
górnoaustriacki
adj związany z Górną Austrią, dotyczący Górnej Austrii Upper Austrian
górnołużycki ˌɡurnɔwuˈʒɨʦ̑ʲci
adj związany z Górnymi Łużycami Upper Sorbian
górnośląski
adj (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (historia, historyczny, historycznie) dotyczący Górnego Śląska, związany z Górnym Śląskiem, pochodzący z Górnego Śląska, właściwy Górnemu Śląskowi Upper Silesian
górny ˈɡurnɨ
adj (geologia, geologiczny) młodszy early (staropolski) zarozumiały lofty taki, który jest na pewnej wysokości, w górze upper (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) taki, który dotyczy wyższej części skali upper o odcinku rzeki taki, który jest bliżej źródła upper
górski ˈɡursʲci
adj związany z górami, dotyczący gór mountain
górzysty ɡuˈʒɨstɨ
adj pełen gór, wzniesień, pokryty górami mountainous hilly
gówniany ɡuvʲˈɲãnɨ
adj (wulgarnie, wulgaryzm) (przenośnie, przenośnia) kiepski, marny, tandetny, kiczowaty, bezwartościowy shitty
gówniarz ˈɡuvʲɲaʃ
n (wulgarnie, wulgaryzm) (pogardliwie) dziecko, chłopiec brat
gówno ˈɡuvnɔ
n (wulgarnie, wulgaryzm) (przenośnie, przenośnia) coś brzydkiego, bezwartościowego shit (wulgarnie, wulgaryzm) odchody stałe, kał shit crap
gówno prawda ˈɡuvnɔ ˈpravda
interjection (wulgarnie, wulgaryzm) gniewna reakcja na czyjąś wypowiedź uważaną za nieprawdziwą bullshit
gówno prawda ˈɡuvnɔ ˈpravda
n (wulgarnie, wulgaryzm) oczywiste kłamstwo, nieprawda balls bullshit cut that shit don't give me that shit don't shit me in a pig's ear
gąbczasty ɡɔ̃mpˈʧ̑astɨ
adj mający budowę charakterystyczną dla gąbki, podobny do gąbki: porowaty, miękki i sprężysty spongy
gąbka ˈɡɔ̃mpka
n najczęściej miękki, piankowy przedmiot wchłaniający wodę, wykorzystywany do utrzymania czystości ludzkiego ciała i przedmiotów; sponge (zoologia, zoologiczny) prymitywne, beztkankowe zwierzę wodne; sponge
gągoł ˈɡɔ̃ŋɡɔw
n (ornitologia, ornitologiczny) gniazdujący w dziuplach gatunek kaczki; golden-eye
gągołek
n (ornitologia, ornitologiczny) Bucephala albeola, gatunek ptaka z rodziny kaczkowatych zamieszkujący kontynent amerykański; bufflehead
gąsienica ˌɡɔ̃w̃ɕɛ̇̃ˈɲiʦ̑a
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) larwa motyla; także każdy owad o wielu odnóżach i bez skrzydeł; caterpillar metalowa taśma umieszczana na spodzie niektórych pojazdów zastępująca koła i umożliwiająca im poruszanie się w trudnym terenie caterpillar track
gąsior ˈɡɔ̃w̃ɕɔr
n (ornitologia, ornitologiczny) samiec gęsi gander pękate naczynie szklane z wąską szyjką służące do przechowywania płynów oraz do produkcji win lub nalewek; carboy demijohn
gąszcz ɡɔ̃w̃ʃʧ̑
n gęste skupienie drzew lub krzewów thicket
gęba ˈɡɛ̃mba
n (potocznie, potoczny) (anatomia, anatomiczny) usta trap (potocznie, potoczny) twarz człowieka lub zwierzęcia mug
gęgawa ɡɛ̃ŋˈɡava
n (ornitologia, ornitologiczny) Anser anser, pospolity gatunek gęsi, gniazdujący również w Polsce, przodek gęsi domowej; greylag goose
gęsia skórka ˈɡɛ̃w̃ɕa ˈskurka
n (potocznie, potoczny) (medycyna, medyczny) fizjologiczna reakcja skóry na zimno lub emocje objawiająca się wyprostowaniem włosków; creeps goose bumps
gęsiarz
n (rolnictwo, rolniczy) chłopiec, który pasa gęsi gooseherd
gęsiego ɡɛ̃w̃ˈɕɛɡɔ
adv o sposobie poruszania się: jeden za drugim, kolejno in single file
gęsina ɡɛ̃w̃ˈɕĩna
n (spożywczy) (kulinaria) mięso z gęsi goose-meet
gęsto
adv w sposób zwarty, spoisty, zawiesisty densely bushily thickly
gęstość liczbowa
n (chemia, chemiczny), (fizyka, fizyczny) wielkość określająca liczbę obiektów (np. cząstek, gwiazd) przypadających na jednostkę objętości; number density
gęstość zaludnienia ˈɡɛ̃w̃stɔʑʥ̑ ˌzaludʲˈɲɛ̇̃ɲa
(statystyka, statystyczny) miara przyporządkowująca populację do powierzchni, podawana zazwyczaj w liczbie osób na km²; population density
gęstwina ɡɛ̃w̃ˈstfʲĩna
n gęste skupienie roślin, zwłaszcza krzewów i drzew thicket
gęsty ˈɡɛ̃w̃stɨ
adj (o płynach) skondensowany dense (o włosach lub sierści) bujny thick taki, który składa się z wielu części (cząstek), umieszczonych blisko siebie thick dense
gęś ɡɛ̃j̃ɕ ɡɛ̃w̃ɕ ɡɛ̃ɕ
n (ornitologia, ornitologiczny) ptak z rodziny kaczkowatych; goose (kulinaria) potrawa z mięsa gęsi (1.2) rzadziej (1.1) goose (przenośnie, przenośnia) (potocznie, potoczny) (pogardliwie) kobieta ograniczona, naiwna, głupia, niedoświadczona goose
gęś białoczelna ˈɡɛ̃w̃ʑ ˌbʲjawɔˈʧ̑ɛlna
n (ornitologia, ornitologiczny) Anser albifrons, gatunek gęsi; greater white-fronted goose
gęś krótkodzioba ˈɡɛ̃w̃ɕ ˌkrutkɔˈʥ̑ɔba
n (ornitologia, ornitologiczny) Anser brachyrhynchus, gatunek gęsi; pink-footed goose
gęś mała ˈɡɛ̃w̃ɕ ˈmawa
n (ornitologia, ornitologiczny) Anser erythropus, gatunek gęsi; lesser white-fronted goose
gęś zbożowa ˈɡɛ̃w̃ʑ zbɔˈʒɔva
n (ornitologia, ornitologiczny) Anser fabalis, gatunek ptaka z rodziny kaczkowatych; bean goose
gładki ˈɡwatʲci
adj mający powierzchnię bez nierówności, chropowatości smooth
gładko
adv bez nierówności smoothly bez trudności easily lightly
gładkość ˈɡwatkɔɕʨ̑
n cecha tego, co jest gładkie smoothness
gładzica ɡwaˈʥ̑iʦ̑a
n (ichtiologia, ichtiologiczny) Pleuronectes platessa, flądra zamieszkująca europejskie wybrzeża Oceanu Atlantyckiego, Morza Śródziemnego, Bałtyckiego i Białego; European plaice
gładzik ˈɡwaʥ̑ik
n (potocznie, potoczny) touchpad touchpad trackpad
gładzić
v przesuwać po czymś delikatnie ręką stroke
głagolicki
adj (językoznawstwo, językoznawczy) związany z głagolicą; zapisany głagolicą; posługujący się głagolicą Glagolitic
głaskać ˈɡwaskaʨ̑
v łagodnie przesuwać dłonią po jakiejś powierzchni caress stroke
głasnost ˈɡwasnɔst
n (historia, historyczny, historycznie) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) jawność, otwartość – pojęcie używane w kontekście upublicznienia faktów historycznych oraz sytuacji politycznej i gospodarczej w ZSRR w okresie przemian rozpoczętych przez Michaiła Gorbaczowa; glasnost
głaz ɡwas
n (geologia, geologiczny) fragment skały o średnicy większej niż 20 cm, obtoczony wskutek transportu i erozji; boulder
głaz narzutowy
n (geologia, geologiczny) fragment skały litej, przyniesiony przez lądolód; glacial erratic
głodny ˈɡwɔdnɨ
adj czujący potrzebę zjedzenia czegoś; również w użyciu rzeczownikowym ten, kto jest głodny hungry
głodny jak wilk ˈɡwɔdnɨ ˈjaɡ ˈvʲilk
adj bardzo głodny hungry as a wolf
głos ɡwɔs
n decyzja wyrażona podczas wyborów, głosowania vote voice dźwięk wydawany przez istoty żyjące voice vote prawo / pozwolenie przemawiania voice floor zdanie, osąd, opinia voice zdolność wydawania dźwięku (1.1) voice (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) partia jednego z wokalistów w utworze zespołowym voice
głosić ˈɡwɔɕiʨ̑
v (podniośle) wygłaszać tekst declaim preach recite ogłaszać, wypowiadać, upowszechniać idee, myśli lub treści announce preach proclaim profess propagate voice
głoska ˈɡwɔska
n (językoznawstwo, językoznawczy) najmniejszy element dźwiękowej formy wypowiedzi, charakteryzujący się stałym zespołem fonetycznych cech artykulacyjnych i akustycznych; speech sound
głosowanie ˌɡwɔsɔˈvãɲɛ
n (potocznie, potoczny) wybory ballot poll wspólne decydowanie poprzez wyrażenie poparcia lub sprzeciwu wobec czegoś ballot vote
głosować ɡwɔˈsɔvaʨ̑
v oddawać głos, dokonywać wyboru w czasie głosowania vote
głosowy
adj związany z głosem, dotyczący głosu vocal
głowa ˈɡwɔva
n (anatomia, anatomiczny) część ciała zwierząt i człowieka, znajdująca się u góry lub z przodu ciała, zawierająca mózg; head pate (przenośnie, przenośnia) jedna osoba lub zwierzę jako jednostka capita (przenośnie, przenośnia) osoba przewodnicząca czemuś head of
głowa państwa
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) osoba sprawująca najwyższą władzę w kraju head of state
głowa rodziny ˈɡwɔva rɔˈʥ̑ĩnɨ
n (przenośnie, przenośnia) osoba, na której spoczywa główna odpowiedzialność za utrzymanie rodziny; osoba, która podejmuje ważne decyzje w danej rodzinie head of household
głownia ˈɡwɔvʲɲa
n (wojskowość, wojskowy) główna część broni siecznej przeznaczona do cięcia lub kłucia; blade
głowonóg
n (zoologia, zoologiczny) przedstawiciel gromady morskich mięczaków; cephalopod
głośnik ˈɡwɔɕɲik
n (technologia, technika, techniczny) urządzenie do wzmacniania dźwięku; do odtwarzania dźwięku zapisanego w postaci elektrycznej; loudspeaker speaker
głośnikowy
adj (technologia, technika, techniczny) związany z głośnikiem, dotyczący głośnika, właściwy głośnikowi, składający się z głośników speaker
głośno ˈɡwɔɕnɔ
adv w sposób głośny, słyszalny, nie szeptem loud loudly
głośność ˈɡwɔɕnɔɕʨ̑
n (książkowy) (technologia, technika, techniczny) natężenie dźwięku odczuwane przez słuchających loudness
głośny ˈɡwɔɕnɨ
adj popularny; taki, o którym się dużo mówi renowned taki, który jest dobrze słyszalny loud
głuchoniemy ˌɡwuxɔ̃ˈɲɛ̃mɨ
adj niesłyszący i jednocześnie nieumiejący mówić deaf and dumb deaf-mute d&d deaf mute
głuchota ɡwuˈxɔta
n utrata zdolności słyszenia; deafness
głuchy ˈɡwuxɨ
adj niesłyszący, pozbawiony zmysłu słuchu deaf hard of hearing
głuchy jak pień ˈɡwuxɨ ˈjak ˈpʲjɛ̇̃ɲ
adj (przenośnie, przenośnia) całkowicie głuchy, głuchy kompletnie stone deaf
głupawka ɡwuˈpafka
n (potocznie, potoczny) (żartobliwie) niekontrolowany napad śmiechu; stan bezmyślnej wesołości – często zaraźliwej fit of laughter hilarity
głupek ˈɡwupɛk
n (potocznie, potoczny) (obraźliwie) osoba niepoważna addle-head fool nitwit
głupi ˈɡwupʲi
adj bez głębszego znaczenia, pozbawiony sensu stupid silly kłopotliwy, niezręczny awkward naiwny, łatwowierny, dający się wykorzystywać silly niemądry, ograniczony intelektualnie stupid foolish dumb
głupi jak but ˈɡwupʲi ˈjaɡ ˈbut
adj (przenośnie, przenośnia) (pogardliwie) bardzo, beznadziejnie głupi thick as a brick
głupi jaś ˈɡwupʲi ˈjäɕ
idiom zabawa, w której dwie lub więcej osób rzuca sobie piłkę, a ktoś próbuje ją złapać pig in the middle
głupiec ˈɡwupʲjɛʦ̑
n osoba dokonująca nierozsądnych wyborów, niemądra, naiwna i bezmyślna blockhead fool addle-head dunderhead half-wit softy
głupio
adv w niemądry sposób stupidly fatuously foolishly futilely inanely
głupota ɡwuˈpɔta
n niedostatek rozumu przejawiający się brakiem bystrości, nieumiejętnością rozpoznawania istoty rzeczy, związków przyczynowo-skutkowych, przewidywania i kojarzenia stupidity
głupstwo ˈɡwupstfɔ
n głupie, niedorzeczne powiedzenie nonsense lekkomyślny, głupi postępek foolish niezbyt ważna, błaha sprawa trifle
głuptak ˈɡwuptak
n (ornitologia, ornitologiczny) Morus bassanus, głuptak zwyczajny, duży ptak morski z rzędu pełnopłetwych; northern gannet
głuptak niebieskonogi
n (ornitologia, ornitologiczny) Sula nebouxii, gatunek ptaka z rodziny głuptaków; blue-footed booby
głusza ˈɡwuʃa
n miejsce położone z daleka od ludzi, odludne wilderness
głuszec ˈɡwuʃɛʦ̑
n (ornitologia, ornitologiczny) duży, eurazjatycki ptak leśny z ciemnym upierzeniem; capercaillie grouse
głuszek ˈɡwuʃɛk
n (ornitologia, ornitologiczny) (Emberiza cia) ptak z rodziny trznadlowatych; Rock Bunting
głód ɡwut
n (fizjologia, fizjologiczny) uczucie potrzeby zjedzenia pożywienia; hunger famine czas, obszar, na którym wielu ludzi lub zwierząt cierpi głód (1.1) famine hunger
głóg ɡwuk
n (botanika, botaniczny) Crataegus L., rodzaj krzew lub niskie drzewo z rodziny różowatych, o ciernistych pędach, białych lub czerwonych kwiatach i kulistych owocach; hawthorn (kulinaria) owoce głogu (1.2) o działaniu leczniczym używane do wyrobu win, soków pitnych i innych przetworów haw
główka ˈɡwufka
n (biologia, biologiczny) przednia część plemnika zawierająca materiał genetyczny i akrosom head część fajki, do której nabija się i spala tytoń bowl
główny ˈɡwuvnɨ
adj pierwszorzędny, podstawowy, zasadniczy, najważniejszy main
główny wyłącznik prądu ˈɡwuvnɨ vɨˈwɔ̃n͇ʧ̑ʲɲik ˈprɔ̃ndu
n (elektryczność) urządzenie przeznaczone do wyłączania w budynku spod napięcia całej instalacji elektrycznej na wszystkich biegunach main switch
głąb ɡwɔ̃mp
n zgrubiała część liścia w kapustach stump
głębia ˈɡwɛ̃mbʲja
n odległość od powierzchni do dna depth (przenośnie, przenośnia) wielość kontekstów, w których można rozpatrywać dane dzieło kultury depth przepaść, otchłań, czeluść, głębina abyss
głębina
n szczególnie głęboka cześć zbiornika wodnego the depths
głęboki ɡwɛ̃mˈbɔci
adj (przenośnie, przenośnia) taki, który nie ma banalnego, powierzchownego znaczenia; jest dociekliwy, zawierający istotę omawianego problemu profound charakteryzujący się dużym wymiarem w głąb czegoś, daleko od brzegu deep mający duży stopień zaawansowania, nasilenia, nasycenia deep
głęboko ɡwɛ̃mˈbɔkɔ
adv daleko w głębi deeply profoundly
głębokość ɡwɛ̃mˈbɔkɔɕʨ̑
n odległość od powierzchni lub poziomu czegoś w dół, do dna lub w głąb, do wnętrza depth
gżel ɡʒɛl
n (geologia, geologiczny) ostatni, najmłodszy wiek pensylwanu (późnego karbonu), trwający 303,9 – 299 milionów lat temu; Gzhelian
h-moll
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) gama lub tonacja molowa zaczynająca się od dźwięku h (w zapisie nutowym z dwoma krzyżykami) b minor
ha xa
interjection powtórzony kilkakrotnie oznacza śmiech ha wyraz o funkcji ekspresywnej, podkreślającej wyrażane uczucia ha
habilitacja
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) (urzędowy) procedura pozwalająca na uzyskanie stopnia naukowego wyższego niż stopień doktora; po jego zdobyciu można się ubiegać o tytuł profesora; habilitation
habit ˈxabʲit
n ubiór zakonny; habit
habit nie czyni mnicha ˈxabʲitʲ ɲɛ‿ˈʧ̑ɨ̃ɲi ˈmʲɲixa
proverb wygląd zewnętrzny nie świadczy o wartości człowieka clothes don't make a man
habitat xaˈbʲitat
n środowisko, w którym zamieszkują określone rośliny lub zwierzęta habitat
habituacja ˌxabʲituˈ<sup>w</sup>aʦ̑ʲja
n (fizjologia, fizjologiczny) stopniowe zanikanie reakcji na powtarzający się lub trwający bodziec; habituation
hacjenda
n duże gospodarstwo rolne w Hiszpanii lub skolonizowanych niegdyś przez nią krajach Ameryki Łacińskiej hacienda
hackathon
n (informatyka, informatyczny) wydarzenie (zwykle rodzaj konkursu), podczas którego programiści stają przed zadaniem rozwiązania określonego problemu, zwykle związanego z zaprojektowaniem i zaprogramowaniem aplikacji na dany temat; hackathon
hadron ˈxadrɔ̃n
n (fizyka, fizyczny) silnie oddziałująca cząstka złożona z kwarków; hadron
hadronowy
adj odnoszący się do hadronów hadronic
hafciarka
n (technologia, technika, techniczny) maszyna do haftowania embroidery machine kobieta zajmująca się hafciarstwem embroideress
hafn xafn̥
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Hf i liczbie atomowej 72 hafnium
haft xaft
n dekoracyjny wzór wyszyty na tkaninie; embroidery
haftka ˈxaftka
n rodzaj drucianej zapinki składającej się z haczyka (konika) i uszka; (zobacz) też haftka w Encyklopedii staropolskiej hook and eye hook and eye clasp
haftować xafˈtɔvaʨ̑
v (rękodzieło, rękodzielniczy) (włókiennictwo) wyszywać igłą wzór na materiale embroider
hagiografia
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) dział piśmiennictwa religijnego obejmujący przekazy, podania i legendy dotyczących życia świętego; hagiography
hagiograficzny
adj (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) typowy dla piśmiennictwa kościelnego o żywotach świętych hagiographic
hagiologia
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (literacko) hagiografia, zbiór przekazów opisującego żywot świętego hagiology
haiku xaˈ<sup>j</sup>iku
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) wywodzący się z Japonii gatunek poezji lirycznej o zwięzłej formie; haiku
hajp
n szum, gwar medialny wokół czegoś, aura sprawiająca, że staje się czymś pożądanym hype
hak xak
n (sport, sportowy) zagranie wykonane przez ruszenie ręką po łuku uppercut przyrząd ułatwiający ciągnięcie lin lub obręczy, zawieszenie czegoś itp. hook
haker ˈxakɛr
n (potocznie, potoczny) osoba zajmująca się łamaniem zabezpieczeń komputerowych lub włamaniami na inne komputery; cracker (środowiskowy) (informatyka, informatyczny) osoba o bardzo dużych, praktycznych umiejętnościach informatycznych (lub elektronicznych), która identyfikuje się ze społecznością hakerską; hacker
haktywizm
n (informatyka, informatyczny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) atakowanie systemów komputerowych lub sieci z pobudek politycznych hacktivism
hala ˈxala ˈxalɛ
n (architektura, architektoniczny) bardzo duże pomieszczenie o rozległej powierzchni; hall
hala odlotów
n duże pomieszczenie, w którym odbywa się odprawa pasażerów przed odlotem samolotu departure lounge
hala przylotów
n duże pomieszczenie, w którym odbywa się odprawa pasażerów po przylocie na lotnisko arrivals
halabarda ˌxalaˈbarda
n (historia, historyczny, historycznie) (wojskowość, wojskowy) średniowieczna broń piechoty przypominająca topór o długim drzewcu; halberd
halabardnik
n (historia, historyczny, historycznie) (wojskowość, wojskowy) pieszy żołnierz, względnie strażnik albo gwardzista, uzbrojony w halabardę halberdier
halal
adj (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) zgodny z nakazami szariatu (prawa islamskiego) halal
halibut xaˈlʲibut
n (ichtiologia, ichtiologiczny) Hippoglossus hippoglossus, drapieżna ryba morska z rodziny flądrowatych o szerokim otworze gębowym; halibut
halit
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał, chlorek sodu; halite
halka ˈxalka
n część bielizny damskiej zakładana pod suknię lub spódnicę; petticoat slip
halny
n (meteorologia, meteorologiczny) (geografia, geograficzny) wiatr typu fenowego, wiejący w Karpatach i Sudetach; halny
halsztuk ˈxalʃtuk
n trójkątna chusta wiązana na szyi przez mężczyzn w XVIII i XIX wieku, noszona jako ozdoba, część munduru lub jako szalik; stock tie
halucynacja ˌxaluʦ̑ɨ̃ˈnaʦ̑ʲja
n odbierane zmysłami wrażenie czegoś, co nie istnieje, z przekonaniem, że jest rzeczywiste; hallucination
halucynacyjny
adj związany z halucynacjami, dotyczący halucynacji; będący halucynacją hallucinatory
haluks
n (medycyna, medyczny) schorzenie polegające na tworzeniu się bolesnej narośli w miejscu, gdzie zaczyna się duży palec stopy, zwykle także z odchyleniem tego palca ku pozostałym; bunion
hamak ˈxãmak
n podłużny materiał zawieszany między dwoma drzewami lub słupami, służący za łóżko; hammock
hamburczyk
n mieszkaniec Hamburga; mężczyzna wywodzący się z Hamburga Hamburger
hamburger xãmˈburɡɛr
n (kulinaria) kanapka z kotletem z mielonej wołowiny podawana na ciepło; hamburger
hamiltonian ˌxãmʲilˈtɔ̃ɲãn
n (fizyka, fizyczny) funkcja opisująca układ fizyczny za pomocą pędów i położeń uogólnionych Hamiltonian (fizyka, fizyczny) operator energii w mechanice kwantowej Hamiltonian
hammam
n łaźnia w krajach arabskich i muzułmańskich; hammam
hamować xãˈmɔvaʨ̑
v (przenośnie, przenośnia) powstrzymywać kogoś od czegoś restrain zwalniać lub zatrzymywać pojazd za pomocą hamulca brake
hamulec xãˈmulɛʦ̑
n (technologia, technika, techniczny) urządzenie do zmniejszania prędkości pojazdu lub maszyny; brake
hamulec ręczny xãˈmulɛʦ̑ ˈrɛ̃n͇ʧ̑nɨ
n (motoryzacja) ręcznie aktywowany hamulec postojowy w samochodzie; hand brake parking brake
hamza
n arabska pomocnicza litera nie zaliczana do alfabetu, reprezentująca zwarcie głośniowe; hamza
hanacki
adj odnoszący się do morawskiego regionu etnicznego Hany Hanakian
handel ˈxãndɛl
n proces gospodarczy polegający na sprzedaży i kupnie; wymiana dóbr materialnych; trade commerce
handel ludźmi
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) przestępczy proceder będący formą niewolnictwa polegający na działaniach nakierunkowanych na wyzysk ludzi, niezależnie od płci i wieku, naruszający ich prawo do decydowania o sobie; human trafficking
handelek
n (zdrobniale) od: handel petty trade
handlarz ˈxãndlaʃ
n osoba zajmująca się drobnym handlem trader
handlowiec
n (handel, handlowy) człowiek zajmujący się handlem trader
handlowy xãnˈdlɔvɨ
adj związany z handlem, odnoszący się do handlu trade
handryczyć się xãnˈdrɨʧ̑ɨʨ̑‿ɕɛ
v (potocznie, potoczny) wykłócać się, sprzeczać się squabble
hangar ˈxãŋɡar
n pomieszczenie, garaż służący do przechowywania samolotów, szybowców (rzadziej także do trzymania statków wodnych lub ładunków portowych); hangar air shed
hangul
n (językoznawstwo, językoznawczy) alfabet koreański; hangeul
haniebnie
adv zasługując na hańbę disgracefully dishonorably dishonourably heinously ignominiously infamously
haniebny xãˈɲɛbnɨ
adj taki, który okrywa hańbą dishonorable
hantel
n (sport, sportowy) ciężarek gimnastyczny do trzymania w jednej ręce; dumbbell
hapax legomenon
n (językoznawstwo, językoznawczy) słowo lub wyrażenie użyte tylko jednokrotnie w pewnym utworze lub danym zbiorze wypowiedzi (korpusie), czasem stworzone dla doraźnej potrzeby; hapax legomenon
haploid
n (biologia, biologiczny) organizm, którego każda lub prawie każda komórka zawiera gametyczną liczbę chromosomów; haploid (mikrobiologia, mikrobiologiczny) komórka zawierająca tylko jeden garnitur chromosomowy; haploid
haploidalny
adj (biologia, biologiczny) mający tylko jeden garnitur chromosomowy haploid
haplologia ˌxaplɔˈlɔɟja
n (językoznawstwo, językoznawczy) zjawisko fonetyczne polegające na skróceniu wyrazu przez usunięcie jednej z sylab bezpośrednio po sobie następujących, jednakowych lub o jednakowym spółgłoskowym nagłosie; haplology
haplotyp
n (biologia, biologiczny) w genetyce: zestaw polimorfizmów pojedynczych nukleotydów, położonych na jednej chromatydzie, który dziedziczy się jako zestaw sprzężonych ze sobą alleli; haplotype
haptyczny xapˈtɨʧ̑nɨ
adj (technologia, technika, techniczny) dotykowy – cecha urządzeń komunikujących się, wchodzących w interakcję poprzez dotyk, wibrację, szorstkość itp. haptic
harcerstwo xarˈʦ̑ɛrstfɔ
n polski młodzieżowy ruch społeczny i wychowawczy; scouting
harcerz ˈxarʦ̑ɛʃ
n (harcerski) członek harcerstwa, polskiej organizacji skautowej scout
hardkodowanie ˌxartkɔdɔˈvãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: hardkodować hardcoding
hardkodować ˌxartkɔˈdɔvaʨ̑
v (informatyka, informatyczny) (slangowo) wpisać dane wejściowe lub konfiguracyjne bezpośrednio do kodu źródłowego hardcode
hardun
n (herpetologia, herpetologiczny) Laudakia stellio, gatunek jaszczurki z rodziny agamowatych; hardim hardun star lizard stellion
hardware
n (informatyka, informatyczny) (środowiskowy) sprzęt komputerowy, materialna część komputera hardware
hardy ˈxardɨ
adj dumny, butny, nieposłuszny arrogant haughty impertinent proud
harem ˈxarɛ̃m
n (kulturoznawstwo, wiedza o kulturze, kulturoznawczy) część domu muzułmańskiego, do którego nie mają wstępu obcy mężczyźni; harem (kulturoznawstwo, wiedza o kulturze, kulturoznawczy) wszystkie żony i nałożnice muzułmanina, zamieszkałe w haremie (1.1) harem
harfa ˈxarfa
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) instrument strunowy w kształcie trójkąta; harp
harfista xarˈfʲista
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) muzyk, który gra na harfie harpist
harissa
n (kulinaria) ostra pasta używana w kuchni tunezyjskiej, wytwarzana z papryki chili i czosnku, często z innymi przyprawami i z dodatkiem oliwy, czasem także pomidorów; harissa
harmider
n hałas w połączeniu z zamieszaniem din hubbub hurly-burly racket row uproar
harmonia xarˈmɔ̃ɲja
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) instrument; concertina (potocznie, potoczny) (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) akordeon accordion ład harmony (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) element dzieła muzycznego; harmony
harmonijka ustna ˌxarmɔ̃ˈɲijka ˈustna
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) niewielki, ustny instrument, w którym dźwięk wyzwalany jest przez wciągane i wydmuchiwane przez muzyka powietrze poruszające podczas ruchu metalowe blaszki umieszczone wewnątrz; harmonica
harmonijny
adj płynny, rytmiczny, melodyjny harmonious tworzący zgodną, estetyczną całość, pełen harmonii concordant
harmonika xarˈmɔ̃ɲika
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) instrument muzyczny z grupy idiofonów pocieranych; harmony glass harmonica
harmonizacja ˌxarmɔ̃ɲiˈzaʦ̑ʲja
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) wielogłosowe opracowanie utworu muzycznego harmonisation harmonization
harmonizować
v łączyć w zgodną całość harmonize pozostawać w harmonii be in harmony
harmonogram ˌxarmɔ̃ˈnɔɡrãm
n opis kolejności i czasu trwania kolejnych etapów jakiegoś przedsięwzięcia; schedule
harować xaˈrɔvaʨ̑
v ciężko pracować plod
harpun ˈxarpũn
n miotana broń myśliwska w postaci grotu z zadziorami, osadzonego na drzewcu (drewnianym lub metalowym); umocowana na linie; harpoon
haruspik
n (historia, historyczny, historycznie) starożytny etruski wróżbita; haruspex
harówka xaˈrufka
n bardzo ciężka praca drudgery
has xas
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Hs i liczbie atomowej 108; hassium
hasać ˈxasaʨ̑
v biegać, skakać wesoło i beztrosko gambol romp
hashtag
n (informatyka, informatyczny) element strony internetowej funkcjonujący jako znacznik, słowo lub wyrażanie poprzedzone znakiem #; hashtag
hasowy
adj dotyczący hasu hasia
haszysz ˈxaʃɨʃ
n narkotyk uzyskiwany z żywicy konopi indyjskich; hashish hash
hasło ˈxaswɔ
n tajny wyraz lub ciąg znaków password znak, sygnał do działania password wyraz lub wyrażenie stanowiące odrębną część w słowniku lub katalogu entry
hau xaw
interjection (wyraz dźwiękonaśladowczy, onomatopeja) onomatopeja naśladująca szczekanie psa woof arf ruff yap yip
haubica xawˈbʲiʦ̑a
n (wojskowość, wojskowy) działo o krótkiej lufie i małej prędkości początkowej pocisku, przeznaczone głównie do strzelania stromotorowego; howitzer
haueryt
n (mineralogia, mineralogiczny) bardzo rzadki minerał z gromady siarczków, siarczek manganu; hauerite
haute couture
n sztuka projektowania ekskluzywnych kreacji przez wybitne domy mody haute couture high fashion
hawajski xaˈvajsʲci
adj związany z Hawajami, dotyczący Hawajów Hawaiian
hawajski xaˈvajsʲci
n (językoznawstwo, językoznawczy) język urzędowy na Hawajach Hawaiian
hazard ˈxazart
n (przenośnie, przenośnia) ryzyko gamble risk gry pieniężne, w których o wygranej decyduje los; gambling
hazardzista ˌxazarʲˈʥ̑ista
n człowiek uprawiający hazard; gracz hazardowy punter gambler plunger
hałas ˈxawas
n głośne, uciążliwe dźwięki; noise
hałaśliwie
adv wywołując hałas noisily boisterously clamorously resoundingly uproariously vociferously
hałaśliwy ˌxawaɕˈlʲivɨ
adj powodujący hałas noisy boisterous
hańba ˈxãɲba
n (książkowy) coś, co przynosi wstyd, stanowi ujmę dla honoru shame disgrace
hańbić ˈxãɲbʲiʨ̑
v okrywać hańbą, przynosić hańbę dishonor dishonour disgrace
head arrangement
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) omówienie struktury i wykonania utworu jazzowego przez aranżera head arrangement
head-banging
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) ekspresja podekscytowania muzyką poprzez rytmiczne uderzanie we własną głowę pięściami lub potrząsanie głową head-banging
heavy metal
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) gatunek metalu (muzyki); heavy metal
heban ˈxɛbãn
n cenne drewno różnych gatunków drzew (głównie hebanowców) rosnących w strefie międzyzwrotnikowej i podzwrotnikowej; ebony
hebanowy
adj wykonany z hebanu, dotyczący hebanu ebony
hebrajski xɛˈbrajsʲci
adj związany z Hebrajczykami Hebrew
hebrajski xɛˈbrajsʲci
n (językoznawstwo, językoznawczy) język z grupy kananejskiej języków semickich; Hebrew
hedonista
n zwolennik hedonizmu hedonist
hedonistyczny
adj właściwy hedonizmowi lub/i hedonistom hedonistic
hedonizm
n (filozofia, filozoficzny) doktryna etyczna głosząca, iż rozkosz (i unikanie przykrości/cierpienia) jest najwyższym lub jedynym dobrem i celem życia hedonism
hegemon xɛˈɡɛ̃mɔ̃n
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) przywódca, człowiek mający władzę i przewagę nad innymi hegemon
hegemonia ˌxɛɡɛ̃ˈmɔ̃ɲja
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) panowanie, przewodnictwo jakiejś osoby lub grupy osób (np. klasy społecznej, partii politycznej czy państwa) nad kimś lub czymś hegemony
hej xɛj
interjection powitanie hi zwrócenie czyjejś uwagi hey
hejter ˈxɛjtɛr
n (slangowo) w Internecie: osoba, która krytykuje coś lub kogoś w bezwzględny sposób, najczęściej anonimowo lub pod pseudonimem hater
hekatomba
n (starożytność) ofiara ze stu byków składana przez Greków pierwotnie Zeusowi, później i innym bogom; hecatomb
heksagon
n (geometria) wielokąt o sześciu bokach i sześciu kątach wewnętrznych hexagon
heksan ˈxɛksãn
n (chemia, chemiczny) związek organiczny, alkan, bezbarwna toksyczna ciecz; hexane
hektar ˈxɛktar
n (fizyka, fizyczny) (matematyka, matematyczny) jednostka powierzchni równa stu arom (10 000 metrów kwadratowych); hectare
hektolitr
n (metrologia, metrologiczny) jednostka objętości równa 100 litrom hectolitre
hektometr
n (metrologia, metrologiczny) jednostka długości równa stu metrom; hectometer hectometre
hel xɛl
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu He i liczbie atomowej 2; helium
helikon xɛˈlʲikɔ̃n
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) instrument dęty blaszany; helicon
helio- ˈxɛlʲjɔ
pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy ze Słońcem, energią słoneczną lub światłem słonecznym helio-
heliocentryczny
adj (astronomia, astronomiczny) związany z heliocentryzmem, dotyczący heliocentryzmu, przyjmujący Słońce za punkt odniesienia heliocentric
heliofizyka ˌxɛlʲjɔˈfʲizɨka
n (astronomia, astronomiczny) dział astrofizyki badający Słońce i heliosferę; heliophysics
heliopauza ˌxɛlʲjɔˈpawza
n (astronomia, astronomiczny) górna granica heliosfery heliopause
heliosfera ˌxɛlʲjɔˈsfɛra
n (astronomia, astronomiczny) przestrzeń wokół Słońca ograniczona zasięgiem występowania wiatru słonecznego (zwykle w liczbie pojedynczej) heliosphere
hellenista
n znawca starożytnej Grecji – języka, historii, kultury; specjalista w dziedzinie hellenistyki Hellenist
hellenistyczny ˌxɛlːɛ̃ɲiˈstɨʧ̑nɨ
adj dotyczący hellenizmu Hellenistic
helleński
adj związany z Helladą i Hellenami, dotyczący Hellady i Hellenów Hellenic
helmintologia ˌxɛlmʲĩntɔˈlɔɟja
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) dział zoologii zajmujący się robakami pasożytniczymi; helminthology
helmintologiczny
adj związany z helmintologią, dotyczący helmintologii helminthologic
helota
n (historia, historyczny, historycznie) (starożytność) członek warstwy helotów czyli ludności niewolnej w społeczeństwie Sparty, stanowiącej własność państwa; przypisany do ziemi pracował na utrzymanie spartiaty helot
helsiński xɛlˈsʲĩj̃sʲci
adj odnoszący się do miasta Helsinki Helsinkian
hematolog ˌxɛ̃maˈtɔlɔk
n (medycyna, medyczny) lekarz specjalista zajmujący się rozpoznawaniem, profilaktyką i leczeniem chorób krwi i układu krwiotórczego haematologist
hematologiczny
adj (medycyna, medyczny) związany z hematologią, dotyczący hematologii hematologic
hematyt
n (mineralogia, mineralogiczny) pospolity minerał, tlenek żelaza (III); hematite
hemiplegia ˌxɛ̃mʲiˈplɛɟja
n (medycyna, medyczny) porażenie połowicze, porażenie mięśni jednej połowy ciała hemiplegia
hemo- ˈxɛ̃mɔ
pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z krwią haemo- hemo-
hemofilia
n (medycyna, medyczny) wrodzona choroba krwi polegająca na obniżeniu jej krzepliwości; hemophilia haemophilia
hemofiliczny
adj związany z hemofilią, dotyczący hemofilii haemophilic
hemofobia
n (psychologia, psychologiczny) chorobliwy lęk przed krwią blood phobia haemophobia hemophobia haematophobia
hemoglobinuria
n (medycyna, medyczny) schorzenie, w którym wolna hemoglobina przedostaje się do moczu; haemoglobinuria hemoglobinuria
hemoliza ˌxɛ̃mɔˈlʲiza
n (biologia, biologiczny) przechodzenie hemoglobiny do osocza krwi wywołane zniszczeniem erytrocytów; haemolysis hemolysis
hemostatyczny
adj (medycyna, medyczny) zatrzymujący krwawienie hemostatic związany z hemostazą, dotyczący hemostazy hemostatic
henna ˈxɛ̃nːa
n (botanika, botaniczny) (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) czerwonopomarańczowy barwnik otrzymywany z liści lawsonii bezwonnej, używany do farbowania skóry i włosów; henna
henr xɛ̃nr
n jednostka indukcyjności oraz permeancji w układzie SI, oznaczana H; henry
hentai ˈxɛ̃ntaj
n (sztuka) japońska animacja, komiks lub gra komputerowa zawierająca treści pornograficzne; hentai
heparyna ˌxɛpaˈrɨ̃na
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) lek przeciwzakrzepowy, aktywator antytrombiny; heparin
hepatocyt ˌxɛpaˈtɔʦ̑ɨt
n (medycyna, medyczny) (anatomia, anatomiczny) komórka wątrobowa; hepatocyte
hepatolog ˌxɛpaˈtɔlɔk
n (medycyna, medyczny) lekarz specjalista zajmujący się profilaktyką, rozpoznawaniem i leczeniem chorób wątroby, pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych hepatologist
hepatologia
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) (biologia, biologiczny) (medycyna, medyczny) nauka o wątrobie hepatology
hepatologiczny
adj (medycyna, medyczny) związany z hepatologią, dotyczący hepatologii hepatologic hepatological
hepatotoksyczność
n cecha substancji chemicznej polegająca na zdolności zaburzania funkcji lub uszkadzania komórek wątroby albo całej wątroby hepatotoxicity
heptagon xɛpˈtaɡɔ̃n
n (geometria) figura geometryczna o siedmiu kątach i siedmiu bokach heptagon
heptagram
n (geometria) figura w kształcie regularnej siedmioramiennej gwiazdy heptagram
heptametr
n (literacko) wiersz o siedmiu stopach metrycznych heptameter
heptan ˈxɛptãn
n (chemia, chemiczny) związek organiczny, alkan, bezbarwna, toksyczna ciecz; heptane
heptatonika
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) skala złożona z siedmiu kolejnych dźwięków w obrębie oktawy heptatonic scale
heptoda
n (elektryczność) lampa elektronowa z siedmioma elektrodami, tj. katodą, anodą i pięcioma siatkami heptode
heraldyczny ˌxɛralˈdɨʧ̑nɨ
adj dotyczący heraldyki heraldic
heraldyka
n nauka o herbach i rodach szlacheckich; heraldry
herb xɛrp
n (heraldyka, heraldyczny) dziedziczny znak szlachecki; coat of arms (heraldyka, heraldyczny) godło miejskie, państwowe, regionalne, firmowe coat of arms emblem
herbaciarnia ˌxɛrbaˈʨ̑arʲɲa
n (gastronomia) lokal gastronomiczny specjalizujący się w podawaniu herbaty teahouse
herbarium
n (botanika, botaniczny) zielnik z ułożonymi i opisanymi roślinami; herbarium herbar
herbata xɛrˈbata
n napój, napar z herbaty (1.2); tea susz z pąków lub liści służący do przygotowania herbaty (1.3) tea wiecznie zielona roślina z rodzaju Camellia, zwłaszcza Camellia sinensis, uprawiana dla herbaty (1.2); tea napój, napar z innych ziół i owoców tisane popołudniowe spotkanie towarzyskie przy stole, często przy herbacie (1.3) herbal tea tea party
herbata chińska xɛrˈbata ˈçĩj̃ska
n (botanika, botaniczny) (Camellia sinensis) roślina z rodziny herbatowatych, której liście i pączki są wykorzystywane do przygotowywania herbaty tea tea plant
herbatnik xɛrˈbatʲɲik
n (kulinaria) suche, dość twarde ciastko pszenne w kształcie ząbkowanego prostokąta, podawane zwykle do herbaty lub kawy; biscuit
herbicyd xɛrˈbʲiʦ̑ɨt
n (rolnictwo, rolniczy) pestycyd do zwalczania chwastów; herbicide
herbologia
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) (biologia, biologiczny) nauka przyrodnicza o chwastach i zwalczanie chwastów herbology
herc xɛrʦ̑
n (fizyka, fizyczny) jednostka miary częstotliwości; (symbolicznie) Hz; hertz
hercegowiński
adj związany z Hercegowiną, dotyczący Hercegowiny Herzegovinian
hercyński
adj (geologia, geologiczny) związany z orogenezą hercyńską hercynian variscan
heretycki ˌxɛrɛˈtɨʦ̑ʲci
adj (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) dotyczący heretyka, herezji heretical heretic
heretyk
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (teologia, teologiczny) zwolennik herezji heretic
herezja xɛˈrɛzʲja
n (przenośnie, przenośnia) kontrowersyjny pogląd, odstępstwo od powszechnie przyjętych poglądów heresy (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) pogląd religijny sprzeczny z dogmatami religii panującej; heresy
herezjarcha
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) założyciel lub przywódca ruchu religijnego uznanego za heretycki przez denominację, z której ruch ten się wydzielił; heresiarch
hermafrodytyzm ˌxɛrmafrɔˈdɨtɨsm̥
n (anatomia, anatomiczny) posiadanie cielesnych cech obu płci hermaphroditism
hermeneutyczny ˌxɛrmɛ̃nɛwˈtɨʧ̑nɨ
adj związany z hermeneutyką, dotyczący hermeneutyki hermeneutical
hermeneutyka
n (językoznawstwo, językoznawczy) (teologia, teologiczny) sztuka objaśniania tekstów literackich; hermeneutics
hermitowski ˌxɛrmʲiˈtɔfsʲci
adj (matematyka, matematyczny) równy swemu sprzężeniu zespolonemu hermitian
heroicznie ˌxɛrɔˈ<sup>j</sup>iʧ̑ʲɲɛ
adv w sposób heroiczny, bohaterski heroically
heroiczny
adj (książkowy) pełen odwagi i poświęcenia heroic heroical
heroina ˌxɛrɔˈ<sup>j</sup>ĩna
n (biochemia, biochemiczny) (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) organiczny związek chemiczny, pochodna morfiny, biały krystaliczny proszek; heroin
heroizm
n postawa pełna odwagi, śmiałości, hartu ducha, działania dla dobra innych itd.; także ukazanie takiej postawy czynami. heroism
heros
n (przenośnie, przenośnia) ktoś bohaterski hero
herpetologia ˌxɛrpɛtɔˈlɔɟja
n (zoologia, zoologiczny) dział zoologii, nauka o płazach i gadach; herpetology
herpetologiczny ˌxɛrpɛtɔlɔˈɟiʧ̑nɨ
adj (biologia, biologiczny) związany z herpetologią, dotyczący herpetologii herpetological
herstoria
n (neologizm) treści historyczne, w których nacisk jest położony na rolę kobiet lub które są opowiadane z kobiecej perspektywy herstory
herszt xɛrʃt
n (potocznie, potoczny) przywódca bandy, szajki złoczyńców boss
heses ˈxɛsɛs
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dźwięk h obniżony o cały ton; B double flat
heta
n litera alfabetu greckiego oznaczająca spółgłoskę [h], Ͱ ͱ; heta
heterogeniczność
n cecha tego, co heterogeniczne; cecha tych, którzy są heterogeniczni heterogeneity
heterogeniczny
adj (chemia, chemiczny) złożony z widocznie (gołym okiem albo pod mikroskopem) różnych składowych heterogeneous (książkowy) złożony ze składowych o różnej naturze albo charakterze heterogeneous (chemia, chemiczny), (fizyka, fizyczny) taki układ lub proces, w którym występuje więcej niż jedna faza (ciekła, gazowa, stała) na raz heterogeneous
heteroseksualista ˌxɛtɛrɔsɛksu<sup>w</sup>aˈlʲista
n osoba o orientacji heteroseksualnej heterosexual
heteroseksualizm ˌxɛtɛrɔsɛksuˈ<sup>w</sup>alʲism̥
n odczuwanie popędu płciowego do osób płci przeciwnej heterosexuality
heteroseksualny ˌxɛtɛrɔsɛksuˈ<sup>w</sup>alnɨ
adj odczuwający pociąg seksualny wyłącznie do osób płci przeciwnej heterosexual straight
heterotrof
n (biologia, biologiczny) organizm cudzożywny heterotroph
hetman ˈxɛtmãn
n (wojskowość, wojskowy) (historia, historyczny, historycznie) najwyższy dowódca wojsk Polski i Litwy; hetman (szachy, pojęcie szachowe) figura mogąca poruszać się w każdym kierunku; queen
hetycki
adj (starożytność) dotyczący Hetytów, ludu, który około XVII wieku p.n.e. stworzył potężne państwo z centrum w Hattusa w Anatolii Hittite
hetycki
n (językoznawstwo, językoznawczy) wymarły język z podrodziny anatolijskiej języków indoeuropejskich; Hittite
heureka
interjection „znalazłem!”, okrzyk radości po dokonaniu jakiegoś odkrycia lub znalezieniu rozwiązania problemu heureka
heurystyczny
adj związany z heurystyką; oparty na heurystyce heuristic
heurystyka xɛwˈrɨstɨka
n (logika, logiczny) umiejętność wykrywania nowych faktów oraz znajdywania związków między faktami, zwłaszcza z wykorzystaniem hipotez; heuristic
hełm xɛwm
n (architektura, architektoniczny) obłe lub stożkowe zakończenie wieży; cupola dome zwykle usztywnione nakrycie głowy chroniące ją przed urazami; helmet
hełmiatka xɛwˈmʲjatka
n (ornitologia, ornitologiczny) Netta rufina, średni ptak wodny z upierzeniem głowy tworzącym puszysty hełm; red-crested pochard
hi-end
adj (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) o aparaturze elektroakustycznej: taki, który zapewnia najwyższą wierność odtwarzania w warunkach domowych, zwłaszcza muzyki hi-end
hiacynt ˈçjaʦ̑ɨ̃nt
n (botanika, botaniczny) wieloletnia roślina cebulowa z rodzaju Hyacinthus L. o ozdobnych kwiatach; hyacinth (potocznie, potoczny) kwiat hiacynta (1.1) hyacinth jacinth
hidalgo
n szlachcic hiszpański hidalgo
hidźra ˈçiʥ̑ra
n osoba trzeciej płci na subkontynencie indyjskim; hijra
hidżab ˈçiʤ̑ap
n rodzaj szala lub chusty noszonej głównie przez muzułmanki, zakrywającej głowę, uszy, włosy i szyję, ale pozostawiającej twarz odsłoniętą; hijab (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) tradycyjna zasada muzułmańskiego kobiecego i męskiego sposobu ubierania, ale także zachowywania się, zgodna z nakazem religijnej przyzwoitości, cnotliwości bądź skromności hijab
hiena ˈçjɛ̃na
n (zoologia, zoologiczny) drapieżny ssak przypominający masywnego kota i żywiący się padliną; hyena
hiena cmentarna ˈçjɛ̃na ʦ̑mɛ̃nˈtarna
n człowiek okradający groby; graverobber
hienołak çjɛ̃ˈnɔwak
n (fantasy) człowiek, którego jedną z form jest hiena werehyena (mitologia, mitologiczny) (folklor) człowiek potrafiący zmienić się w hienę lub hiena ukrywająca się pod postacią człowieka werehyena
hierarchia çjɛˈrarçja
n układ elementów jakiejś struktury uporządkowany od najwyższych do najniższych według określonego kryterium; hierarchy
hierarchiczny
adj taki, który jest uporządkowany zgodnie z przyjętą hierarchią hierarchical hierarchic
hierarchizacja
n uporządkowanie elementów czegoś według pewnej hierarchii hierarchization
hieroglif çjɛˈrɔɡlʲif
n starożytne egipskie pismo obrazkowe; hieroglyph
higiena çiˈɟɛ̃na
n dbanie o czystość ciała hygiene
higienicznie ˌçiɟɛ̇̃ˈɲiʧ̑ʲɲɛ
adv w sposób higieniczny, zgodny z higieną hygienically
higieniczny
adj zapewniający przestrzeganie czystości i utrzymywanie zdrowia hygienic sanitarian sanitary
higroskopijność ˌçiɡrɔskɔˈpʲijnɔɕʨ̑
n podatność niektórych substancji na wchłanianie wilgoci; hygroscopy
higroskopijny
adj (chemia, chemiczny) (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) szybko i łatwo wchłaniający (absorbujący) wodę z otoczenia, najczęściej w postaci pary wodnej hygroscopic
hinajana ˌçĩnaˈjãna
n nazwa bardziej tradycyjnych szkół wczesnego buddyzmu, nadana przez ich oponentów; hinayana nieprawidłowa[potrzebne źródło], lecz często używana nazwa buddyjskiej szkoły theravada hinayana
hindi ˈçĩndʲi
n (językoznawstwo, językoznawczy) język urzędowy Indii Hindi
hinduista ˌçĩnduˈ<sup>j</sup>ista
n wyznawca hinduizmu Hindu
hinduistyczny ˌçĩndu<sup>j</sup>iˈstɨʧ̑nɨ
adj związany z hinduizmem, dotyczący hinduizmu Hindu Hinduistic
hinduizm çĩnˈdu<sup>j</sup>ism̥
n (teologia, teologiczny) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) grupa wierzeń religijnych wyznawanych głównie na Półwyspie Indyjskim; hinduism Hinduism
hiobowa wieść çjɔˈbɔva ˈvʲjɛ̇ɕʨ̑
n zła, tragiczna, okropna, przerażająca wiadomość czy informacja Job's news
hip-hop ˈçip‿xɔp
n (kulturoznawstwo, wiedza o kulturze, kulturoznawczy) subkultura muzyczna, taneczna i wizualna wywodząca się z afroamerykańskich i portorykańskich społeczności Nowego Jorku hip-hop (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) styl muzyki rozrywkowej przypisany kulturze hip-hopu (1.1), który cechuje rytmiczne wypowiadanie czy recytowanie rymujących się słów do wyraźnego akompaniamentu hip-hop hip-hop music rap music
hiperbola ˌçipɛrˈbɔla
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) zabieg stylistyczny polegający na wyolbrzymieniu, przejaskrawieniu cech przedmiotów, osób, zjawisk; hyperbole (matematyka, matematyczny) zbiór punktów, których bezwzględna wartość różnicy odległości od dwóch ustalonych punktów jest stała; hyperbola
hipercholesterolemia
n (medycyna, medyczny) podwyższone stężenie cholesterolu we krwi; hypercholesterolemia
hiperestezja ˌçipɛrɛˈstɛzʲja
n (medycyna, medyczny) (psychologia, psychologiczny) nadczułość, przewrażliwienie; nadmierna chorobliwa wrażliwość hyperaesthesia hyperesthesia
hipergamia
n dobieranie przez kobietę partnera życiowego o pozycji społecznej wyższej lub co najmniej podobnej do swojej; dobieranie partnerów tej samej lub wyższej rangi przez samice ssaków hypergamy
hipergrafia
n (psychologia, psychologiczny) zaburzenie polegające na kompulsywnej potrzebie pisania hypergraphia
hiperlipidemia
n (medycyna, medyczny) zaburzenie metaboliczne polegające na podwyższonych poziomach frakcji cholesterolu lub trójglicerydów w surowicy krwi spowodowane stylem życia (nieprawidłowe odżywianie, nadwaga, siedzący tryb życia) lub predyspozycjami genetycznymi; hyperlipidemia
hiperonim ˌçipɛrˈɔ̃ɲĩm
n (językoznawstwo, językoznawczy) wyraz o znaczeniu szerszym od danego i nadrzędnym wobec niego, np. „roślina” w stosunku do słowa „drzewo”; hypernym hyperonym
hiperprodukcja
n (ekonomia, ekonomiczny) produkcja, która przewyższa zapotrzebowanie overproduction overrun
hiperpłaszczyzna ˌçipɛrpwaˈʃʧ̑ɨzna
n (matematyka, matematyczny) (geometria) n-1-wymiarowa hiperpowierzchnia w przestrzeni euklidesowej (rodzaj nijaki)-wymiarowej; odpowiednik płaszczyzny w takiej przestrzeni; hyperplane
hiperrzeczywistość
n (filozofia, filozoficzny) postmodernistyczna rzeczywistość zapośredniczona przez symulacje, rezultat mieszania się rzeczywistości społecznej z medialną do zatarcia granic rozróżnialności; hyperreality
hiperseksualność
n (medycyna, medyczny) (seksuologia, seksuologiczny) zaburzenie charakteryzujące się ciągłą, wyniszczającą i uporczywą potrzebą uprawiania stosunków płciowych; hypersexuality
hipersomnia
n (medycyna, medyczny) nadmierna senność, występowanie senności mimo przespania nocy, przedłużanie się snu lub występowanie senności w czasie przeznaczonym na aktywność; hypersomnia
hipertekst çipɛrˈtɛkst
n (informatyka, informatyczny) organizacja tekstu komputerowego polegająca na zastosowaniu hiperłączy przenoszących użytkownika do innych informacji; hypertext
hipertermia ˌçipɛrˈtɛrmʲja
n (fizjologia, fizjologiczny) (medycyna, medyczny) stan nadmiernego wzrostu temperatury organizmu stałocieplnego; hyperthermia
hipertrofia
n (biologia, biologiczny) powiększenie jakiegoś narządu w toku ewolucji lub w rozwoju osobniczym hypertrophy
hipertroficzny
adj dotyczący hipertrofii; nadmiernie rozwinięty, przerosły, rozrośnięty hypertrophic
hiperwitaminoza
n (medycyna, medyczny) zespół objawów chorobowych wywołany nadmiarem niektórych witamin w organizmie; hypervitaminosis
hipis ˈçipʲis
n przedstawiciel ruchu młodzieżowego o poglądach pacyfistycznych, powstałego w latach sześćdziesiątych XX w. hippie
hipnoza
n wywołany przez sugestię hipnotyzera lub autosugestię stan przypominający sen hypnosis
hipoalergiczny ˌçipɔalɛrʲˈɟiʧ̑nɨ
adj (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) o kosmetykach: przeznaczony dla alergików, niewywołujący alergii hypoallergenic
hipochondria
n (medycyna, medyczny) chorobliwy strach o własne zdrowie i życie; ciągłe doszukiwanie się u siebie objawów chorób, wyolbrzymianie dolegliwości hypochondria
hipochondryczny ˌçipɔxɔ̃nˈdrɨʧ̑nɨ
adj związany z hipochondrią lub hipochondrykami hypochondriac hypochondriacal
hipochondryk ˌçipɔˈxɔ̃ndrɨk
n człowiek mający hipochondrię; wmawiający sobie, że jest na coś chory hypochondriac
hipodrom
n (architektura, architektoniczny) (sport, sportowy) starożytny konny tor wyścigowy o kształcie wydłużonego, zaokrąglonego prostokąta hippodrome
hipoglikemia
n (medycyna, medyczny) obniżenie się zawartości glukozy we krwi do poziomu poniżej normy fizjologicznej hypoglycemia hypoglycaemia
hipokorystyk
n (językoznawstwo, językoznawczy) wyraz pieszczotliwy; hypocorism
hipokryta ˌçipɔˈkrɨta
n osoba dwulicowa, obłudna, nieszczera, fałszywa hypocrite
hipokryzja ˌçipɔˈkrɨzʲja
n (psychologia, psychologiczny) postawa osoby, która postępuje sprzecznie z deklarowanymi przez siebie zasadami moralnymi w celu osiągania korzyści lub przedstawienia siebie w lepszym świetle; hypocrisy
hipologia ˌçipɔˈlɔɟja
n (zoologia, zoologiczny) nauka o koniu domowym; hippology
hipomagnezemia ˌçipɔ̃maɡnɛˈzɛ̃mʲja
n (medycyna, medyczny) obniżone stężenie magnezu we krwi; hypomagnesemia
hipomania ˌçipɔ̃ˈmãɲja
n (psychologia, psychologiczny) zaburzenie charakteryzujące się wzmożoną aktywnością hypomania
hiponim çiˈpɔ̃ɲĩm
n wyraz o znaczeniu węższym od danego i podrzędnym wobec niego, np. „drzewo” w stosunku do słowa „roślina” hyponym
hipopotam ˌçipɔˈpɔtãm
n (zoologia, zoologiczny) ssak z rzędu parzystokopytnych prowadzący ziemnowodny tryb życia; hippopotamus hippo
hiporefleksja
n (medycyna, medyczny) częściowy zanik lub osłabienie odruchu (odruchów) hyporeflexia
hipoteka ˌçipɔˈtɛka
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) rodzaj zabezpieczenia długu poprzez umożliwienie wierzycielowi odzyskanie go z nieruchomości, której to zabezpieczenie dotyczy; mortgage
hipotermia ˌçipɔˈtɛrmʲja
n (medycyna, medyczny) stan chorobowy utraty ciepłoty ciała i zaniku funkcji życiowych; hypothermia
hipotetyczny
adj oparty na prawdopodobieństwie, wymagający sprawdzenia hypothetical hypothetic
hipoteza ˌçipɔˈtɛza
n niepotwierdzony konstrukt myślowy wyjaśniający dane zagadnienie; hypothesis
hipsometryczny
adj związany z hipsometrią, dotyczący hipsometrii hypsometric
hipster
n przedstawiciel subkultury miejskiej w Stanach Zjednoczonych, związanej z fascynacją kulturą murzyńską, egzotycznymi religiami i jazzem hipster
hipsterski
adj związany z hipsterem lub hipsterką, odnoszący się do hipstera lub hipsterki hipsterish hipstery
hirsutyzm çirˈsutɨsm̥
n (medycyna, medyczny) występowanie nadmiernego owłosienia typu męskiego u kobiet; hirsutism
his çis
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dźwięk h podwyższony o półton; B-sharp
hisis ˈçisʲis
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dźwięk h podwyższony o cały ton; B double sharp
histerektomia
n (medycyna, medyczny) (weterynaria, weterynaryjny) zabieg chirurgicznego usunięcia macicy; hysterectomy
histereza ˌçistɛˈrɛza
n zjawisko zależności aktualnego stanu układu od stanów w poprzedzających chwilach; hysteresis
histeria çiˈstɛrʲja
n (psychologia, psychologiczny) wybuchowa płaczliwość, nerwowość, rozemocjonowanie; hysteria
histeryczny
adj właściwy histerii hysteric hysterical
histeryk çiˈstɛrɨk
n człowiek cierpiący na histerię; taki, który ma ataki histerii hysteric
histogram çiˈstɔɡrãm
n (matematyka, matematyczny) wykres słupkowy ukazujący rozkład empiryczny danej cechy, np. jasności pikseli na fotografii cyfrowej; histogram
histologia
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) (biologia, biologiczny) nauka o tkankach histology
histologiczny
adj (biologia, biologiczny) związany z histologią, dotyczący histologii histologic
historia çiˈstɔrʲja
n krótka opowieść, opis jakiegoś wydarzenia story affair nauka zajmująca się badaniem przeszłości; history
historiografia
n piśmiennictwo historyczne, czyli takie, które opisuje dzieje na podstawie badań naukowych historiography
historiograficzny
adj dotyczący historiografii, właściwy historiografii historiographic
historiozofia ˌçistɔrʲjɔˈzɔfʲja
n (filozofia, filozoficzny) dziedzina filozofii zajmująca się refleksją nad dziejami, ich sensem, biegiem i celem, próbująca ustalić prawidłowości, które nimi rządzą; jej przedmiotem badań jest też postrzeganie procesów dziejowych przez ludzi oraz różne sposoby ich przedstawiania i rozumienia; fhilosophy of history historiosophy
historycznie ˌçistɔˈrɨʧ̑ʲɲɛ
adv w dawnych czasach, ujmując określoną historię historically w sposób charakterystyczny dla odległych czasów historically
historyczny ˌçistɔˈrɨʧ̑nɨ
adj związany z historią, z przeszłością, opisujący przeszłość historical historic
historyk çiˈstɔrɨk
n specjalista w dziedzinie historii, badacz dziejów historian
hiszpanka çiʃˈpãnka
n (potocznie, potoczny) groźna dla życia odmiana grypy, która w latach 1918-1919 wywołała pandemię; Spanish flu
hiszpański çiʃˈpãj̃sʲci
adj nawiązujący do/pochodzący z Hiszpanii lub odnoszący się do Hiszpanów Spanish
hiszpański çiʃˈpãj̃sʲci
n romański język używany m.in. w Hiszpanii; Spanish
hit çit
n utwór muzyczny (zazwyczaj piosenka) wyjątkowo modny w danym czasie hit
hitleryzm çiˈtlɛrɨsm̥
n (historia, historyczny, historycznie) nazizm, niemiecka skrajna odmiana faszyzmu Hitlerism
hiw
n część ładunku jednorazowo podnoszona przez dźwignię heave
hmm xm̥m
interjection …sygnalizujący namysł hmm
hoax
n fałszywa informacja pozorująca prawdziwą, aby wprowadzić w błąd odbiorcę hoax
hobbit ˈxɔbbʲit
n (fantasy) (literacko) niewielka istota ze świata fantastyki charakteryzująca się niskim wzrostem i krępą budową ciała; hobbit
hobby ˈxɔbbʲi
n pasja, zamiłowanie do robienia czegoś; zainteresowanie hobby
hodologia
n (medycyna, medyczny) nauka o szlakach nerwowych i połączeniach nerwowych hodology nauka o drogach hodology
hodować xɔˈdɔvaʨ̑
v rozwijać w sobie jakieś uczucie foster zapewniać żywym organizmom (zwierzętom, roślinom, bakteriom) odpowiednie warunki do wzrostu, rozwoju i rozmnażania breed grow
hodowca xɔˈdɔfʦ̑a
n osoba prowadząca hodowlę (zwierząt, roślin) breeder
hodowla xɔˈdɔvla
n (rolnictwo, rolniczy) gospodarstwo dokonujące takich czynności w celach zarobkowych breeding farm (rolnictwo, rolniczy) zespół zabiegów i procesów w wytwarzanych sztucznie optymalnych warunkach dla rozwoju hodowanego zwierzęcia bądź rośliny, mający na celu otrzymanie w warunkach stworzonych przez człowieka organizmów żywych; breeding
hogan ˈxɔɡãn
n (architektura, architektoniczny) (etnografia, etnograficzny) rodzaj chaty Indian z plemienia Nawahów; hogan
hojnie
adv w sposób hojny bounteously
hojność
n cecha tego, co hojne; cecha tych, którzy są hojni generosity largess largesse liberality bounty generousness
hojny ˈxɔjnɨ
adj (książkowy) udzielający czegoś, obdarzający czymś chętnie i obficie generous
hokeista ˌxɔkɛˈ<sup>j</sup>ista
n (sport, sportowy) zawodnik grający w hokej hockey player
hokej ˈxɔkɛj
n (sport, sportowy) każda z kilku rodzajów gier zespołowych rozgrywanych na lodowisku lub na boisku, w której zawodnicy trącając zakrzywionym kijem krążek lub małą piłkę, starają się trafić do bramki przeciwnika; hockey
hokej na lodzie ˈxɔkɛj na‿ˈlɔʥ̑ɛ
n (sport, sportowy) hokej rozgrywany na lodowisku; ice hockey
hokejowy ˌxɔkɛˈjɔvɨ
adj związany z hokejem, dotyczący hokeja hockey
hokejówka ˌxɔkɛˈjufka
n (środowiskowy) (sport, sportowy) łyżwa przeznaczona do gry w hokeja hockey skate
hokus-pokus ˌxɔkuˈs‿pɔkus
n magiczna formuła, którą posługiwano się jako zaklęciem (często w baśniach) hocus-pocus
holenderski ˌxɔlɛ̃nˈdɛrsʲci
adj związany z Holandią, dotyczący Holandii (państwa) Dutch
holi
n hinduistyczne święto wiosny obchodzone na przełomie lutego i marca; holi
holm xɔlm
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Ho i liczbie atomowej 67; holmium
holocen xɔˈlɔʦ̑ɛ̃n
n (geologia, geologiczny) najmłodsza epoka dziejów Ziemi; Holocene
holoceński
adj (geologia, geologiczny) związany z holocenem, dotyczący holocenu Holocene
holokaust xɔˈlɔkawst
n (historia, historyczny, historycznie) zagłada, całkowite zniszczenie, zwłaszcza prześladowanie i zagłada Żydów europejskich przez hitlerowców w czasie II wojny światowej, (zobacz) Holokaust Holocaust
holonim xɔˈlɔ̃ɲĩm
n (językoznawstwo, językoznawczy) słowo oznaczające całość złożoną z pewnych części, np. "armia" w stosunku do słowa "dywizja" holonym
holować xɔˈlɔvaʨ̑
v ciągnąć za sobą kogoś lub coś, co nie ma lub nie używa własnego napędu tow
holownik xɔˈlɔvʲɲik
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) niewielki, silny i zwrotny statek przystosowany do ciągnięcia większych jednostek; tug tugboat
homar ˈxɔ̃mar
n (zoologia, zoologiczny) skorupiak z rzędu homarowatych – Nephropidae – masowo poławiany dla celów spożywczych; lobster
homarzec xɔ̃ˈmaʒɛʦ̑
n (zoologia, zoologiczny) gatunek homara ceniony ze względu na walory smakowe; Norway lobster scampi
homburg
n miękki kapelusz filcowy, przepasany jedwabną taśmą nad nieco podwiniętym niedużym rondem, z charakterystycznym zagłębieniem na środku główki; homburg
homeopatia ˌxɔ̃mɛɔˈpatʲja
n leczenie schorzenia za pomocą rozcieńczonego czynnika wywołującego daną chorobę; homeopathy
homeopatyczny
adj związany z homeopatią, właściwy homeopatii homeopathic homoeopathic
homeostaza ˌxɔ̃mɛɔˈstaza
n zdolność organizmu do utrzymywania stałości parametrów wewnętrznych mimo zmian w otoczeniu homeostasis
homerycki ˌxɔ̃mɛˈrɨʦ̑ʲci
adj odnoszący się do Homera lub jego twórczości; Homeric
homiletyczny
adj związany z homiletyką, dotyczący homiletyki homiletic
homiletyka
n (teologia, teologiczny) dyscyplina teologiczna, nauka o układaniu i wygłaszaniu kazań; homiletics
homilia
n tekst wygłoszonej (1.1) homily w katolicyzmie kazanie mszalne do tekstów biblijnych, które może głosić tylko kapłan lub diakon; homily
homo- ˈxɔ̃mɔ
pierwszy człon wyrazów złożonych, mający znaczenie: taki sam, jednolity homo- pierwszy człon wyrazów złożonych, oznaczających związek z homoseksualizmem homo-
homofobia ˌxɔ̃mɔˈfɔbʲja
n silna niechęć do homoseksualizmu i homoseksualistów; homophobia
homofon
n (językoznawstwo, językoznawczy) wyraz dźwiękowo identyczny z innym lub innymi wyrazami, odmienny jednak pod względem pisowni i treści, np. morze i może homophone
homogamia
n (biologia, biologiczny) wybieranie partnera podobnego fenotypowo do wybierającego homogamy (botanika, botaniczny) jednoczesne dojrzewanie słupka i pręcika w tym samym kwiecie homogamy (socjologia, socjologiczny) dobieranie się podobnych typów w doborze małżeńskim homogamy
homonim xɔ̃ˈmɔ̃ɲĩm
n (językoznawstwo, językoznawczy) wyraz o identycznym brzmieniu z innym wyrazem, ale o odmiennym znaczeniu (niekiedy też pisowni) i zwykle innym pochodzeniu homonym
homoseksualista ˌxɔ̃mɔsɛksu<sup>w</sup>aˈlʲista
n (seksuologia, seksuologiczny) mężczyzna o homoseksualnej orientacji seksualnej; homosexual gay
homoseksualizm ˌxɔ̃mɔsɛksuˈ<sup>w</sup>alʲism̥
n kierowanie popędu seksualnego do osobników tej samej płci homosexuality
homoseksualny ˌxɔ̃mɔsɛksuˈ<sup>w</sup>alnɨ
adj związany z homoseksualizmem, dotyczący homoseksualizmu homosexual
homunkulus
n człowieczek, który według poglądów średniowiecznych miał być sztucznie stworzony w retorcie przez alchemików homunculus
honkenia piaskowa
n (botanika, botaniczny) Honckenya peploides L., gatunek rośliny z rodziny goździkowatych; sea sandwort seaside sandplant
honor ˈxɔ̃nɔr
n czyjeś poczucie godności honor honour
honorarium ˌxɔ̃nɔˈrarʲjũm
n wynagrodzenie za pracę lub usługę zazwyczaj wykonywaną jednorazowo, nieregularnie emolument fee honorarium
honorowy ˌxɔ̃nɔˈrɔvɨ
adj mający poczucie godności osobistej honorable honourable niedający zysków materialnych lub niepobierający zapłaty honorary unremunerated nominalny, tytularny honorary taki, który służy do wyróżnienia kogoś lub do okazania szacunku honorary zgodny z honorem debt of honour honorable honourable
hoplita xɔˈplʲita
n (historia, historyczny, historycznie) (wojskowość, wojskowy) ciężkozbrojny żołnierz piechoty starożytnej Grecji walczący w falandze; hoplite
hormon ˈxɔrmɔ̃n
n (biologia, biologiczny) wytwarzana w organizmie substancja która reguluje procesy życiowe; hormone
hormon stresu
n (fizjologia, fizjologiczny) hormon (głównie kortyzol, adrenalina, noradrenalina i kortykotropina) wydzielany przez organizm w odpowiedzi na stres lub zagrożenie i mający mobilizować do poradzenia sobie w trudnej sytuacji stress hormone
hormon szczęścia
n (biochemia, biochemiczny) (fizjologia, fizjologiczny) endorfina, dopamina lub serotonina happiness hormone
hormonalny
adj dotyczący hormonów, opierający się na hormonach hormonal
hormonozależny ˌxɔrmɔ̃nɔzaˈlɛʒnɨ
adj (biologia, biologiczny) (medycyna, medyczny) zależny od poziomu hormonów w organizmie hormone-dependent
horoskop xɔˈrɔskɔp
n opis konfiguracji ciał niebieskich, na podstawie którego sporządza się przepowiednię horoscope
horrendalny ˌxɔrːɛ̃nˈdalnɨ
adj oburzający, straszny, okropny horrendous
horror ˈxɔrːɔr
n (przenośnie, przenośnia) straszne zdarzenie, dramatyczna sytuacja, uciążliwe okoliczności horror
horror punk
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) styl muzyczny, łączący cechy punk rocka i gotyckiego rocka, inspirowany stylistyką horroru; horror punk
hors d'oeuvre
n (kulinaria) przystawka, zakąska hors d'oeuvre
horyzont xɔˈrɨzɔ̃nt
n linia powstała z przecięcia sfery niebieskiej na dwie części, i wyznaczająca granicę pomiędzy przestrzenią widoczną dla obserwacji i zasłoniętą przez Ziemię; horizon skyline
horyzont zdarzeń
n (astronomia, astronomiczny) sfera otaczająca czarną dziurę lub tunel czasoprzestrzenny, oddzielająca obserwatora zdarzenia od zdarzeń, o których nie może on nigdy otrzymać żadnych informacji; event horizon
horyzontalny ˌxɔrɨzɔ̃nˈtalnɨ
adj taki, który ma poziomy kierunek horizontal
hosanna
interjection (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) pierwotnie wezwanie do Boga o pomoc, współcześnie wykrzyknik stosowany jako radosna inwokacja; hosanna hosana hosannah
hospicjum
n zakład świadczący opiekę ludziom nieuleczalnie chorym bądź umierającym hospice
hospitacja ˌxɔspʲiˈtaʦ̑ʲja
n (szkolnictwo, szkolny) obserwacja lekcji lub innych zajęć w szkole i innej placówce oświatowej hospitation
hospitalizacja ˌxɔspʲitalʲiˈzaʦ̑ʲja
n umieszczenie pacjenta w szpitalu hospitalization hospitalisation
hospodar
n (historia, historyczny, historycznie) (administracja) urząd władców Mołdawii, Wołoszczyzny i innych państw słowiańskich hospodar
hossa
n (ekonomia, ekonomiczny) zwyżka cen papierów wartościowych lub towarów notowanych na giełdzie; bull market
host xɔst
n (informatyka, informatyczny) komputer świadczący usługi w sieci komputerowej host
hostessa xɔˈstɛsːa
n (książkowy) dziewczyna pełniąca obowiązki przewodniczki, opiekująca się gośćmi lub promująca produkty na wystawach, targach, w hipermarketach itp.; hostess
hostia ˈxɔstʲja
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) okrągły opłatek z mąki pszennej używany podczas mszy oraz wystawiany w monstrancji do adoracji; host communion wafer
hot dog ˈxɔd ˈːɔk
n (kulinaria) gorąca parówka podawana w rozciętej bułce z dowolnymi przyprawami; hot dog
hotel ˈxɔtɛl
n budynek do czasowego pobytu za opłatą; hotel
hotspot ˈxɔtspɔt
n (informatyka, informatyczny) publiczny punkt dostępu do internetu za pośrednictwem sieci bezprzewodowej; hotspot
housowy
adj (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dotyczący muzyki house house
howlit ˈxɔvlʲit
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał z grupy krzemianów howlite
hołd xɔwt
n wyraz czci, poważania, zachwytu obeisance
hołota xɔˈwɔta
n (pogardliwie) grupa osób, które zachowują się w sposób niekulturalny, chamski, ordynarny, prostacki rabble
hoży ˈxɔʒɨ
adj (książkowy) taki, który wygląda dobrze, zdrowo, pięknie, młodo, jest silny i urodziwy buxom blooming robust
hrabia ˈxrabʲja
n tytuł szlachecki; count earl
hrabina xraˈbʲĩna
n żona hrabiego countess
hrabiowski
adj odnoszący się do hrabiego count
hrabstwo ˈxrapstfɔ
n (historia, historyczny, historycznie) w średniowieczu w Europie Zachodniej: jednostka administracyjna zarządzana przez hrabiego; county (urzędowy) jednostka podziału administracyjnego w Wielkiej Brytanii, Irlandii i Stanach Zjednoczonych county
hrabstwo ceremonialne
n (administracja) jednostka podziału terytorialnego używana w Wielkiej Brytanii w odniesieniu do Anglii; ceremonial county
hrywna ˈxrɨvna
n waluta Ukrainy; hryvnia
hub
n (informatyka, informatyczny) urządzenie łączące wiele urządzeń w sieci komputerowej lub pozwalające na podłączenie kilku urządzeń do jednego wejścia; hub
hucpa ˈxuʦ̑pa
n bezczelność; wulgarne, bezczelne, często rozbudowane w formie oszustwo chutzpah
huczeć ˈxuʧ̑ɛʨ̑
v wydawać głośny, niski ton roll
huk xuk
n głośny odgłos słyszalny w czasie wybuchu, wystrzału albo upadku ciężkiego przedmiotu, uderzenia pioruna boom hum rumble
hulajnoga ˌxulajˈnɔɡa
n prosty pojazd złożony z dwóch lub trzech kół, kierownicy i miejsc na nogi scooter
hulaka
n człowiek spędzający czas głównie na hulankach reveller reveler
humanista
n przedstawiciel humanizmu humanist
humanistyczny
adj (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) związany z naukami o człowieku w relacjach społecznych humanistic
humanistyka ˌxũmãˈɲistɨka
n grupa nauk dotyczących człowieka, jego wytworów i społeczeństwa ludzkiego; humanities
humanitarny ˌxũmãɲiˈtarnɨ
adj szanujący godność człowieka i zwierząt, zgodny z zasadami humanitaryzmu humanitarian
humanizm
n (historia, historyczny, historycznie) (filozofia, filozoficzny) intelektualny i kulturalny prąd epoki Odrodzenia przedkładający sprawy ludzkie, doczesne nad to, co nieziemskie humanism postawa moralna i intelektualna przejawiająca się zainteresowaniem człowiekiem, jego dobrem, godnością i wolnością humanism
humanoid
n twór przypominający człowieka humanoid
humanoidalność
n (odprzymiotnikowy) cecha tego, co jest humanoidalne; cecha tych, którzy są humanoidalni humanoidality
humanoidalny
adj mający cechy ludzkie humanoid
humbak ˈxũmbak
n (zoologia, zoologiczny) Megaptera novaeangliae, gatunek wieloryba z podrzędu fiszbinowców; humpback
humbug ˈxũmbuk
n (przestarzałe, przestarzały) rozpropagowana nieprawda; głośna sprawa, która okazała się nieprawdą humbug
humerał
n (kościelny) element stroju liturgicznego w katolicyzmie w formie płóciennej chusty; amice
humidor
n pojemnik do przechowywania cygar; humidor
hummus
n (kulinaria) pasta z ciecierzycy, czosnku i pasty tahini, popularna na Bliskim Wschodzie; hummus hommos
humor ˈxũmɔr
n chwilowy stan psychiczny, zwłaszcza dobry mood humour humor zdolność dostrzegania komicznych stron rzeczywistości humor humour
humorystyczny
adj dowcipny, zabawny, śmieszny, żartobliwy humoristic humorous humouristic
humus
n (geologia, geologiczny) składnik gleby tworzący się w wyniku rozkładu obumarłych organizmów; humus
huragan xuˈraɡãn
n (geografia, geograficzny) (meteorologia, meteorologiczny) silny, porywisty wiatr, w którego prędkość wynosi powyżej 33 m/s, zwykle towarzyszący cyklonom tropikalnym; hurricane gale storm
huraganowo
adv niezwykle mocno tumultuously
huraganowy
adj związany z huraganem stormy
hurrapatriotyczny ˌxurːapatrʲjɔˈtɨʧ̑nɨ
adj przesadnie patriotyczny jingoistic
hurt xurt
n (handel, handlowy) kupno i sprzedaż towarów w dużych ilościach, po cenach niższych niż w handlu detalicznym wholesale trade wholesaling
hurycki
adj związany z Hurytami, dotyczący Hurytów Hurrian
hurycki
n (językoznawstwo, językoznawczy) język hurycki; Hurrian
hurysa
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w islamie: jedna z wiecznie młodych i pięknych dziewic będących dla muzułmanina nagrodą w raju za przykładne życie; houri
husarz ˈxusaʃ
n (historia, historyczny, historycznie) (wojskowość, wojskowy) członek husarii polish winged hussar
husyta xuˈsɨta
n (historia, historyczny, historycznie) zwolennik husytyzmu Hussite
husytyzm xuˈsɨtɨsm̥
n (historia, historyczny, historycznie) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) ruch religijny i polityczny, odłam protestantyzmu zapoczątkowany w XV w.; Hussitism
huta ˈxuta
n chemiczny zakład przemysłowy, który zajmuje się produkcją szkła lub wyrobów szklanych; glassworks zakład metalurgiczny, w którym wytapia się stal, aluminium lub inne metale steelworks iron-foundry ironworks
huzar
n (historia, historyczny, historycznie) (wojskowość, wojskowy) żołnierz jazdy lekkiej; hussar
huński
adj związany z Hunami, dotyczący Hunów Hunnic
huśtawka xuɕˈtafka
n (przenośnie, przenośnia) gwałtowne zmiany, wahania; zmienność seesaw przyrząd do bujania dzieci; swing
huśtać ˈxuɕtaʨ̑
v wprawiać w ruch wahadłowy swing
hybristofilia
n (seksuologia, seksuologiczny) pociąg seksualny ukierunkowany na przestępców; hybristophilia
hybryda xɨ.ˈbrɨ.da
n (biologia, biologiczny) roślina lub zwierzę powstałe ze skrzyżowania osobników należących do dwóch różnych odmian, ras lub gatunków; hybrid (językoznawstwo, językoznawczy) wyraz złożony z elementów pochodzących z dwóch różnych języków; hybrid (książkowy) coś, co składa się z różnych elementów, często niepasujących do siebie hybrid
hybrydowy lakier do paznokci
n trwały lakier do paznokci utwardzany dzięki specjalnej lampie UV hybrid nail polish
hycel ˈxɨʦ̑ɛl
n (potocznie, potoczny) osoba zajmująca się wyłapywaniem bezpańskich psów dog-catcher
hydrant ˈxɨdrãnt
n urządzenie, które umożliwia bezpośredni pobór z głównych przewodów sieci wodociągowej wody do celów gospodarczych i pożarniczych; hydrant fire hydrant
hydrauliczny ˌxɨdrawˈlʲiʧ̑nɨ
adj zawierający sprężoną ciecz lub poruszany za jej pomocą hydraulic
hydraulik xɨˈdrawlʲik
n robotnik, którego praca polega na montażu i naprawie instalacji wodociągowej, kanalizacyjnej oraz centralnego ogrzewania plumber
hydraulika
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) nauka zajmująca się rzeczywistymi układami, w których zachodzi przepływ cieczy i energii; hydraulics
hydro-
pierwszy człon wyrazów oznaczających związek z wodą hydro-
hydrobiologia ˌxɨdrɔbʲjɔˈlɔɟja
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) dział biologii zajmujący się organizmami wodnymi; hydrobiology
hydroborowanie
n (chemia, chemiczny) reakcja chemiczna przyłączenia borowodoru do wiązania wielokrotnego, w wyniku której powstaje związek boroorganiczny; hydroboration
hydrochinon
n (biochemia, biochemiczny) organiczny związek chemiczny z grupy fenoli, łagodny środek redukujący; hydroquinone
hydrodynamiczny
adj związany z hydrodynamiką, dotyczący hydrodynamiki hydrodynamic
hydrofor xɨˈdrɔfɔr
n (technologia, technika, techniczny) urządzenie lub zespół urządzeń mechanicznych mających zapewnić odpowiednie ciśnienie wody w sieci wodociągowej lub jej dopływ na wyższe kondygnacje, gdy ciśnienie jest niewystarczające; hydrophore
hydrografia ˌxɨdrɔˈɡrafʲja
n (geografia, geograficzny) nauka o wodach jako elemencie środowiska geograficznego hydrography
hydrograficzny ˌxɨdrɔɡraˈfʲiʧ̑nɨ
adj związany z hydrografią, dotyczący hydrografii hydrographic hydrographical
hydrokolonoterapia
n (medycyna, medyczny) (eufemistycznie) lewatywa hydrocolonotherapy
hydroksy- xɨˈdrɔksɨ
prefix (chemia, chemiczny) część nazwy związku organicznego w nomenklaturze chemicznej wskazująca na obecność grupy hydroksylowej; hydroxy-
hydroliza
n (chemia, chemiczny) rozkład substancji chemicznych pod wpływem wody; hydrolysis
hydrologia ˌxɨdrɔˈlɔɟja
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) nauka o wodzie występującej w przyrodzie; hydrology
hydrometryczny
adj (hydrologia, hydrologiczny) związany z hydrometrią, dotyczący hydrometrii hydrometric
hydroplan xɨˈdrɔplãn
n samolot, który może lądować na wodzie i startować z niej; hydroplane
hydroponika ˌxɨdrɔˈpɔ̃ɲika
n bezglebowa metoda uprawy roślin w roztworach wodnych, z których pobierają one składniki pokarmowe, a ziemia została zastąpiona ceramicznym granulatem służącym jedynie do utrzymania rośliny w pionie; hydroponics
hydrosfera
n (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) geosfera obejmująca ogół wód na ziemskim globie; hydrosphere
hydrostatyczny
adj (fizyka, fizyczny) związany z hydrostatyką, dotyczący hydrostatyki hydrostatic
hydrostatyka ˌxɨdrɔˈstatɨka
n nauka zajmująca się cieczami w stanie spoczynku lub bezwładności; hydrostatics
hymn xɨ̃mn
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) (urzędowy) uroczysta i podniosła pieśń pochwalna o apostroficznym charakterze wypowiedzi, komponowana na cześć bóstwa, szczególnej osoby, wydarzenia, ojczyzny (kraju), a także idei; anthem hymn
hymniczny
adj o charakterze hymnu hymnic
hymnologia
n nauka o hymnach, zwłaszcza kościelnych hymnology
hyrkański
adj związany z Hyrkanią, dotyczący Hyrkanii Hyrcanian
hyzop lekarski ˈxɨzɔp lɛˈkarsʲci
n (botanika, botaniczny) Hyssopus officinalis, roślina z rodziny jasnotowatych; hyssop
hyś xɨɕ
n (potocznie, potoczny) utracony rozum crackpot
hyź
n (potocznie, potoczny) utracony rozum crackpot
i i
conjunction …łączący słowa i zdania równorzędne and …uwydatniający znaczenie (przy powtórzeniach) and
i i
symbol (matematyka, matematyczny) koniunkcja and
i tak
mimo to, mimo wszystko anyway
i tak dalej
adv wyrażenie zamykające wypowiedź, zastępujące dalszy ciąg wyliczenia and so on and so forth etcetera
i/lub i‿ˈlup
conjunction łącznik pomiędzy warunkami które muszą zajść jednocześnie lub alternatywnie and/or
iberyjski
adj (geografia, geograficzny) związany z Iberią, krainą w zachodniej Europie, oddzielonej od niej Pirenejami lub z mieszkańcami tej krainy - Iberami (Iberyjczykami), pochodzący z niej lub wykonywany na sposób taki jak w Iberii Iberian (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) związany z Iberią na Kaukazie Iberian
ibis ˈibʲis
n (ornitologia, ornitologiczny) ptak brodzący z podrodziny ibisów, Threskiornithinae; ibis
icesurfing
n windsurfing lodowy icesurfing
ich ix
personalPronoun (zobacz) [[oni, one]] 'em them
ich ix
pronoun 3 (osoba) lm their theirs
ichtio- ˈixtʲjɔ
pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z rybami ichthyo-
ichtiol
n (medycyna, medyczny) gęsty, ciemnobrunatny płyn o nieprzyjemnym zapachu, mający działanie antyseptyczne i przeciwzapalne; ichthyol
ichtiolog
n (biologia, biologiczny) uczony – specjalista badający ryby ichthyologist (biologia, biologiczny) specjalistka z dziedziny ichtiologii ichthyologist
ichtiologia ˌixtʲjɔˈlɔɟja
n (zoologia, zoologiczny) nauka o rybach; ichthyology
ichtiologiczny ˌixtʲjɔlɔˈɟiʧ̑nɨ
adj (zoologia, zoologiczny) związany z ichtiologią, dotyczący ichtiologii ichtiological
id it
n (psychologia, psychologiczny) w psychoanalizie impulsywny komponent osobowości (jeden z trzech komponentów, obok ego i superego) id
idarubicyna ˌidarubʲiˈʦ̑ɨ̃na
n (biochemia, biochemiczny) (medycyna, medyczny) związek organiczny, syntetyczny lek stosowany w leczeniu białaczki; idarubicin
idea iˈdɛa
n myśl przewodnia; idea pomysł idea
idealista ˌidɛaˈlʲista
n (filozofia, filozoficzny) zwolennik idealizmu idealist
idealnie
adv w sposób bliski ideałowi ideally
idealny ˌidɛˈalnɨ
adj taki, który ma cechy ideału, doskonały, bezbłędny ideal
ideał
n doskonałość, najwyższy cel dążeń, pragnień ideal
identycznie
adv w sposób identyczny, tak samo, kropka w kropkę identically
identyczny ˌidɛ̃nˈtɨʧ̑nɨ
adj dokładnie taki sam identical
identyfikacja ˌidɛ̃ntɨfʲiˈkaʦ̑ʲja
n (książkowy) stwierdzenie czyjejś tożsamości, ustalenie jednakowości czegoś w porównaniu z czymś identification (psychologia, psychologiczny) (socjologia, socjologiczny) utożsamianie się osoby bądź grupy z wartościami i stylem innej osoby lub grupy identification (psychologia, psychologiczny) utożsamianie się z kimś, współodczuwanie; przeżywanie przez kogoś czegoś bezpośrednio jego niedotyczącego tak, jak ktoś inny, kogo to dotyczy naprawdę identification
identyfikowanie
n (rzeczownik odczasownikowy) od: identyfikować identifying
identyfikować
v ustalać kim lub czym coś lub ktoś jest identify
ideografia
n przedstawianie informacji za pomocą ideogramów ideography
ideogram
n znak graficzny, który pojedynczo może oznaczać określony przedmiot, ale też zależnie od kontekstu pewną ideę; nie informuje o wymowie; ideogram
ideolog
n twórca, teoretyk lub zagorzały propagator określonej ideologii ideologist ideolog ideologue
ideologia ˌidɛɔˈlɔɟja
n system poglądów, idei jednostki lub grupy; wspólnota światopoglądów, której celem jest świadome dążenie do realizacji określonego interesu klasowego, grupowego lub narodowego ideology
ideologicznie
adv w sposób dotyczący ideologii ideologically
ideologiczny ˌidɛɔlɔˈɟiʧ̑nɨ
adj związany z ideologią, mający cechy ideologii ideological ideologic
idiolekt iˈdʲjɔlɛkt
n (językoznawstwo, językoznawczy) zbiór indywidualnych cech mowy danego rozmówcy; idiolect
idiom ˈidʲjɔ̃m
n zwrot charakterystyczny dla danego języka, niemożliwy do dosłownego przetłumaczenia na inny język idiom
idiopatyczny
adj (medycyna, medyczny) powstający spontanicznie lub mający niejasne albo nieznane podłoże; idiopathic
idiosynkratyczny
adj związany z idiosynkrazją idiosyncratic
idiosynkrazja
n (psychologia, psychologiczny) czyjś indywidualny sposób spostrzegania, doświadczania i reakcji na pewną zwyczajną sytuację idiosyncrasy
idiota iˈdʲjɔta
n (potocznie, potoczny) (pejoratywnie, pejoratywny) człowiek głupi; tępak idiot dork
idiotoodporny
adj (potocznie, potoczny) (żartobliwie) niezawodny, odporny, stworzony tak by nawet najgłupszy albo najbardziej nieodpowiedzialny użytkownik nie mógł go popsuć idiot-proof
idiotyczność
n cecha tego, co jest idiotyczne ditziness
idiotyczny ˌidʲjɔˈtɨʧ̑nɨ
adj (pospolicie) nieprzemyślany, bezmyślny, głupi idiotic
ido ˈidɔ
n (językoznawstwo, językoznawczy) język sztuczny, opracowany na bazie esperanto; Ido
idol ˈidɔl
n osoba, którą się podziwia idol figura bóstwa idol
idy ˈidɨ
n (historia, historyczny, historycznie) w kalendarzu rzymskim trzynasty, a w marcu, maju, lipcu i październiku piętnasty dzień miesiąca; ides
idylla
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) pogodny liryk opiewający uroki życia na wsi idyll idyl
idyllicznie
adv w sposób idylliczny, sielankowo idyllically
idylliczny
adj pogodny, beztroski, sielankowy idyllic
idżtihad
n rozwijanie prawa, możliwość uczonego islamskiego (mudżtahida) do samodzielnego formułowania opinii, twórcza, racjonalna interpretacja szariatu; ijtihad
iftar ˈiftar
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w islamie: pierwszy posiłek, który spożywa muzułmanin po zachodzie słońca w okresie postu ramadan; posiłek przerywający post dzienny iftar
iglasty iɡˈlastɨ
adj (botanika, botaniczny) (dendrologia, drzewoznawstwo, dendrologiczny, drzewoznawczy) związany z roślinami, których liście mają formę igieł coniferous
iglica iɡˈlʲiʦ̑a
n (architektura, architektoniczny) długi, wąski stożek zwieńczający wieżę spire steeple
iglicznia iɡˈlʲiʧ̑ʲɲa
n (ichtiologia, ichtiologiczny) europejska ryba morska, u której ikra i młode znajduje się w komorze lęgowej na ciele; pipefish
igliwie iɡˈlʲivʲjɛ
n igły drzew iglastych conifer needles
igloo ˈiɡlu ˈiɡlɔ
n kopulasty domek z brył ubitego śniegu lub lodu; igloo
ignorancja ˌiɡnɔˈrãnʦ̑ʲja
n brak wiedzy na jakiś ważny temat ignorance
ignorant
n człowiek wykazujący ignorancję, odznaczający się brakiem elementarnej wiedzy ignoramus
ignorować ˌiɡnɔˈrɔvaʨ̑
v pomijać, nie zwracać uwagi ignore
igrać z ogniem ˈiɡraʥ̑ ˈz‿ɔɟɲɛ̃m
idiom niebezpiecznie, nadmiernie ryzykować play with fire
igrać ze śmiercią ˈiɡraʥ̑ zɛ‿ˈɕmʲjɛrʲʨ̑ɔ̃w̃
idiom nadmiernie ryzykować dice with death
igrzyska
n publiczna impreza games
igrzyska olimpijskie iˈɡʒɨska ˌɔlʲĩmˈpʲijsʲcɛ
n najstarsza międzynarodowa impreza sportowa organizowana co cztery lata w różnych miastach; Olympic Games
igrzysko
n (dawniej, dawny) impreza o charakterze niesportowym play spectacle
iguana ˌiɡuˈ<sup>w</sup>ãna
n (herpetologia, herpetologiczny) jaszczurka należąca do legwanów; iguana
igła ˈiɡwa
n (krawiectwo) cienki podłużny przedmiot o ostrym końcu, najczęściej wykonany z metalu; needle
ikona iˈkɔ̃na
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) obraz sakralny, malowany na drewnie, wyobrażający postacie świętych, sceny z ich życia, sceny biblijne lub liturgiczno-symboliczne; icon
ikonograficzny
adj (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) związany z ikonografią (nauką) iconographic
ikonoklazm ˌikɔ̃ˈnɔklasm̥
n ruch zwalczający oddawanie czci obrazom i figurom religijnym, rozwijający się na przełomie VIII i IX wieku w Bizancjum; iconoclasm
ikosaedr ˌikɔˈsaɛtr̥
n (geometria) dwudziestościan foremny icosahedron
ikra ˈikra
n (ichtiologia, ichtiologiczny) jaja ryb spawn roe (przenośnie, przenośnia) (potocznie, potoczny) energia życiowa pep spirit
ile ˈilɛ
interrogativePronoun używany do pytania o liczność elementów w zbiorze how many używany do pytania o wielkość how much
ile ˈilɛ
pronoun rozpoczynający zdanie podrzędne określające liczność elementów w zbiorze how many rozpoczynający zdanie podrzędne określające wielkość czegoś how much
ilekroć
conjunction wskazujący na zależność między regularnie powtarzającymi się zdarzeniami, zjawiskami every time whenever
ileostomia
n (medycyna, medyczny) stomia operacyjnie wyłoniona na jelicie cienkim; ileostomy
iloczas iˈlɔʧ̑as
n czas wymawiania samogłosek, pozwalający wyróżnić samogłoski długie i krótkie; vowel length
iloczyn iˈlɔʧ̑ɨ̃n
n (matematyka, matematyczny) wynik mnożenia arytmetycznego product
iloraz iˈlɔras
n (matematyka, matematyczny) wynik dzielenia quotient
ilościowy
adj dotyczący ilości quantitative
ilość ˈilɔɕʨ̑
n liczba określająca objętość lub masę; quantity amount
ilustracja ˌiluˈstraʦ̑ʲja
n reprodukcja fotografii, rysunku lub obrazu, będąca uzupełnieniem, wyjaśnieniem lub ozdobą drukowanego tekstu; illustration
ilustracyjny
adj wyjaśniający coś, stanowiący ilustrację illustrative związany z ilustracją illustrative
ilustrator ˌiluˈstratɔr
n osoba tworząca ilustracje, osoba zajmująca się ilustrowaniem – opatrywaniem tekstów ilustracjami illustrator
ilustrować
v opatrywać tekst ilustracją: fotografią, grafiką lub wykresem illustrate (przenośnie, przenośnia) uzupełniać, unaoczniać coś przykładem, dodatkowym komentarzem lub dokumentacją illustrate
iluzja
n (psychologia, psychologiczny) uświadomione doznanie wrażenia widzenia czegoś nieistniejącego, zniekształcone widzenie illusion mirage phantasm
iluzjonista
n (sztuka) człowiek wykorzystujący efekt złudzenia w czasie swoich występów conjurer illusionist
iluzoryczny ˌiluzɔˈrɨʧ̑nɨ
adj złudny, pozorny illusory illusive
im ĩm
conjunction im … tym – wskazuje zwiększanie się jednej cechy wraz ze wzrostem drugiej lub proporcjonalną zależność jednej zmiany względem drugiej the... the
imadło ĩˈmadwɔ
n (technologia, technika, techniczny) przyrząd, który służy do mocowania przedmiotów poddawanych obróbce lub w trakcie montażu; clamp cramp vice vise
imaginacja ˌĩmaɟĩˈnaʦ̑ʲja
n wytwór wyobraźni, przedstawienie sobie czegoś imagination zdolność do tworzenia obrazów za pomocą wyobraźni; fantazjowanie imagination
imaginarium ˌĩmaɟĩˈnarʲjũm
n nierzeczywisty, wyimaginowany świat – czyjejś wyobraźni lub pewnego ogólnego zbioru poglądów imaginarium
imago ĩˈmaɡɔ
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) owad dorosły, ostateczna postać owada; imago (psychologia, psychologiczny) idealny obraz określonej osoby wytworzony we wczesnym dzieciństwie, projektowany później na inne osoby z otoczenia imago
imam ˈĩmãm
n uczony duchowny muzułmański, przywódca religijny; imam
imbecyl ĩmˈbɛʦ̑ɨl
n (pejoratywnie, pejoratywny) (pogardliwie) (obraźliwie) głupek imbecile
imbir ˈĩmbʲir
n (botanika, botaniczny) rodzaj roślin wieloletnich, Zingiber Boehm., pochodzących z Azji i Australii; ginger zingiber (kulinaria) przyprawa z imbiru lekarskiego, Zingiber officinale Rosc., w formie świeżego kłącza lub proszku ginger
imbryk
n (kulinaria) naczynie z pokrywką i z dodatkową rurką zakończoną dzióbkiem służące do gotowania wody, zaparzania herbaty itp. ibrik
imieniny ˌĩmʲjɛ̇̃ˈɲĩnɨ
n dzień patrona określonego imienia; dzień, który jest świętem dla osób o danym imieniu nameday
imiennie ĩˈmʲjɛ̇̃ɲːɛ
adv określając kogoś z imienia (i nazwiska) namely
imiennik ĩˈmʲjɛ̇̃ɲːik
n ktoś, kto ma takie samo imię, jak dana osoba namesake
imiesłów ĩˈmʲjɛswuf
n (gramatyka) forma czasownika używana jako przymiotnik lub przysłówek; participle
imiesłów przymiotnikowy bierny ĩˈmʲjɛswuf ˌpʃɨ̃mʲjɔtʲɲiˈkɔvɨ ˈbʲjɛrnɨ
n (gramatyka) forma czasownika, która odnosi się do przedmiotu czynności, której przedmiot ten został poddany, np. widziany, pisany, myty; past participle
imiesłów przymiotnikowy czynny ĩˈmʲjɛswuf ˌpʃɨ̃mʲjɔtʲɲiˈkɔvɨ ˈʧ̑ɨ̃nːɨ
n (gramatyka) imiesłów, który określa podmiot zdania jako wykonawcę innej czynności, równoczesnej z czynnością orzeczenia zdania participle
imigracja ˌĩmʲiˈɡraʦ̑ʲja
n napływ cudzoziemców do jakiegoś kraju w celu osiedlenia się w nim immigration
imigracyjny ˌĩmʲiɡraˈʦ̑ɨjnɨ
adj związany z imigracją, należący do niej immigration
imigrant ĩˈmʲiɡrãnt
n osoba przybywająca do jakiegoś kraju w celu osiedlenia się w nim immigrant
imikwimod ˌĩmʲiˈkfʲĩmɔt
n (biochemia, biochemiczny) (medycyna, medyczny) związek organiczny, lek przeciwnowotworowy, przeciwwirusowy i immunomodulujący; imiquimod
imipenem ˌĩmʲiˈpɛ̃nɛ̃m
n (biochemia, biochemiczny) (medycyna, medyczny) związek organiczny z grupy karbapenemów, antybiotyk beta-laktamowy o działaniu bakteriobójczym; imipenem
imię ˈĩmʲjɛ
n indywidualna nazwa osoby i stworzeń wyższych (anioła, boga, diabła itd.); (potocznie, potoczny) również nazwa zwierzęcia, rośliny itp. name first name imię (1.1) i nazwisko name first name
immanentny
adj (książkowy) taki, który nie wynika z działań zewnętrznych, tkwiący w naturze czegoś; zawarty w czymś immanent
immaterializm ˌĩmːatɛrʲˈjalʲism̥
n (filozofia, filozoficzny) teoria, według której materia nie istnieje, a wszystko, co odbieramy zmysłowo, odbieramy w wyniku działań Boga, a nie cząsteczek materii; immaterialism
immatrykulacja ˌĩmːatrɨkuˈlaʦ̑ʲja
n (edukacja, edukacyjny) (studencki) wpisanie kogoś w poczet studentów uczelni wyższej matriculation
immoralista ˌĩmːɔraˈlʲista
n (filozofia, filozoficzny) zwolennik immoralizmu immoralist mężczyzna nie uznający norm moralnych immoralist
immoralizm ˌĩmːɔˈralʲism̥
n nieuznawanie norm moralnych immoralism
immoralny ˌĩmːɔˈralnɨ
adj niepowiązany z jakimikolwiek normami moralnymi lub niezgodny z nimi immoral
immunitet
n przywilej wyłączenia spod prawa ogólnego, który do czasu uchylenia blokuje odpowiedzialność karną; udzielany bywa zwykle ważnym urzędnikom państwowym, sędziom, dyplomatom, parlamentarzystom immunity
immunoterapia
n (medycyna, medyczny) leczenie mające na celu podniesienie lub osłabienie naturalnej odporności organizmu; immunotherapy
impaktyt ĩmˈpaktɨt
n (geologia, geologiczny) skała, która powstała lub została poważnie zmieniona pod wpływem uderzenia meteorytu, w wyniku czego stopieniu ze sobą uległy fragmenty meteorytu i skały, w którą uderzył; impactite
impala ĩmˈpala
n (zoologia, zoologiczny) Aepyceros melampus, gatunek afrykańskiej antylopy; impala
impanacja
n (teologia, teologiczny) (historia, historyczny, historycznie) teoria o obecności Ciała Chrystusa w chlebie i winie po konsekracji; impanation
impas
n zastój, matnia impasse
impeachment
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) procedura formalnego oskarżenia o przestępstwo osoby mającej immunitet i zajmującej wysokie stanowisko państwowe; impeachment
imperator ˌĩmpɛˈratɔr
n (historia, historyczny, historycznie) w starożytnym Rzymie: dowódca wojskowy emperor imperator
imperatorski
adj (historia, historyczny, historycznie) związany z imperatorem, dotyczący imperatora (np. imperatora Rosji) imperial
imperialistyczny
adj dotyczący imperializmu albo imperialistów; będący wyrazem działań mających na celu podporządkowanie świata imperialistic imperialist
imperializm
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) polityka zagraniczna oparta o militaryzm, dążenie do podporządkowania sobie innych krajów, stania się imperium imperialism
imperialny
adj dotyczący imperium, charakterystyczny dla imperium imperial
imperium ĩmˈpɛrʲjũm
n wielkie i potężne państwo, które podporządkowuje sobie inne kraje empire
impertynencja ˌĩmpɛrtɨ̃ˈnɛ̃nʦ̑ʲja
n obraźliwe, aroganckie lub niekulturalne słowa czy zachowanie skierowane wobec kogoś impertinence
impertynent ˌĩmpɛrˈtɨ̃nɛ̃nt
n osoba zachowująca się niegrzecznie, arogancko, obraźliwie lub bezczelnie impertinent person
impertynentka
n kobieta zachowująca się niegrzecznie, arogancko, obraźliwie lub bezczelnie impertinent person
impet
n siła rozpędu brunt impetus momentum szybki ruch impetus
impetyk
n człowiek porywczy, gwałtowny, wybuchowy hip-shooter madcap
implant ˈĩmplãnt
n ciało obce wszczepiane do organizmu w celu odtworzenia naturalnej funkcji lub estetyki uszkodzonego organu; implant
implementacja ˌĩmplɛ̃mɛ̃nˈtaʦ̑ʲja
n (publikatory) (urzędowy) wdrożenie czegoś w życie; implementation
implikacja ˌĩmplʲiˈkaʦ̑ʲja
n następstwo, konsekwencja implication ramification
implikować
v pociągać za sobą implicate imply
imponderabilia ˌĩmpɔ̃ndɛraˈbʲilʲja
n coś, czego nie da się zmierzyć (np. uczucie), ale co ma istotny wpływ na sytuację oraz przebieg wydarzeń imponderabilia
imponować ˌĩmpɔ̃ˈnɔvaʨ̑
v wzbudzać w kimś uznanie, podziw impress appeal
imponująco
adv w sposób, który komuś imponuje impressively
imponujący
adj godny podziwu z powodu rozmiarów commanding grand imposing wzbudzający uznanie i zachwyt impressive imposing magnificent
import ˈĩmpɔrt
n (handel, handlowy) (ekonomia, ekonomiczny) przywóz towarów, usług lub kapitału z zagranicy w celu wykorzystania ich na rynku wewnętrznym; import zaimportowane towary import
importować
v (handel, handlowy) sprowadzać towary z innych krajów import
impost ˈĩmpɔst
n (architektura, architektoniczny) kamienna płyta lub blok stanowiące podporę dla łuku, arkady lub żebra sklepienia impost
impotencja ˌĩmpɔˈtɛ̃nʦ̑ʲja
n (medycyna, medyczny) niezdolność mężczyzny do odbycia stosunku płciowego; impotence
impresario ˌĩmprɛˈsarʲjɔ
n (książkowy) osoba, która organizuje imprezy artystyczne, odpowiada za spotkania, konferencje, podróże itp. artysty, sportowca lub grupy; impresario
impresja
n (sztuka) (literacko) (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) utwór, obraz lub film o charakterze subiektywnym i nastrojowym impression
impresjonista
n (sztuka) (literacko) (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) przedstawiciel impresjonizmu, osoba tworząca w duchu impresjonizmu, tj. utrwalająca w swoich utworach własne, subiektywne oraz często ulotne wrażenia impressionist
impresjonistycznie
adv w sposób właściwy dla impresjonizmu impressionistically
impresjonistyczny
adj (sztuka) (literacko) (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) związany z impresjonizmem, dotyczący impresjonizmu impressionistic impressionist (sztuka) (literacko) (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) charakterystyczny dla impresjonizmu impressionistic impressionist
impresjonizm
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) (sztuka) nurt w sztuce europejskiej i amerykańskiej drugiej połowy XIX wieku; impressionism
impreza ĩmˈprɛza
n (potocznie, potoczny) zabawa, przyjęcie party
imprimatur
n (kościelny) (administracja) eklezjalne pozwolenie na druk; imprimatur
improwizacja
n komponowanie muzyki, pisanie utworów, wygłaszanie przemówień pod wpływem chwili i bez przygotowania improvisation
improwizować
v (przenośnie, przenośnia) wykonywać z jakichkolwiek dostępnych materiałów improvise concoct prezentować, wykonywać coś bez przygotowania improvise ad-lib extemporise extemporize jam
impulsywnie
adv w sposób impulsywny impulsively
impulsywny ˌĩmpulˈsɨvnɨ
adj taki, który szybko i wyraziście reaguje na bodźce; taki, który jest porywczy impulsive
imputacja ˌĩmpuˈtaʦ̑ʲja
n (matematyka, matematyczny) uzupełnienie brakujących danych przez wartości sztucznie skonstruowane, np. przez średnią danej zmiennej, w celu zastosowania metod statystycznych wymagających pełnych danych; imputation
in situ
adv w swoim pierwotnym, naturalnym położeniu, miejscu in situ
in vitro ˈĩn ˈvʲitrɔ
adj (biologia, biologiczny) wykonywany w sztucznym środowisku, poza żywym organizmem in vitro
in vitro ˈĩn ˈvʲitrɔ
adv (biologia, biologiczny) w sztucznym środowisku, poza żywym organizmem in vitro
in vitro ˈĩn ˈvʲitrɔ
n (potocznie, potoczny) zapłodnienie in vitro (2.1) IVF
in vivo ˈĩn ˈvʲivɔ
adj (biologia, biologiczny) mający miejsce w żywym organizmie in vivo
in vivo ˈĩn ˈvʲivɔ
adv (biologia, biologiczny) w żywym organizmie in vivo
inaczej ĩˈnaʧ̑ɛj
adv w inny sposób, nie tak jak jest; odwrotnie, odmiennie in another way w innym przypadku otherwise
inauguracja ˌĩnawɡuˈraʦ̑ʲja
n uroczyste zapoczątkowanie inauguration
inauguracyjny
adj związany z inauguracją, dotyczący inauguracji inaugural prefatory
incest
n (rzadki, rzadko używany) obcowanie płciowe z kimś blisko spokrewnionym incest
ind ĩnt
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu In i liczbie atomowej 49; indium (geologia, geologiczny) pierwszy, starszy wiek wczesnego triasu, trwający 251 – 249,7 milionów lat temu; Induan
indagacja ˌĩndaˈɡaʦ̑ʲja
n (książkowy) wypytywanie kogoś o coś, dopytywanie się, badanie (zwykle w liczbie mnogiej) prying
indagacyjny ˌĩndaɡaˈʦ̑ɨjnɨ
adj (książkowy) od indagacja plying
indagować ˌĩndaˈɡɔvaʨ̑
v (książkowy) przeprowadzać indagację, wypytywać kogoś o coś, dopytywać się, badać, zasypywać pytaniami inquire ply somebody with question
indeterminizm
n (filozofia, filozoficzny) koncepcja dopuszczająca, że ta sama przyczyna może prowadzić do innych skutków; indeterminism
indianiec
n (pogardliwie) Indianin redskin
indiański ĩnˈdʲjä̃j̃sʲci
adj związany z Indianami, dotyczący Indian Indian American Indian
indoaryjski
adj o języku: stosowany na subkontynencie indyjskim, wywodzący się z indoirańskiej grupy języków indoeuropejskich Indo-Aryan odnoszący się do Ariów (mieszkańców starożytnych Indii) Indo-Aryan
indochiński
adj odnoszący się do Indochin Indochinese
indoeuropeistyka
n (językoznawstwo, językoznawczy) nauka zajmująca się badaniem języków indoeuropejskich; Indo-European study
indoeuropejski ˌĩndɔɛwrɔˈpɛjsʲci
adj (językoznawstwo, językoznawczy) wywodzący się z praindoeuropejskiej wspólnoty językowej lub stanowiący jej kontynuację Indo-European
indoktrynacja ˌĩndɔktrɨ̃ˈnaʦ̑ʲja
n natarczywe, regularne wpajanie komuś jakichś doktryn, idei; indoctrination
indoktrynować
v (książkowy) wpajać w sposób nachalny, manipulatorski i systematyczny jakąś doktrynę, ideologię, religię indoctrinate
indolencja ˌĩndɔˈlɛ̃nʦ̑ʲja
n (książkowy) bezradność, bezczynność, brak reakcji na sytuację indolence indolency
indonezyjski ˌĩndɔ̃nɛˈzɨjsʲci
adj odnoszący się do państwa Indonezja Indonesian
indonezyjski ˌĩndɔ̃nɛˈzɨjsʲci
n język urzędowy Indonezji Indonesian
indris ˈĩndrʲis
n (zoologia, zoologiczny) owocożerna małpiatka madagaskarska; Indri
indukcja
n etap wprowadzający w danym procesie induction
indukowalny
adj podatny na indukcję inducible
industrializacja
n uprzemysłowienie industrialization
industrialny
adj związany z industrializacją, dotyczący industrializacji industrial
indyferentny ˌĩndɨfɛˈrɛ̃ntnɨ
adj obojętny; taki, który ma bierny stosunek indifferent
indygo
n kolor ciemnobłękitny indigo
indygokarmin ˌĩndɨɡɔˈkarmʲĩn
n (chemia, chemiczny) związek organiczny, sulfonowa pochodna indyga, niebieski barwnik syntetyczny, stosowany w medycynie, przemyśle barwników i jako odczynnik chemiczny; indigo carmine
indyjski ĩnˈdɨjsʲci
adj związany z Indiami, dotyczący Indii Indian
indyk ˈĩndɨk
n (ornitologia, ornitologiczny) Meleagris, duży hodowlany ptak grzebiący z rodziny kurowatych; turkey
indywidualista
n (filozofia, filozoficzny) (socjologia, socjologiczny) zwolennik indywidualizmu individualist człowiek niezależny i przekorny, mający poczucie odrębności osobistej, niechętnie podporządkowujący się, działający samodzielnie individualist maverick
indywidualistka
n (filozofia, filozoficzny) (socjologia, socjologiczny) zwolenniczka indywidualizmu individualist kobieta niezależna i przekorna, mająca poczucie odrębności osobistej, niechętnie podporządkowująca się, działająca samodzielnie individualist
indywidualizm
n poczucie własnej niezależności i odrębności powiązane z dążeniem do zachowania własnych poglądów individualism
indywidualizować
v dokonywać indywidualizacji individualize
indywidualnie
adv dotycząc jednej osoby, konkretnej jednostki individually występując osobno individually on a case by case basis separately singly
indywidualność ˌĩndɨvʲiduˈ<sup>w</sup>alnɔɕʨ̑
n zbiór cech stanowiących osobowość danego człowieka; specyfika każdej osoby, jej odrębność individuality
indywidualny ˌĩndɨvʲiduˈ<sup>w</sup>alnɨ
adj osobny, niezespołowy, pojedynczy, samemu, oddzielny individual właściwy jednostce, typowy dla konkretnej osoby, swoisty individual
inercja ĩˈnɛrʦ̑ʲja
n bierność, bezwładność, niezdarność, niezgrabność, próżniactwo, lenistwo; bierne poddawanie się, niechęć do czynu inertia
infekcja ĩnˈfɛkʦ̑ʲja
n (medycyna, medyczny) (weterynaria, weterynaryjny) proces chorobowy wywołany przez drobnoustroje chorobotwórcze w organizmie; infection
infekcyjne zapalenie stawów ˌĩnfɛkˈʦ̑ɨjnɛ ˌzapaˈlɛ̃ɲɛ ˈstavuf
n (medycyna, medyczny) zapalenie stawu wywołane przez drobnoustroje w błonie maziowej stawu infectious arthritis
infiltracja ˌĩnfʲilˈtraʦ̑ʲja
n przesączanie się, przenikanie cieczy lub gazu przez kanaliki i pory jakiegoś ciała stałego infiltration trudno zauważalne przedostawanie się, przenikanie do środowiska obcych wpływów, oddziaływań seepage
infinitezymalny ˌĩnfʲĩɲitɛzɨ̃ˈmalnɨ
adj nieskończenie mały infinitesimal
inflacja ĩnˈflaʦ̑ʲja
n (ekonomia, ekonomiczny) postępujący spadek wartości pieniądza prowadzący do wzrostu cen; inflation
influenca ˌĩnfluˈ<sup>w</sup>ɛ̃nʦ̑a
n (przestarzałe, przestarzały) grypa influenza
infoboks ĩnfɔˈbɔks
n (neologizm) (informatyka, informatyczny) wyróżniona ramką część artykułu w Wikipediach i projektach siostrzanych, zawierająca najważniejsze informacje dla czytelnika infobox
infografika
n (edukacja, edukacyjny) (poligrafia) ilustracja z niewielką ilością tekstu wyjaśniająca jakieś zagadnienie infographic information graphic
informacja ˌĩnfɔrˈmaʦ̑ʲja
n miejsce, w którym udziela się wiadomości z określonej dziedziny information office poinformowanie o czymś, zakomunikowanie information
informacyjny ˌĩnfɔrmaˈʦ̑ɨjnɨ
adj dostarczający wiadomości lub innych informacji information informational message news związany z informacjami, ich przesyłaniem i przetwarzaniem information
informatyk ˌĩnfɔrˈmatɨk
n człowiek zajmujący się zawodowo informatyką computer scientist
informatyka ˌĩnfɔrˈmatɨka
n nauka o gromadzeniu i przetwarzaniu informacji; computer science informatics
informowanie ˌĩnfɔrmɔˈvãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: informować informing
informować ˌĩnfɔrˈmɔvaʨ̑
v przekazywać wiadomość i objaśniać inform
infradźwięk
n (fizyka, fizyczny) fala dźwiękowa o częstotliwości zbyt niskiej by być słyszalną dla człowieka (zależnie od definicji poniżej 16 albo 20 Hz); infrasound
infrastruktura ˌĩnfrastrukˈtura
n podstawowe struktury techniczne lub organizacyjne, niezbędne do prawidłowego funkcjonowania społeczeństwa, gospodarki lub określonego przedsięwzięcia; infrastructure
ingerencja ˌĩŋɡɛˈrɛ̃nʦ̑ʲja
n wpływ na coś, mieszanie się do jakiejś sprawy, interweniowanie, wtrącanie się interference
ingrediencja ˌĩŋɡrɛˈdʲjɛ̃nʦ̑ʲja
n składnik jakiejś mieszaniny lub przepisu, najczęściej kulinarnego lub mikstury lekarskiej, rzecz wchodząca w skład czegoś ingredient
inhalacja ˌĩnxaˈlaʦ̑ʲja
n (medycyna, medyczny) wdychanie pary wodnej, gazów lub substancji w celach leczniczych inhalation
inherentny ˌĩnxɛˈrɛ̃ntnɨ
adj nierozłącznie z czymś związany, tkwiący w istocie, strukturze, naturze czegoś inherent
inhibitor ˌĩnçiˈbʲitɔr
n (chemia, chemiczny) substancja zwalniająca lub hamująca reakcję chemiczną; inhibitor
inicjacja ˌĩɲiˈʦ̑ʲjaʦ̑ʲja
n ceremonia przyjęcia nowego członka initiation wtajemniczenie w coś, zaznajomienie się z czymś nowym, zapoznanie się initiation rozpoczęcie czynności, procesu działania initiation
inicjalizować ˌĩɲiʦ̑ʲjalʲiˈzɔvaʨ̑
v nadawać czemuś stan początkowy; rozpoczynać coś initialise
inicjatywa
n propozycja zrealizowania określonych działań initiative skłonność do samodzielnego inicjowania działań initiative w grach: pierwszeństwo dające przewagę initiative
inicjować
v dawać czemuś początek initiate
iniekcja
n (medycyna, medyczny) zastrzyk injection
inkantacja ˌĩŋkãnˈtaʦ̑ʲja
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) obrzędowe zaklęcie encantation incantation
inklinacja
n (fizyka, fizyczny) nachylenie, kąt nachylenia inclination
inkorporacja ˌĩŋkɔrpɔˈraʦ̑ʲja
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) wcielenie, włączenie do jakiejś całości, zwłaszcza jednego terytorium w innego państwa incorporation
inkrementacja ˌĩŋkrɛ̃mɛ̃nˈtaʦ̑ʲja
n (informatyka, informatyczny) operacja zwiększenia wartości o jeden; increment incrementation
inkryminacja
n oskarżenie, zarzut criminalization
inkryminować ˌĩŋkrɨ̃mʲĩˈnɔvaʨ̑
v obwiniać, stawiać zarzuty incriminate
inkubator ˌĩŋkuˈbatɔr
n (medycyna, medyczny) urządzenie do podtrzymywania procesów życiowych wcześniaków w ściśle kontrolowanych warunkach; incubator
inkunabuł ˌĩŋkũˈnabuw
n (bibliotekoznawstwo, bibliotekoznawczy) książka wydrukowana w Europie przed 1501 rokiem (przed XVI wiekiem); incunabulum incunable
inkwizycja ˌĩŋkfʲiˈzɨʦ̑ʲja
n (historia, historyczny, historycznie) system śledczo-sądowniczy Kościoła katolickiego, działający od XIII do XIX wieku; Inquisition
inkwizycyjny
adj (historia, historyczny, historycznie) związany z kościelną inkwizycją, dotyczący kościelnej inkwizycji inquisitorial (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) śledczy, taki gdzie prowadzi się śledztwo, dochodzenie inquisitorial
innowacja
n proces wprowadzenia czegoś nowego, ulepszania czegoś innovation novelty
innowierca ˌĩnːɔˈvʲjɛrʦ̑a
n człowiek wyznający religię inną niż osoba mówiąca lub inną niż dominująca w jakimś środowisku dissenter
inność
n bycie innym, odznaczanie się cechami różniącymi daną rzecz czy osobę od innej otherness
inny ˈĩnːɨ
adj odmienny, wyglądający, zachowujący się inaczej niż zwykle different w użyciu rzeczownikowym ktoś inny (2.1), coś innego else
inny ˈĩnːɨ
indefinitePronoun nie ten, jakiś odmienny other another
innymi słowy ĩnˈːɨ̃mʲi ˈswɔvɨ
inaczej mówiąc, ujmując coś w innych słowach in other words
inochód ĩˈnɔxut
n (zoologia, zoologiczny) sposób poruszania się niektórych zwierząt czworonożnych (kopytnych i psowatych), polegający na stawianiu jednocześnie raz obu kończyn prawych, raz lewych; pace
inozytol
n (biochemia, biochemiczny) organiczny związek chemiczny z grupy cukroli; inositol
inscenizacja ˌĩw̃sʦ̑ɛ̃ɲiˈzaʦ̑ʲja
n (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) wystawienie utworu dramatycznego na scenie staging
insektarium
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) wiwarium przeznaczone do hodowli owadów lub stawonogów; insectarium
inseminacja ˌĩw̃sɛ̃mʲĩˈnaʦ̑ʲja
n (zootechnika, zootechniczny) sztuczne zapłodnienie poprzez wprowadzenie do dróg rodnych samicy nasienia pobranego od samca; insemination
inspekcja ĩw̃ˈspɛkʦ̑ʲja
n kontrola działalności jakiejś instytucji lub stanu jakiegoś miejsca inspection
inspiracja ˌĩw̃spʲiˈraʦ̑ʲja
n natchnienie, twórczy zapał, wena inspiration
inspirator ˌĩw̃spʲiˈratɔr
n ten, kto zachęca, daje pomysł, sugeruje, inspiruje inspirer
inspirować
v dostarczać natchnienia inspire czerpać natchnienie be inspired
inspirująco
adv w sposób inspirujący, dając inspirację inspirationally
instalacja ˌĩw̃staˈlaʦ̑ʲja
n (sztuka) przestrzenne dzieło sztuki zaaranżowane z przedmiotów; installation (technologia, technika, techniczny) czynność instalowania – montowanie czegoś z części i podzespołów installation (technologia, technika, techniczny) system urządzeń, przewodów tworzący jakąś całość installation
instalator
n (technologia, technika, techniczny) osoba zakładająca instalację installer plumber fitter
instalować ˌĩw̃staˈlɔvaʨ̑
v (informatyka, informatyczny) umieszczać program komputerowy na komputerze tak, aby poprawnie działał install montować jakieś urządzenie do pracy w danym miejscu lub warunkach install
instancja
n (administracja) dany stopień organizacyjny w układzie podległych sobie instytucji instance
instant ˈĩw̃stãnt
adj (spożywczy) błyskawiczny, natychmiastowy – o potrawach i produktach w handlu, gotowych po zalaniu wrzątkiem instant
instrukcja ĩw̃ˈstrukʦ̑ʲja
n książka lub broszura z opisem działania manual zbiór zasad zalecających postępowanie w określonej dziedzinie instruction
instruktaż
n udzielanie komuś instrukcji, wskazówek instruction
instruktor ĩw̃ˈstruktɔr
n osoba instruująca, ucząca na kursie instructor trainer
instrument ĩw̃ˈstrũmɛ̃nt
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) przyrząd wytwarzający dźwięk, (zobacz) instrument muzyczny instrument (medycyna, medyczny) narzędzie chirurgiczne; instrument
instrument muzyczny
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) przyrząd służący do wytwarzania dźwięków muzycznych; musical instrument instrument
instrumentalny
adj (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) wykonywany za pomocą instrumentów muzycznych, bez udziału śpiewu instrumental
instrumentariuszka ˌĩw̃strũmɛ̃ntarʲˈjuʃka
n pielęgniarka asystująca przy operacji, pomagająca przy jej przygotowaniu scrub nurse
instynkt ˈĩw̃stɨ̃ŋkt
n wrodzona zdolność nieracjonalnego, acz adekwatnego zachowywania się w danej sytuacji instinct
instynktownie
adv w sposób instynktowny instinctively
instynktowny ˌĩw̃stɨ̃ŋkˈtɔvnɨ
adj (przymiotnik) od: instynkt instinctive
instytucja ˌĩw̃stɨˈtuʦ̑ʲja
n zakład o charakterze publicznym zajmujący się określonym zakresem spraw institution
instytucjonalny ˌĩw̃stɨtuʦ̑ʲjɔ̃ˈnalnɨ
adj związany z instytucją, właściwy instytucji, instytucjonalności institutional
instytut ĩw̃ˈstɨtut
n nazwa różnego typu instytucji, przede wszystkim naukowo-badawczych i dydaktycznych; institute
insula
n (architektura, architektoniczny) (historia, historyczny, historycznie) kamienica czynszowa w starożytnym Rzymie; insula
insulina ˌĩw̃suˈlʲĩna
n (fizjologia, fizjologiczny) hormon produkowany przez trzustkę; insulin
insulinooporność ˌĩw̃sulʲĩnɔːˈpɔrnɔɕʨ̑
n (medycyna, medyczny) zaburzenie homeostazy glukozy polegające na zmniejszeniu czułości mięśni, tkanki tłuszczowej, wątroby i innych tkanek organizmu na insulinę; insulin resistance
insurekcja ˌĩw̃suˈrɛkʦ̑ʲja
n powstanie zbrojne insurrection insurgency
insynuacja
n osąd, opinia, wypowiedź przypisująca komuś niegodziwe lub nieprawdziwe zamiary, czyny lub myśli; często nie wprost, a z użyciem aluzji insinuation
intarsja ĩnˈtarsʲja
n (sztuka) metoda zdobnicza polegająca na zdobieniu przedmiotów drewnianych innymi gatunkami drewna; intarsia inlay
integracja ˌĩntɛˈɡraʦ̑ʲja
n połączenie danych części w całość (włączenie elementu do całości) integration
integracyjny
adj dotyczący integracji integrative
integralność
n nierozdzielność, związek całości integrity
integralny ˌĩntɛˈɡralnɨ
adj nierozerwalnie związany z czymś integral
integrować
v (książkowy) scalać integrate
intelekt ĩnˈtɛlɛkt
n zdolność człowieka do myślenia, zdobywania wiedzy, wyciągania logicznych wniosków, korzystania z posiadanej wiedzy i doświadczenia intellect
intelektualista
n człowiek posiadający dużą wiedzę i imponujące zdolności umysłowe intellectual
intelektualizacja
n (psychologia, psychologiczny) jeden z mechanizmów obronnych polegający na uciekaniu od rzeczywistych przykrych zdarzeń do przestrzeni abstrakcyjnej, dzięki czemu następuje ich odrealnienie intellectualization nabieranie lub nadawanie czemuś cech intelektualnych intellectualization
intelektualizm
n pogląd, który przypisuje intelektowi fundamentalne lub wyłączne znaczenie w procesie poznawczym intellectualism
intelektualny ˌĩntɛlɛktuˈ<sup>w</sup>alnɨ
adj dotyczący intelektu lub intelektualistów intellectual
inteligencja ˌĩntɛlʲiˈɡɛ̃nʦ̑ʲja
n sprawność umysłowa, umiejętność polegająca na rozumieniu danych sytuacji; intelligence
inteligentny ˌĩntɛlʲiˈɡɛ̃ntnɨ
adj odznaczający się inteligencją intelligent
intencja ĩnˈtɛ̃nʦ̑ʲja
n chęć, zamiar intention intent
intencjonalny ˌĩntɛ̃nʦ̑ʲjɔ̃ˈnalnɨ
adj stanowiący intencję, mający coś na celu, umyślny, celowy, zamierzony intentional
intendentura
n jednostka organizacyjna zajmująca się dostarczaniem niezbędnego zaopatrzenia dla wojska, szpitali itp. commissariat
intensyfikacja ˌĩntɛ̃w̃sɨfʲiˈkaʦ̑ʲja
n sprawianie, że coś jest intensywniejsze, silniejsze; nasilenie czegoś intensification
intensywna terapia ˌĩntɛ̃w̃ˈsɨvna tɛˈrapʲja
n leczenie chorych w stanie zagrożenia życia; critical care intensive care intensive therapy intensive treatment
intensywnie ˌĩntɛ̃w̃ˈsɨvʲɲɛ
adv w sposób intensywny intensely intensively
intensywność ˌĩntɛ̃w̃ˈsɨvnɔɕʨ̑
n stopień nasycenia czegoś; natężenie intensity
intensywny ˌĩntɛ̃w̃ˈsɨvnɨ
adj natężony, mocny, nasycony intensive
interakcja ˌĩntɛrˈakʦ̑ʲja
n wzajemne oddziaływanie na siebie obiektów (osób, przedmiotów, zjawisk itp.); zetknięcie, spotkanie kilku akcji lub dążeń interaction
interaktywnie
adv w sposób interaktywny interactively
interaktywny ˌĩntɛrakˈtɨvnɨ
adj (książkowy) o sprzęcie, programie komputerowym: wymagający czynnego udziału człowieka, reagujący na akcje użytkownika, umożliwiający jego wpływ na przebieg wydarzeń, formę dzieła interactive
intercyza ˌĩntɛrˈʦ̑ɨza
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) kontrakt przedmałżeński/przedślubny, umowa między narzeczonymi lub małżonkami o zachowaniu odrębnych majątków, rezygnacji ze wspólnoty majątkowej prenup prenuptial agreement marriage articles pre-nup
interdyscyplinarny ˌĩntɛrdɨsʦ̑ɨplʲĩˈnarnɨ
adj dotyczący kilku dyscyplin naukowych interdisciplinary
interes ĩnˈtɛrɛs
n sprawa (do załatwienia) interest
interesować ˌĩntɛrɛˈsɔvaʨ̑
v wzbudzać zainteresowanie, ciekawić interest być ciekawym czegoś, mieć zainteresowanie (hobby) be interest in take interest in
interesujący ˌĩntɛrɛsuˈjɔ̃nʦ̑ɨ
adj ciekawy, zajmujący interesting
interfejs ĩnˈtɛrfɛjs
n (technologia, technika, techniczny) charakterystyczny zestaw poleceń rozpoznawanych przez automat interface (technologia, technika, techniczny) charakterystyczny zestaw suwaków, pokręteł i przycisków, umieszczonych na tablicy rozdzielczej przyrządu interface (technologia, technika, techniczny) sposób połączenia różnych urządzeń lub modułów programowych, umożliwiający przeniesienie energii lub informacji; interface
interfejs użytkownika ĩnˈtɛrfɛjs ˌuʒɨtkɔvʲˈɲika
n (informatyka, informatyczny) część oprogramowania odpowiadająca za interakcję między aplikacją i użytkownikiem; user interface
interferencja
n (fizyka, fizyczny) zjawisko powstawania nowego, przestrzennego rozkładu amplitudy fali (wzmocnienia i wygaszenia) w wyniku nakładania się na siebie fal; interference
interglacjał ˌĩntɛrˈɡlaʦ̑ʲjaw
n cieplejszy okres między dwoma zlodowaceniami; interglacial
interkalacja ˌĩntɛrkaˈlaʦ̑ʲja
n (chemia, chemiczny) odwracalny proces umieszczenia cząsteczki lub całej grupy cząsteczek między dwiema innymi cząsteczkami lub grupami cząsteczek; intercalation (fizyka, fizyczny) proces wprowadzania obcych atomów lub cząsteczek do struktury krystalicznej; jego cechą charakterystyczną jest słabe wiązanie obcych atomów lub cząsteczek oraz odwracalność intercalation dodanie dodatkowego dnia, tygodnia albo miesiąca w roku kalendarzowym, aby dopasować kalendarz do pory roku; intercalation
interkom
n system łączności wewnętrznej zwłaszcza pojazdu albo budynku intercom
interkreatywność ˌĩntɛrkrɛaˈtɨvnɔɕʨ̑
n zdolność kreowania interakcji w multimediach, poprzez tworzenie nowych jakości i innowacyjnych rozwiązań intercreative
interlingua ˌĩntɛrˈlʲĩŋɡva
n międzynarodowy sztuczny język pomocniczy; Interlingua
interlokutor ˌĩntɛrlɔˈkutɔr
n (książkowy) osoba prowadząca z kimś rozmowę interlocutor
intermezzo
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) forma przejścia w obrębie utworu lub sztuki intermezzo
internacjonalizm
n współpraca, solidarność międzynarodowa internationalism
internat
n (szkolnictwo, szkolny) zakład mieszczący mieszkania przeznaczone dla młodzieży uczącej się poza miejscem zamieszkania dorm
internauta ˌĩntɛrˈnawta
n (potocznie, potoczny) użytkownik Internetu internaut
internetowy ˌĩntɛrnɛˈtɔvɨ
adj dotyczący internetu; korzystający z internetu; umieszczony w internecie; wykorzystujący do działania internet internet
internista ˌĩntɛrʲˈɲista
n lekarz specjalista zajmujący się rozpoznawaniem, profilaktyką i leczeniem chorób wewnętrznych internist
internować ˌĩntɛrˈnɔvaʨ̑
v osadzać w obozach rozbrojone wojska, biorące udział w wojnie, które przekroczyły granicę państwa neutralnego intern pozbawiać wolności osoby uznane za niebezpieczne politycznie intern
interpelacja
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) pisemne zapytanie kierowane do członka rządu przez parlamentarzystę interpellation
interpolacja ˌĩntɛrpɔˈlaʦ̑ʲja
n (matematyka, matematyczny) przybliżanie funkcji za pomocą innej funkcji, zwykle wielomianu, tak aby były sobie równe w zadanych punktach; interpolation
interpretacja ˌĩntɛrprɛˈtaʦ̑ʲja
n wykładnia, wyjaśnienie, tłumaczenie; interpretation
interpretacyjny
adj dotyczący interpretacji interpretative interpretive
interpretować ˌĩntɛrprɛˈtɔvaʨ̑
v rozumieć coś na swój sposób interpret
interpunkcja ˌĩntɛrˈpũŋkʦ̑ʲja
n (językoznawstwo, językoznawczy) użycie znaków przestankowych w piśmie punctuation
interrogacja ˌĩntɛrːɔˈɡaʦ̑ʲja
n (przestarzałe, przestarzały) zadawanie pytań podczas przesłuchania w śledztwie interrogation
interseksualizm ˌĩntɛrsɛksuˈ<sup>w</sup>alʲism̥
n (anatomia, anatomiczny) posiadanie cielesnych cech obu płci intersexuality
interview ĩnˈtɛrvʲju
n wywiad przeprowadzony przez dziennikarza interview
interwał ĩnˈtɛrvaw
n odległość między wysokościami dwóch dźwięków; interval
interwencja ˌĩntɛrˈvɛ̃nʦ̑ʲja
n wejście pomiędzy, mieszać się do czegoś aby osiągnąć zamierzony cel intervention
interwencjonizm ˌĩntɛrvɛ̃nˈʦ̑ʲjɔ̇̃ɲism̥
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (ekonomia, ekonomiczny) polityka interwencji w sprawy ekonomiczne własnego państwa interventionism
interwenient ˌĩntɛrˈvɛ̃ɲɛ̃nt
n (przestarzałe, przestarzały) osoba, która interweniuje intervener
intifada ˌĩntʲiˈfada
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) arabskie określenie buntu, rebelii, powstania; intifada
intonacja ˌĩntɔ̃ˈnaʦ̑ʲja
n (językoznawstwo, językoznawczy) sposób akcentowania wyrazów i zdań; intonation (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) rozpoczęcie śpiewu zbiorowego przez jedną osobę; zaśpiew; intonation (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) sposób wydobywania dźwięków, szczególnie w śpiewie, na instrumencie smyczkowym lub dętym; intonation
intonować ˌĩntɔ̃ˈnɔvaʨ̑
v (językoznawstwo, językoznawczy) mówić, odpowiednio akcentując i modulując głos intone
intramarginalny ˌĩntrãmarʲɟĩˈnalnɨ
adj (ekonomia, ekonomiczny) odbywający się w ramach dopuszczalnych wahań kursów (o interwencjach walutowych) intramarginal (geografia, geograficzny) dotyczący strefy między czołem lodowca a moreną czołową, pochodzący z tej strefy, związany z nią intramarginal
intratny ĩnˈtratnɨ
adj przynoszący zysk lucrative
introdukcja ˌĩntrɔˈdukʦ̑ʲja
n wstęp, przedstawienie czegoś, początek introduction
introligator ˌĩntrɔlʲiˈɡatɔr
n (drukarstwo, drukarski) (rzemiosło, rzemieślniczy) osoba zajmująca się zawodowo oprawą książek i innych wydawnictw; bookbinder
introligatornia ˌĩntrɔlʲiɡaˈtɔrʲɲa
n (drukarstwo, drukarski) (rzemiosło, rzemieślniczy) zakład rzemieślniczy, w którym oprawia się książki i inne wydawnictwa bindery
intronizacja
n wyniesienie na tron, objęcie władzy królewskiej lub wysokiego stanowiska kościelnego enthronement
introspekcja ˌĩntrɔˈspɛkʦ̑ʲja
n (psychologia, psychologiczny) analiza własnych procesów psychicznych introspection
introwertyk
n (psychologia, psychologiczny) człowiek skupiony na swoich uczuciach, myślach i sprawach, nakierowany na swoje własne wnętrze introvert
intruz
n człowiek który dostał się gdzieś bezprawnie, łamiąc zakazy intruder trespasser człowiek niemile widziany w danym miejscu interloper
intryga ĩnˈtrɨɡa
n chytre, podstępne działanie, zwykle przez wzajemne skłócenie jakichś osób, zmierzające do osiągnięcia jakiegoś celu intrigue plot
intuicja ˌĩntuˈ<sup>j</sup>iʦ̑ʲja
n (filozofia, filozoficzny) proces polegający na poznaniu prawdy za pomocą wewnętrznego przekonania intuition (potocznie, potoczny) zdolność przeczuwania, przewidywania intuition (psychologia, psychologiczny) proces myślowy polegający na szybkim dopasowaniu danej sytuacji do znanych już szablonów i zależności, objawiący się w postaci nagłego przebłysku myślowego; intuition
intuicyjnie ˌĩntu<sup>j</sup>iˈʦ̑ɨjɲɛ
adv za pomocą intuicji intuitively
intuicyjny ˌĩntu<sup>j</sup>iˈʦ̑ɨjnɨ
adj wynikający z intuicji, osiągnięty za pomocą intuicji intuitive visceral
intymność
n cecha tego, co jest intymne, osobiste; osobisty charakter czegoś intimacy
intymny ĩnˈtɨ̃mnɨ
adj mocno osobisty intimate
inulina
n (biochemia, biochemiczny) polisacharyd, roślinna substancja, którą stosuje się m.in. w diagnostyce chorób nerek; inulin
inwalida ˌĩnvaˈlʲida
n osoba, która jest pozbawiona możliwości pracy (całkowicie lub połowicznie) ze względu na kalectwo, utratę zdrowia handicapped
inwazja ĩnˈvazʲja
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) najazd lub wtargnięcie zbrojne na czyjeś terytorium; invasion infestation
inwektywa
n zniewaga, obelga invective
inwencja ĩnˈvɛ̃nʦ̑ʲja
n pomysłowość, wynalazczość, kreatywność invention
inwentaryzacja ˌĩnvɛ̃ntarɨˈzaʦ̑ʲja
n spisywanie inwentarza inventory stocktaking
inwentaryzator
n osoba odpowiedzialna za inwentaryzowanie mienia oraz prowadzenie jego rejestrów – inwentarzy inventory co-ordinator registrar
inwentarz ĩnˈvɛ̃ntaʃ
n trwałe składniki majątku danej osoby fizycznej lub prawnej inventory
inwersja
n odwrócenie naturalnej lub zwyczajnej kolejności w czymś inversion
inwestor ĩnˈvɛstɔr
n (ekonomia, ekonomiczny) osoba lub firma/spółka dokonująca inwestycji investor
inwestować ˌĩnvɛˈstɔvaʨ̑
v dokonywać inwestycji invest
inwestycja ˌĩnvɛˈstɨʦ̑ʲja
n (ekonomia, ekonomiczny) nakład gospodarczy na tworzenie lub zwiększanie majątku trwałego; investment capital expenditure
inwigilacja
n tajna obserwacja kogoś lub tajny nadzór nad kimś; surveillance
inżynier ĩn͇ˈʒɨ̃ɲɛr
n człowiek zajmujący się zawodowo inżynierią, mający wyższe wykształcenie techniczne; engineer
inżynieria ˌĩn͇ʒɨ̃ˈɲɛrʲja
n nauka wykorzystująca matematykę, technologię i praktyczne doświadczenie do projektowania, produkowania i kontrolowania obiektów bądź procesów służących człowiekowi engineering
iperyt iˈpɛrɨt
n (chemia, chemiczny) (wojskowość, wojskowy) (potocznie, potoczny) iperyt siarkowy, bojowy środek trujący yperite (chemia, chemiczny) (wojskowość, wojskowy) każdy związek organiczny mający budowę zbliżoną do iperytu (1.1) będący bojowym środkiem trującym i wykazujący podobne do niego działanie parzące i trujące lub też mieszanina takich związków; mustard mustard gas
iperyt azotowy iˈpɛrɨt ˌazɔˈtɔvɨ
n (chemia, chemiczny) (wojskowość, wojskowy) każdy związek organiczny z grupy amin będący azotowym analogiem iperytu siarkowego oraz parzącym bojowym środkiem trującym o właściwościach alkilujących i toksycznych; nitrogen mustard
iperyt bromowy iˈpɛrɨd brɔ̃ˈmɔvɨ
n (chemia, chemiczny) (wojskowość, wojskowy) związek siarkoorganiczny z grupy tioeterów, bromowy analog iperytu siarkowego, parzący bojowy środek trujący stosowany bez powodzenia w czasie I wojny światowej; 1 bromo- 2 ethane bis- sulfide
iperyt siarkowy iˈpɛrɨtʲ ɕarˈkɔvɨ
n (chemia, chemiczny) (wojskowość, wojskowy) każdy związek siarkoorganiczny o budowie zbliżonej do iperytu siarkowego (1.1) będący parzącym bojowym środkiem trującym i wykazujący podobne do niego działanie parzące i trujące lub też mieszanina takich związków sulfur mustard sulphur mustard (chemia, chemiczny) (wojskowość, wojskowy) związek siarkoorganiczny z grupy tioeterów stosowany jako parzący bojowy środek trujący, gęsta, oleista ciecz o działaniu silnie trującym, po raz pierwszy zastosowany z powodzeniem w 1917 roku pod Iprą w Belgii; mustard gas sulfur mustard bis sulfide bis thioether sulphur mustard yperite
iperyt tlenowy iˈpɛrɨt ːlɛ̃ˈnɔvɨ
n (chemia, chemiczny) (wojskowość, wojskowy) związek siarkoorganiczny z grupy tioeterów będący jednocześnie eterem, parzący bojowy środek trujący z grupy iperytów o zbliżonych do iperytu siarkowego właściwościach chemicznych i toksycznych; 1 2 2 ethoxy- ethane O-mustard T agent T bis- ether
ipsylon ipˈsɨlɔ̃n ipˈsʲilɔ̃n
n nazwa dwudziestej litery alfabetu greckiego, υ; upsilon
iranistyka ˌirãˈɲistɨka
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) nauka zajmująca się badaniem języków irańskich i irańskiego obszaru kulturowego (Afganistan, Iran oraz Tadżykistan) Iranian study
iranka iˈrãŋka
n (ornitologia, ornitologiczny) Irania gutturalis, gatunek niewielkich ptaków z rodziny muchołówkowatych; irania
irański iˈrãj̃sʲci
adj odnoszący się do państwa Iran Iranian
irbis śnieżny
n (systematyka) (zoologia, zoologiczny) Panthera uncia Schreber, gatunek ssaka z rodziny kotowatych, występujący w Azji Środkowej; snow leopard ounce (zoologia, zoologiczny) kot z gatunku (1.1) ounce snow leopard
ircha
n rodzaj zamszu shammy
irga ˈirɡa
n (botanika, botaniczny) Cotoneaster, rodzaj roślin z rodziny różowatych; cotoneaster
irga Dielsa ˈirɡa ˈdʲilsa
n (botanika, botaniczny) Cotoneaster dielsianus, gatunek krzewu ozdobnego z rodziny różowatych Diels' cotoneaster
irlandzki irˈlãnʦ̑ʲci
adj odnoszący się do Irlandii lub Irlandczyków Irish
irlandzkie bliźnięta irˈlãnʦ̑ʲcɛ blʲiʑˈɲɛ̃nta
n rodzeństwo urodzone w odstępie ok. roku Catholic twins
irokez iˈrɔkɛs
n włosy ułożone w stojący grzebień, kojarzone z subkulturą punk mohawk
ironia iˈrɔ̃ɲja
n zawoalowana drwina, szyderstwo lub złośliwość ukryte pod pozorną aprobatą; irony
ironicznie ˌirɔ̃ˈɲiʧ̑ʲɲɛ
adv używając ironii; pozornie szczerze/prawdziwie ironically
ironiczny ˌirɔ̃ˈɲiʧ̑nɨ
adj zawierający ukryte szyderstwo, drwiący pod pozorem czegoś innego ironic
ironizować ˌirɔ̃ɲiˈzɔvaʨ̑
v mówić o czymś w sposób ironiczny / z ironią ironize ironise
irracjonalność
n cecha tego, co jest irracjonalne irrationality
irracjonalny ˌirːaʦ̑ʲjɔ̃ˈnalnɨ
adj sprzeczny z rozumem, rozsądkiem irrational
iryd ˈirɨt
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Ir i liczbie atomowej 77 iridium
irydowanie
n (chemia, chemiczny) reakcja chemiczna wprowadzenia atomu irydu do cząsteczki związku chemicznego iridation
irygacja
n (rolnictwo, rolniczy) sztuczne nawadnianie pól; irrigation (medycyna, medyczny) zabieg przeprowadzany w celach leczniczych lub higienicznych polegający na przepłukiwaniu jamy ciała (np. pochwy, odbytnicy, nosa) roztworem leku lub ciepłą wodą; irrigation
iryjski
adj związany z Iryjczykami, dotyczący Iryjczyków Irish
irytacja ˌirɨˈtaʦ̑ʲja
n stan rozdrażnienia irritation
irytować ˌirɨˈtɔvaʨ̑
v drażnić, denerwować kogoś irritate denerwować się, wpadać w irytację annoy
iryzacja
n zjawisko optyczne polegające na powstawaniu tęczowych barw; iridescence goniochromism pearlescence
iskać ˈiskaʨ̑
v usuwać pasożyty żyjące we włosach ludzi lub sierści zwierząt poprzez wyszukiwanie i łapanie (wyskubywanie) ich palcami louse pick out louse
iskra ˈiskra
n rozżarzona cząstka płonącego ciała oddzielająca się od całości spark sparkle
islam ˈislãm
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) religia monoteistyczna założona przez Mahometa; Islam
islamista ˌislãˈmʲista
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) zwolennik islamizmu Islamist
islamistyka ˌislãˈmʲistɨka
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) dziedzina nauki zajmująca się badaniami nad islamem; Islamic studies
islamizacja ˌislãmʲiˈzaʦ̑ʲja
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (socjologia, socjologiczny) proces narzucania islamu albo poddawania się wpływom islamu Islamization
islamizm isˈlãmʲism̥
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) islam polityczny – doktryna polityczna oparta na islamie, łącząca religię z ideologią, w której Koran uznany jest za podstawę prawa i polityki państwa; Islamism
islamizować ˌislãmʲiˈzɔvaʨ̑
v wprowadzać islam, poddawać coś pod wpływy islamu Islamize
islamofaszysta
n zwolennik islamofaszyzmu, radykalnej postaci islamu o wielu cechach wspólnych z faszyzmem Islamofascist
islamofaszystowski
adj mający związek z islamofaszyzmem, radykalną postacią islamu o wielu cechach wspólnych z faszyzmem Islamofascist
islamofaszyzm ˌislãmɔˈfaʃɨsm̥
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) radykalna postać islamu o wielu cechach wspólnych z faszyzmem Islamofascism
islamofobia ˌislãmɔˈfɔbʲja
n uprzedzenie, niechęć, wrogość w stosunku do islamu i muzułmanów; Islamophobia
islamski isˈlãmsʲci
adj związany z islamem, dotyczący islamu Islamic
islandzki isˈlãnʦ̑ʲci
adj odnoszący się do Islandii lub Islandczyków Icelandic
islandzki isˈlãnʦ̑ʲci
n język urzędowy Islandii; Icelandic
istnienie iˈstʲɲɛ̇̃ɲɛ
n bycie, trwanie, występowanie, egzystencja existence subsistence wyodrębniona całość, istota, byt being entity living
istnieć ˈistʲɲɛ̇ʨ̑
v być, występować w rzeczywistości exist be
istota iˈstɔta
n stworzenie, osoba, żyjący organizm, postać creature
istotnie iˈstɔtʲɲɛ
adv w znaczącym i/lub znacznym stopniu actually considerably constitutionally constitutively essentially fundamentally
istotnie iˈstɔtʲɲɛ
particle …potwierdzająca rację tego, co ktoś wcześniej oznajmił really truly admittedly in fact in point of fact indeed
istotność
n to, co stanowi istotę sprawy meaningfulness pertinence pertinency salience significance
istotny iˈstɔtnɨ
adj taki, który jest istotą czegoś; jest charakterystyczny, specyficzny, ważny essential taki, który jest prawdziwy, rzeczywisty true real
iteracja ˌitɛˈraʦ̑ʲja
n (matematyka, matematyczny) (informatyka, informatyczny) jednokrotne powtórzenie algorytmu (etap liczenia) iteration (matematyka, matematyczny) (informatyka, informatyczny) metoda obliczania polegająca na wielokrotnym powtarzaniu tego samego algorytmu; iteration
iterb ˈitɛrp
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Yb i liczbie atomowej 70; ytterbium
itr itr̥
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Y i liczbie atomowej 39; yttrium
iwa ˈiva
n (botanika, botaniczny) Salix caprea L., gatunek roślin z rodziny wierzbowatych; goat willow great sallow pussy willow
iworyjski ˌivɔˈrɨjsʲci
adj odnoszący się do państwa Wybrzeże Kości Słoniowej, wywodzący się z Wybrzeża Kości Słoniowej Ivorian
izba ˈizba
n (potocznie, potoczny) pomieszczenie w wiejskim domu room (urzędowy) pomieszczenie mieszkalne, pokój room (urzędowy) jeden z organów parlamentu w niektórych państwach chamber house (urzędowy) organ zajmujący się sprawami jakiegoś zrzeszenia zawodowego, mający na celu jego obronę bar office (urzędowy) wyższy urząd administracji państwowej council office
izba niższa ˈizba ˈɲiʃːa
n w niektórych krajach organ parlamentu dwuizbowego inicjujący i uchwalający ustawy lower house
izba wytrzeźwień ˈizba vɨˈṭʃɛʑvʲjɛ̇̃ɲ
n budynek lub pomieszczenie, w którym zatrzymywane są tymczasowo osoby nietrzeźwe, zakłócające spokój; detoxification detention centre drunk tank
izba wyższa ˈizba ˈvɨʃːa
n w niektórych krajach organ parlamentu dwuizbowego zatwierdzający ustawy upper house
izobara ˌizɔˈbara
n (meteorologia, meteorologiczny) krzywa łącząca miejsca o jednakowym ciśnieniu atmosferycznym; isobar isobaric line
izobaryczny
adj (fizyka, fizyczny) (meteorologia, meteorologiczny) zachodzący ze stałym ciśnieniem; związany ze stałą wartością ciśnienia isobaric
izoglosa ˌizɔˈɡlɔsa
n (językoznawstwo, językoznawczy) linia na mapie wyznaczająca zasięg danej cechy językowej isogloss
izokoszta ˌizɔˈkɔʃta
n (ekonomia, ekonomiczny) linia obrazująca wszystkie kombinacje dwóch czynników wytwórczych, których koszt całkowity jest taki sam; isocost
izokwanta ˌizɔˈkfãnta
n (ekonomia, ekonomiczny) linia przedstawiająca wszystkie kombinacje dwóch czynników wytwórczych pozwalające osiągnąć dany rozmiar produkcji; isoquant
izolacja
n (elektryczność) warstwa materiału o niskiej przewodności elektrycznej insulation oddzielenie od otoczenia lub uniemożliwienie kontaktu z otoczeniem isolation
izolacjonista ˌizɔlaʦ̑ʲjɔ̇̃ˈɲista
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) zwolennik izolacjonizmu w polityce zagranicznej isolationist
izolacjonizm ˌizɔlaˈʦ̑ʲjɔ̇̃ɲism̥
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) polityka danego państwa polegająca na ograniczeniu angażowania się w sprawy zagraniczne i skupieniu się na problemach wewnętrznych kraju; isolationism
izolator
n (elektryczność) przedmiot z materiału nie przewodzącego prądu elektrycznego, łączący a zarazem izolujący części urządzenia będące względem siebie pod napięciem insulator isolator materiał izolujący insulator dielectric nonconductor
izolować
v wydzielać z całości isolate pokrywać izolacją insulate oddzielać od otoczenia, nie dopuszczać do zetknięcia detach isolate odsuwać się od innych, pozostawać w odosobnieniu, trzymać się na uboczu seclude
izometryczny
adj (matematyka, matematyczny) taki, który nie zmienia odległości między punktami isometric
izomorfizm ˌizɔ̃ˈmɔrfʲism̥
n (matematyka, matematyczny) odwzorowanie pomiędzy dwiema przestrzeniami matematycznymi, zachowujące wszystkie relacje i funkcje isomorphism
izonomia ˌizɔ̃ˈnɔ̃mʲja
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) równość ludzi wobec prawa; isonomia
izoterma
n (meteorologia, meteorologiczny) linia łącząca na mapie punkty o tej samej temperaturze; isotherm
izotop iˈzɔtɔp
n (chemia, chemiczny) (fizyka, fizyczny) każda z odmian tego samego pierwiastka chemicznego, która ma jednakową liczbę protonów w atomach, lecz różne liczby neutronów; isotope
izraelski ˌizraˈɛlsʲci
adj odnoszący się do państwa Izrael Israeli
iw
n (geologia, geologiczny) drobnoziarnista skała osadowa zbudowana głównie z minerałów ilastych; clay
iłowy iˈwɔvɨ
adj złożony, zbudowany z iłu argillaceous clayey clayish loamy
iść iɕʨ̑
v o maszynach i urządzeniach funkcjonować run poruszać się, zmieniać swoje położenie za pomocą nóg, nie tracąc przy tym ani na chwilę kontaktu z podłożem walk go udawać się w jakimś kierunku lub celem wykonania jakiejś czynności, część drogi pokonując pieszo go (przenośnie, przenośnia) wydobywać się go
iść pod młotek ˈiɕʨ̑ pɔd‿ˈmwɔtɛk
idiom zostawać przeznaczonym na zlicytowanie come under the hammer go under the hammer
iść spać ˈiɕʨ̑ ˈspaʨ̑
v udawać się na sen go to bed go to sleep hit the hay hit the sack turn in turn into a pumpkin
ja ja
personalPronoun pierwsza osoba liczby pojedynczej I
jabłecznik jabˈwɛʧ̑ʲɲik
n (kulinaria) ciasto z jabłkami apple pie słabe wino z jabłek cider
jabłeczny
adj dotyczący jabłek (owoców) apple
jabłko ˈjap.kɔ ˈjap.w̥kɔ
n (anatomia, anatomiczny) (potocznie, potoczny) rzepka w kolanie kneecap (spożywczy) owoc jabłoni apple złota kula z krzyżem, symbol władzy królewskiej; orb
jabłko Adama ˈjap.kɔ a.ˈdã.ma ˈjapw̥.kɔ a.ˈdã.ma
n (przenośnie, przenośnia) (anatomia, anatomiczny) (zobacz) grdyka (u mężczyzn) Adam's apple laryngeal prominence
jabłko niezgody ˈjapkɔ ɲɛˈzɡɔdɨ ˈjapw̥kɔ ɲɛˈzɡɔdɨ
n rzecz, sprawa, która skłóca, poróżnia dane osoby bone of contention
jabłkowy japw̥ˈkɔvɨ japˈkɔvɨ
adj dotyczący jabłek (owoców) apple
jabłoń ˈjabwɔ̃ɲ
n drzewo, na którym rosną jabłka; apple tree apple
jacht jaxt
n lekki statek o napędzie żaglowym lub motorowym służący do rekreacji, turystyki, uprawiania sportu; yacht
jacuzzi ʤ̑aˈkuzʲi
n (technologia, technika, techniczny) (medycyna, medyczny) wanna lub mały basen kąpielowy z urządzeniem tworzącym wiry lub bąbelki; jacuzzi
jad jadɨ jat
n substancja pochodzenia zwierzęcego, roślinnego lub bakteryjnego mająca właściwości toksyczne dla innego organizmu; venom
jad trupi
n (biochemia, biochemiczny) ptomaina, alkaloid powstający w procesach gnilnych ciał organicznych zawierających białko cadaveric poison
jadalnia jaˈdalʲɲa
n komplet mebli znajdujących się w jadalni (1.1) dining room suite pomieszczenie przeznaczone do spożywania w nim posiłków dining room
jadalny jaˈdalnɨ
adj nadający się do jedzenia; taki, którym nie można się otruć edible eatable
jadeit jaˈdɛ<sup>j</sup>it
n (geologia, geologiczny) (mineralogia, mineralogiczny) minerał w różnych odcieniach zieleni, rzadziej biały, połyskliwy, używany w jubilerstwie; jadeite
jadowity
adj (przenośnie, przenośnia) złośliwy, wrogi virulent zawierający jad, trujący poisonous venomous
jadłodajnia ˌjadwɔˈdajɲa
n miejsce, w którym daje się posiłki, często tanie lub darmowe beanery eatery eating house
jaggery
n (spożywczy) nierafinowany cukier palmowy o żółtej barwie produkowany tradycyjnie w Indiach jaggery
jagielloński
adj związany z Jagiełłą lub wywodzącą się od niego dynastią, dotyczący Jagiełły lub wywodzącej się od niego dynastii Jagiellonian
jaglica
n (medycyna, medyczny) wirusowe zapalenie spojówek lub całego oka; trachoma
jagnię ˈjäɟɲɛ
n (zoologia, zoologiczny) młode owcy; lamb
jagnięcina ˌjäɟɲɛ̇̃ɲˈʨ̑ĩna
n (spożywczy) mięso jagnięce (z młodej owcy) lamb
jagoda jaˈɡɔda
n (botanika, botaniczny) owoc mięsisty zawierający wewnątrz nasiona; berry
jagodzianka ˌjaɡɔˈʥ̑ãnka
n (kulinaria) drożdżówka nadziewana jagodami bilberry bun blueberry bun (kulinaria) zupa jagodowa blueberry soup
jaguar jaˈɡu<sup>w</sup>ar
n (motoryzacja) samochód brytyjskiej marki Jaguar; Jag Jaguar (zoologia, zoologiczny) drapieżny ssak z gatunku jaguar amerykański, Panthera onca; jaguar
jaguar amerykański
n (systematyka) (zoologia, zoologiczny) Panthera onca Linnaeus, gatunek ssaka z rodziny kotowatych, występujący w Amerykach; jaguar (zoologia, zoologiczny) kot z gatunku (1.1) jaguar
jaguarundi amerykański
n (systematyka) (zoologia, zoologiczny) Puma yagouaroundi Geoffroy Saint-Hilaire, gatunek ssaka z rodziny kotowatych, występujący od Paragwaju aż po południowo-wschodnią część Stanów Zjednoczonych; eyra jaguarundi (zoologia, zoologiczny) kot z gatunku (1.1) eyra jaguarundi
jaja ˈjäja
n (potocznie, potoczny) (anatomia, anatomiczny) męskie narządy płciowe – moszna i jądra ball
jajecznica ˌjäjɛʧ̑ʲˈɲiʦ̑a
n (kulinaria) smażona potrawa z wymieszanych jajek; scrambled eggs
jajko ˈjäjkɔ
n (ornitologia, ornitologiczny) ptasi zarodek w wapiennej osłonce egg (środowiskowy) (informatyka, informatyczny) jądro systemu operacyjnego; kernel
jajko na twardo ˈjäjkɔ na‿ˈtfardɔ
n (kulinaria) jajko ugotowane do całkowitego ścięcia się zawartości; hard-boiled egg hard boiled egg hardboiled egg
jajko sadzone ˈjäjkɔ saˈʣ̑ɔ̃nɛ
n (kulinaria) jajko usmażone na patelni bez jego rozmącania sunny side up
jajnik ˈjäjɲik
n (anatomia, anatomiczny) żeński gruczoł płciowy; ovary
jajo ˈjäjɔ
n (biologia, biologiczny) dojrzała komórka rozrodcza żeńska zwierząt i człowieka; ovum egg (spożywczy) jajo (1.1) drobiu używane przez ludzi jako pożywienie; egg ovum
jajogłowy
n (żartobliwie) lub (ironicznie) inteligent, intelektualista; boffin egghead
jajowaty ˌjäjɔˈvatɨ
adj kształtem przypominający ptasie jajo egg-shaped
jajowodowy
adj (anatomia, anatomiczny) związany z jajowodem, dotyczący jajowodu jajowodowy
jajowód jäˈjɔvut
n (anatomia, anatomiczny) przewód o długości ok. 10-12 cm, który biegnie od rogu macicy, dochodząc do jajnika; Fallopian tube
jak jak
conjunction …wprowadzający porównanie like …wyłączający z zaprzeczonego zdania dany element but …łączący wymieniane elementy as well as …łączący zdania wtrącone like as
jak jak
n (zoologia, zoologiczny) ssak z rodziny pustorożców; yak
jak jak
pronoun …używany do wprowadzania oznajmujących zdań podrzędnych na ten temat as as …używany w pytaniach o sposób lub stan how …używany w emfatycznych wypowiedziach nt. sposobu lub stanu how
jak Kuba Bogu, tak Bóg Kubie ˈjak ˈːuba ˈbɔɡu ˈtaɡ ˈbuk ˈːubʲjɛ
proverb jak uczynisz komuś, tak on uczyni tobie measure for measure
jak Pan Bóg stworzył ˈjak ˈpãn‿buk ˈstfɔʒɨw
adv nago in one's birthday suit
jak amen w pacierzu ˈjak ˈãmɛ̃n f‿paˈʨ̑ɛʒu
adv coś bardzo pewnego, co na pewno nastąpi as eggs is eggs
jak cholera ˈjak xɔˈlɛra
adv (potocznie, potoczny) bardzo, mocno, dużo, intensywnie as hell
jak cię widzą, tak cię piszą ˈjäc‿ʨ̑ɛ ˈvʲiʣ̑ɔ̃w̃ ˈtac‿ʨ̑ɛ ˈpʲiʃɔ̃w̃
proverb ludzi często ocenia się po ich wyglądzie i zachowaniu fine feathers make fine birds
jak się masz ˈjäc‿ɕɛ ˈmaʃ
…otwierający rozmowę i będący pytaniem o czyjeś samopoczucie, nastrój how are you
jak sobie pościelesz, tak się wyśpisz ˈjak ˈsɔbʲjɛ pɔˈɕʨ̑ɛlɛʃ ˈtac‿ɕɛ ˈvɨɕpʲiʃ
proverb sami mamy wpływ na to, co się dzieje w naszym życiu, na jego jakość as you make your bed, so you must lie in it as you make your bed, so you must lie on it as you sow, so shall you reap
jaka matka, taka córka ˈjaka ˈmatka ˈtaka ˈʦ̑urka
proverb córka, kiedy dorośnie, będzie zachowywać się podobnie, jak obecnie jej matka like mother, like daughter
jaka praca, taka płaca ˈjaka ˈpraʦ̑a ˈtaka ˈpwaʦ̑a
proverb za ciężką pracę można spodziewać się godziwej zapłaty as the work, so the pay
jakby ˈjaɡbɨ
conjunction (potocznie, potoczny) oznaczający, że spełnienie warunku występującego w zdaniu podrzędnym jest zależne od czyjejś woli if would (potocznie, potoczny) oznaczający, że warunek występujący w zdaniu podrzędnym jest z założenia nieprawdziwy, a zdarzenie w zdaniu nadrzędnym ma charakter hipotetyczny if past perfect (potocznie, potoczny) oznaczający, że warunek występujący w zdaniu podrzędnym może się spełnić if czas teraźniejszy (potocznie, potoczny) oznaczający, że warunek występujący w zdaniu podrzędnym nie został spełniony w przeszłości, a zdarzenie w zdaniu nadrzędnym nie mogło i nie może nastąpić if czas przeszły …określający sytuację, która mogłaby mieć miejsce, biorąc pod uwagę resztę wypowiedzi, ale tak naprawdę jest nieprawdziwa as if
jakby ˈjaɡbɨ
particle …oznaczająca, że wyrażony w zdaniu pogląd może nie jest prawdziwy, ale jest bliski prawdy almost in a way kind of sort of
jaki ˈjäci
pronoun …służący do pytania o cechę wyrażoną zwykle w przymiotniku what what kind of …służący do rozpoczynania zdań podrzędnych dotyczących cechy what what kind of
jaki ojciec, taki syn ˈjäci ˈɔjʨ̑ɛʦ̑ ˈtaci ˈsɨ̃n
proverb syn, kiedy dorośnie, będzie zachowywać się podobnie, jak obecnie jego ojciec like father, like son
jakikolwiek ˌjäciˈkɔlvʲjɛk
pronoun dowolny, nieokreślony, wszystko jedno jaki any
jakiś ˈjäciɕ
indefinitePronoun bliżej nieokreślony, bliżej nieznany any some a an
jakkolwiek jakˈːɔlvʲjɛk
conjunction chociaż although
jakkolwiek jakˈːɔlvʲjɛk
pronoun cokolwiek się zdarzy (w zdaniu podrzędnym) i tak się wydarzy (zdanie nadrzędne) no matter how
jako ˈjakɔ
preposition używany do określania roli, stanowiska, znaczenia itp., które sprawuje podmiot as
jako że ˈjakɔ ˈʒɛ
skoro; ponieważ; z uwagi na fakt, że as
jakobin
n (historia, historyczny, historycznie) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) w czasie Wielkiej Rewolucji Francuskiej: członek lewicowego klubu politycznego dążącego do radykalnych zmian i wprowadzenia republiki; Jacobin
jakobiński
adj związany z jakobinami, dotyczący jakobinów lub jakobinizmu Jacobin
jakoby
conjunction łączący zdanie nadrzędne ze zdaniem podrzędnym i również podający w wątpliwość treść, o której jest mowa w przyłączanym zdaniu that
jakoby
particle informująca, że mówiący przytacza cudzy sąd i podaje w wątpliwość jego prawdziwość apparently
jakoś ˈjakɔɕ
pronoun w pewien, nie do końca określony, sposób somehow z niewiadomego powodu for some reason somewhy
jakościowy
adj odnoszący się do jakości, związany z jakością qualitative
jakość ˈjakɔɕʨ̑
n wartość, rodzaj, stan czegoś; zalety przedmiotu świadczące o jego użyteczności, wartości, porządnym wykonaniu quality
jakucki jaˈkuʦ̑ʲci
adj związany z Jakucją lub Jakutami, dotyczący Jakucji lub Jakutów Yakutian
jakucki jaˈkuʦ̑ʲci
n (językoznawstwo, językoznawczy) język jakucki; Yakut
jama ˈjãma
n (biologia, biologiczny) wolna przestrzeń w organizmach wyściełana błoną; cavity (zoologia, zoologiczny) schronienie zwierząt wykopane w ziemi hole wgłębienie w ziemi pit
jama bębenkowa ˈjãma ˌbɛ̃mbɛ̃ŋˈkɔva
n (anatomia, anatomiczny) część ucha środkowego będąca przestrzenią powietrzną pomiędzy błoną bębenkową a ścianą kostną; tympanic cavity
jama ustna ˈjãma ˈustna
n (anatomia, anatomiczny) usta, początkowy odcinek przewodu pokarmowego i oddechowego; mouth
jamnik ˈjãmʲɲik
n (kynologia, kynologiczny) pies rasy (1.1) dachshund (kynologia, kynologiczny) rasa psów o niskim wzroście, długim tułowiu i krótkich nogach; dachshund
jamowanie
n (elektronika, elektroniczny) (potocznie, potoczny) zakłócanie łączności elektronicznej, w szczególności WiFi jam
jamraj ˈjãmraj
n (zoologia, zoologiczny) niewielki torbacz zamieszkujący Australię i Nową Gwineę; bandicoot
jamthund ˈjãmtxũnt
n (kynologia, kynologiczny) rasa psa z grupy szpiców myśliwskich pochodząca z regionu Jämtland w Szwecji; Swedish elkhound jamthund
japonistyczny
adj związany z japonistyką, dotyczący japonistyki Japanological
japonistyka
n (edukacja, edukacyjny) nauka o kulturze, sztuce i języku ludów zamieszkujących Japonię Japanology
japonka jaˈpɔ̃nka
n (potocznie, potoczny) klapek z paskiem pomiędzy dużym palcem a palcem obok; flip-flop
japoński jaˈpɔ̃j̃sʲci
adj dotyczący lub odnoszący się do Japonii lub Japończyków Japanese
japoński jaˈpɔ̃j̃sʲci
n język używany w Japonii; Japanese
japońskie kryształy jaˈpɔ̃j̃sʲcɛ krɨˈʃtawɨ
n mikroorganizmy zdolne do przeprowadzania fermentacji, będące koloniami bakterii i drożdży, wykorzystywane do produkcji napojów; California bees Japanese water crystals sugar kefir grains tibi tibicos water kefir grains
jar jar
n (geografia, geograficzny) wydłużona dolina o wąskim dnie i stromych zboczach, powstała najczęściej w wyniku erozyjnego działania wody, rzadziej poprzez aktywność osuwisk; ravine
jard
n brytyjska i amerykańska miara długości, równa trzem stopom lub 36 calom, albo 0,9144 metra yard
jarmark ˈjarmark
n (handel, handlowy) rodzaj targu o znaczeniu ponadlokalnym, stanowiącego miejsce wolnej wymiany towarów handlu dalekosiężnego; fair
jarmułka
n okrągła czapeczka bez daszka, okrywająca tylko czubek głowy, noszona głównie przez Żydów; yarmulke skullcap kippa skull cap skull-cap
jarmuż ˈjarmuʃ
n (botanika, botaniczny) Brassica oleracea var. sabellica L., odmiana botaniczna kapusty warzywnej o mocno pomarszczonych liściach; kale
jarzmo ˈjaʒmɔ
n (zootechnika, zootechniczny) drewniana uprząż zakładana zwierzęciu pociągowemu na kark, szyję, czoło lub rogi; yoke (przenośnie, przenośnia) coś co zniewala i zmusza do ponoszenia ciężarów yoke (technologia, technika, techniczny) urządzenie służące spinaniu, zwieraniu czegoś yoke
jarzynowa
n (potocznie, potoczny) (kulinaria) zupa z jarzyn, najczęściej różnych vegetable soup
jarzynowy
adj związany z jarzynami, dotyczący jarzyn, przyrządzony z jarzyn vegetable
jarząbek jaˈʒɔ̃mbɛk
n (ornitologia, ornitologiczny) Tetrastes bonasia (Bonasa bonasia), łowny ptak eurazjatycki zamieszkujący w gęstych starodrzewach; hazel grouse hazel hen
jarząbek zwyczajny
n (ornitologia, ornitologiczny) Tetrastes bonasia, gatunek ptaka rodziny kurowatych; hazel grouse hazel hen
jarzębina ˌjaʒɛ̃mˈbʲĩna
n (dendrologia, drzewoznawstwo, dendrologiczny, drzewoznawczy) (potocznie, potoczny) rodzaj drzewa o małych, czerwonych owocach; rowan mountain ash
jaskier ˈjasʲcɛr
n (botanika, botaniczny) Ranunculus, liczący około 400 gatunków rodzaj roślin z rodziny jaskrowatych; buttercup crowfoot (botanika, botaniczny) roślina z rodzaju (1.1) buttercup crowfoot
jaskinia jaˈsʲcĩɲa
n (przenośnie, przenośnia) miejsce nielegalnych lub występnych zgromadzeń den naturalna pusta przestrzeń w skale, a ściśle taka o rozmiarach umożliwiających penetrację przez człowieka; cave cavern
jaskiniowiec ˌjasʲcĩˈɲɔvʲjɛʦ̑
n (antropologia, antropologiczny) człowiek jaskiniowy, wczesny człowiek mieszkający w jaskini caveman
jaskra
n (medycyna, medyczny) przewlekłe schorzenie oka spowodowane wzmożonym ciśnieniem śródgałkowym; glaucoma
jaskrawy jasˈkravɨ
adj (przenośnie, przenośnia) bardzo wyraźny, dobitny; skrajny flagrant glaring striking vivid o kolorze: intensywny bright vivid o przedmiocie: mający intensywny (1.1) kolor bright o świetle: mocno świecący, rażący oczy bright brilliant
jaskółka jaˈskuwka
n (dawniej, dawny) męski żakiet o połach przypominających ogon jaskółki (1.1) tailcoat (dawniej, dawny) najwyższy balkon w teatrze; paradise the gods (ornitologia, ornitologiczny) Hirundo, owadożerny ptak o długich i ostro zakończonych skrzydłach i ogonie; swallow martin
jasna cholera
interjection (potocznie, potoczny) (wulgarnie, wulgaryzm) przekleństwo wyrażające zdenerwowanie i brak akceptacji dammit shit
jasne jak słońce
idiom (potocznie, potoczny) oczywiste, niebudzące wątpliwości as clear as day
jasno ˈjasnɔ
adv (książkowy) w sposób zrozumiały, oczywisty clearly plainly z dużą ilością światła brightly
jasnowidz jasˈnɔvʲiʦ̑
n człowiek zdolny pozazmysłowo przewidywać zdarzenia z przyszłości lub odtwarzać przeszłe wydarzenia seer soothsayer clairvoyant clairvoyance
jasnowłosy ˌjasnɔˈvwɔsɨ
adj mający jasne włosy fair fair-haired
jasność ˈjasnɔɕʨ̑
n (astronomia, astronomiczny) ilość energii świetlnej wysyłanej przez ciało niebieskie w jednostce czasu; luminosity czystość, dźwięczność głosu clarity delikatny, słabo nasycony odcień paleness przejrzystość, zrozumiałość i klarowność clarity clearness lucidity światło wysyłane przez źródło światła brightness lightness
jasny ˈjasnɨ
adj o kolorze: mało intensywny light pełen światła, słońca, nie zaciemniony bright
jasny gwint
interjection (potocznie, potoczny) (pospolicie) przekleństwo wyrażające zdenerwowanie i brak akceptacji oh snap oh, snap
jasny jak słońce ˈjasnɨ ˈjak ˈswɔ̃j̃nʦ̑ɛ
adj oczywisty, ewidentny, zrozumiały, bardzo łatwy do zrozumienia as clear as day
jaspis ˈjaspʲis
n (mineralogia, mineralogiczny) skała osadowa, składająca się głównie z chalcedonu i kwarcu (w różnych proporcjach), mogąca przybierać barwy: czerwoną, żółtą, brązową lub zieloną; jasper
jastrząb ˈjasṭʃɔ̃mp
n (ornitologia, ornitologiczny) duży ptak drapieżny z rodziny jastrzębiowatych; hawk goshawk
jaszczurka jaʃˈʧ̑urka
n (herpetologia, herpetologiczny) czworonożny lub beznogi gad o wydłużonym ciele, oczach uzbrojonych w powieki i mocnych szczękach; lizard
jaszczurka zwinka
n (herpetologia, herpetologiczny) Lacerta agilis, gatunek jaszczurki z rodziny jaszczurek właściwych; sand lizard
jatrogenny ˌjatrɔˈɡɛ̃nːɨ
adj będący szkodliwym, niekorzystnym następstwem leczenia iatrogenic
jawa ˈjava
n rzeczywistość reality stan czuwania, niespanie waking
jawajski jaˈvajsʲci
adj związany z Jawą, dotyczący Jawy Javanese Javan
jawny ˈjavnɨ
adj (matematyka, matematyczny) (informatyka, informatyczny) wprost widoczny w zapisie explicit widoczny dla wszystkich, powszechnie wiadomy; taki, którego się nie ukrywa, nie maskuje plain
jawor
n (dendrologia, drzewoznawstwo, dendrologiczny, drzewoznawczy) Acer pseudoplatanus, gatunek drzewa z rodziny mydleńcowatych o szarej korze i dłoniastych liściach; sycamore maple
jaworznicki ˌjavɔʒʲˈɲiʦ̑ʲci
adj związany z Jaworznem jaworznian
jazda ˈjazda
n przenoszenie się z miejsca na miejsce, przebywanie drogi za pomocą różnych środków lokomocji; poruszanie się, posuwanie się środków lokomocji drive ride
jazda indywidualna na czas ˈjazda ˌĩndɨvʲiduˈ<sup>w</sup>alna na‿ˈʧ̑as
n (sport, sportowy) w kolarstwie: konkurencja, gdzie zawodnicy startując pojedynczo i nie mogąc korzystać z pomocy innych muszą jak najszybciej przejechać określony odcinek; individual time trial
jazgarz ˈjazɡaʃ
n (ichtiologia, ichtiologiczny) ryba z rodziny okoniowatych; ruffe
jazz ʤ̑ɛs
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) jeden z improwizowanych gatunków muzycznych; jazz
jazzowy
adj (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) związany z jazzem, dotyczący jazzu jazz
jaćwieski
n (językoznawstwo, językoznawczy) język jaćwieski; Sudovian
jałmużna jawˈmuʒna
n (książkowy) dobrowolne ofiarowanie czegoś komuś biedniejszemu; coś, co jest przekazane w ramach tego ofiarowania alms
jałowiec jaˈwɔvʲjɛʦ̑
n (botanika, botaniczny) roślina iglasta należący do rodzaju jałowcowatych, Juniperus L.; juniper
jałowy jaˈwɔvɨ
adj bez wartości academic arid futile jejune pointless nie zawierający drobnoustrojów aseptic germ-free sterile podjęty nadaremno idle pozbawiony smaku flavourless flavorless savourless tasteless pozbawiony zdolności do urodzaju albo płodzenia barren hardscrabble idling languishing unfruitful waste
jałówka jaˈwufka
n (zoologia, zoologiczny) młoda, nieposiadająca jeszcze potomstwa, samica głównie w odniesieniu do krów heifer
jaśmin ˈjäɕmʲĩn
n (botanika, botaniczny) roślina z rodziny oliwkowatych; jasmine
jaśnieć
v dawać wyraźnie jasny blask shine tracić natężenie barwy go pale
jaźń jäɕɲ̊
n świadomość siebie i swojej osobowości ego self
jebadełko ˌjɛbaˈdɛwkɔ
n (potocznie, potoczny) (środowiskowy) (sport, sportowy) urządzenie do wyjmowania kostek i innych metalowych elementów sprzętu wspinaczkowego ze skał, umieszczonych uprzednio celem założenia asekuracji; nut tool
jebadło jɛˈbadwɔ
n (wulgarnie, wulgaryzm) (potocznie, potoczny) sypialnia sweat box
jebany jɛˈbãnɨ
adj (wulgarnie, wulgaryzm) taki, który denerwuje, wzbudza gniew, pogardę fucking
jechać ˈjɛxaʨ̑
v (potocznie, potoczny) o butach, sankach: ślizgać się slide o człowieku, towarze, zwierzęciu itp.: poruszać się, przemieszczać się przy użyciu pojazdu lub na grzbiecie zwierzęcia ride go drive travel o pojazdach: poruszać się, przemieszczać się z jednego miejsca na inne go
jechać na jednym wózku ˈjɛxaʨ̑ na‿ˈjɛdnɨ̃m ˈvusku
v o osobach, które są w podobnej sytuacji, mają podobny problem, dzielą ten sam los be in the same boat
jeden ˈjɛdɛ̃n
cardinalNumeral liczba 1 one
jeden ˈjɛdɛ̃n
n cyfra 1 one
jeden ˈjɛdɛ̃n
pronoun któryś (z większej grupy) one
jeden za wszystkich, wszyscy za jednego
idiom zawołanie podkreślające solidarność i współodpowiedzialność one for all, all for one
jedenastościan
n (geometria) wielościan o jedenastu ścianach; hendecahedron
jedna jaskółka nie czyni wiosny ˈjɛdna jaˈskuwka ɲɛ‿ˈʧ̑ɨ̃ɲi ˈvʲjɔsnɨ
proverb nie należy wyciągać pochopnych wniosków na podstawie jednego tylko faktu one swallow doesn't make a summer
jedna jaskółka wiosny nie czyni ˈjɛdna jaˈskuwka ˈvʲjɔsnɨ ɲɛ‿ˈʧ̑ɨ̃ɲi
proverb nie należy wyciągać pochopnych wniosków na podstawie pojedynczych faktów one swallow doesn't make a summer one swallow does not a summer make
jednak ˈjɛdnak
conjunction …łączy dwa zdania, w których zdanie ze spójnikiem wyraża sytuację, która powstała w wyniku akcji ze zdania bez spójnika, a która nie była oczekiwana przez mówiącego however
jednakowo ˌjɛdnaˈkɔvɔ
adv tak samo, identycznie, w taki sam sposób identically
jednakowy ˌjɛdnaˈkɔvɨ
adj taki sam, identyczny identical
jednakże jɛdˈnaɡʒɛ
conjunction wzmocniona forma spójnika jednak however
jedno-
pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na jednostkowość elementu, który nazywa druga część złożenia one- single-
jednoaktowy ˌjɛdnɔakˈtɔvɨ
adj (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) mający jeden akt one-act
jednoaktówka ˌjɛdnɔakˈtufka
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) utwór dramatyczny zbudowany z jednego aktu one-act play
jednoatomowy
adj (fizyka, fizyczny) (chemia, chemiczny) złożony z jednego atomu monatomic
jednobarwny ˌjɛdnɔˈbarvnɨ
adj mający jedną barwę monochrome
jednoczesny ˌjɛdnɔˈʧ̑ɛsnɨ
adj odbywający się, zachodzący w tym samym czasie, w tej samej chwili simultaneous
jednocześnie ˌjɛdnɔˈʧ̑ɛɕɲɛ
adv naraz, równolegle concurrently simultaneously w tej samej chwili, w jednym czasie at once at the same time
jednogłośny ˌjɛdnɔˈɡwɔɕnɨ
adj jednomyślny unanimous
jednojęzyczny ˌjɛdnɔjɛ̃w̃ˈzɨʧ̑nɨ
adj napisany w jednym języku monolingual posługujący się jednym językiem monolingual
jednokomórkowiec ˌjɛdnɔkɔ̃murˈkɔvʲjɛʦ̑
n (biologia, biologiczny) organizm składający się tylko z jednej komórki unicellular organism
jednokomórkowy ˌjɛdnɔkɔ̃murˈkɔvɨ
adj (biologia, biologiczny) składający się z jednej komórki unicellular single-celled
jednokrotnie
adv jeden raz once
jednolity ˌjɛdnɔˈlʲitɨ
adj niezróżnicowany pod względem budowy, składu uniform
jednomasztowiec ˌjɛdnɔ̃maˈʃtɔvʲjɛʦ̑
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) statek mający jeden maszt one-masted ship
jednomasztowy ˌjɛdnɔ̃maˈʃtɔvɨ
adj (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) o żaglowcu – mający jeden maszt one-masted
jednomyślność ˌjɛdnɔ̃ˈmɨɕl̥nɔɕʨ̑
n zupełna zgodność zdań, opinii, myśli unanimity
jednomyślny
adj bez różnic w przekonaniach unanimous consentaneous
jednonawowy
adj (architektura, architektoniczny) taki, który ma jedną nawę single-aisle
jednonogi ˌjɛdnɔ̃ˈnɔɟi
adj mający jedną nogę one-legged
jednooki ˌjɛdnɔˈːci
adj taki, który ma jedno oko one-eyed
jednoosiowy
adj mający jedną oś uniaxial
jednopłat
n (lotnictwo, lotniczy) samolot lub szybowiec mający jedną parę skrzydeł stanowiących jeden płat nośny; monoplane
jednoraki ˌjɛdnɔˈraci
numeral jednakowy, jednolity, jednorodny, jednego typu, rodzaju of one way kind type onefold
jednorako ˌjɛdnɔˈrakɔ
adv (przysłówek) od przymiotnika → jednoraki in one way kind type
jednorodny
adj mający identyczne cechy uniform złożony z takich samych składowych homogeneous homogenous
jednorożec ˌjɛdnɔˈrɔʒɛʦ̑
n (mitologia, mitologiczny) (książkowy) fantastyczne stworzenie posiadające jeden róg na czole, pojawiające się w mitach i legendach; unicorn
jednoręki ˌjɛdnɔˈrɛ̃ŋʲci
adj mający jedną rękę one-armed
jednosilnikowy
adj (technologia, technika, techniczny) wyposażony w jeden silnik, posiadający jeden silnik single-engined
jednostajny ˌjɛdnɔˈstajnɨ
adj stale taki sam monotonous
jednostka jɛdˈnɔstka
n (książkowy) osoba, pojedynczy osobnik individual określona wartość jakiejś wielkości unit część całości unit placówka określonej instytucji affiliate
jednostka astronomiczna
n (jednostka miary) (astronomia, astronomiczny) jednostka długości równa 149 597 870 700 metrom, co w przybliżeniu odpowiada średniej odległości Ziemi od Słońca; astronomical unit
jednostka elektryczna
n (kolejnictwo) (potocznie, potoczny) elektryczny zespół trakcyjny EMU electric multiple unit
jednostka ratowniczo-gaśnicza jɛdˈnɔstka ˌratɔvʲɲiʧ̑ɔ‿ɡaɕˈɲiʧ̑a
n podstawowa, strażacka jednostka organizacyjna, posiadająca siły i środki umożliwiające samodzielne organizowanie i prowadzenie akcji ratowniczych w czasie pożarów, klęsk żywiołowych i miejscowych zagrożeń fire station
jednostkowy
adj (językoznawstwo, językoznawczy) dotyczący tego, co da się wyodrębnić jako jedna sztuka countable dotyczący jednego bytu (osoby, rzeczy, itp.) individual dotyczący jednego zdarzenia, wyjątkowej sytuacji isolated odnoszący się do określonej wartości danej wielkości unit unitary
jednostronnie
adv w sposób jednostronny one-sidedly unilaterally
jednostronny
adj dokonywany przez jedną ze stron one-sided unilateral o wąskim zakresie; uwzględniający interes lub opinię tylko jednej ze stron ex parte limited one-dimensional poruszający się w jednym kierunku, odbywający się w jedną stronę one-way single-track znajdujący się na jednej z dwu stron single-sided
jednosylabowy ˌjɛdnɔsɨlaˈbɔvɨ
adj liczący jedną sylabę, składający się z jednej sylaby monosyllabic
jednoużytkownikowy
adj (informatyka, informatyczny) (telekomunikacja) mogący obsługiwać jednego użytkownika na raz single-user
jednowymiarowy
adj (matematyka, matematyczny) mający tylko jeden wymiar, rozpatrywany w jednym wymiarze one-dimensional
jednoznacznie
adv w sposób jednoznaczny, jasny, niebudzący wątpliwości unequivocally unambiguously
jednoznaczny ˌjɛdnɔˈznaʧ̑nɨ
adj niebudzący wątpliwości, pewny, definitywny, zdecydowany unambiguous unequivocal univocal
jedność ˈjɛdnɔɕʨ̑
n wspólnota, unia, zjednoczenie unity oneness
jednym słowem ˈjɛdnɨ̃m ˈswɔvɛ̃m
idiom nie rozwodząc się nad jakimś tematem, nie rozwlekając zagadnienia briefly speaking in short in sum
jedwab ˈjɛdvap
n (włókiennictwo) tkanina z przędzy (1.1); silk (włókiennictwo) przędza uzyskiwana z kokonów jedwabników silk
jedwabisty
adj przypominający jedwab (miękkością, gładkością, połyskiem) flossy silken silky silky smooth
jedwabnik jɛdˈvabʲɲik
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) owad, z którego kokonów wytwarzany jest jedwab; silkworm
jedwabnik morwowy
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) Bombyx mori, gatunek nocnego motyla z rodziny prządkowatych; domestic silkmoth silkmoth
jedwabny jɛdˈvabnɨ
adj dotyczący jedwabiu, związany z jedwabiem silken silky zrobiony, wyprodukowany z jedwabiu silken silky
jedwabny szlak
n (historia, historyczny, historycznie) dawny szlak handlowy łączący Chiny z Europą i Bliskim Wschodem, którym transportowano towary, m.in. jedwabie; Silk Road
jedynak jɛˈdɨ̃nak
n osoba płci męskiej, która nie ma rodzeństwa; jedyny syn rodziny only child
jedynie jɛˈdɨ̃ɲɛ
particle …ograniczająca wypowiedziany sąd do wymienionych obiektów i stanów rzeczy only …komunikująca, że czegoś jest mniej niż spodziewała się osoba mówiąca only
jedynka jɛˈdɨ̃nka
n (edukacja, edukacyjny) (szkolnictwo, szkolny) ocena niedostateczna (najniższa) w szkole F (hotelarstwo) pokój przeznaczony dla jednej osoby, z jednym łóżkiem single room (matematyka, matematyczny) element neutralny różnych działań matematycznych identity (potocznie, potoczny) (anatomia, anatomiczny) ząb sieczny przyśrodkowy (mezjalny) central incisor
jedyny jɛˈdɨ̃nɨ
adj istniejący tylko w jednym egzemplarzu only sole
jedyny w swoim rodzaju jɛˈdɨ̃nɨ ˈf‿sfɔ<sup>j</sup>ĩm rɔˈʣ̑aju
adj taki, który jest unikatem one-of-a-kind
jedzenie jɛˈʣ̑ɛ̃ɲɛ
n coś, co można jeść; żywność, pokarm food spożywanie pokarmu eat
jego ˈjɛɡɔ
pronoun 3 os. lp, rodzaj męski his 3 os. lp, rodzaj nijaki its
jej jɛ̇j
pronoun 3 (osoba) lp, rodzaj żeński her hers
jeleń ˈjɛlɛ̃ɲ
n (zoologia, zoologiczny) duży ssak lądowy o rozłożystym porożu u samców; deer stag
jeleń wschodni
n (zoologia, zoologiczny) Cervus nippon, gatunek zwierzęcia kopytnego z rodzaju Cervus; sika deer spotted deer
jelito jɛˈlʲitɔ
n (anatomia, anatomiczny) część przewodu pokarmowego między żołądkiem a odbytem; intestine bowel
jelito cienkie
n (anatomia, anatomiczny) część przewodu pokarmowego położona między żołądkiem a jelitem grubym small intestine small bowel
jelito grube
n (anatomia, anatomiczny) odcinek przewodu pokarmowego od ujścia jelita cienkiego do odbytnicy; large intestine
jelito ślepe
n (anatomia, anatomiczny) pierwszy odcinek jelita grubego człowieka cecum caecum
jelitowy ˌjɛlʲiˈtɔvɨ
adj (przymiotnik) od jelito intestinal
jelonek jɛˈlɔ̃nɛk
n (zoologia, zoologiczny) Lucanidae, gatunek chrząszczy; stag beetle młody jeleń fawn
jelonek rogacz jɛˈlɔ̃nɛk ˈrɔɡaʧ̑
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) Lucanus cervus, gatunek chrząszcza z rodziny jelonków; stag beetle
jemeński jɛ̃ˈmɛ̃j̃sʲci
adj odnoszący się do Jemenu, państwa na Półwyspie Arabskim Yemeni
jemioła jɛ̃ˈmʲjɔwa
n (botanika, botaniczny) rodzaj pasożytniczej rośliny; mistletoe
jemiołuszka ˌjɛ̃mʲjɔˈwuʃka
n (ornitologia, ornitologiczny) rodzaj ptaka z rodziny jemiołuszek / jemiołuszkowatych Bombycillidae, ; waxwing
jen jɛ̃n
n (jednostka monetarna) waluta Japonii; yen
jeniec ˈjɛ̇̃ɲɛʦ̑
n osoba wzięta do niewoli w czasie wojny; prisoner of war captive POW
jenot azjatycki
n (systematyka) (zoologia, zoologiczny) Nyctereutes procyonoides, gatunek drapieżnego ssaka rodziny psowatych; mangut raccoon dog (zoologia, zoologiczny) osobnik drapieżnika z gatunku (1.1) mangut raccoon dog
jer jɛr
n (językoznawstwo, językoznawczy) głoska występująca w języku prasłowiańskim, oznaczana znakami ъ i ь; yer (ornitologia, ornitologiczny) Fringilla montifringilla, mały ptak z rodziny łuszczaków; brambling
jeremiada ˌjɛrɛ̃ˈmʲjada
n biadolenie, lament, skarga jeremiad
jerychończyk
n mieszkaniec Jerycha Jerichoan Jerichoite
jerzyk ˈjɛʒɨk
n (ornitologia, ornitologiczny) smukły ptak, którego palce uniemożliwiają stąpanie po ziemi i siedzenie na gałęziach; swift
jesienią jɛ̇ˈɕɛ̇̃ɲɔ̃w̃
adv w czasie trwania jesieni in the autumn
jesiennie jɛ̇ˈɕɛ̇̃ɲːɛ
adv typowo dla jesieni autumnally
jesienny jɛ̇ˈɕɛ̃nːɨ
adj mający związek z jesienią, dotyczący jesieni, odbywający się jesienią autumnal autumn
jesień ˈjɛ̇ɕɛ̇̃ɲ
n pora roku między latem a zimą; autumn fall
jesion ˈjɛ̇ɕɔ̃n
n (dendrologia, drzewoznawstwo, dendrologiczny, drzewoznawczy) Fraxinus L., rodzaj roślin z rodziny oliwkowatych; ash
jesionka jɛ̇ˈɕɔ̃nka
n ciepły, zwykle wełniany płaszcz overcoat
jesiotr ˈjɛ̇ɕɔtr̥
n (ichtiologia, ichtiologiczny) Acipenser, duża ryba wędrowna o wydłużonej głowie i szorstkiej, pokrytej płytkami kostnymi skórze; sturgeon
jesiotr adriatycki ˈjɛ̇ɕɔtr̥ ˌadrʲjaˈtɨʦ̑ʲci
n (ichtiologia, ichtiologiczny) gatunek dwuśrodowiskowej ryby jesiotrokształtnej z rodziny jesiotrowatych; Adriatic sturgeon
jeszcze ˈjɛʃʧ̑ɛ
particle w funkcji przysłówka znowu, znów, ponownie; dodatkowo else more …oznaczająca, że coś ciągle trwa, odbywa się wciąż, ciągle still yet …podkreślająca odległość (w czasie lub przestrzeni) jakiegoś wydarzenia już already yet …z przymiotnikami i przysłówkami w stopniu wyższym podkreślająca ten stopień bardziej still
jesziwa
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) wyższa szkoła rabinacka; yeshiva yeshivah
jezdnia ˈjɛzdʲɲa
n część ulicy przeznaczona do ruchu pojazdów roadway
jezioro jɛ̇ˈʑɔrɔ
n (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) śródlądowy zbiornik wodny, zwykle naturalny; lake loch
jezuita
n (książkowy) (przenośnie, przenośnia) człowiek przebiegły, przewrotny, obłudny Jesuit (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) członek zakonu katolickiego noszącego oficjalną nazwę Towarzystwa Jezusowego; Jesuit
jezydyzm
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) kurdyjska religia synkretyczna, utworzona w XII wieku przez szejcha Adiego, wywodząca się z nałożenia się powierzchownego szyizmu na zaratusztrianizm i łącząca elementy islamu, chrześcijaństwa nestoriańskiego, pierwotnych wierzeń indoirańskich, kurdyjskich oraz judaistycznych; Yazidism
jeśli wejdziesz między wrony, musisz krakać jak i one ˈjɛ̇ɕlʲi ˈvɛjʥ̑ɛʃ ˈmʲjɛ̃nʣ̑ɨ ˈvrɔ̃nɨ ˈmuɕiʃ ˈkrakaʨ̑ ˈjak i‿ˈɔ̃nɛ
proverb jeśli ktoś wejdzie w jakieś towarzystwo, powinien upodobnić się (dostosować się) do niego, aby nie narazić się na przykrą lub nawet niebezpieczną sytuację when in Rome, do as the Romans do
jeść jɛ̇ɕʨ̑
v spożywać, przyjmować pokarmy eat
jeść obiad
v spożywać południowy posiłek have lunch
jeść śniadanie ˈjɛ̇ɕʨ̑ ɕɲaˈdãɲɛ
v spożywać posiłek w godzinach porannych have breakfast eat breakfast
jeździec ˈjɛ̇ʑʥ̑ɛʦ̑
n (jeździectwo, jeździecki) osoba jeżdżąca wierzchem na zwierzęciu wierzchowym; horseman rider
jeździecki
adj związany z jeździectwem, dotyczący jeździectwa equestrian
jeździectwo
n (sport, sportowy) dyscyplina sportu konnego z wyjątkiem wyścigów konnych horse-riding
jeździć ˈjɛ̇ʑʥ̑iʨ̑
v poruszać się na grzbiecie konia ride
jeż jɛʃ
n (zoologia, zoologiczny) owadożerny ssak pokryty igłami hedgehog
jeżeli jɛˈʒɛlʲi
conjunction …służący do rozpoczynania zdań podrzędnych określających warunek zajścia wydarzenia ze zdania głównego if
jeżozwierz jɛˈʒɔzvʲjɛʃ
n (zoologia, zoologiczny) Hystricidae, duży gryzoń pokryty długimi kolcami; porcupine
jeżyna jɛˈʒɨ̃na
n (botanika, botaniczny) Rubus L., rodzaj krzewów z rodziny różowatych o pędach okrytych kolcami i czarnych lub czerwonych jadalnych owocach; blackberry bramble (botanika, botaniczny) (potocznie, potoczny) krzew jeżyny (1.1) o czarnych owocach, m.in. z gatunku jeżyna popielica blackberry bramble
jeżyć ˈjɛʒɨʨ̑
v (przenośnie, przenośnia) stawać się nieufnym, przybierać postawę obronną bristle wznosić się, sterczeć bristle
jidysz ˈjidɨʃ
n język Żydów aszkenazyjskich; Yiddish
jidyszowy
adj (językoznawstwo, językoznawczy) dotyczący języka jidysz, związany z językiem jidysz Yiddish
jidyszystyka
n (edukacja, edukacyjny) studia uniwersyteckie w dziedzinie jidyszystyki (1.1) Yiddish study (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) dziedzina nauki badająca język jidysz i literaturę tworzoną w tym języku, a także ogólnie kulturę z nim związaną Yiddish study
jidyszyzm jiˈdɨʃɨsm̥
n (historia, historyczny, historycznie) (kulturoznawstwo, wiedza o kulturze, kulturoznawczy) (żydowski) nurt kulturowy uznający jidysz za język narodowy Żydów i dążący do rozwoju świeckiej kultury żydowskiej w oparciu o ten język; Yiddish language movement Yiddishism Yiddishist movement (językoznawstwo, językoznawczy) wyraz, zwrot, forma gramatyczna zapożyczona do jakiegoś języka z języka jidysz; Yiddishism
jive
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) popularny taniec towarzyski wykonywany przy akompaniamencie swingu lub rock and rolla; jive
jod jɔt
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu I i liczbie atomowej 53; iodine
jodełka jɔˈdɛwka
n (włókiennictwo) rodzaj splotu tkaniny, przypominający układ igieł jodły herringbone
jodoform
n (chemia, chemiczny) organiczny związek chemiczny z grupy halogenków alkilu, środek antyseptyczny o silnym zapachu; iodoform
jodyna jɔˈdɨ̃na
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) (medycyna, medyczny) środek do dezynfekcji – roztwór jodu i jodku potasu w etanolu; tincture of iodine
jodła ˈjɔdwa
n (dendrologia, drzewoznawstwo, dendrologiczny, drzewoznawczy) rodzaj drzew z rodziny sosnowatych; fir
jodła koreańska
n (dendrologia, drzewoznawstwo, dendrologiczny, drzewoznawczy) Abies koreana E. H. Wilson, gatunek drzewa z rodziny sosnowatych, pochodzący z górzystych terenów Korei Południowej; Korean fir
jodłować jɔdˈwɔvaʨ̑
v (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) śpiewać wykorzystując samogłoski a, o dla niskich dźwięków i oraz e, i dla wysokich, z nagłymi przejściami z piersiowego rejestru głosu na falset; yodel
joga ˈjɔɡa
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (filozofia, filozoficzny) jeden z sześciu ortodoksyjnych systemów filozofii indyjskiej; yoga tradycyjny indyjski system ćwiczeń duchowych i fizycznych yoga
jogging
n (sport, sportowy) forma rekreacji lub treningu polegająca na niespiesznym bieganiu, zwykle w miejscu publicznym; jogging
jogurt ˈjɔɡurt
n (kulinaria) produkt mleczarski fermentowany mlekowo; yoghurt yoghourt yogurt yogourt
jogurt grecki
n gęsty, kremowy jogurt o dużej zawartości białka greek yoghurt
jogurtowy ˌjɔɡurˈtɔvɨ
adj związany z jogurtem yoghourt
joint
n (slangowo) rodzaj skręta zawierający marihuanę; joint blunt
jojo
n rodzaj zabawki w postaci ciężarka-szpulki zawieszonego na sznurku yo-yo yoyo
jol jɔl
n (marynarka) żaglowiec mający dwa maszty; wszystkie maszty niosą ożaglowanie skośne; tylny maszt jest mocno przesunięty do tyłu i niższy od przedniego; yawl
jon jɔ̃n
n (fizyka, fizyczny) (chemia, chemiczny) atom lub grupa atomów posiadająca ładunek elektryczny (ujemny lub dodatni); ion
jonizacja ˌjɔ̇̃ɲiˈzaʦ̑ʲja
n (chemia, chemiczny) (fizyka, fizyczny) rozpad cząsteczki na jony; ionization
jonizować
v (fizyka, fizyczny) powodować jonizację ionize
jonon
n (biochemia, biochemiczny) ciecz o silnym zapachu mająca zastosowanie w przemyśle perfumeryjnym ionone
jonosferyczny ˌjɔnɔsfɛˈrɨʧ̑nɨ
adj związany z jonosferą ziemską ionospheric
jonowy
adj (fizyka, fizyczny) (chemia, chemiczny) związany z jonem lub jonami, dotyczący jonu lub jonów ionic
jor
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) sekcja kompozycji w hinduskiej muzyce raga występująca po części zwanej alap, cechująca się stopniowym przyspieszeniem i większą rytmicznością jor
jordanit
n (mineralogia, mineralogiczny) czarny, metaliczny minerał z grupy siarkosoli jordanite
jordański jɔrˈdãj̃sʲci
adj (geografia, geograficzny) (administracja) odnoszący się do państwa Jordania Jordanian
joruba
n język używany przez Joruba; Yoruba
jot jɔt
n nazwa litery J jay jy
jotacyzm jɔˈtaʦ̑ɨsm̥
n (językoznawstwo, językoznawczy) sposób wymawiania starogreckich samogłosek η, υ oraz dyftongów ει, οι, ηι, υι jako samogłoski [i] (jota) iotacism
jotta- ˈjɔtːa
(fizyka, fizyczny) pierwszy człon wyrazów złożonych oznaczających jednostki miary 1024 razy większe od podstawowych; yotta-
jowialny
adj (książkowy) radosny, o życzliwym usposobieniu jovial
joński
adj (architektura, architektoniczny) dotyczący porządku jońskiego ionic (geografia, geograficzny) dotyczący Morza Jońskiego Ionian
jubilat juˈbʲilat
n (książkowy) (podniośle) osoba, która obchodzi swój jubileusz – okrągłe urodziny, rocznicę ślubu lub innego wydarzenia jubilarian
jubilerstwo
n (rzemiosło, rzemieślniczy) wyrób biżuterii i innych przedmiotów ozdobnych poprzez obróbkę metali szlachetnych i cennych kamieni jeweller craft jewelry make
jubileusz ˌjubʲiˈlɛ<sup>w</sup>uʃ
n ważna rocznica jakiegoś wydarzenia, np. rozpoczęcia czyjejś działalności lub powstania, założenia czegoś jubilee
judaistyczny
adj (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) dotyczący judaizmu, monoteistycznej religii Żydów Judaic
judaistyka
n (edukacja, edukacyjny) studia uniwersyteckie w dziedzinie judaistyki (1.1) Jewish study (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) dziedzina nauki badająca kulturę i religię żydowską Jewish study
judaizm juˈda<sup>j</sup>ism̥
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) religia monoteistyczna, narodowa religia Żydów; Judaism
judasz ˈjudaʃ
n (budownictwo) przyrząd optyczny umożliwiający sprawdzenie, czy ktoś stoi po drugiej stronie drzwi judas peephole spyhole
judaszowiec południowy
n (dendrologia, drzewoznawstwo, dendrologiczny, drzewoznawczy) Cercis siliquastrum L., gatunek drzewa z rodziny bobowatych, mający purpurowo-różowe kwiaty; Judas tree Judas-tree (dendrologia, drzewoznawstwo, dendrologiczny, drzewoznawczy) drzewo z gatunku (1.1) Judas tree Judas-tree
judaszowy pocałunek ˌjudaˈʃɔvɨ ˌpɔʦ̑aˈwũnɛk
idiom (kulturoznawstwo, wiedza o kulturze, kulturoznawczy) znak, symbol fałszywej przyjaźni; kiss of death
judejski
adj związany z Judeą, dotyczący Judei, pochodzący z Judei Judaean Judean
judeo-arabski ˌjudɛɔ‿aˈrapsʲci
n (językoznawstwo, językoznawczy) grupa wielu języków/dialektów, dawniej używanych przez Żydów zamieszkałych w państwach arabskich Judeo-Arabic
judo ˈʤ̑udɔ
n (sport, sportowy) japońska sztuka walki; judo
judykatywa
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) (administracja) władza sądownicza, jako element trójpodziału władzy judiciary
judzki
adj związany z Judą, dotyczący Judy, pochodzący z Judy Judaean Judean
jug band ˈjuɡ ˈbãnt
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) bluesowa grupa muzyczna grająca na instrumentach wykonanych amatorsko, własnoręcznie, z przedmiotów codziennego użytku; jug band
juglon ˈjuɡlɔ̃n
n barwnik chinonowy występujący w liściach, korzeniach i łupinach orzechów juglone
jugonostalgia ˌjuɡɔ̃nɔˈstalʲɟja
n tęsknota za czasami, kiedy narody południowosłowiańskie wchodziły w skład Jugosławii, utożsamianej z bezpieczeństwem i dobrobytem yugo-nostalgia
jujuba jüˈjuba ʒuˈʒuba
n (botanika, botaniczny) Ziziphus, ciernisty krzew lub drzewko o żółtych, drobnych kwiatach i często jadalnych owocach; jujube
juk juk
n każda z dwóch sakw przytroczonych do grzbietu konia czy osła pannier saddlebag saddle bags
juliański juˈlʲjä̃j̃sʲci
adj autorstwa lub wprowadzony przez Juliusza Cezara Julian z czasów Juliusza Cezara Julian
junta
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) nazwa bądź człon nazwy organu kolegialnego w Hiszpanii i Ameryce Łacińskiej (nazwa odnosi się do wielu różnych organów) junta (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) w krajach Ameryki Łacińskiej: władza ustanowiona pozakonstytucyjnie przez wojsko, zwykle w drodze zamachu stanu; junta
jura ˈjura
n (geologia, geologiczny) jeden z okresów geologicznych; Jurassic
jurny
adj (przestarzałe, przestarzały) pełen temperamentu, żywotności horny
juror ˈjurɔr
n członek jury juror
jurta ˈjurta
n (etnografia, etnograficzny) namiot pokryty zazwyczaj skórami lub wojłokiem, używany przez ludy tureckie i mongolskie w środkowej Azji i południowej Syberii; yurt
jury
n grupa ludzi, zwykle specjalistów w danej dziedzinie, dokonujących oceny osób lub dzieł biorących udział we współzawodnictwie jury
jurysdykcja
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) uprawnienie organu władzy do rozstrzygania spornych spraw jurisdiction
jurysprudencja
n nauka lub znajomość prawa jurisprudence
juta ˈjuta
n (botanika, botaniczny) Corchorus, roślina tropikalna z rodziny ślazowatych; jute (włókiennictwo) tkanina z tego włókna; jute (włókiennictwo) włókno otrzymywane z łodyg tej rośliny jute
jutlandzki
adj związany z Jutlandią (Półwyspem Jutlandzkim), dotyczący Jutlandii Jutlandic Jutlandish
jutro ˈjutrɔ
adv następnego dnia po obecnym tomorrow
jutro ˈjutrɔ
n dzień następny w stosunku do obecnego tomorrow
jutrzejszy juˈṭʃɛjʃɨ
adj odnoszący się do przyszłości tomorrow
jutrzenka juˈṭʃɛ̃nka
n (książkowy) (poetycki, poetycko) poranna jasność przed pojawieniem się słońca dawn daybreak
juwenalia
n (studencki) tradycyjne, coroczne igrzyska studenckie złożone z festynów, zawodów, koncertów i barwnych korowodów yearly student carnival
juz
n (technologia, technika, techniczny) aparat telegraficzny z klawiaturą wynaleziony w 1855, prawzór dalekopisu Hughes telegraph
juzing
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) cienka lecz mocna linka do robót bosmańskich houseline
już juʃ
particle …określająca granicę między przeszłością a przyszłością no more not anymore …podkreślająca, że coś jest wynikiem minionego czasu i zdarzeń already
józefinizm
n (historia, historyczny, historycznie) polityka dworu austriackiego w XVIII wieku, dążenie do utworzenia kościoła narodowego; Josephinism
jąderko
n (biologia, biologiczny) element jądra komórkowego, który odpowiada za syntezę RNA; nucleolus
jądro ˈjɔ̃ndrɔ
n (anatomia, anatomiczny) narząd rozrodczy wytwarzający nasienie; testicle (biologia, biologiczny) jedno z organelli, zawierające materiał genetyczny; cell nucleus (fizyka, fizyczny) centralna część atomu; atomic nucleus (informatyka, informatyczny) główna część systemu operacyjnego; kernel (matematyka, matematyczny) dla dowolnej struktury algebraicznej homomorficzny przeciwobraz elementu neutralnego; kernel (matematyka, matematyczny) funkcja dwóch zmiennych, która występuje pod znakiem całki we wzorze określającym operator; kernel wewnętrzna część planet i innych ciał niebieskich; planetary core
jądrowy jɔ̃nˈdrɔvɨ
adj (fizyka, fizyczny) dotyczący jądra atomowego nuclear
jąkać
v (rzadki, rzadko używany) mówić w sposób nieskładny, mało zrozumiały falter stammer mówić przerywanymi sylabami, powtarzanymi głoskami, z powodu zdenerwowania lub wady wymowy falter hem and haw stumble stutter
jąkała jɔ̃ŋˈkawa
n (potocznie, potoczny) ktoś, kto się jąka stammerer stutterer (potocznie, potoczny) kobieta, która się jąka stammerer stutterer
jęczeć
v o człowieku, zwierzętach: wydawać przeciągły, żałosny dźwięk wyrażający ból, cierpienie groan moan squawk wail whine
jęczmień ˈjɛ̃n͇ʧ̑mʲjɛ̇̃ɲ
n (botanika, botaniczny) (rolnictwo, rolniczy) roślina z rodzaju (1.1) barley hordeum (medycyna, medyczny) torbielowata infekcja powieki; stye
jędrność ˈjɛ̃ndrnɔɕʨ̑
n cecha tego, co jędrne pertness
jędrny ˈjɛ̃ndrnɨ
adj rubaszny, dosadny, obrazowy pithy robust twardy i sprężysty firm pert supple well-toned
jęk
n żałosny głos wydawany przez człowieka pod wpływem bólu lub cierpienia groan howl moan żałosny, przeciągły dźwięk wydawany przez niektóre ptaki, wytwarzany przez maszyny, instrumenty muzyczne, szum wiatru itp. groan howl moan
jętka ˈjɛ̃ntka
n (budownictwo) pręt poziomy rozpierający krokwie; collar beam (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) wodny owad żyjący bardzo krótko; mayfly
jęzor
n (geografia, geograficzny) niewielki, wąski występ czoła lodowca lub lądolodu, wystający poza linię brzegową na jeziorze lub oceanie ice tongue
jęzor lodowcowy
n (geografia, geograficzny) niewielki, wąski występ czoła lodowca lub lądolodu, wystający poza linię brzegową na jeziorze lub oceanie ice tongue
język ˈjɛ̃w̃zɨk
n (anatomia, anatomiczny) mięsień znajdujący się w jamie ustnej lub gębowej, pełniący funkcję narządu smaku, ułatwiający jedzenie, a u ludzi także mówienie; tongue language (informatyka, informatyczny) zbiór rozkazów i reguł ich łączenia sterujących pracą komputera; language programming language (językoznawstwo, językoznawczy) zbiór słów, reguł gramatycznych, alfabetu, zasad wymowy, umożliwiający porozumiewanie się osób znających ten zbiór; language tongue część języka (1.2), obejmująca tylko terminy z jednej dziedziny wiedzy language
język ciała
n ogół niewerbalnych komunikatów przekazywanych między ludźmi lub zwierzętami; body language
język lodowcowy
n (geografia, geograficzny) niewielki, wąski występ czoła lodowca lub lądolodu, wystający poza linię brzegową na jeziorze lub oceanie ice tongue
język migowy ˈjɛ̃w̃zɨk mʲiˈɡɔvɨ
n język gestów (tzw. znaków migowych), za pomocą którego rozmawiają głusi sign language
język obcy ˈjɛ̃w̃zɨk ˈɔpʦ̑ɨ
n język inny niż język ojczysty foreign language
język ojczysty ˈjɛ̃w̃zɨk ɔjˈʧ̑ɨstɨ
n język, którego ktoś uczy się jako pierwszego w kraju, w którym się wychowuje mother tongue native language
język programowania ˈjɛ̃w̃zɨk ˌprɔɡrãmɔˈvãɲa
n (informatyka, informatyczny) język sztuczny przeznaczony do zapisu algorytmów lub programów komputerowych programming language
język staropolski ˈjɛ̃w̃zɨk ˌstarɔˈpɔlsʲci
n język używany na ziemiach polskich w dobie staropolskiej (IX-XVI wiek); Old Polish language
językowy ˌjɛ̃w̃zɨˈkɔvɨ
adj związany z językiem jako mową linguistic linguistical
językoznawca ˌjɛ̃w̃zɨkɔˈznafʦ̑a
n (językoznawstwo, językoznawczy) specjalista w zakresie językoznawstwa linguist
językoznawstwo ˌjɛ̃w̃zɨkɔˈznafstfɔ
n (językoznawstwo, językoznawczy) nauka o języku; linguistics
ka ka
n nazwa litery k / K kay
kabalistyczny
adj dotyczący kabały lub kabalistyki cabalistic
kabardyjski
adj dotyczący Kabardii albo Kabardyjczyków Kabardian
kabaret kaˈbarɛt
n (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) spektakl (niekiedy na estradzie, czasem w restauracji, kawiarni) o lekkim repertuarze skeczów, monologów literackich, piosenek, tańców itp.; cabaret
kabaretki
n rodzaj ażurowych pończoch tworzących siatkę o widocznych oczkach fishnet stocking
kabel ˈkabɛl
n (elektryczność) gruby przewód elektryczny lub światłowodowy, zwykle spleciony z kilku odizolowanych żył; cable (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) jednostka długości równa 185,2 metra, czyli jednej dziesiątej mili morskiej; cable
kabergolina ˌkabɛrɡɔˈlʲĩna
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) lek dopaminergiczny hamujący laktację, będący pochodną ergoliny; cabergoline
kabina
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) małe pomieszczenie mieszkalne na statku cabin
kablobeton ˌkablɔˈbɛtɔ̃n
n beton sprężony za pomocą prętów lub wiązek drutów naciąganych po stwardnieniu betonu post-tensioned concrete
kablówka kaˈblufka
n (potocznie, potoczny) telewizja kablowa cable
kabotaż ka.ˈbɔ.taʃ
n żegluga między portami tego samego kraju cabotage
kabotażowiec ˌkabɔtaˈʒɔvʲjɛʦ̑
n statek do kabotażu coaster
kabriolet kaˈbrʲjɔlɛt
n (motoryzacja) samochód osobowy o otwartym nadwoziu (brak stałego dachu) convertible
kabuki kaˈbuci
n rodzaj tradycyjnego teatru japońskiego; kabuki
kabura
n (wojskowość, wojskowy) futerał, pokrowiec na krótką broń palną, noszony zazwyczaj u pasa, mający zabezpieczenie przed wypadaniem broni; holster
kabylski kaˈbɨlsʲci
n (językoznawstwo, językoznawczy) afroazjatycki język używany przez Kabylów głównie w północnej Algierii; Kabyle language
kac kaʦ̑
n (potocznie, potoczny) występowanie nieprzyjemnych objawów (bólu głowy, pragnienia), na skutek nadmiernego spożycia alkoholu; hangover
kaczeniec kaˈʧ̑ɛ̃ɲɛʦ̑
n (botanika, botaniczny) Caltha palustris, knieć błotna; roślina o żółtych kwiatach i nerkowatych liściach; kingcup marsh marigold
kaczka ˈkaʧ̑ka
n (medycyna, medyczny) naczynie do oddawania moczu bez wstawania z łóżka urine bottle (ornitologia, ornitologiczny) ptak z rodziny kaczkowatych; duck drake
kaczka dziennikarska ˈkaʧ̑ka ˌʥ̑ɛ̇̃ɲːiˈkarska
n (publikatory) nieprawdziwa, zmyślona informacja prasowa; canard hoax
kaczka krzyżówka
n (ornitologia, ornitologiczny) Anas platyrhynchos, gatunek ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych; mallard wild duck
kaczor ˈkaʧ̑ɔr
n (ornitologia, ornitologiczny) samiec kaczki drake
kaczuszka kaˈʧ̑uʃka
n niewysoki obcas damskich butów, szeroki u nasady, wąziutki na końcu kitten heel
kaczątko kaˈʧ̑ɔ̃ntkɔ
n (ornitologia, ornitologiczny) młoda kaczka duckling
kadaweryna ˌkadavɛˈrɨ̃na
n (biochemia, biochemiczny) organiczny związek chemiczny z grupy diamin, amina biogenna powstająca w procesie gnilnym białka, należy do tzw. "trupich jadów"; cadaverine
kadencja kaˈdɛ̃nʦ̑ʲja
n (językoznawstwo, językoznawczy) intonacja opadająca, w polszczyźnie typowa dla zdania oznajmującego; fall intonation (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) sekwencja akordów mająca charakter zakończenia; cadence close (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) wirtuozowska, improwizacyjna solówka w ramach większych utworów, np. koncertów orkiestrowych cadence (sport, sportowy) w biegach: liczba kroków na minutę cadence (sport, sportowy) w kolarstwie: liczba obrotów pedałów na minutę cadence (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) okres pełnienia funkcji (urzędu) przez obieralnego urzędnika lub organ; term of office tenure term in office
kadm katm̥
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Cd i liczbie atomowej 48; cadmium
kadra
n zespół wykwalifikowanych pracowników danej jednostki staff cadre
kaduceusz ˌkaduˈʦ̑ɛ<sup>w</sup>uʃ
n (mitologia grecka) (mitologia rzymska) laska opleciona dwoma wężami, pochylającymi ku sobie łby, niekiedy przewiązana wstążkami, zakończona parą skrzydeł lub wieńcem; atrybut bogów: greckiego Hermesa i greckiej Irydy oraz rzymskiego Merkurego; emblemat pokoju i handlu; caduceus
kaduk ˈkaduk
n (dawniej, dawny) (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) spadek pozostawiony bez dziedziców; escheat
kadzidełko ˌkaʥ̑iˈdɛwkɔ
n patyczek pokrytego substancją, która żarząc się wydziela zapach incense stick
kadzidło kaˈʥ̑idwɔ
n przeznaczona do spalenia w celach kultu mieszanina żywic, dająca intensywną, przyjemną woń incense
kadzielnica ˌkaʥ̑ɛlʲˈɲiʦ̑a
n (kościelny) naczynie do spalania kadzidła; censer thurible
kadłub ˈkadwup
n (anatomia, anatomiczny) tułów, szczególnie jeśli bez kończyn body główny element konstrukcyjny łączący w całość pozostałe części, zespoły i podzespoły; trzon konstrukcji; body (potocznie, potoczny) kadłub (1.1) samolotu fuselage (potocznie, potoczny) kadłub (1.1) statku hulk hull
kadź
n (dawniej, dawny) duże naczynie w kształcie ściętego stożka vat duże otwarte zbiorniki używane w różnych procesach technologicznych; tub
kafar ˈkafar
n maszyna do wbijania pali w grunt; pile driver
kafel
n (budownictwo) ozdobna płytka ceramiczna; tile
kafeteria
n stołówka, samoobsługowa restauracja cafeteria
kafetiera tłokowa
n szklany lub rzadziej stalowy dzbanek z tłokiem do przygotowywania kawy lub herbaty French press
kaftan ˈkaftãn
n męski ubiór o wschodnim pochodzeniu, sięgający do kolan lub krótszy, z długimi rękawami i zapinany z przodu; caftan kaftan
kaftan bezpieczeństwa ˈkaftãn ˌbɛspʲjɛˈʧ̑ɛ̃j̃stfa
n bluza z długimi rękawami wiązanymi na plecach, używana do unieruchomienia osób psychicznie chorych; straitjacket
kaganek kaˈɡãnɛk
n (dawniej, dawny) mała lampka w kształcie miseczki (glinianej lub metalowej) z dziobkiem i uchwytem, wypełnionej tłuszczem, najczęściej olejem; cresset
kaganiec kaˈɡãɲɛʦ̑
n siatka pleciona z drutu lub skóry zakładana zwierzętom na pysk; muzzle
kahał
n (żydowski) (administracja) żydowska gmina wyznaniowa kahal
kajak ˈkajak
n niewielka łódź zakryta z wierzchu, z otworem na pomieszczenie jednej, dwu lub czterech osób, poruszana wiosłami o dwu piórach; kayak
kajakarka ˌkajaˈkarka
n (sport, sportowy) zawodniczka uprawiająca kajakarstwo lub kobieta, która pływa kajakiem canoeist kayaker
kajakarz kaˈjakaʃ
n (sport, sportowy) zawodnik uprawiający kajakarstwo lub osoba, która pływa kajakiem canoeist kayaker
kajdanki
n para połączonych ze sobą obręczy, zamykanych na zatrzask, ograniczających swobodę ruchów; handcuffs cuffs
kajdany
n metalowe pęta do skuwania kończyn więźniów shackle
kajkawski
n (językoznawstwo, językoznawczy) dialekt kajkawski języka serbsko-chorwackiego Kajkavian
kajman ˈkajmãn
n (zoologia, zoologiczny) Caiman, gad z rodziny aligatorów; caiman cayman
kajuta kaˈjuta
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) małe zamykane pomieszczenie mieszkalne na statku; cabin
kajzerka kajˈzɛrka
n rodzaj bułki z charakterystycznymi nacięciami na wierzchu; Kaiser roll
kakadu kaˈkadu
n (ornitologia, ornitologiczny) papuga posiadająca na głowie charakterystyczny czub z piór; cockatoo
kakao kaˈkaɔ
n (kulinaria) napój sporządzony z proszku kakao (1.2), zalanego wodą lub mlekiem cocoa (botanika, botaniczny) ziarno kakaowca; potocznie również sam kakaowiec; cocoa (spożywczy) proszek z nasion kakaowca cocoa cacao
kaktus ˈkaktus
n (botanika, botaniczny) roślina o soczystych, zgrubiałych łodygach pokrytych kolcami, rosnąca na pustynnych obszarach Ameryki Środkowej i Południowej; cactus
kalabryjski ˌkalaˈbrɨjsʲci
adj związany z Kalabrią, wywodzący się z Kalabrii Calabrian
kalafior kaˈlafʲjɔr
n (botanika, botaniczny) Brassica oleracea var. botrytis L., odmiana kapusty o białych, mięsistych kwiatach; cauliflower
kalafiorowy
adj związany z kalafiorem; taki jak kalafior; zawierający kalafior cauliflower
kalafonia ˌkalaˈfɔ̃ɲja
n (technologia, technika, techniczny) (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) łamliwa i przezroczysta pozostałość po destylacji terpentyny z żywicy drzew iglastych; rosin colophony
kalander
n (technologia, technika, techniczny) prasa do tłoczenia matryc stereotypowych lub prasowania, gładzenia i satynowania materiału; calender
kalarepa ˌkalaˈrɛpa
n (botanika, botaniczny) (ogrodnictwo, ogrodniczy) Brassica oleracea var. gongylodes L., odmiana kapusty warzywnej; kohlrabi turnip cabbage (kulinaria) (spożywczy) warzywo, jadalna bulwa pędowa rośliny (1.1) kohlrabi turnip cabbage
kalcyt ˈkalʦ̑ɨt
n (geologia, geologiczny) minerał, składnik skał osadowych; calcite
kaldera kalˈdɛra
n (geologia, geologiczny) rozległe, koliste zagłębienie w szczytowej części wulkanu powstałe wskutek gwałtownej eksplozji; caldera
kalectwo
n niedorozwój lub nieodwracalne uszkodzenie narządu lub części ciała i wynikające z tego ograniczenie sprawności fizycznej handicap disablement lameness
kaleczyć
v (potocznie, potoczny) robić coś nieudolnie murder uszkadzać ciało, zwykle czymś ostrym cut uszkadzać swoje ciało (zwykle czymś ostrym); ulegać obrażeniom zadanym przez siebie cut oneself
kaledoński ˌkalɛˈdɔ̃j̃sʲci
adj (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) odnoszący się do Kaledonii Caledonian (geografia, geograficzny) odnoszący się do Nowej Kaledonii Caledonian (geologia, geologiczny) odnoszący się do orogenezy kaledońskiej Caledonian
kalejdoskop ˌkalɛjˈdɔskɔp
n (optyka, optyczny) urządzenie optyczne (zabawka), w którym dzięki wielokrotnym odbiciom obrazów różnokolorowych szkiełek, w odpowiednio rozmieszczonych zwierciadłach, obserwuje się różnobarwne, symetryczne figury, zmieniające się przy jego obracaniu; kaleidoscope
kaleka kaˈlɛka
n człowiek dotknięty kalectwem cripple disable person kobieta dotknięta kalectwem cripple disable woman
kalendarz kaˈlɛ̃ndaʃ
n system rachuby dni i dłuższych odstępów czasu, oparty zazwyczaj na cyklu zmian pór roku (związanych z obiegiem Ziemi wokół Słońca) i zmian faz Księżyca; calendar spis dni całego roku z podziałem na tygodnie i miesiące, często w formie publikacji (np. plakat, broszura) z dodatkowymi informacjami (imieniny, święta, wschody i zachody słońca, przepisy itp.); calendar
kalendarz adwentowy
n (kulturoznawstwo, wiedza o kulturze, kulturoznawczy) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) wywodzący się z tradycji niemieckiej, specjalny dziecięcy kalendarz służący do odliczania dni od pierwszego dnia grudnia do wigilii Bożego Narodzenia; Advent calendar
kalendy kaˈlɛ̃ndɨ
n (historia, historyczny, historycznie) pierwszy dzień każdego miesiąca w kalendarzu rzymskim; calends
kalenica ˌkalɛ̃ˈɲiʦ̑a
n (architektura, architektoniczny) najwyższa część dachu utworzona na przecięciu połaci dachowych; ridge
kalif
n (historia, historyczny, historycznie) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) islamski przywódca religijny, a początkowo także i polityczny, tytularny następca Mahometa; caliph
kalifat kaˈlʲifat
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) islamski ustrój polityczny państwa rządzonego przez kalifa, odpowiednik sułtanatu, cesarstwa lub królestwa; caliphate
kaliforn kaˈlʲifɔrn
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Cf i liczbie atomowej 98; californium
kalifornijski ˌkalʲifɔrʲˈɲijsʲci
adj związany z Kalifornią, pochodzący z Kalifornii Californian
kaligrafia ˌkalʲiˈɡrafʲja
n sztuka polegająca na pięknym, starannym pisaniu; calligraphy
kaligraficzny
adj napisany ozdobnym pismem odręcznym calligraphic związany z kaligrafią calligraphic
kaligrafować ˌkalʲiɡraˈfɔvaʨ̑
v pisać zgodnie z zasadami kaligrafii write calligraphically
kalina kaˈlʲĩna
n (dendrologia, drzewoznawstwo, dendrologiczny, drzewoznawczy) Viburnum L., drzewo lub krzew o białych lub różowych kwiatach i czerwonych, czarnych lub żółtych trujących owocach; snowball tree guelder-rose viburnum
kalkulacja
n (handel, handlowy) ustalanie kosztów na jednostkę towarów lub usług calculation
kalkulator ˌkalkuˈlatɔr
n małe urządzenie służące do wykonywania obliczeń arytmetycznych; calculator
kalmar ˈkalmar
n (kulinaria) (zoologia, zoologiczny) Teuthida, kałamarnica; zwykle w lm; squid
kalokagatia
n (filozofia, filozoficzny), w starożytnej Grecji: ideał etyczny łączący doskonałość duchową z pięknem fizycznym kalokagathia kalos kagathos
kaloria kaˈlɔrʲja
n (fizyka, fizyczny) pozaukładowa jednostka ciepła równa ilości ciepła potrzebnej do podgrzania 1 grama wody o 1 kelwin; calorie
kaloryfer ˌkalɔˈrɨfɛr
n (przenośnie, przenośnia) (potocznie, potoczny) (anatomia, anatomiczny) wyraziste mięśnie brzucha six pack six-pack sixpack element grzewczy w postaci połączonych ze sobą równolegle w płaszczyźnie metalowych rur, przez które przepływa gorąca woda lub para wodna radiator
kalorymetryczny
adj (fizyka, fizyczny) związany z kalorymetrem lub z kalorymetrią calorimetric
kalosz ˈkalɔʃ
n gumowy but służący do ochrony przed błotem lub wodą; Wellington boot galosh
kalumnia kaˈlũmʲɲja
n niesprawiedliwe oszczerstwo, oskarżenie calumny
kalwaria
n (przenośnie, przenośnia) pasmo cierpień, mąk calvary (kulturoznawstwo, wiedza o kulturze, kulturoznawczy) (architektura, architektoniczny) przedstawienie w obrazie lub rzeźbie biblijnych scen związanych z ostatnimi godzinami życia Jezusa, umieszczonych w specjalnych kaplicach stacyjnych; calvary
kalwinizm kalˈvʲĩɲism̥
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) system teologiczny stworzony przez Jana Kalwina; jedna z religii protestanckich; Calvinism
kamasja kãˈmasʲja
n (botanika, botaniczny) Camassia, rodzaj roślin cebulowych; camas
kamasz ˈkãmaʃ
n męski but z krótką cholewą i elastycznymi bokami chukka
kambr kãmpr̥
n (geologia, geologiczny) pierwszy okres geologiczny paleozoiku; Cambrian
kambuz ˈkãmbus
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) kuchnia na statku; galley caboose
kamea
n (sztuka) szlachetny lub półszlachetny kamień ozdobiony reliefem ciętym wypukło; cameo
kameduła
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) zakonnik z zakonu założonego przez św. Romualda z Camaldoli; Camaldolese
kameleon ˌkãmɛˈlɛɔ̃n
n (herpetologia, herpetologiczny) jaszczurka słynąca ze zdolności do zmiany ubarwienia, długiego języka i oryginalnych kształtów ciała; chameleon
kamera kãˈmɛra
n urządzenie do nagrywania ruchomego obrazu, często również z dźwiękiem; camcorder
kamerdyner
n starszy lokaj nadzorujący służbę, podawanie do stołu czy prace porządkowe butler
kamerling kãˈmɛrlʲĩŋk
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w Kościele katolickim: kardynał, który od śmierci papieża do czasu wybrania nowego zarządza Kościołem i państwem Watykan; camerlengo
kamerzysta ˌkãmɛˈʒɨsta
n ktoś, kto obsługuje kamerę i filmuje cameraman
kamfora kãw̃ˈfɔra
n organiczny związek chemiczny z grupy terpenów, pochodna kamfenu, stosowany w technice i medycynie; camphor
kamieniarstwo ˌkãmʲjɛ̇̃ˈɲarstfɔ
n (rzemiosło, rzemieślniczy) wydobycie i obróbka kamienia użytkowego oraz montaż elementów kamiennych stonemasonry stonework
kamieniarz
n rzemieślnik, który zajmuje się obróbką kamieni stonemason
kamienica ˌkãmʲjɛ̇̃ˈɲiʦ̑a
n duży, murowany budynek mieszkalny apartment-house tenement tenement-house
kamienica czynszowa
n okazały budynek z wieloma mieszkaniami do wynajęcia tenement tenement house
kamieniołom
n (górnictwo, górniczy) miejsce pozyskiwania kamienia budowlanego, zwykle metodą odkrywkową; quarry
kamienisty ˌkãmʲjɛ̇̃ˈɲistɨ
adj taki, który pokryty jest kamieniami albo zawiera dużo kamieni stony
kamieniuszka ˌkãmʲjɛ̇̃ˈɲuʃka
n (ornitologia, ornitologiczny) Histrionicus histrionicus, gatunek kaczki; harlequin duck
kamienny kãˈmʲjɛ̃nːɨ
adj zrobiony, powstały z kamienia, złożony z kamieni stone
kamień ˈkãmʲjɛ̇̃ɲ
n obiekt pochodzenia mineralnego o konsystencji stałej, twardy, wyraźnie odgraniczający się od otoczenia stone rock (medycyna, medyczny) złóg powstający w nerkach lub drogach moczowych stone rock twardy osad; ; stone rock
kamień milowy ˈkãmʲjɛ̇̃ɲ mʲiˈlɔvɨ
idiom bardzo ważny, przełomowy moment milestone landmark
kamień milowy ˈkãmʲjɛ̇̃ɲ mʲiˈlɔvɨ
n słupek przy drodze z napisaną na nim odległością do najbliższego miasta; milestone
kamień półszlachetny
n (jubilerstwo, jubilerski) względnie pospolity minerał jubilerski o niższej jakości i wartości semi-precious stone semi-precious gem semiprecious gem semiprecious stone
kamień spadł z serca ˈkãmʲjɛ̇̃ɲ ˈspatw̥ ˈs‿ːɛrʦ̑a
idiom ktoś poczuł ulgę w związku z czymś; zniknął problem i czuje „lekkość w sercu” a weight was lifted from one's heart a weight was lifted from one's mind
kamień szlachetny ˈkãmʲjɛ̇̃ɲ ʃlaˈxɛtnɨ
n (jubilerstwo, jubilerski) wartościowa oraz rzadko spotykana odmiana niektórych minerałów o dużej twardości, wykorzystywana w jubilerstwie; gem gemstone
kamień szlifierski ˈkãmʲjɛ̇̃ɲ ʃlʲiˈfʲjɛrsʲci
n twardy materiał ścierny, stanowiący roboczą część maszyn szlifujących abrasive stone grinding stone
kamień winny
n (chemia, chemiczny) kwaśny winian potasu; tartar
kamień węgielny ˈkãmʲjɛ̇̃ɲ vɛ̃ŋʲˈɟɛlnɨ
n (przenośnie, przenośnia) podstawa, najważniejsza część czegoś cornerstone kamień znajdujący się w węgle cornerstone obecnie pierwsza cegła lub inny element budowlany stawiany jako pierwszy podczas budowy, mający znaczenie symboliczne cornerstone
kamikaze ˌkãmʲiˈkazɛ ˌkãmʲiˈkaʣ̑ɛ
n (historia, historyczny, historycznie) (wojskowość, wojskowy) w czasie II Wojny Światowej: żołnierz japoński przeprowadzający samobójczy atak na większego przeciwnika za pomocą silnego ładunku wybuchowego; samolot lub inny pojazd używany przez tego żołnierza; kamikaze
kamilianin
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) zakonnik ze zgromadzenia założonego w XVI w. przez św. Kamila de Lellis; Camillian
kamiliański
adj związany z kamilianami, dotyczący kamilianów Camillian
kamionetka
n mały samochód ciężarowy van
kamionka kãˈmʲjɔ̃nka
n (botanika, botaniczny) Rubus saxatilis, gatunek maliny mający lekko kolczaste, płożące się pędy oraz karłowate, szkarłatne owoce; stone bramble (technologia, technika, techniczny) (rzemiosło, rzemieślniczy) twardy materiał ceramiczny stosowany do wyrobu płytek posadzkowych, aparatury kwasoodpornej, rur kanalizacyjnych i naczyń; stoneware
kamizelka ˌkãmʲiˈzɛlka
n ubranie bez rękawów i kołnierza nakładane na tułów, zapinane na guziki waistcoat vest
kamlot ˈkãmlɔt
n miękka tkanina przeznaczona na okrycia zewnętrzne, dawniej tkana z wełny wielbłądziej lub koziej, obecnie także z mieszanki wełny koziej z jedwabiem lub wełny owczej z bawełną camlet
kamora
n włoska organizacja przestępcza; Camorra
kamorysta
n członek kamorry Camorrista
kampan ˈkãmpãn
n (geologia, geologiczny) piąty wiek późnej kredy, trwający 83,5 – 70,6 milionów lat temu; Campanian
kampania
n (przenośnie, przenośnia) (publikatory) szereg zorganizowanych działań nastawionych na osiągnięcie celu; campaign (wojskowość, wojskowy) ciąg działań wojennych na jakimś terytorium objętych wspólnym planem; campaign
kampanila ˌkãmpãˈɲila
n (architektura, architektoniczny) wysmukła wieża pełniąca funkcję dzwonnicy, stojąca obok kościoła; belfry campanile
kamper ˈkãmpɛr
n samochód kempingowy camper (środowiskowy) (slangowo) w grach komputerowych osoba trzymająca się stale jednego miejsca, strzelając do innych graczy camper
kampić ˈkãmpʲiʨ̑
v (środowiskowy) (slangowo) w grach komputerowych: trzymać się stale jednego miejsca i strzelać do innych graczy camp
kampus ˈkãmpus
n kompleks budynków i terenów uniwersyteckich campus
kampusowy
adj związany z kampusem, charakterystyczny dla kampusu campus
kamuflaż kãˈmuflaʃ
n (zoologia, zoologiczny) czynność wykonywana przez zwierzęta w celu ukrycia się przed drapieżnikami; camouflage
kamusznik kãˈmuʃʲɲik
n (ornitologia, ornitologiczny) Arenaria interpres, średniej wielkości ptak z rzędu siewkowców; turnstone
kanadyjka ˌkãnaˈdɨjka
n łódź wiosłowa, w której wiosłuje się wiosłem o jednym piórze, klęcząc na jednym kolanie twarzą do kierunku płynięcia; canoe
kanadyjkarka ˌkãnadɨjˈkarka
n (sport, sportowy) zawodniczka uprawiająca kanadyjkarstwo canoeist
kanadyjkarz ˌkãnaˈdɨjkaʃ
n (sport, sportowy) zawodnik uprawiający kanadyjkarstwo canoeist
kanadyjski ˌkãnaˈdɨjsʲci
adj związany z Kanadą, dotyczący Kanady Canadian
kanaka
n (historia, historyczny, historycznie) pracownik niewolniczy w dawnych koloniach brytyjskich i na statkach, pochodzący z wysp Pacyfiku kanaka
kanalia kãˈnalʲja
n (pejoratywnie, pejoratywny) osoba podła, niegodziwa scoundrel rotter blackguard bounder canaille knave
kanalizacja ˌkãnalʲiˈzaʦ̑ʲja
n system urządzeń sanitarnych służących do odprowadzania ścieków sewer
kananejski ˌkãnãˈnɛjsʲci
adj (przymiotnik) od Kanaan Canaanite
kananejski ˌkãnãˈnɛjsʲci
n (językoznawstwo, językoznawczy) język należący do grupy językowej w obrębie języków semickich, obejmującej języki używane w Kanaanie i Kartaginie Canaanite
kanapa kãˈnapa
n podłużny mebel z oparciem przeznaczony do siedzenia couch
kanapka kãˈnapka
n (spożywczy) (kulinaria) (handel, handlowy) kanapka (1.1)składająca się przynajmniej z dwóch warstw pieczywa kanapka (1.1) przełożona / posmarowana czymś między warstwami sandwich
kanapowiec ˌkãnaˈpɔvʲjɛʦ̑
n (potocznie, potoczny) człowiek, który lubi długo wylegiwać się, np. na kanapie couch potato
kanapowy ˌkãnaˈpɔvɨ
adj (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (żartobliwie) o małej liczebnie partii, nie posiadającej poparcia społecznego, nie odgrywającej istotnej roli w życiu politycznym (rzekomo mieszczącej się na jednej kanapie) fringe dotyczący kanapy, związany z kanapą couch
kanarek kãˈnarɛk
n (ornitologia, ornitologiczny) niewielki ptak hodowlany o żółtym upierzeniu; canary
kanaryjski
adj (geografia, geograficzny) związany z Wyspami Kanaryjskimi Canarian
kanał ˈkãnaw
n (potocznie, potoczny) jeden z programów telewizyjnych channel koryto podziemne odprowadzające nieczystości i wodę deszczową sewer wykonany przez człowieka wykop w ziemi, którym płynie woda; służy np. do nawadniania lub osuszania pól albo umożliwienia żeglugi statków canal wykop w garażu lub warsztacie, ułatwiający dostęp do podwozia pojazdu pit
kancelaria ˌkãnʦ̑ɛˈlarʲja
n (urzędowy) komórka organizacyjna zajmująca się pismami urzędowymi; chancellery office
kancerofobia
n (medycyna, medyczny) chorobliwy lęk przed rakiem cancerophobia
kancjonał kãnˈʦ̑ʲjɔ̃naw
n (kościelny) (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) śpiewnik kościelny Kantional Kanzional
kanclerz
n (administracja) tytuł urzędnika zarządzającego pracą kancelarii, sprawami administracyjno-organizacyjnymi chancellor vice-chancellor (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) tytuł szefa rządu w niektórych krajach, np. w Austrii czy Niemczech chancellor
kandela kãnˈdɛla
n (jednostka miary) (fizyka, fizyczny) podstawowa jednostka światłości w układzie SI, oznaczana symbolem cd; candela
kandydat kãnˈdɨdat
n ktoś, kto kandyduje do czegoś, ubiega się o coś candidate
kandydatura
n bycie kandydatem do czegoś lub kogoś candidacy wniosek proponujący kogoś na określone stanowisko czy funkcję candidature nomination
kanelura
n (architektura, architektoniczny) pionowy rowek zdobiący trzon kolumny fluting
kangur ˈkãŋɡur
n (zoologia, zoologiczny) torbacz słynący z długich skoków; kangaroo roo
kangurzątko
n młode kangura kangaroo joey
kania ˈkãɲa
n (mikologia, mikologiczny) Macrolepiota procera, grzyb jadalny o długim, cienkim trzonie i dużym kapeluszu pokrytym łuskami; parasol mushroom (ornitologia, ornitologiczny) Milvus, ptak drapieżny gnieżdżący się na drzewach i w szczelinach skalnych; kite
kanianka kãˈɲãnka
n rodzaj roślin należący do rodziny powojowatych cuscuta
kanibal kãˈɲibal
n człowiek, który jada ludzkie mięso cannibal zwierzę, które jada przedstawicieli własnego gatunku cannibal
kanikuła ˌkãɲiˈkuwa
n (historia, historyczny, historycznie) w starożytnym Rzymie: pora roku, w której Słońce znajduje się w gwiazdozbiorze Psa, czyli od 22 czerwca do 23 sierpnia dog days
kanion ˈkãɲjɔ̃n
n (geografia, geograficzny) dolina rzeczna o wąskim dnie i stromych, skalistych zboczach; canyon
kanister kãˈɲistɛr
n (dawniej, dawny) blaszany pojemnik do przenoszenia lub przechowywania czekolady, tytoniu itp. używany podczas wycieczek canister (motoryzacja) przenośny zbiornik na paliwo z uchwytem umożliwiajacym ręczny transport; jerrycan
kaniuk ˈkãɲuk
n (ornitologia, ornitologiczny) Elanus, niewielki ptak drapieżny, nie gnieżdżący się w Polsce; kite
kankan ˈkãŋkãn
n (choreografia, choreograficzny) francuski taniec kabaretowy; can-can
kanon ˈkãnɔ̃n
n (biblijny) zamknięty zbiór ksiąg uznany w Kościele za natchnione; canon (kościelny) modlitwa eucharystyczna, część mszy świętej; canon (kulturoznawstwo, wiedza o kulturze, kulturoznawczy) (bibliotekoznawstwo, bibliotekoznawczy) lista norm, zasad, tekstów o podstawowym znaczeniu canon (kulturoznawstwo, wiedza o kulturze, kulturoznawczy) ogólnie przyjęta zasada czy wzorzec (postępowania, estetyki, itp.); canon (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) forma muzyczna z powtarzającym się tematem; canon (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) pojedynczy przepis w kodeksie canon (dawniej, dawny) (wojskowość, wojskowy) nazwa armaty cannon
kanonada
n (wojskowość, wojskowy) silny, długotrwały ostrzał z dział, nawała artyleryjska cannonade fusillade
kanoniczny
adj (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) związany z kanonami, odnoszący się do kanonów canonical
kanonierka ˌkãnɔ̃ˈɲɛrka
n (historia, historyczny, historycznie) (wojskowość, wojskowy) historyczna klasa okrętów artyleryjskich średniej lub małej wielkości gunboat
kanonik
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) zakonnik z zakonu Kanoników Regularnych św. Augustyna; canon
kanonizacja ˌkãnɔ̃ɲiˈzaʦ̑ʲja
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) oficjalne uznanie zmarłego za świętego i zezwolenie na jego publiczny kult w Kościele katolickim lub Cerkwi prawosławnej; canonization canonisation
kanonizować
v (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) oficjalnie ogłaszać kogoś świętym canonize
kanopa kãˈnɔpa
n (sztuka) (archeologia, archeologiczny) cylindryczne naczynie, gliniana lub alabastrowa urna egipska, w której przechowywano wnętrzności zmarłego, wyjęte podczas balsamowania, używane od czasów Nowego Państwa (XVI w. p.n.e.); canopic jar (sztuka) (archeologia, archeologiczny) popielnica etruska, wykonana z brązu lub gliny canopic jar
kanton ˈkãntɔ̃n
n jednostka podziału administracyjnego we Francji; canton jednostka podziału administracyjnego Luksemburga; canton kraj wchodzący w skład Konfederacji Szwajcarskiej; canton figura zaszczytna w górnym lewym lub prawym rogu tarczy herbowej; canton górne czołowe pole płata flagi; canton
kantor ˈkãntɔr
n miejsce umożliwiające wymianę waluty na inną currency exchange osoba zaczynająca psalmy w jednym z chórów we wspólnotowej Liturgii godzin w Kościele katolickim; precentor przodownik w chórze protestanckim, organista precentor śpiewak w synagodze cantor
kantończyk
n mieszkaniec Kantonu Cantonese
kantoński
adj związany z Kantonem, dotyczący Kantonu (miasta w Chinach) Cantonese
kantoński
n (językoznawstwo, językoznawczy) język kantoński, używany w południowych Chinach, Hongkongu i Makau; Cantonese
kantyczka kãnˈtɨʧ̑ka
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) popularna pieśń religijna, zwłaszcza kolęda canticle
kantyk
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) pieśń zaczerpnięta z Biblii, włączona do którejś z godzin kanonicznych; canticle
kantyna kãnˈtɨ̃na
n bar, restauracja przeznaczona dla określonej grupy osób, np. żołnierzy canteen
kaolin kaˈɔlʲĩn
n (geologia, geologiczny) skała osadowa zawierająca w swym składzie głównie kaolinit, surowiec ceramiczny; kaolin
kapa ˈkapa
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w Kościele katolickim: rodzaj ozdobnej szaty liturgicznej; peleryna z kapturem, zapinana pod szyją cope ozdobne nakrycie na posłanie, często we wzory bedcover bedspread
kapar ˈkapar
n (botanika, botaniczny) Capparis, drzewo, krzew lub pnącze o pojedynczych liściach i dużych, białych, kremowych lub różowych kwiatach na długich szypułach, rosnące w wielu gatunkach w strefie tropikalnej obu półkul; caper (kulinaria) pąk kwiatowy lub młody owoc kaparu ciernistego (Capparis spinosa L.) o pikantnym smaku, używany w sztuce kulinarnej jako przyprawa caper
kapar ciernisty
n (botanika, botaniczny) Capparis spinosa L., gatunek rośliny z rodziny kaparowatych, którego pąki kwiatowe i marynowane owoce używane są jako przyprawa; caper bush (botanika, botaniczny) roślina z gatunku (1.1) caper bush
kapać ˈkapaʨ̑
v o cieczy spadać kroplami drip trickle
kapecytabina
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) (medycyna, medyczny) syntetyczny lek doustny z grupy antymetabolitów, pochodna fluoropirymidyny, stosowany m.in. w chemioterapii raka piersi i okrężnicy capecitabine
kapelusz kaˈpɛluʃ
n (mikologia, mikologiczny) górna część owocnika grzybów kapeluszowych; cap rodzaj nakrycia głowy z rondem i częścią wypukłą w środku; hat
kapelusznik
n (rzemiosło, rzemieślniczy) wytwórca kapeluszy hatter
kaperować
v (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) niszczyć statki nieprzyjacielskie go privateering privateer win over nieuczciwie pozyskiwać do własnej ekipy członka konkurencyjnej jednostki poach
kapeć ˈkapɛʨ̑
n obuwie używane tylko w domu slipper
kapitalik ˌkapʲiˈtalʲik
n (termin typograficzny) litera o kształcie majuskuły (wielkiej litery), mająca wysokość minuskuły (małej litery); small cap
kapitalista ˌkapʲitaˈlʲista
n (ekonomia, ekonomiczny) (społeczny) właściciel kapitału – przedsiębiorstwa będącego dla niego źródłem zysku; osoba dysponująca kapitałem capitalist
kapitalistyczny ˌkapʲitalʲiˈstɨʧ̑nɨ
adj związany z kapitalizmem i kapitalistami, właściwy kapitalizmowi capitalist
kapitalizm ˌkapʲiˈtalʲism̥
n (ekonomia, ekonomiczny) (społeczny) system ekonomiczny i społeczny oparty na prywatnej własności, swobodzie prowadzenia działalności gospodarczej, wolnej konkurencji, zapewniający podstawowe wolności i prawa obywatelskie; capitalism
kapitan kaˈpʲitãn
n (sport, sportowy) gracz reprezentujący całą swoją drużynę captain skipper (wojskowość, wojskowy) stopień oficerski, między porucznikiem a majorem; captain dowódca cywilnego statku wodnego lub samolotu captain shipmaster (geologia, geologiczny) trzeci, najmłodszy wiek gwadalupu (środkowego permu), trwający 265,8 – 260,4 milionów lat temu; Capitanian
kapitanoza ˌkapʲitãˈnɔza
n (psychologia, psychologiczny) bezkrytyczne wierzenie w nieomylność autorytetu, przejawiające się nieanalizowaniem słuszności podejmowanych przez niego decyzji lub niekorygowaniem zauważonych jego błędów na skutek wierzenia, że nie może się on mylić captainitis
kapitał kaˈpʲitaw
n (ekonomia, ekonomiczny) (bankowość, bankowy) (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) majątek, zasoby (zwykle pieniędzy) capital
kapitałochłonność ˌkapʲitawɔxˈwɔ̃nːɔɕʨ̑
n (ekonomia, ekonomiczny) relacja pomiędzy wartością kapitału i środków produkcji zużytych podczas produkcji do wartości wytworzonych w za ich pomocą dóbr necessity of large investment
kapitałochłonny ˌkapʲitawɔˈxwɔ̃nːɨ
adj wymagający relatywnie dużej ilości kapitału lub innych środków trwałych dla osiągnięcia określonego efektu gospodarczego capital-intensive involve large investment
kapitel
n (architektura, architektoniczny) ozdobne zwieńczenie kolumny lub pilastra; capital
kapitoliński
adj związany z Kapitolem, dotyczący Kapitolu, pochodzący z Kapitolu Capitoline
kapitularz
n (historia, historyczny, historycznie) (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) kodeks prawny z czasów Karola Wielkiego i jego następców capitulary (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (architektura, architektoniczny) pomieszczenie klasztorne, służące zakonnikom za miejsce zebrań; chapter house
kapituła
n (kościelny) (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) organ kolegialny w Kościele katolickim złożony z duchownych; chapter
kaplica kaˈplʲiʦ̑a
n (architektura, architektoniczny) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) niewielki wolnostojący budynek służący celom religijnym; chapel oratory (architektura, architektoniczny) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) wydzielona część budynku, służąca do odprawiania nabożeństw, często z umieszczonym ołtarzem chapel oratory
kapo ˈkapɔ
n (historia, historyczny, historycznie) więzień pełniący funkcję dozorcy w nazistowskich obozach koncentracyjnych; kapo
kappa ˈkapːa
n nazwa dziesiątej litery alfabetu greckiego, κ; kappa
kapral ˈkapral
n (wojskowość, wojskowy) najniższy stopień wojskowy w korpusie podoficerskim; corporal
kapryśny kaˈprɨɕnɨ
adj miewający kaprysy, łatwo ulegający kaprysom; taki, który jest zmienny, niestały, działający pod wpływem kaprysu capricious
kapsaicyna
n (biochemia, biochemiczny) organiczny związek chemiczny odpowiedzialny za ostry, piekący smak papryki chili; capsaicin
kapsel ˈkapsɛl
n metalowa przykrywka obciskana na końcu szklanej butelki; crown cap
kapsułka kapˈsuwka
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) zbiorniczek, małe opakowanie leku wykonane z żelatyny; cap
kaptur ˈkaptur
n część płaszcza, kurtki lub bluzy służąca jako nakrycie głowy hood cowl hoodie
kapturka kapˈturka
n (ornitologia, ornitologiczny) (Sylvia atricapilla) mały ptak z rodziny pokrzewkowatych; blackcap
kapturnik kapˈturʲɲik
n (ornitologia, ornitologiczny) Lophodytes cucullatus, gatunek ptaka z rodziny kaczkowatych, grupy traczy, występujący w Ameryce Północnej; hooded merganser
kapucyn kaˈpuʦ̑ɨ̃n
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) członek zakonu braci kapucynów; Capuchin
kapucynka
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) zakonnica Capuchin (zoologia, zoologiczny) Cebus capucinus, małpa szerokonosa; capuchin capuchin monkey
kapucyński
adj związany z kapucynami lub kapucynkami, dotyczący kapucynów lub kapucynek Capuchin
kapusta kaˈpusta
n (botanika, botaniczny) roślina warzywna o jadalnych liściach zbitych w główkę; cabbage
kapusta chińska kaˈpusta ˈçĩj̃ska
n (botanika, botaniczny) Brassica rapa L. subsp. chinensis Hanelt, podgatunek kapusty właściwej; chinese cabbage
kapusta kiszona
n (spożywczy) półprodukt spożywczy z szatkowanej kapusty: przyprawionej, zasolonej i poddanej fermentacji z udziałem bakterii mlekowych sauerkraut
kapusta morska
n (spożywczy) (potocznie, potoczny) modrak morski crambe sea cole sea colewort sea kale seakale
kaput ˈkaput
adj (potocznie, potoczny) zepsuty kaput
kapuś ˈkapuɕ
n (potocznie, potoczny) donosiciel snitch stool pigeon
kapuśniak kaˈpuɕɲak
n (kulinaria) zupa z kapusty, zwykle z kapusty kiszonej cabbage soup
kapłanka kapˈwãnka
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) kobieta, która sprawuje posługę religijną priestess
kapłański kapˈwãj̃sʲci
adj związany z kapłaństwem lub kapłanem sacerdotal
kapłaństwo
n (kościelny) sakrament święceń w chrześcijaństwie; priesthood (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) godność lub urząd kapłana priesthood
kapłon
n (zootechnika, zootechniczny) wykastrowany kogut kury domowej capon
kara ˈkara
n dolegliwość wymierzona jako sankcja punishment
kara cielesna ˈkara ʨ̑ɛˈlɛsna
n kara mająca na celu zadanie bólu fizycznego osobie karanej; corporal punishment
kara śmierci ˈkara ˈɕmʲjɛrʲʨ̑i
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) kara polegająca na pozbawieniu życia sprawcy przestępstwa; death penalty capital punishment
karabin kaˈrabʲĩn
n (wojskowość, wojskowy) indywidualna broń strzelecka o długiej lufie; rifle gun
karabin maszynowy kaˈrabʲĩn ˌmaʃɨ̃ˈnɔvɨ
n (wojskowość, wojskowy) zespołowa broń samoczynna zasilana amunicją o kalibrze do 20 mm; machine gun
karabinek ˌkaraˈbʲĩnɛk
n indywidualna broń strzelecka o lufie krótszej niż w karabinie; carbine
karabinek maszynowy ˌkaraˈbʲĩnɛk ˌmaʃɨ̃ˈnɔvɨ
n (wojskowość, wojskowy) ręczny karabin maszynowy zasilany amunicją pośrednią; LSW SAW light support weapon section automatic weapon squad automatic weapon
karaczan madagaskarski
n (systematyka) (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) Gromphadorhina portentosa, gatunek owada występującego w deszczowych lasach na Madagaskarze; Madagascar hissing cockroach hisser hissing cockroach
karaczan wschodni
n (systematyka) (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) Blatta orientalis, synantropijny gatunek owada z rodziny karaczanowatych; oriental cockroach waterbug
karafka kaˈrafka
n rodzaj butelki z wąską szyjką; carafe
karaibski ˌkaraˈ<sup>j</sup>ipsʲci
adj dotyczący Karaibów Caribbean
karaka kaˈraka
n (marynarka) typ dawnego statku transportowego; carrack
karakal stepowy
n (systematyka) (zoologia, zoologiczny) Caracal caracal Schreber, gatunek ssaka z rodziny kotowatych, występujący w Afryce południowo-zachodniej Azji; caracal (zoologia, zoologiczny) kot z gatunku (1.1) caracal
karakałpacki
n (językoznawstwo, językoznawczy) język karakałpacki; Karakalpak
karakuł kaˈrakuw
n (potocznie, potoczny) wyprawiona skóra jagnięcia karakuła (1.1) astrakhan fur (zoologia, zoologiczny) owca pochodzenia azjatyckiego, której jagnię ma sierść zwiniętą w charakterystyczne loki; karakul
karalny kaˈralnɨ
adj taki, który podlega karze chargeable impeachable penal punishable
karaluch kaˈralux
n (systematyka) (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) Blatta orientalis, duży, żyjący w siedliskach ludzkich owad żywiący się produktami spożywczymi; cockroach roach blackbeetle
karangioza ˌkarãŋʲˈɟɔza
n rodzaj ludowego greckiego i tureckiego teatru cieni karagiozis
karaoke
n śpiewanie znanych piosenek do odtwarzanej z taśmy melodii w przeznaczonych do tego lokalach karaoke
karapaks kaˈrapaks
n (zoologia, zoologiczny) (anatomia, anatomiczny) twarda grzbietowa powłoka zewnętrzna ciała niektórych zwierząt; carapace
karat ˈkarat
n dawna miara zawartości złota w stopach (czyste złoto miało 24 karaty); carat jubilerska jednostka masy równa 0,2 g, stosowana do mierzenia masy kamieni szlachetnych i pereł; carat karat
karate kaˈratɛ
n (sport, sportowy) japońska sztuka walki; karate
karateka ˌkaraˈtɛka
n (sport, sportowy) osoba uprawiająca karate karateka
karawan
n pojazd do przewozu trumny ze zwłokami hearse
karawana ˌkaraˈvãna
n wielbłądzia ekspedycja transportowa lub pielgrzymkowa na pustyni; caravan
karawela ˌkaraˈvɛla
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) jednopokładowy, dwu- lub trójmasztowy żaglowiec o wysokich nadbudówkach na dziobie i rufie, używany od XV do XVII wieku; caravel
karać ˈkaraʨ̑
v wymierzać karę punish
karb karp
n małe nacięcie indentation
karbon ˈkarbɔ̃n
n (geologia, geologiczny) piąty okres geologiczny paleozoiku; Carboniferous
karbowaniec
n (historia, historyczny, historycznie) (jednostka monetarna) waluta na Ukrainie w latach 1918–1920, 1942–1944, 1992–1996; karbovanets
karbunkuł karˈbũŋkuw
n (medycyna, medyczny) czyrak mnogi, czyrak gromadny; grupa blisko położonych czyraków (zapaleń ropnych sąsiadujących torebek włosowych i przylegających gruczołów łojowych) zbierająca się w jeden ropień, wywołana przez zakażenie carbuncle (przestarzałe, przestarzały) (poetycki, poetycko) bliżej nieokreślony kamień szlachetny barwy czerwonej (np. rubin, granat) carbuncle
karbunkułowy ˌkarbũŋkuˈwɔvɨ
adj (medycyna, medyczny) (przymiotnik) od karbunkuł carbuncled carbuncular
karcer
n (dawniej, dawny) kara zostawania ucznia w szkole po lekcjach detention (więziennictwo, więzienny) kara przebywania w celi bez pryczy seclusion solitary confinement (więziennictwo, więzienny) karna cela więzienna bez pryczy i często bez okna hole seclusion room
karcianka
n (potocznie, potoczny) gra karciana, najczęściej w odniesieniu do gry komputerowej card game
karczek ˈkarʧ̑ɛk
n (krawiectwo) górna część bluzki, sukienki itp., do której doszyta jest pozostała część bib yoke (potocznie, potoczny) (kulinaria) mięso z karku zwierzęcego chuck steak neck porkneck
karczma ˈkarʧ̑ma
n gospoda na wsi; inn tavern
karczmarka
n kobieta prowadząca karczmę alewife
karczmarz
n (przestarzałe, przestarzały) mężczyzna prowadzący karczmę innkeeper
karczoch ˈkarʧ̑ɔx
n (botanika, botaniczny) Cynara scolymus, rodzaj wieloletnich roślin z rodziny astrowatych; artichoke
karczować karˈʧ̑ɔvaʨ̑
v wykopywać karcze – pnie i korzenie – aby oczyścić grunt grub
kardamon karˈdãmɔ̃n
n (botanika, botaniczny) roślina z gatunku kardamon malabarski lub któregoś z innych gatunków należącego do rodzaju Elettaria; cardamom (kulinaria) przyprawa z suszonych nasion lub całych owoców rośliny (1.1) cardamom
kardigan karˈdʲiɡãn
n rodzaj swetra zapinanego na guziki lub zamek błyskawiczny, wycięty pod szyją, bez kołnierza; cardigan
kardio- ˈkardʲjɔ
pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z sercem cardio-
kardiochirurg ˌkardʲjɔˈçirurk
n (medycyna, medyczny) lekarz specjalista zajmujący się operacjami kardiologicznymi heart surgeon
kardiolog karˈdʲjɔlɔk
n (medycyna, medyczny) lekarz specjalista zajmujący się profilaktyką, rozpoznawaniem i leczeniem chorób serca i układu naczyniowego cardiologist heart specialist
kardiologia ˌkardʲjɔˈlɔɟja
n (medycyna, medyczny) dziedzina medycyny zajmująca się schorzeniami i wadami układu sercowo-naczyniowego, ich rozpoznawaniem i leczeniem; cardiology
kardiologiczny ˌkardʲjɔlɔˈɟiʧ̑nɨ
adj związany z kardiologią, dotyczący kardiologii cardiological
kardynalny
adj główny, najważniejszy, zasadniczy cardinal
kardynał karˈdɨ̃naw
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) najwyższa po papieżu godność kościelna w Kościele katolickim; cardinal
karelski
adj związany z Karelią, dotyczący Karelii lub Karelów Karelian
kareta kaˈrɛta
n czterokołowy powóz w kształcie pudła, na resorach, z opuszczanymi oknami w drzwiczkach; carriage coach
karetka kaˈrɛtka
n (informatyka, informatyczny) robocza, ruchoma część drukarki i maszyny do pisania carriage
kariatyda ˌkarʲjaˈtɨda
n (architektura, architektoniczny) podpora architektoniczna w postaci kobiecej spełniająca funkcję kolumny lub pilastra, dźwigająca na głowie belkowanie, balkon czy gzyms; caryatid
kariera karʲˈjɛra
n osiągnięcie sukcesu w życiu zawodowym career
karierowicz ˌkarʲjɛˈrɔvʲiʧ̑
n (książkowy) człowiek bez skrupułów dążący do osiągnięcia sukcesu, zrobienia kariery social climber
karimata
n (turystyka, turystyczny) rodzaj lekkiej maty turystycznej wykonanej z pianki, stosowanej jako izolacja między podłożem a śpiworem; sleeping pad camping mat foam pad (historia, historyczny, historycznie) typ rozwidlonego grotu średniowiecznych strzał japońskich, stosowanych np. do przecinania takielunku wrogich statków karimata
kark kark
n (anatomia, anatomiczny) tylny fragment szyi powyżej grzbietu nape
karlica karˈlʲiʦ̑a
n osoba płci żeńskiej o niedoborze wzrostu; midgetess
karma ˈkarma
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w hinduizmie, buddyzmie i dżinizmie: przeszłe czyny i zamiary mające wpływ na przyszłość czującej istoty (np. człowieka) i jej następne wcielenia; karma pokarm dla zwierząt fodder food
karman ˈkarmãn
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (w buddyzmie, hinduizmie i innych religiach dharmicznych) przyczyna – rozumiana w sensie prawa przyczyny i skutku; karma
karmaniola ˌkarmãˈɲɔla
n francuska marszowa pieśń rewolucyjna, grywana też w czasie egzekucji; Carmagnole
karmazyn karˈmazɨ̃n
n barwa intensywnie czerwona crimson
karmazynowy
adj intensywnie czerwony crimson
karmel ˈkarmɛl
n (spożywczy) brązowy barwnik spożywczy, otrzymywany przez ogrzewanie cukru, sacharozy lub glukozy, używany jako dodatek do słodyczy, deserów i piwa caramel
karmelita
n zakonnik z zakonu karmelitańskiego Carmelite
karmelitanka
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) zakonnica z zakonu karmelitańskiego Carmelite
karmelitański
adj (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) związany z Karmelem Carmelite
karmelowy ˌkarmɛˈlɔvɨ
adj mający kolor żółtobrązowy, taki jak kolor karmelu caramel
karmiciel wszy karˈmʲiʨ̑ɛl ˈfʃɨ
n (historia, historyczny, historycznie) osoba hodująca na swoim ciele lub odzieży wszy w celach laboratoryjnych; feeder of lice
karmin ˈkarmʲĩn
n odcień intensywnej, głębokiej czerwieni carmine
karminowy ˌkarmʲĩˈnɔvɨ
adj mający kolor czerwony, taki jak kolor karminu carmine
karmić ˈkarmʲiʨ̑
v dostarczać jedzenia, dawać pożywienie, żywić kogoś feed
karmić piersią
v (fizjologia, fizjologiczny) żywić potomstwo mlekiem pochodzącym z własnego gruczołu piersiowego breast feed suckle
karmnik ˈkarmʲɲik
n (botanika, botaniczny) rodzaj roślin z rodziny goździkowatych; pearlwort sagina (zootechnika, zootechniczny) część chlewu z przeznaczeniem do tuczenia świń feeding-trough trough drewniana konstrukcja do karmienia ptaków bird feeder bird table birdfeeder birdtable naczynie do karmienia zwierząt animal feeder feeder feeding box worek z paszą nakładany na głowę konia feeding tray
karnawał karˈnavaw
n okres od święta Trzech Króli (albo od Bożego Narodzenia, albo od Nowego Roku) do Środy Popielcowej, w czasie którego urządzane są zabawy, bale, maskarady i pochody; carnival
karnet ˈkarnɛt
n (książkowy) bilet wstępu na cykl imprez rozrywkowych lub na kilka przejazdów środkami komunikacji publicznej, wyciągami narciarskimi itp.; karta lub bloczek z kuponami na poszczególne wejścia carnet season ticket
karnik ˈkarʲɲik
n (geologia, geologiczny) pierwszy, najstarszy wiek późnego triasu, trwający 228,7 – 216,5 milionów lat temu; Carnian
karny ˈkarnɨ
adj dotyczący kary, przewidujący zastosowanie kary, będący karą penal punitive wdrożony do posłuszeństwa discipline
karny ˈkarnɨ
n (sport, sportowy) w niektórych grach: specyficzne ukaranie strony, która popełniła przewinienie, przez znaczne ułatwienie stronie poszkodowanej zdobycia bramki, punktu (i tym podobne, i temu podobne); penalty penalty kick
karo ˈkarɔ
n (termin karciany) kolor w kartach oznaczony czerwonym rombem; karta tego koloru; diamonds
karo-kari
n (rzadki, rzadko używany) (kulturoznawstwo, wiedza o kulturze, kulturoznawczy) zabójstwo honorowe w Pakistanie karo-kari
karoseria ˌkarɔˈsɛrʲja
n wierzchnia część nadwozia pojazdu (najczęściej samochodu); body car body
karotenoid ˌkarɔtɛ̃ˈnɔ<sup>j</sup>it
n (biochemia, biochemiczny) grupa organicznych związków chemicznych, żółtych, czerwonych, pomarańczowych i różowych barwników roślinnych, które stanowią naturalne przeciwutleniacze; carotenoid
karp karp
n (ichtiologia, ichtiologiczny) Cyprinus carpio, ryba słodkowodna z rodziny karpiowatych, hodowlana; carp
karpacki karˈpaʦ̑ʲci
adj dotyczący Karpat, związany z Karpatami, pochodzący z Karpat Carpathian Carpatho-
karta ˈkarta
n (informatyka, informatyczny) element interfejsu graficznego programu umożliwiający przeglądanie kilku elementów podrzędnych w jednej formatce lub oknie tab (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) ustawowa gwarancja praw charter (zobacz) karta pocztowa card postcard (zobacz) karta płatnicza, karta bankomatowa, karta kredytowa, karta debetowa card (zobacz) karta telefoniczna card (termin karciany) (sport, sportowy) (zobacz) karta do gry card arkusz papieru; duża kartka sheet card
karta SIM
n (telekomunikacja) stosowana w telekomunikacji, wymienna plastikowa karta elektroniczna z wbudowaną pamięcią i mikroprocesorem; SIM card
karta do gry ˈkarta dɔ‿ˈɡrɨ
n (termin karciany) (sport, sportowy) papierowa lub plastikowa karta z symbolem z jednej strony, służąca do gier karcianych; playing card
karta do głosowania
n (urzędowy) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) kartka papieru służąca do tajnego głosowania w wyborach ballot paper
karta dźwiękowa ˈkarta ʥ̑vʲjɛ̃ŋˈkɔva
n (informatyka, informatyczny) karta rozszerzeniowa umożliwiająca generowanie dźwięku przez komputer i głośniki do niej podłączone; sound card soundcard
karta graficzna ˈkarta ɡraˈfʲiʧ̑na
n (informatyka, informatyczny) urządzenie odpowiadające za wyświetlany obraz na monitorze komputera; video card
karta kredytowa ˈkarta ˌkrɛdɨˈtɔva
n (bankowość, bankowy) karta magnetyczna uprawniająca do korzystania ze środków pieniężnych przyznanych jej posiadaczowi w ramach limitu kredytowego ustalonego przez daną instytucję finansową; credit card
karta pamięci
n (informatyka, informatyczny) niewielki, przenośny półprzewodnikowy nośnik danych stosowany m.in. w aparatach fotograficznych i smartfonach; memory card
karta płatnicza
n (informatyka, informatyczny) elektroniczny instrument płatniczy; payment card
kartacz ˈkartaʧ̑
n (historia, historyczny, historycznie) (wojskowość, wojskowy) pocisk artyleryjski wypełniony kulistymi lotkami (siekańcami) używany od XVI do poł. XX w.; canister shot case shot grape shot
kartageński
adj związany z Kartageną, pochodzący z Kartageny, dotyczący Kartageny (miasta w Hiszpanii) Cartagenan
kartagiński ˌkartaˈɟĩj̃sʲci
adj związany z Kartaginą Carthaginian
kartel ˈkartɛl
n (ekonomia, ekonomiczny) układ przedsiębiorstw, mający na celu zmonopolizowanie pewnej gałęzi gospodarki; cartel
kartezjański
adj związany z osobą lub dorobkiem naukowym i filozoficznym Kartezjusza Cartesian (matematyka, matematyczny) związany z prostokątnym (ortogonalnym) układem współrzędnych Cartesian
kartka ˈkartka
n luźny arkusz papieru; też: część składowa książki, zeszytu, czasopisma itp. obejmująca dwie strony sheet card
kartografia ˌkartɔˈɡrafʲja
n nauka o tworzeniu map; cartography mapmaking
kartograficzny ˌkartɔɡraˈfʲiʧ̑nɨ
adj dotyczący kartografii cartographic cartographical
karton ˈkartɔ̃n
n gruby, sztywny papier cardboard
kartonowy ˌkartɔ̃ˈnɔvɨ
adj wykonany z kartonu cardboard
kartridż
n (informatyka, informatyczny) nośnik danych składający się z pamięci ROM umieszczonej w obudowie z tworzywa sztucznego, zawierający program komputerowy, stosowany np. w konsolach gier; cartridge (informatyka, informatyczny) wymienny pojemnik na tusz do drukarki atramentowej cartridge
karty
n gra wykorzystująca odpowiednie kartoniki – karty cards
karuna
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (filozofia, filozoficzny) jedna koncepcji miłości w buddyzmie i dźinizmie, która opiera się o empatię i okazywanie dobroci cierpiącym; karuna karuṇā
karuzela ˌkaruˈzɛla
n urządzenie do zabawy, które się kręci; carousel merry-go-round roundabout
karygodnie
adv w sposób karygodny, nagannie guiltily
karyjski
adj związany z Karią, dotyczący Karii Carian
karykatura ˌkarɨkaˈtura
n humorystyczna praca plastyczna lub literacka ośmieszająca i uwydatniająca charakterystyczne cechy osoby; caricature
karykaturalny ˌkarɨkatuˈralnɨ
adj mający cechy karykatury, przejaskrawiony, wyolbrzymiony caricatural grotesque
karykaturzysta
n (sztuka) rysownik karykatur, autor karykatur caricaturist cartoonist
karzeł ˈkaʒɛw
n człowiek o niedoborze wzrostu; dwarf (astronomia, astronomiczny) nieduża gwiazda ciągu głównego; dwarf istota fantastyczna w postaci niewielkiego człowieka dwarf
karłosuseł pustynny
n (zoologia, zoologiczny) Xerospermophilus mohavensis Merriam, gatunek gryzonia z rodziny wiewiórkowatych, endemiczny z południowej części Kalifornii; Mohave ground squirrel
karłowatość
n bycie karłowatym, bycie karłem dwarfism
kasa ˈkasa
n stanowisko, na przykład w sklepie albo urzędzie, gdzie się płaci checkout cash desk urządzenie do liczenia należności cash register
kasacja
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) odwołanie od orzeczenia sądu niższej instancji skierowane do sądu wyższej instancji; cassation
kaseta
n (technologia, technika, techniczny) urządzenie, podzespół, moduł lub materiał eksploatacyjny w standardowej, zamkniętej obudowie cassette
kaseta magnetofonowa
n taśma magnetyczna w kompaktowej wersji ze szpulami w standardowej obudowie z tworzywa sztucznego przeznaczona do magnetofonów kasetowych; MC compact cassette music cassette tape
kaseton kaˈsɛtɔ̃n
n (architektura, architektoniczny) modułowe zagłębienie w konstrukcji stropu zazwyczaj zdobione; coffer
kasiarz ˈkaɕaʃ
n (potocznie, potoczny) złodziej okradający kasy pancerne safecracker yegg yeggman
kasjer ˈkasʲjɛr
n pracownik instytucji finansowej lub firmy handlowej przyjmujący lub wypłacający pieniądze cashier
kask kask
n rodzaj ochronnego nakrycia głowy; helmet
kaskada kaˈskada
n (geografia, geograficzny) rodzaj wodospadu, w którym woda spada z kilku kolejnych progów lub stopni; cascade
kaskader
n (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) osoba zastępująca aktora w ryzykownych albo technicznie wymagających scenach stuntman
kasować kaˈsɔvaʨ̑
v likwidować coś, znosić lub unieważniać cancel delete erase dele usuwać zapis na nośniku elektronicznym delete
kasownik kaˈsɔvʲɲik
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) znak umieszczany przed nutą, anulujący działanie innych znaków chromatycznych – krzyżyka i bemola; natural sign urządzenie do kasowania biletów, zwykle w komunikacji miejskiej punch ticket puncher
kaspijski
adj dotyczący rejonu Morza Kaspijskiego Caspian
kasta ˈkasta
n grupa społeczna powstała w wyniku podziału pracy lub nakazów religijnych, zwykle zamknięta ze względu na zawieranie małżeństw i dziedziczenie przynależności, wraz z innymi kastami tworząca hierarchię; caste
kastet
n broń do walki wręcz w kształcie zespojonych ze sobą pierścieni; brass knuckles knuckle-duster knucks
kastoreum ˌkastɔˈrɛ<sup>w</sup>ũm
n wysuszony strój bobrowy; castoreum
kastrat ˈkastrat
n mężczyzna, który został poddany kastracji castrate
kastrować kaˈstrɔvaʨ̑
v usuwać mężczyźnie lub samcowi jądra lub w inny sposób pozbawiać zdolności rozrodczych, dokonywać kastracji castrate
kastylijski
adj związany z Kastylią, dotyczący Kastylii Castilian
kasyno kaˈsɨ̃nɔ
n budynek przeznaczony do legalnego uprawiania hazardu; casino
kasza ˈkaʃa
n (spożywczy) spreparowane ziarna zbóż (np. gryki, jęczmienia) przygotowane do gotowania; groats
kasza gryczana ˈkaʃa ɡrɨˈʧ̑ãna
n (spożywczy) (kulinaria) kasza z gryki buckwheat
kasza jaglana ˈkaʃa jaɡˈlãna
n (spożywczy) obłuszczone ziarniaki prosa zwyczajnego, kasza z łuskanego ziarna prosa millet
kaszalot kaˈʃalɔt
n (zoologia, zoologiczny) Physeter macrocephalus, waleń z rodziny kaszalowatych o dużej głowie i potężnej poziomej płetwie ogonowej; sperm whale
kaszanka kaˈʃãnka
n (kulinaria) wyrób wędliniarski z kaszy lub ryżu, krwi oraz niekiedy podrobów; black pudding
kaszel ˈkaʃɛl
n nagłe wyrzucenie powietrza z płuc połączone z zachrypnięciem, spodowane podrażnieniem układu oddechowego cough
kaszkiet ˈkaʃʲcɛt
n (potocznie, potoczny) sztywna czapka męska z daszkiem cap
kaszleć ˈkaʃlɛʨ̑
v gwałtownie wyrzucać powietrze z płuc cough hack
kaszmirowy
adj (włókiennictwo) wykonany z kaszmiru cashmere
kaszta ˈkaʃta
n (drukarstwo, drukarski) szuflada zecerska z przegródkami (króbkami), zawierającymi czcionki i justunek; case letter case
kasztan ˈkaʃtãn
n (kulinaria) owoc (orzech) kasztana (1.1) chestnut castor
kasztanowaty ˌkaʃtãnɔˈvatɨ
adj (potocznie, potoczny) lekko kasztanowy maroon
kasztanowiec ˌkaʃtãˈnɔvʲjɛʦ̑
n (dendrologia, drzewoznawstwo, dendrologiczny, drzewoznawczy) Aesculus L., rodzaj krzewów lub drzew z rodziny kasztanowcowatych; horse chestnut
kasztanowy ˌkaʃtãˈnɔvɨ
adj mający kolor rudawobrązowy, taki jak kolor owocu kasztanowca maroon auburn
kaszubski kaˈʃupsʲci
adj odnoszący się do Kaszub lub Kaszubów Cassubian Kashubian
kaszubski kaˈʃupsʲci
n nazwa języka; Kashubian
kat kat
n osoba wykonująca wyroki sądowe skazujące na chłostę, tortury lub śmierć; executioner headsman
katabasis
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) topos literacki zejścia bohatera do świata umarłych; catabasis katabasis
katafalk kaˈtafalk
n podwyższenie, na którym stawia się trumnę podczas nabożeństwa żałobnego; bier catafalque
kataforeza
n (fizyka, fizyczny) (elektryczność) zjawisko zachodzące w płynach pod wpływem pola elektrycznego, polegające na ruchu dodatnio naładowanych cząstek w kierunku katody cataphoresis
katafrakta
n (historia, historyczny, historycznie) (wojskowość, wojskowy) ciężkozbrojny jeździec, zwykle dosiadający opancerzonego wierzchowca, walczący w szeregach armii starożytnych i średniowiecznych państw od wybrzeży Morza Śródziemnego po Persję; cataphract
kataklizm
n gwałtowne zmiany w przyrodzie wywołujące znaczne zniszczenia, spustoszenie cataclysm
katakumby ˌkataˈkũmbɨ
n cmentarz podziemny w postaci systemu korytarzy; catacomb
katalityczny ˌkatalʲiˈtɨʧ̑nɨ
adj (chemia, chemiczny) związany z katalizą, dotyczący katalizy, polegający na katalizie catalytic
kataliza
n (chemia, chemiczny) zjawisko przyśpieszenia lub spowolnienia reakcji chemiczna zachodzące pod wpływem katalizatora; catalysis
katalizator ˌkatalʲiˈzatɔr
n (chemia, chemiczny) substancja przyspieszająca przebieg reakcji chemicznej; catalyst
katalizator samochodowy ˌkatalʲiˈzatɔr ˌsãmɔxɔˈdɔvɨ
n (motoryzacja) (zobacz) reaktor katalityczny catalytic converter
katalizować
v (chemia, chemiczny) wywoływać katalizę, poddawać katalizie, ulegać katalizie catalyse catalyze (przenośnie, przenośnia) wywoływać jakieś zmiany lub je przyśpieszać catalyse catalyze
katalog kaˈtalɔk
n (informatyka, informatyczny) plik interpretowany przez system plików jako lista odwołań do innych plików; directory spis zawartości biblioteki directory folder lub księga zawierająca spis towarów wraz z ich cenami catalog
katalogować ˌkatalɔˈɡɔvaʨ̑
v tworzyć katalog catalogue
katalogowy ˌkatalɔˈɡɔvɨ
adj związany z jakimś katalogiem catalogue
kataloński ˌkataˈlɔ̃j̃sʲci
adj związany z Katalonią Catalan
kataloński ˌkataˈlɔ̃j̃sʲci
n (językoznawstwo, językoznawczy) język Katalonii; Catalan
katamaran ˌkatãˈmarãn
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) statek zbudowany z dwóch kadłubów, które są połączone ze sobą równolegle catamaran
katana kaˈtãna
n rodzaj miecza japońskiego; katana
katapulta ˌkataˈpulta
n (historia, historyczny, historycznie) (wojskowość, wojskowy) oblężnicza machina wojenna używana w starożytności i w średniowieczu do miotania ciężkich pocisków; catapult
katar ˈkatar
n (medycyna, medyczny) zapalenie błony śluzowej, zwykle w odniesieniu do nosa; cattarh inflammation (potocznie, potoczny) przeziębienie, któremu towarzyszy katar (1.2) runny nose rodzaj broni białej, pochodzącej z Indii; katar (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) członek ruchu religijnego zwanego kataryzmem; Cathar
katarakta ˌkataˈrakta
n (geologia, geologiczny) próg skalny na rzece, zbudowany z bardzo twardych skał, powodujący gwałtowny spadek wód; cataract
kataralny ˌkataˈralnɨ
adj (przymiotnik) od katar catarrhal
kataryniarz ˌkataˈrɨ̃ɲaʃ
n uliczny grajek grający na katarynce organ-grinder
katarynka
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) urządzenie mechaniczne, napędzane korbą, odtwarzające muzykę zapisaną na specjalnych kartach dziurkowanych, które sterują piszczałkami; barrel organ roller organ
kataster
n (geodezja, geodezyjny) wykonywany dla celów podatkowych spis obiektów i oszacowanie przychodów cadastre
katastrofa ˌkataˈstrɔfa
n tragiczny wypadek, którego skutkiem jest czasami śmierć wielu ludzi catastrophe
katastrofa ekologiczna ˌkataˈstrɔfa ˌɛkɔlɔˈɟiʧ̑na
n zmiana środowiska przyrodniczego danego gatunku lub populacji w sposób uniemożliwiający jej przetrwanie ecological crisis
katastrofalny ˌkatastrɔˈfalnɨ
adj mający cechy katastrofy, tragiczny catastrophic disastrous
katastroficzny ˌkatastrɔˈfʲiʧ̑nɨ
adj (książkowy) nacechowany pesymistyczną postawą życiową, zapowiadający, obrazujący nieuchronną katastrofę catastrophic ominous
katastrofista
n mężczyzna cechujący się katastrofizmem, zwolennik katastrofizmu (zwłaszcza pisarz lub filozof) catastrophist
katecheza
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) nauczanie zasad wiary chrześcijańskiej; catechesis
katechizacja
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) zaplanowany proces nauczania katechezy catechesis
katechizacyjny
adj (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) związany z katechizacją, dotyczący katechizacji catechetical
katechizm
n (kościelny) podręcznik do katechezy catechism (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) wykład podstawowych zasad doktryny chrześcijańskiej; catechism
katechizowanie
n (rzeczownik odczasownikowy) od: katechizować catechesis
katechizować
v (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) nauczać katechizmu, prowadzić katechezę catechize
katechumen ˌkatɛˈxũmɛ̃n
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) osoba przygotowująca się do przyjęcia chrztu catechumen
katechumenat
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w chrześcijaństwie: okres przygotowania do przyjęcia sakramentu chrztu w życiu dorosłym; catechumenate
katedra kaˈtɛdra
n (kościelny) główny kościół diecezji; cathedral szeroki stół wykładowcy, podium pod tym stołem chair
katedralny
adj odnoszący się do katedry, związany z katedrą cathedral
kategoria ˌkatɛˈɡɔrʲja
n każdy z rodzajów, na które podzielona jest zbiorowość według pewnej klasyfikacji category class
kategoryczny ˌkatɛɡɔˈrɨʧ̑nɨ
adj zdecydowany i niedopuszczający sprzeciwu categorical flat
katharewusa
n (językoznawstwo, językoznawczy) greka oczyszczona, sztuczny język grecki stworzony na początku XIX w.; Katharevousa
kation ˈkatʲjɔ̃n
n (fizyka, fizyczny) (chemia, chemiczny) dodatnio naładowany jon; cation
katoda kaˈtɔda
n (elektryczność) elektroda o ujemnym potencjale; cathode
katolicki ˌkatɔˈlʲiʦ̑ʲci
adj związany z katolicyzmem i katolikami, dotyczący katolicyzmu Catholic
katolicyzm ˌkatɔˈlʲiʦ̑ɨsm̥
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) trynitarne wyznanie chrześcijańskie, mające system dogmatyczno-doktrynalny oparty na Biblii i tradycji, uznające siedem sakramentów, autorytet Kościoła oraz kult maryjny i świętych; Catholicism
katolik kaˈtɔlʲik
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) członek Kościoła katolickiego Catholic
kaucja ˈkawʦ̑ʲja
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) suma pieniężna złożona jako gwarancja dotrzymania zobowiązania bail deposit
kaukaski kawˈkasʲci
adj wywodzący się z Kaukazu Caucasian
kaval ˈkaval
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) ludowy dęty instrument drewniany, otwarty na obydwóch końcach kaval
kawa ˈkava
n (kulinaria) napój przygotowany z palonych i rozdrobnionych ziaren kawowych coffee ziarna tej rośliny, z których po odpowiednim przygotowaniu można uzyskać aromatyczny napój (1.3) coffee kawowiec, drzewo lub krzew z rodziny marzanowatych Coffea; coffee
kawa na ławę
adv wprost, dosłownie, bezpośrednio bluntly straight
kawa po turecku ˈkava ˌpɔ‿tuˈrɛʦ̑ku
n (kulinaria) drobno zmielona kawa przygotowywana w tradycyjny arabski sposób w małym tygielku (dżezwie), często z przyprawami (anyżem gwiazdkowym, cynamonem, imbirem, kardamonem lub wanilią) Turkish coffee
kawalarstwo
n (pejoratywnie, pejoratywny) robienie kawałów, opowiadanie kawałów, zamiłowanie do żartowania jesting
kawaler kaˈvalɛr
n (przestarzałe, przestarzały) rycerz knight mężczyzna, który nigdy nie był żonaty bachelor mężczyzna, który otrzymał dany order knight bachelor
kawaleria ˌkavaˈlɛrʲja
n (wojskowość, wojskowy) rodzaj wojsk walczących konno; cavalry
kawalerzysta
n żołnierz na służbie w oddziale kawalerii cavalryman
kawalkator
n (dawniej, dawny) ujeżdżacz koni wierzchowych, często również trener i nauczyciel jazdy konnej; horse breaker riding master
kawał ˈkavaw
n (potocznie, potoczny) dowcip, śmieszna historyjka joke psikus prank
kawał z brodą ˈkavaw ˈz‿brɔdɔ̃w̃
n stary, powszechnie znany kawał, który przestał śmieszyć old chestnut
kawałek kaˈvawɛk
n fragment pewnej całości piece mała lub niedokładnie określona część odległości lub przestrzeni piece
kawiarka kaˈvʲjarka
n ciśnieniowy czajniczek do parzenia kawy macchinetta moka pot kobieta zajmująca się specjalnie parzeniem i serwowaniem kawy (dawniej służąca tego rodzaju) barista
kawiarnia kaˈvʲjarʲɲa
n lokal, w którym podaje się kawę i inne napoje; café coffeehouse coffee house
kawior ˈkavʲjɔr
n (kulinaria) przekąska z solonej ikry niektórych gatunków ryb (np. łososia, dorsza), w kolorze czarnym lub czerwonym; caviar
kawitacja
n (fizyka, fizyczny) zjawisko gwałtownego tworzenia się bąbelków gazu w cieczy pod wpływem zmian ciśnienia; cavitation
kawka ˈkafka
n (ornitologia, ornitologiczny) Coloeus, ptak z rodziny krukowatych; jackdaw daw
kazamata
n (wojskowość, wojskowy) w fortyfikacji: budowla o murowanym sklepieniu, chroniącym przed ogniem artyleryjskim, używana jako stanowisko dział lub magazyn casemate
kazanie kaˈzãɲɛ
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) religijna przemowa, której celem jest przekazanie prawd wiary i zasad życia moralnego, w chrześcijaństwie także część mszy lub nabożeństwa; sermon (przenośnie, przenośnia) (potocznie, potoczny) nadęta mowa umoralniająca sermon
kazarka kaˈzarka
n (ornitologia, ornitologiczny) Tadorna ferruginea, gatunek kaczki; ruddy shelduck
kazać ˈkazaʨ̑
v (przestarzałe, przestarzały) głosić kazanie preach wydać polecenie tell wydać rozkaz zrobienia czegoś order
kazeina ˌkazɛˈ<sup>j</sup>ĩna
n (biochemia, biochemiczny) białko z mleka ssaków; casein
kazirodztwo
n stosunki płciowe z osobą blisko spokrewnioną, rodzaj parafilii; incest
kaznodzieja
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) ktoś, kto wygłasza kazania; preacher evangelist
kaznodzieja nienawiści
n osoba siejąca publicznie ideologiczną nienawiść, często podbudowaną religijnie hate preacher
kaznodziejstwo
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) całość twórczości kaznodziejskiej preaching (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) wygłaszanie kazań, bycie kaznodzieją preaching
kazuar kaˈzu<sup>w</sup>ar
n (ornitologia, ornitologiczny) Casuarius, duży, australijski, tasmański i nowogwinejski nielot; cassowary
kazus ˈkazus
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) wydarzenie powodujące skutki prawne case
kał kaw
n (medycyna, medyczny) wydalone, niestrawione resztki pokarmowe; excrement stool feces faeces
kałamarz kaˈwãmaʃ
n pojemnik do przechowywania atramentu lub tuszu; inkwell inkpot inkstand
kałasznikow
n (wojskowość, wojskowy) (potocznie, potoczny) karabinek automatyczny radzieckiej konstrukcji; Kalashnikov
kałdun
n (potocznie, potoczny) duży brzuch paunch
kałuża kaˈwuʒa
n płytki dołek wypełniony wodą, błotem puddle
każdorazowy
adj każdy poszczególny each every występujący za każdym razem each time
każdy ˈkaʒdɨ
pronoun odnoszący się do wszystkich, wszystkiego w danym zbiorze, bez wyjątku each every all
kciuk cʨ̑uk
n (anatomia, anatomiczny) pierwszy palec dłoni u ssaków naczelnych, położony przeciwstawnie do pozostałych palców; thumb
kebab ˈkɛbap
n (kulinaria) (spożywczy) popularne w kuchni tureckiej kawałki pieczonego mięsa z dodatkami; kebab
keczup ˈkɛʧ̑up
n (kulinaria) (spożywczy) sos z pomidorów z przyprawami, stosowany na zimno jako dodatek do potraw; ketchup
kefija kɛˈfʲija
n tradycyjne arabska chusta noszona jako nakrycie głowy; keffiyeh
kefir ˈkɛfʲir
n (kulinaria) napój otrzymywany ze sfermentowanego mleka pasteryzowanego; kefir
keks kɛks
n (kulinaria) ciasto biszkoptowe z bakaliami fruit cake kek
kelner ˈkɛlnɛr
n osoba w restauracji przyjmująca zamówienie i przynosząca potrawy waiter server
kelnerka kɛlˈnɛrka
n osoba płci żeńskiej przyjmująca w restauracji zamówienie i przynosząca potrawy waitress
kelowej kɛˈlɔvɛj
n (geologia, geologiczny) piętro (wiek) jury środkowej; Callovian
kelwin ˈkɛlvʲĩn
n (fizyka, fizyczny) podstawowa jednostka temperatury w układzie SI, oznaczana K; kelvin
keming
n (termin typograficzny) nieprawidłowy kerning keming
kemping ˈkɛ̃mpʲĩŋk
n ogrodzony i strzeżony teren przeznaczony dla namiotów, samochodów kempingowych i przyczep kempingowych; campsite
kendo ˈkɛ̃ndɔ
n pochodząca z Japonii sztuka walki na bambusowe kije; kendo
kenijski kɛ̃ˈɲijsʲci
adj odnoszący się do państwa Kenia Kenyan
kenoza
n (teologia, teologiczny) wcielenie jako dobrowolne, zbawcze samouniżenie się Chrystusa, poprzez wyrzeczenie się atrybutów Bożych; kenosis (teologia, teologiczny) zstąpienie Ducha Świętego i jego przebywanie w Kościele kenosis
kenozoiczny ˌkɛ̃nɔzɔˈ<sup>j</sup>iʧ̑nɨ
adj (geologia, geologiczny) dotyczący kenozoiku, występujący, powstały w kenozoiku caenozoic cainozoic cenozoic kainozoic
kenozoik ˌkɛ̃nɔˈzɔ<sup>j</sup>ik
n (geologia, geologiczny) najmłodsza era w dziejach Ziemi; Cenozoic
kerato-
pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z rogiem, rogówką, zrogowaceniem kerato-
keratolityczny
adj (medycyna, medyczny) (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) rozpuszczający zrogowaciałą warstwę naskórka keratolytic
keratynocyt ˌkɛratɨ̃ˈnɔʦ̑ɨt
n komórka naskórka pochodzenia ektodermalnego biorąca udział w procesie keratynizacji; keratinocyte
kermes
n naturalny barwnik otrzymywany z czerwców grain kermes
kermesyt
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał z grupy siarczków, tlenosiarczek antymonu; kermesite
ket kɛt
n żaglowiec mający jeden maszt, oraz jeden żagiel skośny; cat boat catboat
keyboard ˈcibɔrt
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) elektryczny lub elektroniczny instrument klawiszowy; electronic keyboard
khir
n (kulinaria) indyjskie słodkie danie przygotowane na bazie ryżu, mleka (często także kokosowego); rodzaj puddingu kheer
khmerski ˈkmɛrsʲci
adj związany z Khmerami z Kambodży Khmer
khmerski ˈkmɛrsʲci
n (językoznawstwo, językoznawczy) język Kambodży, używany również w Tajlandii, Wietnamie i Chinach Khmer
kibel ˈcibɛl
n (potocznie, potoczny) (grubiański, grubiańsko) toaleta albo sam klozet, zwłaszcza gdy obskurne can loo
kibic ˈcibʲiʦ̑
n osoba interesująca się danym sportem, przyglądająca się rozgrywkom sportowym, kibicująca jakiejś drużynie sportowej lub sportowcowi; supporter fan
kibicować ˌcibʲiˈʦ̑ɔvaʨ̑
v sympatyzować z kimś, popierać lub wspierać w wysiłku zwykle uczestników rozgrywek sportowych root for
kibuc ˈcibuʦ̑
n izraelskie spółdzielcze gospodarstwo rolne lub produkcyjne wraz z osadą mieszkańców, w którym ziemia i środki produkcji są własnością wspólną; kibbutz
kicać ˈciʦ̑aʨ̑
v o zającu, króliku: skakać z ugiętych nóg drobnymi skokami hop
kichać ˈcixaʨ̑
v gwałtownie wypuszczać powietrze z powodu podrażnienia nosa np. przez kurz sneeze
kichnięcie
n gwałtowne wyrzucenie powietrza przez nos z towarzyszącym charakterystycznym odgłosem sneeze
kici, kici
interjection …służąca do nawoływania kota kitty, kitty puss, puss
kicz ciʧ̑
n mierne artystycznie dzieło lub utwór, który jest wyrazem złego, ale popularnego gustu kitsch
kiedy ˈcɛdɨ
pronoun …służący do rozpoczynania zdań podrzędnych określających czas jakiegoś zdarzenia when while …służący do tworzenia pytań o czasie jakiegoś wydarzenia when
kiedy indziej ˈcɛdɨ ˈĩɲʥ̑ɛ̇j
adv w jakimś innym czasie, przy innej okazji another time at some other time elsewhen
kiedykolwiek ˌcɛdɨˈkɔlvʲjɛk
adv w dowolnym, nieokreślonym czasie anytime whenever
kiedyś ˈcɛdɨɕ
indefinitePronoun w pewnym czasie, w jakiejś chwili (w nieokreślonej przeszłości lub przyszłości) sometime once someday time somewhen
kielich ˈcɛlʲix
n naczynie do picia z czarką na smukłej nóżce; chalice goblet cup
kieliszek cɛˈlʲiʃɛk
n zawartość kieliszka (1.1) glass zazwyczaj szklane naczynie z podstawką i nóżką, przeznaczone do konsumpcji niektórych napojów alkoholowych jak wino, koniak, drinki i koktajle; cocktail glass wine glass
kielnia ˈcɛlʲɲa
n narzędzie murarskie składające się z płaskiej stalowej płytki i trzonka; trowel
kiepski ˈcɛpsʲci
adj (potocznie, potoczny) marny, nędzny, zły lame
kiepsko
adv (potocznie, potoczny) z poczuciem braku sił i zdrowia miserable
kier cɛr
n (termin karciany) kolor w kartach oznaczony czerwonym sercem; karta tego koloru heart
kierat ˈcɛrat
n (rolnictwo, rolniczy) (technologia, technika, techniczny) urządzenie, którego napęd stanowi praca zwierząt pociągowych chodzących w koło; horse-mill
kierdel ˈcɛrdɛl
n (etnografia, etnograficzny) na Podhalu i w Karpatach: stado owiec na wypasie w górach, pod nadzorem bacy flock
kierować cɛˈrɔvaʨ̑
v sterować pojazdem lub grupą pojazdów drive udzielać wskazówek, zawierać wskazówki guide wydawać komuś polecenia lead
kierowca cɛˈrɔfʦ̑a
n osoba kierująca pojazdem (mężczyzna lub kobieta) driver
kierownica ˌcɛrɔvʲˈɲiʦ̑a
n element służący do zmiany kierunku jazdy pojazdu; steering wheel handlebar
kierownictwo ˌcɛrɔvʲˈɲiʦ̑tfɔ
n zespół osób stojących na czele jakiejś instytucji, organizacji itp. leadership
kierowniczy
adj (administracja) dotyczący kierownika executive executorial managerial (technologia, technika, techniczny) dotyczący kierownicy i kierowania steering
kierownik cɛˈrɔvʲɲik
n człowiek wydający innym polecenia w danym dziale lub jednostce firmy albo organizacji chief
kierownik duchowy
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) osoba doświadczona w życiu duchowym, stymulująca i ukierunkowująca czyjś rozwój spiritual director
kierunek cɛˈrũnɛk
n droga, linia (często umyślna) łącząca miejsce początku ruchu z końcem ruchu, w domyśle określająca cel direction way
kierunkowskaz ˌcɛrũŋˈkɔfskas
n (motoryzacja) urządzenie służące do sygnalizowania zamiaru zmiany kierunku poruszania się trafficator (zobacz) drogowskaz; znak wskazujący drogę sign-post
kieszeń ˈcɛʃɛ̃ɲ
n (krawiectwo) rodzaj małego schowka np. w ubraniu lub torbie; pocket
kieszonkowe ˌcɛʃɔ̃ŋˈkɔvɛ
n zazwyczaj stała suma pieniędzy otrzymywana przez dziecko od rodziców na własne wydatki allowance pocket money
kieszonkowiec ˌcɛʃɔ̃ŋˈkɔvʲjɛʦ̑
n osoba, która kradnie przedmioty z kieszeni ludzi pickpocket
kieł cɛw
n (zoologia, zoologiczny) ząb między siekaczami a zębami trzonowymi; canine tooth cuspid fang tusk gruby, wyrośnięty kiełek rośliny seedling
kiełb cɛwp
n (ichtiologia, ichtiologiczny) drobna europejska ryba słodkowodna; gudgeon
kiełbasa cɛwˈbasa
n (kulinaria) wędlina z rozdrobnionego mięsa w osłonce sztucznej lub z jelita zwierzęcego; sausage kielbasa
kiełek
n (botanika, botaniczny) cześć zarodka zawierająca część korzeniową i pąk sprout chit shoot
kij cij
n długi patyk; stick
kij bejsbolowy
n (sport, sportowy) pałka używana do odbijania piłki podczas gry w baseball baseball bat
kij deszczowy ˈcij dɛʃˈʧ̑ɔvɨ
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) instrument perkusyjny wykonany z pustego kawałka egzotycznego drewna wypełnionego małymi kamykami lub ziarenkami owoców, które przesypują się z góry na dół wewnątrz kija imitując dźwięk kropel spadającego deszczu rainstick
kij hokejowy
n (sport, sportowy) przyrząd do popychania krążka podczas gry w hokej hockey stick
kijanka ciˈjãnka
n (zoologia, zoologiczny) prowadząca wodny tryb życia larwa płazów; tadpole polliwog pollywog porwigle powlig purwiggy narzędzie w postaci kija, deszczułki lub drewnianej łopatki używane dawniej do prania w rzece lub jeziorze, a także do obijania lnu; paddle washing paddle
kijowski ciˈjɔfsʲci
adj związany z Kijowem, dotyczący Kijowa Kievan Kyivan
kikut ˈcikut
n resztka kończyny lub palca po amputacji stub stump
kilka ˈcilka
indefinitePronoun oznaczenie w sposób przybliżony ilość od trzech do dziewięciu a few several
kilkakrotnie
adv szereg razy couple of time few time several time
kilkanaście ˌcilkãˈnaɕʨ̑ɛ
indefiniteCardinalNumeral oznaczenie w sposób przybliżony liczby od jedenastu do dziewiętnastu a dozen or so
kilkugodzinny
adj taki, który trwa kilka godzin hourslong
kilo ˈcilɔ
n (potocznie, potoczny) kilogram kilo
kilo- ˈcilɔ
(fizyka, fizyczny) (informatyka, informatyczny) pierwszy człon wyrazów złożonych oznaczający jednostki miary tysiąc razy większe od podstawowych; kilo-
kilobajt ciˈlɔbajt
n (jednostka miary) (informatyka, informatyczny) jednostka informacji lub pojemności pamięci komputera równa 1 024 bajtom kilobyte
kilobit ciˈlɔbʲit
n (informatyka, informatyczny) jednostka ilości informacji równa 210 bitów; kilobit
kilof ˈcilɔf
n metalowe narzędzie służące do rozdrabniania skał, twardego podłoża, murów itp.; pickaxe pick
kilogram ciˈlɔɡrãm
n (metrologia, metrologiczny) (fizyka, fizyczny) podstawowa jednostka masy w układzie SI, oznaczana kg; kilogram kilogramme
kiloherc
n (metrologia, metrologiczny) jednostka częstotliwości równa tysiącowi herców kilohertz kilocycle
kilometr ciˈlɔ̃mɛtr̥
n jednostka długości równa tysiącowi metrów; kilometer kilometre
kilowatogodzina ˌcilɔvatɔɡɔˈʥ̑ĩna
n (jednostka miary) (fizyka, fizyczny) (elektryczność) ilość energii elektrycznej równa pracy wykonywanej przez prąd o mocy 1 kilowata w ciągu jednej godziny; kilowatt-hour
kilowolt ciˈlɔvɔlt
n (fizyka, fizyczny) 1000 woltów kilovolt
kilt cilt
n (etnografia, etnograficzny) krótka spódniczka w kratkę, tradycyjny strój górali szkockich; kilt
kilwater cilˈvatɛr
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) ślad na wodzie, jaki pozostawia za sobą płynący statek wake
kimation cĩˈmatʲjɔ̃n
n (sztuka) (architektura, architektoniczny) ornament ciągły ze stylizowanych liści, rzeźbiony lub malowany, występujący w dekoracji architektury, w reliefach, malarstwie i w rzemiośle artystycznym; cymatium
kimchi
n (kulinaria) danie albo półprodukt przygotowany z fermentowanych lub kiszonych warzyw według tradycyjnej receptury koreańskiej; kimchi
kimeryjski ˌcĩmɛˈrɨjsʲci
adj związany z Kimeryjczykami, odnoszący się do Kimeryjczyków Cimmerian
kimeryjskie ciemności ˌcĩmɛˈrɨjsʲcɛ ʨ̑ɛ̃mˈnɔɕʨ̑i
idiom nieprzeniknione ciemności, totalny mrok Cimmerian darkness
kimono cĩˈmɔ̃nɔ
n tradycyjny strój japoński; kimono
kina
n (jednostka monetarna) waluta Papui-Nowej Gwinei; kina
kindżał
n (wojskowość, wojskowy) rodzaj długiego sztyletu pochodzenia tureckiego albo kaukaskiego o ostrzu obosiecznym, prostym albo zakrzywionym khanjar
kinematograf
n (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) aparat do realizacji i ekranowej projekcji ruchomych obrazów; cinematograph
kinematyczny ˌcĩnɛ̃maˈtɨʧ̑nɨ
adj (fizyka, fizyczny) związany z kinematyką, dotyczący kinematyki kinematic
kinematyka ˌcĩnɛ̃ˈmatɨka
n (fizyka, fizyczny) dział mechaniki zajmujący się badaniem ruchu ciał; kinematics
kineskop
n (elektronika, elektroniczny) lampa w telewizorze lub monitorze, służąca do przetwarzania sygnałów elektrycznych na obraz kinescope tube
kinezjologia
n nauka o mięśniach w ruchu; kinesiology
kingston
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) ubikacja na statku; head
kino ˈcĩnɔ
n (sztuka) (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) budynek, w którym wyświetla się filmy cinema movie theater theater ogół filmów, które mają wspólną cechę, np. kraj produkcji, tematykę; the cinema the movie
kinooperator ˌcĩnɔːpɛˈratɔr
n pracownik kina obsługujący projektor filmowy projectionist
kinszasyjczyk
n mieszkaniec Kinszasy; osoba z tego miasta Kinshasan
kiosk cɔsk
n mała budka handlowa, w której sprzedaje się m.in. pisma, bilety, papierosy kiosk booth stand
kipczacki
adj związany z Kipczakami, dotyczący Kipczaków Kipchak
kipczacki
n (językoznawstwo, językoznawczy) język kipczacki; Kipchak
kipieć
v gwałtownie wrzeć seethe
kir cir
n czarny materiał lub strój symbolizujący żałobę; pall shroud
kirgiski cirʲˈɟisʲci
adj odnoszący się do Kirgistanu lub Kirgizów Kyrgyz Kirghiz
kirgiski cirʲˈɟisʲci
n (językoznawstwo, językoznawczy) język urzędowy Kirgistanu; Kyrgyz Kirghiz
kirkut ˈcirkut
n cmentarz żydowski; Jewish cemetery
kirys ˈcirɨs
n (historia, historyczny, historycznie) (wojskowość, wojskowy) tułowiowa część zbroi; breastplate
kirysek Sterby
n (ichtiologia, ichtiologiczny) Corydoras sterbai, gatunek sumokształtnej ryby słodkowodnej z rodziny kiryskowatych; Sterba's corydoras
kirysek brodaty
n (ichtiologia, ichtiologiczny) Scleromystax barbatus, gatunek sumokształtnej ryby słodkowodnej z rodziny kiryskowatych; banded corydoras bearded catfish
kirysek czaprakowy
n (ichtiologia, ichtiologiczny) Scleromystax barbatus, gatunek sumokształtnej ryby słodkowodnej z rodziny kiryskowatych; banded corydoras bearded catfish
kirysek pomarańczowokolcowy
n (ichtiologia, ichtiologiczny) Corydoras sterbai, gatunek sumokształtnej ryby słodkowodnej z rodziny kiryskowatych; Sterba's corydoras
kirysek pstry
n (ichtiologia, ichtiologiczny) Corydoras paleatus, gatunek sumokształtnej ryby słodkowodnej z rodziny kiryskowatych; blue leopard corydoras mottled corydoras peppered catfish
kirysek srokaty
n (ichtiologia, ichtiologiczny) Corydoras paleatus, gatunek sumokształtnej ryby słodkowodnej z rodziny kiryskowatych; blue leopard corydoras mottled corydoras peppered catfish
kirysek trójpręgi
n (ichtiologia, ichtiologiczny) Corydoras trilineatus, gatunek sumokształtnej ryby słodkowodnej z rodziny kiryskowatych false julii corydoras leopard catfish three line catfish three stripe corydoras
kisiel ˈciɕɛl
n (kulinaria) (spożywczy) deser z mąki ziemniaczanej, owoców (lub soku owocowego), wody i cukru; jelly
kisz
n (kulinaria) wytrawna tarta quiche
kit cit
n masa plastyczna używana w budownictwie do montażu szyb, uszczelniania, wypełniania nierówności itp. putty
kita ˈcita
n puszysty ogon zwierzęcia brush pęk piór lub włosia, używany jako ozdoba nakrycia głowy albo końskiej uprzęży crest
kitesurfing
n windsurfing, w którym zamiast żagla używa się latawca kitesurfing
kiur cjur
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Cm i liczbie atomowej 96; curium (fizyka, fizyczny) pozaukładowa jednostka radioaktywności; curie
kiwi ˈki.vʲi
n (spożywczy) zielony w środku owoc aktinidii o meszkowatej brązowej skórce kiwi kiwifruit (ornitologia, ornitologiczny) rodzina ptaków nielotów zamieszkująca tylko Nową Zelandię; kiwi
kiwi ˈki.vʲi
possessiveAdjective od kiwi (2.1): należący do kiwi (2.1), określający kiwi (2.1), używany przy kiwi (2.1) kiwi
kiślica ciɕˈlʲiʦ̑a
n (weterynaria, weterynaryjny) (pszczelarstwo, pszczelarski) choroba bakteryjna czerwiu pszczelego; European foulbrood
klacz klaʧ̑
n (zoologia, zoologiczny) samica ssaków nieparzystokopytnych, szczególnie samica konia; mare
klad klat
n (biologia, biologiczny) grupa organizmów mających wspólnego przodka, obejmująca wszystkie wywodzące się z niego grupy potomne; clade
klaka ˈklaka
n opłacona przez artystę grupa osób, które za wynagrodzenie wyrażają zachwyt nad jego dziełem claque
klakier ˈklacɛr
n osoba opłacona przez artystę, która za wynagrodzenie wyraża zachwyt nad jego dziełem claquer
klakson ˈklaksɔ̃n
n (motoryzacja) urządzenie służące do wydawania sygnałów dźwiękowych (najczęściej w celu ostrzeżenia); horn
klamerka klãˈmɛrka
n przyrząd do przypinania suszącej się odzieży do sznura clothes peg clothespin
klamka ˈklãmka
n (środowiskowy) (technologia, technika, techniczny) dźwignia ręcznego hamulca rowerowego brake lever dźwignia przy drzwiach lub oknach, umożliwiająca ich otwieranie i zamykanie door handle
klamka zapadła ˈklãmka zaˈpadwa
idiom o sytuacji, w której coś zostało przesądzone lub została podjęta ostateczna decyzja the die is cast
klamra
n zapięcie, zwykle ozdobne, u pasa, butów, odzieży, przy okładkach; buckle
klan klãn
n (historia, historyczny, historycznie) patriarchalny klan (1.1) z silnym przywódcą w dawnej Irlandii i Szkocji; clan (środowiskowy) (informatyka, informatyczny) nazwa zespołu w sportach elektronicznych; clan wielopokoleniowa rodzina, której członkowie są silnie ze sobą związani; clan związek osób wspierających się i mających wspólne interesy clan
klanowy
adj dotyczący klanu, właściwy klanowi clannish
klapa ˈklapa
n wyłóg płaszcza, fraka lub marynarki lapel
klapek ˈklapɛk
n lekkie obuwie składające się z samej podeszwy i paska na palce; flip-flop
klapka ˈklapka
n przesłona na oczy konia, ograniczająca pole widzenia blinker
klarnecista ˌklarnɛˈʨ̑ista
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) osoba grająca na klarnecie clarinettist
klarnet ˈklarnɛt
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) instrument dęty drewniany ze stroikiem; clarinet
klasa ˈklasa
n dobry styl class grupa dzieci w szkole class pewien zbiór spełniający dane kryteria class (informatyka, informatyczny) w programowaniu obiektowym: typ wyrażony przez rekord danych wraz z funkcjami operującymi na tych danych class (matematyka, matematyczny) uogólnienie pojęcia zbioru na dowolne kolekcje obiektów spełniających pewien warunek; class standard środków lokomocji, np. kolei, samolotów; środek lokomocji tego standardu class pomieszczenie (sala) w szkole, gdzie odbywają się lekcje classroom
klaser ˈklasɛr
n specjalny album do przechowywania kolekcji znaczków pocztowych, pocztówek, etykiet itp.; stamp album stockbook
klaster
n (biologia, biologiczny) grupa sąsiadujących genów, kodujących blisko spokrewnione białka; cluster gene cluster (chemia, chemiczny) struktura nadcząsteczkowa; cluster (fizyka, fizyczny) zgrupowanie materii hadronowej; cluster (informatyka, informatyczny) (technologia, technika, techniczny) grupa połączonych jednostek komputerowych; cluster (wojskowość, wojskowy) element pola minowego składający się z ustawionych według schematu min; cluster (ekonomia, ekonomiczny) (zarządzanie) skoncentrowana geograficznie grupa przedsiębiorstw, instytucji i organizacji powiązanych ze sobą siecią zależności; cluster business cluster (informatyka, informatyczny) podstawowa jednostka przechowywania danych w systemie plików; cluster disk cluster (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) wielodźwiękowe współbrzmienie zbudowane z bardzo małych interwałów; cluster tone cluster
klasy
n zabawa dziecięca polegająca na przeskakiwaniu pól narysowanych kredą hopscotch
klasycyzm
n (architektura, architektoniczny) (sztuka) prąd w sztuce, muzyce, architekturze i literaturze europejskiej zapoczątkowany w renesansie a obecny do końca XVIII w., nawiązujący do wzorców oraz tematów antyku greckiego i rzymskiego; classicism
klasycznie
adv w sposób klasyczny classically
klasyfikacja ˌklasɨfʲiˈkaʦ̑ʲja
n ocena kogoś lub czegoś w skali porównawczej rating systematyczny podział czegoś (przedmiotów lub zjawisk) na klasy, działy, poddziały itp. według określonej zasady categorization classification zaklasyfikowanie danego zjawiska lub przedmiotu do odpowiedniej klasy, grupy itp. categorization classification
klasyfikować
v dokonywać klasyfikacji, dzielić osoby, przedmioty, zjawiska na grupy wedle określonej zasady classify categorize
klasztor ˈklaʃtɔr
n (architektura, architektoniczny) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) budynek lub kompleks budynków będący siedzibą zakonnic lub zakonników określonej reguły monastery
klasztorny klaˈʃtɔrnɨ
adj związany z klasztorem, dotyczący klasztoru monastic claustral conventual
klatka ˈklatka
n (fotografia) (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) pojedynczy, nieruchomy obraz na kliszy frame skrzynia, pomieszczenie z prętów lub siatki cage
klatka piersiowa ˈklatka pʲjɛrʲˈɕɔva
n (anatomia, anatomiczny) część ciała chroniąca żebrami płuca i serce; chest
klatka schodowa ˈklatka sxɔˈdɔva
n biegnące przez kilka kondygnacji, wydzielone pomieszczenie przeznaczone na schody; staircase
klatkować klatˈkɔvaʨ̑
v (informatyka, informatyczny) (potocznie, potoczny) wyświetlać obraz na ekranie w sposób umożliwiający rozróżnienie poszczególnych klatek lag
klaustrofobia ˌklawstrɔˈfɔbʲja
n (medycyna, medyczny) (psychologia, psychologiczny) chorobliwy lęk przed przebywaniem w pomieszczeniu zamkniętym lub ciasnym claustrophobia
klauzula klawˈzula
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) zastrzeżenie lub warunek w dokumencie prawnym; clause
klawesyn klaˈvɛsɨ̃n
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) klawiszowy instrument strunowy, w którym dźwięk wzbudzany jest przez piórka szarpiące struny; harpsichord
klawesynista
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) osoba grająca na klawesynie harpsichordist
klawiatura ˌklavʲjaˈtura
n część maszyny do pisania, komputera i innych urządzeń, wyposażona w klawisze i pozwalająca na wprowadzanie znaków keyboard (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) układ klawiszy umieszczonych kolejno obok siebie, zamocowanych w odpowiedni sposób, ułatwiający granie na instrumentach klawiszowych keyboard
klawiatura numeryczna ˌklavʲjaˈtura ˌnũmɛˈrɨʧ̑na
n część klawiatury komputera zawierająca pogrupowane klawisze z cyframi; numeric keypad numpad
klawisz ˈklavʲiʃ
n element klawiatury odpowiadający za wydobywanie dźwięku w instrumentach muzycznych lub za wprowadzenie znaku w komputerach, maszynach do pisania itp. key
kleik ˈklɛ<sup>j</sup>ik
n potrawa z rozgotowanego ryżu lub kaszy, podawana głównie chorym lub dzieciom gruel
kleisty
adj o właściwościach klejenia się, ciągnący się sticky glutinous cloggy
kleić ˈklɛ<sup>j</sup>iʨ̑
v łączyć coś za pomocą kleju, sklejać coś z czymś stick
klej klɛj
n lepka substancja, rodzaj spoiwa używanego do łączenia przedmiotów glue adhesive
klejnot
n drogocenny kamień lub wyrób jubilerski jewel gem
klekot
n terkotanie maszyny lub motoru clatter
kleks
n plama atramentu lub tuszu na papierze blotch inkblot inkspot smudge
klementynka
n (spożywczy) (kulinaria) owoc drzewa (1.1) clementine
klepisko
n rodzaj powierzchni wykonanej z ubitej, wyschniętej gliny, zazwyczaj spełniało rolę podłogi w chatach lub stodołach; threshing floor
klepka ˈklɛpka
n rodzaj niedużej deski z trwałego drewna, która po odpowiedniej obróbce jest używana w robocie bednarskiej lub do wykładania podłóg stave floorboard parquet floor board plank wooden block
klepsydra klɛpˈsɨdra
n niewielki plakat informujący o czyjejś śmierci oraz terminie i miejscu pogrzebu death notice obituary przyrząd do odmierzania czasu, składający się z dwóch połączonych ze sobą identycznych, szklanych naczyń, w którym woda lub piasek przesączają się przez wąski kanalik łączący; hourglass sandglass
kleptokracja
n rządy złodziei kleptocracy
kleptomania
n (medycyna, medyczny) (psychologia, psychologiczny) zaburzenie psychiczne, objawiające się jako trudna lub niemożliwa do powstrzymania potrzeba kradzieży, zwykle nie motywowana zyskiem, ani chęcią posiadania; kleptomania
kler klɛr
n ogół duchowieństwa danego wyznania lub kraju clergy
klerycki
adj odnoszący się do kleru, mający związek z klerem clerical
kleryk ˈklɛrɨk
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) student seminarium duchownego; seminarian seminarist
klerykalizm
n tendencja do podporządkowania klerowi i Kościołowi wszelkich dziedzin życia w państwie; clericalism
klerykalny
adj związany z klerykalizmem, charakterystyczny dla klerykalizmu clerical
klerykał
n zwolennik klerykalizmu, zwolennik podporządkowania życia społecznego, polityki oraz kultury duchowieństwu i Kościołowi clericalist
kleszcz klɛʃʧ̑
n (zoologia, zoologiczny) pasożytniczy pajęczak żywiący się krwią; tick
kleszczak ˈklɛʃʧ̑ak
n (ornitologia, ornitologiczny) duży ptak brodzący z rodzaju Anastomus; openbill openbill stork
kleszczak afrykański ˈklɛʃʧ̑ak ˌafrɨˈkãj̃sʲci
n (ornitologia, ornitologiczny) Anastomus lamelligerus, gatunek ptaka z rodziny bocianowatych; African Openbill
kleszczak azjatycki ˈklɛʃʧ̑ak ˌazʲjaˈtɨʦ̑ʲci
n (ornitologia, ornitologiczny) Anastomus oscitans, gatunek ptaka z rodziny bocianowatych; Asian Openbill Asian Openbill Stork
kleszcze ˈklɛʃʧ̑ɛ
n (budownictwo) konstrukcja usztywniająca dach poprzecznie; claws (technologia, technika, techniczny) narzędzie z uchwytami służące do chwytania przedmiotów pincers tongs
kleszcze porodowe ˈklɛʃʧ̑ɛ ˌpɔrɔˈdɔvɛ
n (medycyna, medyczny) kleszcze wykorzystywane przy porodzie kleszczowym clamps forceps
klient ˈklʲi<sup>j</sup>ɛ̃nt
n (ekonomia, ekonomiczny) (handel, handlowy) osoba kupująca w sklepie, interesant załatwiający sprawy w urzędzie lub placówce usługowej customer (informatyka, informatyczny) oprogramowanie korzystające z usług dostarczanych przez serwer client
klif klʲif
n (geografia, geograficzny) (geologia, geologiczny) wysoki i stromy, często pionowy, urwisty brzeg morza lub jeziora, powstały w wyniku abrazji; cliff
klika ˈklʲika
n (matematyka, matematyczny) część grafu, w której każdy wierzchołek jest połączony z każdym różnym od niego; clique (socjologia, socjologiczny) grupa ludzi powiązanych wspólnymi interesami i wspierających się wzajemnie, wbrew interesowi szerszej grupy, do której należą; clique
klikać ˈklʲikaʨ̑
v (informatyka, informatyczny) naciskać przycisk myszy komputerowej click
kliknięcie klʲicˈɲɛ̇̃ɲʨ̑ɛ
n (informatyka, informatyczny) pojedyncze naciśnięcie i zwolnienie przycisku myszy click
klimat ˈklʲĩmat
n (geografia, geograficzny) warunki pogodowe przeważające na danym obszarze przez wiele lat; climate
klimatologiczny
adj związany z klimatologią, dotyczący klimatologii climatological
klimatyczny ˌklʲĩmaˈtɨʧ̑nɨ
adj związany z klimatem climatic
klimatyzacja ˌklʲĩmatɨˈzaʦ̑ʲja
n automatyczny system utrzymywania stałej temperatury i innych warunków klimatycznych w zamkniętym pomieszczeniu; air conditioning air-con
klimatyzator ˌklʲĩmatɨˈzatɔr
n (technologia, technika, techniczny) urządzenie służące do klimatyzowania pomieszczeń; air conditioner
klin klʲĩn
n (fizyka, fizyczny) maszyna prosta, o kształcie trójkąta; wedge kształt tej maszyny wedge vee formation
klincz
n (sport, sportowy) w boksie: przytrzymanie się bokserów w zwarciu mającym uniemożliwiać zadawanie ciosów clinch
klinga ˈklʲĩŋɡa
n ostrze broni siecznej blade
klingoński
adj (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) dotyczący Klingonów Klingon
klingoński
n (językoznawstwo, językoznawczy) (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) sztuczny język używany przez przedstawicieli rasy Klingonów z serialu "Star Trek" Klingon
klinicysta
n (medycyna, medyczny) lekarz mający praktykę w klinice, oddziale, w pracy szpitalnej clinician
kliniczny
adj (medycyna, medyczny) dotyczący lecznictwa zamkniętego clinical
klinika ˈklʲĩɲika
n (medycyna, medyczny) (edukacja, edukacyjny) specjalistyczny oddział szpitalny działający przy uczelni lub instytucie naukowym; clinical school teaching hospital university hospital
klipa
n (numizmatyka, numizmatyczny) moneta nieokrągła, obcięta w formie kwadratu lub innego wielokąta; klippe (środowiskowy) gra zespołowa, dawniej szczególnie popularna wśród dzieci i młodzieży; giddy-gaddy gilli-danda tip-cat
klips klʲips
n element biżuterii przypinany najczęściej do ucha clip earring sprężynujący spinacz clip uchwyt przy długopisie lub innym przedmiocie o podobnym kształcie służący do zaczepiania ich o coś, np. o okładkę zeszytu clip
klistron ˈklʲistrɔ̃n
n (technologia, technika, techniczny) urządzenie do wytwarzania mikrofal; klystron
klisza ˈklʲiʃa
n (drukarstwo, drukarski) (fotografia) rodzaj matrycy w postaci sztywnej, płaskiej płyty block (fotografia) błona pokryta substancją chemiczną w celu wykonania negatywu zdjęcia film (językoznawstwo, językoznawczy) (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) stereotypowe zestawienie wyrazów cliche cliché
klitoridektomia
n chirurgiczne usunięcie łechtaczki; obrzezanie dziewcząt polegające na usunięciu łechtaczki clitorectomy clitoridectomy
kloc klɔʦ̑
n odmiana szachów rozgrywana na dwóch planszach przez cztery osoby; bughouse
klocek ˈklɔʦ̑ɛk
n dziecięca zabawka o kształcie graniastosłupa block brick
klomb klɔ̃mp
n rodzaj okrągłej bądź owalnej grządki ogrodowej, czasem znajdującej się na podwyższeniu. flower-bed
klomifen klɔ̃ˈmʲifɛ̃n
n (chemia, chemiczny) (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) związek organiczny, lek hormonalny blokujący działanie estrogenów, stosowany w leczeniu bezpłodności wynikłej z zaburzeń jajeczkowania; 2 phenoxy- N N di- ethyl- ethanamine clomifene clomiphene
klon klɔ̃n
n (biologia, biologiczny) zbiór komórek lub cały organizm wywodzący się z jednej komórki, identyczny pod względem genetycznym; clone (dendrologia, drzewoznawstwo, dendrologiczny, drzewoznawczy) Acer L., rodzaj drzew i krzewów z rodziny klonowatych; maple
klon jawor ˈklɔ̃nʲ ˈjavɔr
n (botanika, botaniczny) Acer pseudoplatanus L., gatunek drzewa z rodziny mydleńcowatych sycamore sycamore maple
klon jesionolistny ˈklɔ̃nʲ ˌjɛ̇ɕɔ̃nɔˈlʲistnɨ
n (botanika, botaniczny) Acer negundo, gatunek drzewa pochodzącego z Ameryki z rodziny mydleńcowatych ash maple ash-leaf maple black ash box elder boxelder maple california boxelder
klon kłosowy ˈklɔ̃ŋ kwɔˈsɔvɨ
n (botanika, botaniczny) Acer spicatum, gatunek drzewa pochodzącego z Ameryki Północnej z rodziny mydleńcowatych moosewood mountain maple
klon okrągłolistny ˈklɔ̃n ˌɔkrɔ̃ŋɡwɔˈlʲistnɨ
n (botanika, botaniczny) Acer circinatum, gatunek drzewa pochodzącego z Ameryki z rodziny mydleńcowatych vine maple
klops klɔps
n (kulinaria) mięsna kulka duszona w sosie; meatball
klosz klɔʃ
n rodzaj kroju spódnicy, sukni albo spodni rozszerzających się ku dołowi na kształt dzwonu flare szklana osłona na żarówkę shade cloche globe lampshade
kloszard ˈklɔʃart
n odziany w łachy żebrak, często bezdomny bum tramp clochard vagrant
klown
n komik cyrkowy clown
klub klup
n stowarzyszenie, grupa osób o wspólnych zainteresowaniach club society association
klub sportowy
n (sport, sportowy) podstawowa jednostka organizacyjna realizująca cele i zadania w zakresie danej dyscypliny sportu; sporting club sports club
klubokawiarnia
n typ lokalu będący połączeniem klubu z kawiarnią culture café
klucz kluʧ̑
n (architektura, architektoniczny) zwornik, element konstrukcyjny w kształcie klina w najwyższym punkcie sklepienia lub łęku; head stone keystone (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) znak na pięciolinii określający wysokość opisywanych dźwięków; clef key (wojskowość, wojskowy) jednostka taktyczna lotnictwa złożona z trzech lub czterech samolotów; vee formation kod do szyfru; key code narzędzie w postaci dźwigni rozwidlonej na końcu do odkręcania i przykręcania śrub spanner wrench podpowiedź umożliwiająca rozwiązanie zagadki key clue przyrząd do otwierania zamka; key (informatyka, informatyczny) kolumna bazy danych lub ich zbiór, które identyfikują rekord key (elektronika, elektroniczny) przycisk do zwierania obwodu elektrycznego key szyk lotu stada ptaków; flock skein
klucz dynamometryczny ˈkluʤ̑ ˌdɨ̃nãmɔ̃mɛˈtrɨʧ̑nɨ
n narzędzie służące do przykręcania śrub z miarą do określania właściwego momentu dynamometrycznego torque wrench
klucz francuski ˈkluʧ̑ frãnˈʦ̑usʲci
n (technologia, technika, techniczny) klucz z regulowanym rozstawem szczęk uchwytu; monkey wrench
kluczowy kluˈʧ̑ɔvɨ
adj podstawowy, najważniejszy key
kluska ˈkluska
n (spożywczy) (kulinaria) gotowana potrawa z ciasta z dodatkiem mąki i innych składników, podawana do zup lub jako podstawa drugiego dania; dumpling
kluskowaty
adj o konsystencji podobnej do kluski lumpy
kluza ˈkluza
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) otwór w burcie statku do przeciągania cum, łańcucha kotwicznego itp.; fairlead
klątwa
n (dawniej, dawny) przeklinanie, wykrzykiwanie złych słów becursing beshrewing curse malediction oath (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) kara wyłączenia kogoś ze wspólnoty wiernych anathema excommunication życzenie komuś nieszczęścia ban curse
kląć klɔ̃ɲʨ̑
v używać wyrazów obelżywych lub wulgarnych curse swear
kląć jak szewc ˈklɔ̃ɲʨ̑ ˈjak ˈʃɛfʦ̑
v kląć wulgarnie, używać wyrazów obelżywych, dosadnie komuś wymyślać swear like a trooper
klęczeć ˈklɛ̃n͇ʧ̑ɛʨ̑
v mając nogi zgięte w kolanach i opierając kolana na ziemi, trwać w tej pozycji kneel
klękać ˈklɛ̃ŋkaʨ̑
v zginać kolana, przyjmując pozycję opierającą się na nich kneel kneel down
klęska ˈklɛ̃w̃ska
n fatalna przegrana w bitwie defeat wielkie nieszczęście, niepowodzenie lub zniszczenie calamity cataclysm catastrophe disaster drama tragedy
kmin rzymski ˈkmʲĩn ˈʒɨ̃msʲci
n (botanika, botaniczny) Cuminum cyminum L., gatunek rośliny jednorocznej z rodziny selerowatych; cumin (botanika, botaniczny) uprawna roślina z gatunku (1.1), pochodząca prawdopodobnie ze wschodnich rejonów nad Morzem Śródziemnym cumin cummin (spożywczy) przyprawa z nasion rośliny (1.2) w formie ziaren lub zmielonego proszku cumin cummin
kminek ˈkmʲĩnɛk
n (botanika, botaniczny) Carum, rodzaj roślin z rodziny selerowatych; caraway (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) (kulinaria) suszone owoce jednej z odmian tej rośliny zawierające olejek kminkowy, stosowany w sztuce kulinarnej jako przyprawa oraz w ziołolecznictwie cumin caraway seed
knaga ˈknaɡa
n okucie występujące powszechnie na pokładach jednostek pływających służące do unieruchamiania różnych lin olinowana ruchomego cleat
knajpa ˈknajpa
n (potocznie, potoczny) gorszy typ restauracji pub taproom
knebel ˈknɛbɛl
n (książkowy) szmata wepchnięta komuś przemocą do ust, aby uniemożliwić mu wydobycie głosu; gag
knedel ˈknɛdɛl
n (kulinaria) okrągła kluska z ciasta przyrządzonego z rozgniecionych gotowanych ziemniaków i mąki pszennej, nadziewana owocami lub mięsem dumpling
knieja ˈcɲɛ̇ja
n gęsty las forest
knieć błotna
n (botanika, botaniczny) (systematyka) Caltha palustris L., gatunek rośliny zielnej z rodziny jaskrowatych, szeroko rozprzestrzeniony na całej półkuli północnej; kingcup marsh-marigold
knot knɔt
n część świecy lub lampy naftowej w postaci sznurka lub taśmy bawełnianej nasączonej paliwem płynnym wick
know-how
n wiedza technologiczna pozwalająca na wytworzenie jakiegoś wyrobu lub wykonanie jakiejś czynności; know-how
knować ˈknɔvaʨ̑
v planować, obmyślać potajemnie coś złego, knuć spisek intrigue plot scheme
knuć
v skrycie planować działania przeciw komu plot scheme conspire contrive cook up intrigue
knykieć ˈknɨcɛ̇ʨ̑
n (anatomia, anatomiczny) człon palca ręki (zginający się) knuckle (anatomia, anatomiczny) wyrostek kostny przy nasadzie kości długich, będący elementem stawu i miejscem przyczepu ścięgien condyle
ko-
prefix pierwszy człon wyrazów złożonych tworzący nazwy czynności wykonywanych wspólnie, osób wykonujących wspólnie jakieś czynności oraz zjawisk albo rzeczy, w których współwystępują jakieś elementy lub procesy co-
koala kɔˈala
n (zoologia, zoologiczny) nadrzewny ssak australijski; koala koala bear
koalicja ˌkɔaˈlʲiʦ̑ʲja
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) porozumienie partii politycznych, które realizują wspólne cele polityczne tworząc rząd albo działając w opozycji coalition
koalicyjka ˌkɔalʲiˈʦ̑ɨjka
n (wojskowość, wojskowy) wąski, skórzany pasek zakładany przez pierś do galowego munduru, dawniej równoważący ciężar broni, współcześnie tylko ozdobny; Sam Browne belt
koan ˈkɔãn
n paradoksalne pytanie lub problem, stosowane w zen jako środek w procesie osiągania oświecenia; koan
koati kɔˈatʲi
n (zoologia, zoologiczny) południowoamerykański ssak o ruchliwym ryjku; coati
kobalt ˈkɔbalt
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Co i liczbie atomowej 27; cobalt
kobaltyn
n (mineralogia, mineralogiczny) rzadki minerał z gromady siarkosoli, siarczek kobaltu i arsenu; cobaltite
kobiecość
n cecha tego, co kobiece femininity womanhood womanliness feminineness
kobiecy kɔˈbʲjɛʦ̑ɨ
adj dotyczący kobiety, kobiecości; charakterystyczny dla kobiety feminine womanly
kobieta kɔˈbʲjɛta
n dorosły człowiek płci żeńskiej; woman
kobra ˈkɔbra
n (herpetologia, herpetologiczny) duży i jadowity wąż zamieszkujący tropikalne i pustynne tereny Azji i Afryki; cobra
kobuz ˈkɔbus
n (ornitologia, ornitologiczny) Falco subbuteo, ptak drapieżny z rodziny sokołowatych; Eurasian Hobby
kobyła kɔˈbɨwa
n (zoologia, zoologiczny) klacz, samica konia mare
kobziarz
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) muzyk, który gra na kobzie kobzar
koc kɔʦ̑
n gruba tkanina, zwykle wełniana, najczęściej w kształcie prostokąta, służąca do okrywania w celu ochrony przed zimnem blanket
kocha, lubi, szanuje
v rodzaj jednoosobowej gry, wróżby czy zabawy polegającej na wyrywaniu płatków z kwiatów w celu przewidzenia uczucia innej osoby decision of the flower
kochajmy się jak bracia, rachujmy się jak Żydzi kɔˈxajmɨ‿ɕɛ ˈjaɡ ˈbraʨ̑a raˈxujmɨ‿ɕɛ ˈjaɡ ˈʒɨʥ̑i
proverb mimo że jesteśmy przyjaciółmi, niech każdy dba o własne interesy short reckonings make long friends
kochanek kɔˈxãnɛk
n mężczyzna utrzymujący stosunki seksualne bez wchodzenia w związek małżeński lover
kochanie kɔˈxãɲɛ
interjection zwrot do osoby, której chce się okazać uczucie sympatii darling sweetheart
kochanie kɔˈxãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: kochać loving osoba ukochana darling sweetheart
kochanka kɔˈxãnka
n kobieta pozostająca w skrytym związku z żonatym mężczyzną mistress
kochany kɔˈxãnɨ
adj taki, który jest darzony przez kogoś miłością beloved dear taki, który jest komuś miły, bliski; związany z miłością, kochaniem, sympatią merry
kochany kɔˈxãnɨ
n osoba bliska, darzona miłością beloved love sweetheart
kochać ˈkɔxaʨ̑
v odczuwać miłość do kogoś love uwielbiać jakąś rzecz love uwielbiać, darzyć kogoś wielkim podziwem love być w kimś zakochanym be in love odbywać stosunek seksualny z kimś make love
koci ˈkɔ.ʨ̑i
possessiveAdjective należący do kota catlike feline
kocia muzyka ˈkɔʨ̑a ˈmuzɨka
idiom niemelodyjna, irytująca, hałaśliwa muzyka caterwauling
kociarz
n (potocznie, potoczny) miłośnik kotów, człowiek lubiący koty lub mający wiele kotów cat lover
kocie oko
n (jubilerstwo, jubilerski) kamień szlachetny posiadający efekt kociego oka cat's eye
kocimiętka
n (botanika, botaniczny) (Nepeta) bylina o białych, niebieskie, różowe lub liliowych kwiatach zebranych na szczytach łodyg; catnip
kocioł ˈkɔʨ̑ɔw
n duże naczynie metalowe z pokrywą cauldron urządzenie służące do podgrzewania cieczy (np. wody); boiler
kocioł bałkański
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) określenie niestabilnej sytuacji społecznej i politycznej na Bałkanach począwszy od połowy XIX w. do dziś; Balkan powder keg
kocioł parowy ˈkɔʨ̑ɔw paˈrɔvɨ
n urządzenie służące do wytwarzania pary wodnej; boiler
kociołek kɔˈʨ̑ɔwɛk
n mały kocioł, garnek do gotowania nad ogniskiem cauldron
kocić się
v (zoologia, zoologiczny) o samicach, zwykle kotów wydawać potomstwo kitten
kocię ˈkɔʨ̑ɛ
n młody kot kitten
kocmołuch
n (potocznie, potoczny) osoba brudna lub niechlujna slattern sloven
kocur ˈkɔʦ̑ur
n samiec kota tomcat
kocz
n (dawniej, dawny) rodzaj czterokołowego resorowanego pojazdu konnego; coach (dawniej, dawny) rodzaj rosyjskiego statku do żeglugi w warunkach silnego zalodzenia; koch
koczkodan kɔʧ̑ˈkɔdãn
n (zoologia, zoologiczny) Cercopithecus niewielka afrykańska małpa; guenon
koczowniczy ˌkɔʧ̑ɔvʲˈɲiʧ̑ɨ
adj związany z koczownictwem i koczownikami, polegający na ciągłej zmianie miejsca pobytu nomadic
koczownik
n (etnografia, etnograficzny) (kulturoznawstwo, wiedza o kulturze, kulturoznawczy) członek grupy ludzi nieposiadającej stałego miejsca zamieszkania, przemieszczającej się z miejsca na miejsce nomad
kod kɔt
n system symboli i ich powiązań o różnym przeznaczeniu, służący do przekazywania informacji; code
kod kreskowy ˈkɔt krɛˈskɔvɨ
n standaryzowany znak graficzny w formie kresek, w którym zapisywana jest informacja do automatycznego odczytania przez specjalne czytniki; barcode
kod pocztowy
n ciąg cyfr ułatwiający sortowanie i dostarczanie przesyłek postal code postcode zip code
kod wynikowy
n (informatyka, informatyczny) kod utworzony przez translator w wyniku translacji kodu źródłowego; object code
kod źródłowy ˈkɔdʲ ʑrudˈwɔvɨ
n (informatyka, informatyczny) zapis programu komputerowego w którymś ze zrozumiałych dla człowieka (programisty), wyjściowym języku programowania; source code
koda
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) zakończenie kompozycji muzycznych zawierające zwięzłe powtórzenie głównych tematów coda
kodeina
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) przeciwkaszlowy lek narkotyczny, pochodna morfiny codeine 3-methylmorphine
kodeks
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) usystematyzowany zbiór przepisów prawnych, najczęściej dotyczących jednej dziedziny prawa code of law law code legal code
kodeks drogowy ˈkɔdɛɡz drɔˈɡɔvɨ
n (motoryzacja) (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) oficjalny spis praw i obowiązków dla poruszających się po drogach publicznych; highway code
kodon ˈkɔdɔ̃n
n (medycyna, medyczny) trójnukleotydowa sekwencja DNA kodująca aminokwas; codon
kodowanie ˌkɔdɔˈvãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: kodować encoding kod, sposób zakodowania encoding
kodować
v szyfrować używając kodu encode code
kodyfikacja
n ujęcie czegoś w spójny system codification
koedukacyjny ˌkɔɛdukaˈʦ̑ɨjnɨ
adj (pedagogika, pedagogiczny) odnoszący się do koedukacji, przeznaczony do wspólnej edukacji obu płci coeducational
koegzystencja ˌkɔɛɡzɨˈstɛ̃nʦ̑ʲja
n współistnienie (zwierząt, kultur, ludzi, grup społecznych itp.) coexistence
kofeina ˌkɔfɛˈ<sup>j</sup>ĩna
n (biochemia, biochemiczny) alkaloid znajdujący się w surowcach roślinnych będący środkiem pobudzającym; caffeine
kofeinowy ˌkɔfɛ<sup>j</sup>ĩˈnɔvɨ
adj dotyczący kofeiny, zawierający kofeinę caffeinated
kogel-mogel ˌkɔɟɛl‿ˈmɔɟɛl ˌkɔɡɛl‿ˈmɔɡɛl
n (kulinaria) masa z surowego żółtka utartego z cukrem, spożywana jako deser lub używana jako dodatek do ciast; kogel mogel
kogeneracja ˌkɔɡɛ̃nɛˈraʦ̑ʲja
n (technologia, technika, techniczny) proces jednoczesnego wytwarzania energii elektrycznej i użytkowej energii cieplnej w elektrociepłowni cogeneration
kognat ˈkɔɡnat
n (dawniej, dawny) krewny w linii żeńskiej cognate
kognitywny ˌkɔɟɲiˈtɨvnɨ
adj taki, który zajmuje się poznaniem, dotyczy poznania, ma związek z poznaniem cognitive
kogut ˈkɔɡut
n (ornitologia, ornitologiczny) (rolnictwo, rolniczy) samiec kury domowej; cock rooster (potocznie, potoczny) (fryzjerstwo, fryzjerski) kosmyk włosów na głowie odstający w innym kierunku niż reszta fryzury cowlick
kohabitacja ˌkɔxabʲiˈtaʦ̑ʲja
n (dawniej, dawny) współżycie, współdziałanie lub współzamieszkiwanie cohabitation (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) współrządzenie organów władzy reprezentujących odmienne opcje polityczne; cohabitation
koherencja
n wewnętrzna spójność np. tekstu, poglądów, wypowiedzi coherence coherency cohærence
koherentny ˌkɔxɛˈrɛ̃ntnɨ
adj będący spójną całością coherent
koherer
n (elektronika, elektroniczny) detektor fal elektromagnetycznych; opiłki metalu umieszczone w rurce; coherer
kohorta kɔˈxɔrta
n (historia, historyczny, historycznie) (wojskowość, wojskowy) w starożytnym Rzymie: oddział wojska stanowiący dziesiątą część legionu; cohort
koincydencja
n (książkowy) jednoczesne występowanie jakichś zdarzeń, zbieżność zjawisk coincidence
koincydencyjny ˌkɔ<sup>j</sup>ĩnʦ̑ɨdɛ̃nˈʦ̑ɨjnɨ
adj związany z koincydencją, mający znamiona koincydencji coincident coincidental
kojec
n (rolnictwo, rolniczy) mała zagroda do bezpiecznego przetrzymywania zwierząt hodowlanych, zwykle młodych np. piskląt, szczeniąt; coop zagroda dla małych dzieci do bezpiecznej zabawy; playpen
kojot ˈkɔjɔt
n (zoologia, zoologiczny) Canis latrans, preriowy drapieżnik przypominający wilka; coyote
kojotołak ˌkɔjɔˈtɔwak
n (folklor) (fantasy) człowiek, którego jedną z form jest kojot werecoyote
kok kɔk
n (fryzjerstwo, fryzjerski) włosy upięte w węzeł z tyłu głowy bun
kokaina ˌkɔkaˈ<sup>j</sup>ĩna
n silna, uzależniająca substancja psychotropowa uzyskiwana z krasnodrzewu pospolitego (krzewu koka), używana jako narkotyk i środek medyczny; cocaine
kokainista ˌkɔka<sup>j</sup>ĩˈɲista
n (książkowy) osoba uzależniona od kokainy cocainist
kokarda kɔˈkarda
n rodzaj ozdoby, zawiązana wstążka bow
kokarda narodowa
n rozetka ze wstążek w barwach narodowych, noszona z pobudek patriotycznych; national cockade
kokieteria
n zachowanie osoby starającej się spodobać i wzbudzić zainteresowanie osoby przeciwnej płci coquetry
kokietować ˌkɔcɛˈtɔvaʨ̑
v starać się komuś spodobać, zwykle okazując seksapil coquet
kokon
n (zoologia, zoologiczny) powłoka osłaniająca larwy lub jaja niektórych zwierząt; cocoon follicle
kokoryczka wielokwiatowa
n (botanika, botaniczny) Polygonatum multiflorum, gatunek byliny z rodzaju kokoryczka; David's harp Solomon's seal ladder-to-heaven
kokos ˈkɔkɔs
n (spożywczy) owoc palmy kokosowej (1.1) coconut
kokosowy ˌkɔkɔˈsɔvɨ
adj sporządzony z kokosu coconut
kokosznik kɔˈkɔʃʲɲik
n kobiece wysokie nakrycie głowy używane dawniej w Rosji; kokoshnik
koks kɔks
n stały produkt suchej destylacji węgla; coke
koksownik kɔˈksɔvʲɲik
n (technologia, technika, techniczny) wolno stojący piec, najczęściej wykonany z metalowych prętów, w którym pali się koksem, stawiany na ulicach w czasie ostrych mrozów; coke stove
koktajl ˈkɔktajl
n (kulinaria) kolorowy napój alkoholowy z różnych napitków i soków, często podawany w dekoracyjny sposób; cocktail (kulinaria) napój mleczny z różnymi dodatkami smakowymi (owocami, czekoladą) shake smoothie
koktajl Mołotowa ˈkɔktajl ˌmɔwɔˈtɔva
n (potocznie, potoczny) prymitywny granat zapalający wykonany z butelki napełnionej benzyną; Molotov cocktail
koktajlowy
adj (kulinaria) związany z koktajlem, dotyczący koktajlu (napoju) cocktail związany z koktajlem, dotyczący koktajlu (przyjęcia) cocktail
kolaboracja ˌkɔlabɔˈraʦ̑ʲja
n (przestarzałe, przestarzały) dowolna współpraca collaboration współpraca z okupantem, wrogiem; collaboration
kolaborant
n (książkowy) (pejoratywnie, pejoratywny) osoba współpracująca z nieakceptowaną przez daną społeczność władzą, zwłaszcza okupacyjną quisling
kolacja kɔˈlaʦ̑ʲja
n ostatni posiłek w ciągu dnia supper dinner
kolano kɔˈlãnɔ
n (anatomia, anatomiczny) największy staw w organizmie człowieka, łączy dwie części nogi: udo i łydkę; knee
kolarstwo kɔˈlarstfɔ
n forma sportu polegająca na ściganiu się na rowerach lub akrobacjach rowerowych; cycling
kolarz ˈkɔlaʃ
n (sport, sportowy) osoba uprawiająca wyczynowo jazdę na rowerze bicyclist cyclist
kolaż
n (sztuka) kompozycja plastyczna wykonana z kawałków różnych materiałów, fragmentów innych obiektów; collage
kolba ˈkɔlba
n (botanika, botaniczny) rodzaj kwiatostanu i owocostanu; spadix (technologia, technika, techniczny) (chemia, chemiczny) szklane naczynie laboratoryjne z szyjką; flask (wojskowość, wojskowy) uchwyt broni strzeleckiej; butt gunstock
kolchicyna ˌkɔlçiˈʦ̑ɨ̃na
n (biochemia, biochemiczny) (medycyna, medyczny) związek organiczny z grupy alkaloidów, silnie trująca, otrzymywana z nasion zimowita jesiennego, stosowana w leczeniu napadów zapalenia stawów w przebiegu dny moczanowej i leczeniu rodzinnej gorączki śródziemnomorskiej; colchicine
kolcosternik białorzytny
n (ornitologia, ornitologiczny) Zoonavena sylvatica, gatunek ptaka z rodziny jerzykowatych, z rodzaju Zoonavena white-rumped needletail white-rumped spinetail
kolcosternik malgaski
n (ornitologia, ornitologiczny) Zoonavena grandidieri, gatunek ptaka z rodziny jerzykowatych, z rodzaju Zoonavena Madagascan spinetail Malagasy spinetail
kolcosternik wyspowy
n (ornitologia, ornitologiczny) Zoonavena thomensis, gatunek ptaka z rodziny jerzykowatych, z rodzaju Zoonavena; São Tomé spinetail
kolcowój pospolity
n (botanika, botaniczny) Lycium barbarum, pochodzący z Chin gatunek krzewu z rodziny psiankowatych; Chinese boxthorn Chinese wolfberry Himalayan goji Tibetan goji barbary matrimony vine matrimony vine
kolczasty kɔlˈʧ̑astɨ
adj mający kolce i kłujący prickly spiny barbed spinous
kolczatka kɔlˈʧ̑atka
n (zoologia, zoologiczny) żywiący się mrówkami ssak pokryty kolcami; echidna spiny anteater
kolczuga kɔlˈʧ̑uɡa
n pancerz rycerski z metalowej plecionki, przypominający koszulę coat of mail hauberk chain armour chain mail chain-mail shirt mail
kolczyk ˈkɔlʧ̑ɨk
n ozdoba zawieszana w przekłutej skórze, np. na płatkach uszu, earring
kolebka kɔˈlɛpka
n kołyska, łóżeczko dla dziecka cradle
kolec ˈkɔlɛʦ̑
n (botanika, botaniczny) twardy, ostro zakończony wyrostek na łodygach, owocach lub liściach roślin thorn
kolega kɔˈlɛɡa
n towarzysz pracy, nauki lub zabawy colleague
kolegialny
adj odnoszący się do kolegium, mający związek z kolegium collegiate
kolegium
n (historia, historyczny, historycznie) w starożytnym Rzymie: stowarzyszenie publiczne lub prywatne skupiające ludzi jednego zawodu lub środowiska collegium (kościelny) ogół kardynałów Kościoła katolickiego; college
kolegować
v pozostawać z kimś w koleżeńskich stosunkach be friends
koleina ˌkɔlɛˈ<sup>j</sup>ĩna
n ślad, wgłębienie pozostawione przez koła lub płozy pojazdu wheel-rut
kolej ˈkɔlɛj
n następstwo zdarzeń według ustalonego porządku turn środek transportu lądowego wytyczony torem lub liną; rail railroad
kolej krzesełkowa
n rodzaj wyciągu z gondolami w formie krzeseł chairlift
kolej linowa
n tor linowy wraz z przeznaczonymi do jego eksploatacji budowlami, urządzeniami oraz gondolami lub krzesełkami; aerial tram aerial tramway cable car ropeway
kolejarz kɔˈlɛjaʃ
n pracownik kolei railwayman railman
kolejka kɔˈlɛjka
n (informatyka, informatyczny) jedna ze struktur danych; queue (potocznie, potoczny) porcja alkoholu wypijana z daną grupą osób round miejsce w uporządkowanej grupie ludzi, w szeregu, w kolejce (1.1) turn uporządkowana zbiorowość ludzi czekających na coś; line queue
kolejka krzesełkowa
n rodzaj kolei linowej z gondolami w formie krzeseł chairlift
kolejno kɔˈlɛjnɔ
adv w kolejności, jeden za drugim in sequence
kolejność kɔˈlɛjnɔɕʨ̑
n uporządkowanie pozwalające ustalić dla dowolnych dwóch elementów pewnej zbiorowości (haseł, czynności, ludzi, itp.), który z nich jest wcześniejszy, a który późniejszy order sequence
kolejny kɔˈlɛjnɨ
adj następny po tym, który jest teraz; przyszły next another
kolejowy ˌkɔlɛˈjɔvɨ
adj związany z kolejnictwem (koleją); taki, który dotyczy kolejnictwa, pociągów railway
kolekcja kɔˈlɛkʦ̑ʲja
n zbiór przedmiotów tego samego typu, gromadzonych zwykle z powodu ich wartości (artystycznej, historycznej itp.) collection zestaw projektów jakiejś firmy na dany sezon collection (informatyka, informatyczny) obiekt mogący przechowywać w określonej strukturze danych dowolną liczbę innych obiektów collection
kolekcjoner ˌkɔlɛkˈʦ̑ʲjɔ̃nɛr
n osoba, która coś kolekcjonuje; właściciel kolekcji collector
kolekcjonować ˌkɔlɛkʦ̑ʲjɔ̃ˈnɔvaʨ̑
v zbierać przedmioty tworząc z nich kolekcję collect
kolekta
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) jedna z modlitw w kanonie mszy świętej collect
kolektywistyczny
adj związany z kolektywizmem, kolektywistami, właściwy kolektywizmowi lub kolektywistom collectivist
kolektywizacja
n nadawanie czemuś formy kolektywnej; collectivization
kolektywizm
n (socjologia, socjologiczny) przeciwstawiany indywidualizmowi pogląd akcentujący rolę wspólnot, grup i zbiorowości; collectivism
kolektywnie ˌkɔlɛkˈtɨvʲɲɛ
adv zbiorowo, zespołowo, wspólnie collectively collaboratively
kolektywny ˌkɔlɛkˈtɨvnɨ
adj zbiorowy, zespołowy, wspólny; oparty na takim działaniu collective collaborative
kolendra kɔˈlɛ̃ndra
n (botanika, botaniczny) rodzaj roślin z rodziny selerowatych, mających zastosowanie kulinarne; coriander
koleopterologia ˌkɔlɛɔptɛrɔˈlɔɟja
n (zoologia, zoologiczny) nauka o chrząszczach; coleopterology
koleżeński ˌkɔlɛˈʒɛ̃j̃sʲci
adj przyjacielski, życzliwy i uczynny matey obliging
koliber kɔˈlʲibɛr
n (ornitologia, ornitologiczny) barwnie upierzony i żywiący się nektarem najmniejszy z ptaków; hummingbird
koliberek hawański
n (ornitologia, ornitologiczny) Mellisuga helenae, gatunek niewielkiego ptaka z rodziny kolibrowatych; Helena hummingbird bee hummingbird zunzuncito
kolidować ˌkɔlʲiˈdɔvaʨ̑
v być w sprzeczności, wykluczać się, stać w konflikcie collide
koliszczyzna
n (historia, historyczny, historycznie) wystąpienie ruskiego chłopstwa pańszczyźnianego na Ukrainie Prawobrzeżnej w 1768; Koliyivshchyna
kolizja kɔˈlʲizʲja
n wypadek samochodowy; zderzenie, stłuczka collision
kolmatacja
n (hydrologia, hydrologiczny) zapełnianie porów drobnymi cząstkami stałymi niesionymi przez przesączającą się wodę clogging colmatage (melioratywnie, melioratywny) sposób sztucznego podnoszenia poziomu gruntu przez wykorzystanie osadzających się namułów niesionych przez wodę sliming
kolokacja ˌkɔlɔˈkaʦ̑ʲja
n (językoznawstwo, językoznawczy) często spotykany związek wyrazów, którego znaczenie wynika ze znaczenia jego składników collocation
kolokwializm ˌkɔlɔˈkfʲjalʲism̥
n (językoznawstwo, językoznawczy) wyraz lub wyrażenie potoczne, używane tylko w swobodnej rozmowie colloquialism
kolokwialnie ˌkɔlɔˈkfʲjalʲɲɛ
adv w sposób kolokwialny, potocznie colloquially
kolonia kɔˈlɔ̃ɲja
n (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) posiadłość państwa poza jego granicami podległa mu politycznie i gospodarczo; colony (biologia, biologiczny) forma życiowa organizmów polegająca na tworzeniu przez poszczególne osobniki związku funkcjonującego jak odrębny osobnik; colony ludzka jednostka osadnicza; settlement
kolonia karna
n wydzielony obszar przeznaczony do przetrzymywania skazanych w izolacji od społeczeństwa; penal colony
kolonializm ˌkɔlɔ̃ˈɲalʲism̥
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (historia, historyczny, historycznie) system i polityka mocarstw opierająca się na opanowaniu i utrzymywaniu w politycznej oraz ekonomicznej zależności krajów słabo rozwiniętych w celu czerpania z nich zysków; colonialism
kolonie
n grupowy pobyt wypoczynkowy dzieci lub młodzieży, zorganizowany poza miejscem ich stałego zamieszkania; summer camp
kolonizacja
n tworzenie osad na obszarach słabo zamieszkanych lub niezamieszkanych colonisation colonization
kolonizator ˌkɔlɔ̃ɲiˈzatɔr
n ten, który organizuje kolonizację danego kraju, obszaru colonizer
kolonoskopia ˌkɔlɔ̃nɔˈskɔpʲja
n (medycyna, medyczny) endoskopowe badanie jelita grubego przez odbyt; może obejmować również niewielkie zabiegi; colonoscopy
kolor ˈkɔlɔr
n (fizyka, fizyczny) liczba kwantowa wprowadzona, by rozróżnić dwa jednakowe kwarki znajdujące się w tym samym stanie spinowym; colour cecha przedmiotu, określająca, jaka część pasma widzialnego światła jest odbijana przez przedmiot; colour hue
koloratka ˌkɔlɔˈratka
n biały, sztywny kołnierzyk noszony przez duchownych chrześcijańskich; clerical collar
koloraturowy ˌkɔlɔratuˈrɔvɨ
adj wyspecjalizowany w śpiewaniu koloratury coloratura zawierający koloraturę coloratura
kolorowanka ˌkɔlɔrɔˈvãnka
n książeczka, w której małe dzieci wypełniają kontury kredkami lub farbami; coloring book
kolorowy ˌkɔlɔˈrɔvɨ
adj wielobarwny, pełen różnych kolorów colorful
koloryt
n zabarwienie coloration
koloryzować ˌkɔlɔrɨˈzɔvaʨ̑
v dodawać do narracji szczegóły w celu jej ubarwienia embroider
kolos ˈkɔlɔs
n (książkowy) olbrzymi posąg colossus
kolosalny ˌkɔlɔˈsalnɨ
adj bardzo duży; wielki colossal
kolostomia
n (medycyna, medyczny) stomia operacyjnie wyłoniona na jelicie grubym; colostomy
kolt
n (potocznie, potoczny) rewolwer bębenkowy (niekoniecznie wyprodukowany przez firmę Samuela Colta); colt
kolumbarium ˌkɔlũmˈbarʲjũm
n (historia, historyczny, historycznie) (architektura, architektoniczny) rodzaj rzymskiego zbiorowego grobowca w formie budowli z niszami na urny z prochami; columbarium (współcześnie) (architektura, architektoniczny) cmentarna ściana z miejscami na urny z prochami zmarłych columbarium
kolumna kɔˈlũmna
n (architektura, architektoniczny) pionowy element architektoniczny pełniący rolę konstrukcyjną, dekoracyjną i symboliczną; column pillar
koluwium kɔˈluvʲjũm
n (geologia, geologiczny) materiał skalny przemieszczony w dół stoku podczas osuwania colluvium
kolęda kɔˈlɛ̃nda
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) pieśń religijna, tematycznie nawiązująca do Bożego Narodzenia; carol Christmas carol
kolędować ˌkɔlɛ̃nˈdɔvaʨ̑
v chodzić po kolędzie wassail
koma ˈkɔ̃ma
n (fizyka, fizyczny) rodzaj aberracji optycznej coma (astronomia, astronomiczny) gazowa otoczka jądra komety coma
komandor kɔ̃ˈmãndɔr
n stopień oficerski w marynarce wojennej odpowiadający pułkownikowi; captain
komandor podporucznik kɔ̃ˈmãndɔr ˌpɔtpɔˈruʧ̑ʲɲik
n stopień oficerski w marynarce wojennej odpowiadający majorowi; lieutenant-commander
komandor porucznik kɔ̃ˈmãndɔr pɔˈruʧ̑ʲɲik
n stopień oficerski w marynarce wojennej odpowiadający podpułkownikowi; commander
komandos
n (wojskowość, wojskowy) żołnierz wyszkolony do zadań specjalnych commando commando trooper
komar ˈkɔ̃mar
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) niewielki latający owad z rodziny Culicidae, znany ze swędzących ugryzień; mosquito gnat
komat ˈkɔ̃mat
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) bardzo mały interwał wynikły ze strojenia jednego dźwięku na dwa różne sposoby; comma
kombajn ˈkɔ̃mbajn
n (rolnictwo, rolniczy) wieloczynnościowa maszyna rolnicza do zmechanizowanego zbierania plonów combine harvester
kombatancki
adj związany z kombatantami, dotyczący kombatantów veteran
kombatant kɔ̃mˈbatãnt
n emerytowany żołnierz i były uczestnik wojny veteran
kombinacja
n (matematyka, matematyczny) podzbiór zbioru skończonego o określonej liczbie elementów, których porządek nie jest istotny permutation (przestarzałe, przestarzały) część bielizny damskiej pod postacią spodu pod suknię camiknickers łączenie składowych w całość oraz efekt tego działania combination combo
kombinat kɔ̃mˈbʲĩnat
n (zarządzanie) zespół kilku zakładów przemysłowych powiązanych organizacyjnie i technologicznie; combine
kombinat petrochemiczny kɔ̃mˈbʲĩnat ˌpɛtrɔxɛ̃ˈmʲiʧ̑nɨ
n zespół kilku powiązanych organizacyjnie zakładów zajmujących się produkcją i przerabianiem surowców otrzymywanych z ropy naftowej lub gazu ziemnego petrochemical complex
kombinerki
n (technologia, technika, techniczny) narzędzie ręczne, rodzaj szczypiec o uniwersalnym zastosowaniu; combination pliers
kombinezon
n jednoczęściowe ubranie ochronne; boiler suit
kombucza
n (kulinaria) napój ze słodzonej herbaty poddanej fermentacji przez tzw. „grzybek” herbaciany; kombucha
komedia kɔ̃ˈmɛdʲja
n (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) utwór sceniczny lub filmowy przedstawiający w sposób zabawny lub satyryczny postacie, obyczaje, wydarzenia itp.; comedy
komediant
n człowiek udający, zachowujący się nienaturalnie czy niepoważnie phoney phony
komedogenny ˌkɔ̃mɛdɔˈɡɛ̃nːɨ
adj (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) zatykający pory skóry, przyczyniający się do powstawania zaskórników comedogenic
komendant
n dowódca wojskowy commandant commanding officer instruktor harcerski kierujący daną jednostką scoutmaster kierownik posterunku policji commander commissioner police commandant zwierzchnik oddziału straży pożarnej fire chief marshal zwierzchnik organizacji paramilitarnej commandant
komendatoryjny
adj (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (historia, historyczny, historycznie) taki, który wchodzi w skład czyjegoś beneficjum kościelnego, nadany uznaniowo przez władcę świeckiego commendatory
komentarz kɔ̃ˈmɛ̃ntaʃ
n objaśnienie lub uzupełnienie jakiegoś tekstu bądź grafiki zamieszczone przez autora commentary uwaga odnośnie czegoś lub kogoś comment
komentator ˌkɔ̃mɛ̃nˈtatɔr
n (sport, sportowy) sprawozdawca sportowy commentator osoba, która komentuje coś commentator
komentować ˌkɔ̃mɛ̃nˈtɔvaʨ̑
v objaśniać annotate wyrażać opinię na jakiś temat; oceniać coś, robić uwagi comment
komercjalizacja ˌkɔ̃mɛrʦ̑ʲjalʲiˈzaʦ̑ʲja
n ogół zmian mających na celu oparcie czegoś na zasadach komercyjnych; commercialization commercialisation
komercyjny ˌkɔ̃mɛrˈʦ̑ɨjnɨ
adj nastawiony na zysk; związany z odnoszeniem korzyści ze swoich działań commercial
kometa kɔ̃ˈmɛta
n (astronomia, astronomiczny) małe, nietrwałe ciało niebieskie, złożone z jądra otoczonego komą, które na krótko pojawia się w pobliżu gwiazdy centralnej; comet
komfortowy ˌkɔ̃w̃fɔrˈtɔvɨ
adj sprawiający, że czujemy się bardzo wygodnie comfortable
komicznie kɔ̃ˈmʲiʧ̑ʲɲɛ
adv w sposób komiczny comically
komiczny kɔ̃ˈmʲiʧ̑nɨ
adj taki, który wywołuje śmiech; jest śmieszny comic comical funny humorous
komiks ˈkɔ̃mʲiks
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) z reguły opowiadanie utworzone przez połączenie kilku lub więcej obrazków składających się na jakąś historię; comics
komin ˈkɔ̃mʲĩn
n (budownictwo) konstrukcja służąca do odprowadzenia ku górze dymu z paleniska, silnika lub pieca; chimney stack pionowa formacja skalna w formie zagłębienia o trzech ścianach; chimney
kominek kɔ̃ˈmʲĩnɛk
n otwarte palenisko umieszczone bezpośrednio w ścianie lub przed nią w celu ogrzewania wnętrza pomieszczenia; fireplace
kominiarka ˌkɔ̃mʲĩˈɲarka
n (potocznie, potoczny) czapka okrywająca głowę i szyję, mająca niewielkie wycięcie na twarz, a czasem tylko na oczy i usta, noszona także w formie wywiniętej wokół głowy balaclava
kominiarz kɔ̃ˈmʲĩɲaʃ
n rzemieślnik zajmujący się czyszczeniem kominów; chimney sweep
komisariat ˌkɔ̃mʲiˈsarʲjat
n jednostka organizacyjna policji pełniąca funkcje w określonym terenie police department lokal, w którym urzędują pracownicy policji police station
komisarz
n urzędnik posiadający szczególne pełnomocnictwa commissioner
komisja kɔ̃ˈmʲisʲja
n grupa wydelegowana z większego grona, powołana do sprawowania określonych funkcji, najczęściej do zbadania jakiejś kwestii, kontroli czyjejś działalności; commission board committee
komitet ˈkɔ̃mʲitɛt
n grupa osób powołanych do wykonania określonych zadań committee
komitet centralny
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) naczelny, kolegialny organ władzy niektórych partii, zwłaszcza komunistycznych; central committee
komiwojażer
n (handel, handlowy) (przestarzałe, przestarzały) przedstawiciel handlowy odbywający podróże w celu zdobycia nabywców produktu czy usługi commercial traveller itinerant travelling salesman
komizm ˈkɔ̃mʲism̥
n zespół cech jakiejś osoby lub sytuacji budzący wesołość comedy
komoda kɔ̃ˈmɔda
n mebel z szufladami, niski, ok. metr, półtora metra wysoki; chest of drawers commode
komora kɔ̃ˈmɔra
n wydzielone pomieszczenie chamber
komora dymowa kɔ̃ˈmɔra dɨ̃ˈmɔva
n obiekt przeznaczony do przeprowadzania przez strażaków ćwiczeń w warunkach imitujących pożar (brak widoczności, zadymienie, ograniczona przestrzeń, wysoka temperatura, hałas) smoke chamber
komora gazowa kɔ̃ˈmɔra ɡaˈzɔva
n urządzenie służące do wykonywania kary śmierci przez zagazowanie skazańca; gas chamber
komora rozgorzeniowa kɔ̃ˈmɔra ˌrɔzɡɔʒɛ̃ˈɲɔva
n obiekt służący do symulacji zjawisk, jakie zachodzą w pomieszczeniu podczas pożaru flash-over chamber
komornik
n (administracja) funkcjonariusz publiczny zajmujący się wykonywaniem rozstrzygnięć o roszczeniach cywilnych w drodze przymusu egzekucyjnego bailiff
komoryjski ˌkɔ̃mɔˈrɨjsʲci
adj odnoszący się do państwa Komory Comorian
kompan ˈkɔ̃mpãn
n (potocznie, potoczny) towarzysz wspólnych przedsięwzięć, zwłaszcza rozrywek companion
kompania kɔ̃mˈpãɲja
n (wojskowość, wojskowy) jednostka wojskowa (rzadziej policyjna) składająca się z kilkudziesięciu żołnierzy pod dowództwem młodszego oficera; company troop kilka osób spędzających wspólnie czas company companionship
komparatywny ˌkɔ̃mparaˈtɨvnɨ
adj porównawczy comparative
kompas ˈkɔ̃mpas
n przyrząd nawigacyjny służący do wyznaczania bieżącego kierunku południka magnetycznego; compass
kompensacja ˌkɔ̃mpɛ̃w̃ˈsaʦ̑ʲja
n (medycyna, medyczny) (biologia, biologiczny) przejmowanie funkcji niepełnosprawnego lub utraconego narządu lub czynnika biologicznego compensation
kompensacyjny ˌkɔ̃mpɛ̃w̃saˈʦ̑ɨjnɨ
adj związany z kompensacją compensatory
kompensować ˌkɔ̃mpɛ̃w̃ˈsɔvaʨ̑
v równoważyć lub wyrównywać brak, niedobór, negatywny charakter czegoś compensate countervail
kompetentny
adj uprawniony do decydowania, posiadający kwalifikacje competent
kompilacja ˌkɔ̃mpʲiˈlaʦ̑ʲja
n (informatyka, informatyczny) tłumaczenie przez kompilator kodu źródłowego na równoważny kod wynikowy compilation (informatyka, informatyczny) wynik kompilacji (1.3), skompilowany program compilation dokonywanie zbioru dzieł (lub ich fragmentów) na jakiś temat compilation wynik kompilacji (1.1) (zbiór fragmentów dzieł na jakiś temat) compilation
kompilator ˌkɔ̃mpʲiˈlatɔr
n (informatyka, informatyczny) program komputerowy dokonujący kompilacji; compiler
kompleks ˈkɔ̃mplɛks
n (budownictwo) zespół budowli i urządzeń, które tworzą jakąś całość complex (psychologia, psychologiczny) zespół wyobrażeń lub odczuć tkwiących w psychice człowieka i nieakceptowanych przez niego; complex zespół zjawisk lub cech, które są grupowane w całość complex
kompleks Elektry ˈkɔ̃mplɛks ɛˈlɛktrɨ
n (psychologia, psychologiczny) podświadoma skłonność płciowa córki do ojca (występująca u dziewczynek w wieku 3-6 lat) i strach przed odwetem matki; uczucie wrogości wobec matki; Electra complex
kompleks Medei ˈkɔ̃mplɛks mɛˈdɛji
n (psychologia, psychologiczny) wrogość matki wobec własnych dzieci, połączona z pragnieniem ich śmierci, uwarunkowana chęcią zemsty na ojcu dzieci; Medea complex
kompleks niższości
n (psychologia, psychologiczny) poczucie bycia gorszym wywołane odkryciem w sobie jakiejkolwiek niedoskonałości czy ułomności; inferiority complex
kompleksowość
n (odprzymiotnikowy) cecha tego, co jest kompleksowe; cecha tych, którzy są kompleksowi comprehensiveness
komplement
n grzecznościowa, zwykle przesadna pochwała compliment kudo stroke
komplementarnie ˌkɔ̃mplɛ̃mɛ̃nˈtarʲɲɛ
adv w sposób wzajemnie uzupełniający się complementarily
komplementarność ˌkɔ̃mplɛ̃mɛ̃nˈtarnɔɕʨ̑
n wzajemne uzupełnianie się complementariness complementarity
komplementarny ˌkɔ̃mplɛ̃mɛ̃nˈtarnɨ
adj wzajemnie się uzupełniający complementary
komplet ˈkɔ̃mplɛt
n pełny zestaw elementów, które stanowią pewną całość package
kompletnie kɔ̃mˈplɛtʲɲɛ
adv w sposób całkowity, zupełny; bez reszty, w pełni completely entirely
kompletność kɔ̃mˈplɛtnɔɕʨ̑
n cecha tego, co jest kompletne, nie ma braków completeness integrity
kompletny kɔ̃mˈplɛtnɨ
adj cały, będący w komplecie complete utter
komplikacja
n dodatkowa, nieprzewidziana wcześniej trudność wymuszająca odstępstwo od założeń complication
komponent
n część składowa, element component constituent
komponować ˌkɔ̃mpɔ̃ˈnɔvaʨ̑
v (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) tworzyć utwór muzyczny compose tworzyć; układać w całość z danych elementów, tak aby poszczególne elementy ze sobą współgrały compose
kompost ˈkɔ̃mpɔst
n produkt rozkładu substancji organicznych, najczęściej odpadów, za pomocą mikroorganizmów - bakterii i grzybów, insektów i robaków (dżdżownic) compost
kompostownik
n pojemnik na kompost compost bin
kompot ˈkɔ̃mpɔt
n (kulinaria) słodki napój z gotowanych owoców; compote stew fruit
kompozycja ˌkɔ̃mpɔˈzɨʦ̑ʲja
n (informatyka, informatyczny) agregacja obiektów, które nie mogą istnieć bez obiektu głównego; composition (sztuka) budowa utworu, zwłaszcza plastycznego, literackiego, muzycznego composition ogół składników wraz ze sposobem, w jaki tworzą całość composition
kompozycyjny
adj związany z kompozycją, dotyczący kompozycji compositional
kompozytor ˌkɔ̃mpɔˈzɨtɔr
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) osoba tworząca, komponująca muzykę composer
kompres ˈkɔ̃mprɛs
n zimny lub gorący okład compress poultice
kompresja kɔ̃mˈprɛsʲja
n (fizyka, fizyczny) zagęszczenie, sprężenie czegoś, zmniejszenie, redukcja zajmowanej przez coś przestrzeni; compression (informatyka, informatyczny) operacja zakodowania danych w taki sposób aby zajmowały mniej bajtów; compression
kompromis kɔ̃mˈprɔ̃mʲis
n sposób zakończenia dyskusji lub sporu, w którym obie strony rezygnują z części swoich żądań, chcąc zawrzeć porozumienie; compromise
kompromitacja ˌkɔ̃mprɔ̃mʲiˈtaʦ̑ʲja
n utrata dobrej opinii, narażenie się na śmieszność discredit disgrace disrepute fiasco shame
kompromitować ˌkɔ̃mprɔ̃mʲiˈtɔvaʨ̑
v o człowieku szkodzić czyjejś opinii, narażać na wstyd lub śmieszność discredit
kompulsywny
adj dokonywany pod wpływem niedającego się opanować przymusu wewnętrznego compulsive
komputer kɔ̃mˈputɛr
n (informatyka, informatyczny) maszyna licząca, służąca do przetwarzania wszelkich informacji, które da się zapisać w formie ciągu cyfr, albo sygnału ciągłego; computer
komputerowy ˌkɔ̃mputɛˈrɔvɨ
adj dotyczący komputera, związany z komputerem computer computer-like
komsomoł
n (historia, historyczny, historycznie) (potocznie, potoczny) komunistyczna organizacja młodzieży w Związku Radzieckim, działająca w latach 1918-1991; Komsomol Young Communist League
komu w drogę, temu czas ˈkɔ̃mu ˈv‿drɔɡɛ ˈtɛ̃mu ˈʧ̑as
proverb (potocznie, potoczny) właśnie teraz trzeba wyruszać time to hit the road
komunard
n (historia, historyczny, historycznie) uczestnik Komuny Paryskiej, zrywu ludności Paryża w 1871 roku Communard
komunia kɔ̃ˈmũɲja
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) sakrament eucharystii; Holy Communion communion
komunikacja ˌkɔ̃mũɲiˈkaʦ̑ʲja
n ogół działań składających się na utrzymanie łączności między danymi miejscami; drogi, szlaki i środki lokomocji służące do utrzymywania tej łączności communication
komunikat ˌkɔ̃mũˈɲikat
n wiadomość przekazywana przez nadawcę odbiorcy; wymieniana informacja. message communication
komunikator ˌkɔ̃mũɲiˈkatɔr
n (informatyka, informatyczny) program komputerowy pozwalający na przesyłanie natychmiastowych komunikatów pomiędzy komputerami; IM instant messenger messenger
komunikować
v przekazywać wiadomość announce mieć kontakt be in touch keep in touch stay in touch
komunista ˌkɔ̃mũˈɲista
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) zwolennik komunizmu communist
komunistyczny ˌkɔ̃mũɲiˈstɨʧ̑nɨ
adj (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) związany z komunizmem, dotyczący komunizmu Communist communist communist
komunitaryzm ˌkɔ̃mũɲiˈtarɨsm̥
n (filozofia, filozoficzny) (socjologia, socjologiczny) nurt we współczesnej filozofii polityki, podkreślający ważność i wartość wspólnot w społecznym życiu człowieka; communitarianism
komunizm kɔ̃ˈmũɲism̥
n (historia, historyczny, historycznie) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) ustrój ekonomiczny i doktryna polityczna, zgodnie z którymi środki produkcji powinny być własnością społeczeństwa; communism
komunizować
v (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) wprowadzać lub upowszechniać komunizm communise communize
komutator ˌkɔ̃muˈtatɔr
n (elektryczność) element przełączający umieszczany na wirniku komutatorowych maszyn elektrycznych; commutator (matematyka, matematyczny) wskaźnik stopnia nieprzemienności pewnego działania dwuargumentowego; commutator (informatyka, informatyczny) urządzenie łączące segmenty sieci komputerowej; network switch
komórka kɔ̃ˈmurka
n (biologia, biologiczny) podstawowa jednostka budowy organizmów żywych; cell (potocznie, potoczny) (telekomunikacja) telefon komórkowy mobile
komórka macierzysta
n (biologia, biologiczny) komórka względnie niewyspecjalizowana, z której podczas pojedynczego podziału powstają: identyczna komórka potomna i nieco bardziej zróżnicowana komórka potomna stem cell
komórkowy ˌkɔ̃murˈkɔvɨ
adj zbudowany z komórek cell związany z komórką cellular
komża
n (kościelny) biała szata liturgiczna, względnie krótka (do ud), o szerokich rękawach; surplice
konanie
n umieranie death decease
konać
v przestawać żyć, umierać w agonii die expire pass away
koncelebra
n wspólne sprawowanie eucharystii przez więcej niż jednego prezbitera; concelebration
koncelebracja
n wspólne sprawowanie eucharystii przez więcej niż jednego prezbitera; concelebration
koncelebrowanie
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) wspólne odprawianie nabożeństwa przez więcej niż jednego duchownego concelebration
koncentracja ˌkɔ̃nʦ̑ɛ̃nˈtraʦ̑ʲja
n (psychologia, psychologiczny) (szkolnictwo, szkolny) skupienie uwagi concentration
koncentrować ˌkɔ̃nʦ̑ɛ̃nˈtrɔvaʨ̑
v skupiać, zbierać coś w jedno miejsce, w jeden punkt concentrate focus skupiać swoją uwagę, zwiększać swoją koncentrację, skupienie concentrate focus
koncentryczny ˌkɔ̃nʦ̑ɛ̃nˈtrɨʧ̑nɨ
adj skierowany ku środkowi, ku określonemu punktowi; współśrodkowy coaxial concentric
koncepcja kɔ̃nˈʦ̑ɛpʦ̑ʲja
n ogólny plan działania, rozwiązania jakiegoś problemu conception
koncern ˈkɔ̃nʦ̑ɛrn
n (ekonomia, ekonomiczny) zjednoczenie przedsiębiorstw o odrębnej osobowości prawnej; concern
koncert ˈkɔ̃nʦ̑ɛrt
n występ muzyczny instrumentalny, wokalny, bądź wokalno-instrumentalny; concert concerto
koncesja
n (urzędowy) pozwolenie władz administracyjnych na prowadzenie danej działalności gospodarczej concession ustępstwo na czyjąś korzyść concession
koncesyjny ˌkɔ̃nʦ̑ɛˈsɨjnɨ
adj (urzędowy) zezwalający na prowadzenie działalności gospodarczej, określający jej warunki concessive
konchiologia ˌkɔ̃nçjɔˈlɔɟja
n (zoologia, zoologiczny) nauka o muszlach; conchology
koncyliabulum
n (dawniej, dawny) nielegalne zgromadzenie, zwłaszcza konspiratorów czy spiskowców, przeciwko ustanowionej władzy państwowej lub kościelnej conciliabule
kondensacja ˌkɔ̃ndɛ̃w̃ˈsaʦ̑ʲja
n (chemia, chemiczny) reakcja chemiczna, w której substraty łączą się ze sobą, tworząc większą od nich cząsteczkę produktu głównego, i jedną lub więcej małych cząsteczek produktu ubocznego condensation reaction condensation
kondensator ˌkɔ̃ndɛ̃w̃ˈsatɔr
n (elektryczność) (elektronika, elektroniczny) podzespół zbudowany z dwóch przewodników rozdzielonych dielektrykiem, mający za zadanie gromadzić ładunki elektryczne; capacitor condenser skraplacz; condenser
kondolencje ˌkɔ̃ndɔˈlɛ̃nʦ̑ʲjɛ
n (książkowy) wyrażanie żalu z powodu czyjejś śmierci, wyrazy współczucia składane komuś, kto stracił bliską osobę condolences
kondominium ˌkɔ̃ndɔ̃ˈmʲĩɲũm
n terytorium podlegające wspólnej władzy przynajmniej dwóch państw; condominium
kondotier
n (historia, historyczny, historycznie) we Włoszech, w okresie od XIV do XVI w.: dowódca armii najemników, sprzedający jej usługi miastom albo dworom książęcym condottiere
kondukt ˈkɔ̃ndukt
n (książkowy) orszak pogrzebowy, grono ludzi uroczyście towarzyszących zmarłemu w drodze na cmentarz cortege
konduktor kɔ̃nˈduktɔr
n osoba zajmująca się sprawdzaniem biletów, czasem też ich sprzedażą w pociągu (dawniej także w autobusie, tramwaju itp.); conductor
kondygnacja ˌkɔ̃ndɨɡˈnaʦ̑ʲja
n poziom w budynku floor
koneser
n znawca w jakiejś dziedzinie (zwykle także jej miłośnik), zwłaszcza w przypadku jedzenia lub sztuki connoisseur
konewka kɔ̃ˈnɛfka
n pojemnik z uchem i szyjką, który służy do podlewania roślin; watering can
konfabulacja ˌkɔ̃nfabuˈlaʦ̑ʲja
n (książkowy) mijanie się z prawdą, koloryzowanie na jakiś temat, zwykle w celu zaimponowania komuś confabulation
konfederacja ˌkɔ̃nfɛdɛˈraʦ̑ʲja
n związek, stowarzyszenie, unia confederation
konfederacyjny
adj (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) związany z konfederacją, dotyczący konfederacji; będący konfederacją confederal
konfekcja
n bielizna i lekka odzież szyta fabrycznie readymade clothing
konferansjer
n osoba prowadząca występy, koncerty, rewie itp., zapowiada kolejne punkty programu, zabawia publiczność announcer compere
konferencja ˌkɔ̃nfɛˈrɛ̃nʦ̑ʲja
n zjazd, spotkanie przedstawicieli instytucji bądź organizacji, w celu omówienia pewnych zagadnień conference
konferencja naukowa ˌkɔ̃nfɛˈrɛ̃nʦ̑ʲja ˌna<sup>w</sup>uˈkɔva
n spotkanie grupy naukowców, praktyków i osób zainteresowanych pewnym działem nauki academic conference symposium
konferencja prasowa ˌkɔ̃nfɛˈrɛ̃nʦ̑ʲja praˈsɔva
n spotkanie przedstawicieli jakiejś instytucji z dziennikarzami, wysłannikami mediów; news conference press conference
konferencyjny ˌkɔ̃nfɛrɛ̃nˈʦ̑ɨjnɨ
adj związany z konferencją, dotyczący konferencji; służący do odbywania narad, konferencji conferential
konferować
v (książkowy) obradować, naradzać się omawiać ważne sprawy confer
konfesjonał
n (kościelny) kościelny mebel służący do słuchania spowiedzi; confessional
konfetti kɔ̃nˈfɛttʲi
n drobno pocięte kawałki papieru, najczęściej różnobarwne krążki, rzucane na uczestników głównie karnawałowej zabawy; confetti
konfiguracja
n układ elementów wchodzących we wzajemne relacje configuration
konfigurować ˌkɔ̃nfʲiɡuˈrɔvaʨ̑
v przystosowywać jakieś urządzenie do pożądanej pracy configure customise
konfiskata
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) kara polegająca na utracie na rzecz skarbu państwa mienia należącego do przestępcy forfeiture (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) zajęcie części lub całego majątku osoby prywatnej na rzecz państwa confiscation seizure
konfiskować ˌkɔ̃nfʲiˈskɔvaʨ̑
v dokonywać konfiskaty confiscate
konflikt ˈkɔ̃nflʲikt
n sprzeczność (racji, wartości), spór między osobami; brak zgodności conflict
konfliktowy ˌkɔ̃nflʲikˈtɔvɨ
adj będący tematem sporu conflictive conflictual taki, który popada w ciągłe konflikty z otoczeniem, nie jest skłonny do ugody conflictive
konformista
n człowiek, który bezkrytycznie podporządkowuje się normom, wartościom i poglądom uznanym za obowiązujące w danej grupie conformist (historia, historyczny, historycznie) przedstawiciel protestantów angielskich, którzy w r. 1662 zadeklarowali lojalność wobec ustroju episkopalnego państwowego Kościoła anglikańskiego conformist
konformistyczny
adj taki, który bezkrytycznie podporządkowuje się normom, wartościom i poglądom uznanym za obowiązujące w danej grupie conformist
konformizm
n (socjologia, socjologiczny) (psychologia, psychologiczny) bezkrytyczne podporządkowywanie się normom, wartościom i poglądom uznanym za obowiązujące w danej grupie; conformity
konfraternia ˌkɔ̃nfraˈtɛrʲɲa
n stowarzyszenie, organizacja religijna skupiająca głównie laikat confraternity
konfucjanizm
n (filozofia, filozoficzny) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) system filozoficzno-religijny zapoczątkowany przez Konfucjusza; Confucianism
konfundować ˌkɔ̃nfũnˈdɔvaʨ̑
v powodować, że ktoś czuje się zakłopotany lub zawstydzony confuse
konfuzja kɔ̃nˈfuzʲja
n (książkowy) poczucie zakłopotania confusion
kongestia kɔ̃ŋˈɡɛstʲja
n (dawniej, dawny) (medycyna, medyczny) gwałtowny, nadmierny napływ krwi do naczyń krwionośnych jakiegoś organu, zwłaszcza mózgu congestion zatłoczenie, przetłoczenie, przeciążenie congestion
kongijski kɔ̃ŋʲˈɟijsʲci
adj odnoszący się do państwa Demokratyczna Republika Konga Congolese odnoszący się do państwa Kongo Congolese
kongres ˈkɔ̃ŋɡrɛs
n zjazd osób o wspólnych zainteresowaniach, podobnej działalności, zrzeszonych w jednej organizacji congress (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) organizacja congress najwyższy organ niektórych organizacji congress
kongresmen kɔ̃ŋˈɡrɛsmɛ̃n
n mężczyzna, będący członkiem kongresu congressman
kongresmenka ˌkɔ̃ŋɡrɛˈsmɛ̃nka
n kobieta, będąca członkiem kongresu congresswoman
koniak ˈkɔ̃ɲak
n (geologia, geologiczny) trzeci wiek późnej kredy, trwający 89,3 – 85,8 milionów lat temu; Coniacian rodzaj mocnego alkoholu, wytwarzanego we wschodniej Francji; cognac
koniczny
adj (rzadki, rzadko używany) mający kształt stożkowy conic conical
koniczyna ˌkɔ̃ɲiˈʧ̑ɨ̃na
n (botanika, botaniczny) Trifolium L., rodzaj roślin z rodziny bobowatych; clover liść tej rośliny; motyw graficzny przypominający ten liść cloverleaf
konidium kɔ̃ˈɲidʲjũm
n (biologia, biologiczny) rodzaj zarodników grzybów, stanowiących organ rozmnażania bezpłciowego conidium
koniec ˈkɔ̃ɲɛʦ̑
n chwila, w której jakaś czynność nie jest już dłużej wykonywana end finish miejsce, w którym nastąpił koniec (1.2) ruchu end finish ostatni fragment, część podłużnego przedmiotu, czubek end okoliczności końca (1.2) end
koniec i kropka
interjection podkreślenie zakończenia stanowiska EOT
koniec świata ˈkɔ̃ɲɛʦ̑ʲ ˈɕfʲjata
n (potocznie, potoczny) miejsce bardzo odległe doomsday end of the world Earth
koniecznie
adv bezwzględnie, absolutnie necessarily
konieczność kɔ̃ˈɲɛʧ̑nɔɕʨ̑
n coś, czego nie można uniknąć necessity
konieczny kɔ̃ˈɲɛʧ̑nɨ
adj taki, który dotyczy konieczności; jest nieunikniony lub niezbędny necessary
konik ˈkɔ̃ɲik
n (zdrobniale) od: koń cockhorse nag pony mały koń horseling pasja zbieracka, hobby avocation by-line pursuit sideline (potocznie, potoczny) osoba sprzedająca nielegalnie bilety na widowiska, koncerty exchanger scalper tout
konik morski ˈkɔ̃ɲik ˈmɔrsʲci
n (ichtiologia, ichtiologiczny) tropikalna ryba oceaniczna z rodzaju Hippocampus przypominająca kształtem konika szachowego; seahorse
konik polny ˈkɔ̃ɲik ˈpɔlnɨ
idiom (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) (potocznie, potoczny) owady przypominające pasikonika lub szarańczę; grasshopper
konina kɔ̃ˈɲĩna
n (spożywczy) mięso końskie; horsemeat horseflesh
koniugacja ˌkɔ̃ɲuˈɡaʦ̑ʲja
n (językoznawstwo, językoznawczy) odmiana czasownika przez osoby, liczbę, czas, tryb, aspekt, rodzaj; conjugation
koniunkcja kɔ̃ˈɲũŋkʦ̑ʲja
n (astronomia, astronomiczny) ustawienie ciał niebieskich i obserwatora w jednej linii; conjunction (logika, logiczny) (matematyka, matematyczny) iloczyn logiczny, symbol odpowiadający spójnikowi „i”; conjunction (matematyka, matematyczny) odpowiednik koniunkcji (1.2) dla dowolnej algebry Boole’a, np. koniunkcja zbiorów, koniunkcja zdarzeń conjunction
koniunktura
n ogół warunków mających na coś wpływ (zwłaszcza pozytywny) prosperity
koniuszy
n (historia, historyczny, historycznie) urzędnik sprawujący pieczę nad królewskimi stajniami i stadami koni – w średniowiecznej Polsce i innych krajach; equerry
konkatedra
n (architektura, architektoniczny) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) druga katedra ordynariusza diecezji co-cathedral
konklawe kɔ̃ŋˈklavɛ
n (kościelny) w Kościele katolickim: zgromadzenie wybierające papieża; obrady tego zgromadzenia. conclave
konkluzja kɔ̃ŋˈkluzʲja
n wniosek końcowy conclusion
konkordat kɔ̃ŋˈkɔrdat
n układ pomiędzy Stolicą Apostolską, a państwem regulujący stanowisko prawne Kościoła w danym państwie concordat
konkrecja kɔ̃ŋˈkrɛʦ̑ʲja
n (geologia, geologiczny) kuliste, soczewkowe lub gruzłowe skupienie minerałów o składzie innym niż osad otaczający; concretion
konkretny kɔ̃ŋˈkrɛtnɨ
adj dobrze określony specific praktyczny, rzeczowy specific o znacznej wartości, zadowalający fair wybrany z jakiegoś powodu particular
konkubina ˌkɔ̃ŋkuˈbʲĩna
n (dawniej, dawny) nałożnica concubine mistress (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) kobieta żyjąca z mężczyzną bez zawarcia związku małżeńskiego cohabitant common-law wife
konkubinat ˌkɔ̃ŋkuˈbʲĩnat
n związek dwóch osób, podobny do małżeństwa, ale nieformalny z powodu braku rejestracji cywilnej bądź religijnego usankcjonowania; concubinage
konkurencja ˌkɔ̃ŋkuˈrɛ̃nʦ̑ʲja
n (biologia, biologiczny) oddziaływanie antagonistyczne pomiędzy populacjami polegające na ubieganiu się przez co najmniej dwie populacje o tę samą niszę ekologiczną competition (ekonomia, ekonomiczny) jednostki konkurujące ze sobą w sensie (1.1), (1.2) lub (1.3) competition (ekonomia, ekonomiczny) ubieganie się o nabywców towarów i usług przez różne firmy z tej samej branży competition (rzadki, rzadko używany) współistnienie, zbieg concurrence ogólnie: proces wyłaniania zwycięzców spośród pewnej grupy competition rivalry
konkurent
n (dawniej, dawny) mężczyzna zabiegający o względy kobiety w celach matrymonialnych suitor wooer firma, osoba będąca rywalem dla innej firmy, osoby competitor rival
konkurować
v robić konkurencję, uczestniczyć w konkurencji, ubiegać się o pierwszeństwo compete
konkurs ˈkɔ̃ŋkurs
n (sport, sportowy) przedsięwzięcie rozrywkowe, artystyczne lub sportowe pozwalające wyłonić najlepszego uczestnika (lub uczestników), który najczęściej zostaje nagrodzony competition contest
konkwistador
n (historia, historyczny, historycznie) tytuł nadawany przez królów hiszpańskich i portugalskich zdobywcom Ameryki Południowej i Środkowej w XVI w. conquistador zdobywca, najeźdźca, zaborca, kolonizator conqueror
konnica
n (historia, historyczny, historycznie) (wojskowość, wojskowy) formacja wojskowa złożona z uzbrojonych jeźdźców konnych cavalry mounted troops
konno ˈkɔ̃nːɔ
adv o sposobie poruszania się: na koniu horseback
konny ˈkɔ̃nːɨ
adj wykorzystujący konie do zaprzęgu horse-drawn
konopie kɔ̃ˈnɔpʲjɛ
n (botanika, botaniczny) Cannabis L., rodzaj roślin jednorocznych z rodziny konopiowatych, pochodzących z Azji, uprawianych dla mocnych włókien, nasion oraz używek; hemp cannabis kef
konował kɔ̃ˈnɔvaw
n (pogardliwie) zły, kiepski lekarz quack
konsekwencja ˌkɔ̃w̃sɛˈkfɛ̃nʦ̑ʲja
n skutek czegoś, rezultat consequence
konsekwencjalizm ˌkɔ̃w̃sɛkfɛ̃nˈʦ̑ʲjalʲism̥
n (filozofia, filozoficzny) teoria etyczna, zgodnie z którą czyny należy oceniać po ich konsekwencjach; consequentialism
konsekwentnie ˌkɔ̃w̃sɛˈkfɛ̃ntʲɲɛ
adv w sposób konsekwentny consistently
konsekwentny
adj przeprowadzający coś wytrwale do końca w myśl przyjętych założeń, rozumujący i działający logicznie, przeprowadzany od początku do końca w myśl przyjętych założeń, oparty na logicznych przesłankach, logiczny, przemyślany consistant constant
konsensus kɔ̃w̃ˈsɛ̃w̃sus
n porozumienie osiągnięte w wyniku dyskusji i kompromisu consensus
konsensusowy
adj stanowiący konsensus consensus
konserwa kɔ̃w̃ˈsɛrva
n (spożywczy) zapasteryzowana żywność w hermetycznym, trwałym opakowaniu, najczęściej metalowym; tin
konserwacja
n (technologia, technika, techniczny) zabiegi mające na celu utrzymywanie czegoś w dobrym stanie i chronienie tego przed zniszczeniem conservation maintenance
konserwant
n (chemia, chemiczny) substancja będąca dodatkiem do żywności albo produktów przemysłowych zapobiegająca niepożądanym zmianom chemicznym, rozwojowi bakterii, grzybów i wirusów oraz przedłużająca termin przydatności produktów; preservative
konserwatysta ˌkɔ̃w̃sɛrvaˈtɨsta
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) członek partii konserwatywnej lub jej sympatyk conservative
konserwatywny ˌkɔ̃w̃sɛrvaˈtɨvnɨ
adj (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) związany z konserwatyzmem, charakterystyczny dla konserwatyzmu lub konserwatystów conservative zachowawczy, nie lubiący zmian close-minded orthodox traditional
konserwatyzm ˌkɔ̃w̃sɛrˈvatɨsm̥
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) kierunek w polityce, popierający konserwatyzm (1.1) conservatism postawa cechująca się przywiązaniem do tradycji, a niechęcią do zmian; conservatism
konserwować ˌkɔ̃w̃sɛrˈvɔvaʨ̑
v chronić coś przed zniszczeniem za pomocą odpowiednich środków; utrzymywać we właściwym stanie preserve
konsjerż
n dozorca domu, gospodarz domu — szczególnie we Francji concierge
konsoleta
n stół mikserski w studiu radiowym lub telewizyjnym, pulpit realizatora dźwięku; console
konsonans kɔ̃w̃ˈsɔ̃nãw̃s
n (literacko) rym niedokładny, polegający tylko na współbrzmieniu spółgłosek po ostatniej akcentowanej samogłosce (np. grabarz — grabież, pacierz — chociaż) consonance (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) harmonijne współbrzmienie dźwięków różnej wysokości; consonance
konsorcjum
n (zarządzanie) związek kilku przedsiębiorstw zawarty w celu dokonania wspólnego przedsięwzięcia; consortium
konspiracja
n tajna, nielegalna działalność przeciwko istniejącej władzy conspiracy conspiration hugger-mugger
konspiracjonista ˌkɔ̃w̃spʲiraʦ̑ʲjɔ̇̃ˈɲista
n zwolennik, głosiciel teorii spiskowych conspiracist
konspirator
n uczestnik konspiracji conspirator plotter
konstantynopolitańczyk
n mieszkaniec Konstantynopola Constantinopolitan
konstantynopolitańczykowianeczka ˌkɔ̃w̃stãntɨ̃nɔpɔlʲitãj̃n͇ʧ̑ɨkɔvʲjãˈnɛʧ̑ka
n nieistniejące słowo przyjęte w języku polskim jako żart dotyczący tworzenia wyrazów pochodzących od łączenia kilku krótszych słów, tłumaczone jako: młoda mieszkanka miasta Konstantynopol ((współcześnie) Stambuł) inhabitant of Constantinople young girl
konstantynopolitański
adj odnoszący się do Konstantynopola, związany z Konstantynopolem Constantinopolitan
konsternacja ˌkɔ̃w̃stɛrˈnaʦ̑ʲja
n stan osłupienia spowodowany nieoczekiwanym zwrotem sytuacji, w której znajduje się osoba „skonsternowana”; uczucie strachu spowodowane nieprzewidywalnością dalszego przebiegu sytuacji consternation
konstrukcja kɔ̃w̃ˈstrukʦ̑ʲja
n proces budowania, konstruowania construction
konstruktor kɔ̃w̃ˈstruktɔr
n ktoś zajmujący się konstruowaniem czegoś, np. inżynier projektujący budynki builder constructor (informatyka, informatyczny) procedura inicjująca obiekt po jego utworzeniu constructor
konstruktywistyczny ˌkɔ̃w̃struktɨvʲiˈstɨʧ̑nɨ
adj (sztuka) (literacko) dotyczący konstruktywizmu, związany z konstruktywizmem constructivist
konstruktywizm
n (sztuka) kierunek w sztuce abstrakcyjnej zapoczątkowany w 1913 roku w Rosji i głoszący syntezę sztuki, nauki i wiedzy technicznej; constructivism
konstruować ˌkɔ̃w̃struˈ<sup>w</sup>ɔvaʨ̑
v budować, tworzyć konstrukcję construct
konstytucja ˌkɔ̃w̃stɨˈtuʦ̑ʲja
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) akt prawny, określany także jako ustawa zasadnicza, który zazwyczaj ma najwyższą moc prawną w systemie źródeł prawa w państwie; constitution
konstytucyjność
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) zgodność ustawy albo przepisu prawnego z ustawą zasadniczą constitutionality
konstytucyjny ˌkɔ̃w̃stɨtuˈʦ̑ɨjnɨ
adj dotyczący konstytucji constitutional zgodny z konstytucją, wynikający z konstytucji constitutional constitutive
konsul ˈkɔ̃w̃sul
n (historia, historyczny, historycznie) w starożytnym Rzymie: wysoki urzędnik odpowiedzialny za politykę zagraniczną; consul (historia, historyczny, historycznie) we Francji: tytuł jednego z trzech najwyższych członków rządu w okresie I Republiki; consul urzędnik państwa pełniący funkcje za granicą, w urzędzie konsularnym; consul
konsularny
adj związany z konsulem, dotyczący konsula (przedstawiciela państwa) consular
konsultacja ˌkɔ̃w̃sulˈtaʦ̑ʲja
n narada specjalistów lub decydentów przed decyzją w jakiejś sprawie consultation zasięganie opinii u specjalisty lub rzeczoznawcy consultation udzielanie rad i wyjaśnień przez specjalistę lub rzeczoznawcę advice consultation
konsultacyjny
adj związany z konsultacją, dotyczący konsultacji consultative
konsultować ˌkɔ̃w̃sulˈtɔvaʨ̑
v naradzać się z kimś consult take up with pobierać porady, radzić się consult take up with
konsumować
v spożywać, jeść consume nabywać i użytkować coś, zużywać consume
konsumpcja kɔ̃w̃ˈsũmpʦ̑ʲja
n zużywanie dóbr w celu zaspokojenia określonych potrzeb; kupowanie, nabywanie, używanie, użytkowanie, zużycie, wykorzystanie consumption spożywanie, jedzenie consumption
konsumpcjonizm ˌkɔ̃w̃sũmpˈʦ̑ʲjɔ̇̃ɲism̥
n (socjologia, socjologiczny) postawa polegająca na nieusprawiedliwionej rzeczywistymi potrzebami konsumpcji dóbr materialnych i usług, a także pogląd głoszący uznawanie konsumpcji za wyznacznik jakości życia; consumerism
konsylium
n (medycyna, medyczny) narada lekarzy mająca na celu rozpoznanie choroby i ustalenie sposobu leczenia consultation
konsystencja ˌkɔ̃w̃sɨˈstɛ̃nʦ̑ʲja
n poziom określonych cech fizycznych (gęstość, twardość, lepkość) danej substancji; spoistość consistency
konsystorz kɔ̃w̃ˈsɨstɔʃ
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (przestarzałe, przestarzały) w Kościele katolickim kuria biskupia consistory (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) dawny sąd prezbiterialny przy kurii biskupiej consistory (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w Kościołach protestanckich rada diecezji lub całego Kościoła consistory (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) zgromadzenie kardynałów pod przewodnictwem papieża consistory
kontakt ˈkɔ̃ntakt
n gniazdo sieci elektrycznej outlet socket przełącznik światła elektrycznego switch zetknięcie się contact
kontekst ˈkɔ̃ntɛkst
n (językoznawstwo, językoznawczy) tekst, którego częścią jest dany wyraz; context (przenośnie, przenośnia) sytuacja, tło, okoliczności, które określają lub wyjaśniają znaczenie zdarzenia lub następstwo innych zdarzeń context backdrop
kontemplacja ˌkɔ̃ntɛ̃mˈplaʦ̑ʲja
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w mistycyzmie: wewnętrzna modlitwa contemplation skupienie, rozmyślanie, pogrążenie w myślach contemplation
kontemplować ˌkɔ̃ntɛ̃mˈplɔvaʨ̑
v pogrążać się głęboko w myślach contemplate
kontener kɔ̃nˈtɛ̃nɛr
n (informatyka, informatyczny) struktura danych, której zadaniem jest przechowywanie w zorganizowany sposób zbioru danych; collection container (potocznie, potoczny) duży pojemnik na śmieci dumpster
kontestacja ˌkɔ̃ntɛˈstaʦ̑ʲja
n protest, manifestowanie sprzeciwu wobec czemuś; poddanie w wątpliwość contestation
kontinuum ˌkɔ̃ntʲĩˈnu<sup>w</sup>ũm
n (matematyka, matematyczny) moc zbioru continuum ciągły, zgodny z porządkiem zbiór elementów, które przechodzą jeden w drugi continuum
konto ˈkɔ̃ntɔ
n (ekonomia, ekonomiczny) rachunek w banku, na którym są przechowywane pieniądze klienta; account
kontorsjonista ˌkɔ̃ntɔrsʲjɔ̇̃ˈɲista
n człowiek mający bardzo elastyczne, zwinne ciało; zwykle artysta cyrkowy contortionist
kontrabanda ˌkɔ̃ntraˈbãnda
n nielegalny przewóz towarów pomiędzy państwami z pominięciem opłat celnych, akcyzy, podatku VAT i innych należności wobec państwa; contraband smuggling
kontrabas kɔ̃nˈtrabas
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) największy smyczkowy instrument strunowy; double bass string bass
kontrabasista ˌkɔ̃ntrabaˈɕista
n muzyk grający na kontrabasie bassist
kontrafagot ˌkɔ̃ntraˈfaɡɔt
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) fagot o niskiej skali; contrabassoon
kontrahent kɔ̃nˈtraxɛ̃nt
n każda ze stron zawierających umowę contractor transactor
kontrakt ˈkɔ̃ntrakt
n umowa, zwykle o pracę contract
kontraktowy ˌkɔ̃ntrakˈtɔvɨ
adj dotyczący kontraktu, związany z kontraktem contracted
kontrast ˈkɔ̃ntrast
n (optyka, optyczny) stosunek między największym a najmniejszym stopniem naświetlenia jakiegoś przedmiotu contrast
kontrastowanie
n (rzeczownik odczasownikowy) od: kontrastować contrasting
kontrasygnata
n (administracja) (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) wymóg złożenia podpisu pod aktem prawnym przez drugą osobę w celu potwierdzenia jego ważności; countersign countersignature
kontratak
n odpowiedź atakowanego w dyskusji, sporcie, w wojskowości itp. counterattack
kontratenor ˌkɔ̃ntraˈtɛ̃nɔr
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) najwyższy głos męski wykorzystujący rejestr falsetowy; countertenor osoba z takim głosem countertenor
kontratenorowy
adj dotyczący kontratenoru, przeznaczony na ten rodzaj głosu countertenor
kontrgambit
n (szachy, pojęcie szachowe) otwarcie szachowe, w którym czarne poświęcają jedną lub kilka bierek, w zamian za uzyskanie lepszej pozycji; counter-gambit
kontrofensywa
n (wojskowość, wojskowy) natarcie wojsk, które następuje bezpośrednio po odparciu ofensywy wroga counter-offensive counteroffensive
kontrola kɔ̃nˈtrɔla
n sprawdzenie, czy coś spełnia określone warunki i wymogi control
kontrola jakości kɔ̃nˈtrɔla jaˈkɔɕʨ̑i
n świadome działania przedsiębiorstwa mające na celu dbanie o jakość towarów i usług; quality control
kontroler kɔ̃nˈtrɔlɛr
n osoba kontrolująca, sprawdzająca coś checker controller inspector supervisor
kontrolny kɔ̃nˈtrɔlnɨ
adj związany z kontrolą lub kontrolowaniem control
kontrolować ˌkɔ̃ntrɔˈlɔvaʨ̑
v dokonywać kontroli; sprawdzać, czy coś działa sprawnie (lub tak jak powinno); weryfikować check inspect monitor verify check up on keep an eye on
kontrowersyjny ˌkɔ̃ntrɔvɛrˈsɨjnɨ
adj wzbudzający kontrowersje, prowokujący spory i dyskusje controversial contentious
kontrreformacja
n (historia, historyczny, historycznie) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) ruch w Kościele katolickim w XVI i XVII w., skierowany przeciw reformacji i wyznaniom protestanckim, mający na celu także przeprowadzenie odnowy wewnętrznej w Kościele; Counter-Reformation
kontrrewolucja ˌkɔ̃ntr̥rɛvɔˈluʦ̑ʲja
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (historia, historyczny, historycznie) działania stanowiące reakcję w stosunku do rewolucji; counter-revolutionary
kontrrewolucyjny
adj (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) związany z kontrrewolucją, dotyczący kontrrewolucji counterrevolutionary
kontrwywiad kɔ̃ndr‿vɨˈvʲjat
n instytucja państwowa zajmująca się bezpieczeństwem państwa poprzez uniemożliwianie działalności szpiegom obcych państw; counterespionage counterintelligence
kontrybucja
n danina, podatek nakładany na pokonane w wojnie państwo albo okupowane terytorium contribution
kontur ˈkɔ̃ntur
n linia, zarys kształtu contour outline
konturować
v (sztuka) kreślić kontury contour outline
konturowy
adj oparty o kontury contour
kontusz
n męski strój staropolski wkładany na żupan, rodzaj długiej sukni z tzw. wylotami (rozciętymi rękawami), spinanymi na ogół na plecach kontush kontusz kuntush
kontuzja kɔ̃nˈtuzʲja
n (medycyna, medyczny) (sport, sportowy) uraz jakiejś części ciała powodujący jej częściową lub pełną niesprawność contusion
kontuzjować ˌkɔ̃ntuˈzʲjɔvaʨ̑
v (sport, sportowy) spowodować czyjąś kontuzję injure
kontynent kɔ̃nˈtɨ̃nɛ̃nt
n (geografia, geograficzny) wielki obszar lądu otoczony morzem lub oceanem, mający więcej niż 5 000 000 kilometrów kwadratowych; continent
kontynentalny ˌkɔ̃ntɨ̃nɛ̃nˈtalnɨ
adj dotyczący kontynentu continental mainland
kontynuacja
n dalsze trwanie czegoś lub następna część czegoś albo jakiejś działalności continuation
kontynuować ˌkɔ̃ntɨ̃nuˈ<sup>w</sup>ɔvaʨ̑
v dalej wykonywać określoną czynność; rozwijać coś continue
konurbacja ˌkɔ̃nurˈbaʦ̑ʲja
n zespół wielu sąsiadujących ze sobą miast, z których żadne nie dominuje nad pozostałymi; conurbation
konwalia kɔ̃nˈvalʲja
n (botanika, botaniczny) Convallaria L., rodzaj roślin o białych kwiatach i intensywnym zapachu; Convallaria Lily of the Valley
konwalia majowa
n (botanika, botaniczny) Convallaria majalis L., gatunek rośliny z rodziny szparagowatych; lily of the valley Lily of the Valley lily-of-the-valley
konwenans kɔ̃nˈvɛ̃nãw̃s
n ogólnie przyjęte normy i obyczaje towarzyskie convention
konwencja kɔ̃nˈvɛ̃nʦ̑ʲja
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) umowa międzynarodowa convention
konwencjonalny ˌkɔ̃nvɛ̃nʦ̑ʲjɔ̃ˈnalnɨ
adj zgodny z konwencjami; tradycyjny, pospolity conventional
konwent ˈkɔ̃nvɛ̃nt
n spotkanie członków jakiejś instytucji bądź organizacji, na którym podejmuje się decyzje w istotnych kwestiach convent
konwergencja ˌkɔ̃nvɛrˈɡɛ̃nʦ̑ʲja
n (biologia, biologiczny) proces powstawania podobnych cech u niespokrewnionych ze sobą organizmów na skutek życia w podobnych warunkach; convergence (ekonomia, ekonomiczny) zbieżność ekonomiczna państw Unii Europejskiej pod względem inflacji, stóp procentowych, zadłużenia i kursu walutowego; convergence (ekonomia, ekonomiczny) zjawisko zbliżania się poziomu rozwoju różnych krajów poprzez doganianie bogatych przez biedne; convergence (kulturoznawstwo, wiedza o kulturze, kulturoznawczy) niezależne powstawanie podobnych zjawisk kulturowych w odległych od siebie regionach świata w podobnych warunkach geograficznych convergence (medycyna, medyczny) jednoczesny, zbieżny ruch gałek ocznych przy zmianie odległości obiektu, na którym jest skupiany wzrok; convergence (meteorologia, meteorologiczny) zbliżanie się do siebie mas powietrza z różnych stron, powodujące wyparcie znajdującego się tam wcześniej powietrza w górę; convergence (technologia, technika, techniczny) kojarzenie różnych zjawisk na pograniczu działów telekomunikacji, informatyki i multimediów; convergence zbieżność lub jej powstawanie convergence
konwersacyjny
adj związany z konwersacją, dotyczący konwersowania conversational
konwerter szerokokątny kɔ̃nˈvɛrtɛr ˌʃɛrɔkɔˈkɔ̃ntnɨ
n (fotografia) element optyczny przykręcany do standardowego obiektywu zwiększający pole widzenia, pozwalający na fotografowanie dużych przedmiotów z małych odległości; wide-angle converter
konwertyta ˌkɔ̃nvɛrˈtɨta
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) osoba, która zmieniła jedno z wyznań chrześcijańskich na inne convert
konwisarz
n (dawniej, dawny) rzemieślnik zajmujący się wyrobem i obróbką przedmiotów z cyny oraz spiżu; pewter maker tinker tinner tinplate worker tinsmith whitesmith
konwojować
v towarzyszyć komuś lub czemuś w drodze w celu ochrony lub uniemożliwienia ucieczki convoy
konwój ˈkɔ̃nvuj
n poruszająca się wspólnie grupa pojazdów lub okrętów, sformowana ze względów logistycznych lub z uwagi na bezpieczeństwo; convoy
konyza kanadyjska kɔ̃ˈnɨza ˌkãnaˈdɨjska
n (botanika, botaniczny) gatunek rośliny z rodziny astrowatych pochodzący z Ameryki Północnej i Środkowej i rozprzestrzeniony w innych rejonach świata; Canadian fleabane Canadian horseweed
kooperacja ˌkɔːpɛˈraʦ̑ʲja
n współpraca, współdziałanie cooperation
kooperatywa ˌkɔːpɛraˈtɨva
n (przestarzałe, przestarzały) stowarzyszenie spółdzielcze, spółdzielnia cooperative
koordynacja
n organizowanie i planowanie wspólnych działań coordination co-ordination
koordynować
v kierować różnymi elementami, działaniami tak, aby zapewniać ich harmonię, najlepszą wspólną skuteczność; uzgadniać wzajemne funkcjonowanie coordinate
kopa ˈkɔpa
n (przestarzałe, przestarzały) 60 sztuk; three score
kopacz
n (sport, sportowy) zawodnik w drużynie futbolu amerykańskiego, który odpowiada za wykonywanie wykopów kicker placekicker ktoś, kto zajmuje się kopaniem w ziemi, wykopywaniem digger
kopalnia kɔˈpalʲɲa
n zakład górniczy zajmujący się wydobyciem kopalin; mine
kopalny
adj wydobywany z ziemi jako bogactwo naturalne connate fossil zachowany pod ziemią, pochodzący z dawnych epok geologicznych fossil
koparka kɔˈparka
n maszyna budowlana, pojazd służący do kopania dużych dołów w miękkim gruncie lub do wybierania gruntu excavator digger
kopać ˈkɔpaʨ̑
v uderzać kogoś / coś nogą kick wydobywać np. ziemię przy pomocy łopaty, innego narzędzia lub maszyny dig
kopenhaski ˌkɔpɛ̃nˈxasʲci
adj odnoszący się do miasta Kopenhaga Copenhagener
koper ˈkɔpɛr
n (botanika, botaniczny) (kulinaria) roślina o pierzastych liściach i zielonożółtych kwiatach, używana jako przyprawa; dill
koper włoski ˈkɔpɛr ˈvwɔsʲci
n (botanika, botaniczny) gatunek dwuletniej rośliny z rodziny selerowatych; fennel
kopernik kɔˈpɛrʲɲik
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Cn i liczbie atomowej 112; copernicium
kopernikański
adj związany z kopernikanizmem – nauką, poglądami głoszonymi przez Kopernika Copernican
koperta kɔˈpɛrta
n (usługi pocztowe, kurierskie, poczta) płaskie opakowanie papierowe na list, pismo lub drobne przedmioty; envelope
kopeć ˈkɔpɛʨ̑
n gęsty, ciemny dym smoke soot
kopia ˈkɔpʲja
n (wojskowość, wojskowy) (historia, historyczny, historycznie) rodzaj białej broni o długim drzewcu, do walki konno; lance przedmiot wykonany na wzór pierwszego, nie oryginał copy
kopiec
n (książkowy) lub (architektura, architektoniczny) pomnik w formie takiego wzniesienia mound
kopiowanie ˌkɔpʲjɔˈvãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: kopiować copying
kopiować kɔˈpʲjɔvaʨ̑
v powielać coś (zwykle materiał drukowany lub dane komputerowe), przepisywać, wykonywać kopię czegoś; powtarzać czyjeś zachowanie copy
kopić
v (rolnictwo, rolniczy) układać zboże, siano w kopy cock
kopnięcie kɔpʲˈɲɛ̇̃ɲʨ̑ɛ
n cios zadany nogą kick
kopnąć w kalendarz ˈkɔpnɔ̃ɲʨ̑ f‿kaˈlɛ̃ndaʃ
v (żartobliwie) (ironicznie) umrzeć kick the bucket
koppa
n archaiczna litera cyrylicy, Ҁ, stosowana także jako oznaczenie 90 koppa litera języka greckiego, obecnie nieużywana w nim. W greckim systemie liczbowym oznacza liczbę 90, Ϙ; koppa
kopra ˈkɔpra
n (kulinaria) wysuszony miąższ orzecha kokosowego; corn maize
koprolalia ˌkɔprɔˈlalʲja
n obsesyjne wypowiadanie słów nieprzyzwoitych lub wulgarnych coprolalia
koprolit kɔˈprɔlʲit
n (geologia, geologiczny) zachowany w osadach skamieniały ekskrement zwierzęcy; coprolite
koptyjski kɔpˈtɨjsʲci
adj (antropologia, antropologiczny) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) związany z Koptami; dotyczący Kościoła koptyjskiego i jego wyznawców Coptic
koptyjski kɔpˈtɨjsʲci
n (językoznawstwo, językoznawczy) ostatnia faza rozwojowa języka egipskiego, język wywodzący się ze staroegipskiego, należący do rodziny języków afroazjatyckich Coptic
kopulacja
n (fizjologia, fizjologiczny) cielesne zespolenie się dwóch osobników różnej płci, umożliwiające zapłodnienie copulation
kopulować ˌkɔpuˈlɔvaʨ̑
v odbywać stosunek seksualny copulate
kopuła kɔˈpuwa
n (architektura, architektoniczny) półkoliste lub półeliptyczne sklepienie; dome (matematyka, matematyczny) dystrybuanta wielowymiarowego rozkładu prawdopodobieństwa na kwadracie jednostkowym o jednostajnych rozkładach brzegowych; copula
kopytny
adj taki, który ma kopyta ungulate
kopyto kɔˈpɨtɔ
n (zoologia, zoologiczny) rogowe zakończenie kończyn niektórych ssaków; hoof
kora ˈkɔra
n (botanika, botaniczny) kora pierwotna tkanka łodygi i korzenia znajdująca się między walcem osiowym a skórką bark (botanika, botaniczny) kora wtórna występująca u starszych roślin tkanka złożona z łyka oraz korka lub korowiny bark (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) afrykański instrument strunowy; kora (sztuka) charakterystyczny dla sztuki Grecji okresu archaicznego posąg stojącej dziewczyny w długiej szacie, często trzymającej w ręce owoc, kwiat lub ptaka; kora lekki materiał, zwykle bawełniany, którego charakterystyczną cechą jest wypukło-wklęsła (gofrowana) faktura seersucker
koral ˈkɔral
n (biologia, biologiczny) koralowiec coral (mineralogia, mineralogiczny) szkielet węglanowy koralowców; coral
koralik kɔˈralʲik
n mały koral, paciorek bead
korat
n (felinologia, felinologiczny) rasa tajlandzkiego kota domowego średniej wielkości, o srebrzystoniebieskiej sierści; korat
korban
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) żydowska ofiara całopalna; corban korban
kord kɔrt
n (staropolski) krótki miecz, używany zazwyczaj przez niższe warstwy społeczeństwa; cutlass
kordialny kɔrˈdʲjalnɨ
adj serdeczny, przyjazny, wylewny w okazywaniu sympatii cordial
kordobański
adj związany z Kordobą, dotyczący Kordoby, pochodzący z Kordoby Cordoban
kordonek kɔrˈdɔ̃nɛk
n (włókiennictwo) (rękodzieło, rękodzielniczy) skręcona nitka używana do haftowania i szydełkowania; chenille
kordzik ˈkɔrʲʥ̑ik
n (wojskowość, wojskowy) obosieczna broń paradna w postaci sztyletu; cutlass
koreański ˌkɔrɛˈãj̃sʲci
adj odnoszący się do Korei lub Koreańczyków Korean
koreański ˌkɔrɛˈãj̃sʲci
n język urzędowy Korei Południowej i Korei Północnej; Korean
korek ˈkɔrɛk
n (botanika, botaniczny) tkanka roślinna pokrywająca łodygi, bulwy i korzenie dębu korkowego i korkowca cork (potocznie, potoczny) zahamowanie w ruchu ulicznym; traffic jam congestion gridlock zatyczka od butelki wykonana z korka (1.3) lub innego materiału cork stopper
korekta kɔˈrɛkta
n poprawienie błędu lub niedoskonałości, dorównanie do stanu prawidłowego correction revision
korelacja ˌkɔrɛˈlaʦ̑ʲja
n (statystyka, statystyczny) zależność zmiennych losowych; correlation współzależność między dwoma lub więcej zjawiskami correlation
korelacyjny
adj (statystyka, statystyczny) związany z korelacją, dotyczący korelacji correlational
korelować ˌkɔrɛˈlɔvaʨ̑
v mieć związek, być powiązanym, współzależeć correlate
korespondencja ˌkɔrɛspɔ̃nˈdɛ̃nʦ̑ʲja
n wymiana informacji między ludźmi na papierze (list, pocztówka) lub w postaci elektronicznej (e-mail, czat, komunikatory) correspondence
korespondować ˌkɔrɛspɔ̃nˈdɔvaʨ̑
v prowadzić korespondencję, wymieniać się listami correspond
koriacki
n (językoznawstwo, językoznawczy) język koriacki; Koryak
korkociąg kɔrˈkɔʨ̑ɔ̃ŋk
n (lotnictwo, lotniczy) rodzaj akrobacji lotniczej; spin urządzenie służące do wyjmowania korków z butelek; corkscrew
korkowiec kɔrˈkɔvʲjɛʦ̑
n (botanika, botaniczny) Phellodendron Rupr., rodzaj drzew z rodziny rutowatych cork tree pistolet-zabawka do strzelania z korków cork pistol
kormoran kɔrˈmɔrãn
n (ornitologia, ornitologiczny) duży ptak wodny zamieszkujący brzegi mórz i rzek; cormorant
kornak
n osoba pracująca ze słoniami mahout
kornerupin ˌkɔrnɛˈrupʲĩn
n (mineralogia, mineralogiczny) klasa borokrzemianów i krzemianów boru; kornerupine
kornet ˈkɔrnɛt
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) (dawniej, dawny) dęty instrument drewniany; cornett (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dęty instrument blaszany, podobny do trąbki; cornet (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) sztywny, biały czepiec na głowie zakonnicy coif cornet
kornijski
adj odnoszący się do Kornwalii lub Kornwalijczyków Cornish
kornijski
n (językoznawstwo, językoznawczy) język z grupy brytańskiej języków celtyckich; Cornish
kornik ˈkɔrʲɲik
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) żyjący pod korą chrząszcz, ksylofag; bark beetle
kornwalijski
adj związany z Kornwalią, dotyczący Kornwalii Cornish
korodować ˌkɔrɔˈdɔvaʨ̑
v powodować korozję czegoś corrode ulegać korozji corrode
korona kɔˈrɔ̃na
n (astronomia, astronomiczny) zewnętrzna warstwa atmosfery Słońca corona (botanika, botaniczny) część drzewa składająca się z gałęzi; crown corona head of a tree tree-top (jednostka monetarna) waluta w Skandynawii; krone crown (stomatologia, stomatologiczny) metalowe lub porcelanowe wzmocnienie plomby na zębie; cap atrybut królewski (złota obręcz zakładana na głowę) crown (jednostka monetarna) (dawniej, dawny) waluta w Czechosłowacji, Protektoracie Czech i Moraw, na Węgrzech i na Słowacji, w Austro-Węgrzech crown (jednostka monetarna) waluta w Czechach; crown monarchia kingdom crown
koronacja
n akt przekazania insygniów królewskich następcy tronu coronation crowning
koroniec kɔˈrɔ̃ɲɛʦ̑
n (ornitologia, ornitologiczny) Goura, niebieski gołąb z czubkiem z piór; crowned pigeon
koroniec siodłaty
n (ornitologia, ornitologiczny) Goura cristata, gatunek ptaka z rodziny gołębiowatych; blue crowned pigeon common crowned pigeon western crowned pigeon
koronka kɔˈrɔ̃nka
n (potocznie, potoczny) (stomatologia, stomatologiczny) stałe uzupełnienie protetyczne odtwarzające znaczny ubytek korony klinicznej zęba cap crown (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) forma modlitwy polegająca na powtarzaniu w określony sposób i określoną liczbę razy różnych modlitw chaplet (włókiennictwo) wyrób będący rodzajem ażurowej plecionki z nici lace
koronograf ˌkɔrɔ̃ˈnɔɡraf
n (astronomia, astronomiczny) przyrząd astronomiczny służący do obserwacji korony słonecznej poza momentami całkowitych zaćmień słońca; coronagraph
koronować
v przekazywać uroczyście najwyższą władzę poprzez nakładanie korony na głowę przyszłego panującego crown stawać się władcą poprzez akt koronacji be crowned
korporacja ˌkɔrpɔˈraʦ̑ʲja
n bractwo studenckie corporation duża firma corporation
korporacyjny
adj dotyczący korporacji corporation corporational
korpulentny ˌkɔrpuˈlɛ̃ntnɨ
adj o człowieku odznaczający się nadwagą, o tęgiej budowie ciała corpulent portly
korpus ˈkɔrpus
n (anatomia, anatomiczny) tułów człowieka lub zwierzęcia trunk (technologia, technika, techniczny) główna część maszyny lub urządzenia; body
korpus gniazdowy
n (pszczelarstwo, pszczelarski) element ula wielokorpusowego, w którym mieści się gniazdo rodziny pszczelej brood box
korpus konsularny ˈkɔrpus ˌkɔ̃w̃suˈlarnɨ
n kierownicy, szefowie i urzędnicy konsularni sprawujący swoje funkcje w określonym okręgu konsularnym państwa przyjmującego; consular corps
korpus miodowy
n (pszczelarstwo, pszczelarski) element ula wielokorpusowego, z którego pszczelarz odbiera pszczołom miód honey box
korrida kɔrˈrʲida
n (etnografia, etnograficzny) widowisko polegające na walce toreadorów z bykiem, popularne przede wszystkim w Hiszpanii; bullfighting corrida
korsykański ˌkɔrsɨˈkãj̃sʲci
adj odnoszący się do Korsyki, związany lub wywodzący się z Korsyki Corsican
korsykański ˌkɔrsɨˈkãj̃sʲci
n język używany na Korsyce; Corsican
kort kɔrt
n (sport, sportowy) miejsce do gry w tenisa court
kortyzol
n (biochemia, biochemiczny) hormon należący do kortykosteroidów; cortisol
korund ˈkɔrũnt
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał, najtwardszy po diamencie; tlenek glinu; corundum
korupcja kɔˈrupʦ̑ʲja
n nadużycie stanowiska publicznego w celu uzyskania prywatnych korzyści; bribery corruptibility corruption
korweta
n (marynarka) (dawniej, dawny) okręt żaglowy do służby zwiadowczej oraz zadań pomocniczych; corvette corvet (marynarka) średni okręt wojenny o wyporności od 500 do 1000 ton; corvette
koryfeusz
n (historia, historyczny, historycznie) (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) przewodnik chóru w starożytnym teatrze greckim; coryphaeus
korygować
v przeprowadzać korektę, poprawiać błędy w tekście proofread revise usuwać niedokładności correct
koryncki kɔˈrɨ̃nʦ̑ʲci
adj (historia, historyczny, historycznie) od Korynt (miasto w starożytnej Grecji) Corinthian (historia, historyczny, historycznie) od Korynt (miasto-państwo, polis w starożytnej Grecji) Corinthian od Korynt (miasto w obecnej Grecji) Corinthian
koryntianin
n mieszkaniec Koryntu Corinthian
korytarz kɔˈrɨtaʃ
n (budownictwo) wąskie pomieszczenie łączące inne pomieszczenia w budynku; corridor
korytarz eksterytorialny
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) wydzielony pas na terytorium obcego państwa, umożliwiający innemu państwu dostęp do morza lub do należącej do niego enklawy exterritorial corridor
koryto kɔˈrɨtɔ
n (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) miejsce płynięcia rzeki, jej biegu; może być inne od jej obecnego przebiegu river bed podłużny pojemnik przeznaczony do pojenia i karmienia zwierząt domowych trough
koryto kablowe kɔˈrɨtɔ kaˈblɔvɛ
n (technologia, technika, techniczny) listwa z kanałem wewnętrznym do przeprowadzenia wiązki kabli cable channel
korzec
n (dawniej, dawny) dawna jednostka objętości, stosowana przy ciałach sypkich; modius (dawniej, dawny) naczynie odmierzające (1.1) bushel
korzenie kɔˈʒɛ̃ɲɛ
n pochodzenie, rodowód, początki root
korzeń ˈkɔʒɛ̃ɲ
n (botanika, botaniczny) organ roślin naczyniowych umiejscowiony zwykle w podłożu (glebie), utrzymujący roślinę w jednym miejscu i pobierający dla niej wodę i składniki mineralne; root (anatomia, anatomiczny) element organu tkwiący wewnątrz innej części ciała root (kulinaria) roślina, która zawiera olejki eteryczne, używana jako przyprawa root
korzystać kɔˈʒɨstaʨ̑
v uzyskiwać z czegoś korzyści benefit profit używać czegoś use make use of
korzystnie kɔˈʒɨstʲɲɛ
adv w sposób korzystny; z korzyścią, dobrym wynikiem favourably profitably
korzystny kɔˈʒɨstnɨ
adj o cenach: niski bargain przychylny, pochlebny positive przynoszący korzyść advantageous lucrative profitable sprzyjający favourable beneficial
korzyść ˈkɔʒɨɕʨ̑
n zysk, pożytek benefit advantage
kos kɔs
n (ornitologia, ornitologiczny) Turdus merula, (zobacz) kos zwyczajny; common blackbird (ornitologia, ornitologiczny) niewielki ptak leśny, ogrodowy i parkowy z gatunku (1.1) blackbird
kosa ˈkɔsa
n (rolnictwo, rolniczy) narzędzie do ścinania zbóż, traw itp.: ostrze na długim kiju; scythe
kosaciec kɔˈsaʨ̑ɛʦ̑
n (botanika, botaniczny) Iris, roślina o barwnych kwiatach, najczęściej fioletowych, niebieskich lub żółtych; iris
kosarz ˈkɔsaʃ
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) pajęczak o bardzo długich odnóżach; harvestman daddy longlegs
kosiarka kɔˈɕarka
n (ogrodnictwo, ogrodniczy) (rolnictwo, rolniczy) urządzenie mechaniczne do koszenia, głównie trawy; mower
kosiarka mieląca kɔˈɕarka mʲjɛˈlɔ̃nʦ̑a
n (technologia, technika, techniczny) kosiarka rozdrabniająca skoszoną trawę, celem pozostawienia jej na trawniku jako mulcz (→ mulcz w Wikipedii) mulching mower
kosiarka mulczująca kɔˈɕarka ˌmulʧ̑uˈjɔ̃nʦ̑a
n (technologia, technika, techniczny) kosiarka rozdrabniająca skoszoną trawę, celem pozostawienia jej na trawniku jako mulcz mulching mower
kosić ˈkɔɕiʨ̑
v ścinać wysoką trawę lub zboże – kosą lub maszynowo mow cut
kosmetyczka ˌkɔsmɛˈtɨʧ̑ka
n kobieta, która wykonuje zabiegi kosmetyczne; beautician
kosmetyczny ˌkɔsmɛˈtɨʧ̑nɨ
adj służący do pielęgnacji ciała, utrzymania urody cosmetic
kosmetyk kɔsˈmɛtɨk
n substancja, produkt przeznaczony do pielęgnacji, oczyszczania, ochrony i upiększania ciała lub włosów cosmetic
kosmetyka kɔsˈmɛtɨka
n sztuka upiększania, pielęgnowania ciała, włosów; stosowanie środków lub zabiegów mających na celu pielęgnowanie ciała lub włosów cosmetics
kosmiczny kɔsˈmʲiʧ̑nɨ
adj (przenośnie, przenośnia) bardzo duży cosmic odbywający się w kosmosie cosmic space związany z kosmosem, dotyczący kosmosu cosmic space
kosmita kɔsˈmʲita
n (fantastyka naukowa, ang. „science fiction”) hipotetyczny mieszkaniec planety innej niż Ziemia, planetoidy, księżyca itp.; alien extraterrestrial ET
kosmodrom kɔsˈmɔdrɔ̃m
n (astronautyka, astronautyczny) ośrodek, w którym przeprowadza się starty statków kosmicznych oraz starty i lądowania promów kosmicznych, w którym przygotowuje się i nadzoruje loty kosmiczne; cosmodrome
kosmogoniczny
adj związany z kosmogonią, dotyczący kosmogonii cosmogonic cosmogonical
kosmolog
n specjalista w dziedzinie kosmologii cosmologist
kosmologia ˌkɔsmɔˈlɔɟja
n (astronomia, astronomiczny) dział astronomii, który zajmuje się kosmosem; nauka o wszechświecie; cosmology
kosmologiczny
adj związany z kosmologią, dotyczący kosmologii cosmological cosmologic
kosmopolita ˌkɔsmɔpɔˈlʲita
n człowiek nieuznający jakiegokolwiek obywatelstwa, a jedynie światowe cosmopolite Cosmopolitan
kosmopolityczny
adj nieczujący związku z żadnym państwem (miejscem) w szczególności cosmopolitan cosmopolite
kosmos ˈkɔsmɔs
n (astronomia, astronomiczny) przestrzeń poza obszarem ziemskiej atmosfery; cosmos space
kosmyk
n niewielki pukiel włosów cowlick tuft wisp
kosodrzewina ˌkɔsɔḍʒɛˈvʲĩna
n (dendrologia, drzewoznawstwo, dendrologiczny, drzewoznawczy) (systematyka) Pinus mugo Turra, gatunek drzewa lub krzewu iglastego należący do rodziny sosnowatych, rosnący w górach, powyżej górnej granicy lasu; mountain pine Swiss mountain pine creeping pine dwarf mountain pine dwarf mountainpine mugo pine
kosowski
adj odnoszący się do Kosowa Kosovan
kostium ˈkɔstʲjũm
n (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) sceniczne ubranie aktora, charakteryzujące graną postać costume overall
kostium kąpielowy ˈkɔstʲjũm ˌkɔ̃mpʲjɛˈlɔvɨ
n strój służący do pływania swimsuit
kostiumernia
n (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) miejsce przechowywania kostiumów w teatrze wardrobe
kostka ˈkɔstka
n (anatomia, anatomiczny) mała kość łącząca stopę z nogą; ankle
kostka Rubika ˈkɔstka ruˈbʲika
n zabawka logiczna o kształcie sześcianu; Rubik's Cube
kostka lodu
n lód w kształcie małego sześcianu powstały w wyniku zamrożenia wody w odpowiedniej formie ice cube
kostka rosołowa ˈkɔstka ˌrɔsɔˈwɔva
n (kulinaria) koncentrat z mięsa wołowego lub kurzego i przypraw w postaci kostki, służący głównie do rozpuszczania w wodzie w celu uzyskania wywaru bouillon cube stock cube
kostniak
n (medycyna, medyczny) łagodny nowotwór tkanki kostnej; osteoma
kostnica kɔˈstʲɲiʦ̑a
n pomieszczenie, w którym przechowuje się ciała zmarłych do chwili pogrzebu; morgue mortuary
kostny ˈkɔstnɨ
adj związany z kością bony bone osseous
kostrzewa
n (botanika, botaniczny) Festuca L., rodzaj roślin należący do rodziny wiechlinowatych; Festuca fescue
kostucha kɔˈstuxa
n (potocznie, potoczny) personifikacja śmierci zabierająca ludzi w zaświaty, przedstawiana jako szkielet, zwykle z atrybutami takimi jak kosa, klepsydra czy kaptur Grim Reaper reaper
kosz kɔʃ
n pojemnik pleciony z elastycznego materiału naturalnego lub sztucznego basket
koszarowy
adj (wojskowość, wojskowy) związany z koszarami barrack barrack room
koszary kɔˈʃarɨ
n teren i budynki, w których kwaterują żołnierze barracks
koszerny
adj taki, który spełnia wymogi żydowskiego prawa w zakresie czystości rytualnej pokarmów, napojów i leków kosher
koszka ˈkɔʃka
n (pszczelarstwo, pszczelarski) (dawniej, dawny) ul wykonany ze słomy bee skep
koszmar ˈkɔʃmar
n marzenie senne o treści wywołującej u śniącego uczucie strachu; nightmare
koszmarny kɔʃˈmarnɨ
adj bardzo zły, tragiczny; taki, jak w koszmarze nightmarish horrible
koszt kɔʃt
n (ekonomia, ekonomiczny) poniesiony wydatek cost price charge expense
kosztować kɔˈʃtɔvaʨ̑
v mieć jakąś cenę (także przenośnie) cost (przenośnie, przenośnia) korzystać z czegoś taste
koszula kɔˈʃula
n (krawiectwo) lekkie ubranie z rękawami, nakładane na tułów, zapinane na guziki; shirt
koszula flanelowa
n (krawiectwo) koszula wykonana z flaneli flannel shirt
koszula nocna
n (krawiectwo) jednoczęściowy luźny ubiór w formie tuniki używany do snu; nightshirt nightdress
koszulka kɔˈʃulka
n ubranie z rękawami lub bez noszone na tułowiu T-shirt
koszyczek kɔˈʃɨʧ̑ɛk
n (botanika, botaniczny) typ kwiatostanu groniastego, w którym kwiaty są gęsto osadzone na dnie kwiatowym; capitulum (fryzyjski) fryzura z zaplecionym naokoło głowy koszyczkiem chaplet hairstyle (fryzyjski) warkocz pleciony naokoło głowy chaplet (pszczelarstwo, pszczelarski) zagłębienie na zewnętrznej powierzchni goleni tylnej nogi pszczoły-robotnicy, w którym składany jest pyłek kwiatowy pollen basket mały koszyk small basket zawartość koszyczka (1.1) basket basketful
koszyk ˈkɔʃɨk
n (informatyka, informatyczny) wirtualny pojemnik towarów w sklepie internetowym; cart mały, pleciony pojemnik służący do noszenia przedmiotów basket
koszyk wielkanocny ˈkɔʃɨɡ ˌvʲjɛlkãˈnɔʦ̑nɨ
n przyozdobiony koszyk zawierający pokarmy święcone w Wielką Sobotę w kościołach katolickich Easter basket
koszykówka ˌkɔʃɨˈkufka
n (sport, sportowy) dyscyplina sportu drużynowego, w której dwie pięcioosobowe drużyny grają przeciwko sobie, próbując zdobyć punkty, umieszczając piłkę w koszu; basketball
kot kɔt
n (potocznie, potoczny) kłąb kurzu zbierającego się w zakamarkach mieszkania dust bunny (zoologia, zoologiczny) Felis silvestris domesticus, zwierzę domowe; cat
kot bengalski ˈkɔd bɛ̃ŋˈɡalsʲci
n (zoologia, zoologiczny) Prionailurus bengalensis, drapieżny kot azjatycki; leopard cat (zoologia, zoologiczny) hybryda gatunku (1.1) z kotem domowym; bengal
kot perski ˈkɔt ˈpɛrsʲci
n (felinologia, felinologiczny) rasa kota domowego o długich włosach Persian Persian cat
kot syjamski ˈkɔt sɨˈjãmsʲci
n (felinologia, felinologiczny) jedna z najstarszych i najdłużej znanych ras kotów domowych pochodząca z Dalekiego Wschodu; Siamese
kotara
n zasłona z grubej tkaniny curtain drape hanging
kotek ˈkɔtɛk
n (językoznawstwo, językoznawczy) (zdrobniale) od: kot kitten
koteria kɔˈtɛrʲja
n ekskluzywna grupa ludzi i środowisk związanych ze sobą wspólnym interesem, popierających się nawzajem, aby trwać na różnych poziomach i wymiarach władzy coterie
kotka ˈkɔtka
n (zoologia, zoologiczny) samica kota she-cat female cat queen
kotlarz ˈkɔtlaʃ
n rzemieślnik, który wyrabia naczynia metalowe, kotły; brazier coppersmith tinker
kotlet ˈkɔtlɛt
n mięso (ale również warzywa, jajka) uformowane zazwyczaj w plastry i usmażone na tłuszczu; cutlet chop
kotlet mielony ˈkɔtlɛt mʲjɛˈlɔ̃nɨ
n (kulinaria) kotlet z mięsa mielonego, zwykle wieprzowego, z dodatkiem bułki, cebuli i jaj patty
koto ˈkɔtɔ
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) tradycyjny, japoński instrument strunowy; koto
kotołak
n (mitologia, mitologiczny) (folklor) człowiek potrafiący zmienić się w kota lub kot ukrywająca się pod postacią człowieka werecat
kotwica kɔtˈfʲiʦ̑a
n przyrząd służący do unieruchomienia statku (czasem także innych pływających obiektów) przez zaczepienie o dno; anchor
kotwicowisko ˌkɔtfʲiʦ̑ɔˈvʲiskɔ
n (marynarka) część redy (lub portu), w której można zakotwiczać statki; mooring
kotylion
n tradycyjna zbiorowa zabawa taneczna, o XIX-wiecznym francuskim rodowodzie, złożona z kilku samodzielnych tańców i zabaw, niekiedy z wymianą drobnych upominków, podczas której tańczy się walca figurowego, mazurka albo galop, a w której pary dobierają się według przypiętych wcześniej wstążek kotylionów (2.1); cotillion
kowadło kɔˈvadwɔ
n ciężka, stalowa podstawa, na której kładzie się obrabiany przedmiot w trakcie kucia ręcznego; anvil
kowal ˈkɔval
n (rzemiosło, rzemieślniczy) rzemieślnik wyrabiający przedmioty z metalu; blacksmith smith (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) Pyrrhocoris apterus, pospolity pluskwiak o charakterystycznym czerwono-czarnym wzorze na odwłoku; cotton stainer
kowalik kɔˈvalʲik
n (ornitologia, ornitologiczny) Sitta europaea, mały leśny ptak z rzędu wróblowych, zimą często spotykany w karmnikach; nuthatch
kowariancja ˌkɔvarʲˈjãnʦ̑ʲja
n (matematyka, matematyczny) (statystyka, statystyczny) iloczyn współczynnika korelacji i odchyleń standardowych korelowanych zmiennych losowych; covariance
kowboj ˈkɔvbɔj
n pasterz bydła w Ameryce; cowboy
koza ˈkɔza
n (zoologia, zoologiczny) ssak z rodziny krętorogich; goat
koza śnieżna ˈkɔza ˈɕɲɛʒna
n (zoologia, zoologiczny) gatunek dużego ssaka z rodziny krętorogich; mountain goat
kozak ˈkɔzak
n lekki kawalerzysta elitarnych oddziałów armii carskiej, także w szlacheckiej Polsce; Cossack (choreografia, choreograficzny) rodzaj tańca ukraińskiego; muzyka skomponowana do tańczenia tego tańca; kazatchok
kozia bródka ˈkɔʑa ˈbrutka
idiom zarost w formie spiczastej, nieco podkręconej w górę bródki goatee
kozica kɔˈʑiʦ̑a
n (zoologia, zoologiczny) Rupicapra rupicapra, ssak górski o bujnej sierści i pionowo wyrastających rogach, zagiętych ku tyłowi u samca; chamois
kozik ˈkɔʑik
n mały nóż ze składanym, spiczastym ostrzem i drewnianym trzonkiem clasp-knife penknife
koziorożec
n (zoologia, zoologiczny) ssak z rzędu parzystokopytnych; ibex
koziorożec alpejski ˌkɔʑɔˈrɔʒɛʦ̑ alˈpɛjsʲci
n (zoologia, zoologiczny) ssak z rodziny krętorogich; Alpine ibex
koziorożec nubijski
n (zoologia, zoologiczny) Capra nubiana, ssak parzystokopytny z rodziny wołowatych; Nubian ibex
kozioł ˈkɔʑɔw
n (sport, sportowy) przyrząd gimnastyczny, używany w akrobatyce pommel horse stojak do piłowania drewna; sawbuck
kozioł odbojowy ˈkɔʑɔw ˌɔdbɔˈjɔvɨ
n element umieszczony na końcu toru kolejowego, tak aby uniemożliwić wyjechanie z niego; buffer stop bumper
kozioł ofiarny ˈkɔʑɔw ɔˈfʲjarnɨ
n (przenośnie, przenośnia) człowiek, na którego inni zrzucają całą odpowiedzialność za coś; scapegoat (biblijny) (dosłownie) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) ofiara z kozła składana bogu, wg Bibliii, za grzechy ludzi scapegoat
kozioł oporowy ˈkɔʑɔw ˌɔpɔˈrɔvɨ
n element umieszczony na końcu toru kolejowego, tak aby uniemożliwić wyjechanie z niego; buffer stop bumper
kozioł skalny ˈkɔʑɔw ˈskalnɨ
n (zoologia, zoologiczny) ssak z rodziny krętorogich; Alpine ibex
kozioł śnieżny ˈkɔʑɔwʲ ˈɕɲɛʒnɨ
n (zoologia, zoologiczny) gatunek dużego ssaka z rodziny krętorogich; mountain goat
koziołek kɔˈʑɔwɛk
n (zoologia, zoologiczny) młody lub mały kozioł kid
kozojebca
n (wulgarnie, wulgaryzm) (dosłownie) osoba uprawiająca seks z kozą goatfucker
kozłek ˈkɔzwɛk
n (botanika, botaniczny) rodzaj roślin z rodziny kozłkowatych; Valeriana valerians
kołacz ˈkɔwaʧ̑
n rodzaj obrzędowego pieczywa, pierwotnie o okrągłym kształcie; kalach kolach
kołatka kɔˈwatka
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) (etnografia, etnograficzny) ludowy instrument muzyczny, złożony z rączki i osadzonej na niej deseczki, w którą przy potrząsaniu uderza ruchomy młoteczek; używany m.in. w Wielki Piątek w kościele zamiast dzwonków rattle (potocznie, potoczny) często ozdobny przedmiot, zazwyczaj metalowy, przymocowany przy drzwiach wejściowych służący do stukania; door-knocker gate rattle
kołchoz ˈkɔwxɔs
n spółdzielcze gospodarstwo rolne w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich; kolkhoz
kołczan ˈkɔwʧ̑ãn
n podłużny pojemnik na strzały noszony na pasku u boku lub na plecach; quiver
kołdra ˈkɔwdra
n element pościeli składający się z tkaniny oraz wypełnienia, służący do okrywania ciała podczas snu duvet quilt comforter
kołek
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) walec naciągający struny w instrumentach peg
kołem
adv otaczając coś in a circle
kołnierz ˈkɔwʲɲɛʃ
n część ubrania otaczająca szyję; collar
kołnierz ortopedyczny
n (medycyna, medyczny) opatrunek usztywniający zakładany na szyję i kark; cervical collar
koło ˈkɔwɔ
n (geometria) okrąg wraz z odciętym przez niego fragmentem płaszczyzny; circle disc disk (potocznie, potoczny) linia o kształcie brzegu koła (1.1), okrąg circle ring określona grupa osób, stowarzyszenie ludzi o podobnych celach circle przedmiot o takim kształcie, zwykle część maszyny lub urządzenia, zwłaszcza pojazdu; wheel
koło ˈkɔwɔ
preposition obok, przy, blisko czegoś near close to
koło garncarskie ˈkɔwɔ ɡarn̥ˈʦ̑arsʲcɛ
n urządzenie do wykonywania przedmiotów i narzędzi z gliny techniką toczenia; potter's wheel
koło podbiegunowe ˈkɔwɔ ˌpɔdbʲjɛɡũˈnɔvɛ
n (geografia, geograficzny) równoleżnik o szerokości geograficznej 66°33 na pólkuli północnej i południowej; arctic circle
koło ratunkowe ˈkɔwɔ ˌratũŋˈkɔvɛ
n przyrząd służący do ratowania tonącej osoby w postaci obręczy z lekkiego impregnowanego materiału, z płótna wypełnionego korkiem, ze styropianu lub z gumy wypełnionej powietrzem; lifebuoy
koło sterowe ˈkɔwɔ stɛˈrɔvɛ
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) element steru statku w kształcie dużej obręczy, służący do ręcznego zadawania wychylenia płetwy sterowej; ship's wheel steering wheel
koło zębate ˈkɔwɔ zɛ̃mˈbatɛ
n (mechanika) koło lub walec z wystającymi zębami, element czynny przekładni zębatej oraz innych mechanizmów; gear
kołodziej kɔˈwɔʥ̑ɛ̇j
n (historia, historyczny, historycznie) (rzemiosło, rzemieślniczy) rzemieślnik wyrabiający i naprawiający koła do wozów; wheelwright
kołowrót
n (mechanika) drewniana oś z korbą, np. do wyciągania ze studni wiadra z wodą winch wheel and axle (mechanika) urządzenie zapewniające przepuszczanie ludzi po jednej osobie turnstile
kołpak
n (technologia, technika, techniczny) wypukła pokrywa osłaniająca np. piastę koła samochodowego od zewnętrznej strony, piastę śmigła w samolocie itp.; hubcap
kołtun ˈkɔwtũn
n kłąb włosów sklejonych łojem; elflock
kołtuństwo
n (książkowy) (pogardliwie) mentalność, moralność i postawa właściwa kołtunowi obscurantism
kołysanka ˌkɔwɨˈsãnka
n piosenka śpiewana małym dzieciom, żeby łatwiej zasnęły lullaby
kołysać
v wprawiać w ruch wahadłowy roll sway usypiać dziecko, bujając je lull rock
kołyska kɔˈwɨska
n sprzęt do kołysania małych dzieci np. łóżeczko na biegunach; cradle bassinet
koń kɔ̃ɲ
n (sport, sportowy) przyrząd gimnastyczny w formie skrzyni na czterech nogach pommel horse (szachy, pojęcie szachowe) (potocznie, potoczny) skoczek szachowy; knight horse (zoologia, zoologiczny) zwierzę z gatunku Equus caballus L., hodowane jako pociągowe lub do jazdy wierzchem; horse
koń mechaniczny ˈkɔ̃ɲ ˌmɛxãˈɲiʧ̑nɨ
n (fizyka, fizyczny) jedna z pozaukładowych jednostek mocy; horsepower
koń trojański ˈkɔ̃ɲ trɔˈjä̃j̃sʲci
idiom (przenośnie, przenośnia) o czymś pozornie wyglądającym na przyjacielski podarunek, w rzeczywistości będącym niebezpieczeństwem; ukryte niebezpieczeństwo; spisek, podstęp Trojan horse
końcowy kɔ̃j̃nˈʦ̑ɔvɨ
adj ten przed definitywnym końcem; bliski końcowi eventual concluding end endtime
kończyna kɔ̃j̃n͇ˈʧ̑ɨ̃na
n (anatomia, anatomiczny) narząd ruchu u kręgowców limb member
kończyć ˈkɔ̃j̃n͇ʧ̑ɨʨ̑
v (przenośnie, przenośnia) zabijać; nieprzechodni umierać kill terminate wykonywać coś, co zostało zaczęte, do końca finish end complete zrywać z czymś, przestawać coś robić quit stop
końcówka kɔ̃j̃nˈʦ̑ufka
n (informatyka, informatyczny) (przestarzałe, przestarzały) terminal terminal (językoznawstwo, językoznawczy) końcowy element wyrazu podlegający odmianie desinence ending (potocznie, potoczny) końcowa część czegoś end ending (potocznie, potoczny) ostatni fragment filmu, spektaklu, rozgrywek sportowych finish (technologia, technika, techniczny) stała lub wymienna część, stanowiąca zakończenie urządzenia ending tip
koński ˈkɔ̃j̃sʲci
possessiveAdjective należący do konia equine horse 's
kośba
n (rzadki, rzadko używany) koszenie traw, zbóż mowing reaping sweep
kości zostały rzucone ˈkɔɕʨ̑i zɔˈstawɨ ʒuˈʦ̑ɔ̃nɛ
idiom (książkowy) stała się rzecz nieodwracalna; zapadła ostateczna decyzja; the die is cast
kościec ˈkɔɕʨ̑ɛʦ̑
n (anatomia, anatomiczny) mocna kostna i częściowo chrzęstna konstrukcja anatomiczna stanowiąca podporę dla ciała organizmu i nadająca jemu kształt skeleton skeletal system (potocznie, potoczny) zespół istotnych elementów określonej całości frame framework
kościelny kɔɕˈʨ̑ɛlnɨ
adj związany z określonym kościołem (instytucją) ecclesiastical
kościsty
adj o ciele lub o części ciała: o wydatnych, wystających kościach bony angular osseous scrawny
kościół ˈkɔɕʨ̑uw
n (budownictwo) świątynia chrześcijańska; church kirk (potocznie, potoczny) (przenośnie, przenośnia) czas nabożeństwa church
kościół parafialny
n (kościelny) (administracja) jedyna lub główna świątynia w danej parafii; parish church
kościół słupowy
n (architektura, architektoniczny) rodzaj skandynawskiego tradycyjnego kościoła drewnianego stawianego w średniowieczu opartego konstrukcyjnie na słupach; stave church
koślawy kɔɕˈlavɨ
adj (anatomia, anatomiczny) kątem skierowany do wewnątrz, osią odchylony na zewnątrz od osi symetrii ciała knock-kneed valgus krzywego kształtu, ze zniekształceniem crooked deformed lopsided misshapen o różnej długości nóg flimsy lame rickety
kość kɔɕʨ̑
n (anatomia, anatomiczny) część szkieletu ludzi lub zwierząt; bone wielościan z oczkami służący do gry; die (informatyka, informatyczny) (potocznie, potoczny) niewielki podzespół na płytce drukowanej die
kość sitowa ˈkɔɕʨ̑ ɕiˈtɔva
n (anatomia, anatomiczny) kość nieparzysta, ograniczająca jamę czaszki, oczodoły i jamę nosowej; ethmoid bone
kość słoniowa ˈkɔɕʨ̑ swɔ̃ˈɲɔva
n (zoologia, zoologiczny) materiał pochodzący z zębów dużych ssaków: słonia, morsa, hipopotama, narwala; ivory kolor kości słoniowej (1.1), biały z odcieniem żółto-kremowym ivory
koźlina kɔʑˈlʲĩna
n mięso z kozy, kozła lub koźlęcia chevon
koźlę
n (zootechnika, zootechniczny) młode kozy domowej kid
kożuch ˈkɔʒux
n wierzchnia, gęstsza lub stężała warstwa jakiegoś płynu skin wyprawiona skóra zwierzęca o długim włosie; ciepła odzież wierzchnia z takiej skóry (najczęściej włosem do wewnątrz) hide sheepskin sheepskin coat sheepskin jacket
kożusznik kɔˈʒuʃʲɲik
n rzemieślnik wyrabiający kożuchy furrier
kpiarstwo ˈkpʲjarstfɔ
n kpienie, naigrawanie się, wyśmiewanie kogoś derision mockery
kpiarz kpʲjaʃ
n człowiek skłonny do kpin, naśmiewający się z innych mocker scoffer
kpić
v odnosić się z lekceważeniem, żartować, wyśmiewać, drwić mock jeer jest sneer
kra kra
n tafla lodu oddzielona od reszty pokrywy lodowej na rzece, jeziorze itp.; także: o zbiorowisku takich tafli; floating ice floe ice float
krab krap
n (zoologia, zoologiczny) skorupiak ciepłych mórz; crab (architektura, architektoniczny) w gotyku ozdoba w kształcie liścia lub pąka crocket
krach krax
n (ekonomia, ekonomiczny) bankructwo, upadek gospodarczy, załamanie ekonomiczne collapse crash slump
kraciasty
adj o wzorze w kratę checked checkered chequered
kradzież ˈkraʥ̑ɛʃ
n przejęcie cudzej własności bez zgody właściciela i bez podstawy prawnej theft larceny
kraina kraˈ<sup>j</sup>ĩna
n obszar wydzielony ze względu na jakąś cechę, np. wspólną historię, cechy środowiska, itp.; land
kraiński
adj związany z Krainą, dotyczący Krainy Carniolan
kraj kraj
n (geografia, geograficzny) kraina, obszar geograficzny; country państwo country
krajacz ˈkrajaʧ̑
n (technologia, technika, techniczny) przyrząd kuchenny służący do krajania warzyw lub serów cutter slicer
krajacz do sera ˈkrajaʤ̑ dɔ‿ˈsɛra
n (zobacz) [[krajacz, do, ser]] cheese slicer cheese cutter
krajalnica ˌkrajalʲˈɲiʦ̑a
n urządzenie służące do krojenia, np. chleba, wędlin, sera; cutter slicer
krajobraz kraˈjɔbras
n wygląd ziemi w określonym miejscu, widok okolicy landscape
krajobrazowy
adj związany z krajobrazem, dotyczący krajobrazu landscape
krajowy kraˈjɔvɨ
adj związany z konkretnym krajem; uzyskany, wytworzony w tym kraju, dziejący się wewnątrz kraju domestic national
krakać ˈkrakaʨ̑
v (przenośnie, przenośnia) wygłaszać pesymistyczne sądy croak wydawać charakterystyczny dla wron i kruków dźwięk caw
krakowian kraˈkɔvʲjãn
n (matematyka, matematyczny) tablica zastępująca w obliczeniach macierz; Cracovian
krakwa ˈkrakfa
n (ornitologia, ornitologiczny) Anas strepera, gatunek kaczki pływającej; gadwall
kran krãn
n rodzaj zaworu pozwalający na regulację przepływu cieczy lub gazu; tap faucet spigot
kraniec ˈkrãɲɛʦ̑
n koniec, granica czegoś extremity extreme
kraniometryczny
adj dotyczący kraniometrii craniometric
kranówka
n woda prosto z kranu tap water
kraska zwyczajna
n (ornitologia, ornitologiczny) Coracias garrulus, gatunek ptaka z rodziny krasek; European roller
kraski
n (systematyka) (ornitologia, ornitologiczny) Coraciidae, rodzina ptaków z rzędu kraskowych; rollers
krasnal
n (folklor) (literacko) bajkowy brodaty ludek gnom
krasomówca ˌkrasɔ̃ˈmufʦ̑a
n osoba, która potrafi pięknie przemawiać, po mistrzowsku włada słowem eloquent speaker orator
krasula kraˈsula
n (potocznie, potoczny) krowa w czarnym i białym kolorze roan
krata ˈkrata
n (budownictwo) krzyżujące się pręty metalowe lub drewniane; ażurowe zamknięcie otworu (wejściowego, okiennego) lub rodzaj ogrodzenia konkretnej przestrzeni wewnątrz lub na zewnątrz budowli grating
krater ˈkratɛr
n (geologia, geologiczny) lejkowate zagłębienie na szczycie stożka wulkanicznego, przez który wydobywa się lawa i gazy wulkaniczne; crater (geologia, geologiczny) owalne zagłębienie spowodowane upadkiem meteorytu; crater (historia, historyczny, historycznie) w starożytnej Grecji, rodzaj naczynia używanego do mieszania wina z wodą; krater
kratka ˈkratka
n wzór na danym materiale (np. papierze, tkaninie), złożony z układu linii krzyżujących się pod kątem prostym lub ułożonych w pionowe i poziome pasy kwadratów check
kratownica ˌkratɔvʲˈɲiʦ̑a
n (budownictwo) rodzaj sztywnej konstrukcji złożonej prętów; truss
kraul krawl
n (sport, sportowy) sposób pływania polegający na naprzemiennych, zagarniających ruchach rąk oraz nóg pracujących jak nożyce; crawl
krawat ˈkravat
n (krawiectwo) pasek materiału noszony na szyi przez mężczyzn, rzadziej przez kobiety; necktie tie (potocznie, potoczny) wąski pasek białej sierści na szyi niektórych zwierząt (najczęściej u psów i kotów) bib
krawiec ˈkravʲjɛʦ̑
n (rzemiosło, rzemieślniczy) rzemieślnik zajmujący się szyciem ubrań i innych rzeczy z tkanin; tailor dressmaker sewer
krawędź ˈkravɛ̃ɲʨ̑
n brzeg powierzchni, zwłaszcza ostry edge (geometria) odcinek będący częścią wspólną dwóch ścian wielościanu lub powierzchni wielościennej; edge (matematyka, matematyczny) połączenie między dwoma wierzchołkami grafu; edge
krawężnik kraˈvɛ̃w̃ʒʲɲik
n (budownictwo) elemnt budowlany oddzielający chodnik od jezdni i wyznaczający granicę między chodnikiem a jezdnią curb kerb
krańcowy
adj maksymalnie odbiegający od głównego nurtu, normy extreme znajdujący się na krańcu czego ultimate
kraść kraɕʨ̑
v brać coś na własność bez zgody i wiedzy właściciela steal
kreacja krɛˈaʦ̑ʲja
n (przestarzałe, przestarzały) wytwór kreacji (1.3) creation akt tworzenia czegoś creation litcreation elegancki i oryginalny strój, szczegół stroju lub uczesania o walorach artystycznych, zwykle kobiecy creation outfit rola aktora w filmie lub w sztuce teatralnej, zwykle oryginalny lub wybitny sposób odtworzenia postaci role
kreacjonista
n zwolennik kreacjonizmu creationist
kreacjonizm ˌkrɛaˈʦ̑ʲjɔ̇̃ɲism̥
n pogląd, według którego świat i życie powstały w wyniku stworzenia przez istotę wyższą (np. Boga); creationism
kreator
n (informatyka, informatyczny) program ułatwiający użytkownikowi wykonanie określonej procedury wizard
kreatynina ˌkrɛatɨ̃ˈɲĩna
n (biochemia, biochemiczny) bezwodnik kreatyny, metabolit stanowiący parametr do oceny wydolności nerek; creatinine
kreatywność
n cecha tego, co kreatywne; cecha tych, którzy są kreatywni creativity
kreatywny ˌkrɛaˈtɨvnɨ
adj twórczy, wnoszący coś nowego, odkrywczego creative
krecz
n (sport, sportowy) w tenisie ziemnym: wycofanie się zawodnika w trakcie meczu, zwykle, choć nie zawsze, z powodu kontuzji retirement
kreda ˈkrɛda
n (geologia, geologiczny) miękka skała osadowa składająca się z węglanu wapnia; chalk kruchy, najczęściej biały materiał z kredy (1.1) do pisania po tablicy lub kartonie chalk (geologia, geologiczny) okres geologiczny trwający od około 145 do 66 mln lat temu, w którym tworzyły się pokłady kredy (1.1); Cretaceous
kredyt ˈkrɛdɨt
n (ekonomia, ekonomiczny) odstąpienie określonej wartości w pieniądzach lub w towarach pod warunkiem zwrotu równowartości i odsetek w ustalonym terminie credit charge account
kredytowy ˌkrɛdɨˈtɔvɨ
adj dotyczący kredytu, dotyczący sprzedaży bez pieniędzy credit
krem krɛ̃m
n (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) stała lub półtłusta emulsja nakładana na skórę w dermatologii i kosmetyce; cream (kulinaria) rodzaj deseru; cream
krem do opalania ˈkrɛ̃m ˌdɔ‿ːpaˈlãɲa
n krem do ochrony przed słońcem sunscreen lotion
kremacja krɛ̃ˈmaʦ̑ʲja
n forma pogrzebu zwłok zmarłego, polegająca na spaleniu ciała cremation
krematorium ˌkrɛ̃maˈtɔrʲjũm
n miejsce, w którym przeprowadza się palenie zwłok; crematorium
kreolski
adj (językoznawstwo, językoznawczy) związany z językami kreolskimi; mający cechy języka kreolskiego Creole związany z Kreolami, dotyczący Kreolów; będący kreolem Creole
kreować krɛˈɔvaʨ̑
v tworzyć create
krepina krɛˈpʲĩna
n kolorowa bibułka o marszczonej fakturze, służąca do wyrobu elementów dekoracyjnych, np. sztucznych kwiatów crepe paper
kres krɛs
n (matematyka, matematyczny) największe z górnych lub najmniejsze z dolnych ograniczeń danego zbioru; bound granica pewnej przestrzeni edge end limit koniec, schyłek czegoś end
kreska ˈkrɛska
n (marynarka) dłuższy sygnał w alfabecie Morse'a dash (potocznie, potoczny) (szkolnictwo, szkolny) znak graficzny pełniący różne funkcje w języku pisanym, np. myślnik, dywiz, oznaczenie miękkości spółgłoski backslash dash hyphen slash pozioma linia na podziałce przyrządów mierniczych, oznaczająca odcinek skali graduation mark zwykle cienka i krótka linia, niekoniecznie prosta; (zobacz) kresa stroke
kreskówka krɛˈskufka
n film rysunkowy, zazwyczaj przeznaczony dla dzieci cartoon
kresowiak
n mieszkaniec kresów borderland inhabitant
kresowy
adj związany z kresami borderline fringe
kret krɛt
n (zoologia, zoologiczny) ssak owadożerny o czarnej sierści, kopiący podziemne tunele; mole (przenośnie, przenośnia) osoba działająca w danej organizacji lub instytucji i przekazująca informacje o niej swojemu mocodawcy mole
kreton
n (włókiennictwo) barwna tkanina bawełniana; cretonne
kretowisko ˌkrɛtɔˈvʲiskɔ
n teren pokryty kretowiskami (1.1) molehill
kretyn ˈkrɛtɨ̃n
n (przenośnie, przenośnia) (pejoratywnie, pejoratywny) (obraźliwie) obraźliwa forma zwrócenia się do mężczyzny moron (przestarzałe, przestarzały) (medycyna, medyczny) osoba dotknięta wrodzonym zespołem niedoboru jodu, nazywanego dawniej kretynizmem lub matołectwem cretin
kretyński krɛˈtɨ̃j̃sʲci
adj (potocznie, potoczny) bezsensowny, idiotyczny, wyjątkowo głupi moronic
krew krɛf
n (biologia, biologiczny) (fizjologia, fizjologiczny) (medycyna, medyczny) (weterynaria, weterynaryjny) płynna tkanka łączna zwierząt; blood
krewetka krɛˈvɛtka
n (kulinaria) mięso z odwłoka niektórych małych gatunków krewetek (1.1) shrimp prawn (zoologia, zoologiczny) Caridea, rodzaj skorupiaków o dziesięciu nogach; shrimp prawn
krewna ˈkrɛvna
n osoba płci żeńskiej mająca z kimś wspólnego przodka relative
krewni i znajomi królika ˈkrɛvʲɲi ˌː‿znaˈjɔ̃mʲi kruˈlʲika
idiom (żartobliwie) duża liczba osób, zwykle o małych wpływach, ale powiązanych z kimś ważnym kit and caboodle kith and kin
krewny ˈkrɛvnɨ
n człowiek mający z kimś wspólnego przodka relative kin
kris krʲis
n sztylet malajski; creese keris kris
krocze
n (anatomia, anatomiczny) część ciała położona między narządami płciowymi a odbytem perineum crutch crotch gooch jock perinaeum undercarriage
krogulec krɔˈɡulɛʦ̑
n (ornitologia, ornitologiczny) (potocznie, potoczny) zwyczajowa nazwa kilku średnich ptaków drapieżnych, z rodzaju Accipiter, z rodziny jastrzębiowatych; sparrowhawk
kroić ˈkrɔ.<sup>j</sup>iʨ̑
v oddzielać z czegoś kawałki lub dzielić na części za pomocą noża lub ostrego narzędzia cut slice
krok krɔk
n przestawienie nogi, by wykonać ruch step pace
krokiet ˈkrɔcɛt
n (kulinaria) potrawa z masy z gotowanych ziemniaków z jajkiem i przyprawami w postaci smażonych kulek lub o walcowatym kształcie croquet (sport, sportowy) gra popularna w XIX wieku w Wielkiej Brytanii i USA; croquet
krokodyl krɔˈkɔdɨl
n (herpetologia, herpetologiczny) drapieżny, ziemnowodny gad z rzędu krokodyli (Crocodilia), o wydłużonym ciele; crocodile
krokodyle łzy ˌkrɔkɔˈdɨlɛ ˈwzɨ
idiom nieszczery płacz; fałszywe, udawane ubolewanie crocodile tears
krokodylek ˌkrɔkɔˈdɨlɛk
n (elektryczność) rodzaj zakończenia przewodu (zacisku) w postaci dwóch dociskających się ramion, umożliwiającego wygodne łączenie obwodów aligator clip crocodile clip
krokomierz krɔˈkɔ̃mʲjɛʃ
n (metrologia, metrologiczny) (technologia, technika, techniczny) urządzenie mierzące odległość w krokach lub tylko samą liczbę kroków; pedometer
krokosz
n (botanika, botaniczny) roślina z gatunku krokosz barwierski; safflower
krokosz barwierski
n (botanika, botaniczny) (systematyka) Carthamus tinctorius L., gatunek rośliny jednorocznej z rodziny astrowatych; safflower (botanika, botaniczny) roślina z gatunku (1.1) występująca na Bliskim Wschodzie i Indiach, uprawiana już w starożytności jako roślina farbierska i oleista safflower
krokus ˈkrɔkus
n (botanika, botaniczny) Crocus L., rodzaj roślin cebulowych z rodziny kosaćcowatych, kwitnących zwykle wczesną wiosną; crocus
kromka ˈkrɔ̃mka
n (kulinaria) cienki kawałek chleba odcięty nożem slice
kromlech
n prehistoryczny megalityczny krąg; cromlech
kronika ˈkrɔ̃ɲika
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) rodzaj księgi, w której wydarzenia prezentowane są zwykle w porządku chronologicznym; chronicle
kronikarz
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) osoba, która napisała lub pisze kronikę chronicler
kropidło
n (botanika, botaniczny) Oenanthe L., rodzaj roślin z rodziny selerowatych; hemlock water dropwort (kościelny) przyrząd o funkcji jak kropidło (1.1), ale wykonany w formie pojemnika z otworami osadzonego na trzonku aspergil aspergilium aspergillum (kościelny) specjalna miotełka do kropienia wodą, w szczególności wodą święconą; aspergil aspergilium aspergillum
kropierz
n (jeździectwo, jeździecki) średniowieczne sukienne okrycie konia z otworami na oczy; caparison
kropka ˈkrɔpka
n małe wypełnione kółko, plamka spot znak graficzny w postaci drobnego kółka (punktu) stosowany m.in.: dot period full stop
kropkowany ˌkrɔpkɔˈvãnɨ
adj pokryty kropkami dotted
kropla ˈkrɔpla
n drobna ilość płynu w kształcie zbliżonym do kuli, utrzymująca spoistość; drop drip raindrop blob glob
kropla w morzu ˈkrɔpla ˈv‿mɔʒu
idiom bardzo mała, całkowicie niewystarczająca ilość czegoś a drop in the bucket a drop in the ocean a drop in the sea
kropla, która przepełnia czarę ˈkrɔpla ˈktura pʃɛˈpɛwʲɲa ˈʧ̑arɛ
n dowolna przykrość lub niedogodność (jak niepowodzenie albo złośliwy postępek ze strony drugiego człowieka) występująca jako kolejna w łańcuchu i ostatecznie przekraczająca granice cierpliwości osoby, którą spotyka. the straw that broke the camel's back
krople
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) lek dozowany kroplami; drops
kroplomierz krɔˈplɔ̃mʲjɛʃ
n (metrologia, metrologiczny) przyrząd do odmierzania, dozowania kropli dropper
krosno ˈkrɔsnɔ
n (włókiennictwo) maszyna włókiennicza lub ręczny warsztat tkacki do wytwarzania tkanin, dywanów itp. przez wielokrotne przeplatanie nitek osnowy i wątku; loom
krosta ˈkrɔsta
n (medycyna, medyczny) wykwit na skórze, zawierający ropę lub płyn surowiczy; pimple pustule spot blister carbuncle
kroton ˈkrɔtɔ̃n
n (botanika, botaniczny) krzew ozdobny lub niewielkie drzewo, uprawiany również w celach leczniczych croton
krowa ˈkrɔva
n (zoologia, zoologiczny) dorosła samica bydła domowego; cow (przenośnie, przenośnia) (pejoratywnie, pejoratywny) (grubiański, grubiańsko) (obraźliwie) obraźliwe określenie kobiety cow
krowa, która dużo ryczy, mało mleka daje ˈkrɔva ˈktura ˈduʒɔ ˈrɨʧ̑ɨ ˈmawɔ ˈmlɛka ˈdajɛ
proverb z przechwałek niewiele wynika barking dogs seldom bite big talkers are little doers
krowi ˈkrɔvʲi
adj charakterystyczny dla krowy, mający cechy krowy bovine pochodzący od krowy, odnoszący się do krowy bovine
krtaniowy
adj (anatomia, anatomiczny) dotyczący krtani laryngeal
krtań kr̥tãɲ
n (anatomia, anatomiczny) górny odcinek układu oddechowego łączący gardło z tchawicą; larynx
kruchy ˈkruxɨ
adj (przenośnie, przenośnia) nietrwały, delikatny, słaby fragile łatwo ulegający złamaniu, pokruszeniu brittle
krucjata kruˈʦ̑ʲjata
n (historia, historyczny, historycznie) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) wyprawa wojenna podejmowana w XI–XII wieku przez chrześcijaństwo zachodnie w celu zdobycia Ziemi Świętej Crusade crusade (przenośnie, przenośnia) kampania prowadzona przeciwko komuś lub czemuś crusade
krucyfiks kruˈʦ̑ɨfʲiks
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) krzyż z wizerunkiem ukrzyżowanego Chrystusa; crucifix
kruczek ˈkruʧ̑ɛk
n wybieg, klauzula o nieoczywistych konsekwencjach loophole
kruczy ˈkruʧ̑ɨ
adj (książkowy) o włosach, piórach, sierści: intensywnie czarny i połyskliwy, taki jak u kruka raven typowy dla kruka, należący do kruka, będący efektem działalności kruka raven
kruk kruk
n (ornitologia, ornitologiczny) Corvus corax, czarny ptak z rodziny krukowatych, większy od wrony i gawrona zamieszkujący półkulę północną; raven
kruk krukowi oka nie wykole ˈkruk ːruˈkɔvʲi ˈɔka ˌɲɛ‿vɨˈkɔlɛ
proverb osoby znające się, zaprzyjaźnione i podobne do siebie, osoby należące do tej samej grupy interesów, do tej samej grupy zawodowej nie będą robiły sobie krzywdy one crow does not peck the other's eyes out
krukowate
adj (ornitologia, ornitologiczny) rodzina ptaków z rzędu wróblowych; Corvidae
krupier
n pracownik kasyna, który odpowiada za grę przy stole croupier
krupnik ˈkrupʲɲik
n (kulinaria) zupa na wywarze mięsno-jarzynowym, z ziemniakami, zasypana kaszą; barley soup
kruszarka kruˈʃarka
n (technologia, technika, techniczny) maszyna rozdrabniająca wykorzystująca proces kruszenia do wytwarzania kruszywa crusher
kruszyna kruˈʃɨ̃na
n (botanika, botaniczny) Frangula, rodzaj krzewów z rodziny szakłakowatych; buckthorn
kruszyna pospolita kruˈʃɨ̃na ˌpɔspɔˈlʲita
n (botanika, botaniczny) Frangula alnus, gatunek pospolitego w Polsce krzewu z rodziny szakłakowatych; glossy buckthorn
kruszyć
v zmieniać ciało stałe na drobne kawałki comminute crumb crumble crush ulegać kruszeniu brittle
krużganek kruʒˈɡãnɛk
n (architektura, architektoniczny) korytarz otwarty arkadami na dziedziniec; cloister
krwawienie
n (rzeczownik odczasownikowy) od: krwawić bleeding
krwawić ˈkr̥favʲiʨ̑
v (medycyna, medyczny) broczyć krwią, tracić krew, wypływać z naczyń krwionośnych bleed
krwawnik
n (botanika, botaniczny) Achillea, rodzaj bylin z rodziny astrowatych; yarrow
krwawy
adj (przenośnie, przenośnia) okrutny, brutalny bloody
krwinka ˈkr̥fʲĩnka
n (biologia, biologiczny) komórka krwi blood cell hematocyte
krwiobieg
n (anatomia, anatomiczny) (medycyna, medyczny) (zobacz) układ krwionośny bloodstream
krwiodawca kr̥fʲjɔˈdafʦ̑a
n (medycyna, medyczny) osoba oddająca swoją krew w celu wykorzystania jej w krwiolecznictwie blood donor
krwiodawstwo kr̥fʲjɔˈdafstfɔ
n (medycyna, medyczny) oddawanie własnej krwi na cele medyczne; blood donation
krwiomocz ˈkr̥fʲjɔ̃mɔʧ̑
n (medycyna, medyczny) obecność krwi w moczu haematuria hematuria
krwiopijca kr̥fʲjɔˈpʲijʦ̑a
n ten, który pije krew bloodsucker
krwioplucie
n (medycyna, medyczny) odpluwanie wydzieliny zmieszanej z krwią hemoptysis
krwistoczerwony ˌkr̥fʲistɔʧ̑ɛrˈvɔ̃nɨ
adj (książkowy) mający kolor czerwony o odcieniu koloru krwi; intensywnie czerwony blood-red
krwisty
adj (potocznie, potoczny) pełen wigoru gutsy o odcieniu koloru krwi sanguine taki, który zawiera krew rare sanguine underdone zaczerwieniony od napływu krwi blood-red
krwotoczny
adj związany z krwotokiem hemorrhagic
krwotok ˈkr̥fɔtɔk
n obfita utrata krwi na skutek urazu lub jako objaw choroby; haemorrhage hemorrhage bleeding
kryjówka krɨˈjufka
n miejsce bezpiecznego ukrycia czegoś; miejsce, gdzie ktoś ukrywa się hiding place hideout
krykiet ˈkrɨcɛt
n (sport, sportowy) gra zespołowa, w której zawodnicy dwóch drużyn próbują na zmianę zbić bramkę drużyny przeciwnej i obronić swoją; cricket
kryl krɨl
n rząd drobnych morskich skorupiaków zamieszkujących morza i oceany na całym świecie, stanowiący istotne źródło pokarmu m.in. wielorybów, ryb, pingwinów; krill
kryminalista ˌkrɨ̃mʲĩnaˈlʲista
n osoba, która dopuściła się przestępstwa kryminalnego criminal
kryminalistyczny
adj dotyczący kryminalistyki forensic
kryminalny ˌkrɨ̃mʲĩˈnalnɨ
adj odnoszący się do przestępstwa, związany z popełnieniem przestępstwa criminal związany ze ściganiem przestępców criminal taki, którego tematem jest przestępstwo i metody jego wykrywania crime
kryminał krɨ̃ˈmʲĩnaw
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) utwór o tematyce kryminalnej, związanej z przestępstwem crime story
kryminologia ˌkrɨ̃mʲĩnɔˈlɔɟja
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) nauka o przestępczości (przestępstwach, przestępcy, objawach i przyczynach przestępczości oraz wszelkich związanych z nią zjawiskach); criminology
kryminologiczny ˌkrɨ̃mʲĩnɔlɔˈɟiʧ̑nɨ
adj dotyczący kryminologii, związany z kryminologią criminological
krymski ˈkrɨ̃msʲci
adj od Krym Crimean
krymskotatarski ˌkrɨ̃mskɔtaˈtarsʲci
adj odnoszący się do Tatarów krymskich Crimean Tatar
kryniczny
adj pochodzący z krynicy spring
kryolit
n (mineralogia, mineralogiczny) rzadki minerał z gromady halogenków; cryolite
krypta ˈkrɨpta
n podziemne pomieszczenie w kościele przeznaczone do przechowywania relikwii lub chowania zmarłych; crypt vault
kryptografia
n umiejętność przekształcania tekstu zrozumiałego dla wszystkich w tekst zaszyfrowany; szyfrowanie cryptography
kryptograficzny
adj związany z kryptografią, dotyczący kryptografii cryptographic
kryptologia
n (matematyka, matematyczny) (informatyka, informatyczny) dziedzina wiedzy zajmująca się przekazywaniem informacji w sposób zabezpieczony przed nieuprawnionym dostępem, obejmuje tak utajnianie wiadomości (kryptografię) jak i przełamywanie ich zabezpieczeń i odczyt treści (kryptoanalizę); cryptology
krypton ˈkrɨptɔ̃n
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Kr i liczbie atomowej 36; krypton
kryptonim
n złożenie liter i cyfr albo wyraz, który ukrywa nazwę czegoś lub czyjeś nazwisko code name cryptonym
krystalit krɨˈstalʲit
n (chemia, chemiczny) część ciała stałego o budowie krystalicznej będąca obszarem monokrystalicznego uporządkowania; crystallite
krystalizować
v (chemia, chemiczny) tworzyć strukturę krystaliczną cristalize
kryształ ˈkrɨʃ.taw
n (fizyka, fizyczny) (chemia, chemiczny) (mineralogia, mineralogiczny) ciało stałe o geometrycznie uporządkowanej budowie wewnętrznej; crystal
kryterium
n obserwowany czynnik, wchodzący w skład danych służących za podstawę oceny, wyceny, podziału, decyzji lub wyboru criterion
krytycznie
adv oceniając surowo lub bardzo niedobrze detractively używając krytyki ((na przykład) jako recenzent książek, płyt, itp.) critically
krytyczny krɨˈtɨʧ̑nɨ
adj bardzo trudny, ciężki crucial znajdujący się w decydującej fazie crucial surowo lub negatywnie oceniający kogoś lub coś critical oparty na sumiennej, rzeczowej ocenie critical
krytyk ˈkrɨtɨk
n osoba oceniająca coś lub kogoś negatywnie critic detractor osoba oceniająca dzieła sztuki i dzieła naukowe critic reviewer
krytyka ˈkrɨtɨka
n surowa lub negatywna ocena kogoś lub czegoś criticism
krytykować ˌkrɨtɨˈkɔvaʨ̑
v oceniać negatywnie, wytykać będy, niepowodzenia, wady criticize find fault pick holes in
kryzys ˈkrɨzɨs
n zła sytuacja (trwająca dłużej) crisis slump
kryzys wieku średniego
n (psychologia, psychologiczny) nazwa okresu w połowie życia człowieka polegająca na przewartościowaniu dotychczasowych priorytetów, (na przykład) dotyczących pracy zawodowej, małżeństwa czy rodziny; midlife crisis mid-life crisis
krzaczek ˈkʃaʧ̑ɛk
n mały krzak little bush
krzak kʃak
n (botanika, botaniczny) krzew bush shrub (przenośnie, przenośnia) (informatyka, informatyczny) zwykle w lm zbiór bezsensownych znaków powstały z logicznego tekstu, np. na skutek niepoprawnych ustawień strony kodowej lub wystąpienia błędów mojibake
krzak gorejący ˈkʃaɡ ˌːɔrɛˈjɔ̃nʦ̑ɨ
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) według Biblii: płonący krzak, pod postacią którego Bóg objawił się Mojżeszowi; burning bush
krzem kʃɛ̃m
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Si i liczbie atomowej 14; silicon silicium
krzemian ˈkʃɛ̃mʲjãn
n (chemia, chemiczny) sól kwasu krzemowego; silicate
krzemień
n (geologia, geologiczny) krzemionkowa, skrytokrystaliczna skała osadowa firestone flint
krzepki
adj silny fizycznie, pełen tężyzny robust sturdy able-bodied brawny lusty hale
krzepkość
n cecha tego, kto jest krzepki, pełen tężyzny robustness lustiness
krzesiwo
n dawne narzędzie do rozniecania ognia; firesteel flint friestone
krzesło ˈkʃɛswɔ
n mebel przeznaczony do siedzenia, zazwyczaj prosty, bez podłokietników, z oparciem na plecy i czterema nogami; chair seat
krzesło elektryczne ˈkʃɛswɔ ˌɛlɛkˈtrɨʧ̑nɛ
n (technologia, technika, techniczny) urządzenie do wykonywania wyroków śmierci; electric chair
krzew ozdobny ˈkʃɛf ɔˈzdɔbnɨ
n krzew o dużych walorach estetycznych ornamental shrub
krzta kʃta
n (przestarzałe, przestarzały) mała, niewielka ilość hint
krztusiec ˈkʃtuɕɛʦ̑
n (medycyna, medyczny) zakaźna choroba wieku dziecięcego, której objawem są kaszel i duszności; pertussis whooping cough
krzyczeć ˈkʃɨʧ̑ɛʨ̑
v mówić lub wołać bardzo głośno shout cry scream yell
krzyk kʃɨk
n głośne wołanie lub nieartykułowane dźwięki shout scream
krzykliwy kʃɨkˈlʲivɨ
adj o człowieku skłonny do krzyku, do krzyczenia clamorous o kolorze, barwie, ozdobie jaskrawy, zwracający uwagę swoją jaskrawością blatant florid garish lurid
krzywa ˈkʃɨva
n (matematyka, matematyczny) dowolna linia ciągła na płaszczyźnie lub w przestrzeni; curve
krzywa stożkowa ˈkʃɨva stɔʃˈkɔva
n (matematyka, matematyczny) krzywa powstała przez przecięcie stożka płaszczyzną; conic conic curve
krzywaśnia
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) spiralne zakończenie pastorału crozier head
krzywda ˈkʃɨvda
n szkoda, strata, która spotyka kogoś niezasłużenie, niesłusznie harm wrong
krzywdzić
v wyrządzać krzywdę harm
krzywe zwierciadło ˈkʃɨvɛ zvʲjɛrʲˈʨ̑adwɔ
n lustro o pofalowanej powierzchni, dające skrzywiony obraz distorting mirror
krzywica
n (medycyna, medyczny) choroba wieku dziecięcego spowodowana niedoborem witaminy D w organizmie, charakteryzująca się zmianami w układzie kostnym i zaburzeniami rozwojowymi; rickets
krzywomierz
n przyrząd służący do mierzenia długości linii krzywych (zwłaszcza na mapie); urządzenie ma kółko, które należy prowadzić po mierzonej linii, a jego liczba obrotów przeliczana jest na odległość; opisometer
krzywonogi ˌkʃɨvɔ̃ˈnɔɟi
adj mający krzywe nogi bow-legged
krzywoprzysięstwo ˌkʃɨvɔpʃɨˈɕɛ̃w̃stfɔ
n złożenie fałszywych zeznań pod przysięgą perjury
krzywy ˈkʃɨvɨ
adj wygięty, powyginany, nieprosty crooked
krzyż kʃɨʃ
n (anatomia, anatomiczny) część kręgosłupa; sacrum lower back (przenośnie, przenośnia) cierpienie, trudności rood cross konstrukcja, figura geometryczna lub znak złożony z dwóch przecinających się linii; cross order, odznaczenie w kształcie krzyża (1.1) Cross cross
krzyżak ˈkʃɨʒak
n (zoologia, zoologiczny) (potocznie, potoczny) Araneus diadematus, pająk, na którego grzbiecie znajduje się krzyż; cross spider przyrząd z dwóch skrzyżowanych części cross
krzyżmo
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w chrześcijaństwie konsekrowany olej używany m.in. przy poświęcaniu ołtarzy i kościołów; chrism
krzyżować
v (biologia, biologiczny) łączyć różne genetycznie organizmy cross-fertilize crossbreed hybridise hybridize interbreed intercross układać na krzyż dislocate wiązać lub przybijać do krzyża crucify powodować udaremnienie, psucie czegoś stymie thwart
krzyżowiec
n (historia, historyczny, historycznie) uczestnik zwoływanych przez kościół wypraw krzyżowych crusader
krzyżowy
adj (anatomia, anatomiczny) dotyczący krzyża – dolnego odcinka kręgosłupa sacral mający kształt krzyża cross-shaped ułożony na kształt krzyża intersecting związany z krzyżem jako symbolem chrześcijaństwa cross
krzyżyk ˈkʃɨʒɨk
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) znak muzyczny podnoszący nutę o pół tonu; sharp
krzyżówka kʃɨˈʒufka
n (biologia, biologiczny) roślina lub zwierzę mające rodziców z dwóch różnych taksonów (gatunków, podgatunków, odmian lub form), posiadające przez to cechy obojga osobników; crossbreed hybrid (ornitologia, ornitologiczny) Anas platyrhynchos, gatunek kaczki; mallard (potocznie, potoczny) skrzyżowanie dróg crossing crossroads intersection junction zagadka, którą rozwiązuje się przez wpisywanie w odpowiednie pola odgadniętych wyrazów; crossword crossword puzzle
król krul
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) koronowany władca państwa; king (przenośnie, przenośnia) (potocznie, potoczny) osoba najważniejsza w danej dziedzinie king (szachy, pojęcie szachowe) najważniejsza figura w szachach; king (termin karciany) figura w kartach między damą a asem; king
król jest nagi ˈkrulʲ ˈjɛst ˈnaɟi
proverb stwierdzenie oczywistości, której inni nie chcą lub boją się zauważyć, kiedy wygodniej im jest udawać, że wszystko jest w porządku the emperor has no clothes
król strzelców ˈkrul ˈsṭʃɛlʦ̑uf
n (sport, sportowy) zawodnik, który w pewnym okresie lub na danych zawodach zdobył najwięcej bramek; top scorer
król zwierząt ˈkrul ˈzvʲjɛʒɔ̃nt
idiom lew king of beasts
król śledziowy
n (dawniej, dawny) (ichtiologia, ichtiologiczny) (potocznie, potoczny) ryba z gatunku wstęgor królewski, Regalecus glesne; king of herrings giant oarfish
królestwo kruˈlɛstfa kruˈlɛstfɔ
n ustrój państwa, w którym rządzi król lub królowa; kingdom realm
królewski kruˈlɛfsʲci
adj mający związek z królem lub królową royal regal
króliczek kruˈlʲiʧ̑ɛk
n kelnerka w nocnym klubie w kostiumie królika bunny młody, mały królik bunny zabawka lub słodycze w kształcie królika bunny
królik ˈkrulʲik
n (zoologia, zoologiczny) udomowione zwierzę z rodziny zającowatych; rabbit coney (pejoratywnie, pejoratywny) władca małego państwa kinglet
królobójca
n zabójca króla regicide
królowa kruˈlɔva
n monarchini rządząca królestwem queen (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) płodna samica niektórych owadów społecznych, np. pszczół, os, trzmieli, mrówek, termitów queen żona króla queen (termin karciany) dama queen
królować
v (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) sprawować władzę królewską reign zajmować najwyższą, najważniejszą pozycję dominate znajdować się wyżej od innych obiektów tower
królówka koroniasta kruˈlufka ˌkɔrɔ̃ˈɲasta
n (ornitologia, ornitologiczny) gatunek ptaka z rodziny bekardów; Amazonian Royal Flycatcher Amazonian royal flycatcher
krótka pozycja ˈkrutka pɔˈzɨʦ̑ʲja
n (ekonomia, ekonomiczny) sprzedaż instrumentu pochodnego short position
krótki ˈkrutʲci
adj mający małą długość short brief trwający niedługo short brief concise zwięzły, wyrażający treść w niewielu słowach concise short brief
krótko ˈkrutkɔ
adv od krótki briefly shortly
krótkowidz
n osoba źle, nieostro widząca obiekty będące daleko; krótkowzroczny myopic
krótkowzroczność ˌkrutkɔˈvzrɔʧ̑nɔɕʨ̑
n (medycyna, medyczny) wada refrakcyjna wzroku, polegająca na tym, że oko nieprawidłowo skupia promienie świetlne, przez co niewyraźnie widzi się odległe przedmioty; myopia
krąg krɔ̃ŋk
n okrąg circle ring
krążek lodowy ˈkrɔ̃w̃ʒɛk lɔˈdɔvɨ
n (meteorologia, meteorologiczny) postać lodu pływającego, przeważnie płytka lub płyta o średnicy od 30 cm do 3 m i grubości do 10 cm, z podniesionym obrzeżem pancake ice
krążownik krɔ̃w̃ˈʒɔvʲɲik
n (wojskowość, wojskowy) opancerzony okręt bojowy o silnym uzbrojeniu; cruiser
krążownik liniowy krɔ̃w̃ˈʒɔvʲɲik lʲĩˈɲjɔvɨ
n (wojskowość, wojskowy) klasa dużych okrętów artyleryjskich, która wykształciła się w okresie poprzedzającym I wojnę światową jako połączenie cech krążowników i pancerników; battlecruiser
krążownik przeciwlotniczy krɔ̃w̃ˈʒɔvʲɲik ˌpʃɛʨ̑ivlɔtʲˈɲiʧ̑ɨ
n (wojskowość, wojskowy) historyczna klasa dużych okrętów artyleryjskich, podklasa krążowników lekkich, których przeznaczeniem była ochrona zespołów okrętów przed atakami lotnictwa; anti-aircraft cruiser
krążyć ˈkrɔ̃w̃ʒɨʨ̑
v robić okrążenie, obieg rotate
kręcić ˈkrɛ̃ɲʨ̑iʨ̑
v obracać coś turn zwijać wind roll twist obracać się go round turn round poruszać się po określonym terenie w różnych kierunkach wander about skręcać się w loki (o włosach) curl
kręg
n (anatomia, anatomiczny) podstawowy element budujący kręgosłup vertebra
kręgosłup krɛ̃ŋˈɡɔswup
n (anatomia, anatomiczny) część szkieletu, stanowiąca jego główną oś i podporę; spine backbone vertebral column
kręgowiec krɛ̃ŋˈɡɔvʲjɛʦ̑
n (zoologia, zoologiczny) organizm mający szkielet z kręgosłupem; vertebrate
krępować krɛ̃mˈpɔvaʨ̑
v mocno wiązać ręce lub nogi np. sznurem, aby utrudnić poruszanie bind
krętacz
n człowiek oszukujący, używający wykrętów, wybiegów shyster twister
krętogłów krɛ̃nˈtɔɡwuf
n (ornitologia, ornitologiczny) Jynx torquilla, ptak leśny potrafiący znacznie wykręcać głowę; wryneck
kręty ˈkrɛ̃ntɨ
adj taki, który nie biegnie w linii prostej, pełen zakrętów winding
kseno- ˈksɛ̃nɔ
pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z czymś obcym, odmiennym xeno-
ksenofil ksɛ̃ˈnɔfʲil
n osoba pozytywnie nastawiona do cudzoziemców xenophile
ksenofob
n osoba negatywnie, wrogo nastawiona do obcokrajowców oraz tego, co obce, pochodzące z zagranicy xenophobe
ksenofobia ˌksɛ̃nɔˈfɔbʲja
n (psychologia, psychologiczny) niechęć, wrogość, lęk wobec obcokrajowców i wszystkiego, co obce, zagraniczne, cudzoziemskie; xenophobia xenophoby
ksenofobicznie
adv w sposób ksenofobiczny, zgodnie z ksenofobią xenophobically
ksenofobiczny
adj związany z ksenofobią; stanowiący przejaw ksenofobii xenophobic
ksenon ˈksɛ̃nɔ̃n
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Xe i liczbie atomowej 54; xenon
ksenotym
n (mineralogia, mineralogiczny) rodzaj rzadkiego minerału o barwie brunatnej; xenotime
kserograf ksɛˈrɔɡraf
n (technologia, technika, techniczny) urządzenie do kopiowania materiałów drukowanych lub odręcznych photocopier xerographic printer
kserograficzny
adj (drukarstwo, drukarski) związany z kserografią, dotyczący kserografii xerographic
kserokopia
n (biurowość, biurowy) kopia dokumentu sporządzona przy użyciu kserokopiarki xerox photocopy xerox copy
kserokopiarka
n (technologia, technika, techniczny) urządzenie do kopiowania materiałów drukowanych lub odręcznych; photocopier copier
ksi ksʲi
n nazwa czternastej litery alfabetu greckiego, ξ; xi
ksiądz cɕɔ̃nʦ̑
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) chrześcijański duchowny, posiadający święcenia kapłańskie priest
książeczka żeglarska
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) (administracja) państwowy dokument zawodowy marynarzy pracujących w marynarce handlowej, który potwierdza tożsamość, dokumentuje przebieg pracy oraz umożliwia przekraczanie granic morskich i pobyt we wszystkich portach świata; seaman's book
książka ˈcɕɔ̃w̃ʃka
n dokument piśmienniczy w postaci publikacji wielostronicowej o określonej liczbie stron, o charakterze trwałym; book (potocznie, potoczny) treść książki (1.1) (np. powieść) book
książka elektroniczna
n (informatyka, informatyczny) e-book, utwór literacki w wersji elektronicznej; e-book electronic book
książka kucharska ˈcɕɔ̃w̃ʃka kuˈxarska
n książka będąca zbiorem przepisów kulinarnych; cookbook
książka telefoniczna ˈcɕɔ̃w̃ʃka ˌtɛlɛfɔ̃ˈɲiʧ̑na
n spis właścicieli telefonów wraz z numerami telefonów, posortowany zazwyczaj alfabetycznie albo tematycznie; phone book telephone directory
książkowy cɕɔ̃w̃ʃˈkɔvɨ
adj odnoszący się do książki, zawarty w książce bookish
książę ˈcɕɔ̃w̃ʒɛ
n wysoki tytuł szlachecki duke władca księstwa, monarcha niekoronowany na króla prince syn monarchy prince
książę małżonek ˈcɕɔ̃w̃ʒɛ mawˈʒɔ̃nɛk
n w niektórych krajach: tytuł przysługujący małżonkowi panującej monarchini, niemającemu władzy monarchy ani tytułu królewskiego prince consort
książę z bajki ˈcɕɔ̃w̃ʒɛ ˈz‿bajci
n (żartobliwie) nieosiągalny ideał partnera wymarzony przez młodą kobietę, dziewczynę (mężczyznę, chłopaka) prince charming
księga ˈcɕɛ̃ŋɡa
n opasła książka book
księga wieczysta ˈcɕɛ̃ŋɡa vʲjɛˈʧ̑ɨsta
n urzędowy rejestr określający stan prawny nieruchomości; the land and mortgage register
księgarnia cɕɛ̃ŋˈɡarʲɲa
n sklep z książkami, czasopismami, mapami itp.; bookshop bookstore
księgarz
n (handel, handlowy) sprzedawca w księgarni bookseller
księgosusz
n (weterynaria, weterynaryjny) ostra choroba zakaźna bydła powodowana przez wirusy z rzędu Mononegavirales; rinderpest
księgowość cɕɛ̃ŋˈɡɔvɔɕʨ̑
n (ekonomia, ekonomiczny) systematyczne rejestrowanie przychodów i wydatków przedsiębiorstwa; bookkeeping accounting
księgowy cɕɛ̃ŋˈɡɔvɨ
n (księgowość) osoba zajmująca się zawodowo prowadzeniem ksiąg rachunkowych accountant bookkeeper
księstwo ˈcɕɛ̃w̃stfɔ
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) rządzone przez księcia państwo lub jego część duchy dukedom principality princedom
księżna ˈcɕɛ̃w̃ʒna
n kobieta, która sprawuje władzę w księstwie duchess
księżniczka cɕɛ̃w̃ʒʲˈɲiʧ̑ka
n córka księcia princess
księżyc ˈcɕɛ̃w̃ʒɨʦ̑
n Księżyc widziany jako tarcza na niebie lub jej część moon (astronomia, astronomiczny) ciało niebieskie obiegające planetę, planetę karłowatą, planetoidę itp.; moon
księżycowy ˌcɕɛ̃w̃ʒɨˈʦ̑ɔvɨ
adj związany z Księżycem, dotyczący Księżyca lunar
księżycówka ˌcɕɛ̃w̃ʒɨˈʦ̑ufka
n (ichtiologia, ichtiologiczny) Leuresthes tenuis, gatunek małej morskiej ryby z rodziny Atherinopsidae, znanej głównie z powodu pory odbywania tarła oraz nietypowego dla ryb miejsca składania ikry; grunion (potocznie, potoczny) (żartobliwie) nielegalnie pędzona wódka, rzekomo nocą, przy świetle księżyca moonlight moonshine
ksylen ˈksɨlɛ̃n
n (chemia, chemiczny) węglowodór aromatyczny używany głównie jako rozpuszczalnik; xylene
ksylitol ksɨˈlʲitɔl
n (chemia, chemiczny) (spożywczy) zredukowana pochodna ksylozy stosowana w przemyśle spożywczym jako dodatek służący do słodzenia żywności; xylitol
ksylo- ˈksɨlɔ
pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z drewnem lub drzewem xylo-
ksylofag ksɨˈlɔfak
n (zoologia, zoologiczny) organizm odżywiający się drewnem, drewnojad; xylophage
ksylofon ksɨˈlɔfɔ̃n
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) samobrzmiący instrument perkusyjny (idiofon uderzany), w którym dźwięk powstaje na skutek uderzenia w szereg płytek różnej długości; xylophone
ksylometazolina ˌksɨlɔ̃mɛtazɔˈlʲĩna
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) lek sympatykomimetyczny, pochodna imidazoliny xylometazoline
kształcić
v przekazywać swoją wiedzę lub/i umiejętności educate instruct rozwijać lub utrwalać określone cechy charakteru broaden cultivate develop discipline ennoble train zdobywać wiedzę, umiejętności be educated go to schools study
kształt kʃtawt
n zarys przedmiotu, inny przedmiot, figura lub bryła, które ten przedmiot przypomina form shape
kształtować kʃtawˈtɔvaʨ̑
v nadawać kształt rzeczom form
kszyk kʃɨk
n (ornitologia, ornitologiczny) Gallinago gallinago, mały, długodzioby, jasnobrązowy ptak eurazjatycki; snipe
kto ktɔ
pronoun (zobacz) ktoś anybody anyone somebody someone …służący do zadawania pytań o takie orzeczniki who …służący jako podmiot zdania podrzędnego, gdy określa ono osobę lub zwierzę who that
kto mieczem wojuje, (ten) od miecza ginie ˈktɔ ˈmʲjɛʧ̑ɛ̃m vɔˈjüjɛ ˈtɛ̃n ɔd‿ˈmʲjɛʧ̑a ˈɟĩɲɛ
proverb jeśli ktoś próbuje kogoś skrzywdzić, to najczęściej sam zostaje poszkodowany, pokonany takimi samymi metodami he who lives by the sword shall die by the sword live by the sword, die by the sword
kto nie ma córek, ten nie ma dzieci ˈktɔ ˈɲɛ‿ma ˈʦ̑urɛk ˈtɛ̃nʲ ˈɲɛ‿ma ˈʥ̑ɛ̇ʨ̑i
proverb córki są bardziej oddanymi dziećmi niż synowie, silniej przywiązują się do rodziców a son is a son till he gets him a wife, but a daughter's a daughter all the days of her life
kto pod kim dołki kopie, sam w nie wpada ˈktɔ pɔtʲ‿ˈcĩm ˈdɔwʲci ˈkɔpʲjɛ ˈsãm ˈvʲ‿ɲɛ ˈfpada
proverb intrygi zwykle obracają się przeciw intrygantowi he who digs a pit for others, falls in himself
kto rano wstaje, temu Pan Bóg daje ˈktɔ ˈrãnɔ ˈfstajɛ ˈtɛ̃mu ˈpãn‿buɡ ˈdajɛ
proverb ludziom pracowitym dobrze się wiedzie, bo wszystko im sprzyja, nawet sam Bóg the early bird gets the worm the morning hour has gold in its mouth
kto sieje wiatr, ten zbiera burzę ˈktɔ ˈɕɛ̇jɛ ˈvʲjatr̥ ˈtɛ̃n ˈzbʲjɛra ˈbuʒɛ
proverb kto wywołuje zamęt, niezgodę, może sam paść ofiarą swoich poczynań sow the wind, reap the whirlwind who sows the wind, will reap the whirlwind
kto się na gorącym sparzył, ten na zimne dmucha ˈktɔ‿ɕɛ ˌna‿ɡɔˈrɔ̃nʦ̑ɨ̃m ˈspaʒɨw ˈtɛ̃n ːa‿ˈʑĩmnɛ ˈdmuxa
proverb po bolesnych doświadczeniach ludzie stają się przesadnie ostrożni once bitten, twice shy
kto szuka, ten znajdzie ˈktɔ ˈʃuka ˈtɛ̃n ˈznajʥ̑ɛ
proverb jeśli jest się wytrwałym w swoich postanowieniach, na pewno osiągnie się swój cel he that seeketh findeth
kto z kim przestaje, takim się staje
proverb długie przebywanie z kimś powoduje upodobnienie się do niego, przejęcie czyichś zwyczajów, poglądów who keeps company with wolves, will learn to howl
ktokolwiek ktɔˈkɔlvʲjɛk
pronoun obojętnie, bez znaczenia kto anyone anybody
ktoś ktɔɕ
indefinitePronoun nieokreślona osoba, nieznany człowiek somebody someone
który ˈkturɨ
pronoun …pytajny, służący do tworzenia pytań o numer elementu w danej grupie which which one …pytajny, służący do tworzenia pytań o sprecyzowanie elementu w danej grupie which which one …względny, łączący zdanie podrzędne z nadrzędnym, gdy zdanie podrzędne opisuje cechę jednego z rzeczowników (lub wyrazów pełniących funkcję rzeczownika) zdania nadrzędnego who that which
którykolwiek
indefinitePronoun wszystko jedno który any any of them either whichever
któryś ˈkturɨɕ
indefinitePronoun pewien, jakiś, jeden; nieznany lub nieważne który any
którędy
interrogativePronoun zaimek wprowadzający pytanie o drogę, którą coś lub ktoś się porusza which way
którędy
pronoun zaimek wprowadzający zdanie podrzędne dotyczące drogi, którą coś lub ktoś się porusza which way
ku ku
preposition …wskazujący kierunek towards
kubański kuˈbãj̃sʲci
adj odnoszący się do państwa lub wyspy Kuba, pochodzący z Kuby Cuban
kubek ˈkubɛk
n naczynie ceramiczne bądź drewniane, z którego można pić, może być zaopatrzone w ucho, mug cup
kubizm ˈkubʲism̥
n (sztuka) kierunek w sztuce zapoczątkowany we Francji na początku XX wieku, który opiera się o spłaszczenie perspektywy i zgeometryzowanie kształtów; cubism (architektura, architektoniczny) czeski i słowacki styl w architekturze na początku XX w.; cubism
kuc kuʦ̑
n (zoologia, zoologiczny) (jeździectwo, jeździecki) koń niewielkich rozmiarów, nie przekraczający 148 cm w kłębie; pony
kucać ˈkuʦ̑aʨ̑
v obniżać się opierając ciało na zgiętych nogach squat hunker
kucharz ˈkuxaʃ
n (kulinaria) ten, kto gotuje potrawy; cook
kuchcić ˈkuçʨ̑iʨ̑
v (potocznie, potoczny) przyrządzać potrawy concoct
kuchenka kuˈxɛ̃nka
n (potocznie, potoczny) sprzęt kuchenny służący do dostarczania ciepła podczas gotowania stove cooker
kuchenka mikrofalowa
n (kulinaria) (technologia, technika, techniczny) piecyk kuchenny podgrzewający produkty przy pomocy energii mikrofal radiowych; microwave oven
kuchenny kuˈxɛ̃nːɨ
adj związany z kuchnią, używany w kuchni kitchen
kuchnia ˈkuçɲa
n komplet mebli kuchennych kitchen pomieszczenie w budynku lub mieszkaniu do przygotowywania posiłków; kitchen cuisine sposób przyrządzania potraw przez daną osobę, restaurację itp. cooking cuisine zbiór dań charakterystycznych dla danej narodowości lub sposobu odżywiania się cuisine cooking
kucyk ˈkuʦ̑ɨk
n (zoologia, zoologiczny) (zdrobniale) od kuc pony (fryzjerstwo, fryzjerski) rodzaj fryzury, w której włosy są związane razem i luźno opadają; ponytail
kudu
n (zoologia, zoologiczny) antylopa z rodzaju niala kudu
kufa ˈkufa
n (kynologia, kynologiczny) przednia część głowy psa obejmująca trzewioczaszkę; snout
kufel ˈkufɛl
n grubościenne duże naczynie z uchem do picia piwa lub wina; mug beer stein
kufer ˈkufɛr
n bagażnik samochodu osobowego lub autobusu trunk boot okuta skrzynia z wypukłym (rzadziej płaskim) wiekiem, dawniej do przewożenia, a obecnie do przechowywania rzeczy, głównie odzieży trunk box chest coffer
kuficki
adj związany z miastem Kufa, dotyczący miasta Kufa Cufic Kufic
kuglarstwo
n zajęcie kuglarza prestidigitation
kuguar
n (systematyka) (zoologia, zoologiczny) Puma concolor Linnaeus, gatunek ssaka z rodziny kotowatych, zamieszkujący Amerykę od Kanady po Patagonię; cougar (zoologia, zoologiczny) kot z gatunku (1.1) cougar
kujon ˈkujɔ̃n
n (pogardliwie) osoba, która dużo się uczy, ale bez zrozumienia swot
kukabura
n (ornitologia, ornitologiczny) ptak z rodzaju Dacelo; kookaburra
kukabura chichotliwa
n (ornitologia, ornitologiczny) Dacelo novaeguineae, gatunek ptaka z rodziny zimorodkowatych; laughing kookaburra
kukanie
n (rzeczownik odczasownikowy) od: kukać cuckooing
kuku ˈkuku
interjection wyraz onomatopeiczny naśladujący odgłosy kukułki cuckoo
kukurydza ˌkukuˈrɨʣ̑a
n (botanika, botaniczny) (rolnictwo, rolniczy) Zea L., rodzaj roślin zbożowych z rodziny wiechlinowatych; maize corn
kukuryku ˌkukuˈrɨku
interjection (wyraz dźwiękonaśladowczy, onomatopeja) dźwięk naśladujący pianie koguta cock-a-doodle-doo
kukułka kuˈkuwka
n (ornitologia, ornitologiczny) Cuculus canorus, ptak wędrowny podrzucający jaja do innych gniazd; cuckoo
kukła ˈkukwa
n przedmiot wykonany na podobieństwo postaci człowieka, zwykle przedstawionej karykaturalne effigy
kula ˈkula
n (fizyka, fizyczny) (astronomia, astronomiczny) ciało niebieskie w kształcie zbliżonym do kuli (1.1) sphere (geometria) abstrakcyjna bryła utworzona z wszystkich punktów, których odległość od pewnego ustalonego punktu jest niewiększa od pewnej ustalonej liczby; ball każdy przedmiot o kształcie zbliżonym do kuli (1.1) ball (medycyna, medyczny) rodzaj laski do wysokości pachy ułatwiająca chodzenie inwalidzie; crutch (sport, sportowy) sprzęt lekkoatletyczny używany w konkurencji pchnięcia kulą; shot (wojskowość, wojskowy) pocisk z broni palnej shot
kula ziemska
n (geografia, geograficzny) glob ziemski the globe
kulawy kuˈlavɨ
adj utykający na nogę lame
kulig ˈkulʲik
n (książkowy) (dawniej, dawny) zabawa zapustna połączona z objeżdżaniem na saniach domów sąsiedzkich, później także kawalkada sań jadących dla zabawy; (zobacz) też kulig w Encyklopedii staropolskiej; sleigh ride sleighing party
kulik ˈkulʲik
n (ornitologia, ornitologiczny) Numenius, rodzaj dużego i cętkowanego, eurazjatyckiego ptaka z długim dziobem, z rodziny bekasowatych curlew
kulinarny ˌkulʲĩˈnarnɨ
adj taki, który dotyczy gotowania, kulinariów, gastronomii, przygotowywania potraw culinary
kulochwyt
n wał osłaniający strzelnicę butt
kulomb ˈkulɔ̃mp
n (fizyka, fizyczny) (elektryczność) jednostka ładunku elektrycznego w układzie SI, oznaczana symbolem C; coulomb
kulometr kuˈlɔ̃mɛtr̥
n (fizyka, fizyczny) urządzenie do pomiaru ładunku elektrycznego voltameter
kulomiot kuˈlɔ̃mʲjɔt
n (sport, sportowy) osoba uprawiająca pchnięcie kulą shot putter
kulon ˈkulɔ̃n
n (ornitologia, ornitologiczny) Burhinus oedicnemus, średni eurazjatycki i afrykański ptak wędrowny o dużych, żółtych oczach; Stone Curlew (ornitologia, ornitologiczny) ogólnie ptak z rodziny o tej nazwie (Burhinidae); stone-curlew thick-knee
kuloodporny
adj taki, który jest odporny na przebicie kulą z broni palnej bulletproof bullet-proof
kulszowy
adj (anatomia, anatomiczny) dotyczący okolic kulszy sciatic
kult kult
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) zachowania o charakterze religijnym skupione na bóstwie, innej istocie lub przedmiocie; cult (przenośnie, przenośnia) opowiadanie się za jakąś wartością, przekonaniem cult
kultowy
adj związany z kultem, dotyczący kultu cult (przenośnie, przenośnia) taki, który cieszy się dużą popularnością w określonej grupie społecznej cult
kultura kulˈtura
n całokształt dorobku materialnego i duchowego danej społeczności lub całej ludzkości culture
kultura masowa
n odmianą kultury, której podstawowym celem jest zaspokojenie potrzeb i gustów masowej publiczności; popular culture
kulturalny ˌkultuˈralnɨ
adj dotyczący kultury, szerzący kulturę cultural taki, który odznacza się kulturą, wykształceniem, dobrym wychowaniem well-mannered
kulturowo ˌkultuˈrɔvɔ
adv od kulturowy culturally
kulturowy ˌkultuˈrɔvɨ
adj dotyczący kultury culture
kultywar kulˈtɨvar
n (botanika, botaniczny) odmiana uprawna rośliny wybrana z uwagi na szczególne właściwości; cultivar
kum kũm
interjection (wyraz dźwiękonaśladowczy, onomatopeja) imitacja dźwięku wydawanego przez żabę ribbit
kumak nizinny
n (zoologia, zoologiczny) Bombina bombina, gatunek płaza bezogonowego z rodziny kumakowatych; European fire-bellied toad
kumbryjski
n (językoznawstwo, językoznawczy) język kumbryjski; Cumbric
kumin ˈkũmʲĩn
n (spożywczy) przyprawa z nasion kminu rzymskiego cumin
kumkwat ˈkũmkfat
n mały, pomarańczowy, słodko-kwaśny owoc tej rośliny cumquat kumquat
kumpel ˈkũmpɛl
n (potocznie, potoczny) kolega, przyjaciel buddy pal
kumulacja
n nagromadzenie / skupienie się czegoś w jednym miejscu; (także, też) sumowanie działań, doświadczeń itp. accumulation cumulation
kumulować ˌkũmuˈlɔvaʨ̑
v gromadzić, zbierać elementy cumulate
kumycki
n (językoznawstwo, językoznawczy) język kumycki Kumyk
kumys ˈkũmɨs
n (kulinaria) (etnografia, etnograficzny) napój alkoholowy otrzymywany z mleka klaczy lub oślicy poddanego fermentacji, popularny w Azji; koumiss kumis
kuna ˈkũna
n (zoologia, zoologiczny) rodzaj ssaków drapieżnych z rodziny łasicowatych (Martes), zwyczajowo także ssak należący do tego rodzaju; marten
kundalini
n (filozofia, filozoficzny) w filozofii i mistyce hinduskiej: energia, która spoczywa u podstawy kręgosłupa kundalini
kundel ˈkũndɛl
n pies nie zaliczany do żadnej z ras psów cur mongrel mutt bitzer random-bred dog tyke
kungur ˈkũŋɡur
n (geologia, geologiczny) czwarty, najmłodszy wiek cisuralu (wczesnego permu), trwający 275,6 – 270,6 milionów lat temu; Kungurian
kunktatorstwo ˌkũŋktaˈtɔrstfɔ
n (psychologia, psychologiczny) świadome zwlekanie ze zrobieniem czegoś, co nie jest przyjemne procrastination
kunsztowny kũw̃ˈʃtɔvnɨ
adj wytwornie ozdobiony, wykonany misternie, po mistrzowsku elaborate
kuoka
n (zoologia, zoologiczny) zwierzę, torbacz z gatunku kuoka krótkoogonowa, Setonix brachyurus quokka
kuoka krótkoogonowa
n (zoologia, zoologiczny) Setonix brachyurus, gatunek zwierzęcia z monotypowego rodzaju kuoka, Setonix quokka
kupa ˈkupa
n (potocznie, potoczny) dużo czegoś lub kogoś, masa a whole lot
kupaż ˈkupaʃ
n (spożywczy) mieszanie różnych rodzajów wina w celu otrzymania napoju o pożądanych właściwościach coupage
kupiec ˈkupʲjɛʦ̑
n ktoś, kto coś kupuje buyer purchaser ktoś, kto trudni się handlem, właściciel sklepu, przedsiębiorstwa handlowego merchant dealer shopkeeper tradesman
kupić kota w worku ˈkupʲiʨ̑ ˈkɔta ˈv‿ːɔrku
v (potocznie, potoczny) kupić coś bez obejrzenia, bez sprawdzenia buy a pig in a poke
kuplet ˈkuplɛt
n (książkowy) zwrotka satyrycznej piosenki o aktualnej treści couplet (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) część ronda między kolejnymi wystąpieniami refrenu couplet
kupno ˈkupnɔ
n nabywanie czegoś purchase
kupny ˈkupnɨ
adj (potocznie, potoczny) ze sklepu bought venal
kupować kuˈpɔvaʨ̑
v (potocznie, potoczny) dać się oszukać, uznawszy coś za prawdę buy nabywać coś w zamian za jakąś sumę pieniędzy buy purchase
kupować kota w worku kuˈpɔvaʨ̑ ˈkɔta ˈv‿ːɔrku
v kupować bez dokładnego sprawdzenia, bez obejrzenia, bez kontroli, w ciemno buy a pig in a poke
kupryt ˈkuprɨt
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał, tlenek miedzi; ruda miedzi; cuprite
kura ˈkura
n (ornitologia, ornitologiczny) (rolnictwo, rolniczy) ptak hodowany dla mięsa i jaj; hen
kuracja kuˈraʦ̑ʲja
n szereg stosownie dobranych środków i zabiegów leczniczych lub farmaceutycznych dla poprawienia stanu zdrowia i urody cure treatment
kurak ˈkurak
n młody kogut, kurczak chicken zwykle w lm: rząd ptaków odznaczających się krępą budową, silnymi nogami do rozgrzebywania gleby; gallinacean
kurator sądowy
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) osoba wyznaczona przez sąd do sprawowania nadzoru nad kimś i realizacją przez niego orzeczeń; parole officer probation officer
kurcz
n (medycyna, medyczny) bezwiedne nadmierne skurcze mięśni poprzecznie prążkowanych lub gładkich, występujące pod wpływem działania różnych bodźców i często powodujące uczucie bólu; spasm
kurczak ˈkurʧ̑ak
n (ornitologia, ornitologiczny) większe kurczę (pisklę kury) chicken (kulinaria) mięso z kurczaka (1.1) chicken
kurczyć
v zmniejszać przez ściąganie, podkulanie contract shrink
kurczę ˈkurʧ̑ɛ
interjection …wyrażający zdziwienie, zaskoczenie darn darn it
kurczę ˈkurʧ̑ɛ
n pisklę kury chicken
kurdupel kurˈdupɛl
n (pospolicie) (pogardliwie) ktoś bardzo niski, krępy, przysadzisty shorty
kurdyjski kurˈdɨjsʲci
adj dotyczący / pochodzący z ludu Kurdów Kurdish
kurdyjski kurˈdɨjsʲci
n (językoznawstwo, językoznawczy) język Kurdów Kurdish
kurdystański
adj związany z Kurdystanem, dotyczący Kurdystanu Kurdistani
kurek ˈkurɛk
n (dawniej, dawny) (etnografia, etnograficzny) atrapa koguta wykorzystywane w zwyczajach ludowych, zabawach strzeleckich, łopoczące na dachu weathercock (technologia, technika, techniczny) element zamykający lub otwierający przepływ substancji tap (wojskowość, wojskowy) element powodujący odpalenie pocisku wskutek uderzenia iglicą; cock hammer
kurewka
n (wulgarnie, wulgaryzm) (zdrobniale) od: kurwa whoreling
kurewski kuˈrɛfsʲci
adj (wulgarnie, wulgaryzm) właściwy prostytutkom lub kobietom rozwiązłym, charakterystyczny dla nich whorish (wulgarnie, wulgaryzm) zły, wstrętny, podły lousy
kurewstwo kuˈrɛfstfɔ
n (wulgarnie, wulgaryzm) prostytucja lub rozwiązłość seksualna whoredom
kurhan ˈkurxãn
n (archeologia, archeologiczny) rodzaj mogiły w kształcie kopca; kurgan
kuria
n (historia, historyczny, historycznie) (architektura, architektoniczny) budynek posiedzeń senatu w starożytnym Rzymie; curia (historia, historyczny, historycznie) jednostka podziału obywateli w starożytnym Rzymie; curia (kościelny) (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) instytucja administracyjna zarządzająca diecezją, na której czele stoi ordynariusz; curia (kościelny) (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) instytucja administracyjna zarządzająca prowincją zakonną, na której czele stoi przełożony prowincjalny; curia
kurier ˈkurʲjɛr
n (usługi pocztowe, kurierskie, poczta) osoba szybko dostarczająca przesyłki lub wiadomości; courier
kuriozalny ˌkurʲjɔˈzalnɨ
adj wyjątkowo osobliwy, budzący zdumienie swoją niezwykłością lub dziwacznością bizarre curious peculiar
kurka ˈkurka
n (potocznie, potoczny) (mikologia, mikologiczny) pieprznik jadalny (Cantharellus cibarius), gatunek grzyba jadalnego; cantharellus
kurka wodna ˈkurka ˈvɔdna
n (ornitologia, ornitologiczny) Gallinula chloropus, pospolity, wystęujący na całym świecie, ptak wodny z rodziny chruścieli, w Polsce chroniony; common moorhen
kurkuma kurˈkũma
n (potocznie, potoczny) (botanika, botaniczny) Curcuma, ostryż, ostryż długi turmeric
kurmandżi
n (językoznawstwo, językoznawczy) język z grupy irańskiej, tworzący wraz z sorani oraz kilkoma innymi pokrewnymi językami i dialektami tzw. makrojęzyk kurdyjski; Kurmanji
kurnik ˈkurʲɲik
n (rolnictwo, rolniczy) pomieszczenie gospodarcze dla kur; henhouse chicken coop hen-coop
kurny ˈkurnɨ
adj (przestarzałe, przestarzały) (o budynku, pomieszczeniu, piecu) dymny, dymiący (bo pozbawiony komina) chimneyless
kuropatwa ˌkurɔˈpatfa
n (ornitologia, ornitologiczny) Perdix perdix, polny ptak łowny, żywiący się m.in. stonką ziemniaczaną; partridge hun
kurowate
n (systematyka) (ornitologia, ornitologiczny) Phasianidae, rodzina ptaków z rzędu grzebiących; Fasanenartigen
kurs kurs
n (ekonomia, ekonomiczny) cena walut, akcji itp.; zmiana tej ceny w czasie rate (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) kierunek ruchu statku, także samolotu; trasa takiego ruchu course cykl lekcji, tekstów, audycji itp. służący zdobyciu wiedzy na jakiś temat course
kursor ˈkursɔr
n (informatyka, informatyczny) wskaźnik na ekranie monitora komputerowego wyznaczający miejsce wpisywania znaków z klawiatury cursor (informatyka, informatyczny) wskaźnik na ekranie monitora komputerowego poruszający się wraz z ruchami myszy komputerowej; cursor
kursować
v (potocznie, potoczny) (żartobliwie) przemieszczać się pospiesznie tam i z powrotem run być w obiegu be in circulation przebywać regularnie określoną trasę run ply shuttle
kursywa
n (poligrafia) pochylone pismo drukarskie, naśladujące pismo odręczne italics
kurtka ˈkurtka
n (krawiectwo) krótkie okrycie wierzchnie; jacket coat
kurtyna kurˈtɨ̃na
n (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) zasłona oddzielająca scenę od widowni curtain
kurtyzana ˌkurtɨˈzãna
n (przestarzałe, przestarzały) lub (literacko) (eufemistycznie) prostytutka courtesan
kurwa ˈkurva
interjection (wulgarnie, wulgaryzm) …powtarzany jako przekleństwo, w mowie potocznej często jako przerywnik w zdaniu fuck
kurwa ˈkurva
n (wulgarnie, wulgaryzm) (pogardliwie) do kobiety / o kobiecie bitch whore (wulgarnie, wulgaryzm) prostytutka whore bitch
kurwić ˈkurvʲiʨ̑
v (wulgarnie, wulgaryzm) prostytuować się whore around
kurz kuʃ
n pył powstały ze sproszkowanych ziarenek piasku, ziemi itp. dust
kurzawka kuˈʒafka
n (geologia, geologiczny) drobnoziarniste piaski lub mułki, przesycone wodą i łatwo ulegające upłynnieniu; quicksand gatunek grzyba z rodziny pieczarkowatych; puffball
kusiciel
n ten, kto kusi tempter
kusić ˈkuɕiʨ̑
v wystawiać na pokusę tempt
kuskus ˈkuskus
n tradycyjny produkt spożywczy wywodzący się z krajów Maghrebu łączący cechy makaronu i kaszy; couscous
kustosz ˈkustɔʃ
n opiekun zbiorów muzealnych lub bibliotecznych; kierownik działu keeper
kusza ˈkuʃa
n (historia, historyczny, historycznie) (wojskowość, wojskowy) broń miotająca bełty, rodzaj żelaznego łuku z kolbą i spustem oraz mechanizmem napinającym; crossbow arcubalist
kusznik ˈkuʃʲɲik
n (wojskowość, wojskowy) żołnierz uzbrojony w kuszę, strzelający z kuszy; crossbowman
kuter ˈkutɛr
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) typ statku żaglowego mający jeden maszt, oraz kilka żagli przednich – sztaksli; cutter (spożywczy) maszyna służąca do rozdrabniania i emulgowania mięsa wraz z dodatkami; cutter (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) mały statek rybacki o długości do ok. 25 metrów; cutter
kutner ˈkutnɛr
n (botanika, botaniczny) u niektórych roślin: gęsty meszek pokrywający powierzchnię łodygi, liści lub owoców; tomentose
kuwejcki kuˈvɛjʦ̑ʲci
adj odnoszący się do państwa Kuwejt Kuwaiti
kuzyn ˈkuzɨ̃n
n syn wujka / stryjka lub cioci / wujenki / stryjenki cousin
kuzynka kuˈzɨ̃nka
n córka wujka/stryjka lub cioci/wujenki/stryjenki cousin
kuć kuʨ̑
v bić młotkiem metal nadając mu kształt forge
kuć żelazo, póki gorące ˈkuʥ̑ ʒɛˈlazɔ ˈpuci ɡɔˈrɔ̃nʦ̑ɛ
proverb robić coś wykorzystując sprzyjające okoliczności; próbować zdążyć ze swoim celem póki jest to możliwe make hay while the sun shines strike while the iron is hot
kułak
n (historia, historyczny, historycznie) (pogardliwie) majętny chłop tępiony przez władzę radziecką; kulak
kuśnierz
n (rzemiosło, rzemieślniczy) rzemieślnik zajmujący się szyciem odzieży, galanterii ze skóry oraz futra furrier
kuźnia ˈkuʑɲa
n (architektura, architektoniczny) dom z warsztatem kowala blacksmith shop (technologia, technika, techniczny) wydział fabryki, w którym wykonuje się kucie forge warsztat kowala; forge smithy
kwadra ˈkfadra
n (astronomia, astronomiczny) faza księżyca, podczas której widać połowę jego tarczy quarter
kwadrans ˈkfadrãw̃s
n (numizmatyka, numizmatyczny) miedziana moneta w starożytnym Rzymie quadrans czwarta część godziny, 15 minut quarter
kwadrat ˈkfadrat
n (geometria) figura geometryczna, czworokąt foremny; square (matematyka, matematyczny) wynik potęgowania stopnia drugiego jakiejś liczby; square second power
kwadratowy ˌkfadraˈtɔvɨ
adj (matematyka, matematyczny) o pierwiastku: drugiego stopnia square quadratic
kwadratura koła ˌkfadraˈtura ˈkɔwa
n (geometria) jeden ze starożytnych, nie mających rozwiązania problemów matematyki greckiej, polegający na skonstruowaniu kwadratu, którego pole równe jest polu danego koła, przy użyciu wyłącznie cyrkla i linijki bez podziałki; squaring the circle
kwadrycykl kfaˈdrɨʦ̑ɨkl̥
n (historia, historyczny, historycznie) rower z czterema kołami; quadricycle
kwadryga kfaˈdrɨɡa
n rzymski wóz dwukołowy, zaprzężony w cztery konie obok siebie; quadriga
kwadrylion kfaˈdrɨlʲjɔ̃n
n liczba o wartości: 1 000 000 000 000 000 000 000 000 = 1024; septillion quadrillion
kwalifikacja ˌkfalʲifʲiˈkaʦ̑ʲja
n (książkowy) zaliczenie do określonej kategorii qualification
kwalifikowalny ˌkfalʲifʲikɔˈvalnɨ
adj (administracja) możliwy do zaakwalifikowania, do zaakceptowania eligible
kwant kfãnt
n (fizyka, fizyczny) najmniejsza porcja o jaką może zmienić się wielkość fizyczna; quantum
kwantowy kfãnˈtɔvɨ
adj (fizyka, fizyczny) nie dający się opisać na gruncie samej mechaniki newtonowskiej i teorii względności quantum
kwantowy laser kaskadowy kfãnˈtɔvɨ ˈlasɛr ˌkaskaˈdɔvɨ
n (fizyka, fizyczny) unipolarny laser półprzewodnikowy, emitujący promieniowanie w zakresie średniej i dalekiej podczerwieni; QC laser QCL quantum cascade laser quantum-cascade laser
kwarantanna
n przymusowe odosobnienie osób, zwierząt i rzeczy przybyłych z miejsc objętych epidemią quarantine
kwarc kfarʦ̑
n (geologia, geologiczny) (mineralogia, mineralogiczny) minerał zbudowany głównie z dwutlenku krzemu występujący w wielu odmianach i kolorach; quartz
kwarcowe kocie oko kfarˈʦ̑ɔvɛ ˈkɔʨ̑ɛ ˈɔkɔ
n (mineralogia, mineralogiczny) odmiana kwarcu; quartz eye
kwark kfark
n (fizyka, fizyczny) cząstka elementarna, składnik m.in. protonów i neutronów; quark
kwartalnik kfarˈtalʲɲik
n czasopismo periodyczne ukazujące się co kwartał quarterly
kwartał ˈkfartaw
n część miasta, czworokąt utworzony przez cztery przecinające się ulice block trzy miesiące, czwarta część roku quarter trimester
kwartet ˈkfartɛt
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) zespół czterech muzyków quartet
kwas kfas
n (chemia, chemiczny) związek chemiczny, składający się z wodoru i reszty kwasowej; acid (slangowo) narkotyk LSD acid
kwas abietynowy ˈkfas ˌabʲjɛtɨ̃ˈnɔvɨ
n (chemia, chemiczny) związek organiczny z grupy kwasów żywicznych, żółte ciało stałe występujące naturalnie w żywicach drzew iglastych, głównie jodły, używany do produkcji lakierów, pokostów i mydeł; abietic acid
kwas akrylowy ˈkfas ˌakrɨˈlɔvɨ
n (chemia, chemiczny) związek organiczny, najprostszy nienasycony kwas karboksylowy, stosowany do produkcji tworzyw sztucznych i żywic akrylowych; acrylic acid
kwas arsenawy ˈkfas ˌarsɛ̃ˈnavɨ
n (chemia, chemiczny) związek nieorganiczny będący kwasem arsenu o wzorze As(OH)3; arsenious acid arsenous acid arsorous acid
kwas arsenowy ˈkfas ˌarsɛ̃ˈnɔvɨ
n (chemia, chemiczny) związek nieorganiczny będący kwasem arsenu o wzorze AsO(OH)3; arsenic acid arsoric acid
kwas arsonawy ˈkfas ˌarsɔ̃nˈavɨ
n (chemia, chemiczny) arsenoorganiczna pochodna kwasu arsonawego (1.1) o wzorze ogólnym RAs(OH)2; arsonous acid (chemia, chemiczny) związek nieorganiczny będący kwasem arsenu o wzorze HAs(OH)2 arsonous acid
kwas arsonowy ˈkfas ˌarsɔ̃nˈɔvɨ
n (chemia, chemiczny) arsenoorganiczna pochodna kwasu arsonowego (1.1) o wzorze ogólnym RAsO(OH)2; arsonic acid (chemia, chemiczny) związek nieorganiczny będący kwasem arsenu o wzorze HAsO(OH)2 arsonic acid
kwas arsynawy ˈkfas ˌarsɨ̃ˈnavɨ
n (chemia, chemiczny) arsenoorganiczna pochodna kwasu arsynawego (1.1) o wzorze ogólnym R2As(OH); arsinous acid (chemia, chemiczny) związek nieorganiczny będący kwasem arsenu o wzorze H2As(OH) arsinous acid
kwas arsynowy ˈkfas ˌarsɨ̃ˈnɔvɨ
n (chemia, chemiczny) arsenoorganiczna pochodna kwasu arsynowego (1.1) o wzorze ogólnym R2AsO(OH); arsinic acid (chemia, chemiczny) związek nieorganiczny będący kwasem arsenu o wzorze H2AsO(OH) arsinic acid
kwas askorbinowy ˈkfas ˌaskɔrbʲĩˈnɔvɨ
n (biochemia, biochemiczny) rozpuszczalny w wodzie związek organiczny stosowany jako środek zwiększający odporność organizmu; ascorbic acid
kwas azelainowy
n (biochemia, biochemiczny) (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) organiczny związek chemiczny z grupy kwasów dikarboksylowych o działaniu przeciwbakteryjnym, przeciwzapalnym i w mniejszym stopniu złuszczającym; azelaic acid
kwas azotowy ˈkfas ˌazɔˈtɔvɨ
n (chemia, chemiczny) związek nieorganiczny, silny kwas o wzorze HNO3 nitric acid
kwas chlebowy
n (kulinaria) bezalkoholowy napój otrzymywany przez fermentację chleba lub słodu zbożowego; kvass
kwas chlorogenowy ˈkfas ˌxlɔrɔɡɛ̃ˈnɔvɨ
n (biochemia, biochemiczny) ester kwasu kawowego i kwasu chinowego, naturalny przeciwutleniacz występujący w roślinach, głównie w zielonych liściach i owocach, m.in. kawowca, głogu, w karczochach i pokrzywie; chlorogenic acid
kwas deoksyrybonukleinowy
n (biologia, biologiczny) (chemia, chemiczny) kwas biorący udział w biosyntezie białka i przenoszeniu cech dziedzicznych deoxyribonucleic acid
kwas domoikowy ˈkfaz ˌdɔ̃mɔ<sup>j</sup>iˈkɔvɨ
n (biochemia, biochemiczny) związek organiczny, aminokwas wytwarzany przez morskie mięczaki i okrzemki, neurotoksyna; domoic acid
kwas foliowy ˈkfas fɔˈlʲjɔvɨ
n (biochemia, biochemiczny) witamina z grupy B; folic acid
kwas gentyzynowy ˈkfaz ˌɡɛ̃ntɨzɨ̃ˈnɔvɨ
n (chemia, chemiczny) związek organiczny, pochodna kwasu benzoesowego, występuje w goryczce; 2 5 di- hydroxy- benzoic acid 5 hydroxy- salicylic acid carboxy- hydroquinone gentisic acid
kwas hialuronowy
n (biochemia, biochemiczny) związek wiążący wodę w skórze właściwej, glikozoaminoglikan występujący we wszystkich organizmach żywych, należący do najliczniejszej grupy związków mających identyczną budowę chemiczną tak u bakterii, jak i człowieka; hyaluronic acid hyaluronate
kwas krotonowy ˈkfas ˌkrɔtɔ̃ˈnɔvɨ
n (chemia, chemiczny) związek organiczny z grupy kwasów karboksylowych; crotonic acid
kwas mlekowy ˈkfas mlɛˈkɔvɨ
n (chemia, chemiczny) organiczny hydroksykwas, obecny w skwaśniałym mleku, powstający w mięśniach w trakcie intensywnego wysiłku fizycznego, kiedy dochodzi do procesu beztlenowej glikolizy; lactic acid milk acid
kwas mrówkowy ˈkfas mrufˈkɔvɨ
n (chemia, chemiczny) związek organiczny, najprostszy kwas karboksylowy, silnie żrący i redukujący; formic acid
kwas octowy ˈkfas ɔʦ̑ˈtɔvɨ
n (chemia, chemiczny) bezbarwny i ciekły lub skrystalizowany związek organiczny o wzorze sumarycznym CH3COOH; acetic acid
kwas ruberytrynowy ˈkfas ˌrubɛrɨtrɨ̃ˈnɔvɨ
n (chemia, chemiczny) związek organiczny z grupy glikozydów wyizolowany z korzeni marzany barwierskiej, wykorzystywany do otrzymywania czerwonego barwnika alizaryny; 1 hydroxy- 2 3 1 hydroxy- 2 oxy- 9 10 anthracene- di- -one 10 di- -one 3 R 4
kwas salicylowy
n (chemia, chemiczny) związek organiczny o właściwościach bakteriobójczych, stosowany do produkcji kwasu acetylosalicylowego (aspiryny); 2-hydroxybenzoic acid o-hydroxybenzoic acid salicylic acid
kwas siarkowy ˈkfasʲ ɕarˈkɔvɨ
n (chemia, chemiczny) bezbarwny, bezwonny i żrący tlenowy kwas nieorganiczny, związek siarki sześciowartościowej; sulfuric acid sulphuric acid
kwas syryngowy ˈkfas ˌːɨrɨ̃ŋˈɡɔvɨ
n (chemia, chemiczny) naturalnie występujący związek organiczny, pochodna kwasu galusowego o działaniu przeciwbakteryjnym i przeciwutleniającym, wykorzystywana w syntezie chemicznej oraz w badaniach archeologicznych; cedar acid syringic acid
kwas węglowy ˈkfaz vɛ̃ŋɡˈlɔvɨ
n (chemia, chemiczny) związek nieorganiczny z grupy nieorganicznych kwasów tlenowych, słaby kwas występujący jedynie w wodnych roztworach dwutlenku węgla, służący do produkcji napojów gazowanych; carbonic acid
kwasica metaboliczna
n (medycyna, medyczny) stan zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej, w którym pH krwi spada poniżej 7,35; metabolic acidosis
kwasić ˈkfaɕiʨ̑
v dodawać do czegoś kwasu, zmieniać odczyn na kwaśny acidify poddawać żywność fermentacji mlekowej pickle
kwasomierz
n (chemia, chemiczny) urządzenie mierzące zawartość kwasu w cieczy; acidimeter
kwasooporność
n cecha tego, co jest kwasooporne acid-fastness
kwasooporny
adj (chemia, chemiczny) odporny na działanie kwasów acid-fast
kwaszonka kfaˈʃɔ̃nka
n marynata z produktów spożywczych powstała w wyniku fermentacji mlekowej pickle
kwatera kfaˈtɛra
n mieszkanie lub inne pomieszczenie wynajmowane lub zajęte na pobyt czasowy lodgings
kwazar ˈkfazar
n (astronomia, astronomiczny) bardzo odległe ciało niebieskie emitujące promieniowanie elektromagnetyczne o ogromnej mocy, oglądane przez teleskop wygląda jak gwiazda; quasar
kwaśny ˈkfaɕnɨ
adj (chemia, chemiczny) mający właściwości kwasu acid sour (przenośnie, przenośnia) pokazujący niezadowolenie wry mający cierpki smak sour acid
kwesta
n zbiórka datków na różne cele collection fund-raising fundraising
kwestarz
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (przestarzałe, przestarzały) zakonnik prowadzący osobiście zbiórkę darów dla klasztoru quaestor questor
kwestia ˈkfɛstʲja
n motyw postępowania matter warunek, którego spełnienie jest potrzebne do rozwiązania problemu matter problem wymagający rozważenia lub rozwiązania problem
kwestionariusz
n arkusz zawierający szereg pytań dotyczących konkretnego zagadnienia questionnaire entry form questionary
kwestionować ˌkfɛstʲjɔ̃ˈnɔvaʨ̑
v zaprzeczać czemuś, wątpić w słuszność czegoś question
kwestura
n (szkolnictwo, szkolny) dział finansowo-księgowy na wyższej uczelni bursarship bursary
kwiaciarnia kfʲjäˈʨ̑arʲɲa
n (handel, handlowy) sklep z kwiatami flower shop florist's
kwiat kfʲjat
n (botanika, botaniczny) organ roślin nasiennych, w którym wykształcają się wyspecjalizowane elementy służące do rozmnażania flower bloom (ogrodnictwo, ogrodniczy) kwitnąca roślina ozdobna flower bloom (potocznie, potoczny) roślina doniczkowa plant flower
kwiatostan kfʲjaˈtɔstãn
n (botanika, botaniczny) zgrupowanie kwiatów na jednym pędzie rośliny; inflorescence
kwiczeć ˈkfʲiʧ̑ɛʨ̑
v o człowieku: wydawać ostre dźwięki, o wysokim tonie squeal squeak o świni: wydawać charakterystyczny głos oink squeak
kwiczoł ˈkfʲiʧ̑ɔw
n (ornitologia, ornitologiczny) niewielki europejski ptak wędrowny; fieldfare
kwiecie ˈkfʲjɛ̇ʨ̑ɛ
n (książkowy) kwiaty (szczególnie w odniesieniu do ich dużej ilości, wielości, intensywności barw lub zapachów) blossom
kwiecień ˈkfʲjɛ̇ʨ̑ɛ̇̃ɲ
n czwarty miesiąc w roku (wg kalendarza gregoriańskiego i juliańskiego); April
kwiecisty
adj o sposobie wypowiedzi: bogaty w ozdobniki, wyszukane formy wypowiedzi flowery florid aureate flowerful ornate ozdobiony kolorowym wzorem kwiatowym flowery pokryty licznymi kwiatami blossomy flowerful
kwietnik ˈkfʲjɛtʲɲik
n pojemnik do sadzenia w nim kwiatów jardiniere teren obsadzony kwiatami; flowerbed zestaw półeczek z podstawkami na kwiaty plant stand (zoologia, zoologiczny) pająk z gatunku (1.1) flower crab spider flower spider goldenrod crab spider
kwietyzm
n (historia, historyczny, historycznie) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) nurt kładący nacisk na kontemplowanie i modlitwę; quietism
kwinkwerma
n (starożytność) (marynarka) rzymska galera o prawdopodobnie dwóch lub trzech rzędach wioseł, a każde z nich obsługiwane było przez pięciu wioślarzy; quinquereme
kwintal ˈkfʲĩntal
n jednostka masy równa 100 kg, stosowana w obrocie rolniczym; quintal decitonne
kwintesencja ˌkfʲĩntɛˈsɛ̃nʦ̑ʲja
n elementy najważniejsze dla jakiejś sprawy; istota rzeczy quintessence
kwintylion kfʲĩnˈtɨlʲjɔ̃n
n liczba 1030; nonillion quintillion
kwit
n pisemny dowód otrzymania czegoś lub zaświadczenie upoważniające do odbioru czegoś receipt
kwitnąć ˈkfʲitnɔ̃ɲʨ̑
v (botanika, botaniczny) rozwijać i wydawać kwiaty bloom flourish
kwoka ˈkfɔka
n kura będąca w okresie lęgowym brood hen
kworum ˈkfɔrũm
n liczba uczestników niezbędna do obradowania i podejmowania prawomocnych decyzji quorum
kwota ˈkfɔta
n ilość pieniędzy bądź innych dóbr materialnych amount
kynologia ˌkɨ̃nɔˈlɔɟja
n (zoologia, zoologiczny) nauka o psach; cynology
kószka ˈkuʃka
n (pszczelarstwo, pszczelarski) pleciony ze słomy kosz, używany jako ul dla pszczół bee skep
kółko ˈkuwkɔ
n (zdrobniale) od: koło circle circlet
kółko i krzyżyk ˈkuwkɔ i‿ˈkʃɨʒɨk
n popularna gra strategiczna, w której gracze, wykonujący ruchy na zmianę, dążą do objęcia trzech pól planszy w jednej linii przy jednoczesnym uniemożliwieniu tego samego przeciwnikowi; tic-tac-toe
kądziel
n (włókiennictwo) pęk włókien umocowany na krążku przęślicy lub kołowrotka; distaff
kąkol ˈkɔ̃ŋkɔl
n (botanika, botaniczny) Agrostemma L., roślina z rodziny goździkowatych, pospolity chwast zbożowy o purpurowoliliowych kwiatach; cockle
kąpać ˈkɔ̃mpaʨ̑
v zanurzać się w wodzie lub oblewać się nią w celu umycia, relaksu bądź w celach leczniczych bath bathe have a bath take a bath
kąpiel ˈkɔ̃mpʲjɛl
n kąpanie kogoś, kąpanie się bath woda przygotowana do kąpania lub woda, do której się wchodzi bath (chemia, chemiczny) (technologia, technika, techniczny) roztwór przygotowany do zanurzenia w nim czegoś bath (chemia, chemiczny) (technologia, technika, techniczny) trzymanie czegoś w specjalnie przygotowanym roztworze dla wywołania pożądanej reakcji bath
kąpielowy ˌkɔ̃mpʲjɛˈlɔvɨ
adj związany z kąpielą, dotyczący kąpieli bath bathing
kąpielówki ˌkɔ̃mpʲjɛˈlufʲci
n krótkie spodenki męskie zakładane do kąpieli swimming trunks speedos
kąsać ˈkɔ̃w̃saʨ̑
v kaleczyć ostrymi zębami lub żądłem bite
kąt kɔ̃nt
n (matematyka, matematyczny) część płaszczyzny ograniczona dwiema półprostymi angle (przenośnie, przenośnia) punkt widzenia, aspekt point of view przestrzeń w okolicy styku dwóch prostopadłych ścian corner
kąt dwuścienny ˈkɔ̃nd ːvuˈɕʨ̑ɛ̃nːɨ
n (matematyka, matematyczny) (geometria) kąt zawarty między dwiema półpłaszczyznami, posiadającymi wspólną krawędź; dihedral angle
kąt prosty ˈkɔ̃nt ˈprɔstɨ
n (geometria) kąt równy 90 stopni; right angle
kędzierzawy ˌkɛ̃ɲʥ̑ɛˈʒavɨ
adj o włosach kręcony, skręcony curly fuzzy
kędzior
n pasmo kręconych włosów lub sierści curl
kęs kɛ̃w̃s
n tyle jedzenia, ile zmieści się w ustach bite mouthful
kładka ˈkwatka
n most dla pieszych i rowerzystów footbridge prowizoryczny mostek footbridge przejście dla pieszych nad jezdnią lub torami overpass
kłamać ˈkwãmaʨ̑
v świadomie mówić nieprawdę lie
kłamca ˈkwãmʦ̑a
n osoba płci męskiej, która kłamie liar fibber
kłamliwie
adj w sposób kłamliwy falsely untruthfully
kłamstwo ˈkwãmstfɔ
n nieprawda powiedziana świadomie mająca na celu wprowadzenie kogoś w błąd; lie
kłamstwo ma krótkie nogi ˈkwãmstfɔ ˈma ˈkrutʲcɛ ˈnɔɟi
proverb kłamstwo zawsze wyjdzie na jaw a lie has no legs
kłamstwo oświęcimskie
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) (historia, historyczny, historycznie) praktyka negowania holokaustu, upowszechnianie opinii, że znane fakty na temat Holocaustu są wyolbrzymione lub nieprawdziwe; Holocaust denial
kłaść kwaɕʨ̑
v (potocznie, potoczny) (przenośnie, przenośnia) przekonywać kogoś do seksu ze sobą lay lay down sprawiać że ktoś się położy, lub pójdzie spać lay lay down zmieniać pozycję przedmiotu na poziomą lay lay down umieszczać coś w jakimś miejscu place zmieniać pozycję na leżącą lay lay down
kłoda pod nogi ˈkwɔda pɔd‿ˈnɔɟi
n przeszkoda, blokada, utrudnienie, problem stumbling block
kłopot ˈkwɔpɔt
n przykra sytuacja, wymagająca reakcji problem trouble
kłopotliwy ˌkwɔpɔˈtlʲivɨ
adj sprawiający kłopot lub wprowadzający w zakłopotanie troublesome bothersome
kłos kwɔs
n (botanika, botaniczny) (rolnictwo, rolniczy) rodzaj kwiatostanu i owocostanu groniastego, występujący głównie u traw i zbóż; ear spike
kłosowiec kwɔˈsɔvʲjɛʦ̑
n (botanika, botaniczny) Agastache, rodzaj roślin należących do rodziny jasnotowatych; agastache
kłus kwus
n (jeździectwo, jeździecki) dwutaktowy chód konia; trot
kłusować
v (łowiectwo, łowiecki) nielegalnie polować na zwierzynę lub łowić ryby poach
kłusownik kwuˈsɔvʲɲik
n (łowiectwo, łowiecki) człowiek zajmujący się kłusownictwem, nielegalnie polujący na zwierzęta poacher
kłuć kwuʨ̑
v (o owadach) żądlić sting przebijać coś czymś ostro zakończonym, spiczastym prick
kłykcina
n (medycyna, medyczny) brodawkowaty wykwit skórny powstający w okolicy narządów rodnych i odbytu; genital wart
kłócić ˈkwuʨ̑iʨ̑
v toczyć spór, spierać się argue
kłódka ˈkwutka
n przenośne urządzenie do zamykania w formie pałąka i sztabki z zamkiem; padlock
kłódka miłości ˈkwutka mʲiˈwɔɕʨ̑i
n kłódka wieszana w miejscu publicznym, najczęściej na moście lub drzewie, jako symbol miłości zakochanej w sobie pary; love lock love padlock wish lock
kłótliwy kwuˈtlʲivɨ
adj skłonny do kłótni cantankerous quarrelsome
kłótnia ˈkwutʲɲa
n brak zgody, ostra wymiana zdań, awantura quarrel dispute argument row
kłąb
n (anatomia, anatomiczny) zespół mięśni, część dłoni u człowieka; thenar eminence (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) (pszczelarstwo, pszczelarski) skupisko pszczół otaczające królową; cluster (zoologia, zoologiczny) miejsce między karkiem i grzbietem u dużych ssaków; withers zbite, obłe, splątane nagromadzenie czegoś skein
kłąb rojowy
n (pszczelarstwo, pszczelarski) grono pszczół skupiających się po wyjściu roju poza ulem (np. na gałęzi) w celu odczekania, aż pszczoły zwiadowczynie znajdą miejsce na nowe gniazdo; cluster swarm cluster
kłącze ˈkwɔ̃n͇ʧ̑ɛ
n (botanika, botaniczny) pęd podziemny niektórych roślin, pełniący funkcję organu spichrzowego i przetrwalnikowego; rhizome (filozofia, filozoficzny) twór pozbawiony centrum i różny w każdym swoim punkcie rhizome
kłębek ˈkwɛ̃mbɛk
n kręcące się drobiny zawieszone w powietrzu puff wisp przędza (np. nić) zwinięty w kulkę ball
kłębek nerwów ˈkwɛ̃mbɛk ˈnɛrvuf
n osoba bardzo nerwowa bundle of nerves
kłębiasty
adj (meteorologia, meteorologiczny) o kształcie kopulastym u góry, a prawie płaski u dołu cumulous kształtem przypominający kłąb billowy
labarum
n (historia, historyczny, historycznie) wojskowa, główna chorągiew rzymska, bogato zdobiona, wprowadzona przez cesarza Konstantyna Wielkiego labarum
labializacja ˌlabʲjalʲiˈzaʦ̑ʲja
n (językoznawstwo, językoznawczy) zaokrąglenie warg występujące przy artykulacji niektórych głosek; labialization labialisation
labiedzić
v płaczliwie narzekać complain gripe
labilny laˈbʲilnɨ
adj zmienny, niestały, niestabilny, chwiejny labile
labirynt laˈbʲirɨ̃nt
n ciąg korytarzy, w którym trudno znaleźć wyjście; labyrinth maze
labiryntowy
adj mający formę labiryntu; związany z labiryntem labyrinthine mazy
laboratorium ˌlabɔraˈtɔrʲjũm
n pomieszczenie przeznaczone do przeprowadzania eksperymentów naukowych, analiz medycznych lub nadzorowania procesów technologicznych; laboratory lab
labrador laˈbradɔr
n (kynologia, kynologiczny) pies rasy labrador retriever; labrador
labrador retriever
n (kynologia, kynologiczny) popularna rasa psów aportujących wywodząca się z Nowej Fundlandii; Labrador retriever
labradorski
adj związany z Labradorem, dotyczący Labradoru Labradorian
labrys ˈlabrɨs
n (wojskowość, wojskowy) (historia, historyczny, historycznie) topór obosieczny używany na Krecie w drugim tysiącleciu p.n.e. jako broń i symbol religijny; labrys
lada ˈlada
n rodzaj stołu lub blat w sklepach, służący do obsługi klientów, wydawania oraz prezentacji towaru counter
lada ˈlada
particle jakikolwiek, małowartościowy any
ladacznica ˌladaʧ̑ʲˈɲiʦ̑a
n (przestarzałe, przestarzały) prostytutka lub kobieta mająca przygodne kontakty seksualne z mężczyznami harlot strumpet
laddu
n (kulinaria) słodkie indyjskie kulki z purée z ciecierzycą, maczane w syropie, oblepione kawałkami migdałów i orzechów; laddu
ladyboy
n określenie transgenderycznego mężczyzny funkcjonującego w społeczeństwie Tajlandii ladyboy
ladyn ˈladɨ̃n
n (geologia, geologiczny) drugi, młodszy wiek środkowego triasu, trwający 237 – 228,7 milionów lat temu; Ladinian
ladyński
n (językoznawstwo, językoznawczy) język ladyński; Ladino
lagana laˈɡãna
n rodzaj tradycyjnego greckiego chleba pieczonego i spożywanego w Czysty Poniedziałek (Καθαρή Δευτέρα) lagana
lager
n jasne piwo dolnej fermentacji lager
laguna laˈɡũna
n (geografia, geograficzny) zatoka, najczęściej płytka, odcięta od morza przez lido, mierzeję, rafę koralową lub atol; lagoon
lahar ˈlaxar
n (geologia, geologiczny) spływ błotny, w którym biorą udział przesycone wodą produkty erupcji wulkanicznej, przede wszystkim popiół wulkaniczny; lahar
laickość
n cecha tego, co laickie secularity
laik ˈla<sup>j</sup>ik
n ktoś niekompetentny layman
lajkować lajˈkɔvaʨ̑
v (środowiskowy) w Internecie: oznaczać czyjeś posty lub zdjęcia jako pozytywne, aprobować je, zazwyczaj poprzez kliknięcie odpowiedniego linku na stronie WWW like
lak lak
n topliwy materiał do odciskania pieczęci; sealing wax
laka ˈlaka
n żywica sumaka lakowego, stosowany w japońskiej i chińskiej sztuce zdobniczej; lacquer
lakaza
n (biochemia, biochemiczny) enzym roślinny, charakterystyczny przede wszystkim dla grzybów rosnących na rozkładającym się drewnie laccase
lakier ˈlacɛr
n (technologia, technika, techniczny) płynny i twardniejący środek do pokrywania powierzchni przedmiotów w celu jej upiększenia lub ochrony lacquer varnish
lakier do paznokci ˈlacɛr ˌdɔ‿pazˈnɔcʨ̑i
n kolorowy lakier do nakładania na paznokcie jako ozdoba, zarówno u dłoni, jak i stóp nail polish
lakier do włosów
n (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) alkoholowy, wodno-alkoholowy lub rzadziej wodny roztwór żywicy w sprayu używany do utrwalenia fryzury; hair spray
lakierować
v pokrywać, powlekać coś lakierem varnish lacquer
lakijski
n (językoznawstwo, językoznawczy) język lakijski; Lak
lakmus ˈlakmus
n (chemia, chemiczny) wskaźnik pH, naturalnie występujący w wielu gatunkach porostów; litmus
lakonicznie
adv w sposób lakoniczny laconically
lakrymator ˌlakrɨ̃ˈmatɔr
n (chemia, chemiczny) związek chemiczny z podgrupy drażniących bojowych środków trujących, nazywanej lakrymatorami, działający drażniąco na oczy i drogi oddechowe powodując silne łzawienie; lachrymator lachrymatory agent tear gas
laktacja lakˈtaʦ̑ʲja
n (biologia, biologiczny) wydzielanie mleka z sutków samicy ssaków w okresie karmienia; lactation
laktaza lakˈtaza
n enzym trawienny rozkładający laktozę do glukozy i galaktozy; lactase
laktoowowegetarianin ˌlaktɔːvɔvɛɡɛtarʲˈjä̃ɲĩn
n wegetarianin jedzący jajka i przetwory mleczne eggitarian lacto-ovo vegetarian
laktoowowegetarianizm ˌlaktɔːvɔvɛɡɛtarʲˈjä̃ɲism̥
n odmiana wegetarianizmu przyzwalająca na spożycie jajek i przetworów mlecznych; eggitarianism lacto-ovo vegetarianism
laktowegetarianizm ˌlaktɔvɛɡɛtarʲˈjä̃ɲism̥
n odmiana wegetarianizmu wyłączająca z diety poza mięsem również jajka; lacto vegetarianism
laktoza lakˈtɔza
n (chemia, chemiczny) dwucukier występujący w mleku ssaków; lactose
lalka ˈlalka
n dziecięca zabawka mająca ludzką postać; doll
lama ˈlãma
n (regionalizm, regionalny) (środowiskowy) lamer lamer (zoologia, zoologiczny) zwierzę juczne o sierści wykorzystywanej do produkcji wełny; llama jedwabna tkanina ze srebrnymi lub złotymi nićmi lama
lamaistyczny ˌlãma<sup>j</sup>iˈstɨʧ̑nɨ
adj związany z buddyzmem tybetańskim (lamaizmem) Lamaist Lamaistic
lamaizm lãˈma<sup>j</sup>ism̥
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) buddyzm tybetański Lamaism
lamarkistyczny
adj związany z lamarkizmem, teoriami Jeana-Baptiste'a de Lamarcka Lamarckian
lamassu
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (mitologia, mitologiczny) starożytny rodzaj bóstwa opiekuńczego, skrzydlaty lew lub byk o ludzkim obliczu ukoronowanym tiarą, którego ogromne posągi parami strzegły bram świątyń i pałaców w starożytnej Mezopotamii; lamassu
lamelkowy
adj złożony z lamelek lamellar
lament ˈlãmɛ̃nt
n narzekanie, biadanie lament
lamentacja
n (literacko) (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) utwór wyrażający żałobę, rozpacz lub nieszczęście; lamentation (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) fragment biblijnych Trenów Jeremiasza wykonywany podczas liturgii chrześcijańskiej lamentation
lamentować
v rozpaczliwie zawodzić; płakać lub narzekać poprzez głośne wydawanie jęków bemoan bewail keen mourn nudzh ululate
lamer ˈlãmɛr
n (środowiskowy) (informatyka, informatyczny) osoba niemająca doświadczenia w posługiwaniu się komputerem, najczęściej w znaczeniu pejoratywnym; lamer
lameta
n cienka folia metalowa pocięta w paseczki, używana jako ozdoba choinkowa lametta
lamina lãˈmʲĩna
n (geologia, geologiczny) maksymalnie kilkumilimetrowej grubości warstewka skały osadowej bądź metamorficznej odróżniająca się od sąsiednich warstewek składem, kolorem bądź innymi cechami lamina
lampa ˈlãmpa
n (zobacz) lampa elektronowa; vacuum tube urządzenie będące sztucznym źródłem światła; wytwarzające światło; lamp
lamparcik strojny
n (ornitologia, ornitologiczny) Pardalotus striatus, gatunek ptaka z rodziny lamparcików striated pardalote
lampart ˈlãmpart
n (zoologia, zoologiczny) zwykle cętkowany, afrykański i azjatycki kot drapieżny; leopard panther
lampart plamisty
n (systematyka) (zoologia, zoologiczny) Panthera pardus Linnaeus, gatunek ssaka z rodziny kotowatych; leopard (zoologia, zoologiczny) kot z gatunku (1.1) leopard
lamperia lãmˈpɛrʲja
n ozdobna okładzina na ścianie paneling
lampka ˈlãmpka
n kieliszek glass
lamprofir
n (geologia, geologiczny) magmowa skała żyłowa o ciemnej i połyskliwej barwie, głównie złożona z minerałów bogatych w żelazo i magnez lamprophyre
lanca
n (historia, historyczny, historycznie) (wojskowość, wojskowy) broń kawalerii złożona z długiego drzewca z proporczykiem, z osadzonym nań metalowym grotem lance
lancet ˈlãnʦ̑ɛt
n mały nóż chirurgiczny o obustronnym ostrzu lancet
landrynka lãnˈdrɨ̃nka
n (spożywczy) twardy, lekko przeźroczysty, kolorowy cukierek do ssania; fruit drop
landsbergit
pn (mineralogia, mineralogiczny) naturalny stop srebra i rtęci występujący często w złożach cynobru, rtęci i srebra; moschellandsbergite
langosz
n (kulinaria) węgierska potrawa w formie pszenno-ziemniaczanego placka smażonego na głębokim oleju podawanego z różnymi dodatkami – na słono lub słodko; langos
langusta lãŋˈɡusta
n (zoologia, zoologiczny) duży skorupiak mórz ciepłych poławiany dla celów spożywczych i zaliczany do owoców morza; spiny lobster
lankijski lãŋʲˈcijsʲci
adj odnoszący się do państwa Sri Lanka Sri Lankan
lansować lãw̃ˈsɔvaʨ̑
v promować, propagować launch
lantan ˈlãntãn
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu La i liczbie atomowej 57; lanthanum
laotański ˌlaɔˈtãj̃sʲci
adj odnoszący się do Laosu lub Laotańczyków Lao Laotian
laparoskopia ˌlaparɔˈskɔpʲja
n (medycyna, medyczny) wziernikowanie jamy otrzewnej; laparoscopic surgery laparoscopy
laparotomia ˌlaparɔˈtɔ̃mʲja
n (medycyna, medyczny) operacyjne otwarcie jamy brzusznej, polegające na przecięciu skóry, mięśni i otrzewnej umożliwiające eksplorację wnętrza jamy brzusznej; laparotomy coeliotomy
lapek
n (potocznie, potoczny) (slangowo) laptop lappie lappy
lapidarnie ˌlapʲiˈdarʲɲɛ
adv zwięźle, treściwie, wyraziście, lakonicznie concisely laconically succinctly tersely
lapidarność ˌlapʲiˈdarnɔɕʨ̑
n zwięzłość, treściwość, wyrazistość, lakoniczność conciseness laconicism laconism succinctness terseness
lapidarny ˌlapʲiˈdarnɨ
adj zwięzły, treściwy, wyrazisty, lakoniczny succinct concise laconic terse
lapis lazuli ˈlapʲis laˈzulʲi
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał o intensywnie niebieskiej barwie lapis lazuli
lapoński laˈpɔ̃j̃sʲci
adj dotyczący Laponii, związany z Laponią, pochodzący z Laponii Lapp Lappish
lapoński laˈpɔ̃j̃sʲci
n język używany w Laponii; Lapp Lappish
laptop ˈlaptɔp
n (informatyka, informatyczny) (potocznie, potoczny) komputer przenośny większy niż palmtop; laptop notebook
larum ˈlarũm
n (przestarzałe, przestarzały) pobudka, sygnał wojenny, wzywający do broni alarum larum wrzawa, wrzask, zamieszanie, zgiełk commotion
larwa ˈlarva
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) stadium życia owada różniące się pod względem budowy i zachowań od osobnika dojrzałego; larva
laryngolog ˌlarɨ̃ŋˈɡɔlɔk
n (medycyna, medyczny) lekarz specjalista zajmujący się rozpoznawaniem, profilaktyką i leczeniem chorób krtani i gardła ear, nose and throat specialist laryngologist
laryngologiczny
adj (medycyna, medyczny) związany z laryngologią lub laryngologiem, dotyczący laryngologii lub laryngologa laryngological
laryngoskop
n (medycyna, medyczny) przyrząd medyczny pozwalający obejrzeć wnętrze krtani; laryngoscope
las las
n gęste zbiorowisko drzew; forest wood
lasagne
n (spożywczy) włoski makaron o kształcie szerokich pasków; lasagna
laseczka laˈsɛʧ̑ka
n (mikrobiologia, mikrobiologiczny) forma bakterii zdolna do tworzenia endospor bacillus
laser ˈlasɛr
n (fizyka, fizyczny) (technologia, technika, techniczny) generator światła, wykorzystujący zjawisko emisji wymuszonej; laser
laska ˈlaska
n (potocznie, potoczny) (grubiański, grubiańsko) fellatio blow job (potocznie, potoczny) (grubiański, grubiańsko) penis cock rod shaft (potocznie, potoczny) atrakcyjna, ładna dziewczyna bird babe chick doll fox jednostka czegoś (np. dynamitu, cynamonu) pod stick wydłużony przedmiot służący do podpierania się; rod staff cane walking stick
laski ˈlasʲci
adj związany z Lachami, dotyczący Lachów Lachian
lasować
v łączyć palone wapno z wodą w celu uzyskania spoiwa do zapraw budowlanych, gasić wapno slake
lassi
n (kulinaria) orientalny napój chłodzący na bazie wody i jogurtu, przyrządzany na różne sposoby, specjalność m.in. kuchni hinduskiej i pakistańskiej; lassi
lasso ˈlasːɔ
n (etnografia, etnograficzny) sznur lub rzemień zakończony samozaciskową pętlą, służący do chwytania zwierząt; lasso lariat reata riata
latakijski
adj związany z Latakią, dotyczący Latakii Latakian
latanie laˈtãɲjɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: latać flying
latarka laˈtarka
n podręczne urządzenie elektryczne emitujące światło torch flashlight
latarnia laˈtarʲɲa
n (architektura, architektoniczny) cylinder na górnym pierścieniu kopuły z otworami doświetlającymi wnętrze; cupola (jeździectwo, jeździecki) rodzaj odmiany na głowie konia – szeroka jasna plama obejmująca chrapy i oczy bald face lampa przeznaczona do oświetlania otwartej przestrzeni lantern lampa przeznaczona do wysyłania sygnałów świetlnych lighthouse
latarnia morska laˈtarʲɲa ˈmɔrska
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) budowla z silnym światłem na szczycie, wznoszona do celów nawigacyjnych w pobliżu wybrzeża morskiego; lighthouse
latarnia umarłych laˈtarʲɲa ũˈmarwɨx
n (architektura, architektoniczny) (historia, historyczny, historycznie) kamienna budowla o znaczeniu mistycznym, w formie wieżyczki, stawiana dawniej przy cmentarzach i szpitalach; Lantern of the Dead
latawica
n (obraźliwie) kobieta prowadząca rozwiązły tryb życia hussy
latawiec laˈtavʲjɛʦ̑
n zabawka w kształcie czworokąta, zrobiona z drewna i papieru lub płótna, która lata na wietrze na uwięzi; kite
latać ˈlataʨ̑
v umieć przemieszczać się ponad gruntem, w powietrzu lub kosmosie fly
lateks ˈlatɛks
n (chemia, chemiczny) koloidalny roztwór kauczuku w cieczy; latex
latentnie
adv (medycyna, medyczny) (psychologia, psychologiczny) (weterynaria, weterynaryjny) w sposób utajony, ukryty latently
latentny
adj (medycyna, medyczny) (psychologia, psychologiczny) (weterynaria, weterynaryjny) utajony, ukryty, bezobjawowy latent
lateralizacja
n (fizjologia, fizjologiczny) asymetria czynnościowa określonej, prawej lub lewej, strony ciała; laterality
laterański
adj odnoszący się do Lateranu, związany z Lateranem Lateran
lato ˈlatɔ
n pora roku, charakteryzująca się najwyższymi temperaturami; summer
latryna laˈtrɨ̃na
n prymitywna toaleta polowa, często w postaci drewnianej lub kamiennej konstrukcji z otworem na odchody, zwykle budowana w miejscach, gdzie nie ma możliwości zbudowania lepszej; latrine
latte
n (potocznie, potoczny) (kulinaria) kawa espresso z dużą ilością mleka krowiego lub roślinnego, zazwyczaj w stosunku 1 do 2 latte
latte macchiato
n napój powstały przez powolne dolanie kawy espresso do gorącego, spienionego mleka, podawany w przeźroczystej szklance, pity przez słomkę lub podawany z długą łyżką; latte macchiato
latynizacja
n (językoznawstwo, językoznawczy) konwersja (najczęściej transliteracja lub transkrypcja) pisma niebędącego alfabetem łacińskim na tenże alfabet romanisation romanization (książkowy) poddawanie wpływowi języka łacińskiego lub cywilizacji łacińskiej; uleganie takiemu wpływowi Latinisation Latinization (książkowy) tłumaczenie (najczęściej nazwy własnej lub terminu) na język łaciński, nadawanie wyrazowi postaci językowej łacińskiej Latinisation Latinization
latynizm laˈtɨ̃ɲism̥
n (językoznawstwo, językoznawczy) wyraz, zwrot, forma gramatyczna zapożyczona do jakiegoś języka z języka łacińskiego; Latinism
latynoamerykański
adj związany z Ameryką Łacińską, dotyczący Ameryki Łacińskiej Latin American
latynoski
adj dotyczący Latynosów Hispanic
laudacja
n (książkowy) mowa pochwalna laudation
laufer
n (dawniej, dawny) giermek, sługa torujący drogę henchman (potocznie, potoczny) ktoś, kto ma w zwyczaju włóczenie się vagabond wanderer (przestarzałe, przestarzały) (szachy, pojęcie szachowe) (także (regionalizm śląski)) bierka poruszająca się po szachownicy na skos; bishop (włókiennictwo) rodzaj podłużnej serwety runner
lawa ˈlava
n (geologia, geologiczny) (mineralogia, mineralogiczny) ciekły produkt działalności wulkanicznej; lava
lawenda laˈvɛ̃nda
n (botanika, botaniczny) rodzaj roślin z rodziny jasnotowatych kwitnących na niebiesko lub purpurowo, niektóre gatunki są uprawiane dla olejków wykorzystywanych w kosmetyce i w lecznictwie; lavender
lawendowy ˌlavɛ̃nˈdɔvɨ
adj (botanika, botaniczny) (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) dotyczący lawendy, należący do lawendy, zrobiony z lawendy, zawierający lawendę, związany z lawendą lavender mający kolor fioletowy, taki jak kolor kwiatu lawendy lavender
laweta laˈvɛta
n (motoryzacja) samochód z platformą do przewożenia samochodów osobowych, często z wyciągarką do wtaczania niesprawnych pojazdów tow truck wrecker (wojskowość, wojskowy) podstawa armaty służąca jako oparcie dla lufy i przyrządów celowniczych carriage
lawina laˈvʲĩna
n masa śniegu, lodu, ziemi lub kamieni schodząca ze stoku górskiego; avalanche
lazur ˈlazur
n jasny niebieski kolor azure
lazuryt laˈzurɨt
n (geologia, geologiczny) (mineralogia, mineralogiczny) minerał z gromady krzemianów; lazurite lapis
lazyjski
n (językoznawstwo, językoznawczy) język lazyjski; Laz
lać laʨ̑
v (potocznie, potoczny) o deszczu: intensywnie padać rain cats and dogs powodować, że ciecz wypływa z czegoś lub płynie pour
lać jak z cebra ˈlaʨ̑ ˈjak ˈs‿ʦ̑ɛbra
v (potocznie, potoczny) bardzo mocno padać, o ulewnym deszczu rain cats and dogs
leader
n (socjologia, socjologiczny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) przywódca polityczny, społeczny, zawodowy leader
leading
n (termin typograficzny) odległość w pionie pomiędzy sąsiednimi wierszami drukowanego tekstu; leading
leasing
n (ekonomia, ekonomiczny) (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) jeden z umownych stosunków cywilnoprawnych; leasing
lebioda lɛˈbʲjɔda
n (botanika, botaniczny) zwyczajowa nazwa komosy goosefoot fat hen lamb's quarter pigweed
lecieć ˈlɛʨ̑ɛ̇ʨ̑
v przemieszczać się w powietrzu fly
lecytyna
n (biochemia, biochemiczny) mieszanina lipidów, związek organiczny, który występuje głównie w tkance nerwowej lecithin
leczenie lɛˈʧ̑ɛ̃ɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: leczyć therapy treatment curing
leczenie wstrząsowe
n (medycyna, medyczny) (psychologia, psychologiczny), raczej (historia, historyczny, historycznie) forma leczenia w psychiatrii polegająca na wywoływaniu w pacjencie głębokiego wstrząsu biologicznego środkami chemicznymi lub impulsami elektrycznymi seismotherapy
lecznictwo lɛʧ̑ʲˈɲiʦ̑tfɔ
n (urzędowy) działalność związana z diagnostyką, profilaktyką, leczeniem chorób i rehabilitacją therapeutics
leczniczy lɛʧ̑ʲˈɲiʧ̑ɨ
adj pomagający wyzdrowieć medicinal
leczyć ˈlɛʧ̑ɨʨ̑
v przywracać do zdrowia; uwalniać od choroby cure treat
ledwie ˈlɛdvʲjɛ
adv przysłówek informujący, że coś wydarzyło się przed krótką chwilą hardly scarcely przysłówek informujący, że coś zostało z trudem osiągnięte hardly scarcely
ledwie ˈlɛdvʲjɛ
conjunction spójnik wprowadzający zdanie podrzędne, podkreślające bezpośrednie następstwo zdarzeń no sooner
ledwie ˈlɛdvʲjɛ
particle partykuła określająca natężenie lub ilość czegoś jako bardzo małe hardly scarcely
ledwo ˈlɛdvɔ
adv … czasu: niedawno, dopiero co just … sposobu: z trudem barely hardly
ledwo ˈlɛdvɔ
conjunction … wskazujący, że bardzo niewiele czasu upłynęło pomiędzy jednym zdarzeniem a drugim, że zaszły one niemal równocześnie: zaledwie, bezpośrednio / tuż po tym jak, gdy tylko, jak tylko as soon as
ledwo ˈlɛdvɔ
particle podkreślająca, że czegoś jest mniej, niż spodziewała się osoba mówiąca only
ledwo żywy ˈlɛdvɔ ˈʒɨvɨ
adj osłabiony, bez siły exhausted
legalizacja ˌlɛɡalʲiˈzaʦ̑ʲja
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) nadanie mocy prawnej, uznanie czegoś za zgodne z prawem legalization
legalnie
adv w sposób legalny; nie odchodząc od litery prawa legally lawfully
legalny lɛˈɡalnɨ
adj zgodny z prawem legal produkowany, używany, rozpowszechniany w sposób zgodny z prawem legal
legar ˈlɛɡar
n drewniana belka, do której przybite są deski podłogi; joist podkład drewniany, na którym ustawiane są ciężary; ground beam sleeper
legenda lɛˈɡɛ̃nda
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) opowieść fantastyczna, przekazywana jako część tradycji; legend (geografia, geograficzny) opis oznaczeń na brzegu mapy, planu; legend wymysł, bajka, przesadzona ocena czyjejś wartości legend
legendarny ˌlɛɡɛ̃nˈdarnɨ
adj fikcyjny, ale taki, który pochodzi z legend legendary rzeczywisty, ale tak sławny, że krążą o nim legendy legendary
legginsy
n obcisłe, elastyczne spodnie z lekkiej tkaniny, bez szwów leggings
legion ˈlɛɟɔ̃n
n (historia, historyczny, historycznie) w starożytnym Rzymie: jednostka wojskowa o liczebności do 6000 żołnierzy; legion
legionowy
adj (historia, historyczny, historycznie) (wojskowość, wojskowy) związany z legionem, dotyczący legionów legionary
legislacja ˌlɛɟiˈslaʦ̑ʲja
n tworzenie przepisów prawnych legislation
legislacyjny
adj dotyczący legislacji legislative
legitymacja ˌlɛɟitɨ̃ˈmaʦ̑ʲja
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) podstawa prawna określonych uprawnień legitimacy dokument potwierdzający tożsamość oraz przynależność do określonej grupy ludzi card identity card
legowisko
n miejsce snu i schronienia zwierząt lair
legwan
n (herpetologia, herpetologiczny) jaszczurka z rodziny legwanowatych iguana
legwan zielony
n (herpetologia, herpetologiczny) jaszczurka z gatunku (1.1) American iguana green iguana (systematyka) (herpetologia, herpetologiczny) Iguana iguana Linnaeus, gatunek gada z rodziny legwanowatych; American iguana green iguana
lej lɛj
n (jednostka monetarna) waluta Mołdawii leu (jednostka monetarna) waluta Rumunii; leu duże, stożkowe wgłębienie crater
lej krasowy
n (geologia, geologiczny) okrągłe zagłębienie z podziemnym odpływem powstałe wskutek działalności wody; sinkhole
lejek
n urządzenie, zwykle o stożkowym kształcie, służące do zmniejszanie średnicy strumienia cieczy; funnel
lekarski lɛˈkarsʲci
adj dotyczący leczenia, mający zastosowanie w leczeniu medical związany z lekarzem, dotyczący lekarza medical
lekarstwo lɛˈkarstfɔ
n (medycyna, medyczny) (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) produkt, który leczy drug medicine
lekarz ˈlɛkaʃ
n (medycyna, medyczny) osoba, która zawodowo zajmuje się zdrowiem ludzi lub zwierząt; doctor physician
lekarz rodzinny ˈlɛkaʃ rɔˈʥ̑ĩnːɨ
n (medycyna, medyczny) lekarz, specjalista medycyny rodzinnej; family doctor
lekarz stażysta ˈlɛkaʃ staˈʒɨsta
n absolwent studiów medycznych odbywający staż w szpitalu houseman intern
lekceważenie ˌlɛkʦ̑ɛvaˈʒɛ̃ɲɛ
n traktowanie kogoś z pogardą, bez dostatecznej uwagi contempt despise disdain
lekceważyć ˌlɛkʦ̑ɛˈvaʒɨʨ̑
v nie przywiązywać do czegoś wagi disregard ignore neglect traktować kogoś lub coś pogardliwie, bez szacunku lub zainteresowania ignore slight
lekcja ˈlɛkʦ̑ʲja
n jednostka zajęć dydaktycznych lesson (przenośnie, przenośnia) przykre doświadczenie będące przestrogą lesson rozdział w podręczniku unit
lekki ˈlɛcːi
adj o małej wadze, małym ciężarze light o słabej sile, niskim natężeniu light łatwy, np. do zaakceptowania, przyjęcia, zrobienia light easy
lekko ˈlɛkːɔ
adv delikatnie softly w niewielkim natężeniu slightly subtly w sposób znamionujący lekkość, zwinnie lightly łatwo lightly
lekkoatleta ˌlɛkːɔaˈtlɛta
n (sport, sportowy) sportowiec uprawiający lekkoatletykę athlete
lekkoatletyka ˌlɛkːɔaˈtlɛtɨka
n (sport, sportowy) zespół konkurencji sportowych obejmujący biegi, skoki i rzuty; athletics
lekkomyślnie
adv w sposób lekkomyślny extravagantly frivolously giddily harum-scarum hastily heedlessly
lekkomyślność ˌlɛkːɔ̃ˈmɨɕl̥nɔɕʨ̑
n cecha kogoś, kto jest lekkomyślny, niepoważny, zbyt lekko coś traktujący rashness
lekkostrawny ˌlɛkːɔˈstravnɨ
adj taki, który jest łatwo przyswajany przez organizm, szybko trawiony light
lekkość
n cecha tego, co lekkie lightness
lekomania ˌlɛkɔ̃ˈmãɲja
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) uzależnienie od leków, nadużywanie leków; drug dependency
lekooporny
adj taki, który jest odporny na działanie leku drug-resistant
leksem ˈlɛksɛ̃m
n (językoznawstwo, językoznawczy) zestaw form, jakie może przyjmować dany wyraz, nie tracąc swojego znaczenia; lexeme
leksyk
n (językoznawstwo, językoznawczy) (zobacz) słownictwo lexis
leksykograf
n (językoznawstwo, językoznawczy) badacz i znawca leksykografii lexicographer
leksykografia
n (językoznawstwo, językoznawczy) nauka o opracowywaniu i układaniu słowników; lexicography
leksykograficzny
adj dotyczący leksykografii, właściwy leksykografii lexicographic lexicographical
leksykolog
n (językoznawstwo, językoznawczy) badacz leksyki, zasobów wyrazów i związków wyrazowych lexicologist
leksykologia
n (językoznawstwo, językoznawczy) nauka o słownictwie, zasobie wyrazów i związków wyrazowych, badanie wyrazów ze względu na ich znaczenie i sposoby użycia; lexicology
leksykologicznie
adv (językoznawstwo, językoznawczy) w odniesieniu do leksykologii, zgodnie z regułami leksykologii lexicologically
leksykologiczny
adj (językoznawstwo, językoznawczy) odnoszący się do leksykologii, mający związek z leksykologią lexicological
leksykon
n publikacja książkowa, niekiedy wielotomowa, będąca uporządkowanym zbiorem wiedzy w formie skondensowanej; lexicon
lektor ˈlɛktɔr
n nauczyciel języka obcego na uczelni lub w szkole językowej language teacher osoba czytająca teksty w programach radiowych announcer speaker
lektorat lɛkˈtɔrat
n kurs języka obcego na uczelni foreign language course
lektyka ˈlɛktɨka
n łoże osłonięte baldachimem, ściankami i daszkiem; litter
lelek kozodój ˈlɛlɛk ːɔˈzɔduj
n (ornitologia, ornitologiczny) europejski ptak leśny ze sztywnymi piórami otaczającymi dziób; nightjar
lelingit
n (mineralogia, mineralogiczny) rzadki minerał z grupy arsenków, FeAs2; löllingite
lemiesz ˈlɛ̃mʲjɛʃ
n (anatomia, anatomiczny) płaska kość stanowiąca tylną część przegrody nosowej; vomer plowshare bone (technologia, technika, techniczny) element roboczy spycharki lub równiarki; blade (wojskowość, wojskowy) płyta przy lawecie działa zapobiegająca odrzutowi przy wystrzale spade dolna część pługa odcinająca skibę; plowshare
leming ˈlɛ̃mʲĩŋk
n (zoologia, zoologiczny) Lemmus lemmus, gatunek ssaków, małych gryzoni występujących w dużych ilościach w tundrze północnej Europy, Azji i Ameryki Północnej; lemming (publikatory) (pogardliwie) młody człowiek zwykle pracujący w korporacji, zwykle wyborca centrowy, nieposiadający własnego zdania, lecz idący za tłumem, bezkrytycznie ufający popularnym mediom sheeple
lemoniada ˌlɛ̃mɔ̃ˈɲada
n napój z cytryn lemonade
lempira lɛ̃mˈpʲira
n (jednostka monetarna) waluta Hondurasu; lempira
lemur ˈlɛ̃mur
n (zoologia, zoologiczny) Lemur, madagaskarska małpiatka o puszystym futrze; lemur
len lɛ̃n
n (botanika, botaniczny) Linum, roślina kilkuletnia z rodziny lnowatych, uprawiana dla włókien i oleistych nasion flax (włókiennictwo) tkanina z włókna (1.2) linen (włókiennictwo) włókno lnu (1.1) linen
leninowski ˌlɛ̃ɲĩˈnɔfsʲci
adj związany z Włodzimierzem Leninem albo leninizmem, właściwy dla leninizmu Leninist
lenistwo lɛ̃ˈɲistfɔ
n odpoczywanie ponad potrzebę, unikanie wysiłku laziness sloth
leniuch
n (potocznie, potoczny) osoba bardzo leniwa (wyrażenie nacechowane emocjonalnie) idler lazybones sluggard dawdler dead-beat layabout
leniwie
adv w sposób leniwy lazily languorously languidly slothfully
leniwiec lɛ̃ˈɲivʲjɛʦ̑
n (zoologia, zoologiczny) średniej wielkości, powolny, nadrzewny, roślinożerny ssak; sloth
leniwiec karłowaty
n (systematyka) (zoologia, zoologiczny) Bradypus pygmaeus, gatunek ssaka z rodziny leniwcowatych; monk sloth pygmy three-toed sloth (zoologia, zoologiczny) leniwiec z gatunku (1.1) monk sloth pygmy three-toed sloth
leniwieć lɛ̃ˈɲivʲjɛ̇ʨ̑
v stawać się leniwym, opieszałym get lazy
leniwy lɛ̃ˈɲivɨ
adj charakteryzujący się lenistwem lazy
lennonki
n rodzaj okularów z okrągłymi szkłami John Lennon glasses John Lennon spectacles
lepa ˈlɛpa
n (meteorologia, meteorologiczny) (hydrologia, hydrologiczny) niestopiony śnieg na powierzchni wody, snow slush
lepidopterologia lɛˈpʲidɔˌptɛrɔˈlɔɟja
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) dział entomologii, nauka o motylach; lepidopterology
lepiej ˈlɛpʲjɛ̇j
adv (zobacz) dobrze good nie powinno się (robić czegoś) better
lepiej późno niż wcale ˈlɛpʲjɛ̇j ˈpuʑnɔ ˈɲiʃ ˈfʦ̑alɛ
proverb sytuacja, w której robi się coś po właściwym czasie, z opóźnieniem, jest lepsza niż niezrobienie tej czynności wcale better late than never
lepiej zapobiegać niż leczyć
proverb bardziej opłaca się zapobieganie, niż naprawianie zaniedbań i błędów a stitch in time saves nine an ounce of prevention is worth a pound of cure better safe than sorry
lepki ˈlɛpʲci
adj mający właściwości kleju viscous glutinous gooey sticky gluey tenacious
lepkość
n (fizyka, fizyczny) tarcie pomiędzy poruszającymi się względem siebie warstwami cieczy lub plastycznego ciała stałego viscosity zdolność lepienia się, bycie kleistym stickiness
lepra ˈlɛpra
n (medycyna, medyczny) trąd leprosy
leprozorium ˌlɛprɔˈzɔrʲjũm
n izolowany zakład leczniczy dla chorych na trąd lub kolonia dla trędowatych; leper colony leper-house leprosarium
lepszy wróbel w garści niż gołąb na dachu ˈlɛpʃɨ ˈvrubɛl ˈv‿ɡarʲɕʨ̑i ˈɲiʒ ˈɡɔwɔ̃mp na‿ˈdaxu
proverb lepsze coś, co jest niedoskonałe, ale pewne, dostępne niż niedostępny ideał a bird in the hand is worth two in the bush better a small fish than an empty dish better an egg today than a hen tomorrow half a loaf is better than none
lepton ˈlɛptɔ̃n
n (fizyka, fizyczny) cząstka elementarna będąca fermionem, lecz niebędąca kwarkiem; lepton (historia, historyczny, historycznie) moneta miedziana bita w starożytnej Grecji; lepton
lesba
n (pogardliwie) lesbijka dyke
lesbijka lɛzˈbʲijka
n homoseksualna kobieta; lesbian gay lemon
lesbijski
adj dotyczący lesbijek, właściwy lesbijkom lesbian
less lɛs
n (geologia, geologiczny) pylasta skała osadowa pochodzenia eolicznego; loess
leszcz lɛʃʧ̑
n (ichtiologia, ichtiologiczny) eurazjatycka duża spłaszczona ryba słodkowodna; bream
leszczyna lɛʃˈʧ̑ɨ̃na
n (dendrologia, drzewoznawstwo, dendrologiczny, drzewoznawczy) Corylus L., rodzaj krzewów i drzew o jadalnych owocach, zwanych orzechami laskowymi; hazel
letargiczny
adj (psychologia, psychologiczny) związany z letargiem, dotyczący letargu; właściwy letargowi lethargic taki jak w letargu: senny, ospały, apatyczny, bezwładny lethargic
letni ˈlɛtʲɲi
adj o substancji: ciepły, lecz nie gorący lukewarm tepid taki, który odbywa się w lecie, odnosi się do lata; jest przystosowany do lata estival summer
letnik ˈlɛtʲɲik
n osoba, która spędza letnie wakacje w jakiejś miejscowości holidaymaker
letnio
adv typowo dla lata summerily
leukocytoza ˌlɛwkɔʦ̑ɨˈtɔza
n (medycyna, medyczny) nieprawidłowa liczba krwinek białych, powyżej górnej granicy normy; leukocytosis
level
n (slangowo) poziom w grze level
lew lɛf
n (jednostka monetarna) bułgarska jednostka monetarna; 100 stotinek; lev (zoologia, zoologiczny) Panthera leo, gatunek dużego ssaka z rodziny kotowatych; lion
lew afrykański
n (systematyka) (zoologia, zoologiczny) Panthera leo Linnaeus, mięsożerny gatunek ssaka lądowego z rodziny kotowatych; lion (zoologia, zoologiczny) ssak z gatunku (1.1) lion
lewa ˈlɛva
n (termin karciany) karty wzięte przez gracza na jednym etapie rozgrywki trick
lewacki lɛˈvaʦ̑ʲci
adj (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (pejoratywnie, pejoratywny) skrajnie lewicowy leftist
lewada lɛˈvada
n figura ujeżdżeniowa, polegająca na uniesieniu przednich nóg konia, przenosząc w ten sposób cały ciężar na zgięte tylne; levade
lewantyński
adj (geografia, geograficzny) dotyczący Lewantu Levantine
lewar
n (technologia, technika, techniczny) (mechanika) rodzaj dźwigni do podnoszenia ciężarów jack lever (technologia, technika, techniczny) rurka do przelewania cieczy siphon
lewarek lɛˈvarɛk
n (technologia, technika, techniczny) (mechanika) niezbyt dużych rozmiarów często poręczny rodzaj dźwigni do podnoszenia ciężarów jack lever (technologia, technika, techniczny) (zdrobniale) lewar (rurka do przelewania cieczy) siphon
lewatywa ˌlɛvaˈtɨva
n (medycyna, medyczny) zabieg leczniczy polegający wprowadzenie do odbytnicy ciepłej wody, czasem z dodatkiem leków lub soli, w celu wywołania wypróżnienia; enema
lewica lɛˈvʲiʦ̑a
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) określenie na ogół sił politycznych dążących do zmian polityczno-ustrojowych, społecznych i gospodarczych, przeciwstawiających się tzw. tradycyjnemu porządkowi społecznemu, przeciwieństwo prawicy; left left-wing
lewicki
adj związany z lewitami lub ich działalnością levitical
lewicowiec
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) zwolennik lewicy leftie leftist leftwinger lefty
lewicowy ˌlɛvʲiˈʦ̑ɔvɨ
adj (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) związany z lewicą, właściwy lewicy, charakterystyczny dla idei lewicy left-wing leftish
lewirat lɛˈvʲirat
n (etnografia, etnograficzny) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) zwyczajowe prawo małżeńskie nakazujące poślubienie wdowy przez brata lub nawet przez spadkobiercę jej zmarłego męża (nawet jeśli jest żonaty), w celu zapewnienia ciągłości rodu, obowiązujące u ludów Azji (Arabów, Hindusów, Mongołów) oraz plemion afrykańskich; levirate
lewita
n (biblijny) pomocnik kapłanów w świątyni jerozolimskiej; Levite
lewkonia
n (botanika, botaniczny) Matthiola R. Br., rodzaj roślin z rodziny kapustowatych; stock
lewo ˈlɛvɔ
n lewa strona left
leworęcznie
adv z wykorzystaniem lewej ręki left-handedly
leworęczność ˌlɛvɔˈrɛ̃n͇ʧ̑nɔɕʨ̑
n posługiwanie się głównie lewą ręką, jej większa sprawność; left-handedness sinistrality
leworęczny ˌlɛvɔˈrɛ̃n͇ʧ̑nɨ
adj posługujący się głównie lewą ręką left-handed
leworęczny ˌlɛvɔˈrɛ̃n͇ʧ̑nɨ
n osoba leworęczna (1.1) left-hander left-handed person
lewoskrętny ˌlɛvɔˈskrɛ̃ntnɨ
adj taki, który skręca się odwrotnie do ruchu wskazówek zegara sinistrorse
lewy ˈlɛvɨ
adj znajdujący się po tej stronie, po której znajduje się serce człowieka left
lezgiński
n (językoznawstwo, językoznawczy) język lezgiński; Lezghian
leń lɛ̃ɲ
n człowiek odpoczywający ponad potrzebę, unikający pracy lazybones
leśnictwo lɛɕˈɲiʦ̑tfɔ
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) zespół nauk leśnych zajmujący się całokształtem zagadnień związanych z gospodarką leśną forestry
leśniczy lɛɕˈɲiʧ̑ɨ
n (leśnictwo) pracownik zajmujący się gospodarowaniem lasu, odpowiedzialny za obszar leśnictwa forester
leśniczówka ˌlɛɕɲiˈʧ̑ufka
n dom, mieszkanie, siedziba leśniczego; forester house
leśnik ˈlɛɕɲik
n pracownik lub urzędnik zajmujący się zagospodarowaniem lasu forestman
leśny ˈlɛɕnɨ
adj odnoszący się do lasu, mający związek z lasem forest
leżak ˈlɛʒak
n (spożywczy) jasne piwo dolnej fermentacji (rodzaj piwa) lager rodzaj fotela, służący do leżenia; zwykle składany, co umożliwia jego łatwy transport deckchair
leżeć ˈlɛʒɛʨ̑
v zachowywać pozycję poziomą lie
leżeć na wątrobie
v martwić, nie dawać spokoju lie heavy
liana ˈlʲjãna
n (botanika, botaniczny) roślina o długim pędzie czepnym, rosnąca głównie w lasach tropikalnych; liana
libacja lʲiˈbaʦ̑ʲja
n (historia, historyczny, historycznie) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) zwyczaj wylewania alkoholu, oliwy lub innych cennych płynów na ofiarę bogu; libation
libański lʲiˈbãj̃sʲci
adj odnoszący się do państwa Liban Lebanese
liberalizm ˌlʲibɛˈralʲism̥
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) ideologia i kierunek polityczny, według którego wolność jest nadrzędną wartością; liberalism
liberalny ˌlʲibɛˈralnɨ
adj (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) dotyczący liberalizmu w polityce i gospodarce liberal nieuznający przymusu, tolerancyjny liberal permissive
liberał
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) zwolennik liberalizmu liberal
libertarianin
n (filozofia, filozoficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) zwolennik libertarianizmu libertarian
libertariański
adj związany z libertarianizmem, dotyczący libertarianizmu libertarian
libido lʲiˈbʲidɔ
n (seksuologia, seksuologiczny) pożądanie, dążenie do zaspokojenia seksualnego; libido
libijski lʲiˈbʲijsʲci
adj odnoszący się do Libii Libyan
licencja lʲiˈʦ̑ɛ̃nʦ̑ʲja
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) umowa określająca warunki korzystania z jakiegoś dobra, np. patentu albo programu komputerowego; licence license
liceum lʲiˈʦ̑ɛ<sup>w</sup>ũm
n szkoła średnia zawodowa lub ogólnokształcąca, przygotowująca do studiów uniwersyteckich; grammar school lyceum Lyceum college
lichenologia ˌlʲixɛ̃nɔˈlɔɟja
n (botanika, botaniczny) dział botaniki, nauka o porostach; lichenology
lichenometria
n metoda szacowania wieku budowli i badania zmian klimatycznych na podstawie porostów; lichenometry
lichtarz
n świecznik na jedną świecę; candlestick
lichwa ˈlʲixfa
n (pejoratywnie, pejoratywny) forma stosunków kredytowych między wierzycielem a dłużnikiem, polegająca na pobieraniu wygórowanych procentów za pożyczone pieniądze; usury
lichy ˈlʲixɨ
adj (potocznie, potoczny) będący w złym stanie, złej jakości, w złym gatunku miserable paltry (potocznie, potoczny) małej wartości moralnej lub artystycznej miserable paltry (potocznie, potoczny) mały, drobny, niepozorny flimsy
licyjski
adj związany z Licją, dotyczący Licji Lycian
licyjski
n (językoznawstwo, językoznawczy) język licyjski; Lycian
licytacja ˌlʲiʦ̑ɨˈtaʦ̑ʲja
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) publiczna sprzedaż, w której nabywcą zostaje oferujący najwyższą kwotę; auction (termin karciany) zabieganie o pierwszeństwo w jakiejś fazie gry, o wzięcie, zagranie, wyjście; bidding
liczba ˈlʲiʤ̑ba
n (językoznawstwo, językoznawczy) (gramatyka) w deklinacji: kategoria gramatyczna wynikająca z liczności elementów, które dany wyraz określa singular plural (matematyka, matematyczny) pojęcie będące w najprostszym przypadku abstrakcyjną reprezentacją liczebności zbioru lub poziomu jakiejś wielkości (np. fizycznej); number zapis liczby (1.1) number
liczba atomowa ˈlʲiʤ̑ba ˌːtɔ̃ˈmɔva
n (fizyka, fizyczny) liczba określająca, ile protonów znajduje się w jądrze danego atomu; atomic number
liczba całkowita ˈlʲiʤ̑ba ˌʦ̑awkɔˈvʲita
n (matematyka, matematyczny) liczba należąca do zbioru liczb naturalnych dodatnich lub zbioru liczb przeciwnych do nich, a także liczba 0; integer integer number
liczba mnoga ˈlʲiʤ̑ba ˈmnɔɡa
n (gramatyka) w deklinacji: cecha wyrazu opisującego więcej niż jeden element plural
liczba naturalna
n (matematyka, matematyczny) (rzadki, rzadko używany) liczba z ciągu 1, 2, 3, … natural number (matematyka, matematyczny) liczba z ciągu 0, 1, 2, 3, …; natural number
liczba niewymierna ˈlʲiʤ̑ba ˌɲɛvɨ̃ˈmʲjɛrna
n (matematyka, matematyczny) liczba rzeczywista niedająca się zapisać w postaci ilorazu liczb całkowitych; irrational number
liczba pierwsza ˈlʲiʤ̑ba ˈpʲjɛrfʃa
n (matematyka, matematyczny) liczba naturalna, która ma dokładnie dwa dzielniki naturalne: jedynkę i siebie samą; prime number prime
liczba podwójna ˈlʲiʤ̑ba pɔˈdvujna
n (gramatyka) w deklinacji: cecha wyrazu opisującego dokładnie dwa elementy, różna od liczby mnogiej; dual
liczba pojedyncza ˈlʲiʤ̑ba ˌpɔjɛˈdɨ̃n͇ʧ̑a
n (gramatyka) cecha wyrazu oznaczająca, iż odnosi się on do jednej osoby lub jednej rzeczy singular
liczba porządkowa ˈlʲiʤ̑ba ˌpɔʒɔ̃ntˈkɔva
n (matematyka, matematyczny) zwykle w lm: zbiór dobrze uporządkowany, będący kanonicznym reprezentantem pewnej klasy izomorficzności dobrych porządków ordinal number (oficjalnie) liczba naturalna, używana do określenia pozycji w pewnej kolejności ordinal number
liczba rzeczywista
n (matematyka, matematyczny) liczba wymierna (ułamek) lub dowolna liczba pomiędzy liczbami wymiernymi; real number
liczba urojona
n (matematyka, matematyczny) liczba, której kwadrat jest liczbą rzeczywistą niedodatnią imaginary number
liczba wymierna
n (matematyka, matematyczny) liczba dająca się przedstawić jako ułamek liczb całkowitych; rational number
liczba zespolona
n (matematyka, matematyczny) liczba postaci a+bi, gdzie a i b to liczby rzeczywiste oraz i²=-1; complex number
liczbowy
adj dotyczący liczb: złożony z liczby, oparty na liczbach lub wyrażony liczbami number numerary numerical
liczebnik lʲiˈʧ̑ɛbʲɲik
n (gramatyka) nazwa liczby numeral number
liczebnik główny
n (gramatyka) nazwa liczby całkowitej cardinal number
liczebnik porządkowy
n (gramatyka) nazwa liczby określająca położenie elementu w pewnym szeregu ordinal number
liczebnik zbiorowy
n (gramatyka) nazwa liczby określająca liczność grupy elementów collective numeral
liczebny
adj mogący być wyrażonym liczbami numerous
liczenie lʲiˈʧ̑ɛ̃ɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: liczyć numeration
liczi chińskie ˈlʲiʧ̑ʲi ˈçĩj̃sʲcɛ
n (botanika, botaniczny) Litchi chinensis, gatunek drzew tropikalnych z rodziny mydleńcowatych, pochodzący z rejonu Kambodży, Wietnamu i Filipin, uprawiany w wielu krajach o ciepłym klimacie lychee
licznie
adv w dużej grupie osób numerously
licznik ˈlʲiʧ̑ʲɲik
n (matematyka, matematyczny) część ułamka znajdująca się nad kreską ułamkową; numerator urządzenie służące do pomiaru jakiejś wielkości naliczanej w czasie; counter
liczny ˈlʲiʧ̑nɨ
adj (o rzeczownikach zbiorowych) składający się z wielu jednostek numerous (tylko w lm.) występujący w dużej liczbie many
liczydło lʲiˈʧ̑ɨdwɔ
n (matematyka, matematyczny) przyrząd w postaci ramy z pręcikami, na których umieszczone są ruchome koraliki, wspomagający wykonywanie prostych obliczeń; abacus
liczyć ˈlʲiʧ̑ɨʨ̑
v określać liczbę elementów składających się na dany zbiór count calculate wykonywać działania matematyczne, przetwarzać dane numeryczne calculate pokładać swoje zaufanie count on expect brać pod uwagę, respektować consider take into account
lid lʲit
n pierwszy, wprowadzający akapit artykułu lub informacji prasowej, ze streszczeniem treści i zachętą do zapoznania się z całością introduction lead teser
lider ˈlʲidɛr
n osoba dowodząca, zarządzająca pracą zespołu leader
liderować ˌlʲidɛˈrɔvaʨ̑
v przewodzić, być liderem lead
lidokaina ˌlʲidɔkaˈ<sup>j</sup>ĩna
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) organiczny związek chemiczny, używany jako środek miejscowo znieczulający; lidocaine
lidyjski
adj związany z Lidią, pochodzący z Lidii Lydian
lidyjski
n (językoznawstwo, językoznawczy) język lidyjski; Lydian
liga ˈlʲiɡa
n (sport, sportowy) klasa rozgrywek w sportach zespołowych, np. w piłce nożnej, siatkówce, hokeju, itp. league zrzeszenie osób, organizacji lub państw league
ligatura ˌlʲiɡaˈtura
n znak będący połączeniem kilku liter, na przykład ß, æ, Æ; ligature
liguryjski ˌlʲiɡuˈrɨjsʲci
adj związany z Ligurią, wywodzący się z Ligurii Ligurian
likaon
n (zoologia, zoologiczny) Lycaon pictus, gatunek drapieżnego ssaka z rodziny psowatych; African wild dog lycaon
likier ˈlʲicɛr
n słodki i mocny napój alkoholowy; liqueur cordial
liktor
n (historia, historyczny, historycznie) rzymski niższy funkcjonariusz państwowy, stanowiący ochronę urzędników; lictor
likwidacja ˌlʲikfʲiˈdaʦ̑ʲja
n pozbycie się liquidation
likwidować ˌlʲikfʲiˈdɔvaʨ̑
v usuwać, znosić lub rozwiązywać coś liquidate
lilak ˈlʲilak
n (botanika, botaniczny) Syringa L., rodzaj krzewów lub drzew z rodziny oliwkowatych; lilac
lilia ˈlʲilʲja
n (botanika, botaniczny) rodzaj roślin z rodziny liliowatych; lilium lily
lilia wodna ˈlʲilʲja ˈvɔdna
n (potocznie, potoczny) grzybień, Nymphaea L., roślina wodna o okazałych kwiatach water lily waterlily
liliowy lʲiˈlʲjɔvɨ
adj dotyczący lilii, należący do lilii, zrobiony z lilii, związany z lilią lily mający kolor jasnofioletowy lub różowoniebieski , taki jak kolor kwiatu lilaka pospolitego lilac
lima ˈlʲĩma
n (botanika, botaniczny) krzew lub niewielkie drzewo cytrusowe; lime owoc limy (1.1), żółtozielony, podobny do cytryny, ale mniejszy lime
limakolog
n (zoologia, zoologiczny) specjalista zajmujący się limakologią limacologist
limakologia ˌlʲĩmakɔˈlɔɟja
n (zoologia, zoologiczny) nauka o ślimakach; limacology
limakologiczny
adj (zoologia, zoologiczny) związany z limakologią, dotyczący limakologii limacological
liman
n (geografia, geograficzny) rodzaj płytkiej zatoki powstałej u ujścia rzeki do morza; liman
limba ˈlʲĩmba
n (botanika, botaniczny) drzewo z gatunku sosna limba; Arolla Pine Swiss Pine
limburski lʲĩmˈbursʲci
n (językoznawstwo, językoznawczy) język (dialekt) limburski; Limburgish
limfa
n (fizjologia, fizjologiczny) płyn ustrojowy pośredniczący w wymianie składników między krwią i tkankami; chłonka; lymph
limfocytoza
n (medycyna, medyczny) nadmiar limfocytów we krwi lymphocytosis
limit ˈlʲĩmʲit
n granica niemożliwa do przekroczenia limit
limnologia ˌlʲĩmnɔˈlɔɟja
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) (biologia, biologiczny) (hydrologia, hydrologiczny) dział hydrobiologii i hydrologii badający życie organizmów wodnych w zbiornikach śródlądowych jak też właściwości chemiczne i fizyczne tego środowiska; limnology
limnologiczny
adj (zoologia, zoologiczny) związany z limnologią, dotyczący limnologii limnological
limo ˈlʲĩmɔ
n (potocznie, potoczny) podbite oko black eye shiner
limonit lʲĩˈmɔ̃ɲit
n (geologia, geologiczny) żółtobrązowa bądź ciemnobrunatna bardzo drobnoziarnista lub skrytokrystaliczna mieszanina minerałów (tlenków i wodorotlenków żelaza); limonite
limonkowy ˌlʲĩmɔ̃ŋˈkɔvɨ
adj mający intensywny jasnozielony kolor z domieszką żółtego lime
limuzyna
n (motoryzacja) luksusowy samochód; limo limousine
lin lʲĩn
n (ichtiologia, ichtiologiczny) słodkowodna ryba; tench
lina ˈlʲĩna
n elastyczne cięgno z włókna lub drutów; rope cord line
lincz lʲĩn͇ʧ̑
n (książkowy) rodzaj samosądu, wymierzenie przez tłum kary (szczególnie śmierci) na osobie posądzonej o przestępstwo bez przeprowadzenia sprawy sądowej lynching
linczować lʲĩn͇ˈʧ̑ɔvaʨ̑
v (książkowy) dokonywać linczu lynch
linezolid ˌlʲĩnɛˈzɔlʲit
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) lek przeciwbakteryjny, pochodna oksazolidynonu; stosowany w infekcjach wywołanych przez wielolekooporne szczepy bakterii wliczając paciorkowce i gronkowca złocistego; linezolid
lingwista lʲĩŋɡˈvʲista
n (językoznawstwo, językoznawczy) językoznawca linguist
lingwistyczny
adj (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) związany z lingwistyką lub dotyczący lingwisty linguistic
lingwistyka lʲĩŋɡˈvʲistɨka
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) (edukacja, edukacyjny) (językoznawstwo, językoznawczy) nauka o języku linguistics
linia ˈlʲĩɲja
n (potocznie, potoczny) figura, sylwetka, wygląd osoby, postawa shape grupa towarów o podobnym przeznaczeniu występująca pod wspólną marką range kształt dający się narysować jednym pociągnięciem ołówka line sposób podejścia, kierunek postępowania approach trasa dla środków lokomocji route
linia bezpieczeństwa
n (sport, sportowy) prosta wyznaczająca granicę bezpieczeństwa skoków na skoczni narciarskiej, rozmiar skoczni; hill size hill size point
linia upadku
n (sport, sportowy) miejsce na skoczni narciarskiej, do którego skoczek nie powinien upaść, by nie stracić punktów fall line
linie lotnicze
n (lotnictwo, lotniczy) przedsiębiorstwo świadczące usługi transportu lotniczego; airline airlines
linijka lʲĩˈɲijka
n przyrząd służący do kreślenia linii i odmierzania odległości; ruler
liniowiec lʲĩˈɲɔvʲjɛʦ̑
n (wojskowość, wojskowy) okręt liniowy, zwykle drewniany ship of the line (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) statek regularnie kursujący między danymi punktami; liner
liniowy lʲĩˈɲjɔvɨ
adj mający związek z linią linear line lineal of the line
link lʲĩŋk
n (informatyka, informatyczny) odnośnik w dokumencie elektronicznym (np. na stronie WWW) prowadzący do innego dokumentu elektronicznego lub do innego miejsca w tym samym dokumencie link
linker ˈlʲĩŋkɛr
n (informatyka, informatyczny) narzędzie dokonujące łączenia skompilowanych modułów programu linker
linkomycyna ˌlʲĩŋkɔ̃mɨˈʦ̑ɨ̃na
n (biochemia, biochemiczny) antybiotyk z grupy linkozamidów lincomycin
linkowanie ˌlʲĩŋkɔˈvãɲɛ
n (informatyka, informatyczny) proces łączenia skompilowanych modułów i tworzenia pliku wykonywalnego lub innego pliku obiektowego linking
linoleum ˌlʲĩnɔˈlɛ<sup>w</sup>ũm
n wodoodporny materiał zrobiony z płótna pokrytego masą z utwardzonego oleju lnianego; linoleum
linoskoczek ˌlʲĩnɔˈskɔʧ̑ɛk
n cyrkowiec wykonujący ćwiczenia gimnastyczne na wysoko zawieszonej linie tightrope walker
liofilizacja
n (fizyka, fizyczny) (technologia, technika, techniczny) proces suszenia poprzez sublimację; freeze-drying
lipa ˈlʲipa
n (dendrologia, drzewoznawstwo, dendrologiczny, drzewoznawczy) Tilia L., rodzaj drzew liściastych z podrodziny lipowatych; lime linden
lipid ˈlʲipʲit
n (biochemia, biochemiczny) związek chemiczny tworzący cząsteczki hydrofobowe albo amfifilne, służący głównie do magazynowania energii lub jako substrat budulcowy komórek i tkanek; lipid
lipiec ˈlʲipʲjɛʦ̑
n siódmy miesiąc w roku (wg kalendarza gregoriańskiego i juliańskiego); July
lipień ˈlʲipʲjɛ̇̃ɲ
n (ichtiologia, ichtiologiczny) Thymallus, słodkowodna ryba z rodziny łososiowatych; grayling
lipo-
pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na związek znaczeniowy z tłuszczem lipo-
lipodystrofia ˌlʲipɔdɨˈstrɔfʲja
n (medycyna, medyczny) zespół zaburzeń charakteryzujących się miejscowym lub uogólnionym zanikiem, nieprawidłowym stanem lub rozmieszczeniem tkanki tłuszczowej; lipodystrophy
lipomastia ˌlʲipɔ̃ˈmastʲja
n (medycyna, medyczny) powiększenie sutków u mężczyzny związane z nagromadzeniem się i przerostem tkanki tłuszczowej lipomastia
liposukcja ˌlʲipɔˈsukʦ̑ʲja
n (medycyna, medyczny) zabieg odsysania tkanki tłuszczowej; liposuction
lir lʲir
n (jednostka monetarna) waluta Włoch w latach 1861 – 2002; lira
lira ˈlʲira
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) smyczkowy strunowy instrument muzyczny, posiadający trzy lub cztery struny, popularny na Krecie, Dodekanezie, w Tracji i wśród uchodźców z Azji Mniejszej lyre (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) starogrecki instrument muzyczny, szarpany posiadający od czterech do dziesięciu strun; lyre
lira korbowa ˈlʲira kɔrˈbɔva
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dawny strunowy instrument smyczkowy z korbą i klawiszami; hurdy-gurdy hurdy gurdy wheel fiddle
lirogon
n (ornitologia, ornitologiczny) ptak z rzędu wróblowych występujący na kontynencie australijskim; lyrebird
liryczny lʲiˈrɨʧ̑nɨ
adj związany z liryką, lirykiem lyrical
liryk
n autor utworów lirycznych lyricist (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) utwór liryczny lyric
liryka
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) rodzaj literacki; poetry
liryzm
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) pierwiastek uczuciowy w utworze lub zachowaniu osób lyricism
lis lʲis
n (zoologia, zoologiczny) Vulpes, drapieżnik z rodziny psów o długim i puszystym ogonie; fox
lis polarny ˈlʲis pɔˈlarnɨ
n (zoologia, zoologiczny) ssak drapieżny z rodziny psowatych, zamieszkujący obszary na północ od koła podbiegunowego; Arctic Fox Polar Fox Snow Fox White Fox
lisi ˈlʲiɕi
adj (przenośnie, przenośnia) chytry, postępujący nieszczerze vulpine charakterystyczny dla lisa; dotyczący, odnoszący się do lisa vulpine
lisica lʲiˈɕiʦ̑a
n (zoologia, zoologiczny) samica lisa vixen
lisię
n młode lisa cub
list lʲist
n wiadomość, wypowiedź sformułowana pisemnie letter (usługi pocztowe, kurierskie, poczta) przesyłka pocztowa zawierająca korespondencję lub drobne rzeczy dopuszczone do przewozu pocztowego, nadane w zamkniętym opakowaniu letter papier, na którym napisano wypowiedź (1.1) letter
list otwarty ˈlʲist ɔtˈfartɨ
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) upubliczniony list z apelem lub deklaracją; open letter
list polecony
n (usługi pocztowe, kurierskie, poczta) (urzędowy) list przyjmowany za potwierdzeniem nadania, rejestrowany oraz doręczany adresatowi za pokwitowaniem odbioru certified letter
list żelazny ˈlʲizd ʒɛˈlaznɨ
n (historia, historyczny, historycznie) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) dokument gwarantujący nietykalność; safe-conduct
lista ˈlʲista
n (informatyka, informatyczny) jedna ze struktur danych używana w infomatyce; list elementy zapisane w kolejności list register roll
lista dyskusyjna ˈlʲista ˌdɨskuˈsɨjna
n (informatyka, informatyczny) rodzaj grupy dyskusyjnej, gdzie wiadomości są rozsyłane e-mailami; mailing list
listek ˈlʲistɛk
n (zdrobniale) od: liść leaflet jedna z blaszek liściowych, część liścia złożonego, osadzona na wspólnej osadce leaflet cienki, niewielki płatek, plasterek czegoś sheet stick płaskie opakowanie packet sachet
listek figowy ˈlʲistɛk fʲiˈɡɔvɨ
idiom (przenośnie, przenośnia) skąpa przysłona nagości fig leaf
listonosz lʲiˈstɔ̃nɔʃ
n pracownik urzędu pocztowego, który doręcza adresatom listy i inne przesyłki postman mailman mail carrier
listopad lʲiˈstɔpat
n jedenasty miesiąc w roku (wg kalendarza gregoriańskiego); November
listopadowy ˌlʲistɔpaˈdɔvɨ
adj mający miejsce, odbywający się w listopadzie November
listwa ˈlʲistfa
n kawałek drewna używany w budownictwie do wzmocnienia konstrukcji lub jako ozdoby batten slat pasek materiału używany do obszywania krawędzi ubrań border list selvage
listwa przypodłogowa
n (budownictwo) podłużny dekoracyjny element konstrukcyjny, który wykańcza ścianę przy podłodze baseboard skirting board
lit lʲit
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Li i liczbie atomowej 3; lithium
litania
n (kościelny) dłuższa formuła modlitewna z powtarzającym się wezwaniem; litany
litera lʲiˈtɛra
n (językoznawstwo, językoznawczy) nazwany znak graficzny, odpowiadający konkretnemu dźwiękowi, umożliwiający zapis słów; letter character
literacki ˌlʲitɛˈraʦ̑ʲci
adj mający związek z literaturą literary
literalny ˌlʲitɛˈralnɨ
adj (książkowy) mający związek ze ścisłym rozumieniem, przytoczeniem lub tłumaczeniem czyichś słów literal
literatka ˌlʲitɛˈratka
n pisarka writer
literatura ˌlʲitɛraˈtura
n wszystkie dzieła artystyczne zachowane w formie pisanej lub w przekazie ustnym; literature
literaturoznawstwo ˌlʲitɛraˈturɔˈznafstfɔ
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) dyscyplina humanistyczna zajmująca się literaturą; literary studies
liternictwo ˌlʲitɛrʲˈɲiʦ̑tfɔ
n dział grafiki użytkowej dotyczący projektowania liter; letterer's craft
literować
v podawać pisownię wyrazu, wymawiając po kolei poszczególne litery tego słowa spell
literówka ˌlʲitɛˈrufka
n błąd w pisaniu polegający na pomyleniu lub opuszczeniu liter w słowie typo misprint miswriting printing error
litewski lʲiˈtɛfsʲci
adj odnoszący się do Litwy lub Litwinów Lithuanian
litofit
n (botanika, botaniczny) roślina naskalna lithophyte
litografia ˌlʲitɔˈɡrafʲja
n (drukarstwo, drukarski) (sztuka) technika graficzna, zaliczana do druku płaskiego lub wklęsłego; lithography lithograph (sztuka) odbitka, praca wykonana techniką litografii (1.1) lithograph lithography
litotomia
n (medycyna, medyczny) chirurgiczne usunięcie kamieni nerkowych lithotomy
litościwy ˌlʲitɔˈɕʨ̑ivɨ
adj pełen litości, mający litość compassionate merciful
litość ˈlʲitɔɕʨ̑
n współczucie, miłosierdzie, żal nad kimś mercy pity
litr lʲitr̥
n (metrologia, metrologiczny) (fizyka, fizyczny) jednostka objętości, decymetr sześcienny; litre liter
lituanizacja ˌlʲitu<sup>w</sup>ãɲiˈzaʦ̑ʲja
n proces przyswajania lub celowego, stopniowego narzucania przez państwo litewskie litewskiego języka, obyczajów, kultury i wzorców w sztuce; lithuanization
liturgia lʲiˈturʲɟja
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w religiach chrześcijańskich – ogół obrzędów i ceremonii towarzyszących czynnościom kultowym liturgy
liturgiczny
adj (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) związany z liturgią, dotyczący liturgii liturgical liturgic
liturgika lʲiˈturʲɟika
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) nauka teologiczna o liturgii liturgics
liverpoolski
adj odnoszący się do Liverpoolu, związany z Liverpoolem Liverpudlian Liver Scouse
liwermor
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Lv i liczbie atomowej 116; livermorium
liza ˈlʲiza
n (biologia, biologiczny) rozpad na cząstki elementarne; lysis
lizak ˈlʲizak
n twardy cukierek na patyku lollipop
lizat
n (biologia, biologiczny) mieszanina reakcyjna zawierająca zlizowane komórki lysate
lizać ˈlʲizaʨ̑
v dotykać czegoś językiem i przesuwając po tym lick
lizboński lʲizˈbɔ̃j̃sʲci
adj odnoszący się do miasta Lizbona Lisboner
lizol
n (chemia, chemiczny) środek dezynfekcyjny, roztwór krezolu surowego w mydle potasowym; lysol
lizus ˈlʲizus
n (potocznie, potoczny) (pogardliwie) człowiek przesadnie lub sztucznie grzeczny, żeby uzyskać czyjeś względy toady
liściec
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) Phyllium, rodzaj owadów z rzędu straszyków; Phyllium (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) stosujący mimetyzm owad z rodzaju (1.1) gray's leaf insect
liścień ˈlʲiɕʨ̑ɛ̇̃ɲ
n (biologia, biologiczny) pierwszy liść rośliny nasiennej; cotyledon seed leaf
liściokwiat garbnikowy lʲiɕˈʨ̑ɔkfʲjad ˌɡarbʲɲiˈkɔvɨ
n (botanika, botaniczny) Phyllanthus emblica, gatunek drzewa z rodziny liściokwiatowatych pochodzący z Azji; Indian gooseberry
liściożerca
n (zoologia, zoologiczny) zwierzę żywiące się liścmi folivore
liściożerny ˌlʲiɕʨ̑ɔˈʒɛrnɨ
adj (zoologia, zoologiczny) żywiący się liśćmi leaf-eating phyllophagous
liść lʲiɕʨ̑
n (botanika, botaniczny) element budowy sporofitu rośliny naczyniowej, pełniący funkcje odżywcze dzięki zawartości chlorofilu; leaf blade (potocznie, potoczny) (przenośnie, przenośnia) uderzenie otwartą dłonią w twarz clip (przenośnie, przenośnia) (informatyka, informatyczny) węzeł drzewa, który nie posiada potomków; leaf
liść laurowy ˈlʲiɕʨ̑ lawˈrɔvɨ
n (kulinaria) suszony liść wawrzynu szlachetnego używany jako przyprawa bay leaf
lobby ˈlɔbbʲi
n grupa nacisku (zwłaszcza w celu zmiany prawa zgodnie z czyimiś interesami) lobby pressure group
loch lɔx
n podziemne pomieszczenie pod dużą budowlą, najczęściej zamkiem, wykorzystywane dawniej jako więzienie; dungeon
locha ˈlɔxa
n (zoologia, zoologiczny) dorosła samica świni sow
lodowaty ˌlɔdɔˈvatɨ
adj zimny jak lód, bardzo zimny ice-cold
lodowcowy ˌlɔdɔfˈʦ̑ɔvɨ
adj związany z lodowcami i ich działalnością glacial
lodowe kwiaty
n (przenośnie, przenośnia) wzory z powoli zamarzającej wody, powstające na szybie frost pattern frostwork
lodowiec lɔˈdɔvʲjɛʦ̑
n wolno płynąca rzeka lodu powstała z przekształcenia pokładów wiecznego śniegu; glacier
lodowisko ˌlɔdɔˈvʲiskɔ
n miejsce przeznaczone do sportowej lub rekreacyjnej jazdy na łyżwach; ice rink skating rink
lodownia
n (ogrodnictwo, ogrodniczy) (architektura, architektoniczny) budowla ogrodowa służąca do przechowywania lodu ice house
lodołamacz ˌlɔdɔˈwãmaʧ̑
n statek o wzmocnionym kadłubie, przystosowany do rozbijania pokrywy lodu na morzu lub rzece celem utworzenia drogi dla innych statków; icebreaker
lody
n (spożywczy) deser, który stanowi słodka, zamrożona masa sporządzona z mleka, cukru, jaj i innych dodatków ice cream ice
lodówka lɔˈdufka
n (ornitologia, ornitologiczny) Clangula hyemalis, gatunek morskiej kaczki; long-tailed duck oldsquaw pojemnik, szafka lub urządzenie izolowane termicznie, umożliwiające przechowywanie czegoś w obniżonej temperaturze; fridge refrigerator
loft lɔft
n pomieszczenie przemysłowe zaadaptowane na mieszkanie (często luksusowe) lub inny lokal użytkowy; loft
log lɔk
n (marynarka) przyrząd do pomiaru prędkości statku; log
logarytm lɔˈɡarɨtm̥
n (matematyka, matematyczny) wykładnik potęgi, do której należy podnieść określoną liczbę (podstawę logarytmu), aby uzyskać jego argument; logarithm
logarytmiczny ˌlɔɡarɨtˈmʲiʧ̑nɨ
adj związany z logarytmami, dotyczący logarytmów logarithmic logarithmical taki, którego wartość zmienia się zgodnie z określonym logarytmem logarithmic logarithmical
logicznie
adv (potocznie, potoczny) w sposób sensowny, rozsądny (o zachowaniu, postępowaniu) logically w myśl zasad logiki, zgodnie z logiką logically
logiczny lɔˈɟiʧ̑nɨ
adj związany z logiką, zgodny z logiką logical
logika ˈlɔɟika
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) dyscyplina naukowa zajmująca się regułami poprawnego myślenia i wnioskowania; logic poprawne, rzeczowe myślenie, oparte na związkach przyczynowo-skutkowych logic
logistyka
n (ekonomia, ekonomiczny) planowanie i realizacja przepływu dóbr; logistics (wojskowość, wojskowy) organizacja i realizacja zaopatrzenia dla wojska; logistics
logo ˈlɔɡɔ
n znak graficzny spełniający rolę marketingową i informacyjną; logo
logogram
n (językoznawstwo, językoznawczy) znak lub symbol reprezentujący słowo bądź wyrażenie; logogram
logopedyczny
adj związany z logopedią, dotyczący logopedii logopedic
logotyp
n (drukarstwo, drukarski) czcionka lub matryca zawierająca skrót wyrazu lub wyrażenia logotype logo w formie tekstowej zawierające nazwę firmy lub jej akronim logotype
logować lɔˈɡɔvaʨ̑
v (informatyka, informatyczny) autoryzować się w systemie, najczęściej podając hasło log in (informatyka, informatyczny) zapisywać jakieś informacje w specjalnym pliku-dzienniku log
lojalnie lɔˈjalʲɲɛ
adv w sposób lojalny loyally
lojalność
n (odprzymiotnikowy) cecha tego, co jest lojalne; cecha tych, którzy są lojalni loyalty allegiance
lojalny lɔˈjalnɨ
adj rzetelny, uczciwy w relacjach z innymi loyal faithful
lok lɔk
n pasmo zakręconych lub wijących się włosów lock
lokaj
n człowiek usługujący w bogatym dom lub na dworze panującego footman valet
lokal ˈlɔkal
n (potocznie, potoczny) pub, bar, restauracja, klub place mieszkanie lub pomieszczenie użytkowe apartment place premises room
lokalizacja ˌlɔkalʲiˈzaʦ̑ʲja
n usytuowanie, położenie jakiegoś obiektu; miejsce, pozycja zajmowana przez jakiś obiekt localisation
lokalny lɔˈkalnɨ
adj związany z jakimś rejonem, miejscem, ograniczony do jakiegoś miejsca local (informatyka, informatyczny) widoczny tylko w obrębie danej procedury lub bloku, tworzona w momencie inicjowania bloku i niszczona w momencie kończenia bloku local
lokant
n (chemia, chemiczny) liczba lub litera wskazująca miejsce przyłączenia podstawnika do szkieletu cząsteczki związku chemicznego; locant
lokator lɔˈkatɔr
n ktoś, kto mieszka w wynajętym mieszkaniu; tenant lodger boarder
lokomocja
n (dawniej, dawny) zdolność poruszania się locomotion
lokomotywa ˌlɔkɔ̃mɔˈtɨva
n (kolejnictwo) pojazd szynowy mający własny napęd, przeznaczony do ciągnięcia (lub pchania) wagonów; . locomotive
lokować
v (bankowość, bankowy) umieszczać pieniądze lub kosztowności tam, gdzie nie ulegną utracie, a nawet będzie możliwy z nich zysk deposit invest place umieszczać w jakimś miejscu accommodate emplace place position put up site
loksodromiczny
adj związany z loksodromą, właściwy loksodromie loxodromic
lokówka lɔˈkufka
n (fryzyjski) (technologia, technika, techniczny) przyrząd elektryczny służący do zakręcenia loków na gorąco curling iron (fryzyjski) wałek wykonany z metalu lub tworzyw sztucznych, służący do zakręcania włosów curler curling pin
lombard ˈlɔ̃mbart
n instytucja udzielająca pożyczek pod zastaw przedmiotów lub papierów wartościowych; pawnshop
lombardzki lɔ̃mˈbarʦ̑ʲci
adj związany z Lombardią Lombard
lombardzki lɔ̃mˈbarʦ̑ʲci
n (językoznawstwo, językoznawczy) język lombardzki; Lombard
londyńczyk lɔ̃nˈdɨ̃j̃n͇ʧ̑ɨk
n mieszkaniec Londynu Londoner
londyński lɔ̃nˈdɨ̃j̃sʲci
adj pochodzący z Londynu, dotyczący Londynu London
longplay
n płyta długogrająca long play
lont lɔ̃nt
n (wojskowość, wojskowy) łatwopalna linka przy starej broni artyleryjskiej lub ładunku wybuchowym, służąca do odpalenia go lub oddania strzału z bezpiecznej odległości, poprzez zapalenie końca tej linki i stopniowe przenoszenie się płomienia do zapalnika fuse
loping ˈlɔpʲĩŋk
n (geologia, geologiczny) trzecia, najmłodsza epoka permu, trwająca 260,4 – 251 milionów lat temu; późny perm; Lopingian
lorandyt
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał, siarkoarsenek talu, występujący głównie w złożu Allchar w Macedonii, w postaci koszenilowoczerwonych, drobnych, jednoskośnych kryształów lorandite
loratadyna ˌlɔrataˈdɨ̃na
n (chemia, chemiczny) (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) wielopierścieniowy, heterocykliczny organiczny związek chemiczny stosowany jako lek przeciwalergiczny, antagonista receptorów H1; loratadine
lorens ˈlɔrɛ̃w̃s
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Lr i liczbie atomowej 103; lawrencium
lori ˈlɔrʲi
n (zoologia, zoologiczny) Loris, nadrzewna małpiatka azjatyckich i afrykańskich lasów tropikalnych prowadząca nocny tryb życia; loris
lornetka lɔrˈnɛtka
n (optyka, optyczny) przyrząd optyczny do obserwacji dwuocznej, składający się z dwóch jednakowych, połączonych zawiasowo, ułożonych równolegle lunet obserwacyjnych binoculars opera glasses
los lɔs
n fatum, przeznaczenie destiny fate mała kartka pełniąca rolę kuponu, decydująca o wygranej lub przegranej lottery ticket przypadek chance wydarzenia, bieg czyjegoś życia lot
losowość
n cecha tego, co jest losowe randomness
losowy lɔˈsɔvɨ
adj przypadkowy, niezależny od decyzji random aleatory aleatoric
lot lɔt
n przemieszczanie się w jakiejś przestrzeni w powietrzu flight
lotem błyskawicy ˈlɔtɛ̃m ˌbwɨskaˈvʲiʦ̑ɨ
idiom bardzo szybko, momentalnie like wildfire
loteria
n gra, której uczestnicy nabywają losy, a o wygranej decyduje losowanie lottery
loteryjny
adj związany z loterią raffle
lotion
n mleczko kosmetyczne; lotion
lotka ˈlɔtka
n (lotnictwo, lotniczy) ruchomy element skrzydła statku powietrznego, służący do kontroli jego przechylenia, czyli obrotu wzdłuż osi podłużnej; aileron (sport, sportowy) uskrzydlony przedmiot służący do gry w badmintona shuttlecock nasada strzały z piórami; fletch strzałka do gry w lotki (1.5) dart tylko w lm (sport, sportowy) rzutki, dart; gra polegająca na trafianiu strzałkami do tarczy; darts
lotnictwo lɔtʲˈɲiʦ̑tfɔ
n ogół zagadnień związanych ze wszelkiego rodzaju statkami powietrznymi; aviation
lotniczo-modelarski
adj związany z modelarstwem lotniczym, dotyczący modelarstwa lotniczego aeromodeling aeromodelling
lotniczy lɔtʲˈɲiʧ̑ɨ
adj związany z lotnictwem aerial air flying
lotnik ˈlɔtʲɲik
n (lotnictwo, lotniczy) człowiek, który lata samolotem lub należy do jego obsługi airman flyer flier (wojskowość, wojskowy) żołnierz służący w lotnictwie airman
lotnisko lɔtʲˈɲiskɔ
n wydzielony obszar na ziemi przystosowany do obsługi statków powietrznych; airport airfield
lotniskowiec ˌlɔtʲɲiˈskɔvʲjɛʦ̑
n (wojskowość, wojskowy) okręt stanowiący ruchomą bazę dla samolotów, poprzez odpowiednio ukształtowany pokład jako pas startowy; aircraft carrier carrier
lotny
adj (fizyka, fizyczny) występujący w postaci gazowej lub łatwo w nią przechodzący gaseous aeriform gasiform volatile cechujący się bystrością lub zwinnością bright dexterous keen nimble quick smart łatwo przemieszczający się flying mobile łatwo unoszący się w powietrzu ethereal volatile
lotokot lɔˈtɔkɔt
n (zoologia, zoologiczny) nadrzewny ssak południowoazjatycki posiadający umiejętność szybowania dzięki błonom ciągnącym się od szyi do ogona; colugo
lotos ˈlɔtɔs
n (botanika, botaniczny) Nelumbo Adans., rodzaj roślin z rodziny lotosowatych; lotus
loża
n (architektura, architektoniczny) specjalne miejsce na widowni przeznaczone dla osobistości; loge box miejsce spotkań masonerii lodge
lub lup
conjunction spójnik łączący dwa zdania równorzędne oraz dwie części zdania, wskazując, że przynajmniej jedna część jest prawdziwa; or
lubczyk ˈlupʧ̑ɨk
n (botanika, botaniczny) roślina z rodziny selerowatych o żółtych kwiatach, używana jako przyprawa kuchenna, według wierzeń ludowych uważana za środek wywołujący miłość, afrodyzjak; lovage
lubieżny luˈbʲjɛʒnɨ
adj rozpustny, sprośny horny lusty
lubić ˈlubʲiʨ̑
v darzyć kogoś lub coś pozytywnym uczuciem like fancy be fond of care for
lubić jak psy dziada w ciasnej ulicy ˈlubʲiʨ̑ ˈjak ˈpsɨ ˈʥ̑ada ˈfʲ‿ʨ̑asnɛj uˈlʲiʦ̑ɨ
v mieć do kogoś taki stosunek, że w bezpośrednim kontakcie się go atakuje, napastuje, napada jak na bezbronnego not to be able to bear stand
lublańczyk luˈblãj̃n͇ʧ̑ɨk
n mieszkaniec Lublany Ljubljanan
lublański luˈblãj̃sʲci
adj związany z Lublaną (stolicą Słowenii) Ljubljanan
lucerna luˈʦ̑ɛrna
n (botanika, botaniczny) rodzaj jednorocznych lub dwuletnich bylin z rodziny bobowatych; alfalfa lucerne
lucky loser
n (środowiskowy) (sport, sportowy) w tenisie: zawodnik, który nie przebrnął przez etap kwalifikacji do turnieju, ale zagrał w nim w wyniku wycofania się zawodnika, który miał w nim zapewniony udział lucky loser
lucyferyna
n (biochemia, biochemiczny) pigment generujący światło na skutek reakcji chemicznych; luciferin
lud lut
n warstwa społeczeństwa, której członkowie pracują fizycznie people nation zbiorowość ludzi o wspólnym języku i kulturze, niebędąca narodem people nation
ludność ˈludnɔɕʨ̑
n ogół ludzi zamieszkujących dane terytorium population
ludobójczy
adj związany z ludobójstwem, właściwy ludobójstwu genocidal
ludobójstwo ˌludɔˈbujstfɔ
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) zbrodnia przeciwko ludzkości polegająca na celowym wyniszczaniu całych narodów lub ich części (grup etnicznych / religijnych / rasowych) poprzez zabójstwa jak i tworzenie warunków życia obliczonych na fizyczne wyniszczenie; genocide
ludojad luˈdɔjat
n zwierzę jadające ludzi man-eater (dawniej, dawny) ludożerca man-eater
ludowiec
n członek partii ludowej (na przykład austriackiej ÖVP, czeskiej KDU-ČSL, szwajcarskich SVP i CVP) member of people party people party member
ludowy luˈdɔvɨ
adj dotyczący obszarów wiejskich i chłopów folk
ludożerca ˌludɔˈʒɛrʦ̑a
n człowiek zjadający mięso ludzkie man-eater
ludzki ˈluʦ̑ʲci
adj odnoszący się do wytworów rąk lub umysłu człowieka human cecha charakterystyczna dla poczynań lub dążeń człowieka human
ludzkość ˈluʦ̑kɔɕʨ̑
n ród ludzki; ogół, suma ludzi na świecie humankind mankind
lufa ˈlufa
n część broni palnej w postaci rury, w której następuje rozpędzenie pocisku przy strzale; barrel
lugier ˈluɟɛr
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) niewielki żaglowiec o skośnych żaglach, z ostatnim żaglem wysuniętym za rufę lugger
luka ˈluka
n puste miejsce gap
luka w prawie
n brak odpowiedniego przepisu prawnego, lub istnienie przepisu, który nie jest taki, jaki być powinien; loophole
lukarna
n (architektura, architektoniczny) pionowe okienko na dachu, które doświetla poddasze; dormer
lukier ˈlucɛr
n (kulinaria) polewa używana do pokrywania wyrobów cukierniczych, sporządzana z roztopionego cukru pudru; buttercream fondant frosting icing
lukratywny
adj przynoszący spore zyski lucrative
lukrecja luˈkrɛʦ̑ʲja
n (botanika, botaniczny) Glycyrrhiza, rodzaj bylin z rodziny bobowatych, rosnących w Eurazji; licorice liquorice (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) (kulinaria) (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) wysuszone korzenie lukrecji (1.1) z odłogami lub ich przetwory licorice liquorice
luksus ˈluksus
n warunki zapewniające komfortowe życie i zbytek; luxury luxe
luksusowo
adv w sposób, który zaspokaja czyjeś wymagania dotyczące luksusu luxuriously
lulać ˈlulaʨ̑
v kołysać dziecko (najczęściej do snu) lull
lulu ˈlulu
v (potocznie, potoczny) (infantylnie) spać bye-bye
lumbago lũmˈbaɡɔ
n (medycyna, medyczny) ból okolicy lędźwiowej, mogący mieć różne przyczyny, m.in. zapalenie korzonków czy urazy i zmiany kręgosłupa; lumbago
lumberseksualny
adj (neologizm) o mężczyźnie bardzo męskim, podkreślającym swoją męskość gęstą brodą, roboczym strojem itp. lumbersexual
luminarz lũˈmʲĩnaʃ
n człowiek wybitnie wykształcony, znany w kręgach naukowych lub kulturalnych luminary
lumpenproletariat
n (socjologia, socjologiczny) (pogardliwie) warstwa społeczna składająca się z miejskiej biedoty, ludzi trwale bezrobotnych żyjących na marginesie społeczeństwa; sub-proletariat
lunatyk lũˈnatɨk
n (medycyna, medyczny) osoba cierpiąca na lunatyzm sleepwalker somnambulist
lunatyzm lũˈnatɨsm̥
n choroba powodująca nieświadome wykonywanie różnych czynności (np. chodzenie) w głębokim śnie sleepwalking somnambulism
lunch
n posiłek we wczesnej porze obiadowej, głównie podczas przerwy w pracy lub na uczelni lunch
lunchbox
n pojemnik na kanapki, owoce itp.; śniadaniówka lunchbox
luneta
n (optyka, optyczny) przyrząd optyczny do oglądania odległych obiektów, którego elementami są okular i obiektyw spyglass
lungo ˈlũŋɡɔ
n (kulinaria) tzw. wydłużone espresso; uzyskiwane przez przelanie przez ilość kawy właściwej dla espresso większej ilości wody lungo
lupa ˈlupa
n wypukła soczewka wyposażona w uchwyt, prosty przyrząd optyczny do powiększania obrazu; magnifying glass magnifier
lupinina ˌlupʲĩˈɲĩna
n (chemia, chemiczny) związek organiczny, alkaloid występujący w łubinie o bardzo gorzkim smaku; lupinine
lusterko wsteczne luˈstɛrkɔ ˈfstɛʧ̑nɛ
n (technologia, technika, techniczny) (motoryzacja) lusterko pojazdu (samochodu, samolotu) znajdujące się w polu widzenia kierowcy, służące do obserwacji tego, co dzieje się z tyłu, bez odwracania głowy rearview mirror
lustracja
n (urzędowy) przegląd, kontrola jakichś pomieszczeń, dokumentów itp. lustration
lustro ˈlustrɔ
n gładka powierzchnia odbijająca światło; tafla szkła od spodu pokrytego warstwą srebra lub aluminium; mirror looking-glass
lustrzanka luˈsṭʃãnka
n (fotografia) aparat fotograficzny wyposażony w lustro i matówkę; reflex camera
lut lut
n (technologia, technika, techniczny) spoiwo w postaci metalu lub stopu metali używane do lutowania i lutospawania; solder
luteranin ˌlutɛˈrãɲĩn
n osoba, która wyznaje luteranizm Lutheran
luteranizm ˌlutɛˈrãɲism̥
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) doktryna teologiczna, jeden z nurtów protestantyzmu, zapoczątkowany przez Marcina Lutra; Lutheranism
luterański
adj związany z luteranizmem Lutheran
lutet ˈlutɛt
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Lu i liczbie atomowej 71; lutetium
lutnia ˈlutʲɲa
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dawny instrument strunowy przypominający mandolinę; lute
lutnik
n rzemieślnik, który konstruuje i naprawia strunowe instrumenty muzyczne luthier
lutowanie
n (rzeczownik odczasownikowy) od: lutować soldering
lutować luˈtɔvaʨ̑
v (technologia, technika, techniczny) łączyć metalowe elementy przy pomocy lutu roztopionego lutownicą lub palnikiem solder
lutownica ˌlutɔvʲˈɲiʦ̑a
n (technologia, technika, techniczny) narzędzie do lutowania; soldering iron
luty ˈlutɨ
n drugi miesiąc w roku (wg kalendarza gregoriańskiego i juliańskiego) February
lutydyna
n (chemia, chemiczny) związek organiczny, pochodna pirydyny; dimethylpiridine lutidine
luwijski
adj (dosłownie) związany z Luwią lub Luwijczykami, dotyczący Luwii lub Luwijczyków Luwian
luwijski
n (językoznawstwo, językoznawczy) język luwijski; Luwian
luzem
adv o towarach: bez opakowania, pojedynczo loose
luzofonia
n ogół krajów, społeczeństw portugalskojęzycznych lusophone
luzytański
adj związany z Luzytanią lub Luzytanami, dotyczący Luzytanii lub Luzytanów Lusitanian
luzytański
n (historia, historyczny, historycznie) (językoznawstwo, językoznawczy) język luzytański; Lusitanian
luźno ˈluʑnɔ
adv w sposób luźny, swobodny loosely
luźny ˈluʑnɨ
adj mało restrykcyjny, łagodny, pobłażliwy liberal nieprzylegający, swobodny, zapewniający swobodę ruchów (o ubraniach) loose loose-fitting nieumocowany loose not fix slack swobodny, niewymuszony casual
lwi lvʲi
possessiveAdjective należący do lwa leonine
lwia część ˈlvʲja ˈʧ̑ɛ̃w̃ɕʨ̑
idiom ironiczne określenie zagarniętej całości lub niemalże całości, jako efekt współpracy z kimś silniejszym lion's share
lwiatka ˈlvʲjatka
n (zoologia, zoologiczny) Leontopithecus, brazylijska małpa szerokonosa o bujnej grzywie lion tamarin
lwica ˈlvʲiʦ̑a
n (zoologia, zoologiczny) samica lwa lioness
lwowianin
n mieszkaniec Lwowa Lvivian
lwowski ˈlvɔfsʲci
adj związany ze Lwowem, dotyczący Lwowa Lvivian
lwołak ˈlvɔwak
n (fantasy) człowiek, którego jedną z form jest lew werelion
lód lut
n stały stan skupienia wody; ice (potocznie, potoczny) lodowisko ice często w lm deser przyrządzany ze zmrożonego mleka, czasem z dodatkiem owoców oraz innych substancji ice ice cream
ląd lɔ̃nt
n obszar skorupy ziemskiej niepokryty wodami mórz i oceanów; land
lądolód lɔ̃nˈdɔlut
n gruba warstwa lodu pokrywająca duże obszary ziemi; ice sheet
lądowanie ˌlɔ̃ndɔˈvãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: lądować landing
lądować lɔ̃nˈdɔvaʨ̑
v osiadać na czymś – z powietrza lub wody land
lądownik
n (astronautyka, astronautyczny) część statku kosmicznego przeznaczona do lądowania; lander
lądowy lɔ̃nˈdɔvɨ
adj dotyczący lądu, odbywający się na lądzie, żyjący na lądzie terrestrial
lędźwie ˈlɛ̃ɲʥ̑vʲjɛ
n (anatomia, anatomiczny) część pleców między żebrami a miednicą loin
lędźwiowy lɛ̃ɲʥ̑ˈvʲjɔvɨ
adj (przymiotnik) od lędźwie lumbar
lęk lɛ̃ŋk
n (psychologia, psychologiczny) strach pojawiający się bez przyczyny; anxiety uczucie niepokoju, obawy przed czymś, co może być groźne anxiety fear
lękać się ˈlɛ̃ŋkaʨ̑‿ɕɛ
v (książkowy) bać się; odczuwać strach, trwogę fear be afraid
lękliwy lɛ̃ŋkˈlʲivɨ
adj (o osobach) skłonny do lęku, dający się łatwo nastraszyć timid bashful
lśniący ˈl̥ʲɕɲɔ̃nʦ̑ɨ
adj taki, który lśni, błyszczy, świeci, bije blaskiem glossy
lśnić l̥ʲɕɲiʨ̑
v świecić, błyszczeć, odbijać światło glisten glitter shimmer shine
m-learning
n nauczanie na odległość z wykorzystaniem przenośnego, bezprzewodowego sprzętu; m-learning
maca ˈmaʦ̑a
n płaski pszenny placek z przaśnego (niekwaszonego) ciasta, jadany przez Żydów podczas święta Paschy; matzo
macchiato
n kawa espresso z odrobiną mleka; macchiato
macedoński ˌmaʦ̑ɛˈdɔ̃j̃sʲci
adj odnoszący się do państwa Macedonii lub Macedończyków Macedonian odnoszący się do krainy Macedonii w Grecji lub mieszkańców tego regionu Macedonian
macedoński ˌmaʦ̑ɛˈdɔ̃j̃sʲci
n (językoznawstwo, językoznawczy) język urzędowy Macedonii; Macedonian (językoznawstwo, językoznawczy) język wymarły używany przez starożytnych mieszkańców Macedonii; Macedonian
mach
n (fizyka, fizyczny) jednostka prędkości równa prędkości rozchodzenia się dźwięku w powietrzu Mach number
machać ˈmaxaʨ̑
v szybko, wahadłowo ruszać czymś wave
machinacja ˌmaçĩˈnaʦ̑ʲja
n podstępne działanie na czyjąś niekorzyść machination
macica maˈʨ̑iʦ̑a
n (anatomia, anatomiczny) narząd kręgowców, w którym rozwija się embrion; uterus womb
maciczny
adj dotyczący macicy uterine
maciejka
n (ogrodnictwo, ogrodniczy) (potocznie, potoczny) (botanika, botaniczny) lewkonia długopłatkowa Evening Stock Night-scented Stock stocks
macierz ˈmaʨ̑ɛʃ
n (dawniej, dawny) (także (regionalizm śląski)) matka mother (matematyka, matematyczny) prostokątna tablica wielkości należących do pewnego ciała K lub pierścienia; matrix (przenośnie, przenośnia) ojczyzna motherland
macierzanka ˌmaʨ̑ɛˈʒãnka
n (botanika, botaniczny) Thymus L., liczący 35 gatunków rodzaj roślin z rodziny jasnotowatych; thyme
macierzyński ˌmaʨ̑ɛˈʒɨ̃j̃sʲci
adj dotyczący macierzyństwa, właściwy matce maternal motherly maternity
macierzyństwo ˌmaʨ̑ɛˈʒɨ̃j̃stfɔ
n bycie matką maternity motherhood
macocha maˈʦ̑ɔxa
n żona ojca, ale nie matka stepmother
maczeta maˈʧ̑ɛta
n długi, szeroki nóż podobny do tasaka, używany przeważnie do wyrąbywania ścieżek w gęstych zaroślach; machete
maczuga
n jedna z najstarszych broni obuchowych, pałka z grubym końcem nabitym ostrymi kamieniami lub kawałkami metalu; bludgeon club cudgel
maestro maˈɛstrɔ
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) (podniośle) tytuł wyrażający szacunek dla wybitnego artysty muzyka maestro
mafia ˈmafʲja
n zorganizowana grupa przestępcza wywodząca się z Włoch (obecnie działająca w wielu krajach), o hierarchicznej strukturze, działająca w wielu obszarach życia, również dążąca do uzyskania wpływów w polityce mafia
mafioso maˈfʲjɔzɔ
n członek mafii mafioso
mag mak
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w Biblii: wschodni mędrzec, jeden z Trzech Króli magus (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w starożytnej Persji: kapłan (członek kasty kapłańskiej), który zajmował się astrologią i magią magus osobnik, który wprawnie włada magią mistyczną magician sorcerer
magazyn maˈɡazɨ̃n
n czasopismo magazine pomieszczenie do przechowywania przedmiotów, zwłaszcza towarów warehouse storehouse
magenta maˈɡɛ̃nta
n barwa purpurowa; magenta
maghrebski maˈɡrɛpsʲci
adj dotyczący regionu Maghrebu, charakterystyczny dla Maghrebu Maghrebi
magia ˈmaɟja
n praktyki oparte na wierze w zjawiska nadprzyrodzone, wykorzystujące zaklęcia i czynności rytualne; magic
magicznie
adv w sposób magiczny magically
magiczny maˈɟiʧ̑nɨ
adj związany z magią magic magical
magid ˈmaɟit
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) wędrowny kaznodzieja żydowski; tytuł przyznawany wybitnym rabinom i przywódcom duchowym; maggid
magiel ˈmaɟɛl
n maszyna do prasowania przy pomocy walców; mangle wringer
magik ˈmaɟik
n osoba robiąca sztuczki mające sprawiać wrażenie magii conjurer magician entertainer illusionist
magister maˈɟistɛr
n (edukacja, edukacyjny) (studencki) osoba, która zdobyła tytuł magistra (1.1) Master (edukacja, edukacyjny) tytuł zawodowy nadawany przez wyższe uczelnie po ukończeniu studiów drugiego stopnia Master
magistrat
n (dawniej, dawny) urzędnik miejski sprawujący najwyższą władzę wojenną i sądową lub wykonawczą w starożytnym Rzymie magistrate
magma ˈmaɡma
n (geologia, geologiczny) gorąca, ruchliwa materia, ciekły stop złożony głównie z krzemianów i glinokrzemianów, znajdujący się w głębi skorupy ziemskiej; magma
magmowy maɡˈmɔvɨ
adj (geologia, geologiczny) powstały z magmy, mający związek z magmą magma
magnes ˈmaɡnɛs
n przedmiot mający zdolność przyciągania niektórych przedmiotów (zrobionych z żelaza i jego stopów); magnet
magnetofon ˌmaɡnɛˈtɔfɔ̃n
n (technologia, technika, techniczny) urządzenie do wielokrotnego nagrywania i odtwarzania dźwięku na specjalnej taśmie magnetycznej; tape recorder
magnetofon szpulowy ˌmaɡnɛˈtɔfɔ̃n ʃpuˈlɔvɨ
n (technologia, technika, techniczny) magnetofon wykorzystujący jako nośnik dźwięku taśmę magnetyczną nawiniętą na szpulę; reel-to-reel tape recorder
magnetowid ˌmaɡnɛˈtɔvʲit
n urządzenie do zapisywania na taśmie magnetycznej sygnałów telewizyjnych i późniejszego ich odtwarzania video video recorder
magnetyczny ˌmaɡnɛˈtɨʧ̑nɨ
adj (fizyka, fizyczny) charakteryzujący się magnetyzmem; dotyczący magnesu, magnetyzmu; mający właściwości takie jak magnes magnetic taki, który jest przyciągający, działa przyciągająco (również w znaczeniu przenośnym) magnetic
magnetyzm
n (fizyka, fizyczny) zjawiska i właściwości materii odnoszące się do oddziaływania pól magnetycznych magnetism (przenośnie, przenośnia) siła przyciągająca magnetism
magnez ˈmaɡnɛs
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Mg i liczbie atomowej 12 magnesium
magnezowy
adj dotyczący magnezu magnesic
magnezyt
n (mineralogia, mineralogiczny) pospolity minerał z gromady węglanów, składający się w głównej mierze ze związków magnezu; magnesite
magnolia maɡˈnɔlʲja
n (botanika, botaniczny) Magnolia L., drzewo lub krzew należący do rodziny magnoliowatych; magnolia
magnoliowate ˌmaɡnɔlʲjɔˈvatɛ
n (botanika, botaniczny) Magnoliaceae, rodzina drzew, krzewów lub pnączy należąca do rzędu magnoliowców; magnolia family
magot
n (systematyka) (zoologia, zoologiczny) Macaca sylvanus Linnaeus, gatunek małpy z podrodziny koczkodanowatych, posiadającej szczątkowy ogon i czerwonawooliwkową sierść; magot
mahajana ˌmaxaˈjãna
n (filozofia, filozoficzny) kierunek buddyzmu, wyodrębniony w pierwszym wieku p.n.e.; Mahayana
mahometanin
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) wyznawca islamu Mohammedan
mahometanizm ˌmaxɔ̃mɛˈtãɲism̥
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) inne określenie islamu wywodzące się od imienia proroka Mahometa Mohammedanism Muhammadanism
mahonia maˈxɔ̃ɲja
n (botanika, botaniczny) Mahonia Nutt., rodzaj krzewów z rodziny berberysowatych; mahonia
mahoniowy ˌmaxɔ̃ˈɲjɔvɨ
adj wykonany z mahoniu mahogany w kolorze mahoniu mahogany
mahoń ˈmaxɔ̃ɲ
n drewno otrzymywane z mahoniowca mahogany (potocznie, potoczny) mebel z mahoniu (1.1) mahogany kolor czerwonobrunatny mahogany mahoniowiec mahogany
maisz
n (łowiectwo, łowiecki) (ornitologia, ornitologiczny) młody ptak szkolony do polowań tercel tarse tassel-gentle tassell tercel gentle tercelet
maj maj
n piąty miesiąc w roku (wg kalendarza gregoriańskiego i juliańskiego) May
majański maˈjä̃j̃sʲci
adj związany z Majami, dotyczący Majów, ich kultury, sztuki Mayan
majeranek ˌmajɛˈrãnɛk
n (botanika, botaniczny) roślina uprawna stosowana w lecznictwie i gastronomii; marjoram (kulinaria) przyprawa z suszonych pędów majeranku (1.1) marjoram
majestat
n dostojeństwo, powaga lub okazałość jakichś osób, zjawisk lub rzeczy majesty
majestatyczny ˌmajɛstaˈtɨʧ̑nɨ
adj (książkowy) pełen dostojnej powagi majestic
majonez maˈjɔ̃nɛs
n (kulinaria) gęsty sos z żółtek, musztardy, przypraw i oleju mayonnaise mayo
major ˈmajɔr
n (wojskowość, wojskowy) stopień oficerski wojsk lądowych i powietrznych wyższy od kapitana; major
majowy maˈjɔvɨ
adj związany z majem, dotyczący maja May Maytime
majsterkować ˌmajstɛrˈkɔvaʨ̑
v wykonywać ręczną pracę techniczną przy użyciu narzędzi, na ogół na własne potrzeby do DIY work manually
majstersztyk majˈstɛrʃtɨk
n (książkowy) coś wyjątkowo udanego, umiejętnie przeprowadzonego; osiągnięcie masterwork
majtać
v (potocznie, potoczny) o czymś, co luźno zwisa: kiwać się, okręcać się wokół czegoś, unosić się i opadać dangle
majtki ˈmajtʲci
n (krawiectwo) dolna część bielizny okrywająca biodra; panties
majuskuła ˌmajuˈskuwa
n (termin typograficzny) wielka litera; majuscule
majątek maˈjɔ̃ntɛk
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) (księgowość) stan posiadania assets bogactwo, fortuna fortune wealth posiadłość ziemska estate manor property
majątkowy ˌmajɔ̃ntˈkɔvɨ
adj dotyczący majątku material property
majętny maˈjɛ̃ntnɨ
adj posiadający duży majątek rich wealthy
mak mak
n (botanika, botaniczny) Papaver L., rodzaj roślin z rodziny makowatych; poppy (cukiernictwo) (spożywczy) nasiona maku (1.2) poppy seeds
makabra maˈkabra
n coś wzbudzającego grozę, coś strasznego horror
makabryczny ˌmakaˈbrɨʧ̑nɨ
adj wywołujący przerażenie i odrazę, zazwyczaj przez sugestywne ukazanie agonii, śmierci lub rozkładu macabre
makak ˈmakak
n (zoologia, zoologiczny) Macaca, niewielka, wąskonosa małpa; macaque
makak berberyjski
n (systematyka) (zoologia, zoologiczny) Macaca sylvanus Linnaeus, gatunek małpy z podrodziny koczkodanowatych, posiadającej szczątkowy ogon i czerwonawooliwkową sierść; Barbary ape Barbary macaque magot
makak japoński
n (zoologia, zoologiczny) Macaca fuscata L., gatunek małpy z rodziny koczkodanowatych; Japanese macaque snow monkey
makak pacyficzny
n (zoologia, zoologiczny) Macaca fuscata yakui L., podgatunek makaka japońskiego Yaku macaque Yakushima macaque
makaron maˈkarɔ̃n
n (spożywczy) (kulinaria) półprodukt żywnościowy wytwarzany z ciasta zagniecionego z mąki, wody i soli; pasta macaroni noodle
makaroniarz
n (potocznie, potoczny) (obraźliwie) lub (żartobliwie) Włoch guinea
makdonaldyzacja ˌmaɡdɔ̃naldɨˈzaʦ̑ʲja
n zjawisko ujednolicania się zasad funkcjonowania i zachowań ludzi i jednostek organizacyjnych, a także standaryzacji oferowanych im produktów i usług oraz sposobu ich traktowania; McDonaldization
make-up
n (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) podkład pod makijaż make-up
makiawelizm ˌmacaˈvɛlʲism̥
n postawa cyniczna, obłudna, pozbawiona skrupułów, szczególnie w polityce; wiara w to, że cel uświęca środki Machiavellianism Machiavellism
makijaż maˈcijaʃ
n (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) kosmetyki (szminka, tusz, cień do powiek itp.) nałożone na twarz make-up
makolągwa ˌmakɔˈlɔ̃ŋɡva
n (ornitologia, ornitologiczny) Carduelis cannabina, mniejszy od wróbla ptak gniazdujący w krzewach; linnet
makowiec maˈkɔvʲjɛʦ̑
n (kulinaria) ciasto przekładane masą ze zmielonego maku przyprawionego cukrem i bakaliami; poppy seed cake
makrela maˈkrɛla
n (ichtiologia, ichtiologiczny) ryba morska z rodziny makrelowatych z rodzaju Scomber lub Scomberomorus; mackerel
makro ˈmakrɔ
n (informatyka, informatyczny) zestaw poleceń przeznaczonych do wykonania przez określoną aplikację, rodzaj niesamodzielnego programu komputerowego; macro
makrofotografia ˌmakrɔfɔtɔˈɡrafʲja
n (fotografia) technika wykonywania zdjęć, w której fotografowany obiekt zostaje odwzorowany w naturalnych rozmiarach lub jest powiększony; także: zdjęcie wykonane tą techniką macro photography
makroregion
n (geografia, geograficzny) jednostka podziału fizycznogeograficznego przestrzeni, charakteryzująca się zbliżonymi cechami środowiskowo-krajobrazowymi większa od mezoregionu; macroregion
makrosomia
n (medycyna, medyczny) nadmierny rozmiar ciała, nadmierna masa płodu w stosunku do wieku płodowego macrosomia
maksimum
adv w połączeniu z określeniem liczby: co najwyżej at most
maksimum
n największy stopień, największa ilość / wartość / wielkość maximum
maksyma
n (literacko) myśl zwięźle wyrażona, zawierająca jakąś zasadę postępowania maxim apophthegm
maksymalny ˌmaksɨ̃ˈmalnɨ
adj taki, który osiągnął maksimum; taki, który jest największy (np. w nasileniu) maximal
makówka maˈkufka
n (botanika, botaniczny) owoc maku w formie torebki z nasionami poppy head
malachit maˈlaçit
n (mineralogia, mineralogiczny) (jubilerstwo, jubilerski) minerał o zielonej barwie, wykorzystywany w jubilerstwie, architekturze, sztuce zdobniczej oraz jako pigment; malachite
malajski maˈlajsʲci
adj dotyczący Malajów (lub Malezji) Malay
malajski maˈlajsʲci
n (językoznawstwo, językoznawczy) język Malezji i Malajów Malay
malakolog
n (zoologia, zoologiczny) zoolog zajmujący się badaniem mięczaków malacologist
malakologia ˌmalakɔˈlɔɟja
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) (zoologia, zoologiczny) dział zoologii zajmujący się mięczakami; malacology
malakologiczny
adj (zoologia, zoologiczny) związany z malakologią, dotyczący malakologii malacological
malapropizm
n (językoznawstwo, językoznawczy) użycie innego słowa czy wyrażenia niż zamierzony, często dające komiczny efekt; malapropism
malaria maˈlarʲja
n (medycyna, medyczny) zimnica, rodzaj choroby tropikalnej; malaria
malarka maˈlarka
n (sztuka) artystka, która maluje obrazy painter
malarstwo maˈlarstfɔ
n (sztuka) sztuka plastyczna posługująca się m.in. plamą barwną, linią nakładaną na określoną powierzchnię (np. płótno, tektura, deska, ściana); painting
malarz ˈmalaʃ
n (sztuka) artysta, który maluje obrazy painter (budownictwo) rzemieślnik, który maluje ściany i inne części budynku painter
malawijski ˌmalaˈvʲijsʲci
adj odnoszący się do państwa Malawi Malawian
malezyjski ˌmalɛˈzɨjsʲci
adj odnoszący się do państwa Malezja Malaysian
maleć ˈmalɛʨ̑
v stawać się mniejszym decline diminish
maleńki maˈlɛ̃ɲci
adj (zdrobniale) od: mały tiny
malgaski
adj związany z Malgaszami, dotyczący Malgaszów Malagasy
malina maˈlʲĩna
n (botanika, botaniczny) Rubus L., rodzaj krzewów z rodziny różowatych; raspberry (potocznie, potoczny) (kulinaria) owoc maliny właściwej (1.2) raspberry (botanika, botaniczny) Rubus idaeus L., krzew maliny właściwej raspberry
malinka maˈlʲĩnka
n (potocznie, potoczny) ślad na skórze po intensywnym pocałunku; hickey love bite
malinowy ˌmalʲĩˈnɔvɨ
adj przyrządzony z malin, z dodatkiem owoców malin raspberry
malkontent malˈkɔ̃ntɛ̃nt
n człowiek niezadowolony ze wszystkiego, doszukujący się wad we wszystkim i wszystkich. malcontent
malować maˈlɔvaʨ̑
v nakładać farbę na jakąś powierzchnię (płótno, papier, tekturę, ścianę), wypełniać coś kolorem paint tworzyć obraz lub dzieło malarskie paint robić makijaż (nakładać szminkę na usta, tusz na rzęsy, cienie na powieki, róż na policzki itp.) make up
malowniczy
adj pełny walorów malarskich picturesque
malstrom ˈmalstrɔ̃m
n (geografia, geograficzny) prąd morski z silnymi wiatrami, który powstaje przy wejściach do norweskich fiordów, towarzyszą mu wiry wodne; Maelstorm
maltańczyk malˈtãj̃n͇ʧ̑ɨk
n (kynologia, kynologiczny) rasa małych psów o białym włosie Maltese
maltretowanie ˌmaltrɛtɔˈvãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: maltretować abuse maltreatment mistreatment
malutki maˈlutʲci
adj bardzo mały; (zdrobniale) od: mały tiny minute
malwa ˈmalva
n (botanika, botaniczny) roślina z rodzaju (1.1) hollyhock
malwersant
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) ktoś, kto dopuścił się malwersacji embezzler
mama ˈmãma
n (potocznie, potoczny) matka mother mum
mamałyga ˌmãmaˈwɨɡa
n (kulinaria) potrawa z gotowanej mąki lub kaszy kukurydzianej i wody, tradycyjna dla kuchni mołdawskiej i bułgarskiej hominy
mamba ˈmãmba
n (herpetologia, herpetologiczny) rodzaj jadowitych, afrykańskich węży; mamba
mamka ˈmãmka
n kobieta karmiąca piersią cudze dziecko wet nurse
mammalogia
n (zoologia, zoologiczny) teriologia, dział zoologii zajmujący się ssakami; mammalogy
mammografia ˌmãmːɔˈɡrafʲja
n (medycyna, medyczny) radiologiczne badanie piersi; mammography
mammologia ˌmãmːɔˈlɔɟja
n (zoologia, zoologiczny) (zobacz) teriologia mammalogy
mamonizm
n (dawniej, dawny) żądza zysku, bogactwa, kult pieniądza mammonism
mamut ˈmãmut
n (zoologia, zoologiczny) Elephas primigenius wymarły ssak z rodziny słoniowatych; mammoth
manchesterski
adj odnoszący się do Manchesteru, związany z Manchesterem Mancunian
mandala mãnˈdala
n motyw artystyczny, zwykle w kształcie okręgu, ze wpisanym kwadratem podzielonym na cztery trójkąty, który symbolizuje kosmos; jest używany w celach religijnych i w magii; mandala
mandaryn
n (historia, historyczny, historycznie) urzędnik w cesarskich Chinach; mandarin
mandarynka ˌmãndaˈrɨ̃nka
n (botanika, botaniczny) Citrus reticulata Blanco, niewysokie, wiecznie zielone drzewo cytrusowe rosnące w ciepłych krajach, uprawiane dla jadalnych owoców; mandarin orange (spożywczy) owoc mandarynki (1.1) mniejszy od pomarańczy, o cienkiej skórce tangerine mandarin
mandarynkowy ˌmãndarɨ̃ŋˈkɔvɨ
adj przyrządzony z mandarynek, z dodatkiem mandarynek tangerine
mandaryński
n (językoznawstwo, językoznawczy) standardowy język chiński; Mandarin
mandat ˈmãndat
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) administrowanie na niesamodzielnym terytorium z polecenia organizacji międzynarodowej; mandate (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) uzyskane w wyborach upoważnienie do pełnienia urzędu; mandate (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) kara w postaci grzywny za wykroczenie; ticket
mandatowy
adj odnoszący się do mandatu, związany z mandatem mandatory
mandola mãnˈdɔla
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dawny, szarpany instrument strunowy; mandola
mandolina ˌmãndɔˈlʲĩna
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) szarpany strunowy instrument muzyczny; mandolin
mandorla
n (sztuka) aureola w kształcie migdała otaczająca całą postać świętego mandorla vesica vesica piscis
mandragora ˌmãndraˈɡɔra
n (botanika, botaniczny) roślina z rodzaju (1.1), której ze względu na kształt korzeni przypominający postać ludzką, przypisywano dawniej lecznicze i magiczne własności mandrake
manekin mãˈnɛcĩn
n figura z dowolnego materiału mająca kształt człowieka; mannequin manikin
manetka mãˈnɛtka
n (technologia, technika, techniczny) rodzaj dźwigni służącej do sterowania jakimś mechanizmem shifter
manewr ˈmãnɛfr̥
n zaplanowany ruch wojsk w celu osiągnięcia dogodnej pozycji bojowej; manoeuvre feint maneuver manoeuver zręczne posunięcie manoeuvre maneuver manoeuver zwrot pojazdu, przedmiotu lub ciała w celu uzyskania zamierzonej pozycji, wymagający zręcznego kierowania manoeuvre maneuver manoeuver
manewry mãˈnɛvrɨ
n (wojskowość, wojskowy) ćwiczenia wojskowe w terenie, w warunkach zbliżonych do bojowych manoeuvers manoeuvres
manga ˈmãŋɡa
n japoński komiks; manga
mangan ˈmãŋɡãn
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Mn i liczbie atomowej 25; manganese
mango ˈmãŋɡɔ
n (botanika, botaniczny) drzewo z rodzaju mango (1.1) mango tree (kulinaria) owoc drzewa z rodzaju mango (1.1) mango (botanika, botaniczny) Mangifera L., mangowiec, rodzaj drzew owocowych z rodzaju nanerczowatych; mango
mangusta mãŋˈɡusta
n (zoologia, zoologiczny) mały, kotokształtny drapieżnik afrykański i azjatycki; mongoose
mania
n silne, niemalże chorobliwe zainteresowanie czymś, zamiłowanie do czegoś mania
mania prześladowcza
n (medycyna, medyczny) (psychologia, psychologiczny) chorobliwy stan psychiczny objawiający się nieustannym dopatrywaniu się niebezpieczeństw i urojonych wrogów, której towarzyszy wzrost serotoniny i adrenaliny w organizmie persecution complex persecutory delusion
maniak ˈmãɲak ˈmãɲjak
n (potocznie, potoczny) człowiek ogarnięty jakąś obsesją, nadmiernie zaangażowany maniac (medycyna, medyczny) człowiek znajdujący się w fazie maniakalnej choroby afektywnej dwubiegunowej maniac
maniakalny
adj (medycyna, medyczny) (psychologia, psychologiczny) dotyczący manii i/lub maniaka manic maniacal
manichejczyk
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (filozofia, filozoficzny) (historia, historyczny, historycznie) zwolennik manicheizmu Manichaean Manichaeist
manichejski ˌmã.ɲi.ˈxɛj.sʲci
adj (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (filozofia, filozoficzny) dotyczący manicheizmu lub manichejczyków, albo zawierający elementy przyjętej przez nich doktryny; Manichaean Manichean
manicure
n pielęgnacja dłoni, paznokci u rąk; manicure
manierka
n płaska, blaszana butelka używana przez żołnierzy i skautów do przenoszenia płynów; flask
maniery
n sposób zachowania manners
manifa
n (slangowo) manifestacja demo
manipulacja ˌmãɲipuˈlaʦ̑ʲja
n (książkowy) nieuczciwe wykorzystywanie sytuacji dla osiągnięcia własnych celów, naginanie lub przeinaczanie faktów dla udowodnienia swoich racji lub w celu wpływania na czyjeś poglądy, nastroje manipulation (książkowy) ręczne wykonywanie czynności wymagającej precyzji i zręczności handling
manipulant ˌmãɲiˈpulãnt
n (potocznie, potoczny) ten, kto manipuluje ludźmi, faktami, steruje działaniami innych; człowiek podstępny, przebiegły manipulator
manipulować ˌmãɲipuˈlɔvaʨ̑
v obsługiwać coś wykorzystując jakiś układ sterowania handle
mankament mãŋˈkãmɛ̃nt
n wada, błąd jakiegoś przedmiotu; także uchybienie, usterka flaw
mankiet ˈmãŋʲcɛt
n (krawiectwo) pasek materiału kończący rękaw, nogawkę lub skarpetkę cuff wristband
mankini mãŋʲˈcĩɲi
n rodzaj ekstrawaganckiego męskiego stroju plażowego z szelkami mankini
manko ˈmãŋkɔ
n (ekonomia, ekonomiczny) (handel, handlowy) niedobór towarów lub pieniędzy w sklepie, kasie, magazynie itp. w stosunku do stanu wynikającego z ewidencji; deficit
manna z nieba ˈmãnːa ˈzʲ‿ɲɛba
n coś dobrego, co przychodzi nagle, niespodziewanie lub łatwo (bez wysiłku) manna from heaven
mannitol
n (biochemia, biochemiczny) organiczny związek chemiczny, alkohol cukrowy występujący w roślinach; mannitol
manometr mãˈnɔ̃mɛtr̥
n przyrząd do mierzenia ciśnienia; manometer pressure gauge
manoreksja
n (medycyna, medyczny) (psychologia, psychologiczny) anoreksja u mężczyzn manorexia
manorektyk
n (medycyna, medyczny) (psychologia, psychologiczny) mężczyzna cierpiący na manoreksję manorexic
mansarda mãw̃ˈsarda
n (architektura, architektoniczny) dach zbudowany z dwóch części, którego niższa część jest mocniej nachylona niż wyższa mansard mansard roof pomieszczenie mieszkalne na strychu, pod dachem mansardowym; attic garret
mansardowy ˌmãw̃sarˈdɔvɨ
adj (architektura, architektoniczny) związany z mansardą, dotyczący mansardy mansard
mansyjski
n (językoznawstwo, językoznawczy) język mansyjski; Mansi
mantra ˈmãntra
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) wedyjski hymn lub modlitwa mantra (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) wielokrotnie powtarzana rytualna formuła magiczna stosowana w niektórych odmianach hinduizmu lub buddyzmu mantra
mantuański
adj związany z Mantuą, dotyczący Mantui Mantuan
mantykora
n (mitologia grecka) potwór o głowie ludzkiej, skrzydłach smoczych lub nietoperzych oraz ogonie skorpionim, który zawierać miał silną truciznę, mogąca zabić w kilka chwil; manticore
manufaktura
n (historia, historyczny, historycznie) przedsiębiorstwo, w którym produkcja oparta jest na pracy ręcznej, charakterystyczne dla wczesnego kapitalizmu; manufacture workshop
manuka
n (botanika, botaniczny) (Leptospermum scoparium) krzew z rodziny mirtowatych pochodzący z Nowej Zelandii i południowo-wschodniej Australii; New Zealand teatree broom tea-tree manuka manuka myrtle
manul
n (zoologia, zoologiczny) azjatycki drapieżnik z rodziny kotowatych; Pallas's cat manul
manuskrypt mãˈnuskrɨpt
n (bibliotekoznawstwo, bibliotekoznawczy) (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) dzieło napisane odręcznie; manuscript
maoista ˌmaɔˈ<sup>j</sup>ista
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) zwolennik maoizmu maoist
maoizm
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) sformułowana przez Mao Tse-tunga doktryna Komunistycznej Partii Chin; Maoism
maoryski
adj związany z Maorysami, dotyczący Maorysów Maori
maoryski
n (językoznawstwo, językoznawczy) język maoryski; Maori
mapa ˈmapa
n graficzne odwzorowanie terenu, także nieba; map chart
mapa drogowa ˈmapa drɔˈɡɔva
n (dosłownie) mapa, której głównym celem jest przedstawienie zagadnień związanych z infrastrukturą drogową; roadmap (potocznie, potoczny) plan działań niezbędnych do osiągnięcia jakiegoś celu roadmap
mapa topograficzna ˈmapa ˌtɔpɔɡraˈfʲiʧ̑na
n dokładna mapa terenu, która szczegółowo przedstawia elementy jego powierzchni; topographic map
marabut maˈrabut
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w islamie: osoba świątobliwa (mężczyzna lub kobieta); marabout
marabut afrykański maˈrabut ˌafrɨˈkãj̃sʲci
n (ornitologia, ornitologiczny) Leptoptilos crumeniferus, gatunek ptaka z rodziny bocianowatych; Marabou Stork
marabut indyjski maˈrabut ĩnˈdɨjsʲci
n (ornitologia, ornitologiczny) Leptoptilos dubius, gatunek ptaka z rodziny bocianowatych; greater adjutant
marabut jawajski maˈrabutʲ jaˈvajsʲci
n (ornitologia, ornitologiczny) Leptoptilos javanicus, gatunek ptaka z rodziny bocianowatych; Lesser Adjutant
marathi
n (językoznawstwo, językoznawczy) jeden z szerzej używanych w Indiach języków, język urzędowy stanu Maharasztra; Marathi
maraton maˈratɔ̃n
n (sport, sportowy) bieg na dystansie 42 km i 195 m marathon
marcepan marˈʦ̑ɛpãn
n (kulinaria) masa ze zmielonych migdałów utartych z cukrem i białkiem, używana w do wyrobów cukierniczych; marzipan
marchew ˈmarxɛf
n (botanika, botaniczny) rodzaj roślin z rodzaju selerowatych, Daucus L.; carrot
marchewkowy ˌmarxɛfˈkɔvɨ
adj przyrządzony z marchewki, z dodatkiem marchewki carrot
marchia
n (historia, historyczny, historycznie) (administracja) w Imperium Karolińskim oraz w Świętym Cesarstwie Rzymskim okręg przygraniczny zarządzany przez margrabię; march mark
margaj
n (systematyka) (zoologia, zoologiczny) Leopardus wiedii Schinz, gatunek drapieżnego ssaka z rodziny kotowatych, występujący w Ameryce Południowej; margay (zoologia, zoologiczny) kot z gatunku (1.1) margay
margaryna ˌmarɡaˈrɨ̃na
n (kulinaria) (spożywczy) produkt spożywczy, tłuszcz jadalny podobny do masła, wytwarzany z olejów roślinnych; margarine
margarynowy
adj (rzadki, rzadko używany) związany z perłą lub perłami → (chemia, chemiczny) (zobacz) kwas margarynowy margaric
margiel ˈmarʲɟɛl
n (geologia, geologiczny) skała osadowa złożona głównie z węglanów oraz minerałów ilastych; marl
marginalny ˌmarʲɟĩˈnalnɨ
adj mniej ważny marginal
margines
n niezadrukowany brzeg strony, (na przykład) zeszytu; margin
marihuana ˌmarʲixuˈ<sup>w</sup>ãna
n substancja psychoaktywna wytwarzana z konopi siewnych; marijuana ganja pot weed grass
marina maˈrʲĩna
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) port dla jachtów; marina
marine
n (wojskowość, wojskowy) żołnierz brytyjskiej lub amerykańskiej piechoty morskiej marine
marionetka ˌmarʲjɔ̃ˈnɛtka
n (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) lalka poruszana za pomocą sznurków puppet
marka ˈmarka
n znak na produktach danej firmy brand mark
markaczka marˈkaʧ̑ka
n (ornitologia, ornitologiczny) Melanitta nigra, gatunek morskiej kaczki o czarnym upierzeniu; common scoter
markasyt
n (mineralogia, mineralogiczny) pospolity minerał z gromady siarczków, dwusiarczek żelaza; marcasite
marketing
n działania zorientowane wokół potrzeb konsumentów, polegające na ustaleniu wielkości produkcji oraz metod dystrybucji, sprzedaży i reklamy towarów; marketing
markiza marʲˈciza
n (kulinaria) okrągłe ciastko, składające się z dwóch herbatników przełożonych masą; cream-sandwich arystokratka – żona markiza marchioness daszek, najczęściej z płótna, umieszczany nad oknami domów, wystawami sklepów itp. awning rodzaj dużego parasola nad stolikami w letniej kawiarni, na plaży itp. patio umbrela
markotnieć marˈkɔtʲɲɛ̇ʨ̑
v stawać się smutnym, markotnym, milczącym, tracić humor dishearten sadden
markowy
adj dobrej marki branded
marksista marʲˈcɕista
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) zwolennik marksizmu marxist
marksistowski
adj (filozofia, filozoficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) dotyczący marksizmu Marxist
marksizm ˈmarʲcɕism̥
n (historia, historyczny, historycznie) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) koncepcja filozoficzna, ekonomiczna i społeczno-polityczna stworzona przez Karola Marksa i Fryderyka Engelsa, zakładająca, że motorem zmian historycznych jest walka klas, prowadząca do utworzenia społeczeństwa komunistycznego; Marxism marxism
marmolada ˌmarmɔˈlada
n (kulinaria) gęsty, stężony przetwór owocowy sporządzany z przetartych owoców gotowanych z cukrem; marmalade
marmur ˈmarmur
n (geologia, geologiczny) skała metamorficzna powstała z przeobrażenia wapieni, stosowana jako dekoracyjny materiał budowlany i artystyczny; marble
marmurek marˈmurɛk
n rodzaj babki lub keksa z dwóch rodzajów ciasta, o marmurkowym deseniu po ukrojeniu kawałka marble cake
marmurkowaty ˌmarmurkɔˈvatɨ
adj mający deseń przypominający strukturę marmuru marbled
marmurkowy ˌmarmurˈkɔvɨ
adj mający deseń przypominający strukturę marmuru marbled
marmurowy ˌmarmuˈrɔvɨ
adj wykonany z marmuru, zbudowany z marmuru marble
marmurołom ˌmarmuˈrɔwɔ̃m
n kopalnia, w której wydobywa się marmur marble quarry
marnieć
v stawać się marnym, słabszym wilt tracić wartość, stawać się marnym languish wither away
marnotrawca ˌmarnɔˈtrafʦ̑a
n osoba, która wykorzystuje rzeczy (częściowo lub wcale), nieoszczędnie nimi gospodaruje, jest rozrzutna spendthrift squanderer wasteful person
marnotrawienie ˌmarnɔtraˈvʲjɛ̇̃ɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: marnotrawić wasting
marnotrawić ˌmarnɔˈtravʲiʨ̑
v nie wykorzystywać rzeczy (częściowo lub wcale), nieoszczędnie gospodarować squander waste
marnotrawny ˌmarnɔˈtravnɨ
adj niewykorzystujący rzeczy (częściowo lub wcale), nieoszczędnie gospodarujący, rozrzutny wasteful
marnotrawstwo ˌmarnɔˈtrafstfɔ
n niewykorzystywanie rzeczy (częściowo lub wcale), nieoszczędne gospodarowanie being wasteful waste
marnować marˈnɔvaʨ̑
v wykorzystywać w sposób, który nie przynosi korzyści waste
marność ˈmarnɔɕʨ̑
n bycie ulotnym, nietrwałym, bezcelowym, bez wartości vanity
marny ˈmarnɨ
adj będący w złym stanie, o niewielkiej wartości puny
marokański ˌmarɔˈkãj̃sʲci
adj odnoszący się do Maroka Moroccan
maronicki
adj (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) związany z maronitami, dotyczący maronitów Maronite
maronita ˌmarɔ̃ˈɲita
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) członek chrześcijańskiej wspólnoty powstałej w VII wieku na terenach Libanu i Syrii i tam pierwotnie działającej Maronite
mars mars
n (marynarka) (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) miejsce na maszcie, umożliwiające obserwację morza, osłonięte płótnem tworzy bocianie gniazdo; top
marsjański marˈsʲjä̃j̃sʲci
adj (przymiotnik) od Mars Martian martian
marsz marʃ
n przemieszczanie się, pochód wojsk; march rodzaj aktywności fizycznej, równomierny chód, również szybki rytmiczny chód wojskowy march (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) utwór muzyczny o wyraźnej rytmice; march
marszand ˈmarʃãnt
n (sztuka) osoba handlująca dziełami sztuki art dealer
marszałek marˈʃawɛk
n (wojskowość, wojskowy) najwyższy stopień wojskowy, m.in. w Polsce; marshal marshall
marszczyć
v pokrywać zmarszczkami wrinkle powodować fałdki ripple ulegać zmarszczeniu, pokrywać się zmarszczkami crease ściągać się w zmarszczki frown
marszruta marʃˈruta
n wyznaczona trasa dojazdu, dojścia, dotarcia do jakiegoś celu itinerary route
martwa natura ˈmartfa naˈtura
n (sztuka) kompozycja malarska przedstawiająca drobne przedmioty, owoce, zabite zwierzęta itp. still life
martwe pole ˈmartfɛ ˈpɔlɛ
n fragment przestrzeni wokół pojazdu niewidoczny dla kierującego w żadnym z lusterek; blind spot
martwica
n (medycyna, medyczny) miejscowe obumarcie tkanek; necrosis
martwicze zapalenie powięzi
n (medycyna, medyczny) rzadkie, ostre zakażenie podskórnej tkanki łącznej szerzące się wzdłuż powięzi okrywających mięśnie tułowia i kończyn; necrotizing fasciitis
martwiczy
adj (medycyna, medyczny) związany z martwicą, miejscowym obumieraniem tkanek necrotic
martwić ˈmartfʲiʨ̑
v wzbudzać niepokój, obawę, smutek grieve niepokoić się, smucić się be worry grieve
martwy ˈmartfɨ
adj taki, który umarł dead
maruder
n (potocznie, potoczny) człowiek wykonujący wszystko w bardzo powolnym tempie, marudnie laggard (wojskowość, wojskowy) dezerter dopuszczający się w czasie wojny rabunków, kradzieży i innych przestępstw marauder straggler
maryjny
adj (teologia, teologiczny) odnoszący się do Matki Bożej, związany z Matką Bożą Marian
maryjski
n (językoznawstwo, językoznawczy) język maryjski; Mari
marynarka ˌmarɨ̃ˈnarka
n (krawiectwo) rodzaj męskiej kurtki, noszonej jako część garnituru lub munduru jacket coat (wojskowość, wojskowy) wojska walczące na wodzie albo ogół statków, infrastruktury i ich obsługi przeznaczonych do jednego celu marine navy
marynarka wojenna ˌmarɨ̃ˈnarka vɔˈjɛ̃nːa
n (wojskowość, wojskowy) (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) ogół morskich sił zbrojnych jakiegoś państwa; navy
marynarz maˈrɨ̃naʃ
n człowiek należący do załogi okrętu lub statku; seaman sailor
marynata
n (kulinaria) mieszanina przypraw suchych lub płynnych przygotowana do nadania produktom spożywczym pewnych walorów smakowych; marinade
marynistyczny
adj (sztuka) związany tematycznie z morzem marine
marynować
v (kulinaria) zaprawiać w zalewie octowej marinate
marzec ˈmaʒɛʦ̑
n trzeci miesiąc w roku (wg kalendarza gregoriańskiego i juliańskiego) March
marzenie maˈʒɛ̃ɲɛ
n ciąg nieuporządkowanych myśli pojawiający się podczas snu dream (przenośnie, przenośnia) coś niewiarygodnego, nierzeczywistego dream fantazjowanie, pragnienie czegoś, chęć uzyskania lub osiągnięcia czegoś dream
marzenie ściętej głowy maˈʒɛ̃ɲɛ ˈɕʨ̑ɛ̃ntɛj ˈɡwɔvɨ
n (przenośnie, przenośnia) coś nierealnego, niedostępnego dla kogoś pipe dream
marznący deszcz marzˈnɔ̃nʦ̑ɨ ˈdɛʃʧ̑
n (meteorologia, meteorologiczny) deszcz, którego krople mają ujemną temperaturę, są przechłodzone i zamarzają błyskawicznie po uderzeniu w ziemię; freezing rain
marzyciel
n ten, kto marzy dreamer
marzyć ˈmaʒɨʨ̑
v myśleć o czymś przyjemnym, stwarzając tego obraz w wyobraźni; bardzo pragnąć, aby coś się wydarzyło dream daydream wish
masa ˈmasa
indefiniteCardinalNumeral bardzo dużo czegoś, mnóstwo mass a whole lot flood heaps of sea
masa ˈmasa
n (elektryczność) połączenie wyrównujące potencjały z potencjałem ziemi lub z przewodem ochronnym; earth ground (fizyka, fizyczny) podstawowa wielkość fizyczna określająca ilość materii; mass
masa krytyczna ˈmasa krɨˈtɨʧ̑na
n (fizyka, fizyczny) najmniejsza ilość materiału rozszczepialnego, niezbędna by mogła nastąpić i utrzymać się jądrowa reakcja łańcuchowa critical mass
masa molowa
n (chemia, chemiczny) masa jednego mola substancji chemicznej; molar mass
masa perłowa ˈmasa pɛrˈwɔva
n ozdobny materiał jubilerski i dekoracyjny uzyskiwany z wnętrza muszli mięczaków; mother-of-pearl nacre mother of pearl
masakra maˈsakra
n umyślne, masowe zabijanie w sposób wyjątkowo okrutny; massacre butchery
masaż ˈmasaʃ
n (medycyna, medyczny) (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) zabieg fizjoterapeutyczny lub kosmetyczny wykonywany ręcznie lub przy pomocy aparatury, polegający na ugniataniu, głaskaniu, rozcieraniu, oklepywaniu ciała; massage
masażysta ˌmasaˈʒɨsta
n osoba zajmująca się masażem masseur massagist
masażystka ˌmasaˈʒɨstka
n kobieta wykonująca masaż masseuse massagist
maseczka maˈsɛʧ̑ka
n (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) krem, nierzadko z dodatkami, nakładany na twarz w celu poprawienia kondycji cery; mask
mashup
n (literacko) (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) (informatyka, informatyczny) utwór (np. książka, utwór muzyczny, aplikacja komputerowa) będący kompilacją kilku innych utworów mashup
maska ˈmaska
n część przednia samochodu, pod którą znajduje się silnik bonnet hood przykrycie twarzy lub jej części z otworami na oczy, używana w różnych celach, np. ochronnych lub obrzędowych; mask
maskonur maˈskɔ̃nur
n (ornitologia, ornitologiczny) Fratercula arctica, wodny ptak o krótkim, silnym i kolorowym dziobie występujący na północnych wybrzeżach Atlantyku; puffin sea parrot
maskonur złotoczuby maˈskɔ̃nur ˌzwɔtɔˈʧ̑ubɨ
n (ornitologia, ornitologiczny) Lunda cirrhata, gatunek ptaka z rodziny alk, jeden z trzech gatunków maskonurów, zamieszkuje północny Pacyfik; tufted puffin
maskotka maˈskɔtka
n coś, rzadziej ktoś, mające przynieść szczęście mascot stuffed toy
maskowy maˈskɔvɨ
adj od: maska masked
masochizm maˈsɔçism̥
n (psychologia, psychologiczny) (seksuologia, seksuologiczny) zboczenie seksualne, które polega na odczuwaniu satysfakcji seksualnej pod wpływem bólu lub upokorzenia masochism przyjemność w zadawaniu sobie bólu lub w poddawaniu się bolesnym praktykom; masochism
mason ˈmasɔ̃n
n członek masonerii, stowarzyszenia masońskiego mason
masoneria ˌmasɔ̃ˈnɛrʲja
n międzynarodowe, elitarne stowarzyszenie o specyficznych strukturach organizacyjnych, które swe pryncypia i idee wyraża za pośrednictwem rozbudowanej symboliki i rytuałów; freemasonry
masować
v wykonywać masaż massage give a massage
masowiec
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) statek handlowy przystosowany do masowego przewozu suchych, sypkich ładunków luzem; bulk carrier
masowy maˈsɔvɨ
adj obejmujący, dotyczący dużej liczbę ludzi, zwierząt lub przedmiotów mass
masoński
adj związany z masonerią, dotyczący masonerii masonic
mass media
n (publikatory) środki masowego przekazu: prasa, radio, telewizja i Internet; a w szerszym znaczeniu także film, plakat itp. mass media
mastaba maˈstaba
n (architektura, architektoniczny) (starożytność) grobowiec egipski w kształcie ściętego ostrosłupa; mastaba
mastektomia ˌmastɛkˈtɔ̃mʲja
n (medycyna, medyczny) chirurgiczne usunięcie piersi; mastectomy
mastif ˈmastʲif
n (kynologia, kynologiczny) rasa psa charakteryzującego się masywną budową ciała, o pomarszczonym czole i obwisłych uszach; mastiff
mastodont
n (zoologia, zoologiczny) (paleontologia, paleontologiczny) słoniopodobne zwierzę kopalne; mastodon
mastrycht ˈmastrɨxt
n (geologia, geologiczny) najmłodszy wiek późnej kredy, trwający 70,6 – 65,5 milionów lat temu; Maastrichtian
masturbacja ˌmasturˈbaʦ̑ʲja
n (medycyna, medyczny) (zobacz) onanizm masturbation
masturbować ˌmasturˈbɔvaʨ̑
v pobudzać narządy płciowe w celu wywołania rozkoszy seksualnej – bez udziału partnera lub z jego wyłącznie biernym udziałem masturbate
maswerk ˈmasfɛrk
n (architektura, architektoniczny) element dekoracyjny złożony z liści, łuków i kół, charakterystyczny dla gotyku; tracery
masyw ˈmasɨf
n (geografia, geograficzny) (geologia, geologiczny) grupa gór mająca podobną rzeźbę massif
masywny
adj o mocnej budowie i dużym ciężarze massive hefty massy
masz babo placek
idiom wykrzyknienie stanowiące reakcję na nieprzyjemną, kłopotliwą, zaskakującą sytuację a fine kettle of fish a pretty kettle of fish
maszkara maˈʃkara
n brzydka i wstrętna istota scarecrow
maszkaron maˈʃkarɔ̃n
n (architektura, architektoniczny) ozdobny detal architektoniczny w kształcie głowy; mascaron
maszt maʃt
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) pionowe drzewce ustawione przeważnie w osi jednostki pływającej o napędzie żaglowym, którego podstawowym zadaniem jest stawianie na nim żagli i przenoszenie działania siły aerodynamicznej na kadłub jednostki; mast (architektura, architektoniczny) wysoki słup lub pionowa konstrukcja opierająca się na fundamencie; mast
maszyna maˈʃɨ̃na
n urządzenie zawierające mechanizm lub zespół współdziałających mechanizmów, służące do przetwarzania energii albo do wykonywania określonej pracy machine
maszyna do pisania maˈʃɨ̃na ˌdɔ‿pʲiˈsãɲa
n (technologia, technika, techniczny) przenośne urządzenie mechaniczne do pisania tekstów; typewriter
maszyna do szycia maˈʃɨ̃na dɔ‿ˈʃɨʨ̑a
n urządzenie do łączenia kawałków elastycznych materiałów za pomocą nici poprzez utworzenie szwu; sewing machine
maszynista ˌmaʃɨ̃ˈɲista
n (kolejnictwo) osoba prowadząca pociąg; engine driver engineer
maszynka do golenia maˈʃɨ̃nka ˌdɔ‿ɡɔˈlɛ̃ɲa
n narzędzie służące do usuwania w bezpieczny sposób owłosienia ciała safety razor
maszynka do mięsa maˈʃɨ̃nka dɔ‿ˈmʲjɛ̃w̃sa
n mechaniczne narzędzie kuchenne, służące do rozdrabniania mięsa; meat grinder meat mincer
maszynopis
n tekst napisany na maszynie do pisania typescript
maszynopisanie
n pisanie na maszynie typewriting
maszynownia ˌmaʃɨ̃ˈnɔvʲɲa
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) przedział statku mieszczący układ napędowy; engine room
masło ˈmaswɔ
n (spożywczy) tłuszcz jadalny produkowany z mleka; butter (spożywczy) (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) spożywczy lub kosmetyczny zamiennik masła (1.1) produkowany z tłuszczy roślinnych butter
masło orzechowe ˈmaswɔ ˌːʒɛˈxɔvɛ
n (kulinaria) pasta produkowana z orzeszków ziemnych, wywodząca się z kuchni amerykańskiej; peanut butter
mat mat
n (wojskowość, wojskowy) podoficer marynarki, odpowiednik kaprala w wojskach lądowych; L/S LS leading seaman (szachy, pojęcie szachowe) stan gry, w którym król jednej ze stron jest zaszachowany i nie ma żadnego pola, na które mógłby odejść; checkmate przedmiot, powierzchnia bez połysku matt
mata ˈmata
n (sport, sportowy) miękkie pokrycie podłogi używane podczas ćwiczeń i zawodów sportowych mat plecionka z trzciny, słomy, trawy morskiej lub innych tworzyw, służący wieszania na ścianie, przykrywania podłóg, blatów, ładunków itp. mat
matador maˈtadɔr
n (etnografia, etnograficzny) główny uczestnik korridy, toreador zadający bykowi ostatni cios szpadą; matador
matcha
n (spożywczy) specjalny rodzaj sproszkowanej zielonej herbaty; matcha
matczyny maṭˈʧ̑ɨ̃nɨ
adj (książkowy) dotyczący matki, należący do matki, właściwy matce, charakteryzujący matkę maternal
matematyczny ˌmatɛ̃maˈtɨʧ̑nɨ
adj związany z matematyką mathematical
matematyk ˌmatɛ̃ˈmatɨk
n osoba zajmująca się zawodowo matematyką mathematician
matematyka ˌmatɛ̃ˈmatɨka
n (edukacja, edukacyjny) nauka dedukcyjna zajmująca się analizą zbiorów, liczb i innych elementów abstrakcyjnych; mathematics math (szkolnictwo, szkolny) lekcja, wykład lub inne zajęcia z matematyki (1.1) math
materac maˈtɛraʦ̑
n duży płaski przedmiot, wypełniony elastycznym materiałem dla uniknięcia kontaktu z twardą powierzchnią np. podczas snu lub ćwiczeń gimnastycznych; mattress
materia maˈtɛrʲja
n (filozofia, filozoficzny) byt rozciągły w przestrzeni i czasie; matter (fizyka, fizyczny) ogół obiektywnie istniejących przedmiotów, poznawalnych za pomocą zmysłów lub przyrządów pomiarowych; matter
materialista ˌmatɛrʲjaˈlʲista
n (filozofia, filozoficzny) wyznawca, zwolennik materializmu materialist
materializm ˌmatɛrʲˈjalʲism̥
n kierowanie się w życiu względami materialnymi materialism
materialny ˌmatɛrʲˈjalnɨ
adj dotyczący materii, związany z pojęciem materii material związany z dobrami finansowymi, ekonomicznymi material
materiał maˈtɛrʲjaw
n to, z czego się szyje m.in. ubrania; tkanina, dzianina material fabric to, z czego są wytwarzane przedmioty material zbiór wiadomości z jakiegoś zakresu, na jakiś temat material
materiał wybuchowy maˈtɛrʲjaw ˌvɨbuˈxɔvɨ
n związek chemiczny lub ich mieszanina, zdolna do wybuchu pod wpływem uderzenia lub iskry; explosive
matka ˈmatka
n rodzic płci żeńskiej; mother (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) zakonnica, przełożona klasztoru mother (zoologia, zoologiczny) samica mająca potomstwo mother
matka chrzestna ˈmatka ˈxʃɛstna
n (kościelny) kobieta przedstawiająca do chrztu osobę chrzczoną godmother
matkobójca
n (książkowy) zabójca własnej matki matricide
matkojebca ˌmatkɔˈjɛpʦ̑a
n (wulgarnie, wulgaryzm) (rzadki, rzadko używany) mężczyzna utrzymujący kontakty seksualne z własną matką motherfucker (wulgarnie, wulgaryzm) obraźliwa forma zwrotu do mężczyzny motherfucker
matlockit
n (mineralogia, mineralogiczny) rzadki minerał z grupy halogenków; matlockite
matma ˈmatma
n (potocznie, potoczny) lekcja matematyki math maths (potocznie, potoczny) przedmiot matematyki math maths
matnia ˈmatʲɲa
n (przenośnie, przenośnia) sytuacja bez wyjścia snare trap impasse (łowiectwo, łowiecki) sidła, pułapka snare trap
matowy maˈtɔvɨ
adj bez połysku matt bezdźwięczny, przytłumiony mellow
matriarchalny ˌmatrʲjarˈxalnɨ
adj dotyczący matriarchatu matriarchal
matriarchat maˈtrʲjarxat
n (socjologia, socjologiczny) organizacja społeczeństwa pierwotnego, w którym dominujące znaczenie mają kobiety; matriarchy matriarchate
matrioszka maˈtrʲjɔʃka
n rosyjska drewniana zabawka przypominająca lalkę; matryoshka doll nested doll
matryca maˈtrɨʦ̑a
n (fotografia) układ elementów światłoczułych stosowany w cyfrowych aparatach fotograficznych image sensor
matrymonialny
adj dotyczący małżeństwa matrimonial
matura maˈtura
n (szkolnictwo, szkolny) egzamin zdawany po ukończeniu szkoły średniej; matura exam (szkolnictwo, szkolny) świadectwo zdania matury (1.1) matura certificate
matówka maˈtufka
n (fotografia) półprzezroczysty materiał (przeważnie płaska płytka szklana ze zmatowioną powierzchnią z jednej strony w celu rozproszenia światła) używany w aparacie fotograficznym do obserwacji obrazu oraz kontroli ustawiania ostrości; focusing screen
maucheryt
n (mineralogia, mineralogiczny) rzadki minerał z grupy siarczków; maucherite
mauretański ˌmawrɛˈtãj̃sʲci
adj (architektura, architektoniczny) odnoszący się do stylu mauretańskiego Moorish odnoszący się do Mauretanii, państwa w Afryce Moorish
mauzoleum ˌmawzɔˈlɛ<sup>w</sup>ũm
n (architektura, architektoniczny) monumentalny grobowiec, przeważnie osobna budowla pełniąca taką funkcję; mausoleum
maximum maximorum
n absolutne maksimum maximum maximorum
mazdaizm
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) staroirański kult boga Ahura Mazdy (Ormuzda), powstały w VIII wieku p.n.e.; Mazdaism
mazidło maˈʑidwɔ
n częściowo płynna substancja służąca do smarowania, wcierania liniment
mazurek maˈzurɛk
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) (choreografia, choreograficzny) stylizowany taneczny utwór muzyczny w takcie 3/4, oparty na mazurze, oberku lub kujawiaku; mazurka (spożywczy) (kulinaria) (etnografia, etnograficzny) tradycyjne ciasto wielkanocne na cienkim kruchym spodzie, przykryte masą i odświętnie zdobione; Easter cake (ornitologia, ornitologiczny) Passer montanus, gatunek małego ptaka podobnego do wróbla; tree sparrow
mała czarna ˈmawa ˈʧ̑arna
n czarna sukienka (także spódnica) kończąca się powyżej kolan; little black dress
mała litera ˈmawa lʲiˈtɛra
n litera pisana tak, jak w środku wyrazu; litera normalnej wielkości small letter lowercase letter
małe piwo
n (potocznie, potoczny) coś łatwego i prostego do wykonania small beer
małmazja
n (dawniej, dawny) słodkie wino greckie malvasia
mało ˈmawɔ
indefiniteCardinalNumeral niewielka ilość czegoś lub kogoś few
małokarpacki
adj dotyczący Małych Karpat, związany z Małymi Karpatami, pochodzący z Małych Karpat Little Carpathian
małomówny ˌmawɔ̃ˈmuvnɨ
adj taki, który mówi mało; nie jest gadatliwy taciturn
małostkowy ˌmawɔˈstkɔvɨ
adj taki, który przywiązuje wagę do spraw mało istotnych, mało ważnych, błahych, a nie dostrzega tego, co jest naprawdę istotne niggling petty
małowodzie
n (medycyna, medyczny) występująca w czasie ciąży anomalia, w której ilość płynów zawartych w błonach płodowych jest za mała; oligohydramnios
małpa ˈmawpa
n (potocznie, potoczny) (informatyka, informatyczny) znak @ at at sign (zoologia, zoologiczny) człekokształtne zwierzę z rzędu naczelnych; monkey ape
małpi ˈmawpʲi
adj związany z małpą, dotyczący małpy simian
mały ˈmawɨ
adj mający niewielkie rozmiary, nieduży, drobny, niski little small występujący w niewielkiej ilości lub liczbie (zwykle z domyślną cechą) low
mały ekran ˈmawɨ ˈɛkrãn
n telewizja small screen
mały palec ˈmawɨ ˈpalɛʦ̑
n (anatomia, anatomiczny) piąty, najmniejszy palec u ręki lub nogi little finger pinky
małż mawʃ
n (zoologia, zoologiczny) spłaszczony i okryty muszlą mięczak; mussel clam
małżeński mawˈʒɛ̃j̃sʲci
adj dotyczący małżeństwa, związany z małżeństwem matrimonial conjugal connubial marital marriage married
małżeństwo mawˈʒɛ̃j̃stfɔ
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) (etnografia, etnograficzny) (socjologia, socjologiczny) usankcjonowany prawnie lub kulturowo stały związek dwóch osób, zwykle płci przeciwnej, tradycyjnie mający ułatwić wspólne prowadzenie gospodarstwa domowego i finansów, pożycie oraz wychowanie dzieci; marriage dwie osoby będące w związku (1.1) marry couple
małżeństwo wymuszone
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) związek małżeński, który został zawarty wbrew woli jednej ze stron, zazwyczaj kobiety; forced marriage
małżonek mawˈʒɔ̃nɛk
n mąż lub żona (czyiś) spouse
małżonka mawˈʒɔ̃nka
n (podniośle) cudza żona spouse
maślanka maɕˈlãnka
n (spożywczy) (kulinaria) napój mleczny powstały w efekcie oddzielenia tłuszczu od zmaślonej śmietany; buttermilk
maślany maɕˈlãnɨ
adj (kulinaria) zrobiony z wykorzystaniem masła buttery
maść maɕʨ̑
n (książkowy) (przenośnie, przenośnia) (ironicznie) lub (lekceważąco, lekceważący) rodzaj, gatunek description persuasion (medycyna, medyczny) substancja o półstałej, miękkiej konsystencji i o właściwościach leczniczych przeznaczona do smarowania skóry; ointment liniment rub (zootechnika, zootechniczny) (jeździectwo, jeździecki) barwa sierści u zwierząt, szczególnie u koni i bydła colour
mdleć mdlɛʨ̑
v tracić przytomność, najczęściej na skutek braku tlenu w mózgu faint pass out
mdłości ˈmdwɔɕʨ̑i
n (fizjologia, fizjologiczny) stan wywołany przez czynniki fizyczne lub psychiczne poprzedzający wymioty; nausea
mdły mdwɨ
adj bez wyrazistego smaku bland insipid powodujący mdłości nauseating
meander mɛˈãndɛr
n (geografia, geograficzny) zakole rzeki przypominające literę U; meander
meandrować
v (geografia, geograficzny) o rzece tworzyć meandry meander
mebel ˈmɛbɛl
n ruchomy sprzęt użytkowy przeznaczony do wyposażenia pomieszczeń; furniture piece of furniture
meblonista ˌmɛblɔ̃ˈɲista
n miłośnik mebli furniture man
mecenas mɛˈʦ̑ɛ̃nas
n osoba lub instytucja, która finansuje artystę, rzadziej również naukowców (sprawuje mecenat); sponsor
mech mɛx
n (botanika, botaniczny) drobna, niewielka roślina zarodnikowa żyjąca w ocienionych i wilgotnych miejscach moss
mechaniczny ˌmɛxãˈɲiʧ̑nɨ
adj związany z mechaniką, opierający się na zasadach mechaniki mechanical mechanic
mechanika mɛˈxãɲika
n (technologia, technika, techniczny) dział techniki zajmujący się konstruowaniem i budowaniem maszyn i pojazdów; mechanics (fizyka, fizyczny) dział fizyki opisujący ruch i odkształcenie ciał materialnych lub ich części na skutek ich wzajemnych oddziaływań oraz badający stan równowagi między nimi. mechanics (informatyka, informatyczny) model fizyki świata zaimplementowany w grze komputerowej mechanics (technologia, technika, techniczny) dział obejmujący mechanikę ośrodków ciągłych i wytrzymałość materiałów mechanics sposób działania mechanizmu mechanics
mechanizm mɛˈxãɲism̥
n (technologia, technika, techniczny) zespół pracujących elementów maszyny / urządzenia mających wykonywać określoną czynność mechanism grupa współdziałających wydarzeń, procesów lub zachowań mechanism
mechatronika ˌmɛxaˈtrɔ̃ɲika
n dział techniki, który łączy w sobie elementy mechaniki, budowy maszyn, elektroniki, automatyki, robotyki oraz informatyki; mechatronics
meconium mɛˈʦ̑ɔ̃ɲũm
n (medycyna, medyczny) smółka meconium
mecz mɛʧ̑
n (sport, sportowy) część rozgrywek sportowych, rozgrywana między dwoma zawodnikami lub drużynami, umożliwiająca wyłonienie zwycięzcy match
meczet ˈmɛʧ̑ɛt
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) budynek, miejsce modlitwy i sprawowania kultu Boga w islamie; mosque
medal ˈmɛdal
n niewielki okrągły wytwór metalowy, ozdobiony reliefem, często na wstążce, wykonany dla upamiętnienia ważnych wydarzeń lub jako odznaczenie; medal
medalion mɛˈdalʲjɔ̃n
n (jubilerstwo, jubilerski) ozdobny wisiorek-pojemniczek, w którym umieszcza się miniaturowy portret lub pamiątkę; locket (kulinaria) owalny kotlet bez panierki medallion (sztuka) element dekoracyjny w owalnym obramowaniu, na ścianie lub meblu; medallion
medalista ˌmɛdaˈlʲista
n (sport, sportowy) sportowiec, który zdobył medal medalist
media ˈmɛdʲja
n (publikatory) (zobacz) mass media media
mediacja
n pośredniczenie w sporze, aby ułatwić stronom dojście do porozumienia mediation
mediana mɛˈdʲjãna
n (statystyka, statystyczny) wartość liczbowa, która zajmująca środkowe miejsce w rosnącym szeregu liczb (przy parzystej ilości elementów jest średnią dwóch środkowych liczb); median (geometria) odcinek, który łączy wierzchołek trójkąta ze środkiem przeciwległego do niego boku median
mediolański ˌmɛdʲjɔˈlãj̃sʲci
adj związany z Mediolanem, wywodzący się z Mediolanu Mediolanian
meduza mɛˈduza
n (zoologia, zoologiczny) galaretowate zwierzę morskie, którego parasolowate ciało unoszone jest przez toń morską; jellyfish medusa
medycyna ˌmɛdɨˈʦ̑ɨ̃na
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) (medycyna, medyczny) nauka o zdrowiu i chorobach człowieka i zwierząt oraz sposobach zapobiegania i leczenia, medicine
medycyna weterynaryjna
n nauka o zdrowiu i chorobach zwierząt, ich leczeniu oraz profilaktyce; veterinary medicine
medycznie
adv w sposób dotyczący medycyny, za pomocą medycyny medically medicinally
medyczny mɛˈdɨʧ̑nɨ
adj związany z medycyną, dotyczący medycyny medical
medyjski
adj związany z Medią lub Medami, dotyczący Medii lub Medów Median
medyna mɛˈdɨ̃na
n stara dzielnica w mieście arabskim; medina
medytacja ˌmɛdɨˈtaʦ̑ʲja
n w hinduizmie, buddyzmie i dżinizmie: praktyki mające na celu samopoznanie, samodoskonalenie; meditation
medytacyjny ˌmɛdɨtaˈʦ̑ɨjnɨ
adj związany z medytacją meditative
medytować ˌmɛdɨˈtɔvaʨ̑
v (przenośnie, przenośnia) pogrążać się w myślach contemplate uprawiać medytację meditate
mefedron mɛˈfɛdrɔ̃n
n (chemia, chemiczny) związek organiczny, pochodna katynonu, stymulant i empatogen; meow meow mephedrone miaow
megabajt
n (informatyka, informatyczny) jednostka pojemności dysków i pamięci komputera równa 1048 576 bajtów; megabyte
megafon
n (technologia, technika, techniczny) głośnik o dużej mocy, instalowany w miejscach publicznych megaphone (technologia, technika, techniczny) przenośne urządzenie składające się z mikrofonu i głośnika tubowego megaphone
megaherc
n (metrologia, metrologiczny) (fizyka, fizyczny) jednostka częstotliwości równa milionowi herców megahertz megacycle
megalit mɛˈɡalʲit
n duży, nieobrobiony lub częściowo obrobiony kamień, rodzaj prehistorycznej budowli; megalith
megalomański ˌmɛɡalɔ̃ˈmãj̃sʲci
adj właściwy megalomanii lub megalomanowi, świadczący o przesadnym przekonaniu o swojej wartości megalomaniac
megilla
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) (przenośnie, przenośnia) bogata w szczegóły nudna opowieść megilla megillah (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) (żydowski) ozdobny zwój literatury żydowskiej megilla megillah
mehendi
n (etnografia, etnograficzny) hinduski zwyczaj misternego dekorowania henną dłoni i stóp panny młodej; mehndi
meitner ˈmajtnɛr
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Mt i liczbie atomowej 109; meitnerium
mejoza mɛˈjɔza
n (biologia, biologiczny) proces podziału redukcyjnego jądra komórkowego, z którego powstają cztery jądra o połowie chromosomów komórki macierzystej; meiosis
meksykanin ˌmɛksɨˈkãɲĩn
n mieszkaniec Meksyku (stolicy państwa Meksyk) Mexican
meksykański ˌmɛksɨˈkãj̃sʲci
adj odnoszący się do państwa Meksyk Mexican
mel mɛl
n jednostka skali subiektywnej wysokości dźwięku; mel
melancholia ˌmɛlãnˈxɔlʲja
n (psychologia, psychologiczny) depresja psychiczna objawiająca się apatią i niechęcią do życia melancholy melancholia
melancholijny
adj wyrażający melancholię lub skłonny do niej melancholic melancholy
melanocyt
n (biologia, biologiczny) komórka, która zawiera i wytwarza melaninę melanocyte
melasa mɛˈlasa
n (kulinaria) ciemnobrązowy, gęsty syrop o odczynie słabo alkalicznym, który powstaje jako produkt uboczny podczas produkcji cukru spożywczego; molasses
melatonina ˌmɛlatɔ̃ˈɲĩna
n (biochemia, biochemiczny) hormon syntetyzowany w pinealocytach szyszynki, odpowiadający za regulację dobowego cyklu snu i czuwania; melatonin
melchior ˈmɛlçjɔr
n (chemia, chemiczny) stop miedzi z niklem, cynkiem i żelazem; melchior
melchizedek ˌmɛlçiˈzɛdɛk
n (kościelny) małe naczyńko w kształcie półksiężyca, w którym konsekrowana hostia jest umieszczana w monstrancji; lunula lunette
melina
n (potocznie, potoczny) kryjówka przestępców den
melisa mɛˈlʲisa
n (botanika, botaniczny) (kulinaria) Melissa officinalis L., roślina lecznicza o owłosionej łodydze i jajowatych liściach, kwitnąca na niebiesko lub różowo, mająca cytrynowym zapach, stosowana także jako przyprawa; lemon-balm melissa
melizanosalata ˌmɛlʲizãnɔsaˈlata
n (kulinaria) grecka pasta z pieczonych bakłażanów melizanosalata
melizmat
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) ozdobnik melodyczny, figuracja zbudowana z przynajmniej dwóch dźwięków, śpiewana na jednej zgłosce tekstu; melisma
mellah ˈmɛlːax
n (dawniej, dawny) dzielnica żydowska w mieście północnoafrykańskim mellah
melodia mɛˈlɔdʲja
n ciąg dźwięków, każdy o określonej wysokości i czasie trwania, rozpoznawany przez słuchacza jako jedna całość; melody air tune
melodramatyczny
adj dotyczący melodramatu melodramatic
melodyjnie
adv w sposób melodyjny dulcetly melodiously tunefully
melodyjny
adj o przyjemnym brzmieniu melodious melodic dulcet musical tuneful
melon ˈmɛlɔ̃n
n (przenośnie, przenośnia) (slangowo) (grubiański, grubiańsko) kobieca pierś boob melon tit (spożywczy) jadalny owoc rośliny (1.1) melon (botanika, botaniczny) roślina z gatunku melon ogórek, należącego do rodziny jednorocznych dyniowatych; melon
melonik mɛˈlɔ̃ɲik
n sztywny, półkolisty kapelusz męski bowler hat bowler
mem mɛ̃m
n dająca się powielać i podlegająca ewolucji jednostka kultury; meme śmieszna idea, obrazek, powielany w internecie meme trzynasta litera alfabetów semickich (fenickiego, arabskiego م, hebrajskiego מ, aramejskiego i syryjskiego); mem
membranofon ˌmɛ̃mbrãˈnɔfɔ̃n
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) instrument muzyczny, w których wibratorem dźwięku jest membrana; membranophone
memorandum ˌmɛ̃mɔˈrãndũm
n niepodpisane i niepodstemplowane jeszcze pismo, dokument dyplomatyczny, mogący być przedmiotem rokowań memorandum
menażeria ˌmɛ̃naˈʒɛrʲja
n (historia, historyczny, historycznie) (zoologia, zoologiczny) niecodzienne gatunki zwierząt w klatkach obwożone w celach pokazowych; menagerie (historia, historyczny, historycznie) (zoologia, zoologiczny) pomieszczenie lub zespół klatek, gdzie przetrzymywane są (1.1) menagerie
mendelew mɛ̃nˈdɛlɛf
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Md i liczbie atomowej 101; mendelevium
mendlowski mɛ̃nˈdlɔfsʲci
adj związany z prawami i dorobkiem naukowym Gregora Mendla Mendelian
mendoweszka ˌmɛ̃ndɔˈvɛʃka
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) (medycyna, medyczny) Pthirus pubis, wesz łonowa, menda; crab louse crab
menhir
n (archeologia, archeologiczny) w kulturze celtyckiej: nieociosany lub częściowo obrobiony głaz (najczęściej zaostrzony od góry); menhir
menora mɛ̃ˈnɔra
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) żydowski siedmioramienny świecznik liturgiczny; menora menorah
menstruacja ˌmɛ̃w̃struˈ<sup>w</sup>aʦ̑ʲja
n (fizjologia, fizjologiczny) cykliczne złuszczanie się nabłonka macicy kobiety pod wpływem zmian stężenia hormonów płciowych; menstruation
mentalista
n człowiek, który zajmuje się mentalizmem mentalist
mentalistyczny
adj związany z mentalizmem, dotyczący mentalizmu mentalist
mentalizm
n (filozofia, filozoficzny) pogląd, według którego jednostkowy umysł i jego subiektywne stany stanowią jedyną rzeczywistość mentalism kategoria sztuki iluzji, umiejętność manipulowania myślami i zachowaniami ludzi; mentalism
mentalność
n właściwy komuś sposób myślenia i postrzegania rzeczywistości mentality
menton ˈmɛ̃ntɔ̃n
n (chemia, chemiczny) organiczny związek chemiczny występujący w mięcie; menthone
mentor ˈmɛ̃ntɔr
n (książkowy) doświadczony nauczyciel, doradca, wychowawca mentor
menu
n karta z nazwami potraw oferowanych w restauracji menu (informatyka, informatyczny) zestawienie funkcji programu menu
merdać ˈmɛrdaʨ̑
v o psie: machać ogonem najczęściej z radości wag
merlon
n (architektura, architektoniczny) (historia, historyczny, historycznie) ząb w blankach merlon
meronim mɛˈrɔ̃ɲĩm
n (językoznawstwo, językoznawczy) wyraz oznaczający część pewnej całości, np. „dywizja” w stosunku do słowa „armia”; meronym
merytokracja
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) system, w którym władza powierzana jest osobom kompetentnym; meritocracy
merytorycznie
adv w sposób odnoszący się do treści sprawy contentwise susbtantially
merytoryczny
adj dotyczący istoty sprawy, a nie jej strony zewnętrznej substantive
mesel
n (technologia, technika, techniczny) (potocznie, potoczny) stalowe narzędzie do przecinania blachy, mające przekrój prostokątny i ostrze tnące cutter
mesjanistyczny
adj związany z wiarą w nadejście Mesjasza messianic
mesjanizm mɛˈsʲjä̃ɲism̥
n wiara w nadejście Mesjasza, który zbawi ludzkość messianism
mesjasz
n (przenośnie, przenośnia) ten, który wybawia messiah
mesjański
adj związany z Mesjaszem lub mesjanizmem messianic
meskal
n gatunek kaktusa meksykańskiego, z którego uzyskuje się meskalinę, (łacina) Lophophora williamsii mescal peyote tradycyjny alkohol meksykański z różnych gatunków agawy zielonej mescal
meskalina ˌmɛskaˈlʲĩna
n (chemia, chemiczny) narkotyk z grupy alkaloidów fenyloetyloaminowych, silny enteogen; mescaline
mesmerysta
n zwolennik mesmeryzmu mesmerist
mesmeryzm
n (historia, historyczny, historycznie) (medycyna, medyczny) obalona metoda leczenia oparta o założenie, że każdy organizm zawiera fluid uniwersalny i właściwości magnetyczne (magnetyzm zwierzęcy), dzięki którym można regulować układ nerwowy i zwalczać różne choroby mesmerism
messidor
n nazwa dziesiątego miesiąca we francuskim kalendarzu rewolucyjnym; Messidor
mesto
adj (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) ponury, smutny, żałosny mesto
mesto
adv (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) ponuro, smutno, żałośnie mesto
mesto
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) smutne wykonanie mesto
meta ˈmɛta
n (potocznie, potoczny) melina, nielegalny punkt sprzedaży alkoholu den (sport, sportowy) miejsce, które należy osiągnać w zawodach finish finish line
metaboliczny
adj (biochemia, biochemiczny) związany z metabolizmem, dotyczący metabolizmu metabolic
metabolizm ˌmɛtaˈbɔlʲism̥
n (biochemia, biochemiczny) przemiana materii w organizmie; metabolism
metafizycznie
adv w sposób metafizyczny metaphysically
metafizyczny ˌmɛtafʲiˈzɨʧ̑nɨ
adj (filozofia, filozoficzny) związany z metafizyką, charakterystyczny dla metafizyki i metafizyków metaphysical
metafizyka
n (filozofia, filozoficzny) podstawowa dyscyplina filozoficzna, badająca powszechne własności bytu metaphysics
metafora ˌmɛtaˈfɔra
n (językoznawstwo, językoznawczy) środek stylistyczny polegający na zestawieniu obcych sobie znaczeniowo wyrazów w celu uzyskania nowego, przenośnego znaczenia; metaphor
metaforyczny
adj dotyczący metafory metaphorical metaphoric figurative
metal ˈmɛtal
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny charakteryzujący się obecnością w sieci krystalicznej elektronów swobodnych; metal
metaliczny
adj (chemia, chemiczny) o cechach metalu lub zawierający w składzie metal metallic podobny do metalu brassy metal-looking metallic-looking metallike
metalizacja ˌmɛtalʲiˈzaʦ̑ʲja
n (technologia, technika, techniczny) proces pokrywania powierzchni przedmiotu warstwą metalu metallization
metalowy ˌmɛtaˈlɔvɨ
adj związany z metalem, dotyczący metalu, zrobiony z metalu metal metallic
metalurgiczny
adj związany z metalurgią metallurgical
metamfetamina
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) pochodna amfetaminy o silnym działaniu psychoaktywnym; methamphetamine meth
metamorfoza
n przekształcenie się jednej formy, postaci, struktury w inną metamorphosis metamorphose
metan ˈmɛtãn
n (chemia, chemiczny) najprostszy alkan, bezwonny i bezbarwny gaz, główny składnik gazu ziemnego, stosowany do syntezy wielu związków organicznych i jako gaz opałowy; methane
metanol mɛˈtãnɔl
n (chemia, chemiczny) najprostszy związek z grupy alkoholi, bezbarwna, łatwopalna ciecz; methanol
metempsychoza
n reinkarnacja, ponowne wcielenie duszy, wędrówka dusz metempsychosis
meteor mɛˈtɛɔr
n (astronomia, astronomiczny) świecący ślad, jaki zostawia po sobie spalający się w górnych warstwach atmosfery okruch skalny (meteoroid); meteor
meteoroid ˌmɛtɛɔˈrɔ<sup>j</sup>it
n (astronomia, astronomiczny) okruch skalny mniejszy od planetoidy, poruszający się po orbicie meteoroid
meteorolog ˌmɛtɛɔˈrɔlɔk
n specjalista w dziedzinie meteorologii, osoba prognozująca pogodę meteorologist
meteorologia ˌmɛtɛɔrɔˈlɔɟja
n nauka zajmująca się badaniem zjawisk fizycznych i procesów zachodzących w atmosferze i stanem pogody; meteorology
meteorologiczny ˌmɛtɛɔrɔlɔˈɟiʧ̑nɨ
adj związany z meteorologią, dotyczący meteorologii meteorological meteorologic
meteoryt ˌmɛtɛˈɔrɨt
n (astronomia, astronomiczny) pozostałość drobnego skalnego ciała niebieskiego (meteoroidu) przyciągniętego przez znacznie większe ciało niebieskie, która w postaci ciała stałego dotarła do jego powierzchni; meteorite
meteorytyka ˌmɛtɛɔˈrɨtɨka
n (astronomia, astronomiczny) nauka o meteorytach i związanych z nimi zjawiskach; meteoritics
metformina
n (chemia, chemiczny) (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) chemiczny związek organiczny, dimetylowa pochodna biguanidu, będąca lekiem z grupy biguanidów, stosowanym jako doustny lek przeciwcukrzycowy; metformin
metoda mɛˈtɔda
n (informatyka, informatyczny) funkcja składowa klasy method sposób postępowania mający doprowadzić do osiągnięcia zamierzonego celu method way
metoda komorowa
n (chemia, chemiczny) przemysłowy sposób produkcji kwasu siarkowego, w którym wykorzystuje się instalację, w skład której wchodzą zraszane wodą ołowiane komory chamber process lead chamber process lead-chamber process
metodologia
n nauka o metodach badań naukowych, ich skuteczności i wartości poznawczej; methodology
metonimia
n (językoznawstwo, językoznawczy) figura retoryczna polegająca na zastąpieniu nazwy czegoś nazwą czegoś innego, co pozostaje z nim w uchwytnej zależności; metonymy
metr mɛtr̥
n odległość, jaką pokonuje światło w próżni w czasie 1/299 792 458 sekundy; meter metre
metr kwadratowy ˈmɛtr̥ ˌkfadraˈtɔvɨ
n (matematyka, matematyczny) jednostka miary równa polu kwadratu o boku jednego metra; square metre
metr sześcienny
n (jednostka miary) jednostka objętości równa objętości sześcianu o krawędzi jednego metra; cubic metre cubic meter
metro ˈmɛtrɔ
n podziemna kolej miejska underground subway tube
metrolog mɛtˈrɔlɔk
n specjalista z zakresu metrologii metrologist
metrologia ˌmɛtrɔˈlɔɟja
n nauka o miarach, systemach mierzenia i przyrządach pomiarowych; metrology
metrologiczny ˌmɛtrɔˈlɔlɔˈɟiʧ̑nɨ
adj związany z metrologią, dotyczący metrologii metrological
metronidazol ˌmɛtrɔ̃ɲiˈdazɔl
n (chemia, chemiczny) (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) chemioterapeutyk będący pochodną nitroimidazolu; metronidazole
metronom mɛˈtrɔ̃nɔ̃m
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) przyrząd do ustalania tempa utworu muzycznego; metronome
metropolia ˌmɛtrɔˈpɔlʲja
n (geografia, geograficzny) (urbanistyka, urbanistyczny) główne miasto kraju metropolis
metroseksualny ˌmɛtrɔsɛksuˈ<sup>w</sup>alnɨ
adj o wielkomiejskim mężczyźnie nowoczesny, dbający o swój wygląd, podążający za modą, korzystający ze zdobyczy kosmetologii metrosexual
metrówka
n (technologia, technika, techniczny) narząd pomiarowy, miarka metrowa meter measure metre measure
mewa ˈmɛva
n (ornitologia, ornitologiczny) ptak płetwonogi o gęstym upierzeniu koloru białego lub popielatego żyjący na wybrzeżach basenów wodnych; gull seagull
mewa pospolita ˈmɛva ˌpɔspɔˈlʲita
n (ornitologia, ornitologiczny) Larus canus, średniej wielkości gatunek mewy spotykany na wybrzeżach morskich i w pobliżu wód śródlądowych; Common gull
mewa trójpalczasta
n (ornitologia, ornitologiczny) Rissa tridactyla, gatunek mewy; kittiwake
mewa śmieszka
n (ornitologia, ornitologiczny) Chroicocephalus ridibundus, gatunek ptaka wodnego z rodziny mewowatych; black-headed gull
mezalians
n małżeństwo z osobą niższego stanu; mésalliance
mezcal
n (spożywczy) narodowa wódka meksykańska o słomkowym kolorze wytwarzana z bulw agawy; mescal mezcal
mezolit mɛˈzɔlʲit
n (historia, historyczny, historycznie) epoka w dziejach ludzkości między paleolitem a neolitem, trwająca od ok. 12. tys. r. p.n.e. do ok. 5. tys. r. p.n.e.; mesolithic era mesolithic period
mezolityczny ˌmɛzɔlʲiˈtɨʧ̑nɨ
adj żyjący/mający miejsce w mezolicie lub pochodzący/wywodzący się z niego mesolithic
mezopauza ˌmɛzɔˈpawza
n (meteorologia, meteorologiczny) warstwa atmosfery Ziemi oddzielająca mezosferę od termosferę; mesopause
mezoregion
n (geografia, geograficzny) jednostka podziału fizycznogeograficznego przestrzeni, charakteryzująca się zbliżonymi cechami środowiskowo-krajobrazowymi; mesoregion
mezoterapia
n (medycyna, medyczny) (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) niechirurgiczny zabieg medyczny lub kosmetyczny polegający na dostarczeniu bezpośrednio do skóry właściwej substancji leczniczych, regenerujących lub odżywczych; mesotherapy
mezozoik ˌmɛzɔˈzɔ<sup>j</sup>ik
n (geologia, geologiczny) jedna z er geologicznych; Mesozoic
mezuza
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) ozdobny wąski pojemnik z fragmentem Tory wieszany przez żydów na odrzwiach domu; mezuzah
mezzosopran
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) głos żeński lub chłopięcy pomiędzy sopranem a altem mezzosoprano (potocznie, potoczny) osoba z takim głosem mezzosoprano
mezzosopranista
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) chłopiec, falsecista lub kastrat, który śpiewa mezzosopranem mezzo-sopranist
mezzosopranistka
n kobieta, która śpiewa mezzosopranem mezzo-soprano
mełamed mɛˈwãmɛt
n nauczyciel dzieci w chederze; melamed melammed
mglistość
n właściwość tego, co jest pełne mgły haziness turbidity
mglisty ˈmɡlʲistɨ
adj pełen mgły misty
mgnienie oka ˈmʲɟɲɛ̇̃ɲɛ ˈɔka
n moment, chwila split second
mgła mɡwa
n zawiesina mikroskopijnych kropelek wody unosząca się nisko nad ziemią w postaci obłoku utrudniającego widoczność; fog mist
mgławica mɡwaˈvʲiʦ̑a
n (astronomia, astronomiczny) obłok gazu i pyłu międzygwiazdowego; nebula
mhm
interjection …oznaczający przytaknięcie mhm
mi mʲi
n jedna z nazw dwunastej litery alfabetu greckiego; mu
miami
n język Indian z plemienia Miami Miami
mianować
v określać nazwą name powoływać na stanowisko promote
mianowicie ˌmʲjãnɔˈvʲiʨ̑ɛ
conjunction służy wprowadzeniu do uszczegółownienia wcześniejszej wypowiedzi namely viz. służy wprowadzeniu wyliczenia namely viz.
mianownik mʲjãˈnɔvʲɲik
n (gramatyka) pierwszy przypadek deklinacji, który odpowiada na pytania: kto? co?; nominative (matematyka, matematyczny) w wyrażeniu ułamkowym: część tego wyrażenia umieszczona pod kreską ułamkową; denominator
miara ˈmʲjara
n rozmiar measure (matematyka, matematyczny) rodzaj funkcji umożliwiający wyznaczanie „rozmiaru” zbioru; measure metoda szacowania lub pomiaru measure odmierzona ilość measure
miargyryt
n (mineralogia, mineralogiczny) rzadki minerał z grupy siarczków; miargyrite
miasteczko mʲjaˈstɛʧ̑kɔ
n (zdrobniale) od: miasto town small town
miastenia mʲjaˈstɛ̃ɲja
n (medycyna, medyczny) nabyta, przewlekła choroba, charakteryzująca się szybkim zmęczeniem i osłabieniem mięśni szkieletowych; myasthenia
miasto ˈmʲjastɔ
n (administracja) znaczny obszar gęsto zabudowany, będący skupiskiem ludności wykonującej zawody nierolnicze, a który otrzymał prawa miejskie; city town (potocznie, potoczny) (przenośnie, przenośnia) ogół mieszkańców miasta (1.1) city town (potocznie, potoczny) centrum, główne miejsce miasta (1.1) city inner city town
miasto stołeczne ˈmʲjastɔ stɔˈwɛʧ̑nɛ
n (urzędowy) miasto pełniące funkcję stolicy capital city
miau mʲjaw
interjection (wyraz dźwiękonaśladowczy, onomatopeja) dźwięk wydawany przez kota meow mew miaow
miauczeć ˈmʲjawʧ̑ɛʨ̑
v o kocie: wydawać charakterystyczny głos meow
miał mʲjaw
n drobne cząstki niektórych substancji stałych dust sortyment zasadniczy węgla kamiennego; stosowany głównie do ogrzewania domów coal duff culm fine coal slack
miażdżyca mʲjaʒˈʤ̑ɨʦ̑a
n (medycyna, medyczny) przewlekły proces zapalno-zwyrodnieniowy tętnic, powodujący ich stwardnienie i zwężenie ich światła; jedna z chorób cywilizacyjnych; atherosclerosis atherosclerotic disease
miażdżyć
v rozbijać na miazgę crush
micela mʲiˈʦ̑ɛla
n (fizyka, fizyczny) (chemia, chemiczny) kulista cząstka, zawierająca od kilkudziesięciu do kilkuset cząsteczek; micelle
miecz mʲjɛʧ̑
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) ruchoma część niektórych jachtów żaglowych i desek windsurfingowych w formie płetwy wysuwanej w spodzie kadłuba; centreboard obosieczna broń z długim, prostym metalowym ostrzem; sword
miecz Damoklesa ˈmʲjɛʤ̑ ˌdãmɔkˈlɛsa
n wyrok losu, kara nieubłaganie wisząca nad człowiekiem; sword of Damocles
miecznik ˈmʲjɛʧ̑ʲɲik
n (ichtiologia, ichtiologiczny) Xiphias gladius, duża ryba drapieżna z górną szczęką przekształconą w długi szpikulec swordfish
mieczyk ˈmʲjɛʧ̑ɨk
n (botanika, botaniczny) Gladiolus L., rodzaj roślin z rodziny kosaćcowatych o kwiatach w postaci grona na wzniesionej łodydze; gladiolus (zdrobniale) od: miecz: mały miecz lub miecz do zabawy small sword
miednica mʲjɛdʲˈɲiʦ̑a
n duża miska, głównie do mycia lub prania; wash tub
miedza ˈmʲjɛʣ̑a
n wąski pas ziemi będący granicą między obszarami rolnymi, działkami budowlanymi; balk
miedziany mʲjɛ̇ˈʥ̑ãnɨ
adj zawierający miedź lub zrobiony z miedzi copper
miedź mʲjɛ̇ʨ̑
n (chemia, chemiczny) metal, pierwiastek chemiczny o symbolu Cu i liczbie atomowej 29; copper
miejsce ˈmʲjɛ̇jsʦ̑ɛ
n miejsce (1.1), niezajęte przez nic, wolne do umieszczenia w nim czegoś space room obszar lub punkt w przestrzeni place site scene
miejsce artykulacji ˈmʲjɛ̇jsʦ̑ɛ ˌartɨkuˈlaʦ̑ʲji
n (językoznawstwo, językoznawczy) miejsce, w którym narządy mowy zbliżają się do siebie podczas wymawiania danej głoski place of articulation
miejscownik mʲjɛ̇jsˈʦ̑ɔvʲɲik
n (gramatyka) szósty przypadek deklinacji polskiej, odpowiada na pytania (o) kim? (o) czym?; locative
miejscowość mʲjɛ̇jsˈʦ̑ɔvɔɕʨ̑
n jednostka osadnicza lub inny obszar zabudowany wyróżniający się odrębną nazwą place locality resort spot
miejscowy mʲjɛ̇jsˈʦ̑ɔvɨ
adj związany z jakimś miejscem local (medycyna, medyczny) dotyczący ograniczonego miejsca na ciele local
miejscowy mʲjɛ̇jsˈʦ̑ɔvɨ
n (potocznie, potoczny) stały mieszkaniec jakiejś miejscowości local
miejska legenda ˈmʲjɛ̇jska lɛˈɡɛ̃nda
n pozornie prawdziwa informacja rozpowszechniana przez media, Internet lub w kręgach towarzyskich, budząca wielkie emocje u odbiorców; urban legend
miejski ˈmʲjɛ̇jsʲci
adj związany z miastem (jako miejscem lub jednostką administracyjną) urban municipal city
mielenie mʲjɛˈlɛ̃ɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: mleć grinding
mielizna mʲjɛˈlʲizna
n płytkie miejsce w morzu, jeziorze lub rzece; shoal
mielonka mʲjɛˈlɔ̃nka
n (potocznie, potoczny) (spożywczy) konserwa zawierająca mięso mielone, sól, przyprawy i ewentualnie inne składniki typu konserwanty, zagęszczacze; spam
mienie ˈmʲjɛ̇̃ɲɛ
n ogół rzeczy stanowiących czyjąś własność; property belongings estate possesions
miernik ˈmʲjɛrʲɲik
n (metrologia, metrologiczny) przyrząd pozwalający określić wartość mierzonej wielkości, zjawiska, cechy; gauge gage
mierzalny
adj taki, który daje się zmierzyć measurable
mierzeja mʲjɛˈʒɛja
n (geografia, geograficzny) piaszczysta bariera oddzielająca zalew lub zatokę od otwartego morza; spit
mierzenie mʲjɛˈʒɛ̃ɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: mierzyć measuring
mierzyć ˈmʲjɛʒɨʨ̑
v (krawiectwo) zakładać na siebie ubranie lub obuwie, sprawdzając czy pasuje try on liczbowo określać właściwość (np. ilość, długość) czegoś poprzez porównanie z ustalonym wzorcem (np. calem, metrem czy długością własnej stopy); robić pomiar measure
miesiąc ˈmʲjɛ̇ɕɔ̃nʦ̑
n jednostka czasu obejmująca 28–31 dni; każda z dwunastu części roku; month
miesiąc miodowy ˈmʲjɛ̇ɕɔ̃nʦ̑ mʲjɔˈdɔvɨ
n pierwsze tygodnie po ślubie spędzane tylko we dwoje honeymoon
miesiączkować
v (fizjologia, fizjologiczny) mieć miesiączkę menstruate
miesiączkowy
adj (fizjologia, fizjologiczny) dotyczący miesiączki, menstruacji menstrual
miesiącznica
n (botanika, botaniczny) (systematyka) Lunaria L., rodzaj roślin należący do rodziny kapustowatych; honesty
miesięcznica
n (neologizm) dzień przypadający dokładnie miesiąc po jakimś fakcie, zdarzeniu month anniversary
miesięcznie mʲjɛ̇ˈɕɛ̃n͇ʧ̑ʲɲɛ
adv w ciągu miesiąca; dotyczy ilości czegoś monthly
miesięcznik mʲjɛ̇ˈɕɛ̃n͇ʧ̑ʲɲik
n czasopismo wydawane co miesiąc monthly
miesięczny mʲjɛ̇ˈɕɛ̃n͇ʧ̑nɨ
adj związany z okresem jednego miesiąca monthly
mieszadło
n (technologia, technika, techniczny) przyrząd do mieszania agitator dasher paddle stirrer
mieszane uczucia mʲjɛˈʃãnɛ uˈʧ̑uʨ̑a
n niepewne, ambiwalentne przekonanie o czymś; nie do końca pozytywne, lecz też nie całkowicie negatywne zdanie na jakiś temat mixed feelings
mieszanina ˌmʲjɛʃãˈɲĩna
n połączenie dwóch lub więcej substancji, które po zmieszaniu zachowują swoje właściwości mixture mix połączenie różnorodnych właściwości, cech. pojęć mixture mix
mieszanka mʲjɛˈʃãnka
n połączenie odmiennych od siebie elementów mixture zmieszane ze sobą produkty lub substancje mixture
mieszany
adj złożony z różnych elementów assorted mixed
mieszać ˈmʲjɛʃaʨ̑
v łączyć składniki podczas mieszania (poruszając lub potrząsając substancją) mix dodawać, łączyć pojęcia itp. mix
mieszczanin
n (historia, historyczny, historycznie) osoba należąca do stanu mieszczańskiego; burgher (przestarzałe, przestarzały) mieszkaniec miasta townsman
mieszczaństwo mʲjɛʃˈʧ̑ãj̃stfɔ
n (historia, historyczny, historycznie) stan społeczny wyodrębniony w średniowieczu, złożony z wolnych mieszkańców miast; bourgeoisie (dawniej, dawny) ogół mieszkańców miast, zwłaszcza ich zamożniejszych warstw bourgeoisie
mieszczuch ˈmʲjɛʃʧ̑ux
n (pogardliwie) (pejoratywnie, pejoratywny) osoba mieszkająca w mieście city slicker
mieszek ˈmʲjɛʃɛk
n (fotografia) urządzenie oddalające obiektyw od elementu światłoczułego (kliszy lub matrycy); camera bellow
mieszek włosowy ˈmʲjɛʃɛɡ vwɔˈsɔvɨ
n (anatomia, anatomiczny) wąska rurka w skórze, z której wyrasta włos; hair follicle
mieszkalny mʲjɛˈʃkalnɨ
adj przeznaczony do mieszkania, nadający się do zamieszkania habitable residential
mieszkanie mʲjɛˈʃkãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: mieszkać live zespół pomieszczeń mający odrębne wejście, przystosowanych do zamieszkania przez ludzi; apartment flat miejsce, gdzie dana osoba mieszka apartment flat
mieszkaniec mʲjɛˈʃkãɲɛʦ̑
n osoba, która gdzieś mieszka (żyje) inhabitant indweller
mieszkać ˈmʲjɛʃkaʨ̑
v przebywać w jakimś miejscu przez wiele dni, wraz ze spaniem live reside
mieć mʲjɛ̇ʨ̑
v być w coś ubranym to wear być w posiadaniu czegoś, posiadać coś have czasownik posiłkowy używany do podkreślenia aspektu dokonanego innego czasownika have dysponować środkami na wykonanie czegoś have czasownik posiłkowy używany do podkreślenia, że czynność jest wykonywana na czyjeś zlecenie have czuć coś to feel dążyć do oddania czegoś komuś have for have musieć coś zrobić have to must be need to ought to
mieć asa w rękawie ˈmʲjɛ̇ʨ̑ ˈasa v‿rɛ̃ŋˈkavʲjɛ
idiom mieć przygotowany w ukryciu jakiś niezbyt uczciwy atut, dowód lub argument, do wykorzystania w dogodnej chwili dla zdobycia przewagi have an ace up one's sleeve
mieć do czynienia
v radzić sobie z czymś lub znaleźć się w styczności z czymś to deal with to have to do
mieć dwie lewe ręce ˈmʲjɛ̇ʥ̑ ˈdvʲjɛ ˈlɛvɛ ˈrɛ̃nʦ̑ɛ
v być niezdarnym, nie mieć żadnych zdolności manualnych; być fajtłapą lub nie nadawać się do pracy be all thumbs
mieć głowę na karku ˈmʲjɛ̇ʥ̑ ˈɡwɔvɛ na‿ˈkarku
v być rozsądnym, zaradnym, umieć sobie radzić; myśleć trzeźwo have one's head screwed on
mieć głowę w chmurach ˈmʲjɛ̇ʥ̑ ˈɡwɔvɛ ˈf‿xmurax
v być rozmarzonym, rozkojarzonym; myśleć nierozsądnie, nierealnie have one's head in the clouds
mieć jaja ˈmʲjɛ̇ʨ̑ ˈjäja
v (pospolicie) być twardym, silnym, odważnym, śmiałym, wytrzymałym; posiadać cechy uważane za typowo męskie have balls
mieć miejsce ˈmʲjɛ̇ʨ̑ ˈmʲjɛ̇jsʦ̑ɛ
idiom rozgrywać się, odbywać się, zaistnieć take place
mieć muchy w nosie ˈmʲjɛ̇ʨ̑ ˈmuxɨ ˈv‿nɔɕɛ
v być niezadowolonym, dąsać się sulk
mieć na imię ˈmʲjɛ̇ʨ̑ na‿ˈĩmʲjɛ
v posiadać, nosić jakieś imię nadane aktem urodzenia be called
mieć na uwadze
v uwzględniać daną kwestię be aware of
mieć nadzieję ˈmʲjɛ̇ʨ̑ naˈʥ̑ɛ̇jɛ
v wierzyć, ufać, wyrażać nadzieję na coś; myśleć, że; spodziewać się, że hope
mieć nosa ˈmʲjɛ̇ʨ̑ ˈnɔsa
v dokonywać trafnych ocen, mieć dobre przeczucie have a nose for something
mieć obiad
v spożywać południowy posiłek have dinner
mieć oczy szeroko otwarte
v dokładnie obserwować keep an eye open keep an eye out
mieć powyżej uszu ˈmʲjɛ̇ʨ̑ pɔˈvɨʒɛj ˈuʃu
v (potocznie, potoczny) być bardzo zmęczonym, udręczonym czymś, kimś, nie móc kogoś, czegoś dłużej znosić be fed up with
mieć rację
v nie mylić się; powiedzieć coś, co jest słuszne, prawidłowe to be correct to be right
mieć w nosie ˈmʲjɛ̇ʥ̑ ˈv‿nɔɕɛ
v (eufemistycznie) lekceważyć kogoś lub coś, nie interesować się, być obojętnym wobec kogoś lub czegoś not give a hoot
mieścić ˈmʲjɛ̇ɕʨ̑iʨ̑
v być siedzibą accomodate seat zawierać coś w środku contain hold być ulokowanym gdzieś be locate be situate być wystarczająco małym, aby znaleźć się w środku czegoś fit go in
mifepriston ˌmʲifɛˈprʲistɔ̃n
n (chemia, chemiczny) (medycyna, medyczny) związek organiczny z grupy steroidów, pochodna noretysteronu, antagonista receptoru progesteronowego o działaniu poronnym w czasie pierwszych dwóch trymestrów ciąży; 11 11 4 phenyl- 17 hydroxy- 13 methyl- 17 propynyl- 1 propynyl- 1 11 β p phenyl- 17 β hydroxy- 17 estra- 4 12 14 15
migawka mʲiˈɡafka
n część aparatu fotograficznego służąca do odsłaniania na odpowiedni czas a następnie zasłaniania z powrotem materiału światłoczułego; shutter
migać ˈmʲiɡaʨ̑
v używać języka migowego, bądź miganego sign świecić przerywanym światłem twinkle
migdał ˈmʲiɡdaw
n (anatomia, anatomiczny) (zobacz) migdałek tonsil (kulinaria) jadalna pestka owocu migdałowca pokryte brązową łuską, wewnątrz barwy kremowej; almond (zobacz) migdałowiec almond
migdałecznik arjuna
n (dendrologia, drzewoznawstwo, dendrologiczny, drzewoznawczy) Terminalia arjuna, gatunek drzewa z rodziny trudziczkowatych; arjun tree arjuna
migdałek
n (anatomia, anatomiczny) skupisko tkanki chłonnej wchodzące w skład pierścienia chłonnego gardła; tonsil
migdałowiec
n (dendrologia, drzewoznawstwo, dendrologiczny, drzewoznawczy) krzew lub nieduży drzewo z rodziny różowatych o owocach z jadalnym nasieniem w środku almond tree almond
migdałowiec pospolity
n (dendrologia, drzewoznawstwo, dendrologiczny, drzewoznawczy) drzewo lub krzew z gatunku (1.1), uprawiane, o owocach z jadalnym nasieniem almond almond tree
migdałowiec trójklapowy
n (botanika, botaniczny) Prunus triloba, gatunek rośliny krzewiastej z rodzaju Prunus; flowering almond flowering plum
migdałowy ˌmʲiɡdaˈwɔvɨ
adj zrobiony z migdałów lub z ich znacznym dodatkiem almond
migotanie przedsionków ˌmʲiɡɔˈtãɲɛ pʃɛtʲˈɕɔ̃nkuf
n (medycyna, medyczny) arytmia serca polegająca na braku koordynacji pobudzeń przedsionków serca; atrial fibrillation
migotać
v świecić w sposób przerywany lub krótko flicker glimmer glitter gutter scintillate shimmer
migotka mʲiˈɡɔtka
n (anatomia, anatomiczny) trzecia powieka, przezroczysty fałd spojówki położony w przyśrodkowym kącie oka występujący u niektórych zwierząt; haw
migrena mʲiˈɡrɛ̃na
n (medycyna, medyczny) choroba objawiająca się napadami silnego bólu głowy połączonego często z mdłościami; migraine
mijać ˈmʲijäʨ̑
v przechodzić, przejeżdżać obok kogoś, czegoś pass by
mikotoksyna
n (biochemia, biochemiczny) substancja trująca pochodzenia grzybowego; mycotoxin
mikro- ˈmʲikrɔ
(fizyka, fizyczny) pierwszy człon wyrazów złożonych oznaczający jednostki milion razy mniejsze od podstawowych; micro- pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na bardzo małe rozmiary lub bardzo małą skalę tego, co jest nazwane drugim członem micro-
mikrob ˈmʲikrɔp
n bardzo drobny, jednokomórkowy organizm microbe microorganism
mikrobiolog ˌmʲikrɔˈbʲjɔlɔk
n specjalista zajmujący się mikrobiologią microbiologist
mikrobiologia ˌmʲikrɔbʲjɔˈlɔɟja
n (biologia, biologiczny) nauka zajmująca się badaniem organizmów niewidocznych gołym okiem; microbiology
mikrobus
n (motoryzacja) mały autobus dla około dziesięciu osób minibus
mikrocefalia ˌmʲikrɔʦ̑ɛˈfalʲja
n (medycyna, medyczny) wada rozwojowa charakteryzująca się nienaturalnie małymi wymiarami czaszki; microcephaly
mikrodermabrazja ˌmʲikrɔdɛrmaˈbrazʲja
n (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) zabieg kosmetyczny polegający na mechanicznym ścieraniu kolejnych warstw naskórka przez precyzyjnie kontrolowany strumień mikrokryształków microdermabrasion
mikroelement
n pierwiastek chemiczny występujący w minimalnych ilościach w organizmach żywych micronutrient
mikroflora
n (biologia, biologiczny) zespół roślinnych drobnoustrojów żyjących w danym środowisku microflora
mikrofon mʲiˈkrɔfɔ̃n
n urządzenie służące do zamiany informacji dźwiękowej na sygnał elektryczny, zwykle celem jej wzmocnienia; microphone
mikrometr
n (metrologia, metrologiczny) jednostka długości równa milionowej części metra; micrometer micrometre (technologia, technika, techniczny) narzędzie do mierzenia bardzo małych długości lub grubości micrometer
mikroorganizm ˌmʲikrɔːrˈɡãɲism̥
n (biologia, biologiczny) organizm żywy widoczny tylko pod mikroskopem microorganism
mikroregion
n (geografia, geograficzny) jednostka podziału fizycznogeograficznego przestrzeni, charakteryzująca się zbliżonymi cechami środowiskowo-krajobrazowymi, mniejsza od mezoregionu; micro-region microregion
mikrosegmentacja ˌmʲikrɔsɛɡmɛ̃nˈtaʦ̑ʲja
n (informatyka, informatyczny) podział sieci informatycznej na mniejsze części, zwykle w celu zwiększenia dostępnego pasma microsegmentation
mikroskop mʲiˈkrɔskɔp
n (optyka, optyczny) przyrząd optyczny umożliwiający obserwowanie z bliskiej odległości przedmiotów niewidocznych gołym okiem; microscope
mikroskopijny ˌmʲikrɔskɔˈpʲijnɨ
adj bardzo mały, w skali mikro microscopic
mikroskopowy
adj (technologia, technika, techniczny) związany z mikroskopem microscope microscopic microscopical
miks mʲiks
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dźwięki połączone przez mikser; efekt miksowania mix (potocznie, potoczny) mieszanka, mieszanina mix
mikser ˈmʲiksɛr
n (technologia, technika, techniczny) (kulinaria) urządzenie kuchenne, elektryczne lub ręczne, do mieszania produktów; mixer
mikstura mʲikˈstura
n (medycyna, medyczny) płynny lek sporządzony z kilku składników mixture
mila ˈmʲila
n jednostka długości stosowana m.in. w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych; mile
milczek ˈmʲilʧ̑ɛk
n człowiek małomówny, milczący clam dummy
milczenie mʲilˈʧ̑ɛ̃ɲɛ
n nieodzywanie się, niemówienie silence
milczeć ˈmʲilʧ̑ɛʨ̑
v nie mówić, nie wydawać głosu be silent keep silent
milczeć jak grób ˈmʲilʧ̑ɛʨ̑ ˈjaɡ ˈːrup
v milczeć uporczywie, nie odzywać się zupełnie be as silent as the grave
milczący
adj nieodzywający się wcale lub wypowiadający się rzadko taciturn przebiegający bez użycia słów tacit silent
mile ˈmʲilɛ
adv od przym. → miły kindly
milenium
n okres tysiąca lat millennium
milezyjski
adj związany z Miletem, dotyczący Miletu Milesian
mili- ˈmʲilʲi
(fizyka, fizyczny) pierwszy człon wyrazów złożonych oznaczających jednostki miary tysiąc razy mniejsze od podstawowych; milli-
miliamper mʲilʲjˈãmpɛr
n (fizyka, fizyczny) jednostka natężenia pola elektrycznego równa jedna tysięcznej ampera milliamp
miliarder mʲiˈlʲjardɛr
n osoba bardzo bogata, posiadająca miliardy billionaire
miliardowy ˌmʲilʲjarˈdɔvɨ
adj przymiotnik od miliard (1000000000) bilionth
milicja mʲiˈlʲiʦ̑ʲja
n formacja wojskowa tworzona z cywilów mających własną broń, zwykle na czas wojny militia w niektórych krajach, w tym w PRL: nazwa policji militia
milicjant
n funkcjonariusz milicji – instytucji odpowiedzialnej za ochronę bezpieczeństwa publicznego militiaman
milimetr mʲiˈlʲĩmɛtr̥
n tysięczna część metra; millimeter millimetre
milimetrowy
adj taki, który ma wielkość jednego milimetra millimetric
milioner mʲiˈlʲjɔ̃nɛr
n osoba bardzo bogata, posiadająca miliony millionaire
militaria ˌmʲilʲiˈtarʲja
n sprawy dotyczące wojskowości, także przedmioty związane z wojskiem, zwłaszcza z jego uzbrojeniem i umundurowaniem military
militarny ˌmʲilʲiˈtarnɨ
adj związany z wojskiem, wojskowością lub wojną military
militaryzacja ˌmʲilʲitarɨˈzaʦ̑ʲja
n zwiększenie liczby wojska przez państwo militarisation militarization
militaryzm
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) tendencja w polityce wewnętrznej polegająca na rozbudowywaniu potencjału militarnego państwa do rozmiarów przekraczających rzeczywiste potrzeby obronne militarism
miliwolt mʲiˈlʲivɔlt
n (metrologia, metrologiczny) (fizyka, fizyczny) tysięczna część wolta millivolt
milleryt
n (mineralogia, mineralogiczny) bardzo rzadki minerał z gromady siarczków, siarczek niklu; millerite
milyjski
n (językoznawstwo, językoznawczy) język milyjski, należący do rodziny anatolijskiej; Milyan
mim mʲĩm
n (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) aktor występujący w pantomimie; mime
mimikra mʲĩˈmʲikra
n (biologia, biologiczny) upodabnianie się zwierząt bezbronnych do zwierząt zdolnych do obrony poprzez przybranie ich kształtu, barwy, zachowania lub innych właściwości mimicry
mimo ˈmʲĩmɔ
preposition wskazuje na zrobienie czegoś, choć warunki temu nie sprzyjają despite in spite of although notwithstanding
mimo to
…przyłączająca zdanie współrzędne, którego treść jest sprzeczna z tym, co można zrozumieć z wcześniejszego wypowiedzenia yet
mimoza mʲĩˈmɔza
n (botanika, botaniczny) rodzaj tropikalnych roślin, rozpowszechniony w Ameryce Południowej oraz na wyspach Oceanu Spokojnego; mimosa
mina ˈmʲĩna
n (wojskowość, wojskowy) ukryty ładunek wybuchowy, przeznaczony do detonacji, gdy w pobliżu znajdzie się ofiara; mine wyraz twarzy look air face
minaret mʲĩˈnarɛt
n (architektura, architektoniczny) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) wieża przy meczecie, z której muezin woła wiernych na modlitwę; minaret
mineralny
adj nie będący organicznym mineral
mineralogia ˌmʲĩnɛraˈlɔɟja
n (geologia, geologiczny) nauka o minerałach; mineralogy
mineralogiczny
adj dotyczący mineralogii mineralogical mineralogic
mineraloid ˌmʲĩnɛraˈlɔ<sup>j</sup>it
n naturalnie występująca substancja o uporządkowaniu wewnętrznym odmiennym niż w przypadku minerałów; mineraloid
minerał mʲĩˈnɛraw
n (geologia, geologiczny) substancja, której struktura ukształtowała się w wyniku procesów geologicznych, będąca ciałem krystalicznym lub posiadająca jednorodną strukturę chemiczną; mineral
minerał towarzyszący mʲĩˈnɛraw ˌtɔvaʒɨˈʃɔ̃nʦ̑ɨ
n (mineralogia, mineralogiczny) składnik skał występujący rzadko i w ilościach śladowych accessory mineral
minigun
n (wojskowość, wojskowy) amerykański sześciolufowy karabin maszynowy cechujący się dużą szybkostrzelnością; minigun
minimalista ˌmʲĩɲĩmaˈlʲista
n zwolennik minimalizmu minimalist
minimalizacja ˌmʲĩɲĩmalʲiˈzaʦ̑ʲja
n sprowadzenie czegoś do możliwe najmniejszych rozmiarów minimization
minimalizm
n ograniczenie do minimum wymagań, potrzeb, dążeń (et cetera) minimalism
minimalny ˌmʲĩɲĩˈmalnɨ
adj (książkowy) bardzo mały, ograniczony lub zbliżony do minimum minimal
minimum
adv w połączeniu z określeniem liczby: co najmniej at least
minimum
n najmniejsza możliwa, niezbędna lub wymagana ilość, wielkość minimum
minimum minimorum
n absolutne minimum minimum minimorum
minispódniczka ˌmʲĩɲispudʲˈɲiʧ̑ka
n spódnica okrywająca jedynie uda lub ich część; miniskirt
minister mʲĩˈɲistɛr
n urzędnik będący członkiem rządu i kierujący ministerstwem; minister secretary
ministerialny
adj (administracja) dotyczący ministerstwa albo ministra, związany z ministerstwem albo ministrem ministerial
ministerstwo ˌmʲĩɲiˈstɛrstfɔ
n urząd, którego szefem jest minister ministry
ministrant mʲĩˈɲistrãnt
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) chłopiec pełniący funkcję pomocnika katolickiego prezbitera, głównie podczas sprawowania mszy; altar boy altar server
ministrantka
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) dziewczyna pełniąca funkcję pomocniczki katolickiego prezbitera, głównie podczas sprawowania liturgii altar girl
minjan
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (żydowski) w judaizmie: najmniejsza dopuszczalna liczba mężczyzn (tj. dziesięciu), wymagana do odbycia rytuałów religijnych; minyan
minojski
adj (historia, historyczny, historycznie) dotyczący, odnoszący się do cywilizacji powstałej w rejonie Morza Egejskiego w okresie od 2600 do 1100 r. p.n.e. Minoan
minor ˈmʲĩnɔr
n (matematyka, matematyczny) wyznacznik macierzy kwadratowej powstałej z danej macierzy przez skreślenie pewnej liczby jej wierszy i kolumn; minor
minowy
adj (wojskowość, wojskowy) obsiany minami mine
mintaj ˈmʲĩntaj
n (ichtiologia, ichtiologiczny) Theragra chalcogramma, ryba z północnego Pacyfiku, masowo odławiana dla przemysłu spożywczego; Alaska pollock walleye pollock whiting
minus ˈmʲĩnus
conjunction oprócz, z wyjątkiem except minus
minus ˈmʲĩnus
n (termin typograficzny) znak oznaczający odejmowanie lub wartość poniżej zera; minus ujemna cecha czegoś disadvantage drawback shortcoming
minuskuła ˌmʲĩnuˈskuwa
n (termin typograficzny) mała litera; minuscule
minuta mʲĩˈnuta
n jednostka czasu, równa 60 sekundom (= sześćdziesięciu); minute (matematyka, matematyczny) jednostka kąta płaskiego równa 1/60 stopnia (= jednej sześćdziesiątej); poprawnie minuta kątowa; minute odległość pokonywana w ciągu minuty (1.1) minute
miocen ˈmʲjɔʦ̑ɛ̃n
n (geologia, geologiczny) pierwsza (starsza) epoka neogenu; Miocene
miodojad
n (ornitologia, ornitologiczny) ptak z rodziny Meliphagidae; honeyeater
mion
n (fizyka, fizyczny) nietrwała cząstka elementarna należąca do leptonów, podobna do elektronu, ale cięższa od niego muon
miotacz ˈmʲjɔtaʧ̑
n (sport, sportowy) zawodnik drużyny baseballa będący na pozycji, z której rzuca piłkę pitcher (wojskowość, wojskowy) broń, która wyrzuca coś na większy dystans, np. granaty, ogień, kamienie lub miny flamethrower grenade launcher
miotełka mʲjɔˈtɛwka
n przyrząd do oganiania się od much whisk
miotła ˈmʲjɔtwa
n narzędzie służące do zamiatania, zazwyczaj w postaci pęku rózg związanych z jednej strony i przymocowanych do trzonka; symbol czarownicy; broom besom
mioza
n (medycyna, medyczny) nienaturalne zwężenie źrenicy oka; miosis
miriametr
n (metrologia, metrologiczny) (rzadki, rzadko używany) jednostka długości równa dziesięciu tysiącom metrów myriameter myriametre
mirliton mʲirˈlʲitɔ̃n
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dęty instrument perkusyjny w postaci drewnianej lub metalowej rurki z membraną; kazoo
mirra ˈmʲirːa
n żywica o przyjemnym zapachu, gorzkim, korzennym smaku otrzymywana z drzew i krzewów z rodzaju balsamowiec; myrrh
mirt mʲirt
n (botanika, botaniczny) Myrtus, krzew wiecznie zielony, o wonnych liściach i białych kwiatach, będący symbolem dziewictwa; myrtle
mirza ˈmʲirza
n wódz, książę tatarski; perski i turecki tytuł honorowy, np. uczonych (umieszczany przed nazwiskiem) lub książęcy (wtedy po nazwisku); mirza
misa ˈmʲisa
n duża miska, płaskie, otwarte naczynie z krawędziami uniesionymi do góry; także zawartość tego naczynia bowl basin
miseczka mʲiˈsɛʧ̑ka
n każda z dwóch części stanika osłaniająca pierś cup
misie-patysie ˈmʲiɕɛ paˈtɨɕɛ
n dziecięca gra towarzyska o literackiej proweniencji, polegająca na umiejętnym zrzucaniu patyka z mostu tak, aby wypłynął z drugiej strony jako pierwszy; Poohsticks
misja ˈmʲisʲja
n posłannictwo, ważne, odpowiedzialne zadanie do wykonania mission (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) działalność instytucji religijnych mająca na celu rozpowszechnianie jakiejś religii i pozyskanie jej nowych wyznawców mission
misjonarz mʲiˈsʲjɔ̃naʃ
n duchowny lub osoba świecka uczestnicząca w działalności misyjnej missionary
miska ˈmʲiska
n mała misa, płaskie, otwarte naczynie z krawędziami uniesionymi do góry; bowl basin plastikowe lub blaszane naczynie średnich rozmiarów do różnych potrzeb bowl
miskowaty ˌmʲiskɔˈvatɨ
adj przypominający kształtem miskę cuplike
miso ˈmʲisɔ
n (kulinaria) tradycyjna gęsta pasta japońska produkowana ze sfermentowanego ryżu, pszenicy, soli, drożdży i/lub soi; miso
misterium
n (kulturoznawstwo, wiedza o kulturze, kulturoznawczy) (historia, historyczny, historycznie) antyczny obrządek ku czci pogańskiego bóstwa w kulturze greckiej, hinduskiej lub egipskiej mystery play (kulturoznawstwo, wiedza o kulturze, kulturoznawczy) coś tajemniczego, niezrozumiałe zjawisko mystery
mistrz mʲisṭʃ
n osoba najlepsza w czymś master najwyższy stopień kształcenia zawodowego; master
mistrzostwa
n (sport, sportowy) zawody o tytuł mistrza w jakiejś dyscyplinie championship
mistrzostwo mʲiˈsṭʃɔstfɔ
n (sport, sportowy) tytuł mistrza w określonej konkurencji lub dyscyplinie championship
mistrzyni mʲiˈsṭʃɨ̃ɲi
n kobieta najlepsza w czymś mistress
mistycyzm mʲiˈstɨʦ̑ɨsm̥
n kierunek religijno-filozoficzny dopuszczający możliwość pozazmysłowego, bezpośredniego kontaktu z Bogiem; mysticism
mistycznie mʲiˈstɨʧ̑ʲɲɛ
adv w sposób mistyczny mystically
mistyczny
adj charakteryzujący się tajemniczością mystic związany z mistyką, mistycyzmem mystical mystic
mistyfikacja ˌmʲistɨfʲiˈkaʦ̑ʲja
n (książkowy) celowe wprowadzenie kogoś w błąd przez zaaranżowanie sytuacji stwarzającej pozorów prawdy, a nie będącej prawdą; także: to, co jest rezultatem takiego działania; deception hoax imposture
mistyk
n osoba doświadczająca stanów mistycznych mystic wyznawca mistycyzmu mystic
mistyka ˈmʲistɨka
n duchowość opierająca się na mistycyzmie mystique
miswak
n alternatywa szczoteczki do zębów z gałązki drzewa arakowego (Salvadora persica L.); miswak
misyjny
adj (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) związany z misją, misjami, dotyczący misji missionary
miszmasz ˈmʲiʃmaʃ
n mieszanina hotchpotch
mit mʲit
n (literacko) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) baśń, stara opowieść fantastyczna; myth (potocznie, potoczny) fałszywy pogląd o czymś, coś zmyślonego myth
mitochondrium
n (biologia, biologiczny) organellum odpowiadające za oddychanie komórkowe; mitochondrion
mitologia ˌmʲitɔˈlɔɟja
n funkcjonujący w określonej religii lub społeczności zbiór mitów i podań; mythology nauka zajmująca się mitami mythology
mitologiczny ˌmʲitɔlɔˈɟiʧ̑nɨ
adj związany z mitologią, dotyczący mitologii mythological
mitologizacja
n (literacko) wprowadzanie elementów mitologicznych mythicisation mythicization
mitologizowanie
n (rzeczownik odczasownikowy) od: mitologizować mythicise mythicize
mitoman
n (psychologia, psychologiczny) człowiek skłonny do opowiadania nieprawdziwych lub wyolbrzymionych historii na swój temat mythomaniac
mitomanka
n (psychologia, psychologiczny) kobieta skłonna do opowiadania nieprawdziwych lub wyolbrzymionych historii na swój temat mythomaniac
mitraizm
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) kult solarnego boga Mitry Mithraism
mitralieza
n (wojskowość, wojskowy) dawne małe działo szybkostrzelne, wielolufowe mitrailleuse
mitralny
adj (anatomia, anatomiczny) dotyczący zastawki położonej pomiędzy lewym przedsionkiem a lewą komorą serca mitral
mitrydatyzm ˌmʲitrɨˈdatɨsm̥
n zabezpieczanie się przed truciznami poprzez przyjmowanie małych nieletalnych dawek trucizny; mithridatism
mityczny mʲiˈtɨʧ̑nɨ
adj związany z mitem, mitologią mythical mythic
mitygować
v hamować czyjąś zapalczywość, powstrzymywać kogoś moderate
mizantrop
n ktoś stroniący od ludzi, czujący do nich niechęć lub wręcz wrogość misanthrope misanthropist
mizantropia ˌmʲizãnˈtrɔpʲja
n niechęć do ludzi, do obcowania z nimi; misanthropy
mizantropijny
adj charakteryzujący się mizantropią, niechętny ludziom misanthropic misanthropical
mizerabilizm
n fascynacja biedą i nieszczęściem, szczególnie w utworze literackim lub w malarstwie; miserabilism
mizerny mʲiˈzɛrnɨ
adj niewielki, zbyt mały paltry poor o człowieku: wątły, słaby, wychudzony emaciated gaunt haggard ill-looking wan
mizoandria
n (psychologia, psychologiczny) patologiczny wstręt kobiety do mężczyzn misandry
mizofonia ˌmʲizɔˈfɔ̃ɲa
n (medycyna, medyczny) (psychologia, psychologiczny) nadwrażliwość na dźwięki objawiająca się złością i lękiem; misophonia
mizoginia ˌmʲizɔˈɟĩɲja
n patologiczne, silne uprzedzenie mężczyzny do kobiet; misogyny
miód mʲjut
n (spożywczy) gęsty, słodki produkt spożywczy, w kolorze żółtym lub brązowym, wytwarzany przez pszczoły; honey (spożywczy) napój alkoholowy powstały w wyniku fermentacji brzeczki miodu (1.1) i innych składników; mead
miód pitny ˈmʲjut ˈpʲitnɨ
n (kulinaria) tradycyjny polski napój alkoholowy powstały w wyniku fermentacji brzeczki miodu i przypraw; mead
miąższ mʲjɔ̃w̃ʃ
n miękka, wewnętrzna część czegoś, głównie owoców flesh pulp
miąższość ˈmʲjɔ̃w̃ʃːɔɕʨ̑
n (geologia, geologiczny) grubość warstwy, zespołu warstw lub żyły mierzona prostopadle do ograniczających je powierzchni thickness
mięczak ˈmʲjɛ̃n͇ʧ̑ak
n (zoologia, zoologiczny) bezkręgowe zwierzę wodne; mollusc
mięczak zakaźny
n (medycyna, medyczny) skórna choroba wirusowa z charakterystycznymi, grudkowatymi wykwitami barwy woskowobiałej; water warts
między ˈmʲjɛ̃nʣ̑ɨ
preposition …używany, gdy coś znajduje się pomiędzy obiektami between
między Scyllą a Charybdą ˈmʲjɛ̃nʣ̑ɨ ˈsʦ̑ɨlːɔ̃w̃ ˌa‿xaˈrɨbdɔ̃w̃
idiom (książkowy) sytuacja wyboru między dwiema złymi możliwościami, z których każda obciążona jest kosztami between Scylla and Charybdis
między innymi
adv fraza informująca o tym, że oprócz wymienionych po niej rzeczy, osób itd. istnieją również inne, które odnoszą się do tego, o czym mowa among other things inter alia
między młotem a kowadłem ˈmʲjɛ̃nʣ̑ɨ ˈmwɔtɛ̃m ˌa‿kɔˈvadwɛ̃m
adv w sytuacji wyboru między dwiema złymi możliwościami between a rock and a hard place between hell and high water between the devil and the deep blue sea between wind and water
międzybankowy
adj zachodzący między dwoma lub więcej bankami; dokonywany między bankami interbank
międzyczas mʲjɛ̃nˈʣ̑ɨʧ̑as
n (sport, sportowy) czas zawodnika na pewnym fragmencie wyścigu meantime
międzyludzki ˌmʲjɛ̃nʣ̑ɨˈluʦ̑ʲci
adj odbywający się między ludźmi, mający miejsce pomiędzy ludźmi interpersonal
międzynarodowy ˌmʲjɛ̃nʣ̑ɨ̃narɔˈdɔvɨ
adj taki, który dotyczy dwu lub więcej narodów international
międzyplanetarny ˌmʲjɛ̃nʣ̑ɨplãnɛˈtarnɨ
adj taki, który znajduje się między planetami, dzieje się w przestrzeni między danymi planetami interplanetary
międzyplon mʲjɛ̃nˈʣ̑ɨplɔ̃n
n (rolnictwo, rolniczy) szybko rosnąca roślina uprawna, wysiewana lub sadzona równocześnie z uprawą główną lub pomiędzy zbiorem a następnym wysiewem roślin ozimych catch crop
międzyrasowy
adj odbywający się pomiędzy różnymi rasami interracial
międzyrostek ˌmʲjɛ̃nʣ̑ɨˈrɔstɛk
n (językoznawstwo, językoznawczy) element słowotwórczy umieszczany między dwoma leksemami, np. morfem między dwoma rdzeniami; interfix
międzyżebrowy
adj znajdujący się między żebrami intercostal
miękki ˈmʲjɛ̃ŋʲci
adj taki, który łatwo ugina się pod naciskiem soft
miękkie serce ˈmʲjɛ̃ŋʲcɛ ˈsɛrʦ̑ɛ
idiom skłonność do bycia ustępliwym, współczującym, dobrotliwym, dobrodusznym soft-hearted
miękko
adv w sposób miękki softly
miękkość ˈmʲjɛ̃ŋkɔɕʨ̑
n cecha tego, co jest miękkie w dotyku softness
mięsak
n (medycyna, medyczny) złośliwy nowotwór tkanki łącznej; sarcoma
mięsień ˈmʲjɛ̃w̃ɕɛ̇̃ɲ
n (anatomia, anatomiczny) czynny element narządu ruchu; muscle
mięsień gruszkowaty
n (anatomia, anatomiczny) mięsień szkieletowy zaczynający się na miedniczej kości krzyżowej; piriformis piriformis muscle
mięsień krawiecki ˈmʲjɛ̃w̃ɕɛ̇̃ɲ kraˈvʲjɛʦ̑ʲci
n (anatomia, anatomiczny) najdłuższy mięsień ludzkiego ciała; sartorius muscle
mięsny ˈmʲjɛ̃w̃snɨ
adj dotyczący mięsa meat zrobiony z mięsa, zawierający mięso meat
mięso ˈmʲjɛ̃w̃sɔ
n (kulinaria) potrawa z mięsa (1.1) flesh (spożywczy) jadalne części zabitego zwierzęcia; meat flesh
mięso armatnie ˈmʲjɛ̃w̃sɔ arˈmatʲɲɛ
idiom (przenośnie, przenośnia) żołnierze wysyłani na pewną śmierć, żołnierze mający zginąć na wojnie cannon fodder
mięso mielone ˈmʲjɛ̃w̃sɔ mʲjɛˈlɔ̃nɛ
n (kulinaria) surowiec spożywczy z mocno rozdrobnionego mięsa (bez względu na rodzaj) mince minced meat
mięsożerca ˌmʲjɛ̃w̃sɔˈʒɛrʦ̑a
n (ekologia, ekologiczny) zwierzę lub roślina żywiąca się głównie mięsem carnivore zoophagan (książkowy) (żartobliwie) osoba lubiąca i często jedząca mięso meatarian meatatarian
mięsożerny ˌmʲjɛ̃w̃sɔˈʒɛrnɨ
adj (zoologia, zoologiczny) żywiący się mięsem carnivorous
mięta ˈmʲjɛ̃nta
n (botanika, botaniczny) Mentha, ziele z rodziny wargowych o charakterystycznym zapachu; mint
miętowy mʲjɛ̃nˈtɔvɨ
adj otrzymywany z mięty lub zawierający miętę peppermint
miętus ˈmʲjɛ̃ntus
n (ichtiologia, ichtiologiczny) Lota lota, drapieżna ryba o zielonkawym grzbiecie i białym brzuchu, zamieszkująca wody słodkie, rzadziej półsłone; burbot
mięśniowy mʲjɛ̃w̃ɕˈɲɔvɨ
adj dotyczący mięśni muscular
miło ˈmʲiwɔ
adv od: miły nicely pleasantly nice
miłosierdzie ˌmʲiwɔˈɕɛrʲʥ̑ɛ
n okazywane współczucie, dobroć lub litość mercy
miłosierny ˌmʲiwɔˈɕɛrnɨ
adj okazujący dobroć i współczucie cierpiącym merciful
miłosny mʲiˈwɔsnɨ
adj dotyczący miłości, kochania; taki, który jest wynikiem miłości, faktu kochania kogoś amorous love
miłostka mʲiˈwɔstka
n (książkowy) mało istotny, krótkotrwały romans mash
miłować mʲiˈwɔvaʨ̑
v (literacko) (przestarzałe, przestarzały) darzyć kogoś miłością cherish love (literacko) (przestarzałe, przestarzały) uwielbiać coś, mieć zamiłowanie do czegoś cherish love
miłośnik mʲiˈwɔɕɲik
n (dawniej, dawny) kochanek lover wielbiciel, amator, fan czegoś lover
miłość ˈmʲiwɔɕʨ̑
n osoba, którą się kocha love sweetheart uczucie, którym się darzy kochaną osobę; love affection fondness
miłość jest ślepa ˈmʲiwɔɕʨ̑ ˈjɛstʲ ˈɕlɛpa
proverb osoba kochająca nie widzi wad, błędów osoby, którą kocha love is blind
miłość od pierwszego wejrzenia ˈmʲiwɔɕʨ̑ ˌɔt‿pʲjɛrfˈʃɛɡɔ vɛjˈʒɛ̃ɲa
n zakochanie się w kimś od momentu zobaczenia go po raz pierwszy love at first sight
miłość platoniczna ˈmʲiwɔɕʨ̑ ˌplatɔ̃ˈɲiʧ̑na
n miłość pozbawiona zmysłowości, miłość aseksualna platonic love
miłość własna ˈmʲiwɔʑʥ̑ ˈvwasna
n (potocznie, potoczny) uwielbienie do samego siebie (w negatywnym znaczeniu) self-love poczucie własnej wartości, pewność siebie, miłość do samego siebie, kierowana pragnieniem własnego szczęścia (w pozytywnym znaczeniu) self-love
miły ˈmʲiwɨ
adj uprzejmy, serdeczny agreeable amiable kind likeable nice wywołujący przyjemne uczucie nice pleasant
miły ˈmʲiwɨ
n ukochana osoba beloved
miś mʲiɕ
n (potocznie, potoczny) (zdrobniale) niedźwiedź lub niedźwiadek bear cub (spożywczy) żelka w kształcie misia (1.1) gummi bear zabawka wyobrażająca misia (1.1); teddy teddy bear
mknąć m̥knɔ̃ɲʨ̑
v (książkowy) poruszać się bardzo szybko naprzód scurry scuttle
mlecz mlɛʧ̑
n (potocznie, potoczny) (botanika, botaniczny) mniszek lekarski dandelion
mleczan ˈmlɛʧ̑ãn
n (chemia, chemiczny) sól lub ester kwasu mlekowego lactate
mleczarnia
n (zootechnika, zootechniczny) miejsce, gdzie przechowuje, oczyszcza i przetwarza się mleko dairy
mleczarstwo
n przetwórstwo mleka; skup, składowanie i przerób mleka oraz sprzedaż powstałych przetworów dairy
mleczarz ˈmlɛʧ̑aʃ
n (potocznie, potoczny) roznosiciel lub sprzedawca mleka dairyman milkman
mlecznie
adv właściwie dla mleka milkily
mleczny ˈmlɛʧ̑nɨ
adj (zootechnika, zootechniczny) o zwierzętach hodowanych dla mleka: wydajny, dający dużo mleka dairy dotyczący mleka, otrzymywany, zrobiony z mleka, z dodatkiem mleka milky lacteal lactiferous o czasowym zębie deciduous w kolorze mleka, biały jak mleko opal
mleko ˈmlɛkɔ
n (spożywczy) wydzielina gruczołów mlecznych, najczęściej krowy, spożywana przez ludzi jako dodatek do pokarmu milk (biologia, biologiczny) wydzielina gruczołów mlecznych samic ssaków służąca jako pokarm dla swojego potomstwa dostępna w okresie laktacji; milk
mleko sojowe ˈmlɛkɔ sɔˈjɔvɛ
n tradycyjny chiński napój otrzymywany poprzez namoczenie w wodzie ziaren soi; soy milk soymilk soya milk soybean milk
mleć mlɛʨ̑
v rozdrabniać coś za pomocą odpowiednich przyrządów mill
mnemotechnika ˌmnɛ̃mɔˈtɛçɲika
n sposoby ułatwiające zapamiętywanie czegoś metodą wolnych skojarzeń, np. poprzez nadanie tekstowi rymowanej formy, wizualizację, itp.; mnemonics mnemotechnic mnemotechnics
mniam mʲɲãm
interjection służy do wyrażenia, że mówiącemu coś bardzo smakuje bądź ma na to apetyt nom nom nom nom nom om nom nom om nom nom nom yum yum-yum
mnich mʲɲix
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) członek klasztornej wspólnoty religijnej w religiach niechrześcijańskich monk
mniej więcej ˈmʲɲɛ̇j ˈvʲjɛ̃nʦ̑ɛj
szacunkowe podanie miary, wielkości more or less
mniejszość ˈmʲɲɛ̇jʃɔɕʨ̑
n mniejsza część jakiejś całości minority
mniemać ˈmʲɲɛ̃maʨ̑
v (książkowy) przypuszczać coś, wnioskować believe think
mnisi
adj związany z mnichem lub mniszką, dotyczący mnicha lub mniszki monkish
mniszka
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) (potocznie, potoczny) motyl z rodziny brudnicowatych; nun moth (zoologia, zoologiczny) Monachus, zwierzę zaliczane do rodziny fokowatych; monk seal
mniszy
adj związany z mnichem lub mniszką, dotyczący mnicha lub mniszki monkish
mnogi ˈmnɔɟi
adj (książkowy) występujący w dużej ilości numerous dotyczący jakiejś zbiorowości, mnogości plural
mnogość ˈmnɔɡɔɕʨ̑
n (matematyka, matematyczny) zbiór set duża ilość czegoś multitude
mnożenie mnɔˈʒɛ̃ɲɛ
n (matematyka, matematyczny) działanie arytmetyczne, będące dla liczb naturalnych wielokrotnym dodawaniem multiplication (matematyka, matematyczny) jedno z dwóch działań w pierścieniu, uogólnienie mnożenia (1.1) multiplication (rzeczownik odczasownikowy) od: mnożyć multiplication
mnożyć ˈmnɔʒɨʨ̑
v powiększać ilość, liczbę czegoś; pomnażać augment increase multiply propagate
mnóstwo ˈmnustfɔ
indefiniteCardinalNumeral w bardzo dużej liczbie bags of heaps of lots plenty tons
moabicki ˌmɔaˈbʲiʦ̑ʲci
adj odnoszący się do Moabu lub Moabitów Moabite
moabicki ˌmɔaˈbʲiʦ̑ʲci
n (językoznawstwo, językoznawczy) (historia, historyczny, historycznie) wymarły język semicki z grupy kananejskiej Moabite language
mobbing
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) uporczywe celowe znęcanie się, ośmieszanie, izolowanie lub zastraszanie, zwłaszcza w pracy lub szkole, przez jedną osobę (np. szefa), lub grupę kolegów; bullying harassment
mobilizacja ˌmɔbʲilʲiˈzaʦ̑ʲja
n (wojskowość, wojskowy) powołanie rezerwistów do czynnej służby wojskowej mobilisation mobilization
mobilność
n (odprzymiotnikowy) cecha tego, co jest mobilne; cecha tych, którzy są mobilni; łatwość wprowadzenia w ruch; zdolność do przemieszczania, akomodacji do nowych warunków mobility
mobilny
adj taki, który można przenosić, używać w różnych miejscach mobile
moc mɔʦ̑
n (fizyka, fizyczny) ilość pracy w jednostce czasu, wielkość fizyczna wyrażana w watach; power
mocne nerwy ˈmɔʦ̑nɛ ˈnɛrvɨ
idiom wysoka wytrzymałość nerwowa, bycie odpornym psychicznie nerves of steel
mocno ˈmɔʦ̑nɔ
adv w sposób mocny strong
mocny jak byk
adj (potocznie, potoczny) bardzo silny strong as an ox
mocny w gębie
adj (potocznie, potoczny) o kimś wygadanym, elokwentnym lub pyskatym, potrafiącym argumentacją przekonać innych do swoich racji be all talk have a big mouth
mocz mɔʧ̑
n (fizjologia, fizjologiczny) płynne resztki usuwane z organizmu zwierząt; urine
moczopędny ˌmɔʧ̑ɔˈpɛ̃ndnɨ
adj taki, który wywołuje wydzielanie moczu lub zwiększenie jego objętości diuretic
moczowy mɔˈʧ̑ɔvɨ
adj związany z moczem, dotyczący moczu urinary urinous
moda ˈmɔda
n zmieniający się styl życia, ubioru, obyczaju związany z epoką, normami danego społeczeństwa fashion
model ˈmɔdɛl
n (matematyka, matematyczny) (ekonomia, ekonomiczny) matematyczny opis zachowania jakiegoś układu; model kopia czegoś wykonana w mniejszych rozmiarach model (matematyka, matematyczny) zbiór obiektów matematycznych, spełniających pewne aksjomaty; model fizycznie istniejący wzór, prototyp jakiegoś obiektu design mężczyzna prezentujący stroje na pokazach mody model
modelarstwo ˌmɔdɛˈlarstfɔ
n odwzorowywanie rzeczywistych obiektów w postaci pomniejszonych modeli; model building
modelarz mɔˈdɛlaʃ
n (technologia, technika, techniczny) osoba zajmująca się konstrukcją modeli samolotów, statków itp.; odtwarzaniem rzeczywistych obiektów w postaci pomniejszonej modeller
modelować
v (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) tworzyć model pewnego obiektu lub zjawiska, czyli tworzyć opis (często matematyczny), który stara się w ogólny sposób wyjaśniać wiele osobnych przypadków model
modem ˈmɔdɛ̃m
n (informatyka, informatyczny) urządzenie zmieniające sygnał elektryczny w postaci analogowej na sygnał cyfrowy, przystosowany do odbioru przez komputer i na odwrót; modem
modernizacja ˌmɔdɛrʲɲiˈzaʦ̑ʲja
n unowocześnienie, uwspółcześnienie produktu, trwałe ulepszenie prowadzące do zwiększenia jego wartości użytkowej modernisation modernization
modliszka mɔˈdlʲiʃka
n (zoologia, zoologiczny) drapieżny owad z rzędu Mantodea, przypominający osobę ze złożonymi rękoma do modlitwy; mantis praying mantis
modlitewnik ˌmɔdlʲiˈtɛvʲɲik
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) książka zawierająca zbiór pieśni religijnych i modlitw; prayer book
modlitwa mɔˈdlʲitfa
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) forma kultu religijnego, kierowanie myśli do boga, świętych, aniołów, ogólnie do sfery sacrum; prayer orison
modlić się ˈmɔdlʲiʨ̑‿ɕɛ
v (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) mówić modlitwę, prosić Boga (bóstwa) o coś, dziękować Mu (im) za coś pray
modny ˈmɔdnɨ
adj będący w modzie, popularny; powszechny przez jakiś czas fashionable boutique
modraszek arion
n (systematyka) (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) Maculinea arion, gatunek motyla dziennego z rodziny modraszkowatych; large blue
modry
adj niebieski o dużej intensywności cerulean
modrzew ˈmɔḍʒɛf
n (dendrologia, drzewoznawstwo, dendrologiczny, drzewoznawczy) drzewo iglaste z rodzaju (1.1), o delikatnych, jasnozielonych igłach, opadających na zimę larch
moduł
n (matematyka, matematyczny) wartość bezwzględna liczby modulus wyodrębniony i wymienny zespół funkcjonalny, używany w ramach większej całości module unit
modyfikowalny
adj dający się modyfikować modifiable
modyfikować ˌmɔdɨfʲiˈkɔvaʨ̑
v wprowadzać zmiany alter modify
mogiła mɔˈɟiwa
n miejsce pochówku zmarłego w ziemi, opatrzone najczęściej jedynie krzyżem lub innym symbolem wiary tomb grave mound tumulus
mohel
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) żydowski rytualny rzezak; mohel circumcisor
moher ˈmɔxɛr
n wełna z kóz angorskich; mohair
moim zdaniem
wyrażenie oceniające, wprowadzające osobistą opinię autora wypowiedzi in my opinion
moja ˈmɔja
pronoun (mianownik) lp (rodzaj żeński) od: mój my
mojito
n (kulinaria) kubański alkoholowy drink przygotowany na bazie białego rumu z dodatkiem limonki i mięty; mojito
mokait mɔˈka<sup>j</sup>it
n (mineralogia, mineralogiczny) Windalia Radiolarite, odmiana jaspisu o czekoladowej, czerwonej, żółtej lub kremowej barwie mookaite moukaite
mokradło mɔˈkradwɔ
n obszar o grząskiej ziemi, częściowo zalany wodą; wetland
mokry ˈmɔkrɨ
adj pokryty lub nasiąknięty wodą, albo inną cieczą wet
mol mɔl
n (chemia, chemiczny) (fizyka, fizyczny) jednostka liczności materii w układzie SI; mole
molalny
adj (chemia, chemiczny) odnoszący się do stężenia molalnego, określający stężenie molalne molal
molekularny
adj dotyczący cząsteczki, najmniejszych części czegoś molecular
molekuła ˌmɔlɛˈkuwa
n (chemia, chemiczny) obojętne elektrycznie indywiduum chemiczne, złożone z więcej niż jednego atomu, które są ze sobą trwale połączone wiązaniami chemicznymi; molecule
moleskin
n (włókiennictwo) tkanina bawełniana imitująca skórę; moleskin
molestowanie
n (rzeczownik odczasownikowy) od: molestować harassment molestation
molibden mɔˈlʲibdɛ̃n
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Mo i liczbie atomowej 42; molybdenum
molibdenit
n (mineralogia, mineralogiczny) rzadki minerał z gromady siarczków, którego głównym składnikiem jest disiarczek molibdenu; molybdenite
molibdenowy
adj związany z molibdenem, dotyczący molibdenu, zrobiony z molibdenu molybdic
molo ˈmɔlɔ
n pomost spacerowy wychodzący w morze; jetty pier
molowy
adj (chemia, chemiczny) dotyczący stężenia molowego, określający stężenie molowe molal molar (chemia, chemiczny) związany z molem, jednostką ilości materii molal molar (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dotyczący skali diatonicznej, gamy lub tonacji opartej na małej tercji minor
moment ˈmɔ̃mɛ̃nt
n krótki odcinek czasu moment instant
momo
n (kulinaria) rodzaj tybetańskiego pierożka mięsnego; momo
monarcha mɔ̃ˈnarxa
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) osoba, która rządzi krajem o ustroju nierepublikańskim; monarch
monarchia mɔ̃ˈnarçja
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) ustrój, w którym krajem rządzi jedna osoba nazywana monarchą; monarchy
monarchiczny
adj (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) dotyczący monarchii, związany z monarchią (formą rządu) monarchic monarchical
monarchista ˌmɔ̃narˈçista
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) zwolennik monarchizmu monarchist
monarszy
adj mający związek z monarchą monarchical
monaster
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) klasztor we wschodnim chrześcijaństwie; monastery
monastycyzm
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w chrześcijaństwie: forma życia zakonnego cenobickiego lub anachoreckiego, której celem jest większa zażyłość z Bogiem, gorliwość w praktykach religijnych, modlitwie i ascezie; monasticism monkhood
monastyczny
adj związany z monastycyzmem lub monasterem, dotyczący monastycyzmu lub monasteru monastic monastick
monastyr
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (przestarzałe, przestarzały) klasztor we wschodnim chrześcijaństwie; monastery
moneta mɔ̃ˈnɛta
n metalowy krążek lub wielobok, o określonym wymiarze, wadze i wzorze plastycznym, służący jako środek płatniczy; coin piece
mongolski mɔ̃ŋˈɡɔlsʲci
adj odnoszący się do Mongolii lub Mongołów Mongolian Mongol
mongolski mɔ̃ŋˈɡɔlsʲci
n język urzędowy Mongolii; Mongolian Mongol
monitor mɔ̃ˈɲitɔr
n (marynarka) (wojskowość, wojskowy) mały okręt artyleryjski uzbrojony w działa dużego kalibru; monitor (technologia, technika, techniczny) uproszczony telewizor odbierający sygnał z urządzeń technicznych lub komputera monitor
mono-
nadawający słowom znaczenie: jeden, pojedynczy mono-
monocykl mɔ̃ˈnɔʦ̑ɨkl̥
n rower z jednym kołem unicycle
monodia
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) solowa melorecytacja w antycznym dramacie greckim, w szczególności monolog o charakterze lamentacyjnym monody (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) gatunek muzyczny wyróżniający się jednolitą linią melodyczną i takimż akompaniamentem monody
monofizytyzm ˌmɔ̃nɔfʲiˈzɨtɨsm̥
n (teologia, teologiczny) pogląd głoszący, że w Chrystusie była tylko jedna boska natura, zaś ludzka została wchłonięta przez boską tuż po wcieleniu; monophysitism monophysism
monoftong mɔ̃ˈnɔftɔ̃ŋk
n (językoznawstwo, językoznawczy) prosty dźwięk samogłoskowy monophthong pure vowel
monoftongizacja ˌmɔ̃nɔftɔ̃ŋʲɟiˈzaʦ̑ʲja
n (językoznawstwo, językoznawczy) proces przekształcania się dyftongu w monoftong; monophthongization
monogamia ˌmɔ̃nɔˈɡãmʲja
n życie w związku z tylko jednym partnerem; monogamy
monogamiczny
adj (socjologia, socjologiczny) (biologia, biologiczny) związany z monogamią, mający charakter monogamii monogamous
monogamista ˌmɔ̃nɔɡãˈmʲista
n mężczyzna żyjący w monogamii monogamist
monogastryczny
adj (anatomia, anatomiczny) (o zwierzęciu) posiadający jednokomorowy żołądek monogastric
monografia ˌmɔ̃nɔˈɡrafʲja
n (literacko) (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) rozprawa naukowa o jednym zagadnieniu – epoce, życiu, twórczości jednej osoby itp., której celem jest wyczerpujące i wielostronne przedstawienie omawianego tematu; monograph
monogram mɔ̃ˈnɔɡrãm
n ozdobny znak graficzny z połączonych kilku liter; monogram
monokini ˌmɔ̃nɔˈcĩɲi
n bardzo mocno wycięty jednoczęściowy strój kąpielowy przypominający bikini, zazwyczaj połączony tylko na brzuchu monokini
monokultura ˌmɔ̃nɔkulˈtura
n system wieloletniego uprawiania tego samego gatunku roślin na określonym gruncie; monoculture
monolityczny
adj zrobiony z jednej części, stanowiący jedną całość monolithic
monomania ˌmɔ̃nɔ̃ˈmãɲja
n (psychologia, psychologiczny) chorobliwe opanowanie umysłu przez jedną myśl monomania
monomer mɔ̃ˈnɔ̃mɛr
n (chemia, chemiczny) cząsteczka składowa polimeru; monomer
monopod mɔ̃ˈnɔpɔt
n rodzaj statywu fotograficznego składający się z jednej nogi, stabilizujący całkowicie aparat fotograficzny tylko w jednej – pionowej płaszczyźnie; monopod
monopol mɔ̃ˈnɔpɔl
n (handel, handlowy) wyłączne prawo do produkcji i/lub handlu czymś; (także, też) przedsiębiorstwo, które ma takie prawo; monopoly
monorema
n (starożytność) (marynarka) (zobacz) monera monoreme
monosacharyd
n (biochemia, biochemiczny) związek organiczny, bezbarwna, krystaliczna substancja tworzona przez rośliny w procesie fotosyntezy; monosaccharide
monoteistyczny ˌmɔ̃nɔtɛ<sup>j</sup>iˈstɨʧ̑nɨ
adj związany z monoteizmem, właściwy monoteizmowi i / lub monoteistom monotheistic
monoteizm ˌmɔ̃nɔˈtɛ<sup>j</sup>ism̥
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) wiara w jednego boga; monotheism
monoteletyzm
n (teologia, teologiczny) pogląd teologiczny, według którego Chrystus w obu naturach kierował się jedną wolą; monotheletism monothelitism
monotematyczny
adj dotyczący jednego tematu monothematic
monotonia ˌmɔ̃nɔˈtɔ̃ɲja
n jednostajny, powtarzalny stan bez urozmaicenia monotony
monstrancja
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) naczynie liturgiczne do wystawiania konsekrowanej hostii; ; (zobacz) też monstrancja w Encyklopedii staropolskiej monstrance ostensory ostensorium
montaż ˈmɔ̃ntaʃ
n (maszynoznawstwo) (technologia, technika, techniczny) czynność, procedura składania, łączenia poszczególnych elementów w całość; assembly assemblage montage mounting fitting
montować mɔ̃nˈtɔvaʨ̑
v budować coś z części assemble instalować, zakładać, umocowywać erect fit install mount łączyć części filmu, audycji w całość edit
montrealczyk
n mieszkaniec Montrealu Montrealer
monument mɔ̃ˈnũmɛ̃nt
n (książkowy) posąg, obelisk lub rzeźba o dużych rozmiarach upamiętniające jakieś wydarzenie lub wzniesione ku czci kogoś zasłużonego memorial monument
monumentalnie ˌmɔ̃nũmɛ̃nˈtalʲɲɛ
adv w sposób monumentalny monumentally
mop mɔp
n zmywak do podłogi na kiju mop
mops mɔps
n (kynologia, kynologiczny) rasa niedużych, łagodnych psów; pies należący do tej rasy; pug
morale
n czyjaś gotowość do wypełniania obowiązków, znoszenia trudów i niebezpieczeństw, także poczucie odpowiedzialności i wiara w sukces, często w odniesieniu do służby wojskowej: duch bojowy i wola walki morale
moralista ˌmɔraˈlʲista
n człowiek wskazujący innym, jak mają postępować, głoszący surowe zasady moralne moralist
moralność mɔˈralnɔɕʨ̑
n zbiór zasad postępowania zgodnych z tym, co jest dobre, prawidłowe, nieszkodliwe; morality
moralny mɔˈralnɨ
adj dotyczący moralności, opisujący moralność moral postępujący w sposób uczciwy, szlachetny, zgodny z moralnością moral
moratorium ˌmɔraˈtɔrʲjũm
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) czasowe wstrzymanie określonych działań ze względu na szczególne okoliczności moratorium
morawski mɔˈravsʲci
adj związany z Morawami, dotyczący Moraw, pochodzący z Moraw Moravian
morał ˈmɔraw
n zwięzły, pouczający wniosek podsumowujący moral
morda ˈmɔrda
n (potocznie, potoczny) (grubiański, grubiańsko) twarz mug trap
morderca mɔrˈdɛrʦ̑a
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) osoba, która popełniła morderstwo killer murderer
morderczy
adj dotyczący mordercy lub mordu killing murderous pozbawiający sił, wyniszczający organizm crippling cut-throat killing mortal murderous
morderczyni ˌmɔrdɛrˈʧ̑ɨ̃ɲi
n (książkowy) forma żeńska od morderca murderess
morderstwo mɔrˈdɛrstfɔ
n celowe odebranie komuś życia murder homicide assassination
morela mɔˈrɛla
n (dendrologia, drzewoznawstwo, dendrologiczny, drzewoznawczy) rodzaj drzew z rodziny różowatych; apricot (spożywczy) (kulinaria) (cukiernictwo) owoce tego drzewa apricot
morela japońska mɔˈrɛla jaˈpɔ̃j̃ska
n (botanika, botaniczny) gatunek drzewa z rodziny różowatych pochodzący ze środkowych i północno-wschodnich Chin; Japanese apricot
morelowy ˌmɔrɛˈlɔvɨ
adj przyrządzony z moreli, z dodatkiem moreli apricot
morena mɔˈrɛ̃na
n (geologia, geologiczny) materiał skalny transportowany i osadzany przez lodowiec; moraine
morfem ˈmɔrfɛ̃m
n (gramatyka) najmniejsza znacząca cząstka wyrazu; morpheme
morfina mɔrˈfʲĩna
n (medycyna, medyczny) (chemia, chemiczny) (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) narkotyk (alkaloid opium) stosowany w medycynie jako silny środek przeciwbólowy, otrzymywany z maku; morphine dreamer
morfinista
n osoba uzależniona od morfiny morphinist morphinomaniac morphiomaniac
morfinizm
n uzależnienie polegające na nałogowym używaniu morfiny; morphinism
morfologia ˌmɔrfɔˈlɔɟja
n (biologia, biologiczny) nauka o budowie organizmów zwierzęcych i roślinnych; morphology
morfologicznie ˌmɔrfɔlɔˈɟiʧ̑ʲɲɛ
adv w sposób dotyczący morfologii morphologically
morganit mɔrˈɡãɲit
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał, odmiana berylu; morganite
mormon ˈmɔrmɔ̃n
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) mężczyzna, który wyznaje mormonizm Mormon
mornel ˈmɔrnɛl
n (ornitologia, ornitologiczny) Charadrius morinellus, gatunek średniej wielkości ptaka wędrownego z rzędu siewkowców; dotterel
moroszka mɔˈrɔʃka
n (botanika, botaniczny) Rubus chamaemorus L., gatunek maliny o pędach bez kolców i jadalnych żółtych owocach, występujący na torfowiskach i bagnach; cloudberry
mors mɔrs
n (zoologia, zoologiczny) duży ssak, Odobenus rosmarus, mieszkaniec Arktyki; walrus
morski ˈmɔrsʲci
adj dotyczący morza, związany z morzem maritime
morszczuk ˈmɔrʃʧ̑uk
n (ichtiologia, ichtiologiczny) Merluccius merluccius, drapieżna ryba morska, poławiana dla smacznego mięsa; hake
mortadela ˌmɔrtaˈdɛla
n (spożywczy) (kulinaria) rodzaj kiełbasy, produkowanej z mięsa mielonego i słoniny, doprawiana pieprzem czy innymi dodatkami mortadella
morwowy
adj fioletowy z odcieniem czerwieni, o kolorze owoców morwy mulberry
morze ˈmɔ.ʒɛ
n (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) duży zbiornik słonej wody mający połączenie z oceanem; sea (przenośnie, przenośnia) ogromna ilość czegoś sea
morze Marmara
pn (geografia, geograficzny) morze we wschodniej części Morza Śródziemnego, łączące je z Morzem Czarnym; Propontis Sea of Marmara
morzyk ˈmɔʒɨk
n (ornitologia, ornitologiczny) niewielki ptak morski z rodziny alk, z rodzaju Brachyramphus murrelet (ornitologia, ornitologiczny) niewielki ptak morski z rodziny alk, z rodzaju Synthliboramphus murrelet
morzyk japoński ˈmɔʒɨc jaˈpɔ̃j̃sʲci
n (ornitologia, ornitologiczny) Synthliboramphus wumizusume, gatunek ptaka z rodziny alk występujący u wybrzeży Japonii i Dalekiego Wschodu Rosji japanese murrelet
morzyk marmurkowy ˈmɔʒɨk ˌmarmurˈkɔvɨ
n (ornitologia, ornitologiczny) Brachyramphus marmoratus, gatunek ptaka z rodziny alk występujący na północnym Pacyfiku Marbled Murrelet
morzyk sędziwy ˈmɔʒɨk sɛ̃ɲˈʥ̑ivɨ
n (ornitologia, ornitologiczny) Synthliboramphus antiquus, gatunek ptaka z rodziny alk gnieżdżący się u północnych wybrzeżach Pacyfiku, Azji i Ameryki Północnej: ancient murrelet
moręgowaty ˌmɔrɛ̃ŋɡɔˈvatɨ
adj o zwierzęciu: mający umaszczenie o ciemnych pasach na jaśniejszym tle brinded brindled
morświn ˈmɔrʲɕfʲĩn
n (zoologia, zoologiczny) Phocaena phocaena, ssak morski półkuli północnej, waleń spokrewniony z delfinem; porpoise
mosiądz ˈmɔɕɔ̃nʦ̑
n stop miedzi z cynkiem; brass
mosiężny mɔˈɕɛ̃w̃ʒnɨ
adj wykonany z mosiądzu brass brazen
moskit ˈmɔsʲcit
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) niewielki owad tropikalny przenoszący wiele chorób; mosquito sandfly
moskitiera ˌmɔsʲciˈtʲjɛra
n zasłona z gęstej siatki chroniąca przed przedostawaniem się owadów (np. do pomieszczeń); mosquito-curtain mosquito-net
moskwianin mɔsˈkfʲjä̃ɲĩn
n mieszkaniec Moskwy Muscovite
most mɔst
n (architektura, architektoniczny) konstrukcja tworząca drogę ponad wodą; bridge
most linowy ˈmɔst lʲĩˈnɔvɨ
n most zbudowany z lin rope bridge
most zwodzony
n (technologia, technika, techniczny) rodzaj mostu, który posiada ruchomą część umożliwiającą ruch statków; drawbridge bascule bridge lift bridge
mostek ˈmɔstɛk
n (anatomia, anatomiczny) środkowa kość przedniej ściany klatki piersiowej; breastbone (spożywczy) przednia mięsno-kostna część tuszy zwierzęcej z okolic mostka (1.3) brisket (technologia, technika, techniczny) część roweru łącząca ramę i widelec z kierownicą; stem
mostkowy
adj (anatomia, anatomiczny) związany z mostkiem, dotyczący mostka sternal
moszna ˈmɔʃna
n (anatomia, anatomiczny) skórno-mięśniowy woreczek, w którym mieszczą się jądra, występujący u samców wielu ssaków lądowych (w tym u człowieka), znajdujący się pomiędzy prąciem i odbytem; scrotum scrotal sac
mosznowy mɔʃˈnɔvɨ
adj (przymiotnik) od moszna scrotal
motel ˈmɔtɛl
n hotel znajdujący się w pobliżu szosy, zazwyczaj składający się z małych oddzielnych domków i obsługujący przejezdnych podróżnych; motel
motocykl mɔˈtɔʦ̑ɨkl̥
n (motoryzacja) niemający nadwozia pojazd silnikowy, najczęściej dwukołowy, przeznaczony dla jednej, dwóch lub rzadko dla trzech osób; motorcycle
motocyklista ˌmɔtɔʦ̑ɨkˈlʲista
n osoba kierująca motocyklem motorcyclist
motorniczy ˌmɔtɔˈrʲɲiʧ̑ɨ
n osoba zajmująca się zawodowo prowadzeniem tramwaju; tram driver motorman
motorower ˌmɔtɔˈrɔvɛr
n (motoryzacja) pojazd jednośladowy lub dwuśladowy, posiadający dwa lub cztery koła jezdne, wyposażony w silnik spalinowy o pojemności do 50 cm³ i czasem również pedały; moped
motorowy ˌmɔtɔˈrɔvɨ
adj dotyczący motoru (silnika) motor
motoryzacja ˌmɔtɔrɨˈzaʦ̑ʲja
n ogół zagadnień związanych z pojazdami mechanicznymi motorization
motoryzacyjny ˌmɔtɔrɨzaˈʦ̑ɨjnɨ
adj dotyczący motoryzacji, samochodów automotive
motorówka ˌmɔtɔˈrufka
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) mała jednostka pływająca napędzana silnikiem mechanicznym; motorboat superboat
motowidło
n (włókiennictwo) przyrząd służący do odmierzania i zwijania w motki nici lub przędzy; niddy-noddy
motyka mɔˈtɨka
n (ogrodnictwo, ogrodniczy) (rolnictwo, rolniczy) proste narzędzie rolnicze służące m.in. do spulchniania ziemi; hoe
motyl ˈmɔtɨl
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) dorosły owad z rodziny motyli, Lepidoptera; butterfly moth
motylek Ramireza
n (ichtiologia, ichtiologiczny) Mikrogeophagus ramirezi okoniokształtna ryba słodkowodna; Ram cichlid
motylkowate
n (botanika, botaniczny) Fabaceae Lindl., rodzina roślin należąca do rzędu bobowców; bean family legume pea
motyw ˈmɔtɨf
n (psychologia, psychologiczny) bodziec skłaniający do działania; motive motif reason subject theme
motywacja ˌmɔtɨˈvaʦ̑ʲja
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) uzasadnienie czyichś działań lub decyzji justification motivation coś, co powoduje podjęcie jakichś działań lub decyzji motivation
motłoch
n (pogardliwie) tłum chuliganów, hołota mob rabble hoi polloi riff-raff
mowa ˈmɔva
n przemówienie, wypowiedź; speech address zdolność mówienia; speech
mowa ciała
n zespół niewerbalnych komunikatów jak: gesty i ruchy ciała, mimika, postawa i ukierunkowanie ciała, sposób używania przestrzeni interpersonalnej itp.; body language
mowa jest srebrem, a milczenie złotem ˈmɔva ˈjɛst ˈsrɛbrɛ̃m ˌa‿mʲilˈʧ̑ɛ̃ɲɛ ˈzwɔtɛ̃m
proverb chociaż mowa jest dobra, to czasem lepiej milczeć speech is silver, silence is golden
mowa nienawiści
n (socjologia, socjologiczny) język używany w celu znieważenia, pomówienia lub rozbudzenia nienawiści wobec osoby lub grupy społecznej; hate speech
moweina
n (chemia, chemiczny) czerwonofioletowy barwnik z grupy barwników azynowych stosowany dawniej do barwienia jedwabiu i bawełny; pierwszy barwnik uzyskany syntetycznie mauveine mauvaniline mauve
mozaika mɔˈzajka
n (sztuka) dekoracja w postaci ornamentu lub obrazu, wykonana z małych, wielobarwnych kamyczków, kawałków szkła lub ceramiki o różnej fakturze i kształcie; mosaic
mozaizm
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) judaizm Mosaism
mozarab
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) chrześcijanin żyjący na Półwyspie Iberyjskim pod dominacją Arabów; Mozarab
mozarabski
adj związany z mozarabami, dotyczący mozarabów Mozarabic
mozolnie
adv długo, z wysiłkiem i cierpliwie arduously
mozolny mɔˈzɔlnɨ
adj wymagający sporego wysiłku i dużo cierpliwości, pochłaniający wiele czasu arduous toilsome
mozół
n praca wymagająca ogromnego wysiłku i dużego nakładu cierpliwości toil
moździerz ˈmɔʑʥ̑ɛʃ
n (kulinaria) narzędzie kuchenne lub laboratoryjne w postaci ciężkiego naczynia i tłuczka, służące do rozdrabniania czegoś na proszek; mortar (wojskowość, wojskowy) lekka broń artyleryjska ładowana od lufy, umożliwia częsty ostrzał pociskami małego kalibru; mortar
może ˈmɔʒɛ
particle …nadająca wypowiedzi charakter przypuszczenia maybe perhaps …stosowana w celu wyrażenia propozycji, rady, prośby maybe perhaps
możliwie mɔʒˈlʲivʲjɛ
adv w miarę możliwości; tak jak tylko się da; jak to tylko możliwe possibly
możliwość mɔʒˈlʲivɔɕʨ̑
n często w lm umiejętność, predyspozycja, sprzyjające warunki do dokonania czegoś ability capability stan, w którym coś jest możliwe (da się zrealizować) possibility opportunity
możliwy mɔʒˈlʲivɨ
adj taki, który da się zrealizować lub urzeczywistnić possible
można ˈmɔʒna
v jest dozwolone; pozwala się na coś one may you may jest możliwe do wykonania it be possible one can you can
możny ˈmɔʒnɨ
adj (przestarzałe, przestarzały) mający znaczny majątek wealthy o dużej mocy i wpływie mighty powerful potent
mrok mrɔk
n (przenośnie, przenośnia) ciemne, złe strony charakteru, życia, historii, dziejów shadow (przenośnie, przenośnia) to, co otacza wydarzenia odległe, zapomniane, niewyjaśnione shadow brak wystarczającej jasności, światła, ciemna szarość, która pojawia się po zachodzie słońca, zgaszeniu światła lub wypełnia słabo oświetlone miejsca dark darkness
mrowisko mrɔˈvʲiskɔ
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) gniazdo budowane przez owady z rodziny mrówkowatych; anthill ant-hill
mrozić
v odbierać odwagę; zabierać pewność siebie freeze przenikać mrozem, chłodem freeze powodować zamrażanie; mocno ochładzać freeze ice stawać się chłodniejszym freeze
mroźno ˈmrɔʑnɔ
adv tak, jak przy ujemnych temperaturach, bardzo zimno freezing frostily nippily
mroźny ˈmrɔʑnɨ
adj przejmująco zimny frigid frosty nippy wintry
mrożący krew w żyłach mrɔˈʒɔ̃nʦ̑ɨ ˈkrɛv ˈː‿ʒɨwax
idiom straszny, okropny bloodcurdling
mru mru
interjection onomatopeja naśladująca odgłos mruczącego kota purr
mrugać ˈmruɡaʨ̑
v (przenośnie, przenośnia) świecić nieregularnym, przerywanym światłem blink twinkle wykonywać szybkie ruchy powiekami blink wink
mrówka ˈmrufka
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) owad z rodzaju mrówkowatych, Formicidae ant pismire
mrówkojad mrufˈkɔjat
n (zoologia, zoologiczny) południowoamerykański ssak żywiący się mrówkami i termitami; anteater
mrówkolew mrufˈkɔlɛf
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) Myrmeleon, owad, którego larwy budują piaskowe pułapki na mrówki (którymi się żywią); antlion
mrówkowanie ˌmrufkɔˈvãɲɛ
n (ornitologia, ornitologiczny) pielęgnacyjny zabieg ptasi polegający na sadowieniu się ptaka w pobliżu mrowiska w celu kontaktu z mrówkami i wydzielanym przez nie kwasem mrówkowym anting
mrówkowy mrufˈkɔvɨ
adj taki jak u mrówki lub mrówek formic
mrówkożerny ˌmrufkɔˈʒɛrnɨ
adj żywiący się mrówkami formicivorous
mrównik ˈmruvʲɲik
n (zoologia, zoologiczny) Orycteropus, gatunek afrykańskiego ssaka; aardvark earth pig
mróz mrus
n temperatura poniżej 0 stopni Celsjusza; frost
msza m̥ʃa
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) forma muzyczna pierwotnie wykonywana podczas mszy (1.1), która ewoluowała w osobnym, czysto artystycznym kierunku; mass (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) celebracja liturgiczna sprawowana w katolicyzmie i prawosławiu; mass communion service
msza pasterska
n (kościelny) msza odprawiana w noc Bożego Narodzenia midnight Mass
mszał
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) najważniejsza księga liturgiczna w Kościele katolickim obrządku rzymskiego, zawierająca teksty stałych i zmiennych części mszy świętej; missal
mszyca ˈm̥ʃɨʦ̑a
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) mały owad żerujący na roślinach; aphid
mucha ˈmu.xa
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) pospolity czarny dwuskrzydły owad; fly krawat w kształcie kokardy, muszka; bow-tie
muchomor muˈxɔ̃mɔr
n (biologia, biologiczny) Amanita Pers., rodzaj grzybów kapeluszowych, często trujących; amanita fly agaric toadstool
muchomor cytrynowy muˈxɔ̃mɔr ˌʦ̑ɨtrɨ̃ˈnɔvɨ
n (mikologia, mikologiczny) Amanita citrina, gatunek grzyba z rodziny muchomorowatych o cytrynowej barwie kapelusza; amanita citrina
muchomor czerwony muˈxɔ̃mɔr ʧ̑ɛrˈvɔ̃nɨ
n (mikologia, mikologiczny) Amanita muscaria, trujący gatunek grzyba z rodziny muchomorowatych o czerwonym kolorze kapelusza; flybane
muchomor mglejarka muˈxɔ̃mɔr mɡlɛˈjarka
n (mikologia, mikologiczny) Amanita vaginata, gatunek grzyba z rodziny muchomorowatych o prążkowanej powierzchni kapelusza; amanita vaginata
muchomor sromotnikowy muˈxɔ̃mɔr ˌsrɔ̃mɔtʲɲiˈkɔvɨ
n (mikologia, mikologiczny) Amanita phalloides, śmiertelnie trujący gatunek grzyba z rodziny muchomorowatych o zielonkawej barwie kapelusza; death cap mushroom
muchołówka szara ˌmuxɔˈwufka ˈʃara
n (ornitologia, ornitologiczny) Muscicapa striata, mały ptak z rzędu wróblowatych, którego głownym pożywieniem są muchy i inne owady chwytane w locie; spotted flycatcher
muczeć
v o bydle: wydawać niski, przeciągły odgłos moo
mudżahedin
n muzułmański bojownik uczestniczący w ruchu religijnym, społecznym lub wyzwoleńczym; mujahid
muezin muˈ<sup>w</sup>ɛzʲĩn
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (etnografia, etnograficzny) w islamie: mężczyzna wzywający z minaretu pięć razy dziennie wiernych na modlitwę; muezzin
mufa
n (technologia, technika, techniczny) tuleja z wewnętrznym gwintem służąca do łączenia rur; coupler
mufka
n rodzaj futrzanego lub sukiennego tunelu do ocieplania rąk, noszonego przeważnie przez kobiety; muff
muflon
n (systematyka) (zoologia, zoologiczny) Ovis aries musimon Pallas, podgatunek ssaków łożyskowych z rzędu parzystokopytnych; mouflon
muflon kanadyjski
n (systematyka) (zoologia, zoologiczny) Ovis canadensis George Shaw, gatunek górskiej owcy z rzędu parzystokopytnych występujący w Ameryce Północnej; bighorn sheep
muflon śródziemnomorski
n (systematyka) (zoologia, zoologiczny) Ovis aries musimon Pallas, podgatunek ssaków łożyskowych z rzędu parzystokopytnych; European mouflon
mugol ˈmuɡɔl
n (fantasy) (literacko) (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) osoba nieposiadająca magicznych zdolności; Muggle (potocznie, potoczny) osoba kierująca się racjonalnymi przesłankami, niewierząca w zjawiska nadprzyrodzone i rzeczy, których nie można wytłumaczyć naukowymi metodami muggle
muhafaza
n (administracja) jednostka podziału administracyjnego wielu państw arabskich; muhafazah
muhammara
n (kulinaria) pasta na bazie pieczonej papryki, orzechów włoskich i melasy z granatów, specjalność kuchni bliskowschodniej muhammara
mukowiscydoza
n (medycyna, medyczny) choroba objawiająca się zwiększoną lepkością śluzu wydzielanego przez gruczoły; cystic fibrosis
mulcz mulʧ̑
n (rolnictwo, rolniczy) (ogrodnictwo, ogrodniczy) pokrywa ochronna gleby, umieszczana na jej powierzchni głównie w celach ochronnych lub izolacyjnych; mulch
mulczowanie ˌmulʧ̑ɔˈvãɲɛ
n (rolnictwo, rolniczy) (ogrodnictwo, ogrodniczy) nakładanie / przygotowywanie mulczu mulching
mulczować mulˈʧ̑ɔvaʨ̑
v rozdrabniać materiał organiczny lub nieorganiczny celem utworzenia mulczu mulch stosować / nakładać mulcz mulch
mulczujący ˌmulʧ̑uˈjɔ̃nʦ̑ɨ
adj taki, którego zadaniem jest przygotowywanie mulczu / mulczowanie mulching używany jako mulcz mulching
multi-
(zobacz) wielo- multi-
multiinstrumentalista
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) muzyk grający na wielu instrumentach multi-instrumentalist
multiplikacja ˌmultʲiplʲiˈkaʦ̑ʲja
n zwiększanie przez powielanie czegoś multiplication
mumia ˈmũmʲja
n zwłoki zabezpieczone przed rozkładem; mummy
mundur ˈmũndur
n charakterystyczny, regulowany przepisami ubiór członków jakiejś organizacji, grupy lub formacji – zwykle militarnej; uniform
mundżak
n (zoologia, zoologiczny) Muntiacus, gatunek małego, azjatyckiego ssaka parzystokopytnego; muntjac
mundżański
n (językoznawstwo, językoznawczy) język mundżański; Munji
municypalny ˌmũɲiʦ̑ɨˈpalnɨ
adj mający związek z miastem lub jego samorządem municipal
mur mur
n (budownictwo) kamienna lub ceglana konstrukcja, np. ściany budynku wall
mur oporowy
n (budownictwo) (architektura, architektoniczny) konstrukcja, która powstrzymuje poziome parcie gruntu; retaining wall
mural ˈmural
n (sztuka) malowidło ścienne, najczęściej monumentalne, o charakterze artystycznym lub reklamowym; mural
murarstwo muˈrarstfɔ
n rzemiosło i rodzaj pracy zajmujące się głównie murowaniem – wznoszeniem ścian; masonry
murarz ˈmuraʃ
n robotnik pracujący przy wznoszeniu ścian, murów bricklayer mason
murcyjski
adj związany z Murcją (miastem w Hiszpanii) Murcian
murowanie ˌmurɔˈvãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: murować bricklaying
murowany
adj (budownictwo) zbudowany przez murowanie (z cegły, betonu lub kamienia) brick stone (potocznie, potoczny) taki, który będzie na pewno copper-bottomed ironclad sure-fire
murować muˈrɔvaʨ̑
v budować ściany przy pomocy kamieni lub cegieł łączonych zaprawą lay brick
murszeć
v o drewnie: gnić, ulegać rozkładowi decay rot
mus mus
n (kulinaria) mieszanina przetartych owoców, cukru itp. mush (potocznie, potoczny) przymus must
musaka muˈsaka
n (kulinaria) zapiekanka z bakłażanów, mielonego mięsa i ziemniaków znana z kuchni bałkańskiej i tureckiej; moussaka
muscovado
n (spożywczy) rodzaj nierafinowanego cukru trzcinowego o ciemnej barwie i posmaku melasy; muscovado
musical
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) widowisko teatralne lub filmowe, którego akcja zawiera części śpiewane i taniec; musical
musicalowy
adj (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) związany z musicalem, musicalami; dotyczący musicalu, musicali musical
musieć ˈmuɕɛ̇ʨ̑
modal być zobowiązanym do zrobienia czegoś have to must potrzebować zrobić coś need to zapewne, z dużym prawdopodobieństwem; zgodnie z domysłami must
muskowit muˈskɔvʲit
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał z gromady krzemianów należący do grupy łyszczyków; bardzo pospolity, składnik skał magmowych i metamorficznych; tworzy kryształy w kształcie tabliczek; szarawy, srebrzystobiały lub bezbarwny, czasami brunatny lub zielonawy, o silnym perłowym połysku; glinokrzemian potasu i glinu (KAl2(OH, F)2AlSi3O10); muscovite
muskuł ˈmuskuw
n (potocznie, potoczny) mięsień muscle
musli
n (kulinaria) mieszanka płatków zbożowych, suszonych owoców i bakalii granola muesli
mustel ˈmustɛl
n (ichtiologia, ichtiologiczny) Mustelus, niewielki, smukły rekin; smooth-hound
muszka ˈmuʃka
n (zdrobniale) mucha; mała mucha fly jeden z elementów celownika mechanicznego; foresight muzzle sight rodzaj ozdoby noszonej przez mężczyzn zamiast krawata; bow-tie
muszkiet ˈmuʃʲcɛt
n (wojskowość, wojskowy) czarnoprochowa, odprzodowa długa broń palna wyposażona w lufę gładką kalibru od 17 do 25 milimetrów, musket
muszkieter
n (historia, historyczny, historycznie) (wojskowość, wojskowy) żołnierz uzbrojony w muszkiet; musketeer
muszla ˈmuʃla
n skorupa małża lub ślimaka shell seashell
muszla klozetowa
n ceramiczne siedzisko, element wyposażenia ubikacji; toilet bowl
musztarda muˈʃtarda
n (kulinaria) (spożywczy) przyprawa wytwarzana z ziaren gorczycy i octu; mustard
musztardowy
adj przypominający musztardę w smaku lub zapachu mustard
musztra
n (wojskowość, wojskowy) trening żołnierski, którego celem jest wyszkolenie żołnierzy w sprawnym wykonywaniu rozkazów; drill drilling
mutacja muˈtaʦ̑ʲja
n (biologia, biologiczny) zmiana w liczbie i strukturze elementów dziedzicznych; mutation
mutagenność
n cecha tego, co mutagenne, co powoduje mutacje w organizmach żywych mutagenicity
muza ˈmuza
n (mitologia grecka) każda z dziewięciu bogiń sztuki i nauki, córek Zeusa i Mnemosyne, utożsamianych z rzymskimi kamenami; muse
muzeum muˈzɛ<sup>w</sup>ũm
n (turystyka, turystyczny) instytucja zajmująca się przechowywaniem obiektów o wartości historycznej, zwykle z jednej dziedziny wiedzy, celem pokazywania ich odwiedzającym; museum (turystyka, turystyczny) budynek instytucji (1.1) museum
muzułmanin ˌmuzuwˈmãɲĩn
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) wyznawca islamu; Muslim
muzułmański ˌmuzuwˈmãj̃sʲci
adj związany z muzułmanami, dotyczący muzułmanów Muslim Moslem
muzycznie
adv w sposób dotyczący muzyki, muzyczności musically
muzyczny muˈzɨʧ̑nɨ
adj odnoszący się do muzyki, związany z muzyką musical music
muzyk ˈmuzɨk
n osoba, która zajmuje się muzyką; musician
muzyka ˈmuzɨka
n kompozycja artystyczna złożona z dźwięków music całokształt takich kompozycji music sztuka układania takich kompozycji music
muzykalny ˌmuzɨˈkalnɨ
adj uzdolniony muzycznie, wrażliwy na muzykę musical
muzykolog
n (edukacja, edukacyjny) (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) badacz twórczości muzycznej musicologist
muzykologia
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) naukowe badania nad muzyką w aspekcie historycznym, teoretycznym czy też fizycznej natury dźwięku; musicology
muzykologiczny
adj (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) związany z muzykologią musicological
muł muw
n (zoologia, zoologiczny) juczny, wytrzymały mieszaniec ogiera osła i klaczy konia; mule naturalny, grząski i błotnisty osad zbiorników wodnych; mud slime sludge
muślin ˈmuɕlʲĩn
n (włókiennictwo) cienka, lekka, przejrzysta tkanina jedwabna lub bawełniana o splocie płóciennym, zwykle jednobarwna; muslin
muślinowy
adj (kulinaria) wykonany na bazie niesłodzonej bitej śmietany, żółtek i masła mousseline zrobiony z muślinu muslin
my
personalPronoun pierwsza osoba liczby mnogiej, grupa osób, wśród której znajduje się osoba mówiąca we
mydelniczka ˌmɨdɛlʲˈɲiʧ̑ka
n pojemnik na mydło soap dish
mydlany mɨˈdlãnɨ
adj zawierający mydło soap soapy
mydlarz ˈmɨdlaʃ
n (rzemiosło, rzemieślniczy) osoba produkująca mydło soaper soapmaker
mydlnica lekarska mɨdlʲˈɲiʦ̑a lɛˈkarska
n (botanika, botaniczny) Saponaria officinalis, gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny goździkowatych i występujący w Europie, Azji i Afryce Północnej; common soapwort bouncing Bet
mydło ˈmɨdwɔ
n substancja używana do mycia i prania soap
myjnia ˈmɨjɲa
n miejsce i urządzenia do mycia pojazdów carwash
mykolog
n (biologia, biologiczny) człowiek biegły w dziedzinie mykologii mycologist
mykologia ˌmɨkɔˈlɔɟja
n (biologia, biologiczny) nauka zajmująca się badaniem grzybów; mycology
mykologiczny
adj związany z mykologią mycological
mykoplazma ˌmɨkɔˈplazma
n (mikrobiologia, mikrobiologiczny) atypowa bakteria pozbawiona ściany komórkowej o trybie życia wewnątrzkomórkowym mycoplasma
mykwa
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (żydowski) zbiornik wodny do żydowskich kąpieli rytualnych i oczyszczeń; mikvah mikveh
mylić ˈmɨlʲiʨ̑
v wprowadzać w błąd deceive lead astray mislead mix up
mylny ˈmɨlnɨ
adj wynikający z pomyłki, błędu erratic erroneous
myrmekologia ˌmɨrmɛkɔˈlɔɟja
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) dział entomologii, nauka o mrówkach; myrmecology
mysi ˈmɨɕi
adj dotyczący, odnoszący się do myszy mousy
mysikrólik ˌmɨɕiˈkrulʲik
n (ornitologia, ornitologiczny) Regulus regulus, mały, eurazjatycki ptak owadożerny; goldcrest kinglet
mysz mɨʃ
n (zoologia, zoologiczny) nazwa kilkunastu gatunków gryzoni z rodziny myszowatych; mouse (informatyka, informatyczny) urządzenie komputerowe umożliwiające poruszanie kursorem na ekranie monitora mouse (zoologia, zoologiczny) (potocznie, potoczny) małe zwierzę z jednego z gatunków z rodziny myszowatych mouse
mysz komputerowa
n (informatyka, informatyczny) (technologia, technika, techniczny) urządzenie wskazujące używane podczas pracy z interfejsem graficznym systemu komputerowego; mouse computer mouse
myszoskoczek ˌmɨʃɔˈskɔʧ̑ɛk
n (zoologia, zoologiczny) mały gryzoń z dłuższymi kończynami tylnymi, często trzymany jako zwierzę domowe gerbil
myszołowiec rdzawoskrzydły
n (ornitologia, ornitologiczny) Parabuteo unicinctus harrisi, podgatunek ptaka z rodziny jastrzębiowatych; Harris' hawk
myszołów mɨˈʃɔwuf
n (ornitologia, ornitologiczny) Buteo, duży ptak drapieżny o zakrzywionym, krótkim dziobie, polujący na drobne gryzonie, płazy i gady; buzzard
myć mɨʨ̑
v czyścić coś za pomocą wody wash
myśl mɨɕl̥
n (potocznie, potoczny) pomysł idea efekt pracy umysłu thought zbiór powiązanych idei thought
myślenie mɨɕˈlɛ̃ɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: myśleć thinking
myślenie abstrakcyjne mɨɕˈlɛ̃ɲɛ ˌapstrakˈʦ̑ɨjnɛ
n myślenie opierające się na operowaniu pojęciami abstrakcyjnymi wychodzące poza konkretne znaczenie pojęć, z pominięciem danych abstractive thinking
myślenie magiczne mɨɕˈlɛ̃ɲɛ maˈɟiʧ̑nɛ
n (psychologia, psychologiczny) rozumowanie, w którym myślenie jest tożsame z działaniem; magical thinking
myślenie życzeniowe mɨɕˈlɛ̃ɲɛ ˌʒɨʧ̑ɛ̃ˈɲɔvɛ
n (psychologia, psychologiczny) uwzględnianie w myśleniu o przyszłości tylko scenariusza pozytywnego; wishful thinking
myśleć ˈmɨɕlɛʨ̑
v chcieć coś zrobić, mieć zamiar think kojarzyć, wnioskować, zastanawiać się, przetwarzać świadomie informację w mózgu think realize
myśliciel
n człowiek rozważający życie, próbujący zrozumieć rzeczywistość thinker cogitator
myśliwiec mɨɕˈlʲivʲjɛʦ̑
n (lotnictwo, lotniczy) (wojskowość, wojskowy) samolot wojskowy przeznaczony do walki z samolotami wroga; fighter
myśliwski mɨɕˈlʲifsʲci
adj związany z polowaniem, myślistwem fighting hunting shooting
myśliwy mɨɕˈlʲivɨ
n (łowiectwo, łowiecki) osoba polująca na dzikie zwierzęta hunter huntsman courser
myślowy
adj związany z myślami, dotyczący myśli notional
myślozbrodnia
n zbrodnia, którą popełnia niepoprawnymi myślami obywatel podporządkowany wszechwładnemu ustrojowi; myślenie podniesione do rangi karygodnego występku; thoughtcrime
móc muʦ̑
modal być w stanie coś wykonać can be able to mieć szansę zaistnieć, wydarzyć się could might mieć zezwolenie lub uprawnienie do wykonania czegoś may
mój muj
pronoun 1 (osoba) lp my mine
mól mul
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) motyl z rodziny molowatych niszczący ubrania; moth
mól książkowy ˈmul cɕɔ̃w̃ʃˈkɔvɨ
n (potocznie, potoczny) owad żyjący w książkach; bookworm osoba, która czyta bardzo dużo książek, spędza dużo czasu na czytaniu bookworm
mówca ˈmufʦ̑a
n człowiek wygłaszający mowę, dający przemówienie; ten, który zabiera głos podczas kongresu, zebrania speaker
mówienie muˈvʲjɛ̇̃ɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: mówić talking
mówiąc szczerze
(potocznie, potoczny) deklaruje szczerość wypowiedzi (głównie wypowiedzi kontrowersyjnych i wypowiedzi mogących urazić odbiorcę) to be honest
mówić ˈmuvʲiʨ̑
v (przenośnie, przenośnia) o rzeczach, zjawiskach: mieć jakieś znaczenie say posługiwać się jakimś językiem speak talk rozmawiać talk speak używać mowy do wyrażania myśli speak
mówić jak ślepy o kolorach
v mówić o czymś, czego się nie rozumie, nie wie, nie zna talk through one's hat
mówić od rzeczy ˈmuvʲiʨ̑ ɔd‿ˈʒɛʧ̑ɨ
v mówić bez sensu, pleść głupstwa to talk rubbish
mówić trzy po trzy ˈmuvʲiʨ̑ ṭʃɨ‿ˈpɔ‿ṭʃɨ
v mówić bez sensu, pleść bzdury talk nonsense
mózg musk
n (anatomia, anatomiczny) narząd znajdujący się wewnątrz czaszki odpowiedzialny za myślenie; brain (przenośnie, przenośnia) osoba o wybitnym intelekcie whiz
mózgoczaszka ˌmuzɡɔˈʧ̑aʃka
n (anatomia, anatomiczny) grzbietowa, mająca kształt puszki, część czaszki; cranium
mózgowo-rdzeniowy
adj (anatomia, anatomiczny) związany z mózgiem i rdzeniem kręgowym cerebrospinal
mózgowy muzˈɡɔvɨ
adj (anatomia, anatomiczny) związany z mózgiem, dotyczący mózgu cerebral
móżdżek
n (anatomia, anatomiczny) część mózgu, której działanie polega na koordynowaniu ruchu mięśni; cerebellum (kulinaria) potrawa z mózgu cielęcego lub wieprzowego cerebellum
móżdżkowy
adj (anatomia, anatomiczny) związany z móżdżkiem, dotyczący móżdżku cerebellar
mączka ˈmɔ̃n͇ʧ̑ka
n sproszkowany surowiec techniczny meal
mączniak rzekomy
n (ogrodnictwo, ogrodniczy) (rolnictwo, rolniczy) choroba grzybowa; downy mildew
mącznica mɔ̃n͇ʧ̑ʲˈɲiʦ̑a
n (botanika, botaniczny) roślina z rodzaju (1.1) bearberry
mączny
adj zrobiony z mąki, zawierający mąkę farinaceous
mądrala mɔ̃nˈdrala
n ktoś wymądrzający się know-all know-it-all
mądrej głowie dość dwie słowie ˈmɔ̃ndrɛj ˈɡwɔvʲjɛ ˈdɔʑʥ̑ ˈdvʲjɛ ˈswɔvʲjɛ
proverb mądremu człowiekowi nie trzeba wiele mówić, bo szybko rozumie, o co chodzi a word is enough to the wise a word to the wise is sufficient
mądrość ˈmɔ̃ndrɔɕʨ̑
n umiejętność podejmowania uzasadnionych decyzji, poparta wiedzą i doświadczeniem wisdom
mądry ˈmɔ̃ndrɨ
adj odznaczający się umiejętnością podejmowania uzasadnionych decyzji, mający wiedzę, inteligencję i doświadczenie wise przygotowany przez kogoś z wiedzą, erudycją; dobrze obmyślony wise
mądry Polak po szkodzie ˈmɔ̃ndrɨ ˈpɔlak pɔ‿ˈʃkɔʥ̑ɛ
proverb o charakterystycznym dla Polaków uczeniu się na błędach już popełnionych zamiast przewidywania negatywnych skutków it's easy to be wise after the event
mądrze ˈmɔ̃nḍʒɛ
adv od: mądry wisely sagely
mąka ˈmɔ̃ŋka
n (spożywczy) zmielone na drobny proszek ziarna zbóż; flour
mątew ˈmɔ̃ntɛf
n (przestarzałe, przestarzały) drewienko do mieszania płynów i substancji sypkich whisk
mątwa ˈmɔ̃ntfa
n (zoologia, zoologiczny) Sepia, głowonóg o owalnym, spłaszczonym kształcie; cuttlefish
mąż mɔ̃w̃ʃ
n mężczyzna będący w małżeństwie husband
męczennik
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) ktoś, kto poniósł śmierć za wiarę i zwykle został wyniesiony na ołtarze; martyr
męczeństwo
n znoszenie mąk (przeważnie z powodów religijnych bądź politycznych) martyrdom
męczyć ˈmɛ̃n͇ʧ̑ɨʨ̑
v dokuczać annoy bother nużyć tire zadawać męki, dręczyć torment torture
mędrzec ˈmɛ̃nḍʒɛʦ̑
n osoba o bardzo dużej wiedzy i doświadczeniu sage
męka ˈmɛ̃ŋka
n wielkie cierpienie (fizyczne lub psychiczne) torment
męki Tantala ˈmɛ̃ŋʲci tãnˈtala
idiom cierpienia (fizyczne, moralne) wynikłe z niemożności zaspokojenia pragnienia rzeczy nieosiągalnych; suffer tantalizing torments
męska kurwa ˈmɛ̃w̃ska ˈkurva
n (wulgarnie, wulgaryzm) mężczyzna trudniący się prostytucją gigolo he-whore
męski ˈmɛ̃w̃sʲci
adj (biologia, biologiczny) zawierający cechy, organy (głównie płciowe) właściwe samcom masculine o mężczyźnie: atrakcyjny fizycznie w sposób stereotypowo kojarzony z mężczyzną manly
męskość ˈmɛ̃w̃skɔɕʨ̑
n zbiór cech uważanych za typowe dla mężczyzny virility masculinity manhood
męstwo ˈmɛ̃w̃stfɔ
n odwaga, nieustraszoność, bohaterstwo bravery courage manhood
mętny ˈmɛ̃ntnɨ
adj bez blasku cloudy turbid zawierający męty, z zanieczyszczeniem cloudy turbid bez dokładnego określenia czy przybliżenia muzzy obscure dający poczucie niepewności muzzy obscure w chaosie, trudny do zrozumienia muzzy obscure słabo widoczny, widziany jak przez mgłę cloudy blear shadowy turbid vague
mężatka mɛ̃w̃ˈʒatka
n kobieta, która jest żoną spouse
mężczyzna mɛ̃w̃ʃˈʧ̑ɨzna
n dorosły człowiek płci męskiej; man
mężnie ˈmɛ̃w̃ʒʲɲɛ
adv w sposób mężny manfully
mężulek
n (pieszczotliwie, pieszczotliwy) lub (ironicznie) określenie męża hubby
mężuś
n (potocznie, potoczny) (pieszczotliwie, pieszczotliwy) lub (ironicznie) określenie męża hubby
młode ˈmwɔdɛ
n (zoologia, zoologiczny) zwierzę, które jeszcze nie osiągnęło dojrzałości płciowej puppy cub pup birdie birdling calf
młodociany
adj taki, który wciąż nie posiada cech dorosłości juvenile
młodociany
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) (kodeks pracy) osoba, która ukończyła szesnaście, a nie ukończyła osiemnastu lat juvenile (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) (kodeks karny) osoba, która w chwili popełnienia czynu zabronionego nie osiągnęła 21. roku życia i w chwili orzekania przed sądem pierwszej instancji nie osiągnęła 24. roku życia juvenile
młodoturek
n (historia, historyczny, historycznie) członek nacjonalistycznego i modernistycznego ruchu politycznego istniejącego w Turcji na przełomie XIX i XX wieku, dążącego do obalenia monarchii osmańskiej i przebudowy państwa; young Turk Young Turk
młodość ˈmwɔdɔɕʨ̑
n okres życia pomiędzy dzieciństwem a dorosłością youth adolescence
młody ˈmwɔdɨ
adj znajdujący się w okresie między dzieciństwem a dorosłością young
młody gniewny ˈmwɔdɨ ˈɟɲɛvnɨ
n reprezentant pokolenia zbuntowanego przeciwko społeczeństwu starszych angry young man
młodzieniec mwɔˈʥ̑ɛ̇̃ɲɛʦ̑
n (książkowy) młody mężczyzna young man youth youngster
młodzież ˈmwɔʥ̑ɛʃ
n młodzi ludzie youth
młodzieżowy ˌmwɔʥ̑ɛˈʒɔvɨ
adj przeznaczony dla młodzieży youth typowy dla młodzieży youth
młokos
n (lekceważąco, lekceważący) o dorastającym chłopcu hobbledehoy pup whelp youngster
młot mwɔt
n (technologia, technika, techniczny) duży, ciężki młotek hammer
młoteczek mwɔˈtɛʧ̑ɛk
n (anatomia, anatomiczny) jedna z trzech kosteczek słuchowych w uchu środkowym hammer malleus
młotek ˈmwɔtɛk
n narzędzie służące do uderzania, najczęściej do przybijania gwoździ hammer
młyn mwɨ̃n
n (sport, sportowy) formacja zawodników w rugby scrum budynek, w którym zboże miele się na mąkę mill
młynarz ˈmwɨ̃naʃ
n człowiek, który miele mąkę w młynie miller
mściciel ˈm̥ʲɕʨ̑iʨ̑ɛl
n osoba dokonująca zemsty, mszcząca się avenger
mściwy ˈm̥ʲɕʨ̑ivɨ
adj skłonny do zemsty, niewybaczający despiteful revengeful vengeful vindictive
mżawka ˈmʒafka
n (meteorologia, meteorologiczny) bardzo drobny opad, składający się z kropelek wody o średnicy poniżej 0,5 mm; drizzle
mżysty
adj (meteorologia, meteorologiczny) obfity w mżawkę drizzly
na na
preposition …opisujący miarę, zakres, stopień by …opisujący moment w czasie by …opisujący miejsce jak opisane w (1.1), w kierunku którego odbywa się ruch at on …opisujący miejsce, w którym odbywa się czynność, tak że wyrażenie za przyimkiem znajduje się pod podmiotem on
na amen
adv bez opamiętania, całkowicie, na całego completely for ever more for evermore forevermore na zawsze for aye for ever forever
na antenie ˌna‿ãnˈtɛ̃ɲɛ
adv (przenośnie, przenośnia) będąc w programie telewizyjnym lub radiowym on air
na barana ˌna‿baˈrãna
adv o noszeniu kogoś na plecach lub na barkach pickaback piggyback
na bezrybiu i rak ryba ˌna‿bɛzˈrɨbʲju i‿ˈrak ˈrɨba
proverb trzeba zadowolić się tym, co jest dostępne beggars can't be choosers
na chama na‿ˈxãma
idiom (potocznie, potoczny) bezczelnie, niegrzecznie, z impetem, bez poszanowania / namysłu by brute force
na chybił trafił
adj losowy, przypadkowy, niezaplanowany hit and miss
na chybił trafił
adv losowo, przypadkowo haphazardly
na co dzień na ˈʦ̑ɔ‿ʥ̑ɛ̇̃ɲ
adj codzienny daily everyday
na co dzień na ˈʦ̑ɔ‿ʥ̑ɛ̇̃ɲ
adv w sposób typowy dla zwykłego, powszedniego dnia daily
na czczo na‿ˈʧ̑ːɔ
adv przed zjedzeniem czegoś, o pustym żołądku on an empty stomach
na dobre i na złe
adv na zawsze bez względu na okoliczności for better and for worse for better or for worse for better, for worse for good and for bad
na dłuższą metę
idiom w dalszej perspektywie czasowej, po upływie dostatecznie długiego czasu in the long run
na jedno kopyto na‿ˈjɛdnɔ kɔˈpɨtɔ
adv (potocznie, potoczny) jednakowo i monotonnie, zawsze tak samo after one fashion
na koszt firmy na‿ˈkɔʃt ˈfʲirmɨ
adv o poczęstunku, który jest fundowany przez restauratora on the house
na końcu świata na‿ˈkɔ̃j̃nʦ̑u ˈɕfʲjata
adv bardzo daleko at the end of the world in the middle of nowhere w nieokreślonym miejscu at the end of the world in the middle of nowhere
na krechę na‿ˈkrɛxɛ
idiom (potocznie, potoczny) na kredyt on tick
na lewą stronę na‿ˈlɛvɔ̃w̃ ˈstrɔ̃nɛ
adv o ubraniu: w sposób, w którym wewnętrzna część ubrania znajduje się na zewnątrz inside out
na oścież na‿ˈɔɕʨ̑ɛʃ
adv o drzwiach, oknie: na całą szerokość wide open
na pamięć na‿ˈpãmʲjɛ̇̃ɲʨ̑
adv w taki sposób, aby wiernie zapamiętać by heart memorise memorize
na pewno na‿ˈpɛvnɔ
adv z całą pewnością, bez wątpliwości surely certainly for sure
na pierwszy rzut oka na‿ˈpʲjɛrfʃɨ ˈʒut ˈɔka
o wstępnej, pochopnej ocenie: na oko, pozornie, bez głębszej analizy at first glance at first sight
na początku ˌna‿pɔˈʧ̑ɔ̃ntku
adv jako pierwsza czynność in the first instance jako pierwsze w czasie at first first in the beginning w najbliższej przyszłości in the short run
na pokaz na‿ˈpɔkas
adj czyniony, demonstrowany dla pozoru, dla efektu showy
na potęgę
adv ciężko, mocno, bardzo intensywnie heavily mightily
na przemian na‿ˈpʃɛ̃mʲjãn
adv na zmianę, gdy coś jest przeplecione z czymś innym alternately by turns in turns
na przykład na‿ˈpʃɨkwat
… poprzedzająca wyliczenie przykładów for example for instance
na próżno
adv na darmo futilely in vain pointlessly to no avail to no purpose unavailingly
na razie na‿ˈraʑɛ
adv tymczasem, póki coś się nie zmieni for now for the time being
na razie na‿ˈraʑɛ
interjection (potocznie, potoczny) do zobaczenia wkrótce! see you later
na rzecz
…używany w konstrukcjach, w których wyrażenie po przyimku określa cel, przeznaczenie, kierunek przekazania czegoś przez wykonawcę czynności for in aid of in favour of
na siłę na‿ˈɕiwɛ
adv wbrew czyjejś woli by brute force
na skraju
adv o sytuacji bardzo blisko zmiany stanu na inny stan o przeciwnych cechach on edge on the edge
na szczęście na‿ˈʃʧ̑ɛ̃w̃ɕʨ̑ɛ
adv szczęśliwie, fartownie luckily
na temat
o czymś about on upon
na temat
adv według jakiegoś problemu, zagadnienia, zgodnie z tematem on the subject pertinently to the point
na uwięzi ˌna‿uˈvʲjɛ̃w̃ʑi
adj taki, któremu przymocowano sznur uniemożliwiający zbytnie oddalenie się captive
na waleta ˌna‿vaˈlɛta
adv (potocznie, potoczny) nago in one's birthday suit in the nude in the raw
na wieczne czasy
adv (przestarzałe, przestarzały) na zawsze, na wieki wieków forever
na wieki
adv na zawsze forever
na wieki wieków
adv na zawsze, na wieki for ever and ever
na wskroś na‿ˈfskrɔɕ
adv (książkowy) na wylot, na przestrzał, przez through (przenośnie, przenośnia) do głębi, całkowicie, zupełnie completely entirely through and through throughout
na wszelki wypadek na‿ˈfʃɛlʲci vɨˈpadɛk
idiom przewidując wszelkie możliwe okoliczności, zabezpieczając się przed czymś niespodziewanym just in case
na wynos na‿ˈvɨ̃nɔs
adj o daniach, napojach: taki, który można wziąć ze sobą take-away take-out takeaway takeout to go
na zamówienie ˌna‿zãmuˈvʲjɛ̇̃ɲɛ
adj wykonywany dopiero wtedy, gdy ktoś złoży zamówienie on request
na zawsze
adv bez możliwości zmiany danego stanu forever evermore for evermore forevermore
na zdrowie na‿ˈzdrɔvʲjɛ
interjection zwrot używany przed toastem cheers bottoms up zwrot używany w stosunku do kogoś, kto właśnie kichnął bless you
na zewnątrz na‿ˈzɛvnɔ̃nṭʃ
poza daną ograniczoną przestrzenią out w kierunku do obszaru poza daną ograniczoną przestrzenią outside
na zewnątrz na‿ˈzɛvnɔ̃nṭʃ
adv poza daną ograniczoną przestrzenią (zwykle budynkiem) out outside w kierunku do obszaru poza daną ograniczoną przestrzenią (zwykle budynkiem) outside outwards
na złodzieju czapka gore ˌna‿zwɔˈʥ̑ɛ̇ju ˈʧ̑apka ˈɡɔrɛ
proverb sytuacja, gdy winowajca dręczony wyrzutami sumienia boi się zdemaskowania, a jednak swoim zachowaniem wzbudza podejrzenia a guilty conscience needs no accuser
na żywo
adv będąc przedstawianym w sposób bezpośredni, a nie z nagrania live
na żądanie
adj taki, który wystąpi tylko wtedy, gdy ktoś zażąda on demand
nabab
n (przenośnie, przenośnia) (żartobliwie) bogacz nawab
nabatejski
adj (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) dotyczący Nabatei lub Nabatejczyków; pochodzący z Nabatei Nabataean
nabiał ˈnabʲjaw
n (spożywczy) ogólne określenie mleka i produktów mlecznych oraz jaj dairy
nabierać naˈbʲjɛraʨ̑
v (potocznie, potoczny) okłamywać, zwodzić kogoś, naciągać deceive fool czerpać, zagarniać draw wciągać, chłonąć (np. nabierać powietrza) take in zdobywać pewne cechy develop get into master pick up
nabić w butelkę ˈnabʲiʥ̑ v‿buˈtɛlkɛ
v (potocznie, potoczny) oszukać kogoś pull one's leg
nabla ˈnabla
n (matematyka, matematyczny) operator różniczkowy oznaczany symbolem nabli (1.1); del symbol w postaci trójkąta z jednym wierzchołkiem skierowanym do dołu; nabla
nabożeństwo
n (kościelny) obrzęd religijny, niekiedy znacznie rozbudowany, odbywający się najczęściej w świątyni; service (książkowy) (przenośnie, przenośnia) szacunek lub zachwyt okazywane komuś lub czemuś, często przesadny devotion
nabrać ˈnabraʨ̑
v (przenośnie, przenośnia) (potocznie, potoczny) zwieść kogoś deceive fool trick (przenośnie, przenośnia) zdobyć pewne cechy gather napełnić się, przepełnić się płynem draw wciągnąć, wchłonąć draw zaczerpnąć, zagarnąć draw
nabywać
v (handel, handlowy) otrzymywać w posiadanie poprzez kupno lub wymianę acquire purchase dochodzić do czego acquire gain
nabój ˈnabuj
n (wojskowość, wojskowy) jednostka amunicji broni palnej w formie metalowego walca zawierającego pocisk oraz materiał wybuchowy; cartridge metalowy pojemnik wypełniony dwutlenkiem węgla, używany m.in. w syfonach, tratwach ratunkowych sparklet
nabór 'nabur
n przyjmowanie nowych osób w jakieś struktury enrollment enrolment intake recruiting recruitment
nabłonek
n (anatomia, anatomiczny) tkanka, która okrywa skórę oraz błony wyściełające jamy narządów i przewodów organizmu epithelium
nachalny
adj (potocznie, potoczny) taki, który niegrzecznie domaga się czegoś impudent intrusive pushy strident thrusting (potocznie, potoczny) świadczący o czyimś natręctwie, czyjejś nachalności intrusive
naciek
n (geologia, geologiczny) osad mineralny wytrącony na powierzchni skały w obrębie jaskini; speleothem
nacisk ˈnaʨ̑isk
n działanie na coś z pewną siłą pressure presja, przymus pressure stress zaakcentowanie czegoś, wyróżnienie emphasis accent
naciskać naˈʨ̑iskaʨ̑
v działać na coś siłą press
naciągać
v napinać przez ciągnięcie stretch tighten draw strain string osiągać co czyimś kosztem befool trick chisell chisel clip con cully powodować nadwerężenie mięśni pull tear powodować powrót przemieszczonego elementu kostnego lub stawowego na swoje miejsce manipulate przedstawiać pewne sprawy nierzetelnie strain umieszczać coś na czymś lub na kimś, przeciągając to pull pull on o płynie nabierać właściwości draw infuse
nacięcie
n efekt nacięcia (1.1) nick snick wykonanie ostrym narzędziem przecięcia czegoś, wgłębienia, rowku, znaku cut incision hack
nacięcie krocza
n (medycyna, medyczny) zabieg ginekologiczno-położniczy stosowany często podczas porodu, polegający na nacięciu krocza w celu ochrony przed samoczynnym pęknięciem krocza i ułatwienia porodu; episiotomy
nacjonalista ˌnaʦ̑ʲjɔ̃naˈlʲista
n (pejoratywnie, pejoratywny) zwolennik nacjonalizmu nationalist
nacjonalistyczny ˌnaʦ̑ʲjɔ̃nalʲiˈstɨʧ̑nɨ
adj (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) związany z nacjonalizmem lub nacjonalistami, dotyczący nacjonalizmu lub nacjonalistów nationalist nationalistic
nacjonalizm ˌnaʦ̑ʲjɔ̃ˈnalʲism̥
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) ideologia społeczno-polityczna i postawa uznająca naród za najwyższe dobro; nationalism
nacjonalizować ˌnaʦ̑ʲjɔ̃nalʲiˈzɔvaʨ̑
v (ekonomia, ekonomiczny) zmieniać właściciela czegoś z prywatnego na państwowego nationalise nationalize
naczelnik
n (historia, historyczny, historycznie) (wojskowość, wojskowy) osoba dowodząca walkami, powstaniem chieftain osoba stojąca na czele instytucji lub organizacji chief head governor guvnor master
naczelny
adj będący na pierwszym planie main major primary supreme sprawujący zwierzchnią władzę chief supreme
naczelny
n (zoologia, zoologiczny) zwykle w lm Primates, przedstawiciel rzędu ssaków charakteryzujących się najlepiej rozwiniętym mózgiem; primate
naczyniak naˈʧ̑ɨ̃ɲak
n (medycyna, medyczny) łagodny nowotwór z układu naczyniowego; angioma
naczyniak krwionośny naˈʧ̑ɨ̃ɲak ːr̥fʲjɔ̃ˈnɔɕnɨ
n łagodny nowotwór z naczyń krwionośnych hemangioma
naczynie naˈʧ̑ɨ̃ɲɛ
n (biologia, biologiczny) rodzaj tkanki lub element układu przystosowany do transportowania płynów (limfy, krwi, wody) vessel rodzaj pojemnika używanego, zwykle do przechowywania, przyrządzania lub serwowania jedzenia dish utensil
naczynie krwionośne
n (anatomia, anatomiczny) narząd przenoszący krew, stanowiący element układu krążenia blood vessel
naczyniowy ˌnaʧ̑ɨ̃ˈɲɔvɨ
adj dotyczący naczynia, np. chłonnego lub krwionośnego vascular
nad nat
preposition …położenie kogoś lub czegoś powyżej omawianego wyrażenia above over …położenie kogoś lub czegoś w okolicy omawianego wyrażenia at on …ruch kogoś lub czegoś w kierunku do okolicy omawianego wyrażenia at on …ruch kogoś lub czegoś w kierunku góry omawianego wyrażenia over above
nadajnik
n (technologia, technika, techniczny) urządzenie zamieniające doprowadzone doń informacje na fale elektromagnetyczne i przesyłające je dalej do odbiornika transmitter
nadal ˈnadal
adv w dalszym ciągu, dalej, wciąż jeszcze still
nadawać naˈdavaʨ̑
v emitować komunikat, wiadomość za pomocą radio, telewizji lub w inny sposób broadcast
nadawca naˈdafʦ̑a
n (usługi pocztowe, kurierskie, poczta) ktoś wysyłający list, przekaz, przesyłkę sender ten, kto nadaje komunikat, wiadomość sender
nadbagaż
n (turystyka, turystyczny) (lotnictwo, lotniczy) część bagażu lotniczego przekraczająca ciężarem granicę przewidzianą taryfą i z tego tytułu wymagająca dodatkowej opłaty excess baggage
nadbrzusze nadˈbʒuʃɛ
n (anatomia, anatomiczny) górna okolica brzucha; epigastric region epigastrium
nadchodzić natˈxɔʥ̑iʨ̑
v idąc, przybywać do określonego miejsca come
nadciśnienie
n (medycyna, medyczny) wzrost ciśnienia tętniczego krwi ponad wartości uznawane za normalne hypertension
nadciśnienie płucne ˌnatʲʨ̑iɕˈɲɛ̇̃ɲɛ ˈpwuʦ̑nɛ
n (medycyna, medyczny) nieprawidłowe, zwiększone ciśnienie w tętnicy płucnej pulmonary hypertension
nadcząsteczkowy
adj związany z nadcząsteczkowością, odnoszący się do nadcząsteczkowości supramolecular
naddźwiękowy ˌnadʲʥ̑vʲjɛ̃ŋˈkɔvɨ
adj poruszający się szybciej niż dźwięk (w powietrzu) supersonic
nader
adv bardzo, niezmiernie extremely highly
nadgarstek nadˈɡarstɛk
n (anatomia, anatomiczny) część ręki pomiędzy ramieniem a dłonią; wrist
nadgarstkowy
adj (anatomia, anatomiczny) związany z nadgarstkiem, dotyczący nadgarstka carpal
nadgodzina ˌnadɡɔˈʥ̑ĩna
n (urzędowy) godzina nadliczbowa, spędzona w pracy poza obowiązującym wymiarem overtime overhour
nadgorliwość
n nadmierna gorliwość overzealousness
nadir ˈnadʲir
n (astronomia, astronomiczny) punkt na sferze niebieskiej, położony naprzeciwko zenitu; nadir
nadkonsumpcja ˌnatkɔ̃w̃ˈsũmpʦ̑ʲja
n (socjologia, socjologiczny) zjawisko masowego wydawania pieniędzy ponad możliwości finansowe overconsumption
nadludzki nadˈluʦ̑ʲci
adj taki, który przekracza ludzkie siły i wytrzymałość superhuman
nadmiar ˈnadmʲjar
n zbyt duża ilość lub liczba czegoś superabundance superfluity glut plenitude
nadmiarowy
adj nadmierny, którego jest zbyt wiele excessive redundant
nadmienianie ˌnadmʲjɛ̇̃ˈɲä̃ɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: nadmieniać mentioning
nadmienienie ˌnadmʲjɛ̇̃ˈɲɛ̇̃ɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: nadmienić mention
nadmiernie nadˈmʲjɛrʲɲɛ
adv w sposób nadmierny exceedingly excessively
nadmierny nadˈmʲjɛrnɨ
adj taki, który (swoją intensywnością, rozmiarem) przekracza miarę, normę immoderate redundant
nadnaturalny ˌnadnatuˈralnɨ
adj który wykracza ponad to, co jest naturalne supernatural preternatural
nadnercze nadˈnɛrʧ̑ɛ
n (anatomia, anatomiczny) gruczoł dokrewny położony w sąsiedztwie nerek; adrenal gland
nadnerczowy
adj (anatomia, anatomiczny) związany z nadnerczem, dotyczący nadnercza adrenal
nadpobudliwość
n nadmierna pobudliwość hyperactivity
nadprzewodnictwo ˌnatpʃɛvɔdʲˈɲiʦ̑tfɔ
n (fizyka, fizyczny) stan materiału polegający na zerowym oporze elektrycznym osiągany w niskiej temperaturze; superconductivity
nadprzewodnik ˌnatpʃɛˈvɔdʲɲik
n (fizyka, fizyczny) ciało, u którego w obniżonej temperaturze zanika opór elektryczny superconductor
nadprzewodnikowy ˌnatpʃɛvɔdʲɲiˈkɔvɨ
adj (przymiotnik) od nadprzewodnik superconductive
nadrabiać nadˈrabʲjäʨ̑
v pracować więcej w celu wykonania zaległej pracy make up
nadrodzina
n (biologia, biologiczny) (systematyka) w systematyce: jednostka wyższa od rodziny superfamily
nadrzeczny
adj bliski rzece, położony przy rzece riverine riverside
nadrzędny naḍˈʒɛ̃ndnɨ
adj (gramatyka) występujący w związku zależności jako element, któremu inny (podrzędny) jest podporządkowany main zajmujący w stosunku do innych wyższą pozycję superior
nadsiarczan
n (chemia, chemiczny) związek nieorganiczny, sól kwasu nadtlenodisiarkowego persulfate
nadsięwłom natʲˈɕɛ̃w̃vwɔ̃m
n (górnictwo, górniczy) pionowe lub strome wyrobisko prowadzące od pewnego poziomu w górę; overbreak rise drift riser rising heading
nadstawić drugi policzek natˈstavʲiʥ̑ ˈdruɟi pɔˈlʲiʧ̑ɛk
v na zło odpowiedzieć dobrem, na nienawiść miłością; nie odpowiadać przemocą na przemoc turn the other cheek
nadtlenek wodoru natˈːlɛ̃nɛɡ vɔˈdɔru
n (chemia, chemiczny) syropowata, bezbarwna ciecz; nieorganiczny związek chemiczny z grupy nadtlenków; jedna z reaktywnych form tlenu, stosowana w formie roztworu do m.in. dezynfekcji ran, wybielania i jako utleniacz w przemyśle chemicznym i paliwach rakietowych; hydrogen peroxide
nadużycie
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) postępowanie lub czyn niezgodne z prawem abuse malpractice misuse
nadużywać ˌnaduˈʒɨvaʨ̑
v używać w nadmiarze, przesadzać abuse misuse
nadwaga nadˈvaɡa
n (medycyna, medyczny) nadmierna masa ciała, nagromadzenie tkanki tłuszczowej w organizmie przekraczające optymalne ilości zdrowotne; overweight
nadwozie
n część górna pojazdu; body bodywork car body coachwork
nadwrażliwość
n (fizjologia, fizjologiczny) indywidualna cecha organizmu, która polega na występowaniu nieprawidłowych, nadmiernych reakcji przy kontakcie z jakimś czynnikiem zewnętrznym; hypersensitivity nadmierna wrażliwość oversensitiveness
nadwyżka
n ilość lub liczba czegoś ponad to, co planowane albo konieczne surplus excess
nadwzroczność
n (medycyna, medyczny) druga obok krótkowzroczności najczęściej spotykana wada refrakcyjna wzroku objawiająca się złym widzeniem przedmiotów znajdujących się blisko; hypermetropia hyperopia hypermetropy
nadzieja naˈʥ̑ɛ̇ja
n oczekiwanie spełnienia się upragnionej rzeczy; wiara, że to się wydarzy hope
nadziemny nadʲˈʑɛ̃mnɨ
adj znajdujący się nad ziemią lub na powierzchni ziemi aboveground overground
nadziewać naˈʥ̑ɛvaʨ̑
v (kulinaria) wypełniać wnętrze czegoś nadzieniem fill stuff nabijać się na ostry przedmiot happen upon
nadzorca
n ktoś, kto nadzoruje coś lub kogoś overseer supervisor superintendent
nadzorować ˌnadzɔˈrɔvaʨ̑
v sprawować kontrolę nad czymś monitor oversee supervise control invigilate superintend
nadzwyczaj nadˈzvɨʧ̑aj
adv w sposób wyjątkowy, ponadprzeciętny extremely remarkably
nadzwyczajny ˌnadzvɨˈʧ̑ajnɨ
adj spowodowany szczególnymi okolicznościami lub nieprzewidziany w programie, planie special szczególny, ponadprzeciętny, wyjątkowy, niezwykły exceptional extraordinary
nadzór ˈnadzur
n komórka organizacyjna instytucji zajmująca się nadzorowaniem conservator custody management pełnienie kontroli control inspection surveillance sprawowanie dozoru lub opieki, strzeżenie, pilnowanie care keeping oversight superintendence supervision
nadęty
adj (potocznie, potoczny) (pejoratywnie, pejoratywny) będący zarozumiałym puffy snooty stuck-up z przesadą overblown
naengmyeon nɛŋ.mjən
n (kulinaria) koreańskie zimne danie, makaron na zimno w sosie mięsno-jarzynowym naengmyeon
nafta ˈnafta
n (chemia, chemiczny) ciekła frakcja ropy naftowej będąca mieszaniną węglowodorów, żółtawa, palna ciecz, stosowana dawniej do celów oświetleniowych, obecnie jako paliwo lotnicze, rozpuszczalnik oraz w kosmetyce; kerosene kerosine lamp oil
naftalen naˈftalɛ̃n
n (chemia, chemiczny) węglowodór występujący w temperaturze pokojowej w postaci białych i krystalicznych płatków; naphthalene
naftowy naˈftɔvɨ
adj związany z naftą, dotyczący nafty kerosene paraffin związany z ropą naftową, dotyczący ropy naftowej petroleum
nagadać
v obmówić kogoś przed kimś innym; powiedzieć komuś coś niewłaściwego o kimś innym dish ostro zwrócić komuś uwagę give somebody an earful
nagana naˈɡãna
n upomnienie za niewłaściwe postępowanie lub za wykroczenie reprimand
naganiacz naˈɡãɲaʧ̑
n (potocznie, potoczny) (przenośnie, przenośnia) osoba zajmująca się nakłanianiem lub zmuszaniem innych osób do jakichś działań; tout (środowiskowy) (łowiectwo, łowiecki) osoba naganiająca zwierzynę w kierunku stanowisk myśliwych podczas polowania beater
naganny
adj taki, który zasługuje na naganę reprehensible
nagi ˈnaɟi
adj (zoologia, zoologiczny) o zwierzętach niemający włosów, sierści, piór itp. naked bez ubrania na sobie ubrania, rozebrany do naga naked nude bare
nagiel
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) kołek do mocowania lin żagli na dużych jednostkach; belaying pin
nagietek naˈɟɛtɛk
n (botanika, botaniczny) Calendula, rodzaj roślin z rodziny astrowatych liczący około 20 gatunków; marigold (botanika, botaniczny) roślina z rodzaju (1.1) marigold
naginata ˌnaɟĩˈnata
n japońska broń drzewcowa; naginata
nagle ˈnaɡlɛ
adv w nieoczekiwany i gwałtowny sposób suddenly abruptly
naglący
adj wymagający natychmiastowych działań urgent clamant exigent imperious pressing
nago ˈnaɡɔ
adv bez ubrania, goło naked
nagość ˈnaɡɔɕʨ̑
n brak ubrania na ciele nakedness nudity bareness birthday suit buff
nagranie naˈɡrãɲɛ
n zapis dźwięku lub obrazu taki, że można później znowu zobaczyć ten obraz lub posłuchać tego dźwięku recording
nagrobek naˈɡrɔbɛk
n trwałe oznaczenie miejsca pochówku ciała lub prochów osób, rzadziej zwierząt, w postaci kompozycji architektonicznej; gravestone tombstone headstone
nagroda naˈɡrɔda
n wyróżnienie lub wynagrodzenie za dokonany czyn lub pracę prize reward
nagrywarka ˌnaɡrɨˈvarka
n (informatyka, informatyczny) urządzenie służące do zapisywania danych na płytach CD lub DVD; burner
nagrywać naˈɡrɨvaʨ̑
v rejestrować obraz, dźwięk lub informację na nośniku record
nagrzewnica
n urządzenie służące do ogrzewania powietrza; heater
nagły ˈnaɡwɨ
adj taki, który dzieje się nagle, niespodziewanie, raptownie, szybko, znienacka sudden instantaneous
nagłówek naˈɡwuvɛk
n wyróżniony napis umieszczony nad tekstem headline heading header letterhead headnote headpiece
nahajka
n pleciony bicz o krótkiej rękojeści whip
nahda ˈnaγda
n (historia, historyczny, historycznie) odrodzenie kulturalne zapoczątkowane w Egipcie w XIX wieku, następnie rozprzestrzenione na kraje Lewantu (Liban, Syria, Palestyna, później Irak) al-Nahda nahda
naigrawać się
v złośliwie żartować z kogoś lub czegoś mock ridicule
naiwniactwo
n bycie naiwnym, łatwowiernym credulousness gullibility
naiwniak naˈ<sup>j</sup>ivʲɲak
n (potocznie, potoczny) człowiek naiwny i łatwowierny dupe
naiwnie naˈ<sup>j</sup>ivʲɲɛ
adv w sposób naiwny; łatwowiernie, zbyt ufnie naively
naiwność naˈ<sup>j</sup>ivnɔɕʨ̑
n bycie naiwnym, nadmierna szczerość, łatwowierność naivete naivety simplicity credulity gullibility
naiwny naˈ<sup>j</sup>ivnɨ
adj taki, który jest pełen prostoty, łatwowierności, naiwności credulous naif
naj- naj
prefix …służący do tworzenia stopnia najwyższego od stopnia wyższego przymiotników i przysłówków most
najada
n (mitologia grecka) nimfa wód lądowych, wodospadów, potoków, strumieni, źródeł rzek, jezior, naiad
najciemniej jest pod latarnią
proverb często nie zauważamy tego, co wydaje się oczywiste the darkest place is under the candlestick
najciężej pierwszy krok zrobić najˈʨ̑ɛ̃w̃ʒɛj ˈpʲjɛrfʃɨ ˈkrɔɡ ˈzrɔbʲiʨ̑
proverb oddaje trudność rozpoczęcia czegoś dla osób nie mających doświadczenia w danej dziedzinie the first step is the hardest
najebany ˌnajɛˈbãnɨ
adj (wulgarnie, wulgaryzm) pijany, nietrzeźwy pissed
najebać najˈɛbaʨ̑
v (wulgarnie, wulgaryzm) upić się get drunk pissed intoxicated
najem
n oddanie komuś albo przyjęcie od kogoś określonej własności za umówioną zapłatę do czasowego użytkowania lease
najemnik naˈjɛ̃mʲɲik
n (rzadki, rzadko używany) pracownik, pracujący zwykle dorywczo dla różnych pracodawców, pracownik najemny employee hire man mercenary wage-earner
najeżdżać naˈjɛʒʤ̑aʨ̑
v dokonywać inwazji invade jadąc, wpadać na coś lub na kogoś run into
najeżony ˌnajɛˈʒɔ̃nɨ
adj mający groźny, nieprzystępny wygląd bristled pokryty czymś ostrym, sterczącym bristled
najpierw ˈnajpʲjɛrf
adv przedtem, na początku, jako pierwsze w kolejności first
najprzód
adv (dawniej, dawny) najpierw, w pierwszej kolejności, przede wszystkim first of all
najstarszy zawód świata najˈstarʃɨ ˈzavutʲ ˈɕfʲjata
idiom (eufemistycznie) prostytucja world's oldest profession
najwyższy czas najˈvɨʃːɨ ˈʧ̑as
n ostatnia chwila na coś high time
nakaz ˈnakas
n norma działania dictate imperative
nakazywać
v stawiać wymagania demand require wydawać nakaz, polecenie, rozkaz command order prescribe recommend
naklejka naˈklɛjka
n zadrukowany papier lub folia plastikowa z warstwą kleju na jednej stronie, umożliwiającej przyklejenie do czegoś; sticker
nakrycie naˈkrɨʨ̑ɛ
n coś, co okrywa, zasłania, osłania cover (rzeczownik odczasownikowy) od: nakryć cover naczynia i sztućce na stole place setting
nakrycie głowy
n element stroju zakładany na głowę headgear
nakrętka naˈkrɛ̃ntka
n (potocznie, potoczny) nakręcane zamknięcie butelki cap (technologia, technika, techniczny) element konstrukcyjny o wewnętrznym gwincie nut
naktuz
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) wąska szafka stanowiąca podstawę kompasu okrętowego; binnacle
nakład ˈnakwat
n liczba egzemplarzy wydanej książki, czasopisma circulation edition
nakładać naˈkwadaʨ̑
v (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) ustanowić dla kogoś lub czegoś określony obowiązek albo karę impose (regionalizm białostocki) zakładać ubranie put on umieszczać przedmiot lub rozprowadzać substancję na innym przedmiocie albo substancji put
nakłaniać
v wywierać na kogoś wpływ, by coś wykonał persuade
nakłuwacz
n (medycyna, medyczny) (technologia, technika, techniczny) przyrząd używany do nakłuwania palca w celu pobrania krwi na pasek do glukometru lancing device
nalegać
v mocno lub uparcie domagać się insist press urge
nalepka niepocztowa
n okolicznościowa naklejka nie posiadająca walorów znaczków pocztowych umieszczana na kopertach lub kartach pocztowych; cinderella cinderella stamp
nalewka naˈlɛfka
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) roślinny wyciąg alkoholowy stanowiący lekarstwo infusion tincture (kulinaria) alkoholowy napój przygotowany z owoców, ziół, korzeni, zalanych spirytusem cordial liqueur
naleśnik naˈlɛɕɲik
n (kulinaria) cienki placek z rzadkiego ciasta, z mąki, mleka i jaj, smażony na patelni, podawany zwykle z nadzieniem, zwinięty w rulonik lub złożony w rożek; pancake crêpe (środowiskowy) (fotografia) niewielki, cienki obiektyw pancake
należeć naˈlɛʒɛʨ̑
v (tylko forma bezosobowa) należy = wypada, powinno się one should ought to być członkiem jakiejś organizacji, społeczności, elementem zbioru belong być w posiadaniu czyimś belong
należność naˈlɛʒnɔɕʨ̑
n kwota, którą trzeba komuś wypłacić amount due charge
należy naˈlɛʒɨ
v powinno się; warto, trzeba, wypada it be necessary one should
należycie ˌnalɛˈʒɨʨ̑ɛ
adv dokładnie, porządnie thoroughly odpowiednio, właściwie appropriately
należyty ˌnalɛˈʒɨtɨ
adj (podniośle) właściwy; taki, jak należy due
nalot ˈnalɔt
n (potocznie, potoczny) niespodziewana akcja policji lub służb specjalnych polegająca na wkroczeniu do domu lub lokalu w celu przeprowadzenia kontroli, rewizji, aresztowania przestępców itp. bust raid (wojskowość, wojskowy) atak powietrzny samolotów lub helikopterów na określony cel; airstrike air raid
nalot dywanowy ˈnalɔd ˌːɨvãˈnɔvɨ
n (wojskowość, wojskowy) atak lotniczy z użyciem samolotów bombowych, mający na celu całkowite zniszczenie wyznaczonego terenu; carpet bombing
namacalny
adj możliwy do wyczucia zmysłem dotyku palpable tactile tangible touchable niewątpliwy, oczywisty, pewny palpable
namaszczenie
n (rzeczownik odczasownikowy) od: namaścić anointing unction
namaszczenie chorych
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) sakrament udzielany osobom ciężko chorym; anointing of the sick
namawiać nãˈmavʲjäʨ̑
v nakłaniać kogoś do czegoś; przekonywać kogoś, zachęcać persuade exhort
namdhari
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) odłam sikhów; Namdhari Namdhari Sikh
namiot ˈnãmʲjɔt
n (turystyka, turystyczny) (wojskowość, wojskowy) rodzaj przenośnego schronienia z impregnowanej tkaniny, używanego przez jedną lub więcej osób; tent
namiętnie nãˈmʲjɛ̃ntʲɲɛ
adv w sposób namiętny; w sposób wywołujący pożądanie lub świadczący o pożądaniu passionately
namiętność nãˈmʲjɛ̃ntnɔɕʨ̑
n silne, jednostronne zainteresowanie jakąś dziedziną passion stan uczuciowy występujący z wielką siłą, w szczególności w odniesieniu do miłości fizycznej passion
namiętny nãˈmʲjɛ̃ntnɨ
adj o uczuciach, gestach, zachowaniach: pełen gwałtowności, namiętności, intensywności impassioned żarliwy, pełen pasji, zamiłowania do czegoś passionate
namysł
n rozważenie czegoś w myślach cogitation considerance thought
nandu ˈnãndu
n (ornitologia, ornitologiczny) Rhea, szybki i duży nielot przypominający strusia; rhea
nano- ˈnãnɔ
(fizyka, fizyczny) pierwszy człon wyrazów złożonych oznaczających jednostki miary miliard razy mniejsze od podstawowych nano- pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z małymi rozmiarami lub niskim wzrostem nano-
nanomateriał ˌnãnɔ̃maˈtɛrʲjaw
n (technologia, technika, techniczny) polikrystaliczna substancja składająca się z ziaren o rozmiarze nieprzekraczającym 100 nanometrów w przynajmniej jednym wymiarze; nanomaterial
nanometr nãˈnɔ̃mɛtr̥
n jednostka długości równa jednej miliardowej metra nanometre
nanożelazo ˌnãnɔʒɛˈlazɔ
n (technologia, technika, techniczny) żelazo składające się z ziaren o rozmiarze nieprzekraczającym 100 nanometrów w przynajmniej jednym wymiarze nanoiron
naos
n (architektura, architektoniczny) wewnętrzna część świątyni greckiej naos
napad ˈnapat
n (medycyna, medyczny) atak (choroby, dolegliwości) fit atak, napaść, zaatakowanie; napadnięcie na kogoś aggression assault attack
napadać
v dokonywać napadu, niespodziewanie uderzać na coś lub na kogoś assail assault attack gang-bang hold up gwałtownie występować przeciw czemu lub komu tilt nagle opanowywać czyjeś zdrowie lub stan psychiczny come over (meteorologia, meteorologiczny) spaść w znacznej ilości fall
napadowa nocna hemoglobinuria
n (medycyna, medyczny) rzadkie schorzenie erytrocytów objawiające się brakiem czynników broniących przed ich rozpadem; paroxysmal nocturnal hemoglobinuria
napalm ˈnapalm
n (chemia, chemiczny) substancja stosowana do zagęszczania lekkich paliw ciekłych w celu zwiększenia ich skuteczności jako bojowych środków zapalających; także gotowa zagęszczona mieszanina paliwowa; napalm
napalony ˌnapaˈlɔ̃nɨ
adj (potocznie, potoczny) podniecony seksualnie horny
napar ˈnapar
n spożywczy, leczniczy lub kosmetyczny płyn otrzymywany po zalaniu ziela (niekiedy owoców, kwiatów) gorącą wodą; infusion
naparstek naˈparstɛk
n (krawiectwo) metalowa nasadka na palec ułatwiająca wbijanie igieł przy ręcznym szyciu; thimble
napastliwy
adj miejący skłonność do zaczepek lub wszczynania kłótni aggressive quarrelsome wyrażony lub coś wyrażający w sposób złośliwy quarrelsome
napastnik naˈpastʲɲik
n (sport, sportowy) w piłce nożnej: zawodnik mający za zadanie strzelać bramki; forward striker strona atakująca, osoba dokonująca napaści attacker
napaść ˈnapaɕʨ̑
n gwałtowny atak (zbrojny, słowny, itp.) assault
napełniać naˈpɛwʲɲäʨ̑
v sprawiać, że coś staje się pełne fill wywoływać stany emocjonalne fill zajmować wszystkie wolne miejsca, np. w teatrze, na stadionie, na parkingu fill pervade mieć coraz mniej wolnego miejsca wskutek zajęcia go przez coś fill
napierdalać ˌnapʲjɛrˈdalaʨ̑
v (wulgarnie, wulgaryzm) bić dotkliwie beat up (wulgarnie, wulgaryzm) upijać się get pissed
napis ˈnapʲis
n napisana informacja o czymś caption credit inscription subtitle text
napisać naˈpʲisaʨ̑
v wyrazić coś słowami na piśmie write type
napisy
n lista twórców filmu wyświetlana zwykle na jego zakończenie credits tekst wyświetlany na ekranie podczas projekcji filmu lub nadawania programu telewizyjnego w celu przetłumaczenia dialogów lub udostępnienia ich osobom niedosłyszącym; subtitles
napisy końcowe naˈpʲisɨ kɔ̃j̃nˈʦ̑ɔvɛ
n dodawana na końcu filmu, programu telewizyjnego itp., lista nazwisk aktorów obsady i osób zaangażowanych w produkcję closing credits end credits final credits
napiwek naˈpʲivɛk
n pieniądze dodawane przez klienta do właściwej opłaty za usługę; tip
napić się
v przyjąć do ust i połknąć pewną ilość płynu have a drink wet whistle
napięcie naˈpʲjɛ̇̃ɲʨ̑ɛ
n (fizyka, fizyczny) (elektryczność) różnica potencjałów pola elektrycznego; (potocznie, potoczny) potencjał takiego pola względem Ziemi lub innego znanego punktu odniesienia tension voltage (fizyka, fizyczny) naprężenie tension stan psychiczny, podczas którego ktoś jest zaniepokojony, odczuwa obawę przed nadchodzącą sytuacją tension (rzeczownik odczasownikowy) od: napiąć streching
napletek naˈplɛtɛk
n (anatomia, anatomiczny) fałd skórny osłaniający częściowo lub całkowicie żołądź prącia; foreskin prepuce
napoleon
n (numizmatyka, numizmatyczny) dawna złota moneta francuska; Napoleon napoleon
napoleoński
adj dotyczący życia i polityki Napoleona, charakterystyczny, typowy dla Napoleona, taki jak u Napoleona Napoleonic
napomnienie ˌnapɔ̃mʲˈɲɛ̇̃ɲɛ
n karcące ostrzeżenie chastisement exhortation injunction rebuke
napotny naˈpɔtnɨ
adj (medycyna, medyczny) taki, który powoduje intensywniejsze pocenie diaphoretic
naprawa naˈprava
n doprowadzanie czegoś do właściwego stanu, użyteczności, porządku; usuwanie błędów repair correction mend remedy renovation
naprawczy
adj służący do naprawy; podejmowany aby coś naprawić; związany z naprawą corrective reconstructive
naprawdę naˈpravdɛ
particle …potwierdzająca, że coś jest zgodne z prawdą, z rzeczywistością really
naprawiacz
n osoba, która naprawia jakieś urządzenie lub rzecz, usuwa usterkę i przywraca przydatność danego przedmiotu repairer
naprawiać naˈpravʲjäʨ̑
v likwidować, usuwać uszkodzenia; ponownie doprowadzić coś do użyteczności repair fix
naproksen naˈprɔksɛ̃n
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) niesteroidowy lek przeciwzapalny, pochodna kwasu propionowego; naproxen
naprzeciw naˈpʃɛʨ̑if
adv po drugiej stronie, po przeciwnej stronie opposite vis-à-vis
naprzeciw naˈpʃɛʨ̑if
preposition po drugiej stronie, po przeciwnej stronie opposite against
naprzeciwko
preposition po przeciwnej stronie across opposite
naprzód ˈnapʃut
adv do przodu, przed siebie forward ahead forth forwards on na czele, przed innymi ahead zawczasu, z góry ahead
naprzód ˈnapʃut
interjection Naprzód! → (wojskowość, wojskowy) komenda nakazująca ruszenie do przodu forward quick march
napuszony
adj pełen pychy haughty lofty puffed up rażący przesadą, sztucznością pompous bombastic
napój ˈnapuj
n (spożywczy) (kulinaria) płyn przeznaczony do picia; drink beverage
napój gazowany
n (spożywczy) zwykle orzeźwiający napój nasycony dwutlenkiem węgla soft drink fizzy drink pop soda
napęd ˈnapɛ̃nt
n (informatyka, informatyczny) urządzenie odczytujące lub zapisujące dane na tzw. nośnikach optycznych (płytach CD i DVD) lub dyskietkach disc drive disc storage
napęd taśmowy
n (informatyka, informatyczny) urządzenie do zapisywania danych na taśmie magnetycznej streamer tape drive
napędowy
adj związany z napędem, dotyczący napędu propulsive
napędzać naˈpɛ̃nʣ̑aʨ̑
v powodować funkcjonowanie jakiegoś mechanizmu, wprawiać w ruch drive propel
napływ
n gromadzenie / zgromadzenie się gdzieś substancji lotnej inflow pojawianie się / pojawienie się gdzieś sporej ilości płynu inflow liczne gromadzenie / zgromadzenie się w jakimś miejscu czego lub kogo inflow influx pojawianie się / pojawienie się w kimś doznań, uczuć boost flush
narada naˈrada
n spotkanie, zwykle służbowe, w celu omówienia pewnych kwestii conference
naradzać naˈraʣ̑aʨ̑
v rozmawiając, uzgadniać coś put heads together
naraz ˈnaras
adv jednocześnie, razem at the same time simultaneously nagle, bez ostrzeżenia suddenly
narciarski narʲˈʨ̑arsʲci
adj charakterystyczny dla narciarza, przeznaczony dla narciarzy, dotyczący narciarstwa ski
narciarstwo narʲˈʨ̑arstfɔ
n dyscyplina sportowa obejmująca biegi, skoki, zjazdy na nartach; skiing
narciarstwo wodne narʲˈʨ̑arstfɔ ˈvɔdnɛ
n (sport, sportowy) dyscyplina sportowa obejmująca trzy konkurencje: slalom, skoki i jazdę figurową na nartach wodnych; waterskiing
narciarz ˈnarʲʨ̑aʃ
n (sport, sportowy) osoba jeżdżąca na nartach – po śniegu lub wodzie; także: zawodnik uprawiający narciarstwo skier
narcylen narˈʦ̑ɨlɛ̃n
n (chemia, chemiczny) (medycyna, medyczny) chemicznie czysty acetylen stosowany do krótkotrwałej narkozy poprzez inhalację narcylen
narcystycznie
adv w sposób narcystyczny narcissistically
narcyzm
n (psychologia, psychologiczny) cecha charakteru polegająca na samouwielbieniu i bezkrytycznym stosunku do swojej osoby narcissism narcism
nard nart
n (botanika, botaniczny) nazwa roślin z rodzaju kozłek, głównie kozłka lekarskiego (Valeriana officinalis), nardu celtyckiego (Valeriana celtica), a także nardu indyjskiego (Nardostachys Jatamansi), znanych od starożytności, stosowanych do produkcji pachnideł oraz jako składnik mieszanek leczniczych nard spikenard (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) olejek eteryczny uzyskiwany z nardu (1.2) używany w przemyśle farmaceutycznym i perfumeryjnym nard przyjemnie pachnące części niektórych roślin, np. kozłka lekarskiego lub lawendy nard
narkolepsja
n (medycyna, medyczny) choroba polegająca na nadmiernej senności w ciągu dnia i napadach krótkiego oraz niekontrolowanego snu; narcolepsy
narkoleptyk
n (medycyna, medyczny) człowiek cierpiący na narkolepsję narcoleptic
narkoman narˈkɔ̃mãn
n osoba uzależniona od narkotyków drug addict junkie
narkomania ˌnarkɔ̃ˈmãɲja
n nałóg związany z ciągłą potrzebą zażywania narkotyków drug addiction narcomania
narkotyk narˈkɔtɨk
n substancja, którą przyjmowanie powoduje po jakimś okresie używania uzależnienie fizyczne; drug
narobić bigosu naˈrɔbʲiʥ̑ bʲiˈɡɔsu
v zrobić zamieszanie, ferment; zrobić kłopot, problem mess things up
narodnik
n (historia, historyczny, historycznie) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) działacz rosyjskiego ruchu narodowo-demokratycznego z lat 1870-1890; narodnik
narodowościowy
adj dotyczący narodowości ethnic national
narodowość ˌnarɔˈdɔvɔɕʨ̑
n przynależność do określonego narodu (np. polskiego, niemieckiego, rosyjskiego), poczucie przynależności do narodu; nationality
narodowy ˌnarɔˈdɔvɨ
adj charakterystyczny dla danego narodu (lub kraju zamieszkiwanego przez dany naród), związany z danym narodem lub krajem national
narodziny ˌnarɔˈʥ̑ĩnɨ
n akt przyjścia na świat potomstwa, dziecka birth childbirth nascence
narozrabiać jak pijany zając ˌnarɔzˈrabʲjäʨ̑ ˈjak pʲiˈjãnɨ ˈzajɔ̃nʦ̑
v narobić gdzieś wiele zamieszania mess things up
narracja
n (książkowy) opowiadanie, relacjonowanie narration (literacko) (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) sposób wypowiedzi w epickim utworze literackim lub w filmie prezentującej świat przedstawiony; narrative
narracyjny
adj (literacko) przedstawiający sobą występujące po kolei zdarzenia; stanowiący narrację narrational narrative
narszarab
n (kulinaria) zagęszczony sok, syrop lub sos z dojrzałych granatów popularny na Bliskim Wschodzie, w Turcji, Gruzji, Azerbejdżanie, na Ukrainie narsharab
narta ˈnarta
n (sport, sportowy) długa listwa wygięta z przodu do góry, ze specjalnym wiązaniem służącym do przymocowania do buta (zwykle też specjalnego), przeznaczona do jeżdżenia po śniegu; ski
narty ˈnartɨ
n (sport, sportowy) (potocznie, potoczny) jazda na nartach skiing
naruszać naˈruʃaʨ̑
v zakłócać porządek, postępować wbrew regułom lub prawu violate transgress breach break infringe contravene
narwal ˈnarval
n (zoologia, zoologiczny) Monodon monoceros, duży ssak morski z charakterystycznym pojedynczym, spiralnie skręconym kłem, żyjący w morzach arktycznych; narwhal
narybek naˈrɨbɛk
n (ichtiologia, ichtiologiczny) młode ryby (do ukończenia pierwszego roku życia), które po zużyciu zawartości woreczka żółtkowego rozpoczęły samodzielne zdobywanie pokarmu; alevin
narzeczona ˌnaʒɛˈʧ̑ɔ̃na
n kobieta, która jest w stanie narzeczeństwa, jest zaręczona fiancee fiancée
narzeczony
n mężczyzna w okresie narzeczeństwa fiance
narzekanie ˌnaʒɛˈkãɲɛ
n skarga, utyskiwanie complaint
narzekać naˈʒɛkaʨ̑
v mówić w sposób wyrażający niezadowolenie complain beef bitch kick up a fuss
narzucać naˈʒuʦ̑aʨ̑
v zmuszać kogoś do akceptacji czegoś impose
narząd płciowy
n (biologia, biologiczny) (anatomia, anatomiczny) narząd służący organizmowi do rozrodu sex organ
narzędnik naˈʒɛ̃ndʲɲik
n (gramatyka) piąty przypadek deklinacji polskiej, odpowiada na pytania (z) kim? (z) czym?; instrumental ablative
narzędzie naˈʒɛ̃ɲʥ̑ɛ
n (technologia, technika, techniczny) urządzenie zazwyczaj trzymane w ręku, służące do wykonywania danej czynności lub zadania; tool
naród ˈnarut
n grupa ludzi, których łączy wspólna kultura, język, religia, historia lub pochodzenie etniczne; nation people
nasada naˈsada
n część nasadzona na coś cover epiphysis część, na której coś jest osadzone czy umocowane, stanowiąca podstawę base root
nasienie naˈɕɛ̇̃ɲɛ
n (dawniej, dawny) ród, potomstwo, dziecko offspring (fizjologia, fizjologiczny) płyn zawierający plemniki, wytwarzany przez narządy rozrodcze mężczyzn i samców zwierząt; semen sperm
nasienny
adj (anatomia, anatomiczny) dotyczący nasienia męskiego spermatic seminal spermic (botanika, botaniczny) związany z nasionami seed seeded seedling
nasiono naˈɕɔ̃nɔ
n (botanika, botaniczny) zarodek powstały z zapłodnionego zalążka roślin nasiennych seed
naskórek naˈskurɛk
n najbardziej zewnętrzna warstwa skóry; epidermis
nastawa ołtarzowa
n (sztuka) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) tylna dekoracja ołtarza kościelnego ustawiana na mensie; altarpiece
nastawić naˈstavʲiʨ̑
v odpowiednio umiejscowić zwichniętą kość, złożyć złamaną kość put on położyć na palniku na kuchence celem zagotowania adjust przygotować psychicznie kogoś na coś set skierować coś w daną stronę set
nastawnia naˈstavʲɲa
n (kolejnictwo) budynek z urządzeniami sterowania ruchem kolejowym; signal box
nastawnik
n (elektryczność) (technologia, technika, techniczny) przyrząd sterowniczy, używany w tramwajach, lokomotywach, dźwigach elektrycznych itp., służący do przełączania w określonej kolejności obrotów zasilania maszyn i urządzeń elektrycznych przy sterowaniu ich pracą adjuster controller
nastawny
adj możliwy do nastawienia adjustable
nastolatek ˌnastɔˈlatɛk
n chłopiec w wieku od jedenastu do dziewiętnastu lat teenager
nastrajać naˈstrajäʨ̑
v nadawać właściwy ton instrumentowi muzycznemu dispose tune
nastrojowy
adj dający miły, intymny nastrój romantic atmospheric mood moody
nastrój ˈnastruj
n (psychologia, psychologiczny) utrzymujący się jakiś czas stan psychiczny; humour mood humor cheer wrażenia emocjonalne charakterystyczne dla danego utworu, filmu czy miejsca atmosphere ambience spirit
następca naˈstɛ̃mpʦ̑a
n ktoś obejmujący, dziedziczący po kimś jakąś funkcję, posadę, urząd itp. successor heir
następnie naˈstɛ̃mpʲɲɛ
adv później, w chwili następnej then afterwards after
następny naˈstɛ̃mpnɨ
adj mający nastąpić, kolejny next following
następować ˌnastɛ̃mˈpɔvaʨ̑
v idąc wchodzić, trafiać na coś step on występować po sobie kolejno follow follow up zdarzać się, stać się, odbywać się, dochodzić do skutku occur ensue
następstwo naˈstɛ̃mpstfɔ
n następowanie po sobie succession skutek, rezultat czegoś; zdarzenie następujące w konsekwencji innego zdarzenia/działania after-effect aftermath consequence
następujący
adj taki, który następuje, który będzie zaraz wymieniony following
nasycać naˈsɨʦ̑aʨ̑
v o wilgoci, zapachu itp.: przepajać, przenikać, napełniać saturate
nasycony
adj (chemia, chemiczny) mający między atomami węgla oraz między nimi a innymi atomami jedynie wiązania pojedyncze saturated (chemia, chemiczny) zawierający największą ilość czystej substancji saturated pełen czego; będący w stanie sytości replete sated satiated
nasycony kwas tłuszczowy
n (spożywczy) rodzaj tłuszczu, w który bogate są zazwyczaj produkty pochodzenia zwierzęcego saturated fat saturated fatty acid
nasyp ˈnasɨp
n (architektura, architektoniczny) wał usypany w celu podniesienia terenu w danym miejscu; embankment
nasz naʃ
pronoun 1 osoba lm: należący do nas lub mający związek z nami our ours
naszyjnik naˈʃɨjɲik
n (rzemiosło, rzemieślniczy) (jubilerstwo, jubilerski) element biżuterii w postaci ozdoby na szyję; necklace
naszywka naˈʃɨfka
n niewielki emblemat do naszywania na ubranie, w szczególności na mundur patch
natarczywy
adj żądający coś w sposób natrętny importunate insistent pushy strident
natchnienie
n coś, co powoduje twórcze działanie inspiration stan umysłowy twórczego ożywienia afflatus brainwave
natchniony naˈtçɲɔ̃nɨ
adj tworzący pod wpływem natchnienia inspirational inspired wywołany lub wyrażony natchnieniem inspirational inspired
native speaker
n osoba posługująca się danym językiem jako językiem ojczystym native speaker
natomiast naˈtɔ̃mʲjast
conjunction w kontraście do tego, co powiedziano wcześniej however on the other hand while whereas
natron ˈnatrɔ̃n
n (chemia, chemiczny) bezbarwny minerał, uwodniony węglan sodu natron
natrzeć uszu ˈnaṭʃɛʨ̑ ˈuʃu
v (przenośnie, przenośnia) skarcić kogoś, udzielić komuś reprymendy give an earful
natręt ˈnatrɛ̃nt
n człowiek natrętny, nahalny, narzucający się, niemile widziany barnacle
natrętny naˈtrɛ̃ntnɨ
adj taki, który się komuś naprzykrza, taki, który nie daje spokoju, powraca lub powtarza się nettlesome
natura naˈtura
n przyroda i wszystko, co w niej zachodzi z wyłączeniem produktów działalności człowieka; nature
naturalista
n (literacko) pisarz, który tworzy w nurcie naturalizmu literackiego naturalist
naturalistyczny
adj właściwy naturalizmowi, charakteryzujący się naturalizmem naturalistic
naturalizacja ˌnaturalʲiˈzaʦ̑ʲja
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) nadanie cudzoziemcowi obywatelstwa państwa, na terytorium którego się osiedlił; naturalization
naturalizm ˌnatuˈralʲism̥
n (filozofia, filozoficzny) kierunek usiłujący tłumaczyć wszystkie zjawiska działaniem praw natury; naturalism (książkowy) uwypuklenie czegoś brutalnego naturalism (literacko) (sztuka) kierunek powstały we Francji w XIX w., zakładający jak najwierniejsze ukazywanie życia, podkreślający czynniki biologiczne towarzyszące człowiekowi; ; naturalism (pedagogika, pedagogiczny) kierunek oparty na założeniu, że pracę wychowawczą należy przystosować do psychologicznej natury dziecka; naturalism (socjologia, socjologiczny) kierunek zakładający, że społeczeństwo jest integralną częścią przyrody, a jej prawa rządzą procesami społecznymi; naturalism
naturalnie ˌnatuˈralʲɲɛ
adv w sposób naturalny, zgodnie z naturą naturally
naturalność ˌnatuˈralnɔɕʨ̑
n cecha tego, co naturalne naturalness
naturalny ˌnatuˈralnɨ
adj charakterystyczny dla natury natural najbardziej powszechny, zwykły natural wykonany z surowców występujących w naturze natural
naturalny satelita ˌnatuˈralnɨ ˌsatɛˈlʲita
n (astronomia, astronomiczny) (zobacz) księżyc; natural satellite
natychmiast naˈtɨxmʲjast
adv w tej chwili; od razu; momentalnie immediately promptly right now
natychmiastowy
adj dziejący się natychmiast, bardzo szybko po jakimś wydarzeniu immediate instant instantaneous
natykać
v spotykać niespodziewanie come across
natężenie ˌnatɛ̃w̃ˈʒɛ̃ɲɛ
n ilość wrażeń w jednostce czasu intensity
nauczanie ˌna<sup>w</sup>uˈʧ̑ãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: nauczać teach training tuition
nauczka
n przestroga na przyszłość powstała w wyniku przykrego doświadczenia lesson
nauczyciel ˌna<sup>w</sup>uˈʧ̑ɨʨ̑ɛl
n osoba zajmująca się nauczaniem; teacher
nauka naˈ<sup>w</sup>uka
n proces uczenia (siebie lub kogoś) study learn teach usystematyzowana, wielokrotnie rzeczowo weryfikowana i rzetelna wiedza; science
nauki polityczne naˈ<sup>w</sup>uci ˌpɔlʲiˈtɨʧ̑nɛ
n nauki zajmujące się problemami dotyczącymi polityki oraz zdobywaniem i sprawowaniem władzy w państwie; political science
naukowiec ˌna<sup>w</sup>uˈkɔvʲjɛʦ̑
n człowiek zajmujący się nauką; scientist
naukowy ˌna<sup>w</sup>uˈkɔvɨ
adj związany z nauką scientific
naurański ˌna<sup>w</sup>uˈrãj̃sʲci
adj odnoszący się do państwa Nauru, wywodzący się z Nauru Nauruan
nawa ˈnava
n (architektura, architektoniczny) główna, wydzielona dla wiernych część kościoła pomiędzy kruchtą, przy wejściu, a prezbiterium; nave aisle
nawadniać
v doprowadzać wodę moisten
nawalić
v (potocznie, potoczny) zawieść w czymś, nie zdołać zrobić czegoś z własnej winy fail (potocznie, potoczny) zepsuć się fail
nawarski
adj związany z Nawarrą, dotyczący Nawarry, pochodzący z Nawarry Navarrese Navarran
nawarzyć piwa naˈvaʒɨʨ̑ ˈpʲiva
v wpędzić siebie lub kogoś innego w kłopoty mess things up
nawałnica ˌnavawʲˈɲiʦ̑a
n (książkowy) bardzo obfity gwałtowny deszcz, śnieg, wiatr itp. blizzard storm (książkowy) gwałtowna burza połączona z silnym wiatrem storm squall tempest (książkowy) o atakującym wojsku; także o napierającym tłumie ludzi onrush onset onslaught
nawet ˈnavɛt
particle …wyrażająca zdziwienie mówiącego wywołane jakąś nietypową lub nieoczekiwaną sytuacją even …wyrażająca obojętność mówiącego wobec czyjegoś wyboru even
nawias ˈnavʲjas
n (termin typograficzny) (matematyka, matematyczny) parzysty znak graficzny w postaci łuków lub klamer zwróconych w przeciwne strony, który grupuje lub wyodrębnia tekst lub symbole i pełni pewną umowną rolę – piśmienniczą, matematyczną, programistyczną, w zapisie chemicznym itp.; bracket parenthesis (termin typograficzny) każdy z dwóch łuków będących elementem nawiasu (1.1) bracket parenthesis
nawiasem mówiąc naˈvʲjasɛ̃m ˈːuvʲjɔ̃nʦ̑
adv nadmieniając, dodając mimochodem, przy okazji, od niechcenia by the way
nawierzchnia naˈvʲjɛʃçɲa
n górna część drogi, placu, chodnika; pavement
nawietrzna naˈvʲjɛṭʃna
n (morski) (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) burta od strony wiatru windward
nawietrzny naˈvʲjɛṭʃnɨ
adj (morski) (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) mający tendencję do samoistnego obracania dzioba w stronę wiatru windward (morski) (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) znajdujący się po przeciwnej stronie niż ta, na którą wieje wiatr windward
nawigacja
n (astronautyka, astronautyczny) (lotnictwo, lotniczy) (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) prowadzenie statku, samolotu lub pojazdu kosmicznego navigation (astronomia, astronomiczny) (lotnictwo, lotniczy) (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) nauka o prowadzeniu statków wodnych lub powietrznych navigation
nawijać
v zwijać coś na coś reel spool wind (potocznie, potoczny) mówić dużo i nieprzerwanie carry on rap schmoose schmooze shmooze (potocznie, potoczny) starać się komuś zaimponować converstate
nawilżać naˈvʲilʒaʨ̑
v nasycać coś wilgocią; sprawiać, że powierzchnia czegoś staje się lekko wilgotna moisturize dampen moisten
nawiązywać
v przyczepiać wiązaniem coś do czegoś attach zaczynać lub wznawiać kontakt, stosunki enter into establish przywoływać jako wzór refer o relacjach wytwarzać obustronnie pozytywne więzi be established be formed start
nawozić
v (rolnictwo, rolniczy) wzbogacać glebę nawozem fertilize wożąc, zbierać co w jakimś miejscu bring
nawyk ˈnavɨk
n (psychologia, psychologiczny) nabyta skłonność do mechanicznego wykonywania jakiejś czynności, wynikająca z częstego jej wykonywania, także: sama ta czynność; habit custom trick
nawzajem naˈvzajɛ̃m
adv o wykonywaniu czynności przez podmiot zbiorowy każdy tak samo dla innego each other one another przy podziękowaniu za życzenia używany do życzenia tego samego życzącemu likewise same to you
nawóz ˈnavus
n (ogrodnictwo, ogrodniczy) (rolnictwo, rolniczy) środek pochodzenia nieorganicznego służący do polepszania jakości gleby fertilizer (ogrodnictwo, ogrodniczy) (rolnictwo, rolniczy) środek pochodzenia organicznego służący do polepszania jakości gleby; fertilizer manure
nazajutrz naˈzajuṭʃ
adv (książkowy) na drugi dzień, kolejnego dnia day after following day next day
nazarejczyk
n (kulturoznawstwo, wiedza o kulturze, kulturoznawczy) (dawniej, dawny) Jezus Chrystus Nazarene (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) członek sekty judeochrześcijańskiej; Nazarene
nazaretańczyk
n mieszkaniec Nazaretu Nazarene
nazaretański
adj odnoszący się do Nazaretu, związany z Nazaretem Nazarene
naziemny
adj (botanika, botaniczny) rosnący nad powierzchnią ziemi overground (zoologia, zoologiczny) prowadzący tryb życia na powierzchni ziemi a nie na drzewach czy innych poziomach terrestrial o umiejscowieniu na powierzchni ziemi ground
nazista naˈʑista
n (historia, historyczny, historycznie) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) zwolennik nazizmu Nazi nazi
nazistowski
adj (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) związany z nazizmem lub nazistami, dotyczący nazizmu lub nazistów Nazi
nazizm ˈnaʑism̥
n (historia, historyczny, historycznie) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) doktryna polityczna i ideologia państwowa III Rzeszy niemieckiej, charakteryzująca się m.in. nacjonalizmem, rasizmem, antykomunizmem, antyparlamentaryzmem, korporacjonizmem i kultem wodza; Nazism Naziism
nazwa ˈnazva
n wyraz lub termin określający coś name
nazwa własna ˈnazva ˈvwasna
n (zobacz) rzeczownik własny proper noun
nazwisko naˈzvʲiskɔ
n nazwa rodziny, do której dana osoba należy; surname last name family name
nazwisko panieńskie
n nazwisko kobiety przed wyjściem za mąż maiden name
nazywać naˈzɨvaʨ̑
v określać nazwą, mianem name call dub
nazywać rzeczy po imieniu naˈzɨvaʥ̑ ˈʒɛʧ̑ɨ ˌpɔ‿ĩˈmʲjɛ̇̃ɲu
v mówić szczerze, bez ogródek call a spade a spade
naćpany
adj (pospolicie) odurzony narkotykami stoned
nałogowy
adj dotyczący nałogu, z nałogiem chronic compulsive habitual inveterate powodujący nałóg habit-forming
nałożnica
n (dawniej, dawny) kobieta żyjąca bez ślubu mężczyzną, który stoi wyżej w hierarchii społecznej concubine mistress
nałóg ˈnawuk
n (medycyna, medyczny) chroniczna potrzeba dostarczania szkodliwych bodźców do organizmu człowieka, zwykle sprzeczna z jego wolą i intelektem; addiction
naśladować ˌnaɕlaˈdɔvaʨ̑
v powtarzać po kimś jakąś czynność copy imitate emulate follow
naśladowca
n osoba, która kogoś naśladuje, wzoruje się na kimś imitator mimic
naśladowczo
adv w sposób naśladowczy imitatively mimetically
naśladownictwo
n naśladowanie kogoś, wzorowanie się na kimś imitation emulation
naśmiewać się naˈɕmʲjɛvaʨ̑‿ɕɛ
v śmiejąc się drwić z kogoś lub czegoś scoff
naświetle
n (architektura, architektoniczny) okienko przy obrysie budynku wpuszczające światło do piwnic cellar window (architektura, architektoniczny) wąskie okienko ponad framugą drzwi albo okna transom
neandertalczyk ˌnɛãndɛrˈtalʧ̑ɨk
n (paleoantropologia, paleoantropologiczny) Homo neanderthalensis, wymarły gatunek z rodzaju człowiek (Homo) lub podgatunek człowieka rozumnego; Neanderthal man neanderthal (przenośnie, przenośnia) (potocznie, potoczny) osoba nieokrzesana Neanderthal
neandertalski ˌnɛãndɛrˈtalsʲci
adj od Neandertal, Neanderthal Neanderthal
neapolitańczyk ˌnɛapɔlʲiˈtãj̃n͇ʧ̑ɨk
n mieszkaniec Neapolu Neapolitan
neapolitański ˌnɛapɔlʲiˈtãj̃sʲci
adj związany z Neapolem lub neapolitańczykami Neapolitan
nefrolog nɛfˈrɔlɔk
n (medycyna, medyczny) lekarz specjalista zajmujący się rozpoznawaniem, profilaktyką i leczeniem chorób nerek nephrologist
nefryt ˈnɛfrɨt
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał z gromady krzemianów; nephrite
negacja nɛˈɡaʦ̑ʲja
n zaprzeczenie, przeciwieństwo negation
negatyw nɛˈɡatɨf
n (fotografia) obraz na kliszy fotograficznej lub taśmie filmowej; negative
negatywnie
adv w sposób negatywny, ujemnie negatively
negatywność ˌnɛɡaˈtɨvnɔɕʨ̑
n cecha tego, co negatywne, pesymistyczne, ponure, mające zły wpływ negativity
negatywny ˌnɛɡaˈtɨvnɨ
adj niekorzystny dla kogoś, zły, niewłaściwy negative wyrażający krytykę, dezaprobatę lub sprzeciw; przeczący negative stwierdzający nieistnienie lub brak czegoś (w badaniu, eksperymencie, doświadczeniu) negative
negować nɛˈɡɔvaʨ̑
v zaprzeczać deny odrzucać, podważać słuszność czegoś deny
nekrologowy ˌnɛkrɔlɔˈɡɔvɨ
adj związany z nekrologiem, dotyczący nekrologu necrologic necrological
nekromancja
n (ezoteryka) wróżenie polegające na wywoływaniu duchów zmarłych w celu uzyskania od nich wiedzy o przyszłości; necromancy
nekromantka
n (fantasy) osoba płci żeńskiej posiadająca moc animacji, ożywiania trupów necromancer
nektarnik
n (ornitologia, ornitologiczny) ptak z rodziny Nectariniidae; sunbird
nektarynka ˌnɛktaˈrɨ̃nka
n (spożywczy) (kulinaria) (cukiernictwo) owoc nektarynki (1.1) nectarine (ogrodnictwo, ogrodniczy) (botanika, botaniczny) Prunus persica var. nucipersica, Prunus persica var. nectarina odmiana brzoskwini zwyczajnej o owocach z gładką skórką; nectarine
neo- ˈnɛɔ
prefix nowy, niedawny neo-
neodarwinistyczny
adj związany z neodarwinizmem neo-Darwinian
neodym nɛˈɔdɨ̃m
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Nd i liczbie atomowej 60; neodymium
neofaszysta ˌnɛɔfaˈʃɨsta
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) zwolennik neofaszyzmu neofascist
neofaszystowski ˌnɛɔfaʃɨˈstɔfsʲci
adj (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) związany z neofaszyzmem, właściwy neofaszyzmowi lub neofaszystom neo-fascist neofascist
neofaszyzm ˌnɛɔˈfaʃɨsm̥
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) współczesna doktryna polityczna lub ideologia, nawiązująca do faszyzmu; neo-fascism neofascism
neofita
n człowiek, który zmienił wyznanie na inne neophyte
neogen nɛˈɔɡɛ̃n
n (geologia, geologiczny) drugi okres ery kenozoicznej Neogene
neogotycki
adj wykorzystujący elementy charakterystyczne dla gotyku neogothic
neokantowski
adj (filozofia, filozoficzny) dotyczący neokantyzmu neo-Kantian
neoliberalizm
n (ekonomia, ekonomiczny) nurt we współczesnej myśli ekonomicznej głoszący zasady liberalizmu gospodarczego i wolnego rynku przy ograniczonej do minimum ingerencji państwa w gospodarkę; neoliberalism
neolit nɛˈɔlʲit
n (historia, historyczny, historycznie) końcowy okres epoki kamienia Neolithic Age
neolityczny ˌnɛɔlʲiˈtɨʧ̑nɨ
adj żyjący/mający miejsce w neolicie lub pochodzący/wywodzący się z niego neolithic Neolithic
neologizm ˌnɛɔˈlɔɟism̥
n (językoznawstwo, językoznawczy) wyraz lub wyrażenie, które niedawno pojawiło się w danym języku; neologism
neon ˈnɛɔ̃n
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Ne i liczbie atomowej 10; neon szyld, reklama zbudowana z przezroczystych rurek wypełnionych neonem (1.1), który pod wpływem prądu elektrycznego świeci; neon light neon sign
neonatolog ˌnɛɔ̃naˈtɔlɔk
n (medycyna, medyczny) lekarz, specjalista neonatologii neonatologist
neonatologia ˌnɛɔ̃natɔˈlɔɟja
n (medycyna, medyczny) specjalizacja medyczna zajmująca się noworodkami, ich rozwojem, schorzeniami i wadami rozwojowymi; neonatology
neonazista ˌnɛɔ̃naˈʑista
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) zwolennik neonazizmu neo-nazi
neonazistowski
adj związany z neonazizmem, dotyczący neonazizmu neo-Nazi
neoplatoński ˌnɛɔplaˈtɔ̃j̃sʲci
adj (filozofia, filozoficzny) związany z neoplatonizmen lub neoplatonikami, dotyczący neoplatonizmu lub neoplatoników Neo-Platonic Neoplatonic Neoplatonist
neopogański ˌnɛɔpɔˈɡãj̃sʲci
adj związany z neopoganizmem, dotyczący neopoganizmu neopagan
neopren nɛˈɔprɛ̃n
n (chemia, chemiczny) kauczuk syntetyczny chloroprenowy neoprene
neoprezbiter
n (kościelny) prezbiter w pierwszym roku po przyjęciu święceń newly ordained
nepalski nɛˈpalsʲci
adj odnoszący się do państwa Nepal Nepalese Nepali
nepotyzm nɛˈpɔtɨsm̥
n obsadzanie podległych sobie stanowisk krewnymi i znajomymi nepotism
neptek
n (lekceważąco, lekceważący) osoba niezaradna lub niezdarna inept
neptun ˈnɛptũn
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Np i liczbie atomowej 93; neptunium
nerd nɛrt
n (pejoratywnie, pejoratywny) osoba pasjonująca się naukami ścisłymi, informatyką, grami komputerowymi itp. kosztem nieprzystosowania do życia społecznego, niezdolności utrzymywania stosunków towarzyskich lub niedbałości o formę fizyczną; nerd
nerka ˈnɛrka
n (anatomia, anatomiczny) narząd w układzie wydalniczym zwierząt; kidney (ichtiologia, ichtiologiczny) Oncorhynchus nerka, gatunek łososia; blueback salmon red salmon sockeye salmon (środowiskowy) naczynie w kształcie nerki (1.1) używane w szpitalu kidney dish
nerkowy nɛrˈkɔvɨ
adj (anatomia, anatomiczny) dotyczący nerek renal nephric nephritic
nerpa ˈnɛrpa
n (zoologia, zoologiczny) Pusa hispida, mała foka o ciemnym futrze z jasnymi kolistymi plamami, żyje w głównie morzach arktycznych; ringed seal
nerw nɛrf
n (anatomia, anatomiczny) splot włókien okrytych wspólną otoczką, którego zadaniem jest przewodzenie bodźców czuciowych i ruchowych; nerve (botanika, botaniczny) włókno w roślinach, głównie liściach, służące przewodzeniu i wzmacnianiu; nerve
nerwiakowłókniak
n (medycyna, medyczny) guzek lub guz o charakterze nowotworu łagodnego; neurofibroma schwannoma
nerwica
n (psychologia, psychologiczny) (medycyna, medyczny) zaburzenie czynności ośrodkowego układu nerwowego charakteryzujące się nadmierną jego pobudliwością i wzmożonymi reakcjami na negatywne bodźce zewnętrzne; neurosis
nerwowo nɛrˈvɔvɔ
adv w sposób nerwowy, zdradzający zdenerwowanie/poddenerwowanie/niepokój nervously
nerwowy nɛrˈvɔvɨ
adj (anatomia, anatomiczny) związany z nerwami, dotyczący nerwów nervous o człowieku: taki, który szybko się denerwuje, ma słabe nerwy irritable
nestor ˈnɛstɔr
n (książkowy) lub (podniośle) najstarszy członek zrzeszenia, najbardziej doświadczony, najpoważniejszy przedstawiciel jakiejś zbiorowości; ktoś darzony powszechnym szacunkiem doyen (ornitologia, ornitologiczny) ptak drapieżny o barwnym upierzeniu i metalicznym połysku; nestor
nestorianin
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) wyznawca, zwolennik doktryny nestorianizmu Nestorian
nestorianizm
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) chrześcijańska doktryna chrystologiczna, która uznaje w Chrystusie dwie osoby, boską i ludzką, oraz neguje kult Marii jako Matki Boskiej; Nestorianism
nestoriański
adj (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) dotyczący nestorianizmu Nestorian
netbook
n mały, komputer przenośny mniejszy od notebooka, przeznaczony głównie do przeglądania Internetu, korzystania z aplikacji online oraz programów biurowych; netbook
netto ˈnɛtːɔ
adv o cenie, pensji itp.: po odliczeniu wszelkich dodatkowych kosztów clear take-home
nettop ˈnɛtːɔp
n (informatyka, informatyczny) komputer typu mini desktop przeznaczony do wykonywania podstawowych zadań (głównie związanych z Internetem), zużywający mniej energii od tradycyjnego komputera osobistego; nettop
netykieta ˌnɛtɨˈcɛta
n zbiór zasad obowiązujących w Internecie, np. w społecznościach internetowych, na forach, IRC-u, czacie itp.; netiquette
neurastenia
n (psychologia, psychologiczny) (medycyna, medyczny) nerwica polegająca na pobudliwości, drażliwości i szybkim wyczerpywaniem się układu nerwowego; neurasthenia
neurasteniczny
adj (psychologia, psychologiczny) właściwy neurastenii neurasthenic
neurastenik
n (psychologia, psychologiczny) mężczyzna cierpiący na neurastenię neurasthenic
neurobiologia
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) termin na określenie różnych dziedzin nauki, których przedmiotem badań jest układ nerwowy; neurobiology neuroscience
neurochirurg ˌnɛwrɔˈçirurk
n (medycyna, medyczny) lekarz specjalista zajmujący się operacjami układu nerwowego neurosurgeon
neurochirurgia ˌnɛwrɔçiˈrurʲɟja
n (medycyna, medyczny) nauka zajmująca się leczeniem operacyjnym i diagnostyką części chorób układu nerwowego; neurosurgery
neurochirurgiczny
adj związany z neurochirurgią neurosurgical
neurocybernetyczny
adj odnoszący się do neurocybernetyki, związany z neurocybernetyką neurocybernetic
neurocybernetyka
n (cybernetyka, cybernetyczny) dział biocybernetyki, cybernetyka modeli neurologicznych; neurocybernetics
neurofizjologia
n (medycyna, medyczny) fizjologia układu nerwowego neurophysiology
neurohormon
n (biochemia, biochemiczny) hormon wytwarzany przez tkankę nerwową; neurohormone
neurohormonalny
adj (biochemia, biochemiczny) dotyczący neurohormonów neurohormonal
neuroleptyk
n (medycyna, medyczny) (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) lek psychotropowy, który stosuje się w leczeniu psychoz i nerwic neuroleptic
neurolog nɛwˈrɔlɔk
n (medycyna, medyczny) lekarz specjalista zajmujący się profilaktyką, rozpoznawaniem i leczeniem chorób układu nerwowego neurologist
neurologia ˌnɛwrɔˈlɔɟja
n (medycyna, medyczny) dział medycyny zajmujący się schorzeniami układu nerwowego neurology
neurologiczny
adj (medycyna, medyczny) dotyczący neurologii neurological
neuron
n (anatomia, anatomiczny) rodzaj elektrycznie pobudliwej komórki zdolnej do przetwarzania i przewodzenia informacji; neuron
neuropsychiatra
n specjalista w dziedzinie neuropsychiatrii neuropsychiatrist
neurotoksyna
n (biochemia, biochemiczny) substancja działająca destrukcyjnie na układ nerwowy; neurotoxin
neurotroficzny czynnik pochodzenia mózgowego
n białko wydzielane przez neurony, będące jednym z czynników wzrostu nerwów; BDNF brain-derived neurotrophic factor
neurotyczny ˌnɛwrɔˈtɨʧ̑nɨ
adj mający skłonność do nerwicowych reakcji lub cierpiący na nerwicę neurotic
neutralność
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) sytuacja państwa, które nie bierze udziału w wojnie toczącej się między innymi państwami neutrality
neutralny nɛwˈtralnɨ ˌnɛ<sup>w</sup>uˈtralnɨ
adj taki, który nie opowiada się za żadną ze stron w sporze, bezstronny neutral
neutrino nɛwˈtrʲĩnɔ
n (fizyka, fizyczny) trwała cząstka elementarna, należąca do leptonów, mająca zerowy ładunek elektryczny i masę bliską zeru; neutrino
neutron nɛˈ<sup>w</sup>utrɔ̃n ˈnɛwtrɔ̃n
n (fizyka, fizyczny) cząstka złożona z dwóch kwarków dolnych i jednego górnego; neutron
newsroom
n pomieszczenie telewizyjnej redakcji programów informacyjnych; newsroom
nganasański
n (językoznawstwo, językoznawczy) język nganasański; Nganasan
ni ɲi
n nazwa trzynastej litery alfabetu greckiego, „ν”; nu
ni chuja ˈɲi ˈxuja
adv (wulgarnie, wulgaryzm) zupełnie nic, ani trochę, w żadnym stopniu no fucking way fuck all
ni pies, ni wydra ˈɲi ˈpʲjɛsʲ ˈɲi ˈvɨdra
idiom (potocznie, potoczny) coś o czym trudno powiedzieć coś konkretnego, czego nie można określić znanymi pojęciami neither fish, nor fowl
niacyna ɲaˈʦ̑ɨ̃na
n (zobacz) witamina PP niacin
niby ˈɲibɨ
conjunction spójnik wyrażający relację podobieństwa as if
niby ˈɲibɨ
particle partykuła wyrażająca dystans mówcy wobec przytaczanego sądu seemingly supposedly
niby ˈɲibɨ
preposition przyimek wyrażający relację podobieństwa as if
nibynóżka ˌɲibɨ̃ˈnuʃka
n (biologia, biologiczny) specjalna wypustka plazmatyczna o zmiennym kształcie, występująca u niektórych pierwotniaków; pseudopod pseudopodium
nic ɲiʦ̑
indefinitePronoun …sygnalizujący – zazwyczaj w połączeniu z przeczeniem – nieistnienie obiektu lub zdarzenia o właściwościach określonych w danym zdaniu nothing
nic a nic
adv w ogóle, wcale, ani trochę at all
nicejczyk
n mieszkaniec Nicei Nicaean Nicene
nicergolina ˌɲiʦ̑ɛrɡɔˈlʲĩna
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) lek rozszerzający naczynia, półsyntetyczna pochodna alkaloidów sporyszu nicergoline
nicielnica ˌɲiʨ̑ɛlʲˈɲiʦ̑a
n część krosna tkackiego, rodzaj ramy ze strunami, przez które przewleka się nitki osnowy; heddle
nick nʲik
n pseudonim używany w Internecie (na forach, czatach, portalach społecznościowych itp.); username
nicość
n pustka, brak, nieistnienie czegoś nothingness
nicpoń ˈɲiʦ̑pɔ̃ɲ
n człowiek bezwartościowy, lekkomyślny ne'er-do-well wastrel
nie ɲɛ
particle zaprzeczenie orzeczenia, także innych wyrazów not zaprzeczenie w odpowiedzi na pytanie o prawdziwość czegoś no nope
nie (być) ˈɲɛ‿bɨʨ̑
v forma pomocnicza, wyrażenie nie ma w czasie przyszłym, przeszłym i trybie przypuszczającym there be no not
nie bardzo ɲɛ‿ˈbarʣ̑ɔ
adv mało, co najwyżej częściowo, tylko trochę none too not quite not very
nie chwal dnia przed zachodem słońca ɲɛ‿ˈxfal ˈdʲɲa ˌpʃɛd‿zaˈxɔdɛ̃m ˈswɔ̃j̃nʦ̑a
proverb nie ciesz się z pozytywnych efektów zbyt wcześnie, bo możesz zapeszyć don't count your chickens before they're hatched never praise a ford till you get over one is only as good as one's last shift
nie czuć nóg ˈɲɛ‿ʧ̑uʨ̑ ˈnuk
v być bardzo zmęczonym po długim chodzeniu, bieganiu be dead on one’s feet
nie czyń drugiemu, co tobie niemiłe ˈɲɛ‿ʧ̑ɨ̃ɲ druˈɟɛ̃mu ˈʦ̑ɔ ˈtɔbʲjɛ ɲɛ̃ˈmʲiwɛ
proverb nie należy robić komuś rzeczy, które nie są miłe dla nas. what goes around comes around
nie kiwnąć palcem w bucie ɲɛ‿ˈcivnɔ̃ɲʨ̑ ˈpalʦ̑ɛ̃m ˈv‿buʨ̑ɛ
v (potocznie, potoczny) nie zdobyć się nawet na minimalny wysiłek not to lift a finger
nie ma ˈɲɛ‿ma
v forma pomocnicza używana w czasie teraźniejszym do wyrażenia, że ktoś lub coś nie istnieje there be no not forma pomocnicza używana w czasie teraźniejszym do wyrażenia, że ktoś lub coś nie znajduje się w danym miejscu there be no not
nie ma dymu bez ognia ˈɲɛ‿ma ˈdɨ̃mu bɛz‿ˈɔɟɲa
proverb nie ma skutku bez przyczyny no smoke without fire
nie ma mowy ˈɲɛ‿ma ˈmɔvɨ
idiom o czymś zupełnie niemożliwym do zrealizowania; stanowcza odmowa no way
nie ma róży bez kolców ˈɲɛ‿ma ˈruʒɨ bɛs‿ˈkɔlʦ̑uf
proverb nie ma radości bez smutku; wszystko ma zalety i wady every rose has its thorns
nie ma za co
odpowiedź na „dziękuję” you're welcome
nie mieć zielonego pojęcia ˈɲɛ‿mʲjɛ̇ʥ̑ ˌʑɛlɔ̃ˈnɛɡɔ pɔˈjɛ̇̃ɲʨ̑a
v nic nie wiedzieć o czymś, zupełnie sobie czegoś nie wyobrażać not have the foggiest idea
nie mieć życia
v (potocznie, potoczny) nie mieć czasu na odpoczynek to be a total wrack
nie od razu Kraków zbudowano ˌɲɛ‿ɔd‿ˈrazu ˈkrakuv ˌzbudɔˈvãnɔ
proverb nie osiąga się natychmiast imponujących wyników Rome wasn't built in a day
nie puszczać pary z ust ɲɛ‿ˈpuʃʧ̑aʨ̑ ˈparɨ ˈz‿ust
v (potocznie, potoczny) zachowywać coś w tajemnicy, nic nie mówić, nie wygadywać się keep mum
nie rób drugiemu, co tobie niemiłe ˈɲɛ‿rub druˈɟɛ̃mu ˈʦ̑ɔ ˈtɔbʲjɛ ɲɛ̃ˈmʲiwɛ
proverb nie należy robić rzeczy, których sami nie chcielibyśmy doświadczyć od innych do as you would be done by
nie szata zdobi człowieka ɲɛ‿ˈʃata ˈzdɔbʲi ʧ̑wɔˈvʲjɛka
proverb nie należy oceniać ludzi po stroju czy wyglądzie, a po charakterze clothes do not make the man
nie ucz ojca dzieci robić
nie pouczaj kogoś, kto jest w jakiejś dziedzinie specjalistą don’t teach your grandmother how to suck eggs
nie widzieć dalej niż czubek własnego nosa ɲɛ‿ˈvʲiʥ̑ɛ̇ʥ̑ ˈdalɛj ˈɲiʃ ˈʧ̑ubɛɡ vwasˈnɛɡɔ ˈnɔsa
v mieć ograniczone horyzonty, zainteresowania can’t see further than the end of one’s nose not to see an inch beyond one’s nose
nie wszystko złoto, co się świeci ɲɛ‿ˈfʃɨstkɔ ˈzwɔtɔ ˈʦ̑ɔ‿ɕɛ ˈɕfʲjɛ̇ʨ̑i
proverb nie wszystko, co na pozór wydaje się idealne, jest takie w rzeczywistości all that glitters is not gold
nie wywołuj wilka z lasu ˌɲɛ‿vɨˈvɔwuj ˈvʲilka ˈz‿lasu
proverb nie przewiduj pesymistycznie, bo się sprawdzi let sleeping dogs lie talk of the devil – and the devil appears
nie- ɲɛ
prefix (językoznawstwo, językoznawczy) pierwszy człon przymiotników złożonych oznaczający… un- a- im- in- -less non-
nieadekwatny
adj (książkowy) niezgodny z czymś, niedokładnie czemuś odpowiadający inadequate
nieagresja
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) niewystępowanie zbrojne jednego państwa przeciwko innemu non-aggression nonaggression
nieakceptowalny
adj taki, który jest niemożliwy do zaakceptowania unacceptable
nieaktualny
adj taki, który nie jest aktualny; przestarzały, stary out of date out-of-date outdated
nieaktywność
n brak aktywności, bezczynność inactivity
nieaktywny ˌɲɛakˈtɨvnɨ
adj taki, który nie działa, nie jest aktywny/włączony do działania inactive
nieatrakcyjność ˌɲɛatrakˈʦ̑ɨjnɔɕʨ̑
n cecha tego, kto jest nieatrakcyjny, bycie nieatrakcyjnym unattractiveness
niebakteryjny
adj niemający związku z bakteriami; nie powodowany przez bakterie abacterial
niebezpieczeństwo ˌɲɛbɛspʲjɛˈʧ̑ɛ̃j̃stfɔ
n sytuacja zagrażająca czemuś lub komuś, mogąca wywołać szkody danger hazard peril endangerment
niebezpiecznie ˌɲɛbɛsˈpʲjɛʧ̑ʲɲɛ
adv tak, iż jest to groźnym, ryzykownym dangerously precariously unsafely
niebezpieczny ˌɲɛbɛsˈpʲjɛʧ̑nɨ
adj taki, który stanowi niebezpieczeństwo: jest groźny, szkodliwy lub taki, który może spowodować wypadek lub coś złego dangerous unsafe
niebiańskie pnie ɲɛˈbʲjä̃j̃sʲcɛ ˈpʲɲɛ
n dziesięciostopniowy system cykliczny używany w chińskiej filozofii, alchemii i astrologii; Celestial Stems Heavenly Stems
niebieskawy ˌɲɛbʲjɛˈskavɨ
adj w kolorze podobnym do niebieskiego bluish bluey
niebieski ɲɛˈbʲjɛsʲci
adj mający kolor piątego pasma tęczy, taki jak kolor pogodnego, bezchmurnego nieba, kwiatu lnu itp.; mający kolor podstawowy; blue (astronomia, astronomiczny) dotyczący nieba jako pozornego sklepienia Ziemi celestial (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) dotyczący nieba jako wyobrażanego miejsca pobytu Boga, bogów, aniołów, świętych itp. celestial heavenly
niebiesko
adv z użyciem niebieskiej barwy, z obecnością niebieskości bluely
niebiesko-zielony ˌɲɛbʲjɛskɔ‿ʑɛˈlɔ̃nɨ
adj niebieski i zielony blue-green
niebieskogłowy ˌɲɛbʲjɛskɔɡˈwɔvɨ
adj taki, którego głowa częściowo lub całkowicie jest koloru niebieskiego blue-headed
niebieskonogi
adj taki, który ma niebieskie nogi blue-footed
niebieskooki ˌɲɛbʲjɛskɔˈːci
adj taki, który ma niebieskie oczy blue-eyed
niebieskoszyi
adj taki, który ma niebieską szyję blue-necked
niebieskozielony ˌɲɛbʲjɛskɔʑɛˈlɔ̃nɨ
adj zielony o odcieniu niebieskim cyan
niebo ˈɲɛbɔ
n (astronomia, astronomiczny) (meteorologia, meteorologiczny) część atmosfery lub kosmosu widziana z Ziemi jako otaczająca ją sfera; sky heaven (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) mityczne miejsce, gdzie przebywa Bóg, bogowie heaven sky
nieboszczka
n kobieta, która umarła deceased
niebożę
n ze współczuciem o człowieku lub zwierzęciu cierpiącym lub poszkodowanym poor fellow
niebywale
adv w sposób niebywały, nietypowo, niezwykle uncommonly
niebywały
adj taki, który prawie się nie zdarza exceptional most unusual
niech ɲɛx
particle …używana do tworzenia trybu rozkazującego dla 3 (osoba) lp oraz 3 (osoba) lm let
niech cię głowa o to nie boli
idiom nie przejmuj się tym, nie troszcz się o to, to nie twój problem, kłopot don't worry about it that's not your problem
niech żyje ˈɲɛγ ˈʒɨjɛ
interjection wiwat na cześć kogoś lub czegoś long live
niechcący ɲɛˈxʦ̑ɔ̃nʦ̑ɨ
adv nieumyślnie, niezamierzenie, przypadkowo, nieświadomie involuntarily unintentionally
niechlujny ɲɛˈxlujnɨ
adj niestaranny, niedbały, byle jaki messy scruffy sloppy slovenly
niechrześcijański
adj taki, który nie wyznaje chrześcijańskiej religii unchristian
niechrześcijańsko
adv w sposób niechrześcijański unchristianly
niechybnie
adv nie do uniknięcia, na pewno, koniecznie assuredly unavoidably
niechętnie ɲɛˈxɛ̃ntʲɲɛ
adv w sposób niechętny, pełen niechęci lothly reluctantly unwillingly
niechętny ɲɛˈxɛ̃ntnɨ
adj nieprzychylnie nastawiony do kogoś averse nieskory, taki, który nie chcący czegoś zrobić; (także, też) wyrażający niechęć, brak entuzjazmu grudging indisposed loath reluctant unwilling
niechęć ˈɲɛxɛ̃ɲʨ̑
n brak chęci, pragnienia czegoś dislike uprzedzenie, brak pozytywnych uczuć wobec jakiejś osoby lub rzeczy aversion
niecierpliwie ˌɲɛ̇ʨ̑ɛrˈplʲivʲjɛ
adv okazując brak cierpliwości, z niecierpliwością eagerly impatiently
niecierpliwość ˌɲɛ̇ʨ̑ɛrˈplʲivɔɕʨ̑
n brak cierpliwości, brak umiejętności czekania na coś impatience restlessness
niecierpliwy ˌɲɛ̇ʨ̑ɛrˈplʲivɨ
adj taki, który nie umie długo czekać lub znosić czegoś; taki, który nie ma cierpliwości impatient
niecny
adj (książkowy) haniebny, niegodziwy, nikczemny ignoble
nieco ˈɲɛʦ̑ɔ
adv przysłówek informujący o niewielkim nasileniu bądź zakresie zjawiska lub cechy a bit a little bit a notch a trifle faintly mildly
nieco ˈɲɛʦ̑ɔ
indefinitePronoun zaimek informujący o niewielkiej liczbie (ilości) a little some zaimek informujący o niewielkim nasileniu bądź zakresie zjawiska lub cechy a little some
nieczułość
n (rzeczownik odprzymiotnikowy) od: nieczuły insensitivity odporność na coś, nieodczuwanie czegoś ((na przykład) bólu) insensitivity
nieczuły
adj odporny na szkodliwe wpływy insusceptible pozbawiony wrażliwości, współczucia, okazywania reakcji emocjonalnych heartless impassible insensitive unfeeling callous dead
nieczystości
n brudy, śmieci, odchody litter refuse
nieczystość ɲɛˈʧ̑ɨstɔɕʨ̑
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) niezachowywanie zaleceń lub przykazań swojej religii odnośnie życia seksualnego impurity
nieczysty
adj niezgodny z nakazami obowiązującej w danym środowisku etyki impure
nieczytelny
adj niemożliwy do odczytania, nie dający się przeczytać unreadable
niedaleki
adj niezbyt oddalony w czasie upcoming położony w niedużej odległości nearby
niedaleko ˌɲɛdaˈlɛkɔ
adv dość blisko, niezbyt daleko near
niedaleko pada jabłko od jabłoni ˌɲɛdaˈlɛkɔ ˈpada ˈjapw̥kɔ ˌːdʲ‿jabˈwɔ̃ɲi
proverb dzieci zwykle dziedziczą skłonności i cechy charakteru po rodzicach like father, like son the apple doesn't fall far from the tree
niedawno ɲɛˈdavnɔ
adv w niedalekiej przeszłości recently not long ago
niedawny
adj taki, który pochodzi z nieodległej przeszłości recent fresh
niedbały
adj wykonujący coś niedokładnie negligent sloppy heedless inadvertent inattentive slovenly wyrażający lekceważenie casual świadczący o braku staranności careless sloppy lax loose slovenly
niedobiałczenie ˌɲɛdɔbʲjawˈʧ̑ɛ̃ɲɛ
n (medycyna, medyczny) niski poziom białka we krwi i w organizmie hypoproteinemia
niedobry
adj (o potrawie) bez smaku lub o niewłaściwym smaku unsavoury unsavory bez optymizmu bad pessimistic bez staranności bad poor shoddy pozbawiony dobroci bad unkind przynoszący szkodę ill malicious taki, który nie jest odpowiedni, nie pasuje ill-fitting substandard
niedobór ɲɛˈdɔbur
n zbyt mała ilość czegoś shortage deficiency
niedochodowy
adj (ekonomia, ekonomiczny) z zasady nastawiony nie na osiąganie zysków, ale na realizację celów np. charytatywnych, oświatowych non-profit nonprofit
niedojrzały ˌɲɛdɔjˈʒawɨ
adj o człowieku: niedorosły; taki, który nie osiągnął dojrzałości, nie jest w pełni ukształtowany psychicznie lub fizycznie immature callow
niedokonany ˌɲɛdɔkɔ̃ˈnãnɨ
adj (gramatyka) opisujący czynność trwającą lub powtarzającą się imperfect imperfective
niedokończony
adj nie doprowadzony do końca, nie mający zakończenia unfinished
niedokrwienie ˌɲɛdɔˈkr̥fʲjɛ̇̃ɲɛ
n (medycyna, medyczny) lokalne zaburzenie ukrwienia będące skutkiem ograniczenia lub całkowitego zatrzymania dopływu krwi do tkanki lub narządu ischemia
niedokrwistość ˌɲɛdɔˈkr̥fʲistɔɕʨ̑
n (medycyna, medyczny) choroba polegająca na niższym poziomie niektórych składników krwi; anemia anaemia
niedokrwistość Addisona-Biermera
n (medycyna, medyczny) (zobacz) niedokrwistość złośliwa Addison's anemia Addison–Biermer anemia Biermer's anemia
niedokrwistość złośliwa ˌɲɛdɔˈkr̥fʲistɔʑʥ̑ zwɔɕˈlʲiva
n (medycyna, medyczny) choroba autoimmunologiczna, niedokrwistość niedoborowa wywołana zaburzeniem wchłaniania witaminy B12 pernicious anemia
niedomagać ˌɲɛdɔ̃ˈmaɡaʨ̑
v chorować ail źle funkcjonować be sick fail
niedomykalność zastawki mitralnej
n (medycyna, medyczny) wada serca zastawkowa, w której, z powodu niecałkowitego zamknięcia płatków zastawki mitralnej, dochodzi do wstecznego przepływu krwi z lewej komory do lewego przedsionka; mitral insufficiency mitral regurgitation
niedopałek ˌɲɛdɔˈpawɛk
n niedopalona pozostałość papierosa lub innego przedmiotu butt stub
niedorzeczność
n coś bez sensu, nie mające uzasadnienia absurdity inanity paranoea paranoia
niedorzeczny ˌɲɛdɔˈʒɛʧ̑nɨ
adj nie do rzeczy, niemający sensu ludicrous preposterous ridiculous
niedoskonałość ˌɲɛdɔskɔ̃ˈnawɔɕʨ̑
n brak doskonałości imperfection
niedostatek ˌɲɛdɔˈstatɛk
n brak środków do życia poverty paucity zbyt mała ilość shortage dearth insufficiency lack scarcity shortfall
niedostrzegalny
adj niemożliwy do dostrzeżenia, zobaczenia imperceptible inappreciable
niedostępny ˌɲɛdɔˈstɛ̃mpnɨ
adj taki, do którego nie ma dostępu, do którego nie każdy może dotrzeć inaccessible unavailable
niedosyt
n uczucie nienasycenia insufficiency
niedoszły
adj o człowieku: taki, który nie osiągnął zamierzonego celu wannabe
niedotlenienie
n (fizjologia, fizjologiczny) stan wynikły z niedostarczenia organizmowi dostatecznej ilości tlenu hypoxia hypoxiation
niedouczony ˌɲɛdɔ<sup>w</sup>uˈʧ̑ɔ̃nɨ
adj mający gruntowne braki w wiedzy na jakiś temat ignorant illiterate
niedowierzanie
n (rzeczownik odczasownikowy) od: nie dowierzać incredulity disbelief
niedołęga
n (pogardliwie) człowiek niezaradny życiowo bungler duffer lubber piker slouch wimp
niedościgły
adj taki, któremu nie da się dorównać inimitable unattainable unequalled unexcelled
niedoświadczony
adj nie mający doświadczenia w określonej dziedzinie inexperienced
niedożywienie ˌɲɛdɔʒɨˈvʲjɛ̇̃ɲɛ
n nieprawidłowy stan organizmu będący skutkiem trwającego przez dłuższy czas niedoboru składników pokarmowych, wynikający z niedoboru określonych składników odżywczych w pokarmach lub z niewielkiej ilości spożywanych pokarmów malnutrition undernutrition
niedrożność
n zator, brak drożności – swobodnego przepływu w przewodzie, rurze itd. blockage obstruction occlusion
niedużo ɲɛˈduʒɔ
adv niewiele, mało not much
niedziela ɲɛ̇ˈʥ̑ɛla
n siódmy i ostatni dzień tygodnia; Sunday
niedzielny ɲɛ̇ˈʥ̑ɛlnɨ
adj odbywający się w niedzielę (niedziele), nawiązujący do niedzieli, odświętny Sunday
niedzielny kierowca ɲɛ̇ˈʥ̑ɛlnɨ cɛˈrɔfʦ̑a
idiom (żartobliwie) słaby kierowca, który rzadko jeździ samochodem (zwykle w dni świąteczne) Sunday driver
niedługo ɲɛˈdwuɡɔ
adv krótko not long shortly niebawem; o czymś, co ma się zdarzyć w niedalekiej przyszłości before long soon
niedźwiednik
n treser, pogromca niedźwiedzi bear tamer
niedźwiedzi ɲɛ̇ˈʥ̑vʲjɛ̇ʥ̑i
adj związany z niedźwiedziem, dotyczący niedźwiedzia bearish ursine
niedźwiedzica ˌɲɛ̇ʥ̑vʲjɛ̇ˈʥ̑iʦ̑a
n (zoologia, zoologiczny) samica niedźwiedzia she bear
niedźwiedź ˈɲɛ̇ʥ̑vʲjɛ̇ʨ̑
n (zoologia, zoologiczny) duży, drapieżny ssak pokryty futrem z rodziny niedźwiedziowatych (Ursidae); bear
niedźwiedź biały ˈɲɛ̇ʥ̑vʲjɛ̇ʥ̑ ˈbʲjawɨ
n (zoologia, zoologiczny) (zobacz) niedźwiedź polarny White Bear
niedźwiedź polarny ˈɲɛ̇ʥ̑vʲjɛ̇ʨ̑ pɔˈlarnɨ
n (zoologia, zoologiczny) Ursus maritimus, gatunek zwierzęcia z rodzaju Ursus, o białym futrze, zamieszkujący Arktykę; polar bear
nieelastyczny
adj pozbawiony elastyczności inelastic
nieestetyczny ˌɲɛːstɛˈtɨʧ̑nɨ
adj niezgodny z wymaganiami estetyki unaesthetic
nieetycznie
adv w sposób nieetyczny unethically
nieetyczny ˌɲɛːˈtɨʧ̑nɨ
adj niezgodny z etyką unethical
nieformalny ˌɲɛfɔrˈmalnɨ
adj taki, który nie ma charakteru oficjalnego, nie opiera się na obowiązujących przepisach informal
niefortunny ˌɲɛfɔrˈtũnːɨ
adj nieszczęśliwy, który nie ma szczęścia unfortunate infelicitous luckless unlucky untoward
niegodny
adj bez honoru, godności discreditable shameful undignified vile nie zasługujący na co lub na kogo unworthy
niegodziwie
adv w sposób niegodziwy basely dishonorably dishonourably ignominiously knavishly meanly
niegodziwiec ˌɲɛɡɔˈʥ̑ivʲjɛʦ̑
n (książkowy) ktoś niegodziwy, zły, nieuczciwy, nikczemny knave rascal scoundrel villain
niegodziwość ˌɲɛɡɔˈʥ̑ivɔɕʨ̑
n (książkowy) haniebne, niegodziwe postępowanie; występek zasługujący na potępienie knavery villainy wickedness
niegodziwy
adj taki, który postępuje nieszlachetnie, nieuczciwie; (także, też) świadczący o niegodziwości vile wicked dishonorable ignoble iniquitous knavish
niegościnny
adj taki, który nie jest gościnny inhospitable
niegroźny
adj nieszkodliwy, który nie stanowi zagrożenia dla nikogo ani niczego harmless
niegrzeczny ɲɛˈɡʒɛʧ̑nɨ
adj zachowujący się niewłaściwie, nieuprzejmy impolite rude incivil naughty
niegustowny
adj w złym guście, bez smaku tasteless
niehigienicznie
adv w sposób niehigieniczny insanitarily
niehigieniczny ˌɲɛçiɟɛ̇̃ˈɲiʧ̑nɨ
adj niezgodny z podstawowymi zasadami higieny unhygienic
niehonorowy
adj niezgodny z poczuciem honoru ignominious
nieinteligentnie
adv w sposób nieinteligentny unintelligently
nieistnienie ˌɲɛ<sup>j</sup>iˈstʲɲɛ̇̃ɲɛ
n fakt, że coś nie istnieje nonexistence non-existence
nieistotny ˌɲɛ<sup>j</sup>iˈstɔtnɨ
adj bez znaczenia, pozbawiony treści; nieważny, błahy negligible extraneous insignificant nonsignificant unimportant
niejadalny ˌɲɛ̇jaˈdalnɨ
adj nienadający się do jedzenia inedible
niejaki ɲɛ̇ˈjäci
pronoun jakiś, pewien, coś nieokreślonego lub ktoś nieokreślony certain some
niejasność
n brak jasności, dookreślenia, precyzji; dwuznaczność, niejednoznaczność, niezrozumiałość haziness obscurity
niejasny ɲɛ̇ˈjasnɨ
adj ciemny, słabo oświetlony dim trudny do zrozumienia, mętny, zawiły, budzący wątpliwości unclear vague
niekiedy ɲɛ̇ˈcɛdɨ
adv (książkowy) niezbyt często, w nieregularnych odstępach czasu sometimes
niekoherentny ˌɲɛkɔxɛˈrɛ̃ntnɨ
adj niespójny, wewnętrznie sprzeczny lub odmienny; nielogiczny incoherent
niekompetentny ˌɲɛkɔ̃mpɛˈtɛ̃ntnɨ
adj nieposiadający pełnych kompetencji lub profesjonalizmu incompetent
niekompletny
adj nietworzący kompletu, nietworzący całości, niepełny incomplete
niekonsekwentny ˌɲɛkɔ̃w̃sɛˈkfɛ̃ntnɨ
adj pozbawiony konsekwencji (np. w działaniu, planach); sprzeczny, nielogiczny inconsequent inconsequential inconsistent
niekonstytucyjnie
adv w sposób niekonstytucyjny anticonstitutionally
niekonstytucyjność ˌɲɛkɔ̃w̃stɨtuˈʦ̑ɨjnɔɕʨ̑
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) niezgodność z konstytucją unconstitutionality
niekonstytucyjny ˌɲɛkɔ̃w̃stɨtuˈʦ̑ɨjnɨ
adj (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) niezgodny z konstytucją unconstitutional
niekonwencjonalność ˌɲɛkɔ̃nvɛ̃nʦ̑ʲjɔ̃ˈnalnɔɕʨ̑
n cecha tego, co niekonwencjonalne unconventionality
niekonwencjonalny ˌɲɛkɔ̃nvɛ̃nʦ̑ʲjɔ̃ˈnalnɨ
adj taki, który wykracza poza ustalone schematy unconventional unorthodox
niekorzystnie
adv w sposób niekorzystny unfavorably unfavourably adversely disadvantageously
niektóry ɲɛˈkturɨ
indefinitePronoun niektórzy, niektóre w użyciu rzeczownikowym pewne osoby some people somebody someone pewien należący do jakiegoś zbioru, ale nie każdy some
niekulturalny
adj cechujący się brakiem kultury uncultured
nielegalnie ˌɲɛlɛˈɡalʲɲɛ
adv w sposób nielegalny; niezgodnie z prawem illegally
nielegalność ˌɲɛlɛˈɡalnɔɕʨ̑
n cecha tego, co nielegalne; sprzeczność z prawem illegality
nielegalny ˌɲɛlɛˈɡalnɨ
adj niezgodny z prawem illegal
nielegał
n (z rosyjskiej terminologii wywiadowczej) agent albo kadrowy pracownik wywiadu („nielegalnego”), który operuje na terytorium obcego państwa pod przykryciem, bez statusu dyplomatycznego illegal
nieletni
adj (potocznie, potoczny) który nie osiągnął pełnoletniości juvenile underage
nieletni
n w prawie karnym: osoba, która w momencie popełnienia czynu zabronionego nie ukończyła 17. roku życia minor
nieliczny ɲɛˈlʲiʧ̑nɨ
adj który nie jest liczny, którego nie jest dużo few not numerous small
nielogiczny
adj sprzeczny z prawidłami logiki illogical
nielojalnie ˌɲɛlɔˈjalʲɲɛ
adv w sposób nielojalny disloyally
nielojalność ˌɲɛlɔˈjalnɔɕʨ̑
n (odprzymiotnikowy) cecha tego, co jest nielojalne; cecha tych, którzy są nielojalni disloyalty
nielotność ɲɛˈlɔtnɔɕʨ̑
n (biologia, biologiczny) zatracenie zdolności lotu, związane z całkowitym przystosowaniem się ptaków do życia na lądzie lub wodzie flightlessness
nielubiany ˌɲɛluˈbʲjãnɨ
adj taki, którego się nie lubi, nie wzbudzający sympatii dislike
nieludzki ɲɛˈluʦ̑ʲci
adj nie taki, jaki powinien cechować człowieka i stosunki między ludźmi inhuman
niemal ˈɲɛ̃mal
particle partykuła oznaczająca, że wyrażenie, którego dotyczy nie jest zgodne z prawdą, jednak niewiele brakuje, aby było. almost nearly practically
niematerialny
adj nie będący materią immaterial incorporeal insubstantial nonmaterial nonphysical substanceless nie dotyczący spraw finansowych intangible
niemetal ɲɛ̃ˈmɛtal
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny, który nie wykazuje żadnych właściwości metalicznych, np. nie przewodzi prądu elektrycznego; nonmetal
niemiecki ɲɛ̃ˈmʲjɛʦ̑ʲci
adj związany z Niemcami, dotyczący Niemców lub Niemiec German German language
niemiecki ɲɛ̃ˈmʲjɛʦ̑ʲci
n język używany w Niemczech, Austrii i części Szwajcarii (język niemiecki); German
niemierzalny
adj taki, który nie daje się zmierzyć, obliczyć incommensurable
niemieć ˈɲɛ̃mʲjɛ̇ʨ̑
v tracić mowę, umiejętność wysłowienia się become speechless
niemiły ɲɛ̃ˈmʲiwɨ
adj niesympatyczny, wredny, zachowujący się wobec innych w odpychający sposób ungracious unkind wywołujący nieprzyjemne uczucie unpleasant disagreeable
niemniej jednak
…przyłączająca zdanie lub wyrażenie, którego treść nie jest zgodna z tym, co można by wywnioskować z wcześniejszego kontekstu nonetheless however nevertheless notwithstanding
niemobilność
n (odprzymiotnikowy) cecha tego, co niemobilne; trudność wprowadzenia w ruch; brak zdolności do przemieszczania, akomodacji do nowych warunków immobility
niemoc ˈɲɛ̃mɔʦ̑
n bezsilność powerlessness słabość weakness
niemoralnie
adv w sposób niemoralny, źle immorally
niemoralność
n cecha tego, co jest niemoralne; cecha tego, kto jest niemoralny immorality
niemoralny ˌɲɛ̃mɔˈralnɨ
adj niezgodny z zasadami postrzeganymi w danej społeczności za dobre i słuszne immoral
niemowlak
n (potocznie, potoczny) małe dziecko nieumiejące jeszcze mówić baby
niemowlę ɲɛ̃ˈmɔvlɛ
n małe dziecko nie umiejące jeszcze mówić; baby
niemożliwość
n cecha tego, co niemożliwe impossibility
niemożliwy ˌɲɛ̃mɔʒˈlʲivɨ
adj taki, którego nie da się urzeczywistnić impossible
niemożność
n brak sposobności zrealizowania czegoś, brak możliwości impossibility brak zdolności do czynu, brak możności inability
niemy ˈɲɛ̃mɨ
adj taki, który nie może mówić mute dumb
niemądry ɲɛ̃ˈmɔ̃ndrɨ
adj mający małą wiedzę, niezbyt mądry unwise
niemęski
adj tchórzliwy, o słabym charakterze unmanly
nienaganny
adj (książkowy) niedający powodu do jakichkolwiek zarzutów impeccable
nienaprawialny
adj taki, którego nie można naprawić irreclaimable
nienarodzony ˌɲɛ̃narɔˈʣ̑ɔ̃nɨ
adj taki, który się (jeszcze) nie narodził/urodził unborn
nienaturalny ˌɲɛ̃natuˈralnɨ
adj taki, który nie wynika z praw natury unnatural
nienawidzić ˌɲɛ̃naˈvʲiʥ̑iʨ̑
v czuć nienawiść do jakiegoś obiektu (osoby czy przedmiotu) lub pojęcia; być do czegoś lub kogoś bardzo negatywnie nastawionym; mieć silną awersję, niechęć wobec czegoś lub kogoś hate detest
nienawistnie ˌɲɛ̃naˈvʲistʲɲɛ
adv w sposób nienawistny, pełen nienawiści hatefully
nienawistnik
n ktoś, kto nienawidzi hater
nienawiść ɲɛ̃ˈnavʲiɕʨ̑
n silna niechęć, awersja, wrogość hate hatred
nienormalnie ˌɲɛ̃nɔrˈmalʲɲɛ
adv w sposób nienormalny abnormally
nienormalność
n (potocznie, potoczny) (psychologia, psychologiczny) przejawianie cech typowych dla zaburzeń psychicznych craziness odchylenie od normy abnormality strangeness
nienormalny ɲɛnɔrˈmalnɨ
adj taki, który odbiega od pewnej normy abnormal
nieobecny ˌɲɛɔˈbɛʦ̑nɨ
adj (przenośnie, przenośnia) zamyślony, nieuważny absent absent-minded taki, którego nie ma tam, gdzie się go spodziewa absent
nieobliczalny
adj niedający się przewidzieć lub wytłumaczyć incalculable erratic reagujący w sposób nieoczekiwany incalculable taki, którego nie można obliczyć incalculable
nieobserwowalny
adj niemożliwy do zaobserwowania w jakikolwiek sposób unobservable
nieoczekiwanie ˌɲɛɔʧ̑ɛciˈvãɲɛ
adv nagle, niespodziewanie unexpectedly
nieoczekiwany ˌɲɛɔʧ̑ɛciˈvãnɨ
taki, którego nikt nie oczekiwał, nie spodziewał się unexpected
nieodmienny ˌɲɛɔdˈmʲjɛ̃nːɨ
adj (gramatyka) o wyrazie: taki, który nie odmienia się, który ma wszystkie formy gramatyczne takie same uninflected
nieodpowiedni ˌɲɛɔtpɔˈvʲjɛdʲɲi
adj niewłaściwy, niespełniający warunków inappropriate improper unsuitable inadequate undesirable
nieodpowiednio ˌɲɛɔtpɔˈvʲjɛdʲɲɔ
adv w sposób nieodpowiedni inappropriately
nieodpowiedzialny ˌɲɛɔtpɔvʲjɛ̇ˈʥ̑alnɨ
adj taki, który nie poczuwa się do odpowiedzialności za swoje czyny, nie przewiduje konsekwencji, na którym nie można polegać irresponsible
nieodwołalnie
adv bez odwołania, bezpowrotnie irrevocably
nieodwracalność
n cecha tego, co nieodwracalne irreversibility
nieodwracalny
adj taki, którego nie można usunąć, cofnąć; uniemożliwiający przywrócenie do poprzedniego stanu irreversible irredeemable irreparable
nieodzowny ˌɲɛɔdˈzɔvnɨ
adj taki, bez którego nie można przetrwać, normalnie funkcjonować; konieczny, niezastąpiony indispensable necessary required
nieoficjalnie ˌɲɛɔfʲiˈʦ̑ʲjalʲɲɛ
adv w sposób nieoficjalny unofficially
nieoficjalny
adj taki, który nie został podany oficjalnie do wiadomości unofficial
nieograniczony ˌɲɛɔɡrãɲiˈʧ̑ɔ̃nɨ
adj nie mający żadnych ograniczeń, niczym nie skrępowany unlimited boundless
nieokreślony ˌɲɛɔkrɛɕˈlɔ̃nɨ
adj niejasny, nieprecyzyjny, niezupełnie zdefiniowany, niezupełnie określony indefinite undetermined vague unnamed unspecified
nieomylnie ˌɲɛɔ̃ˈmɨlʲɲɛ
adv w sposób nieomylny unerringly
nieomylny ˌɲɛɔ̃ˈmɨlnɨ
adj taki, który się nie myli infallible
nieopisywalny ˌɲɛɔpʲisɨˈvalnɨ
adj niemożliwy do opisania incommunicable
nieopodal ˌɲɛɔˈpɔdal
preposition w sąsiedztwie, otoczeniu close
nieopłacalny
adj taki, który nie pokrywa poniesionych kosztów i przynosi straty uneconomic
nieorganiczny
adj powstający bez konieczności udziału organizmów żywych inorganic anorganic
nieoryginalny
adj pozbawiony oryginalności unoriginal
nieosiągalny ˌɲɛɔɕɔ̃ŋˈɡalnɨ
adj taki, którego nie da się osiągnąć inaccessible unattainable unachievable unavailable unobtainable
nieostrożnie
adv w sposób nieostrożny incautiously unwarily
nieostrożny ˌɲɛɔˈstrɔʒnɨ
adj taki, który nie jest ostrożny, który nie uważa careless heedless unwary
nieowłosiony ˌɲɛɔvwɔˈɕɔ̃nɨ
adj nie mający włosów, nieporośnięty włosami hairless
nieożywiony ˌɲɛɔʒɨˈvʲjɔ̃nɨ
adj taki, który nie jest żywym organizmem inanimate lifeless
niepalność ɲɛˈpalnɔɕʨ̑
n niezdolność do palenia się incombustibility
niepamięć ɲɛˈpãmʲjɛ̇̃ɲʨ̑
n brak pamięci o czymś lub kimś, zapomnienie oblivion
nieparzysty ˌɲɛpaˈʒɨstɨ
adj (matematyka, matematyczny) niedzielący się przez dwa odd uneven
niepewnie ɲɛˈpɛvʲɲɛ
adv od: niepewny uncertainly
niepewność ɲɛˈpɛvnɔɕʨ̑
n brak pewności uncertainty insecurity
niepewny ɲɛˈpɛvnɨ
adj chwiejny, mający wątpliwości lub wzbudzający wątpliwości faltering ciężki do przewidzenia, niebezpieczny, ryzykowny; taki, który nie jest pewny, oczywisty, jasny uncertain taki, na którym nie można polegać, nie zaufany unreliable
niepełnoletni ˌɲɛpɛwnɔˈlɛtʲɲi
adj niebędący dojrzałym minor underage
niepełnoletni ˌɲɛpɛwnɔˈlɛtʲɲi
n osoba przed wkroczeniem w wiek dojrzały non-adult
niepełnosprawność ˌɲɛpɛwnɔˈspravnɔɕʨ̑
n bycie niepełnosprawnym, cecha osoby niepełnosprawnej disability
niepełnosprawny ˌɲɛpɛwnɔˈspravnɨ
adj nieosiągający wystarczających władz fizycznych lub umysłowych wskutek ułomności swego ciała disabled handicapped HC crippled
niepełnosprawny ˌɲɛpɛwnɔˈspravnɨ
n osoba niepełnosprawna (1.1) HC crippled disabled disabled person handicapped
niepełny
adj nieobejmujący całości incomplete niewypełniony po brzegi less than full
niepiśmienny
adj taki, który nie umie pisać unlettered
niepoczytalność
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) brak możliwości rozpoznania znaczenia swego czynu lub pokierowania swoim postępowaniem z powodu choroby psychicznej, upośledzenia umysłowego lub innego zakłócenia czynności psychicznych insanity
niepodległość ˌɲɛpɔdˈlɛɡwɔɕʨ̑
n niezależność państwa od innych państw pod względem stosunków zewnętrznych i spraw wewnętrznych; independence
niepodległy ˌɲɛpɔdˈlɛɡwɨ
adj mający niepodległość; niezależny independent
niepodobny
adj niewykazujący podobieństwa dissimilar unlike
niepodważalny
adj taki, którego nie da się podważyć irrefutable airtight unassailable unimpeachable
niepodzielny ˌɲɛpɔˈʥ̑ɛlnɨ
adj nie dający się podzielić, nie do podziału indivisible
niepokalane poczęcie
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) poczęcie osoby ludzkiej bez przekazania jej grzechu pierworodnego immaculate conception
niepokalaność
n (rzadki, rzadko używany) stan bycia niepokalanym immaculateness
niepokalany
adj w sensie duchowym: nieobarczony winą czy zmazą immaculate
niepokoić ˌɲɛpɔˈkɔ<sup>j</sup>iʨ̑
v wzbudzać niepokój, martwić disturb disquiet
niepokój ɲɛˈpɔkuj
n stan emocjonalny, który charakteryzuje się napięciem, pobudzeniem psychicznym, brakiem równowagi anxiety agitation concern unease uneasiness
niepomyślny ˌɲɛpɔ̃ˈmɨɕl̥nɨ
adj który nie jest po czyjejś myśli, który komuś nie sprzyja adverse unfavourable unlucky unsuccessful
niepoprawny
adj niezgodny częściowo lub zupełnie z ustalonymi regułami evil inaccurate incorrect invalid taki, który nie zamierza lub nie daje się poprawić incorrigible incurable unreformed unregenerate
nieporozumienie ˌɲɛpɔrɔzũˈmʲjɛ̇̃ɲɛ
n pomyłka wynikła z niewłaściwego zrozumienia słów, sytuacji misunderstanding
nieporządek
n brak porządku disorder
nieporządnie
adv w sposób pozbawiony porządku untidily
nieposłuszeństwo ˌɲɛpɔswuˈʃɛ̃j̃stfɔ
n cecha kogoś, kto jest nieposłuszny; brak posłuszeństwa disobedience defiance
nieposłusznie
adv w sposób nieposłuszny contumaciously defiantly disobediently insubordinately restively waywardly
nieposłuszny
adj odznaczający się nieposłuszeństwem disobedient insubordinate contrary contumacious defiant restive
niepotrzebny ˌɲɛpɔˈṭʃɛbnɨ
adj taki, który nie jest potrzebny unnecessary useless dispensable needless redundant spare
niepoważny
adj niedający się traktować poważnie charquid flippant frivolous jiveass nonserious ridiculous niezachowujący powagi i odpowiedzialności irresponsible nonserious
niepowodzenie ˌɲɛpɔvɔˈʣ̑ɛ̃ɲɛ
n przeciwieństwo powodzenia, sukcesu; przegrana, porażka failure misadventure misfortune
niepowstrzymany
adj niedający się powstrzymać, powściągnąć inexorable irrepressible unstoppable
niepowtarzalność
n (odprzymiotnikowy) cecha tego, co jest niepowtarzalne; cecha tych, którzy są niepowtarzalni uniqueness
niepowtarzalny
adj wyjątkowy, nadzwyczajny, jedyny w swoim rodzaju inimitable unique
niepozorny ˌɲɛpɔˈzɔrnɨ
adj niewielki, nie rzucający się w oczy, nie zwracający na siebie uwagi inconspicuous
niepożądany
adj taki, jakiego się unika; odwrotny do zamierzonego adverse de trop inadvisable inexpedient intrusive undesirable
nieprawda ɲɛˈpravda
n coś co jest niezgodne z prawdą untruth
nieprawdziwie ˌɲɛpravʲˈʥ̑ivʲjɛ
adv w sposób nieprawdziwy untruly
nieprawdziwy ˌɲɛpravʲˈʥ̑ivɨ
adj taki, który nie jest prawdziwy untrue
nieprawidłowo ˌɲɛpravʲidˈwɔvɔ
adv w sposób nieprawidłowy incorrectly
nieprawidłowość
n brak prawidłowości anomaly odstępstwo od norm incorrectness
nieprawidłowy ˌɲɛpravʲidˈwɔvɨ
adj niezgodny z normą; niezgodny z tym, co prawidłowe incorrect irregular abnormal
nieprecyzyjny ˌɲɛprɛʦ̑ɨˈzɨjnɨ
adj pozbawiony precyzji, niedokładny, nieścisły imprecise inaccurate
nieprofesjonalnie
adv w sposób pozbawiony profesjonalizmu amateurishly unprofessionally
nieproszony
adj taki, którego się nie oczekuje unasked unbidden unsolicited
nieprzechodni ˌɲɛpʃɛˈxɔdʲɲi
adj (gramatyka) o czasowniku: niemający formy strony biernej intransitive
nieprzekonywalny
adj niedający się przekonać inconvincible
nieprzekupność
n (książkowy) cecha tego, co jest nieprzekupne; cecha tych, którzy są nieprzekupni incorruptibility
nieprzekupny
adj niedający się przekupić incorruptible uncorruptable
nieprzemakalny ˌɲɛpʃɛ̃maˈkalnɨ
adj nieprzepuszczający wody ani wilgoci watertight
nieprzetłumaczalny ˌɲɛpʃɛtwũmaˈʧ̑alnɨ
adj niemożliwy do przetłumaczenia, nie dający się przetłumaczyć na inny język untranslatable
nieprzewidywalny ˌɲɛpʃɛvʲidɨˈvalnɨ
adj taki, którego nie da się przewidzieć unpredictable unforeseeable
nieprzygotowany ˌɲɛpʃɨɡɔtɔˈvãnɨ
adj taki, który zaniedbał przygotowań unprepared
nieprzyjaciel ˌɲɛpʃɨˈjäʨ̑ɛl
n ktoś wrogo nastawiony wobec kogoś lub czegoś enemy foe (wojskowość, wojskowy) wroga armia, ogół wrogich wojsk enemy foe
nieprzyjacielski
adj (przestarzałe, przestarzały) dotyczący zachowań lub emocji pochodzących od osoby wrogo nastawionej hostile inimical związany z nieprzyjacielem militarnym enemy
nieprzyjazny ˌɲɛpʃɨˈjaznɨ
adj który nie sprzyja, nastawiony niechętnie, wrogo unfriendly inimical dour
nieprzyjemnie ˌɲɛpʃɨˈjɛ̃mʲɲɛ
adv w sposób nieprzyjemny, niemiło unpleasantly
nieprzyjemność
n nieprzyjemna sytuacja albo rzecz trouble unpleasantness
nieprzyjemny ˌɲɛpʃɨˈjɛ̃mnɨ
adj sprawiający przykrość, wywołujący niemiłe odczucia unpleasant abrasive distressful distressing icky nasty
nieprzytomny ˌɲɛpʃɨˈtɔ̃mnɨ
adj taki, który stracił przytomność, świadomość unconscious senseless
nierafinowany
adj taki, który nie został poddany procesowi rafinacji (oczyszczania) unrefined
nieraz ˈɲɛras
adv czasami, niekiedy sometimes wiele razy, często many a time many time
nierdzewny
adj nieulegający rdzewieniu, odporny na rdzewienie stainless
nierealnie
adv w sposób nierealny unreally
nierealny ˌɲɛrɛˈalnɨ
adj pozbawiony zdrowego rozsądku, nie mający realnych podstaw airy-fairy taki, którego nie da się urzeczywistnić impracticable taki, który nie istnieje w rzeczywistości unreal
nieregularny
adj pojawiający się, działający, występujący, w nierównych odstępach czasu irregular
niereligijność
n brak religijności, bycie niereligijnym, niewiara irreligion
niereligijny ˌɲɛrɛlʲiˈɟijnɨ
adj charakteryzujący się brakiem religijności irreligious
nierozdzielny
adj nie dający się rozdzielić, nie do podziału inseparable indissoluble
nierozerwalnie
adv w sposób trwały indissolubly inextricably inseparably
nierozerwalny
adj taki, który nie daje się rozerwać; trwale wiążący indissoluble inseparable inextricable
nierozpoznawalny ˌɲɛrɔspɔznaˈvalnɨ
adj taki, który nie daje się rozpoznać unrecognisable unrecognizable
nierozsądnie ˌɲɛrɔsˈːɔ̃ndʲɲɛ
adv w sposób nierozsądny unwisely nonsensically unreasonably
nierozsądny
adj bez rozsądku unreasonable imprudent doted folious fon foolish
nierozważnie ˌɲɛrɔzˈvaʒʲɲɛ
adv w sposób nierozważny, bezmyślnie, nierozsądnie, lekkomyślnie carelessly inconsiderately
nierozłączka ˌɲɛrɔzˈwɔ̃n͇ʧ̑ka
n (ornitologia, ornitologiczny) mała papuga żyjąca w Afryce, zawsze w parze z inną; lovebird
nieruchomo ˌɲɛruˈxɔ̃mɔ
adv bez ruchu, nie poruszając się, nie wykonując żadnych ruchów motionlessly without motion
nieruchomość ˌɲɛruˈxɔ̃mɔɕʨ̑
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) (ekonomia, ekonomiczny) grunt, budynek trwale związany z gruntem lub część budynku, które stanowią odrębny przedmiot własności; estate
nieruchomy ˌɲɛruˈxɔ̃mɨ
adj bez ruchu, nie zmieniający pozycji, położenia immobile immovable
nierytmiczny
adj nie mający rytmu, nieregularny arythmic rhythmless
nierzeczywisty
adj taki, który nie istnieje w rzeczywistości unreal irreal
nierządnica ˌɲɛʒɔ̃ndʲˈɲiʦ̑a
n (dawniej, dawny) (przestarzałe, przestarzały) kobieta uprawiająca nierząd harlot
nierób
n (pogardliwie) człowiek stroniący od pracy loafer
nieróbstwo
n (pogardliwie) uchylanie się od pracy, obowiązków idleness
nierówność ɲɛˈruvnɔɕʨ̑
n brak równości, nierównowaga lub brak sprawiedliwości disparity inequity nonequality
nierówny ɲɛˈruvnɨ
adj mający nieregularny kształt irregular
niesamodzielny
adj taki, który nie jest samodzielny, który często korzysta z cudzej pomocy not self-reliant
niesamowity ˌɲɛsãmɔˈvʲitɨ
adj bardzo intensywny, wyróżniający się nasileniem extraordinary great
niesforny
adj nieposłuszny, niegrzeczny, niezdyscyplinowany unruly riotous
nieskazitelnie ˌɲɛskaʑiˈtɛlʲɲɛ
adv w sposób nieskazitelny impeccably
nieskazitelny
adj bez skazy, bez zanieczyszczeń flawless impeccable pristine unblemished unspotted unsullied niemający żadnej skazy moralnej immaculate irreproachable squeaky clean stainless unblemished unspotted
nieskomplikowany ˌɲɛskɔ̃mplʲikɔˈvãnɨ
adj prosty, łatwy, niezłożony uncomplicated
nieskończoność
n (matematyka, matematyczny) dowolna liczba kardynalna większa od każdej liczby naturalnej infinity (matematyka, matematyczny) punkt leżący "na horyzoncie" do którego może dążyć funkcja lub ciąg infinity (matematyka, matematyczny) właściwość zbioru liczniejszego od każdego zbioru n-elementowego, gdzie n jest liczbą naturalną infinity (potocznie, potoczny) lemniskata, symbol nieskończoności (1.5), ∞ infinity symbol lemniscate brak końca i granic w czasie endlessness infinity brak końca i granic w przestrzeni endlessness infinity
nieskończony ˌɲɛskɔ̃j̃n͇ˈʧ̑ɔ̃nɨ
adj (przenośnie, przenośnia) trwający niezwykle długo, nieustający never-ending unending niemający końca, niekończący się endless interminable
nieskromnie
adv w sposób nieskromny immodestly
nieskromność
n cecha tego, kto jest nieskromny immodesty
nieskromny ɲɛˈskrɔ̃mnɨ
adj bez oznak zawstydzenia immodest
nieskuteczny
adj pozbawiący skuteczności, niedziałający ineffective ineffectual inefficacious inefficient
nieskładny
adj niezręcznie sformułowany incoherent
niesmaczny ɲɛˈsmaʧ̑nɨ
adj (przenośnie, przenośnia) niegrzeczny, ordynarny, wzbudzający niesmak, w złym smaku tasteless unsavoury nie mający dobrego smaku tasteless unpalatable unsavory
niesmak ˈɲɛsmak
n (przenośnie, przenośnia) przykre wrażenie disgust
niespodzianka ˌɲɛspɔˈʥ̑ãŋka
n coś, czego się ktoś nie spodziewa surprise
niespodziewanie ˌɲɛspɔʥ̑ɛˈvãɲɛ
adv w sposób nieoczekiwany, niespodziewany, powodujący zaskoczenie out of the blue unexpectedly
niespodziewany ˌɲɛspɔʥ̑ɛˈvãnɨ
adj zdarzenie, którego się nie spodziewano; rzecz zaskakująca, nieoczekiwana, nagła unexpected
niespokojny ˌɲɛspɔˈkɔjnɨ
adj nerwowy nervous restless o czasach, okolicznościach: trudny, zmienny turbulent pełen niepokoju, lęku, zaniepokojony anxious uneasy
niesprawiedliwość ˌɲɛspravʲjɛˈdlʲivɔɕʨ̑
n brak sprawiedliwości injustice niesprawiedliwy czyn; przykre, niesprawiedliwe zdarzenie injustice
niesprawiedliwy ˌɲɛspravʲjɛˈdlʲivɨ
adj taki, który nie jest sprawiedliwy; postępujący wbrew zasadom sprawiedliwości unfair unjust inequitable
niespójny
adj niebędący zwartą całością loose nieukładający się w logiczną całość incoherent
niestabilny ˌɲɛstaˈbʲilnɨ
adj chwiejny, który nie ma stabilizacji, który się łatwo zmienia unstable
niestałość ɲɛˈstawɔɕʨ̑
n zmienność, brak stałości, trwałości (np. w przekonaniach) inconstancy instability
niestały
adj taki, który często zmienia upodobania, poglądy, świadczący o braku stałości unsteady changeable versatile
niestety ɲɛˈstɛtɨ
particle …służąca do wyrażania żalu, że dana sytuacja ma miejsce unfortunately sadly
niestosowność ˌɲɛstɔˈsɔvnɔɕʨ̑
n brak stosowności; cecha tego, co jest niestosowne inappropriacy inappropriateness ineptitude
niestrawiony ˌɲɛstraˈvʲjɔ̃nɨ
adj nie uległy trawieniu undigested
niestrawność
n (medycyna, medyczny) ostre zaburzenie w trawieniu, dyspepsja indigestion dyspepsia
niestrawny
adj (przenośnie, przenośnia) trudny do zrozumienia lub do zaakceptowania unpalatable taki, który nie daje się trawić lub jest trudny do strawienia indigestible
niestrudzenie ˌɲɛstruˈʣ̑ɛ̃ɲɛ
adv w sposób niestrudzony indefatigably inexhaustibly tirelessly
niestrudzony ˌɲɛstruˈʣ̑ɔ̃nɨ
adj nieustający mimo wysiłku, odporny na trud, przeciwności tireless
niesystematycznie
adv w sposób niesystematyczny, nieregularnie unsystematically
nieszczelny
adj mający szczeliny, przepuszczający coś leaky porous
nieszczery
adj pozbawiony szczerości, fałszywy insincere
nieszczerze ɲɛˈʃʧ̑ɛʒɛ
adv w sposób nieszczery, nieuczciwy, fałszywy dishonestly
nieszczęsny
adj przynoszący same straty albo przykrości fateful ill-fated luckless taki, którego napotkało nieszczęście, pokrzywdzony przez los unblessed unblest wretched wzbudzający i współczucie, i lekceważenie jednocześnie abject miserable
nieszczęścia chodzą parami ɲɛˈʃʧ̑ɛ̃w̃ɕʨ̑a ˈxɔʣ̑ɔ̃w̃ paˈrãmʲi
proverb jedno niepowodzenie pociąga za sobą następne it never rains but it pours when it rains, it pours
nieszczęście ɲɛˈʃʧ̑ɛ̃w̃ɕʨ̑ɛ
n pechowy, niepomyślny dla kogoś zbieg zdarzeń misfortune affliction przykre, nieszczęśliwe, pechowe zdarzenie calamity
nieszczęśliwy ˌɲɛʃʧ̑ɛ̃w̃ɕˈlʲivɨ
adj nieodczuwający szczęścia, przygnębiony unhappy
nieszczęśnik
n osoba nieszczęśliwa, wzbudzająca litość i współczucie wretch
nieszkodliwość ˌɲɛʃkɔˈdlʲivɔɕʨ̑
n cecha tego, co jest nieszkodliwe; co nikomu lub niczemu nie szkodzi harmlessness
nieszkodliwy
adj niestanowiący zagrożenia harmless innocuous inoffensive innocent innoxious unoffending
nieszpułka ɲɛˈʃpuwka
n (botanika, botaniczny) Mespilus, krzew lub niewielkie drzewko o białych kwiatach i pomarańczowych owocach; w Polsce roślina o charakterze ozdobnym, w cieplejszym klimacie owocodajna medlar
niesłodzony
adj (kulinaria) bez dodatku cukru unsweetened
niesłuszny
adj niemający uzasadnienia unfair
niesłychanie ˌɲɛswɨˈxãɲɛ
adv w sposób niesłychany, bardzo, niesamowicie unheard of
niesłychany ˌɲɛswɨˈxãnɨ
adj taki, o którym nie słyszano, nadzwyczajny unheard of
niesłyszalny ˌɲɛswɨˈʃalnɨ
adj taki, którego nie da się usłyszeć inaudible
nietaktowny ˌɲɛtakˈtɔvnɨ
adj pozbawiony taktu, nieuprzejmy, niekulturalny, niezręczny clumsy
nietolerancja ˌɲɛtɔlɛˈrãnʦ̑ʲja
n brak tolerancji, nieakceptowanie/nietolerowanie czegoś lub kogoś intolerance negatywne reagowanie organizmu na pokarm, szczepionkę itd. intolerance
nietolerancyjny
adj wykazujący się brakiem tolerancji intolerant
nietoperz ɲɛˈtɔpɛʃ
n (zoologia, zoologiczny) niewielki, latający ssak, kierujący się echolokacją; bat
nietowarzyski
adj niechętnie przebywający w towarzystwie, wśród ludzi unsociable insociable
nietrwały
adj krótko nadający się do użytku perishable precarious nie trwający długo fickle fleeting fugacious fading
nietrzeźwy ɲɛˈṭʃɛʑvɨ
adj pijany, będący w stanie upojenia alkoholowego drunk
nietuzinkowy
adj wyróżniający się z ogółu, rzadki, osobliwy extraordinary uncommon
nieuchronny ˌɲɛ<sup>w</sup>uxˈrɔ̃nːɨ
adj taki, przed którym nie da się uciec, uchronić; któremu nie da się zapobiec, powstrzymać unavoidable
nieuczciwie ˌɲɛ<sup>w</sup>uʧ̑ʲˈʨ̑ivʲjɛ
adv w sposób nieuczciwy, nieszczery dishonestly unfairly
nieuczciwość
n cecha tego, kto jest nieuczciwy dishonesty unfairness
nieuczciwy ˌɲɛ<sup>w</sup>uʧ̑ʲˈʨ̑ivɨ
adj taki, który nie jest uczciwy; postępujący niewłaściwie lub świadczący o niewłaściwym zachowaniu dishonest corrupt unfair
nieudolny
adj nie potrafiący dobrze czegoś zrobić blundering crude feckless impotent incapable ineffectual świadczący o braku radzenia sobie cumbersome decrepit feckless illiterate ineffective inefficient
nieufnie
adv w sposób nieufny, bez zaufania distrustfully mistrustfully
nieufność
n brak zaufania distrust disbelief
nieugięty
adj o osobie niedający się przekonać, pokonać lub zmienić implacable unbending o rzeczy, sytuacji… niedający się zmienić czy podważyć unshakable unshakeable
nieuk ˈɲɛ<sup>w</sup>uk
n ktoś, kto nie ma zamiłowania do nauki, także niedouczony ignoramus
nieumyślny
adj wyrządzony bez uprzedniego zamysłu accidental inadvertent unmeant
nieunikniony ˌɲɛ<sup>w</sup>ũɲiˈcɲɔ̃nɨ
adj taki, który musi się stać inevitable unavoidable
nieupoważniony ˌɲɛ<sup>w</sup>upɔvaʒʲˈɲɔ̃nɨ
adj taki, który nie posiada oficjalnego pozwolenia na zrobienie czegoś unauthorized
nieuprawny ˌɲɛ<sup>w</sup>uˈpravnɨ
adj o terenie, ziemi, polu: nie nadający się do uprawy lub nie objęty uprawą; taki, który leży odłogiem uncultivated
nieuprzejmy
adj niemiły, nieżyczliwy, zachowujący się wobec innych w sposób pozbawiony uprzejmości impolite discourteous incivil inconsiderate mean ungracious
nieurodzaj ˌɲɛ<sup>w</sup>uˈrɔʣ̑aj
n zmniejszenie się zbiorów w rolnictwie w stosunku do innych lat crop failure
nieurodzajność
n (odprzymiotnikowy) cecha tego, co jest nieurodzajne barrenness
nieustannie ˌɲɛ<sup>w</sup>uˈstãɲːɛ
adv bez przerwy, non-stop, bez ustanku continuously continually incessantly non-stop unceasingly
nieustanny
adj taki, który nie ustaje, trwający ciągle incessant unceasing ceaseless persistent unremitting
nieustraszony ˌɲɛ<sup>w</sup>ustraˈʃɔ̃nɨ
adj dzielny, nie ulegający strachowi fearless
nieustępliwość ˌɲɛ<sup>w</sup>ustɛ̃mˈplʲivɔɕʨ̑
n cecha kogoś lub czegoś nieustępującego, opornego, upartego, bezkompromisowego tenacity
nieustępliwy
adj taki, który łatwo lub wcale nie ustępuje bolshie bolshy headstrong implacable inexorable inflexible intractable świadczący o tym, że ktoś łatwo albo w niczym nie ustępuje adamantine inflexible tough unyielding
nieuwaga ˌɲɛ<sup>w</sup>uˈvaɡa
n brak uwagi, koncentracji inattention
nieuzasadniony ˌɲɛ<sup>w</sup>uzasadʲˈɲɔ̃nɨ
adj nie mający uzasadnienia, nie mający usprawiedliwienia gratuitous unfounded unjustified unjustifiable unprovoked
nieuzbrojony
adj niewyposażony w broń lub uzbrojenie armless unarmed
niewart złamanego grosza ˈɲɛvard ˌzwãmãˈnɛɡɔ ˈɡrɔʃa
adj (potocznie, potoczny) oceniany negatywnie, niezasługujący na zaufanie, bezwartościowy, lichy, nienadający się do niczego not worth a red cent
niewart złamanego szeląga ˈɲɛvard ˌzwãmãˈnɛɡɔ ʃɛˈlɔ̃ŋɡa
adj (książkowy) oceniany jako bezwartościowy, lichy, nienadający się do niczego not worth a red cent
nieważkość
n (fizyka, fizyczny) stan braku lub znikomości siły ciążenia weightlessness
nieważny ɲɛˈvaʒnɨ
adj (administracja) (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) po upływie terminu obowiązywania expire (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) bez mocy prawnej null and void bez istotnego elementu i z tego powodu bez znaczenia invalid niemający znaczenia; bez znaczenia; bez wpływu na cokolwiek unimportant insignificant o człowieku: mający małe możliwości, niewiele znaczący insignificant unimportant
niewdzięcznie ɲɛˈvʲʥ̑ɛ̃n͇ʧ̑ʲɲɛ
adv w sposób niewdzięczny, bez wdzięczności ungratefully
niewdzięcznik ɲɛˈvʲʥ̑ɛ̃n͇ʧ̑ʲɲik
n osoba niewdzięczna, niepoczuwająca się do wdzięczności ingrate
niewdzięczność ɲɛˈvʲʥ̑ɛ̃n͇ʧ̑nɔɕʨ̑
n brak wdzięczności; cecha tego, co jest niewdzięczne; cecha tego, kto jest niewdzięczny ingratitude ungratefulness
niewdzięczny ɲɛˈvʲʥ̑ɛ̃n͇ʧ̑nɨ
adj niedający wyników proporcjonalnych do włożonego wysiłku invidious pozbawiony wdzięczności, nieokazujący wdzięczności; (także, też) świadczący o wdzięczności ungrateful thankless unthankful
niewerbalny
adj (psychologia, psychologiczny) wyrażony innymi środkami niż słowa nonverbal
nieweryfikowalny
adj taki, którego nie da się zweryfikować, niemożliwy do sprawdzenia untestable
niewesoło ˌɲɛvɛˈsɔwɔ
adv w sposób niewesoły uncheerfully
niewiara ɲɛˈvʲjara
n brak wiary w boga, odrzucanie dogmatów religijnych, niewierzenie disbelief incredulity infidelity brak wiary w coś, niepewność co do czegoś disbelief incredulity
niewiarygodny ˌɲɛvʲjarɨˈɡɔdnɨ
adj któremu trudno uwierzyć, niegodny zaufania undependable unreliable untrustworthy w który trudno uwierzyć, graniczący z nieprawdopodobieństwem incredible unbelievable implausible
niewidomy ˌɲɛvʲiˈdɔ̃mɨ
adj taki, który trwale nie widzi blind
niewidzialny ˌɲɛvʲiˈʥ̑alnɨ
adj niemożliwy do zaobserwowania wzrokiem lub, ogólniej, instrumentami pomiarowymi invisible unseen
niewiedza ɲɛˈvʲjɛʣ̑a
n brak dostatecznej wiedzy, niedouczenie ignorance niedoinformowanie, nieznajomość, nieświadomość czegoś unawareness
niewiele ɲɛˈvʲjɛlɛ
indefiniteCardinalNumeral nieduża ilość kogoś lub czegoś a few not many few not much little
niewielki ɲɛˈvʲjɛlʲci
adj taki, który jest mały w rozmiarze, objętości lub fizycznym nasileniu little not big not large short small taki, który ma małe znaczenie lub wartość inconsiderable insignificant marginal slight unimportant
niewierność ɲɛˈvʲjɛrnɔɕʨ̑
n cecha tego, co jest niewierne, tego kto jest niewierny; sprzeniewierzenie się czemuś unfaithfulness zdrada, bycie niewiernym infidelity unfaithfulness
niewierny Tomasz ɲɛˈvʲjɛrnɨ ˈtɔ̃maʃ
n o człowieku, który nie uwierzy w coś, póki tego nie zobaczy, nie dotknie doubting Thomas
niewierzący ˌɲɛvʲjɛˈʒɔ̃nʦ̑ɨ
n osoba bezwyznaniowa; ktoś, kto nie jest wyznawcą żadnej religii disbeliever non-believer unbeliever
niewierzący ˌɲɛvʲjɛˈʒɔ̃nʦ̑ɨ
participleAdjective (teologia, teologiczny) w kontekście wiary, wyznania: który nie wyznaje żadnej religii, niereligijny irreligious
niewinność ɲɛˈvʲĩnːɔɕʨ̑
n cecha tego, co niewinne, nie ma w sobie winy; brak popełnienia przestępstwa, grzechu, określonego błędu innocence
niewinny ɲɛˈvʲĩnːɨ
adj taki, który nie ma poważnych konsekwencji innocent taki, który nie zna zła, postępuje czysto, jest nieskalany innocent taki, który nie popełnił czegoś złego; taki, który nie ma winy innocent not guilty
niewola ɲɛˈvɔla
n areszt dla żołnierzy drugiej strony podczas wojny captivity brak wolności, suwerenności; zamknięcie slavery bondage captivity servitude
niewola babilońska
n (starożytność) zwyczajowe określenie wygnania Żydów z Judy; Babylonian captivity Babylonian exile
niewolnica
n kobieta będąca własnością innej osoby bondswoman bondwoman neif slave
niewolnictwo ˌɲɛvɔlʲˈɲiʦ̑tfɔ
n (socjologia, socjologiczny) system społeczny oparty na pozbawieniu pewnej grupy ludzi wolności i uczynieniu ich czyjąś własnością, zwykle w celu wykorzystywania do przymusowej pracy bez wynagrodzenia; slavery
niewolniczy ˌɲɛvɔlʲˈɲiʧ̑ɨ
adj dotyczący niewolnika lub niewolnictwa slavish
niewolnik ɲɛˈvɔlʲɲik
n osoba będąca w niewoli slave
niewybaczalny ˌɲɛvɨbaˈʧ̑alnɨ
adj taki, którego nie można wybaczyć unforgivable inexcusable unpardonable
niewydolność ˌɲɛvɨˈdɔlnɔɕʨ̑
n (medycyna, medyczny) niezdolność do skutecznego działania insufficiency nieudolność, brak kompetencji failure inefficiency
niewygodnie ˌɲɛvɨˈɡɔdʲɲɛ
adv w sposób niewygodny uncomfortably
niewykonalność
n cecha tego, co jest niewykonalne infeasibility unfeasibility impracticability
niewykonalny ˌɲɛvɨkɔ̃ˈnalnɨ
adj taki, którego nie da się wykonać, zrobić impossible impracticable unworkable
niewyobrażalnie
adv (książkowy) w sposób trudny lub niemożliwy do wyobrażenia unfathomably
niewyobrażalny ˌɲɛvɨɔbraˈʒalnɨ
adj (książkowy) niedający się wyobrazić unimaginable inconceivable
niewypowiedziany ˌɲɛvɨpɔvʲjɛ̇ˈʥ̑ãnɨ
adj niemożliwy do wyrażenia za pomocą słów unspeakable unutterable unsaid unspoken untold
niewypłacalność
n (ekonomia, ekonomiczny) sytuacja, kiedy dłużnik nie ma możliwości spłaty swoich zobowiązań z posiadanego majątku; insolvency
niewypłacalny
adj (ekonomia, ekonomiczny) taki, który nie ma możliwości spłaty swoich długów z posiadanego majątku insolvent
niewyraźnie
adv (potocznie, potoczny) ukazując własny stan jako niezbyt właściwy, co budzi zaniepokojenie off colour slightly unwell w sposób niewyraźny, niezbyt oczywisty vaguely illegibly indistinctly
niewyraźny ˌɲɛvɨˈraʑnɨ
adj taki, któremu brakuje wyrazistości, niezbyt dobrze widzialny, słyszalny lub odczuwalny blurry indistinct
niewystarczający
adj niedostateczny, nieodpowiadający określonym wymaganiom insufficient deficient inadequate nonsufficient
niewytłumaczalny
adj nie dający się wytłumaczyć lub wyjaśnić, niemożliwy do wytłumaczenia inexplainable inexplicable unaccountable unexplainable
niewzruszony
adj odporny na wpływy, ataki adamant inflexible rigid uninfringeable unshakable unshakeable
niewód ˈɲɛvut
n (rybołówstwo, rybacki) rodzaj sieci rybackiej; seine
niewątpliwie ˌɲɛvɔ̃ntˈplʲivʲjɛ
adv od: niewątpliwy; z pewnością, bez wątpienia no doubt undoubtedly undeniably arguably
niewątpliwy
adj taki, który nie wzbudza żadnych wątpliwości indubitable undoubted
niewłaściwie ˌɲɛvwaɕˈʨ̑ivʲjɛ
adv w sposób niewłaściwy, nieprawidłowy badly improperly incorrectly unproperly wrongly
niewłaściwy ˌɲɛvwaɕˈʨ̑ivɨ
adj inny, niż oczekiwano; inny niż powinien być wrong
niezadowolenie ˌɲɛzadɔvɔˈlɛ̃ɲɛ
n brak zadowolenia; negatywne uczucie będące rezultatem tego, że coś dzieje się niezgodnie z czyimś życzeniem, planem, zamiarem dissatisfaction
niezadowolony ˌɲɛzadɔvɔˈlɔ̃nɨ
adj odczuwający niezadowolenie discontent dissatisfied unpleased
niezainteresowanie ˌɲɛza<sup>j</sup>ĩntɛrɛsɔˈvãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: nie zainteresować disinterest
niezależnie
adv bez względu na coś (sugeruje, że jakiś argument nie jest wystarczająco ważny) regardless of irrespectively bez związku z czymś (sugeruje brak koordynacji i zależności) independently
niezależność ˌɲɛzaˈlɛʒnɔɕʨ̑
n bycie niezależnym od kogoś independence
niezależny ˌɲɛzaˈlɛʒnɨ
adj (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) nienależący do żadnej z rywalizujących partii independent unrelated (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) o państwach: niebędący pod niczyim zwierzchnictwem, decydujący sam o sobie independent autonomous self-governing self-supporting sovereign bezstronny, niezwiązany z żadną z grupą społeczną, niekierujący się jej interesem freelance niepowiązany, niemający ze sobą związku independent samodzielny, niepodporządkowany, niebędący w zależności od nikogo ani niczego independent
niezamężny ˌɲɛzãˈmɛ̃w̃ʒnɨ
adj zwykle o kobiecie: nie mająca męża, będąca panną; nie będąca żoną, małżonką unmarried
niezapominajka ˌɲɛzapɔ̃mʲĩˈnajka
n (botanika, botaniczny) Myosotis L., rodzaj roślin z rodziny ogórecznikowatych; forget-me-not
niezapomniany
adj taki, którego nie można zapomnieć unforgettable memorable unforgotten
niezaprzeczalnie ˌɲɛzapʃɛˈʧ̑alʲɲɛ
adv z pewnością, w sposób nie podlegający dyskusji undeniably
niezaprzeczalny
adj taki, któremu nie można zaprzeczyć, nie budzący wątpliwości incontestable incontrovertible indisputable indubitable irrefragable undeniable
niezaradny
adj nie potrafiący radzić sobie z czymś feckless inept shiftless unhandy
niezatapialny
adj taki, którego nie da się zatopić unsinkable
niezawisły
adj niepodlegający komuś lub czemuś independent
niezawodny
adj prawidłowo i bezawaryjnie funkcjonujący reliable sterling taki, który nie zawodzi dependable reliable sure surefire trusted
niezbicie
adv w sposób niemożliwy do zbicia, podważenia irrefutably
niezbity
adj niemożliwy do zbicia, obalenia, podważenia cast-iron incontrovertible ironclad irrefragable irrefutable unanswerable
niezborny ɲɛˈzbɔrnɨ
adj nie łączący się w harmonijną całość awkward clumsy związany z astygmatyzmem astigmatic
niezbyt ˈɲɛzbɨt
adv w małym stopniu, tylko trochę, nie bardzo, mało, nieznacznie not all too not too not very
niezbywalny ˌɲɛzbɨˈvalnɨ
adj taki, którego nie można odebrać, zabrać, zrzec lub pozbyć się unalienable unassignable
niezbędny ɲɛˈzbɛ̃ndnɨ
adj taki, bez którego nie można przetrwać, normalnie funkcjonować; taki, który jest bardzo potrzebny indispensable necessary required
niezdara
n (lekceważąco, lekceważący) osoba niezręczna albo niezaradna lubber blockhead blunderer butterfingers clodhopper duffer
niezdarność
n bycie niezdarnym awkwardness clumsiness oafishness
niezdatny
adj taki, który nie nadaje się do czegoś unfit
niezdecydowanie ˌɲɛzdɛʦ̑ɨdɔˈvãɲɛ
n nieumiejętność podjęcia decyzji indecision indecisiveness
niezdolność ɲɛˈzdɔlnɔɕʨ̑
n brak zdolności do zrobienia czegoś, brak umiejętności inability
niezdolny
adj niebędący w stanie; taki, który nie nadaje się; bez predyspozycji incapable unable unfit
niezgoda ɲɛˈzɡɔda
n brak zgody, harmonii; istnienie konfliktowych sytuacji; waśnie między kimś disagreement
niezgodny ɲɛˈzɡɔdnɨ
adj kłótliwy, nieustępliwy, żyjący w niezgodzie quarrelsome taki, który jest w sprzeczności z czymś discordant incompatible not compliant źle dobrany, niepasujący do czegoś incompatible inconsistent
niezgrabny
adj niezręczny, charakteryzujący się brakiem zręczności; niezdarny, niewprawny clumsy clunky świadczący o braku zręczności awkward
niezidentyfikowany obiekt latający
n obserwowany statek powietrzny o nieustalonym pochodzeniu, domniemany obiekt pozaziemski; unidentified flying object
nieziszczalny
adj taki, który nie może się ziścić unrealizable
niezliczony
adj niedający się zliczyć, bardzo liczny countless innumerable
niezmiennie ɲɛˈzmʲjɛ̇̃ɲːɛ
adv w sposób niezmienny immutably invariably fixedly unalterably unchangeably
niezmienny ɲɛˈzmʲjɛ̃nːɨ
adj taki, który się prędko nie zmienia; w którym nie zachodzą zmiany unalterable changeless unchangeable unvarying
niezmiernie
adv w sposób niezmierny; bardzo, wielce, intensywnie exceedingly extremely immensely inordinately vastly
nieznaczny
adj nie posiadający większego znaczenia insignificant prawie niewidoczny slight
nieznajomy ˌɲɛznaˈjɔ̃mɨ
n osoba nieznana, obca stranger
nieznany ɲɛˈznãnɨ
adj ten, którego się nie zna; niezidentyfikowany unknown anonymous
niezniszczalny ˌɲɛzʲɲiʃˈʧ̑alnɨ
adj taki, którego nie da się zniszczyć indestructible imperishable
nieznośny ɲɛˈznɔɕnɨ
adj taki, którego nie da się znieść; bardzo męczący unbearable insufferable intolerable
niezrozumiały ˌɲɛzrɔzũˈmʲjawɨ
adj (przenośnie, przenośnia) niedający się zinterpretować, niejasny obscure unclear niedający się zrozumieć incomprehensible unintelligible
niezupełnie
adv nie w pełni, nie do końca incompletely not entirely not quite
niezwyciężony ˌɲɛzvɨʨ̑ɛ̃w̃ˈʒɔ̃nɨ
adj taki, którego nie da się zwyciężyć invincible unconquerable
niezwykle ɲɛˈzvɨklɛ
adv bardzo, silnie, mocno, intensywnie extremely severely severly significantly w sposób niezwykły, nietypowy extraordinarily unusually wonderfully
niezwykły ɲɛˈzvɨkwɨ
adj baśniowy, czarodziejski fabulous fantastic magic dziwny far-out freakish peculiar rewelacyjny rare special wondrous rzadko spotykany, nietypowy unusual anomalous outrageous uncommon wyróżniający się, wybitny extraordinary
niezwłocznie ɲɛˈzvwɔʧ̑ʲɲɛ
adv bez zwłoki, natychmiast forthwith right away
niezły ˈɲɛzwɨ
adj mający dość dobry charakter nice not bad pretty good quite good
niełupka ɲɛˈwupka
n (botanika, botaniczny) suchy, niepękający, jednonasienny owoc, posiadający skórzastą lub zdrewniałą owocnię otaczającą luźno nasienie; achene achenium achenocarp akene
nieśmiało ɲɛ̇ˈɕmʲjawɔ
adv z wahaniem, bez śmiałości czy pewności siebie bashfully faintly fearfully shyly timidly
nieśmiałość ɲɛ̇ˈɕmʲjawɔɕʨ̑
n cecha tego, kto jest nieśmiały, wstydliwy, nie ma pewności siebie shyness
nieśmiały ɲɛ̇ˈɕmʲjawɨ
adj niemający pewności siebie, wstydliwy shy diffident
nieśmiertelność ˌɲɛ̇ɕmʲjɛrˈtɛlnɔɕʨ̑
n koncepcja życia przez potencjalnie nieskończenie długi czas; immortality
nieśmiertelny ˌɲɛ̇ɕmʲjɛrˈtɛlnɨ
adj wiecznie żywy, żyjący, nieumierający immortal deathless
nieświadomie ˌɲɛ̇ɕfʲjaˈdɔ̃mʲjɛ
adv w sposób nieświadomy unconsciously
nieświadomość
n (psychologia, psychologiczny) (medycyna, medyczny) stan braku świadomości czy przytomności unconsciousness brak uświadamiania sobie lub wiedzy o czym ignorance
nieświadomy
adj nie uświadamiający sobie czegoś, nie wiedzący o czym unaware powstający lub istniejący bez czyjejś świadomości unconscious
nieświeży
adj (kulinaria) taki, który utracił świeżość stale rancid bad o zauważalnych cechach zbyt długiego używania dirty źle wyglądający not fresh
nieść ɲɛ̇ɕʨ̑
v zmieniać położenie jakiegoś przedmiotu, idąc i będąc nim obciążonym carry
nieźle ˈɲɛ̇ʑlɛ
adv w miarę dobrze, całkiem dobrze not bad
nieżonaty ˌɲɛʒɔ̃ˈnatɨ
adj zwykle o mężczyźnie: niemający żony unmarried
nieżyczliwy
adj usposobiony nieprzyjaźnie, nieuprzejmy unfriendly malevolent uncharitable
nieżyt ˈɲɛʒɨt
n pospolite zapalenie błony śluzowej catarrh
nigdy ˈɲiɡdɨ
pronoun w żadnym czasie, momencie, sytuacji never
nigdy indziej ˈɲiɡdɨ ˈĩɲʥ̑ɛ̇j
adv w żadnym innym czasie never before
nigdzie ˈɲiɟʥ̑ɛ
adv w żadnym miejscu nowhere anywhere
nigeryjski ˌɲiɡɛˈrɨjsʲci
adj odnoszący się do państwa Nigeria Nigerian
nihil obstat
n (kościelny) oficjalne potwierdzenie, że dana publikacja nie jest sprzeczna z doktryną Kościoła katolickiego w kwestiach wiary i moralności, co pozwala na uzyskanie dla niej imprimatur nihil obstat (przenośnie, przenośnia) (ironicznie) oficjalna zgoda nihil obstat
nihilista ˌɲiçiˈlʲista
n (filozofia, filozoficzny) zwolennik nihilizmu nihilist
nihilistycznie
adv w sposób nihilistyczny nihilistically
nihilistyczny
adj właściwy nihiliście lub nihilizmowi nihilistic
nihilizm
n (filozofia, filozoficzny) postawa polegająca na całkowitej relatywizacji ogólnie przyjętych norm i wartości; nihilism
nijaki ɲiˈjäci
adj niczym niewyróżniający się, niemający żadnych charakterystycznych cech bland unremarkable
nikab ˈɲikap
n (kulturoznawstwo, wiedza o kulturze, kulturoznawczy) element stroju noszonego przez muzułmanki jako zasłona na twarz (często chusta), lecz nie wymagany przez islam; niqab
nikaraguański ˌɲikaraɡuˈ<sup>w</sup>ãj̃sʲci
adj odnoszący się do państwa Nikaragua Nicaraguan
nikczemnik
n ktoś postępujący niegodziwie rogue scoundrel swine
nikczemność
n (odprzymiotnikowy) cecha tego, co jest nikczemne; cecha tych, którzy są nikczemni meanness villainy blackness dastardliness despicableness nefariousness nikczemny postępek despicable act
nikczemny ɲikˈʧ̑ɛ̃mnɨ
adj podły, niegodziwy, zły; postępujący źle lub świadczący o złym, niegodziwym postępowaniu vile wicked
nikiel ˈɲicɛl
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Ni i liczbie atomowej 28; nickel
nikielin
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał z gromady arsenków o metalicznym połysku i miedzianoczerwonym kolorze; nickeline niccolite
nikotyna ˌɲikɔˈtɨ̃na
n bezbarwny, płynny alkaloid spotykany przede wszystkim w liściach tytoniu; nicotine
nikotynizm
n nałóg palenia lub, rzadziej, żucia tytoniu nicotinism
nikotynowy ˌɲikɔtɨ̃ˈnɔvɨ
adj dotyczący nikotyny, związany z nikotyną nicotinic spowodowany przez nikotynę, związany z konsumpcją nikotyny nicotinic
nikozyjczyk ˌɲikɔˈzɨjʧ̑ɨk
n mieszkaniec Nikozji Nicosian
nikt ɲikt
pronoun żadna osoba nobody no one
nikt nie może dwom panom służyć
proverb nie sposób opowiadać się za dwoma przeciwnymi wartościami w sensie moralnym no man can serve two masters no servant can be the slave of two masters
nilometr
n (historia, historyczny, historycznie) (architektura, architektoniczny) specjalny szyb połączony z wodami gruntowymi, budowany w starożytnym Egipcie do pomiaru stanu Nilu nilometer
nim ɲĩm
n chińska gra dla dwóch osób; nim
nimbus ˈɲĩmbus
n (meteorologia, meteorologiczny) chmura deszczowa; nimbus nimbus cloud
nimfa ˈɲĩw̃fa
n (mitologia, mitologiczny) w mitologii greckiej i rzymskiej boginka mająca postać pięknej, młodej dziewczyny, będąca uosobieniem sił przyrody nymph (zoologia, zoologiczny) ostatnie stadium larwalne niektórych pajęczaków i owadów nymph
nimfomania ˌɲĩw̃fɔ̃ˈmãɲja
n (medycyna, medyczny) chorobliwie wzmożony popęd płciowy u kobiet; nymphomania
niniejszy ɲĩˈɲɛ̇jʃɨ
pronoun (książkowy) ten oto właśnie this
niniejszym ɲĩˈɲɛ̇jʃɨ̃m
adv (urzędowy) tak więc, tym oto aktem, pismem, wystąpieniem hereby
ninja ˈɲĩn͇ʤ̑a
n japoński wojownik, specjalizujący się w zamachach i szpiegostwie; ninja
niob ɲɔp
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Nb i liczbie atomowej 41; niobium
nippoński
adj odnoszący się do Nipponu, związany z Nipponem Nipponic
nirwana ɲirˈvãna
n w buddyzmie: oświecenie, wyzwolenie, cel praktyki buddyjskiej; nirvana
niski ˈɲisʲci
adj mający mały wymiar w pionie low mały w porównaniu z innymi na skali jakiejś wartości low
nisko ˈɲiskɔ
adv na niedużej wysokości low
niskoczęstotliwościowy ˌɲiskɔʧ̑ɛ̃w̃stɔtlʲivɔɕˈʨ̑ɔvɨ
adj (technologia, technika, techniczny) dotyczący niskich częstotliwości low-frequency
niskotłuszczowy ˌɲiskɔtwuʃˈʧ̑ɔvɨ
adj (kulinaria) o niskiej zawartości tłuszczu low-fat
nisza
n (architektura, architektoniczny) odrębna część większego pomieszczenia, powstała poprzez załamanie i cofnięcie ściany alcove nook recess (architektura, architektoniczny) wnęka w ścianie budynku, zwykle będąca ramą architektoniczną dla rzeźby niche coś względnie małego, co jest nieco niżej położone w obrębie większej powierzchni niche niezajęta i mniejsza część jakiejś dziedziny, postaci przejawu życia niche (geologia, geologiczny) zagłębienie w skale niche recess
niszczarka
n urządzenie służące do niszczenia dokumentów shredder
niszczyciel ɲiʃˈʧ̑ɨʨ̑ɛl
n ten, kto niszczy destroyer devastator (wojskowość, wojskowy) szybki okręt przystosowany do zwalczania małych jednostek pływających; destroyer
niszczyć ˈɲiʃʧ̑ɨʨ̑
v pozbawiać rzecz jej kształtu bądź funkcji destroy demolish
nit ɲit
n (technologia, technika, techniczny) metalowy element łączący w połączeniu nitowanym; rivet
nitkowanie ˌɲitkɔˈvãɲɛ
n (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) (rzeczownik odczasownikowy) od: nitkować (depilować) threading
nitkowaty ˌɲitkɔˈvatɨ
adj taki, który kształtem przypomina nitkę filiform
nitowanie
n (rzeczownik odczasownikowy) od: nitować riveting
nitownica
n maszyna do nitowania riveter
nitpiker ɲitˈpʲikɛr
n (slangowo) osoba czepiająca się nieistotnych szczegółów nitpicker
nitromannit
n (chemia, chemiczny) organiczny, wybuchowy składnik spłonek detonujących stosowany również w lecznictwie; mannitol hexanitrate nitromannite
niuans ˈɲu<sup>w</sup>ãw̃s
n drobna, subtelna różnica, ledwo dostrzegalna zmiana; odcień nuance
nius ɲus
n świeża wiadomość news
niuton ˈɲutɔ̃n
n (fizyka, fizyczny) jednostka siły w układzie SI; newton
nivôse
n nazwa czwartego miesiąca we francuskim kalendarzu rewolucyjnym; Nivôse
niwchijski
n (językoznawstwo, językoznawczy) język niwchijski; Nivkh
niweczyć
v pozbawiać wartości, obracać wniwecz blight dash decondition scupper scuttle shatter
nizina ɲiˈʑĩna
n (geografia, geograficzny) obszar leżący na wysokości od 0 do 200 m n.p.m. lowland
niziołek ɲiˈʑɔwɛk
n (fantasy) (literacko) istota niskiego wzrostu charakteryzująca się krępą budową ciała i dużymi stopami halfling hobbit
nić ɲiʨ̑
n cienkie włókno używane np. do szycia thread
niż ɲiʃ
conjunction …używany przy porównaniach, służący do wyrażenia, że dana cecha opisująca wyrażenia przed i za spójnikiem silniej występuje w zwrocie przed spójnikiem; służący do podkreślania różnic między takimi wyrażeniami than
niż ɲiʃ
n (geografia, geograficzny) nizina obejmująca rozległe obszary; lowland (meteorologia, meteorologiczny) ośrodek niskiego ciśnienia atmosferycznego; depression low
no
particle (potocznie, potoczny) …oznaczająca przytaknięcie yeah yep yup
no to co ˈnɔ ˈtɔ ˈʦ̑ɔ
(potocznie, potoczny) sygnalizuje, że mówca uważa dane zdarzenie lub argument za nieistotne, lub ma do niego lekceważący stosunek so what (potocznie, potoczny) wprowadza propozycję how about what about
nobel ˈnɔbɛl
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu No i liczbie atomowej 102; nobelium (jednostka monetarna) dawna moneta angielska; noble
noblista nɔˈblʲista
n osoba, która otrzymała Nagrodę Nobla Nobel prize winner
noc nɔʦ̑
n okres od zmierzchu do świtu; night
nocebo nɔˈʦ̑ɛbɔ
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) negatywne, niepożądane objawy zjawiska zwanego placebo, objawy uboczne; nocebo
nocleg
n spanie nocą poza miejscem zamieszkania accommodation
nocna zmiana ˈnɔʦ̑na ˈzmʲjãna
n okres czasu pracy przebiegający w nocy night shift nightshift grupa pracowników wykonująca swoje obowiązki nocą night shift nightshift
nocnik ˈnɔʦ̑ʲɲik
n naczynie do oddawania moczu i kału, używane zwłaszcza przez małe dzieci; potty chamber pot chamber jerry pot urinal
nocny ˈnɔʦ̑nɨ
adj związany z nocą – mający miejsce w nocy, żyjący w nocy, pracujący w nocy, przeznaczony do użycia w nocy nocturnal nightly
nocny marek ˈnɔʦ̑nɨ ˈmarɛk
n (potocznie, potoczny) ktoś, kto pracuje w nocy; w nocy wykonuje czynności, które zazwyczaj wykonuje się w dzień night owl
nocą ˈnɔʦ̑ɔ̃w̃
adv wtedy, gdy trwa noc at night
noga ˈnɔɡa
n (anatomia, anatomiczny) kończyna dolna człowieka lub jedna z kończyn czworonoga; leg element budowy mebla leg (potocznie, potoczny) piłka nożna football
nogawka nɔˈɡafka
n (krawiectwo) część spodni okrywająca nogę leg
noktowizor ˌnɔktɔˈvʲizɔr
n urządzenie umożliwiające widzenie w ciemności; night-vision device
nokturn
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) instrumentalna forma muzyczna inspirowana nastrojem nocy; nocturne
nomada nɔ̃ˈmada
n (etnografia, etnograficzny) członek grupy ludzi nieposiadającej stałego miejsca zamieszkania, przemieszczającej się z miejsca na miejsce; nomad
nomadyzm
n (zobacz) koczownictwo nomadism
nominacja
n oficjalne powołanie na stanowisko, szczególnie na wysoki urząd państwowy; (także, też) dokument stwierdzający powołanie nomination zgłoszenie kandydatury do nagrody lub stanowiska nomination
nominał nɔ̃ˈmʲĩnaw
n (ekonomia, ekonomiczny) wartość wyszczególniona na danym papierze wartościowym, monecie, znaczku pocztowym itp. face value
nominować ˌnɔ̃mʲĩˈnɔvaʨ̑
v oficjalnie powołać kogoś na stanowisko nominate
nomofobia ˌnɔ̃mɔˈfɔbʲja
n (neologizm) strach przed sytuacją niemożliwości korzystania z telefonu komórkowego nomophobia
nomokracja
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) ustrój polityczny opierający się na respektowaniu prawa nomocracy
non-profit nɔ̃n‿ˈprɔfʲit
adj (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) (ekonomia, ekonomiczny) działający nie dla zysku; non-profit
nonkonformista ˌnɔ̃ŋkɔ̃nfɔrˈmʲista
n ten, kto nie zgadza się z powszechnie panującymi opiniami i wyraża jawnie swój sprzeciw wobec nich nonconformist
nonkonformistyczny
adj taki, który sprzeciwia się normom, wartościom i poglądom uznanym za obowiązujące w danej grupie nonconformist
nonkonformizm
n (socjologia, socjologiczny) (psychologia, psychologiczny) postawa sprzeciwu wobec zasad, norm i opinii obowiązujących w danym środowisku; nonconformism
nonsens ˈnɔ̃w̃sɛ̃w̃s
n zupełny brak sensu, niedorzeczność; nonsense
nonszalancja
n bezceremonialne, niedbałe zachowywanie się połączone z lekceważącym stosunkiem do ludzi i przyjętych norm nonchalance airiness flippancy
nonszalancki
adj świadczący o czyjejś nonszalancji, traktujący innych lekceważąco nonchalant
nonteistyczny ˌnɔ̃ntɛ<sup>j</sup>iˈstɨʧ̑nɨ
adj nie afirmujący ani też nie negujący istnienia Boga nontheistic
nonteizm nɔ̃nˈtɛ<sup>j</sup>ism̥
n doktryna religijna, która ani nie uznaje, ani też nie zaprzecza istnieniu Boga; nontheism
noobie
n (slangowo) nowicjusz w grze internetowej lub awatar nowicjusza noobie
nora ˈnɔra
n (zoologia, zoologiczny) podziemne schronienie zwierząt burrow
norbertański
adj związany z norbertanami lub norbertankami, dotyczący norbertanów lub norbertanek Norbertine
nordycki nɔrˈdɨʦ̑ʲci
adj (książkowy) północnoeuropejski; Nordic
norma ˈnɔrma
n (technologia, technika, techniczny) dokument standaryzujący działalność badawczą, technologiczną, produkcyjną, usługową; code standard ogólnie przyjęta zasada; norm (matematyka, matematyczny) odwzorowanie określane w pierścieniach Euklidesa; norm (matematyka, matematyczny) podgrupa rozważana w teorii grup; norm (matematyka, matematyczny) przekształcenie rozważane w tzw. przestrzeniach unormowanych; norm typowe zachowanie norm wyznaczona granica pewnej wielkości, której nie powinno się przekraczać norm
normalizacja
n doprowadzenie czegoś do normalnego stanu normalization normalisation opracowanie i wprowadzenie norm w zakresie danych czynności normalization ajustement normalisation
normalnie
adv w sposób normalny, standardowo normally
normalność
n cecha tego, co normalne, brak dziwactw normality normalcy
normalny nɔrˈmalnɨ
adj zgodny z normą, uchodzący za taki, jaki powinien być normal (chemia, chemiczny) odnoszący się do stężenia normalnego, określający stężenie normalne normal
normandzki
adj związany z Normandią, dotyczący Normandii, pochodzący z Normandii Norman
normatywizm
n (językoznawstwo, językoznawczy) dążność do formułowania norm i prawideł danego języka z zamiarem wpłynięcia na jego użytkowników, aby stosowali proponowane środki językowe; często połączona z tendencją do określania nieaprobowanych form jako z gruntu „gorszych” lub „niepoprawnych”; prescriptivism
normański
adj związany z Normanami, dotyczący Normanów Norman
normcore
n trend w modzie polegający na ubieraniu się w sposób zwyczajny/normalny i bezpretensjonalny, określany często jako trend na bycie poza trendem normcore
normować
v ustalać normy regulate
nornica nɔrʲˈɲiʦ̑a
n (zoologia, zoologiczny) drobny, pospolity gryzoń półkuli północnej, prowadzący głównie nocny tryb życia vole
norweski nɔrˈvɛsʲci
adj odnoszący się do państwa Norwegia lub Norwegów Norwegian
norweski nɔrˈvɛsʲci
n język urzędowy Norwegii; Norwegian
noryk ˈnɔrɨk
n (geologia, geologiczny) drugi wiek późnego triasu, trwający 216,5 – 203,6 milionów lat temu; Norian
nos nɔs
n (anatomia, anatomiczny) część twarzy powyżej ust, między oczami, narząd zmysłu węchu, część układu oddechowego, również u zwierząt; nose dziób samolotu nose
nosacizna
n (weterynaria, weterynaryjny) przewlekła, zakaźna i zaraźliwa choroba zwierząt nieparzystokopytnych; glanders
nosiciel nɔˈɕiʨ̑ɛl
n (medycyna, medyczny) organizm zawierający bakterie, wirusy lub w inny sposób dotknięty chorobą, sam nie cierpiący z powodu jej objawów, lecz mogący nią zarażać; carrier
nosiwoda ˌnɔɕiˈvɔda
n ten, kto nosi wodę w wiadrach water carrier
nosić ˈnɔɕiʨ̑
v fizycznie trzymając zmieniać położenie zewnętrznego obiektu carry o ubraniu, okularach, znakach, itd mieć na sobie wear
nosić imię ˈnɔɕiʨ̑ ˈĩmʲjɛ
v (książkowy) mieć nazwę bear the name of (książkowy) mieć nazwę/imię po kimś bear the name of name after
nosorożec ˌnɔsɔˈrɔʒɛʦ̑
n (zoologia, zoologiczny) Rhinoceros, duży ssak z rzędu nieparzystokopytnych; rhinoceros rhino
nosowy nɔˈsɔvɨ
adj (fonetyka, fonetyczny) o głosce, przy wymawianiu której część lub całość wydychanego powietrza przechodzi przez jamę nosową nasal (przymiotnik) od nos nasal
nostalgia nɔˈstalʲɟja
n tęsknota, zwłaszcza za krajem nostalgia
nostrzyk żółty
n (botanika, botaniczny) Melilotus officinalis L., gatunek rośliny z rodziny bobowatych, pospolity na obszarze całego kraju; common melilot
nosze
n (medycyna, medyczny) sprzęt do ręcznego przenoszenia chorych lub rannych; stretcher
noszowy
n sanitariusz, ratownik wyznaczony do noszy stretcher-bearer
nosówka nɔˈsufka
n (weterynaria, weterynaryjny) groźna choroba zakaźna psów; canine distemper
notariusz
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) urzędnik sporządzający akty prawne na żądanie stron notary N.P. NP n.p. notary public scrivener
notatka nɔˈtatka
n krótki tekst, mający na celu przypomnienie jakiejś informacji memo robocze, odręczne zapiski, np. z wykładów, z pracy koncepcyjnej note notice
notatnik nɔˈtatʲɲik
n zeszyt do zapisków notebook
notebook ˈnɔdbuk ˈnɔwdbuk
n niewielki komputer przenośny, składany jak książka notebook
notes ˈnɔtɛs
n plik zszytych kartek papieru, zwykle w sztywnej oprawie, który służy do zapisywania osobistych notatek; notebook
notka ˈnɔtka
n krótki tekst z uwagami lub dodatkowymi informacjami note
notoryczny ˌnɔtɔˈrɨʧ̑nɨ
adj (pejoratywnie, pejoratywny) powszechnie znany famous nieustanny chronic compulsive regular
notować nɔˈtɔvaʨ̑
v zapisywać wykład, czyjąś wypowiedź note
nowator nɔˈvatɔr
n wprowadzający jakąś nowość, coś nowego w określonej dziedzinie innovator
nowatorski
adj wprowadzający coś nowego w jakiejś dziedzinie, odkrywczy, nietradycyjny, świeży, oryginalny innovative
nowenna
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w katolicyzmie praktyka dewocyjna polegająca na powtarzaniu dziewięciokrotnie, w tych samych odstępach czasu, zwykle przed większymi uroczystościami kościelnymi, specjalnej modlitwy lub modlitw; novena
nowicjacki
adj związany z nowicjatem novitiate
nowicjat nɔˈvʲiʦ̑ʲjat
n część klasztoru przeznaczona dla odbywających nowicjat (1.1) novitiate okres próbny kandydata do zakonu; novitiate
nowicjusz
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) kandydat do zakonu, odbywający w nim nowicjat novice
nowicjuszka
n (książkowy) kobieta nie posiadająca doświadczenia novice
nowiutki nɔˈvʲjutʲci
adj nowy, świeżo kupiony lub zrobiony, nie używany brand new fresh new
nowo ˈnɔvɔ
adv niedawno, tyle co afresh newly
nowoczesny ˌnɔvɔˈʧ̑ɛsnɨ
adj charakterystyczny dla nowych czasów, współczesny modern
nowokaledoński
adj związany z Nową Kaledonią, dotyczący Nowej Kaledonii New Caledonian
nowomowa
n język władzy i kontrolowanych przez nią środków przekazu w państwach totalitarnych; newspeak Newspeak
nowoorleański
adj związany z Nowym Orleanem, dotyczący Nowego Orleanu New Orleanian
noworodek ˌnɔvɔˈrɔdɛk
n człowiek lub zwierzę tuż po przyjściu na świat; neonate newborn
nowotworowy ˌnɔvɔtfɔˈrɔvɨ
adj związany z nowotworem neoplasmatic
nowotwór nɔˈvɔtfur
n (medycyna, medyczny) choroba rozrostowa ludzi, zwierząt i roślin polegająca na niekontrolowanej proliferacji komórek wywodzących się z danej tkanki; neoplasm
nowość ˈnɔvɔɕʨ̑
n cecha czegoś nowego newness novelty coś nowego novelty
nowożeniec ˌnɔvɔˈʒɛ̃ɲɛʦ̑
n mężczyzna świeżo po ślubie newlywed
nowożytny ˌnɔvɔˈʒɨtnɨ
adj od nowożytność: należący do nowożytności, określający nowożytność, używany w związku z nowożytnością modern
nowy ˈnɔvɨ
adj istniejący od niedawna new novel
nozdrze ˈnɔzḍʒɛ
n (anatomia, anatomiczny) jeden z dwóch otworów nosa nostril
nozologia
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) (medycyna, medyczny) nauka zajmująca się klasyfikowaniem i opisem chorób; nosology
nośnik danych
n (informatyka, informatyczny) przedmiot fizyczny, na którym możliwe jest zapisanie informacji i ich odczytywanie; data medium data storage device data carrier
nożownik
n rzemieślnik produkujący noże knifemaker złoczyńca, morderca posługujący się nożem cutthroat
nożyczki nɔˈʒɨʧ̑ʲci
n małe nożyce; scissors pair of scissors
nożyczki do paznokci
n (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) narzędzie służące do obcinania paznokci u rąk i u stóp nail scissors
nubijski
adj związany z Nubią, dotyczący Nubii, pochodzący z Nubii Nubian
nuda ˈnuda
n stan, gdy jest nudno, gdy nie dzieje się nic ciekawego; boredom
nudno
adv w sposób nudny, nieciekawie tediously
nudności
n (medycyna, medyczny) mdłości, stan poprzedzający wymioty nausea heave queasiness
nudny ˈnudnɨ
adj wywołujący nudę, niebudzący zainteresowania, powodujący apatię i zmęczenie boring dreary
nudysta nuˈdɨsta
n osoba przebywająca towarzysko na zewnątrz nago dla kontaktu z naturą nudist
nudziarz
n człowiek zanudzający innych bore dullard dweeb fuddy-duddy shmoe
nudzić ˈnuʥ̑iʨ̑
v powodować nudę bore
nuklearny
adj dotyczący jądra atomu nuclear
nukleoid
n (biologia, biologiczny) gęsty obszar DNA w komórce prokariotycznej, który nie jest oddzielony od cytoplazmy nucleoid
nukleotyd ˌnuklɛˈɔtɨt
n (biochemia, biochemiczny) organiczny związek chemiczny, podstawowy składnik strukturalny kwasu nukleinowego nucleotide
numer ˈnũmɛr
n liczba naturalna, która identyfikuje jakiś element ze zbioru number
numer identyfikacji podatkowej ˈnũmɛr ˌidɛ̃ntɨfʲiˈkaʦ̑ʲji ˌpɔdatˈkɔvɛj
n (administracja) kod, służący do identyfikacji podatników tax identification number
numeracja ˌnũmɛˈraʦ̑ʲja
n system oznaczania czegoś numerem numeration
numerariusz ˌnũmɛˈrarʲjuʃ
n członek Opus Dei, który żyje w celibacie; numerary
numerowanie ˌnũmɛrɔˈvãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: numerować numeration
numerować ˌnũmɛˈrɔvaʨ̑
v nadawać czemuś kolejne numery, oznaczać coś numerami number
numeryczny ˌnũmɛˈrɨʧ̑nɨ
adj składający się z liczb lub cyfr numeric numerical
numizmatyk
n specjalista w dziedzinie numizmatyki numismatist numismatologist
nunatak nũˈnatak
n (geologia, geologiczny) wzniesienie wystające nad powierzchnię lodowca lub lądolodu i zewsząd otoczone przez pokrywę lodową; nunatak
nunchaku nũn͇ˈʧ̑aku
n rodzaj broni przypominającej cep; nunchaku
nuncjusz ˈnũnʦ̑ʲjuʃ
n dyplomatyczny przedstawiciel Watykanu nuncio
nur nur
n (ornitologia, ornitologiczny) ptak wodny zamieszkujący Amerykę Północną i północną część Europy; loon skok do wody plunge
nur białodzioby ˈnur ˌbʲjawɔˈʥ̑ɔbɨ
n (ornitologia, ornitologiczny) Gavia adamsii, gatunek ptaka z rodziny nurów; Yellow-billed Loon
nur czarnoszyi ˈnur ˌʧ̑arnɔˈʃɨji
n (ornitologia, ornitologiczny) Gavia arctica, duży ptak wodny z rodziny nurów, zamieszkuje północną Eurazję; black-throated loon
nur rdzawoszyi ˈnur ˌːʣ̑avɔˈʃɨji
n (ornitologia, ornitologiczny) Gavia stellata, duży ptak wodny, jeden z pięću gatunków nurów; red-throated loon
nurek ˈnurɛk
n człowiek uprawiający nurkowanie zawodowo lub w celach sportowych diver skok w wodę dive
nurkowanie ˌnurkɔˈvãɲɛ
n (przenośnie, przenośnia) szybkie chowanie się w czymś diving (rzeczownik odczasownikowy) od: nurkować diving o samolotach, ptakach szybki lot w dół diving skakanie do wody diving pływanie pod wodą; diving scuba diving
nurkować nurˈkɔvaʨ̑
v pływać pod powierzchnią wody dive
nurniczek nurʲˈɲiʧ̑ɛk
n (ornitologia, ornitologiczny) mały ptak morski z rodziny alk, z rodzajów Aethia i Ptychoramphus auklet
nurniczek ciemny
n (ornitologia, ornitologiczny) Ptychoramphus aleuticus, mały ptak morski z rodziny alk Cassin's auklet
nurniczek czubaty nurʲˈɲiʧ̑ɛk ʧ̑uˈbatɨ
n (ornitologia, ornitologiczny) Aethia cristatella, gatunek ptaka z rodziny alk występujący na północy Oceanu Spokojnego crested auklet
nurniczek krasnodzioby nurʲˈɲiʧ̑ɛk ˌːrasnɔˈʥ̑ɔbɨ
n (ornitologia, ornitologiczny) Aethia psittacula, gatunek ptaka z rodziny alk występujący na północy Pacyfiku Parakeet Auklet
nurniczek malutki
n (ornitologia, ornitologiczny) Aethia pusilla, mały ptak morski z rodziny alk, rodzaju nurniczków; Least auklet
nurniczek wąsaty
n (ornitologia, ornitologiczny) Aethia pygmaea, mały ptak morski z rodziny alk, rodzaju nurniczków; Whiskered auklet
nurnik ˈnurʲɲik
n (ornitologia, ornitologiczny) Cepphus, morski ptak z rodziny alk; guillemot
nurnik aleucki
n (ornitologia, ornitologiczny) Cepphus columba, gatunek ptaka z rodziny alk, rodzaju nurników, występujący na północy Oceanu Spokojnego, pigeon guillemot
nurnik ochocki
n (ornitologia, ornitologiczny) Cepphus carbo, gatunek ptaka z rodziny alk, rodzaju nurników, występujący na północy Oceanu Spokojnego spectacled guillemot
nurt nurt
n ciąg wydarzeń course strumień wody w rzece na jej środku, który płynie szybciej niż reszta current rapid tendencje w sztuce, filozofii itp. current trend
nurzec
n (ornitologia, ornitologiczny) ptak z rodziny Pelecanoididae; diving petrel
nurzyk polarny ˈnuʒɨk pɔˈlarnɨ
n (ornitologia, ornitologiczny) Uria lomvia, gatunek ptaka z rodziny alk gnieżdżący się na arktycznych wybrzeżach; thick-billed murre
nuta ˈnuta
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) znak graficzny oznaczający długość trwania dźwięku, a po umieszczeniu na pięciolinii także jego wysokość note
nutacja
n (fizyka, fizyczny) zjawisko drgania osi obrotu ciała poddanego precesji; nutation
nutria ˈnutrʲja
n (zoologia, zoologiczny) zwierzę futerkowe z gatunku nutria amerykańska (Myocastor coypus), prowadzące ziemno-wodny tryb życia; coypu
nuty ˈnutɨ
n zapis nutowy melodii score
nużyca
n (weterynaria, weterynaryjny) choroba skóry wywoływana przez nużeńce mogąca dotykać wiele gatunków zwierząt; mange
nużyć
v wywoływać znudzenie lub wyczerpanie swoją jednostajnością tire weary odczuwać zmęczenie, ulegać stopniowemu wyczerpaniu weary
nw
acronym = (slangowo) nie wiem IDK idk
nyktofobia ˌnɨktɔˈfɔbʲja
n (medycyna, medyczny) (psychologia, psychologiczny) chorobliwy strach przed ciemnością; nyctophobia
nylon ˈnɨlɔ̃n
n tkanina syntetyczna o dużej wytrzymałości, stosowana głównie do wyrobu spadochronów i pończoch nylon
nystatyna ˌnɨstaˈtɨ̃na
n (chemia, chemiczny) (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) lek o działaniu przeciwgrzybiczym, nystatin
nów nuf
n (astronomia, astronomiczny) faza Księżyca, w której księżyc jest oświetlony przez Słońce w taki sposób, że z Ziemi widać wyłącznie jego zacienioną część; new moon
nóż nuʃ
n krótkie i ostre narzędzie ręczne do krojenia lub cięcia; knife
nóż do masła ˈnuʒ dɔ‿ˈmaswa
n nóż służący do smarowania masłem lub innymi smarowidłami butter spreader
nęcić ˈnɛ̃ɲʨ̑iʨ̑
v działać przyciągająco bait tempt allure decoy entice lure
nędza ˈnɛ̃nʣ̑a
n stan ubóstwa w najwyższym stopniu, brak środków do życia destitution misery extreme poverty indigence
nędznie ˈnɛ̃nʣ̑ʲɲɛ
adv w sposób nędzny, ubogi, skromny abjectly ignobly lousily meanly miserably penuriously
nędznik
n osoba podła, nikczemna despicable
nędzny ˈnɛ̃nʣ̑nɨ
adj niewiele wart, będący w złym stanie; ubogi, zapuszczony miserable mean wretched
nękać ˈnɛ̃ŋkaʨ̑
v dręczyć, trapić beset torment
o ɔ
preposition …wskazujący fizyczną przeszkodę w ruchu against …wskazujący treść, zawartość znaczeniową, sens (z niektórymi czasownikami) about at
o chlebie i wodzie
adv (przenośnie, przenośnia) o życiu w biedzie w tak ciężkich warunkach, że w minimalnym stopniu zostają zaspokojone jedynie podstawowe potrzeby takie jak jedzenie i picie to be on bread and water
o czasie ɔ‿ˈʧ̑aɕɛ
adv we właściwym (zaplanowanym) momencie on in time
o ile
łączy zdanie nadrzędne z podrzędnym, które wyraża warunek treści provided that as long as provided
o mało ɔ‿ˈmawɔ
adv (potocznie, potoczny) prawie, ledwo almost
o wilku mowa ɔ‿ˈvʲilku ˈmɔva
idiom wyrażenie używane, gdy osoba, o której mówimy, nagle się pojawia; zobacz też: o wilku mowa w Wikicytatach speak of the devil
oaza ɔˈaza
n (geografia, geograficzny) odosobniony teren o bardzo bujnej roślinności wegetującej na obszarze pustyń i półpustyń dzięki lokalnej obecności wody; oasis
oba ˈɔba
collective dwa konkretne przedmioty lub zwierzęta, określone rzeczownikiem rodzaju męskiego; i jeden i drugi both
obaj ˈɔbaj
collective dwie konkretne osoby, niezależnie od płci, określone rzeczownikiem rodzaju męskiego; i jeden i drugi both
obalać ɔˈbalaʨ̑
v odbierać komuś władzę, moc, wpływ itp. overthrow
obarzanek ˌɔbaˈʒãnɛk
n (kulinaria) wypiek w kształcie obręczy wykonany z ciasta obgotowanego przed pieczeniem bagel
obawa ɔˈbava
n niepokój o przyszłość połączony z lękiem; przewidywanie, że coś może się nie powieść apprehension concern misgiving
obawiać się ɔˈbavʲjäʨ̑‿ɕɛ
v mieć obawę, bać się czegoś fear
obcas ˈɔpʦ̑as
n część buta w tylnej jego części, pod piętą, często unoszący ją do góry; heel
obcesowo
adv z natarczywością, zuchwale abruptly brusquely
obchody
n uroczyste świętowanie czegoś celebration commemoration
obchodzić ɔpˈxɔʥ̑iʨ̑
v krążyć, chodzić wokół, przechodzić przez jakiś obiekt; przejść jakąś przestrzeń, teren, pomieszczenie walk around obchodzić kogoś: interesować się czymś, chcieć wiedzieć o czymś care świętować, uczcić jakąś rocznicę, radosne wydarzenie, sukces celebrate
obchodzić się jak z jajkiem
v obchodzić się z kimś lub czymś bardzo ostrożnie, ze szczególną delikatnością walk on eggshells
obchód
n kontrolne obejście danego miejsca round
obcinacz ɔpʲˈʨ̑ĩnaʧ̑
n narzędzie do obcinania (różnego typu) cutter
obcisły ɔpʲˈʨ̑iswɨ
adj o ubraniu: ściśle przylegający do ciała, ciasno opinający tight
obciąg
n (grubiański, grubiańsko) fellatio blowjob
obciążać ɔpʲˈʨ̑ɔ̃w̃ʒaʨ̑
v zwiększać ciężar load
obciążenie ˌɔpʲʨ̑ɔ̃w̃ˈʒɛ̃ɲɛ
n (elektryczność) całkowita moc elektryczna pobierana ze źródła przez wszystkie odbiorniki load ciężar spoczywający na kimś lub czymś burden load
obco
adv nieswojo, nieswojsko, cudzo, nie jak u siebie strangely
obcojęzyczny ˌɔpʦ̑ɔjɛ̃w̃ˈzɨʧ̑nɨ
adj odnoszący się do innego języka foreign-language posługujący się językiem obcym foreign-language
obcy ˈɔpʦ̑ɨ
adj nienależący do jakiegoś kręgu foreign
obcy ˈɔpʦ̑ɨ
n ktoś nienależący do danej grupy alien
obdukcja ɔbˈdukʦ̑ʲja
n (medycyna, medyczny) (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) oględziny zwłok lub osób żywych w celu ustalenia przyczyn śmierci lub rozmiarów doznanych uszkodzeń ciała; autopsy
obdżektor ɔbˈʤ̑ɛktɔr
n (wojskowość, wojskowy) (filozofia, filozoficzny) osoba odmawiająca odbycia obowiązkowej służby wojskowej z powodów religijnych, moralnych lub etycznych; conscientious objector
obecnie ɔˈbɛʦ̑ʲɲɛ
adv teraz, aktualnie, w tym momencie nowadays currently now
obecność ɔˈbɛʦ̑nɔɕʨ̑
n bycie, przebywanie gdzieś presence uczestnictwo w wydarzeniu, spotkaniu, stawienie się gdzieś attendance
obecny ɔˈbɛʦ̑nɨ
adj dzisiejszy, teraźniejszy, współczesny present osobiście przy czymś będący, znajdujący się gdzieś w danej chwili present
obejmować ˌɔbɛjˈmɔvaʨ̑
v mieścić w sobie encompass o emocjach: owładnąć grip seize o spojrzeniu, wzroku: zobaczyć coś w całości survey take in otaczać ramionami embrace hug rozpoczynać sprawowanie funkcji, urzędu, stanowiska itp. assume take take up
obejrzeć ɔˈbɛjʒɛʨ̑
v patrzeć w ekran przez cały film watch poznać coś patrząc na to examine inspect zapoznać się z czymś oglądając to look see zwiedzić do sightseeing obejrzeć się dookoła: rozejrzeć się look around obracając się, zerknąć do tyłu look back przyjrzeć się sobie samemu examine oneself look at oneself
obelga ɔˈbɛlɡa
n obraźliwe słowo skierowane do kogoś insult
obelisk ɔˈbɛlʲisk
n pomnik w formie wysokiego, smukłego słupa, najczęściej o czworobocznej podstawie, wykonanego z jednego bloku skalnego; obelisk
oberża
n (przestarzałe, przestarzały) dom zajezdny przy głównym trakcie, w którym podróżny mógł zatrzymać się na posiłek i nocleg auberge
oberżysta
n (przestarzałe, przestarzały) mężczyzna prowadzący oberżę innkeeper
obezwładnić ˌɔbɛzvˈwadʲɲiʨ̑
v pozbawić kogoś swobody ruchu overpower
obficie ɔpˈfʲiʨ̑ɛ
adv w dużej ilości, w dużej mierze profusely
obfitować
v odznaczać się obfitością, mieć pod dostatkiem czego; zawierać dużą ilość lub liczbę czegoś abound teem
obfitość ɔpˈfʲitɔɕʨ̑
n duża, w zupełności wystarczająca ilość czegoś abundance plenitude plenty profusion
obfity ɔpˈfʲitɨ
adj występujący w dużej ilości lub w dużym natężeniu, składający się z dużej liczby czegoś abundant
obiad ˈɔbʲjat
n gorący posiłek spożywany zwykle w środku dnia; lunch dinner
obiadokolacja ɔbʲˈjadɔkɔˈlaʦ̑ʲja
n posiłek o charakterze obiadu spożywany w porze kolacji dinner
obiadowy ˌɔbʲjaˈdɔvɨ
adj służący do obiadu, związany z obiadem dinner
obiecująco
adv w sposób obiecujący auspiciously
obiecujący ˌɔbʲjɛʦ̑uˈjɔ̃nʦ̑ɨ
adj dobrze się zapowiadający, dający duże nadzieje, rokujący nadzieje promising
obiecywać ˌɔbʲjɛˈʦ̑ɨvaʨ̑
v mówić, że coś się z pewnością zrobi; dawać obietnicę promise
obiecywać gruszki na wierzbie ˌɔbʲjɛˈʦ̑ɨvaʥ̑ ˈɡruʃʲci na‿ˈvʲjɛʒbʲjɛ
v składać obietnice bez pokrycia promise the moon promise the world
obieg
n czynność fizycznego okrążania czegoś circulation przepływ cieczy, gazu w danym zamkniętym układzie przewodów i zbiorników circulation krążenie lub rozpowszechnianie się czegoś wśród różnych osób lub w różne miejsca workflow
obiekt ˈɔbʲjɛkt
n rzecz fizycznie istniejąca object (informatyka, informatyczny) istniejąca w pamięci komputera reprezentacja klasy lub struktury object osoba lub przedmiot będące adresatem lub celem wykonywanej czynności object teren będący wydzieloną, logiczną całością, zwłaszcza miejsce publiczne, budowla premises
obiektyw ɔˈbʲjɛktɨf
n (technologia, technika, techniczny) (fotografia) soczewka, układ optyczny lub magnetyczny, przenoszący obraz przedmiotu do dalszej części urządzenia objective lens
obiektyw szerokokątny ɔˈbʲjɛktɨf ˌʃɛrɔkɔˈkɔ̃ntnɨ
n (fotografia) obiektyw fotograficzny o krótkiej ogniskowej, obejmujący większe pole widzenia niż obiektyw standardowy, pozwalający na fotografowanie dużych przedmiotów z małych odległości; wide-angle lens
obiektywnie
adv w sposób obiektywny objectively
obiektywność
n cecha tego, co jest obiektywne, bezstronność objectivity impartiality
obiektywny ˌɔbʲjɛkˈtɨvnɨ
adj odznaczający się obiektywizmem, wolny od uprzedzeń objective istniejący niezależnie od poznającego podmiotu objective
obieraczka ˌɔbʲjɛˈraʧ̑ka
n (potocznie, potoczny) przyrząd służący do obierania warzyw ze skóry peeler
obierać ɔˈbʲjɛraʨ̑
v usuwać wierzchnią, zewnętrzną warstwę: łupinę, łuski, skórę lub skorupę itp. peel pare hull skin wybierać kogoś na stanowisko, funkcję drogą głosowania choose
obietnica ˌɔbʲjɛtʲˈɲiʦ̑a
n wypowiedź zapewniająca kogoś o zrobieniu czegoś w przyszłości promise
obić mordę ˈɔbʲiʨ̑ ˈmɔrdɛ
v (wulgarnie, wulgaryzm) pobić kogoś mess face up mess up face
objaw ˈɔbʲjaf
n oznaka jakiegoś zjawiska symptom
objawowy
adj (medycyna, medyczny) dotyczący objawów chorobowych symptomatic
objazd ˈɔbʲjast
n (motoryzacja) tymczasowa trasa wyznaczona w celu ominięcia miejsca zablokowanego przez roboty drogowe lub wypadek detour objeżdżanie, odwiedzanie tour
objętość ɔbʲˈjɛ̃ntɔɕʨ̑
n (fizyka, fizyczny) wielkość fizyczna określająca rozmiar zajmowanej przez układ fizyczny przestrzeni (wyrażana w metrach sześciennych, litrach itp.); (potocznie, potoczny) rozmiar zajmowanej przez coś przestrzeni volume capacity (matematyka, matematyczny) miara przestrzeni volume odmierzona ilość substancji, we względnych jednostkach objętości (1.1) part wielkość książki (wyrażana np. w stronach), tekstu (wyrażana np. w słowach) itp. size
oblech
n (potocznie, potoczny) (pejoratywnie, pejoratywny) mężczyzna obleśny, budzący odrazę slimeball
oblegać
v (wojskowość, wojskowy) otaczać zbrojnie beleaguer besiege lay siege otaczać gromadnie mob surround
obleśny ɔbˈlɛɕnɨ
adj wywołujący obrzydzenie abhorrent gross repulsive
obliczanie ˌɔblʲiˈʧ̑ãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: obliczać evaluation
oblicze ɔbˈlʲiʧ̑ɛ
n (książkowy) twarz jakiejś osoby i jej wyraz countenance face (przenośnie, przenośnia) charakter czegoś; zarys, postać czegoś face in the eye of the law in the face of
obliczeniowy
adj dotyczący obliczeń computable
oblężenie ˌɔblɛ̃w̃ˈʒɛ̃ɲɛ
n otoczenie siłami zbrojnymi jakiejś twierdzy lub miasta w celu ich zdobycia siege
obnażać
v czynić nagim, pozbawionym ubioru denude unclothe
obniżać ɔbʲˈɲiʒaʨ̑
v czynić niższym decrease knock down lour lower pull down reduce umieszczać na niższym poziomie dip ulegać obniżeniu, opadać poniżej poziomu decline descend
obniżka ɔbʲˈɲiʃka
n obniżenie ceny discount
obniżyć ɔbʲˈɲiʒɨʨ̑
v uczynić coś niższym lower
obojczyk ɔˈbɔjʧ̑ɨk
n (anatomia, anatomiczny) kość obręczy barkowej, która łączący mostek z łopatką; clavicle collarbone
obojętnie ˌɔbɔˈjɛ̃ntʲɲɛ
adv w sposób nie wyrażający zainteresowania, bez przejęcia indifferently
obojętność ˌɔbɔˈjɛ̃ntnɔɕʨ̑
n brak zainteresowania czymś, brak czułości wobec czegoś, kogoś indifference
obojętny ˌɔbɔˈjɛ̃ntnɨ
adj taki, który nie wykazuje zainteresowania czymś, nie jest wrażliwy na coś indifferent
obok ˈɔbɔk
preposition w niedużej odległości next to at near
obora ɔˈbɔra
n budynek gospodarski dla krów, miejsce ich przebywania cowshed
obowiązany
adj mający obowiązek do robienia czegoś obliged
obowiązek ˌɔbɔˈvʲjɔ̃w̃zɛk
n nakaz, konieczność wykonania czegoś, czasami też pod groźbą kary duty obligation responsibility onus
obowiązkowy ˌɔbɔvʲjɔ̃w̃ˈskɔvɨ
adj będący czyimś obowiązkiem obligatory dutiful
obowiązywać ˌɔbɔvʲjɔ̃w̃ˈzɨvaʨ̑
v być objętym obowiązkiem be obligatory oblige o przepisie, prawie: być w mocy, być ważnym be in force take effect
obozowisko
n miejsce rozbijania obozu camp encampment hutment laager leaguer
obrabiarka ˌɔbraˈbʲjarka
n maszyna do mechanicznej obróbki przedmiotów; machine tool
obrabować ˌɔbraˈbɔvaʨ̑
v (książkowy) przemocą odebrać coś komuś; wynieść, ukraść skądś wiele rzeczy lub dużą sumę pieniędzy rob
obracać ɔbˈraʦ̑aʨ̑
v wprawiać w ruch obrotowy, utrzymywać w takim ruchu, powodować obrót turn
obraz ˈɔbras
n (informatyka, informatyczny) cyfrowy zapis obrazu w znaczeniu (1.1); image (informatyka, informatyczny) dokładna kopia płyty kompaktowej, dysku twardego lub partycji; image (matematyka, matematyczny) zbiór wartości funkcji dla argumentów z zadanego zbioru; image (sztuka) dzieło plastyczne, wykonane ręcznie dwuwymiarowe odwzorowanie rzeczywistości lub wizji picture painting (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) odsłona sztuki, baletu lub przedstawienia operowego scene całościowy opis osoby, przedmiotu lub zagadnienia image representation scena rozgrywająca się w wyobraźni lub pamięci image sight view widok na ekranie urządzenia picture image slide
obraza ɔbˈraza
n urażenie czyjejś godności osobistej insult offense offence outrage
obrazki alpejskie
n (botanika, botaniczny) Arum cylindraceum Gasp., gatunek rośliny z rodziny obrazki; mountain arum
obrazować
v być obrazem czego depict epitomise epitomize
obrazowy
adj oddziałujący na wyobraźnię picturesque vivid
obraźliwie ˌɔbraʑˈlʲivʲjɛ
adv w sposób sprawiający przykrość insultingly offensively
obraźliwy ˌɔbraʑˈlʲivɨ
adj stanowiący dla kogoś obrazę offensive abusive
obrażać ɔbˈraʒaʨ̑
v sprawiać komuś przykrość offend
obrona ɔbˈrɔ̃na
n przeciwdziałanie atakowi, chronienie się przed obcą agresją defence
obronny ɔbˈrɔ̃nːɨ
adj taki, który stanowi obronę przed atakiem; taki, który służy do obrony defensive fortified
obrotnica ˌɔbrɔtʲˈɲiʦ̑a
n (kolejnictwo) urządzenie służące do zmiany kierunku pojazdu dokonywanej przez obrót platformy, na której pojazd stoi; turntable
obrotnik ɔbˈrɔtʲɲik
n (anatomia, anatomiczny) drugi kręg szyjny; axis
obrotowy ˌɔbrɔˈtɔvɨ
adj (fizyka, fizyczny) związany z ruchem dookoła osi, obracania gyratory revolving rotary rotative rotatory swivel (technologia, technika, techniczny) taki, który może się obracać; obracający się gyratory revolving rotary rotative rotatory swivel
obrońca ɔbˈrɔ̃j̃nʦ̑a
n (sport, sportowy) gracz broniący dostępu do bramki swojej drużyny back defender osoba, która broni, chroni przed czymś, wstawia się za kimś lub zajmuje się obroną czegoś przed zagrożeniem, krzywdą, napaścią itp. defender
obroża ɔbˈrɔʒa
n taśma albo łańcuszek zapinany na szyi zwierzęcia domowego collar dog collar
obrus ˈɔbrus
n wykończony i zazwyczaj zdobiony materiał używany do przykrycia jadalnego stołu; tablecloth
obrzezanie ˌɔbʒɛˈzãɲɛ
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (medycyna, medyczny) zabieg częściowego usunięcia napletka ze względów rytualnych, religijnych, leczniczych, higienicznych bądź estetycznych; circumcision
obrzeże ɔbˈʒɛʒɛ
n okolice kończącego się zjawiska czy czynności border edge fringe margin periphery rim wąski pas przy linii odgraniczającej dwie przestrzenie border edge fringe margin periphery rim
obrzucać błotem ɔbˈʒuʦ̑aʥ̑ ˈbwɔtɛ̃m
v wypowiadać się o kimś bardzo nieprzychylnie, szkalować, zniesławiać go sling mud
obrzydliwie ˌɔbʒɨˈdlʲivʲjɛ
adv (książkowy) w sposób budzący wstręt, niechęć, obrzydzenie abominably detestably disgustingly
obrzydliwiec ˌɔbʒɨˈdlʲivʲjɛʦ̑
n (potocznie, potoczny) osoba mająca w zwyczaju robienie rzeczy obrzydliwych; osoba oceniana negatywnie, wzbudzająca niesmak lub obrazę, obrzydzenie crumb
obrzydliwy ˌɔbʒɨˈdlʲivɨ
adj (książkowy) budzący odrazę disgusting hideous
obrzydzenie ˌɔbʒɨˈʣ̑ɛ̃ɲɛ
n bardzo silne uczucie niechęci abhorrence abomination aversion disgust distaste loathing
obrzyn ˈɔbʒɨ̃n
n broń zazwyczaj kłusownicza, karabin z obciętą lufą; sawed-off shotgun sawn-off shotgun
obrzęd ˈɔbʒɛ̃nt
n uporządkowany akt o znaczeniu symbolicznym, element uroczystości, wynikający z tradycji ritual ceremony custom rite ceremonial
obrzędowy
adj mający znaczenie obrzędu, związany z obrzędem, oparty na obrzędach ritual
obrzęk
n (medycyna, medyczny) nagromadzenie się płynu w przestrzeni pozakomórkowej, powodujące zauważalne powiększenie narządu lub części ciała swelling dropsy engorgement hydropsy oedema edema tumefaction
obróbka ɔbˈrupka
n proces nadawania obiektowi założonych właściwości; processing treatment
obrót ˈɔbrut
n (ekonomia, ekonomiczny) (księgowość) sumaryczna wartość obrotu (1.3) turnover (ekonomia, ekonomiczny) transakcje kupna-sprzedaży oraz wymiany towaru; traffic (geometria) odwzorowanie geometryczne, jedna z izometrii, obok przesunięcia i symetrii; circumvolution revolution rotation turn twist ruch zmieniający kierunek, w jakim zwrócony jest obiekt materialny circumvolution revolution rotation turn twist (informatyka, informatyczny) działanie, polegające na zmianie pozycji wszystkich bitów w taki sposób, że bit o indeksie i\; po wykonaniu obrotu o n\; miejsc znajduje się na pozycji (i + n)\mod k, gdzie k\; to liczba bitów w danym słowie; rotation (potocznie, potoczny) blp w złożeniu z przymiotnikiem: prędkość pracy silnika lub urządzenia zawierającego silnik, (przenośnie, przenośnia) prędkość pracy człowieka, instytucji gear
obrót położniczy ˈɔbrut ˌpɔwɔʒʲˈɲiʧ̑ɨ
n (medycyna, medyczny) zabieg lekarski mający na celu zmianę nieprawidłowej pozycji płodu w macicy version
obrączka ɔbˈrɔ̃n͇ʧ̑ka
n kółko ze szlachetnego metalu noszone na palcu na znak zawarcia małżeństwa; wedding ring
obrączkować
v (botanika, botaniczny) usuwać pierścień zewnętrznych tkanek z pnia rośliny drzewiastej girdle (zoologia, zoologiczny) zakładać obrączkę, znakując np. ptaki lub nietoperze ring
obręb
n krawiectwo zawinięty brzeg tkaniny, przyszyty w ten sposób, aby nie strzępił się hem whipstitch wyraźnie odgraniczony obszar wewnętrzny area close grounds limits premises region zakres działań, możliwości, obszar wpływów range reach sphere
obręcz ˈɔbrɛ̃n͇ʧ̑
n (sport, sportowy) przyrząd gimnastyczny w kształcie okręgu; hoop sztywny pas z połączonymi końcami, opasujący coś hoop hoop band rim
obsadzić ɔpˈsaʥ̑iʨ̑
v (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) dać rolę w jakimś przedstawieniu, filmie cast (ogrodnictwo, ogrodniczy) posadzić rośliny na jakiejś wyznaczonej powierzchni plant
obsceniczność ˌɔpsʦ̑ɛ̃ˈɲiʧ̑nɔɕʨ̑
n cecha tego, co obsceniczne, bezwstydne, wulgarne obscenity
obsceniczny ˌɔpsʦ̑ɛ̃ˈɲiʧ̑nɨ
adj nieprzyzwoity, nieodpowiedni do pokazywania w miejscach publicznych obscene
obserwacja ˌɔpsɛrˈvaʦ̑ʲja
n dokładne przyglądanie się czemuś lub komuś, celowe zauważanie jego ruchów lub czynów observation wniosek sformułowany w wyniku obserwacji (1.1) observation
obserwant
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (historia, historyczny, historycznie) członek Zakonu Braci Mniejszych Obserwantów observant
obserwator ˌɔpsɛrˈvatɔr
n osoba dokładnie przyglądająca się czemuś, wnikliwie obserwująca coś observer beholder watcher
obserwatorium ˌɔpsɛrvaˈtɔrʲjũm
n miejsce lub budowla do obserwowania czegoś, zwykle placówka naukowa; observatory
obserwatorium astronomiczne
n (astronomia, astronomiczny) miejsce lub budowla do obserwacji ciał i zjawisk na nieboskłonie; astronomical observatory
obserwowalny
adj możliwy do zaobserwowania w jakikolwiek sposób observable
obserwować ˌɔpsɛrˈvɔvaʨ̑
v spostrzegać notice uważnie, przez dłuższy czas przyglądać się czemuś observe watch
obsesja ɔpˈsɛsʲja
n (książkowy) myśl, idea, przekonanie itp. uporczywie kogoś prześladujące, niemożność uwolnienia się od takich myśli lub od wykonywania powtarzających się czynności obsession
obsesyjnie ˌɔpsɛˈsɨjɲɛ
adv w sposób obsesyjny, natarczywie, uparcie obsessively
obsesyjny
adj właściwy obsesji, taki, jak w obsesji obsessive driven
obsmażyć ɔpˈsmaʒɨʨ̑
v (kulinaria) opiec na patelni sear
obstawać
v nie zmieniać własnego zdania abide
obstrukcja
n (potocznie, potoczny) (medycyna, medyczny) trudność z wydaleniem stolca constipation obstruction hamowanie sprawnego przebiegu czegoś obstruction stonewalling
obszar ˈɔpʃar
n ograniczona część powierzchni area
obszar euro ˈɔpʃar ˈɛwrɔ
n (ekonomia, ekonomiczny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) obszar państw, których walutą jest euro euro area
obszerny ɔpˈʃɛrnɨ
adj dużych rozmiarów roomy spacious broad extensive large wide zawierający mnóstwo szczegółów comprehensive ample
obsługa ɔpˈswuɡa
n czynność obchodzenia się z czymś lub kimś service zespół osób upoważnionych do zajmowania się czymś personnel staff
obsługiwać ˌɔpswuˈɟivaʨ̑
v sterować pracą jakiegoś urządzenia, wykonywać czynności potrzebne do jego działania operate wykonywać usługi na rzecz kogoś lub na rzecz jakiegoś przedsięwzięcia handle run
obudowa
n część zewnętrzna urządzenia cover zespół budowli otaczających jakąś przestrzeń albo stojący wzdłuż jakiejś drogi housing
obudzić ɔˈbuʥ̑iʨ̑
v przestać spać, zakończyć sen, wyrwać się ze snu awake wake up
obumarły ˌɔbũˈmarwɨ
adj który stał się martwy, który przestał spełniać funkcje życiowe dead
obunóż ɔˈbũnuʃ
adv obiema nogami on both foot
oburzać
v wywoływać oburzenie – wzbudzać sprzeciw połączony z gniewem outrage odczuwać oburzenie resent
oburzenie ˌɔbuˈʒɛ̃ɲɛ
n silne zdenerwowanie spowodowane czyimś nieodpowiednim / niewłaściwym / niesprawiedliwym zachowaniem indignation
oburzony ˌɔbuˈʒɔ̃nɨ
adj odczuwający oburzenie indignant
oburącz ɔˈburɔ̃n͇ʧ̑
adv obiema rękami, używając obu rąk with in both arm
oburęczność ˌɔbuˈrɛ̃n͇ʧ̑nɔɕʨ̑
n umiejętność posługiwania się z równą sprawnością obiema rękami ambidexterity ambidextrousness
oburęczny ˌɔbuˈrɛ̃n͇ʧ̑nɨ
adj posługujący się z równą sprawnością obiema rękami ambidextrous
obuty ɔˈbutɨ
adj noszący buty shod wearing noszący dany rodzaj obuwia shod wearing wyposażony w buty equipped provided
obuwie ɔˈbuvʲjɛ
n wierzchnie okrycie stóp, z podeszwami chroniącymi stopy przed obrażeniami footwear
obwarzanek ˌɔbvaˈʒãnɛk
n (kulinaria) wyrób piekarniczy w kształcie pierścienia uformowanego z wałka skręconego w spiralę, wykonany z ciasta parzonego (obwarzonego) przed pieczeniem; bagel
obwieś
n (dawniej, dawny) (pogardliwie) osoba postępująca źle scoundrel miscreant
obwiniać ɔbˈvʲĩɲäʨ̑
v przypisywać, zarzucać komuś winę; oskarżać kogoś o zrobienie czegoś złego blame
obwodnica ˌɔbvɔdʲˈɲiʦ̑a
n droga poprowadzona wokół obszarów miejskich, umożliwiająca ich ominięcie; bypass ring road
obwód ˈɔbvut
n (elektryczność) układ, w którym może stale płynąć prąd; circuit (geometria) długość brzegu figury geometrycznej; perimeter circumference (matematyka, matematyczny) długość najkrótszego cyklu zawartego w grafie; girth brzeg, krawędź, otaczająca coś z każdej strony, obejmująca obiekt zwykle w poziomie edge
obwód drukowany
n (elektronika, elektroniczny) płytka z materiału izolacyjnego z naniesionymi na powierzchni ścieżkami przewodzącymi oraz punktami lutowniczymi do montażu elementów elektronicznych; PCB printed circuit board
obwód murmański
pn (geografia, geograficzny) obwód w północno zachodniej części Federacji Rosyjskiej niemal w całości leżący poza kołem podbiegunowym; Murmansk Oblast
oby ˈɔbɨ
particle wyrażenie nadziei, że coś się stanie may
obyczaj ɔˈbɨʧ̑aj
n nawyk, sposób postępowania, zachowania charakterystyczny dla danego człowieka lub zwierzęcia habit powszechnie przyjęty, tradycyjny sposób postępowania w danych okolicznościach custom zazwyczaj w liczbie mnogiej: sposób życia, zasady, którymi ktoś się kieruje morals mores way of life
obywatel ˌɔbɨˈvatɛl
n członek społeczeństwa danego państwa, mający określone uprawnienia i obowiązki zastrzeżone przez prawo i konstytucję; citizen
obywatel drugiej kategorii ˌɔbɨˈvatɛl ˈdruɟɛ̇j ˌkatɛˈɡɔrʲji
n osoba systematycznie dyskryminowana lub mająca ograniczone prawa mimo posiadania prawnego statusu obywatela second-class citizen
obywatelski ˌɔbɨvaˈtɛlsʲci
adj związany z obywatelem, właściwy obywatelowi civic
obywatelstwo ˌɔbɨvaˈtɛlstfɔ
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) (urzędowy) związek prawny osoby fizycznej z jakimś państwem, który daje jej określone prawa i obowiązki; citizenship
obój ˈɔbuj
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) rodzaj instrumentu dętego drewnianego z grupy aerofonów dwustroikowych; oboe
obóz ˈɔbus
n wydzielony teren, na którym tymczasowo ustawia się namioty lub inne zwykle prowizoryczne konstrukcje camp
obóz dla uchodźców
n tymczasowa osada dla osób, które opuściły swój dom ze względu na wojnę, prześladowania lub klęskę żywiołową; refugee camp
obóz koncentracyjny ˈɔbus ˌkɔ̃nʦ̑ɛ̃ntraˈʦ̑ɨjnɨ
n miejsce, w którym są przetrzymywane grupy ludności w celu ich izolacji, wykonywania niewolniczej pracy albo eksterminacji tych grup; concentration camp
obłok ˈɔbwɔk
n (meteorologia, meteorologiczny) kłęby zawieszonej wysoko nad ziemią skroplonej pary wodnej cloud zagęszczenie czegoś lotnego pall
obłuda ɔbˈwuda
n ukazywanie fałszywych własnych intencji, myśli, poglądów, uczuć itp. double-dealing
obłączek
n (anatomia, anatomiczny) białawy obszar luźnej skóry w kształcie półksiężyca u nasady paznokcia; lunula
obłąkanie
n zaburzenie psychiczne lub choroba psychiczna, obłęd, niepoczytalność insanity lunacy
obłąkany
adj będący w stanie obłąkania insane crazy mad lunatic brainsick deranged
obłąkany
n człowiek psychicznie chory cuckoo madman
obżarstwo ɔbˈʒarstfɔ
n nadmierne spożywanie pokarmów gluttony
obżartuch
n (potocznie, potoczny) osoba, która się obżera big eater glutton
ocean ɔˈʦ̑ɛãn
n (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rozległy obszar słonej wody, pokrywający większą część powierzchni Ziemi ocean
oceanarium ˌɔʦ̑ɛãˈnarʲjũm
n (zoologia, zoologiczny) instytucja badająca i prezentująca florę i faunę morską; oceanarium
oceaniczny
adj dotyczący oceanu, związany z oceanem oceanic
oceanograf ˌɔʦ̑ɛãˈnɔɡraf
n specjalista w dziedzinie oceanografii (oceanologii) oceanographer
oceanografia ˌɔʦ̑ɛãnɔˈɡrafʲja
n nauka o oceanach i morzach; oceanography
oceanograficzny
adj (geografia, geograficzny) związany z oceanografią, dotyczący oceanografii oceanographic
oceanologia
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) nauka o oceanach oceanology
oceanologiczny
adj związany z oceanologią, dotyczący oceanologii oceanological oceanologic
ocelot ɔˈʦ̑ɛlɔt
n (systematyka) (zoologia, zoologiczny) Leopardus Gray, rodzaj ssaków drapieżnych z rodziny kotowatych; ocelot (zoologia, zoologiczny) kot z rodzaju (1.1) ocelot
ocelot andyjski
n (systematyka) (zoologia, zoologiczny) Leopardus jacobitus Cornalia, gatunek drapieżnego ssaka z rodziny kotowatych, występujący w Ameryce Południowej; Andean mountain cat (zoologia, zoologiczny) kot z gatunku (1.1) Andean mountain cat
ocelot chilijski
n (systematyka) (zoologia, zoologiczny) Leopardus guigna Molina, gatunek drapieżnego ssaka z rodziny kotowatych, występujący w Ameryce Południowej; kodkod (zoologia, zoologiczny) kot z gatunku (1.1) kodkod
ocelot nadrzewny
n (systematyka) (zoologia, zoologiczny) Leopardus wiedii Schinz, gatunek drapieżnego ssaka z rodziny kotowatych, występujący w Ameryce Południowej; margay (zoologia, zoologiczny) kot z gatunku (1.1) margay
ocelot pampasowy
n (systematyka) (zoologia, zoologiczny) Leopardus colocolo Molina, gatunek drapieżnego ssaka z rodziny kotowatych, występujący w Ameryce Południowej; colocolo (zoologia, zoologiczny) kot z gatunku (1.1) colocolo
ocelot tygrysi
n (systematyka) (zoologia, zoologiczny) Leopardus tigrinus Schreber, gatunek drapieżnego ssaka z rodziny kotowatych, występujący w Ameryce Południowej i Ameryce Środkowej; oncilla (zoologia, zoologiczny) kot z gatunku (1.1) oncilla
ocelot wielki
n (systematyka) (zoologia, zoologiczny) Leopardus pardalis Linnaeus, gatunek ssaka z rodziny kotowatych, występujący w Ameryce Południowej, Ameryce Środkowej i południu Ameryki Północnej; ocelot (zoologia, zoologiczny) kot z gatunku (1.1) ocelot
ocena ɔˈʦ̑ɛ̃na
n (szkolnictwo, szkolny) nota dawana uczniowi lub studentowi grade mark opinia kogoś o czymś lub kimś evaluation oszacowanie wartości czegoś estimation evaluation
oceniać ɔˈʦ̑ɛ̃ɲäʨ̑
v wydawać sąd, opinię pass judgment valuate
ocet ˈɔʦ̑ɛt
n (spożywczy) (kulinaria) spożywczy kwas octowy o stężeniu 5–10%, czasem z domieszkami; vinegar
ocet balsamiczny
n (kulinaria) gęsty ocet o ciemnej barwie powstający z zagęszczonego moszczu winogronowego poddanego długotrwałemu dojrzewaniu w drewnianych beczkach balsamic vinegar
ocet winny
n (spożywczy) produkt spożywczy wytwarzany z wina w procesie fermentacji octowej, w którym stężenie kwasu octowego wynosi zwykle od 6 do 10% cider vinegar wine vinegar
och ɔx
interjection …służący wyrażaniu stanów uczuciowych (zachwytu, zaskoczenia, przestrachu) oh ah
ochlapać
v obrzucić czymś płynnym lub półpłynnym spatter splash
ochlokracja
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) rządy motłochu, zwyrodniała forma demokracji, w której władza jest sprawowana bez żadnych struktur i zasad prawnych, bezpośrednio przez niezorganizowany i ulegający emocjom tłum; ochlocracy
ochota ɔˈxɔta
n pragnienie osiągnięcia, posiadania lub doświadczenia czegoś inclination desire alacrity
ochotniczy ˌɔxɔtʲˈɲiʧ̑ɨ
adj właściwy ochotnikowi, dotyczący ochotnika, składający się z ochotników voluntary
ochotnik
n ktoś dobrowolnie zgłaszający się do udziału w czymś volunteer enlistee
ochra ˈɔxra
n barwa żółtobrunatna ochre
ochraniacz
n (technologia, technika, techniczny) przedmiot chroniący coś przed uszkodzeniem guard pad protector
ochrona ɔxˈrɔ̃na
n dbanie o to, aby coś się nie zniszczyło; pilnowanie, aby coś nie uległo szkodzie, skrzywdzeniu protection służba odpowiedzialna za bezpieczeństwo security
ochrona środowiska
n (ekologia, ekologiczny) ogół działań, których celem jest wykorzystanie zasobów środowiska naturalnego ograniczając jednocześnie negatywne wpływy działalności człowieka; environmental protection
ochroniarz ɔxˈrɔ̃ɲaʃ
n (potocznie, potoczny) pracownik służb ochrony bouncer guard
ochronny ɔxˈrɔ̃nːɨ
adj stanowiący ochronę przed czymś; chroniący, dający ochronę protective
ochrowy
adj koloru ochry, koloru żółtobrunatnego ochreish ochreous ochrous
ochładzać ɔxˈwaʣ̑aʨ̑
v obniżać temperaturę czegoś cool
ochłoda
n schłodzenie się, orzeźwienie cooling
ochłodzenie
n uczynienie mniej intensywnymi jakiś pozytywnych uczuć lub relacji cooling
ociężały
adj nie mający energii do działania inert languid logy lumbering sluggish pozbawiony bystrości, polotu unresourceful wykonywany powolnie, bez energii ponderous unwieldy
oclić ˈɔʦ̑lʲiʨ̑
v nałożyć cło lub pobrać cło ze sprzedaży czegoś duty
octan ˈɔktãn
n (chemia, chemiczny) ester albo sól kwasu octowego; acetate
octowy ɔʦ̑ˈtɔvɨ
adj (przymiotnik) od ocet acetic
ocynownia ˌɔʦ̑ɨ̃ˈnɔvʲɲa
n (technologia, technika, techniczny) zakład lub dział zakładu, który zajmuje się cynowaniem elementów tinhouse tinning plant
oczarowywać
v wywoływać u kogo uczucie fascynacji, urzeczenia beguile bewitch enchant glamour mesmerize rapture
oczekiwanie ˌɔʧ̑ɛciˈvãɲɛ
n czekanie na kogoś lub na coś z nadzieją lub niecierpliwością anticipation expectation pragnienie, żądanie expectation hope
oczekiwać ˌɔʧ̑ɛˈcivaʨ̑
v dłużej czekać await spodziewać się czegoś, liczyć na coś, chcieć czegoś expect hope
oczeret
n (botanika, botaniczny) Schoenoplectus Rchb., rodzaj roślin kłączowych z rodziny ciborowatych; bulrush tule
oczerniać
v rozgłaszać nieprawdziwe informacje o kimś, mając na celu przedstawienie go w niekorzystnym świetle denigrate vilify besmirch
oczko ˈɔʧ̑kɔ
n dziura w pończosze lub rajstopach ladder
oczko w głowie ˈɔʧ̑kɔ ˈv‿ɡwɔvʲjɛ
idiom najważniejsza, droga, kochana komuś osoba lub zwierzę apple of one's eye
oczny ˈɔʧ̑nɨ
adj dotyczący oka, związany z okiem, oczami ophthalmic ocular
oczodół ɔˈʧ̑ɔduw
n (anatomia, anatomiczny) jama kostna pomiędzy mózgoczaszką a twarzoczaszką, w której umieszczona jest gałka oczna; orbit
oczyszczalnia ˌɔʧ̑ɨʃˈʧ̑alʲɲa
n (potocznie, potoczny) oczyszczalnia ścieków purification plant sewage treatment plant sewage-farm sludgeworks wastewater treatment plant urządzenie lub zakład, które coś oczyszczają refinery
oczyszczalnia ścieków ˌɔʧ̑ɨʃˈʧ̑alʲɲa ˈɕʨ̑ɛkuf
n zespół urządzeń i obiektów technologicznych służących do usuwania zanieczyszczeń z odpadów płynnych; sewage treatment plant wastewater treatment plant purification plant sewage-farm sludgeworks
oczyszczanie ˌɔʧ̑ɨʃˈʧ̑ãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: oczyszczać purification
oczyszczać ɔˈʧ̑ɨʃʧ̑aʨ̑
v (przenośnie, przenośnia) odrzucać zarzuty względem kogoś; uniewinniać kogoś; uwalniać od podejrzeń, oskarżeń lub winy rehabilitate usuwać nieczystości, brudy; doprowadzać do stanu czystości clean brush down purge purify
oczyszczenie ˌɔʧ̑ɨʃˈʧ̑ɛ̃ɲɛ
n (literacko) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) rytualne przywrócenie równowagi lub czystości duchowej catharsis otrzymanie czystej substancji z substratu purification przywrócenie porządku, higieny clean usunięcie rzeczy, osób lub treści nieprzychylnych, niezgodnych z ideologią expurgation usunięcie zanieczyszczeń (skażenia, brudu, drobnoustrojów (i tak dalej)) clearance
oczytany
adj taki, który przeczytał wiele książek well-read
oczywisty ˌɔʧ̑ɨˈvʲistɨ
adj taki, który jest bezsporny, jasny, pewny, określony; taki, co do którego nie ma wątpliwości, którego nie trzeba objaśniać obvious evident
oczywiście ˌɔʧ̑ɨˈvʲiɕʨ̑ɛ
interjection wykrzyknik wyrażający aprobatę, potwierdzenie certainly of course absolutely
oczywiście ˌɔʧ̑ɨˈvʲiɕʨ̑ɛ
particle partykuła wyrażająca brak wątpliwości obviously certainly evidently of course naturally
od ɔt
preposition za jeden egzemplarz, sztukę every …tworzący konstrukcje opisujące początek omawianego wydarzenia lub miejsce początku czegoś from for since …tworzący konstrukcje opisujące przyczynę omawianego wydarzenia because of …tworzący konstrukcje opisujące ruch przeciwny do czegoś for from since …tworzący konstrukcje opisujące źródło, z którego pochodzi podmiot from …tworzący konstrukcje porównawcze dwóch pojęć than
od a do zet ˌɔd‿a‿dɔ‿ˈzɛt
adv od początku do końca; w pełni, całkowicie from A to Z
od czasu do czasu ɔt‿ˈʧ̑asu dɔ‿ˈʧ̑asu
adv co jakiś czas, niezbyt regularnie lub niezbyt często from time to time
od dawna
adv od dłuższego czasu for a long time for ages from way back in a long time long since
od niechcenia ˌɔdʲ‿ɲɛˈxʦ̑ɛ̃ɲa
idiom niechcący, przypadkiem, niedbale, z łatwością casually negligently
od niedawna
adv od krótkiego czasu only recently recently
od przybytku głowa nie boli ˌɔt‿pʃɨˈbɨtku ˈɡwɔva ɲɛ‿ˈbɔlʲi
proverb nadmiar pieniędzy, dóbr nikomu nie zaszkodzi plenty is no plague store is no sore
od razu ɔd‿ˈrazu
adv bez namysłu straight away straight off straightaway
od ręki ɔd‿ˈrɛ̃ŋʲci
adv bez czekania, zaraz, natychmiast offhand on the spot
od stóp do głów ɔt‿ˈstub dɔ‿ˈɡwuf
adv całkowicie, zupełnie, cała postać od dołu do góry from top to toe
od wielkiego dzwonu ˌɔd‿vʲjɛlʲˈcɛɡɔ ˈʣ̑vɔ̃nu
adv rzadko, tylko przy szczególnej okazji, w szczególnych przypadkach once in a blue moon
oda ˈɔda
n patetyczny utwór liryczny sławiący wybitną osobę, doniosłe wydarzenie lub wzniosłe idee; ode
odaliska ˌɔdaˈlʲiska
n (historia, historyczny, historycznie) (etnografia, etnograficzny) biała niewolnica lub konkubina w haremie sułtańskim odalisque
odbarwiać
v pozbawiać barwy discolor discolour
odbicie ɔdˈbʲiʨ̑ɛ
n (ekonomia, ekonomiczny) wyraźny wzrost kursów akcji lub innych aktywów, który nastąpił po okresie spadków bounce (fizyka, fizyczny) refleks świetlny; reflection obraz w lustrze lub innej błyszczącej powierzchni reflection odcisk, odbitka czegoś imprint wierna kopia kogoś lub czegoś copy
odbiegać
v biegnąc, oddalać się skądś run off odchodzić od przedmiotu sprawy drift away stray from
odbierać ɔdˈbʲjɛraʨ̑
v o telewizorze, radiu: przyjmować fale ze stacji nadawczej receive odczytywać coś (słowa, zachowanie, reakcje) w określony indywidualny sposób take podnosić słuchawkę telefonu i rozpoczynać rozmowę answer zabierać coś od kogoś, co się wcześniej dało/pożyczyło lub co ktoś wziął take back zabierać coś z miejsca, do którego wcześniej się to zanosiło take back zabierać kogoś z jakiegoś miejsca collect pick up zabierać komuś coś, co miał, posiadał deprive remove by force
odbierać telefon
v odpowiadać na wezwanie do rozmowy telefonicznej answer the phone
odbijacz ɔdˈbʲijaʧ̑
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) elastyczny przedmiot mocowany na nabrzeżu lub na burcie statku w celu ochrony burty przed uszkodzeniem wskutek tarcia i zgniotu; fender
odbijać ɔdˈbʲijäʨ̑
v o powierzchniach mających właściwości zwierciadła: odtwarzać, dawać obraz czegoś reflect broach odzyskiwać coś w walce lub uwalniać kogoś uwięzionego win back przerywając taniec jakiejś parze, zabierać partnerkę lub partnera do tańca ze sobą cut in uderzeniem nadawać inny kierunek czemuś będącemu w ruchu reflect zostawać odbitym w lustrze, wodzie itp. be reflect
odbiorca ɔdˈbʲjɔrʦ̑a
n osoba, do której dociera przekaz artystyczny, intelektualny lub informacyjny recipient
odbiornik
n (technologia, technika, techniczny) urządzenie elektryczne odbierające fale elektromagnetyczne receiver
odbitka
n zapis graficzny otrzymany określoną metodą techniczną, np. odciskową, drukarską, fotochemiczną ectype print rubbing
odbiór ˈɔdbʲjur
n (elektronika, elektroniczny) wychwycenie sygnału radiowego lub telewizyjnego reception (fizjologia, fizjologiczny) odczuwanie sygnałów ze zmysłów reception wzięcie czegoś co jest nasze lub przeznaczone dla nas a przejściowo było w cudzych rękach (np. było pożyczone, albo przesyłane pocztą ze sklepu) receipt
odbudowa ˌɔdbuˈdɔva
n odnowienie, wzniesienie czegoś, co zostało zniszczone reconstruction restoration
odbyt ˈɔdbɨt
n (anatomia, anatomiczny) końcowy otwór, ujście układu pokarmowego; anus
odbytnica ˌɔdbɨtʲˈɲiʦ̑a
n (anatomia, anatomiczny) końcowy odcinek jelita grubego ssaków; rectum
odbywać ɔdˈbɨvaʨ̑
v robić coś lub brać udział w wykonywaniu czegoś; uczestniczyć w czymś do have mieć miejsce, dziać się, dokonywać się take place
odcedzić
v oddzielić od siebie płyn i znajdujące się w nim cząstki stałe strain
odchody połogowe
n (medycyna, medyczny) (fizjologia, fizjologiczny) wydzielina wydzielająca się z pochwy po porodzie lochia
odchodzić ɔtˈxɔʥ̑iʨ̑
v (eufemistycznie) umierać pass away oddalać się od jakiegoś miejsca depart leave walk away zrywać związek z kimś, opuszczać kogoś break off a relationship break up
odchylenie
n (matematyka, matematyczny) (statystyka, statystyczny) termin statystyczny, określający np. rozmiar błędu; deviation
odcień ˈɔtʲʨ̑ɛ̇̃ɲ
n odmiana koloru, która różni się od niego intensywnością lub domieszką innego koloru hue shade
odcinek ɔtʲˈʨ̑ĩnɛk
n (matematyka, matematyczny) zbiór wszystkich punktów leżących pomiędzy dwoma punktami krzywej (w domyśle: prostej), włącznie z tymi punktami; segment line segment fragment większej całości, odcięty od niej section fragment czegoś podłużnego, na podobieństwo odcinka (1.2) section jeden fragment powieści, filmu itp., należący do większej całości, publikowany lub emitowany osobno episode instalment
odcisk ˈɔtʲʨ̑isk
n odbicie kształtu jakiegoś obiektu, przedmiotu w innym impression zgrubienie skóry powstałe na skutek ucisku corn
odcisk palca ˈɔtʲʨ̑isk ˈpalʦ̑a
n wzór linii papilarnych palca odciśnięty na jakiejś powierzchni w celu identyfikacji osoby fingerprint (informatyka, informatyczny) w kryptografii: krótka sekwencja znaków identyfikująca większą ilość danych fingerprint
odczasownikowy
adj (gramatyka) utworzony od czasownika, pochodzący od czasownika deverbal verbal
odczucie ɔṭˈʧ̑uʨ̑ɛ
n wrażenie, które się odczuwa sensation feel impression sentiment
odczuwalny
adj dający się odczuć, wyczuwalny noticeable sensible
odczuwać ɔṭˈʧ̑uvaʨ̑
v interpretować coś feel realize reagować na coś zmysłowo, doświadczać czegoś za pomocą zmysłów feel sense
odczyt
n sprawdzenie wartości zarejestrowanej na przyrządzie pomiarowym reading wykład publicznie wygłoszony zwykle na temat popularnonaukowy lecture
odczytywać ˌɔṭʧ̑ɨˈtɨvaʨ̑
v czytać tekst zapisany nieznanymi znakami lub zapisany niewyraźnie decipher publicznie czytać na głos read aloud
oddalać
v (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) nie uwzględniać czyich pretensji, żądań dismiss zwiększać odległość pomiędzy danymi jednostkami move away zwiększać własną odległość od czego lub kogo fly away fly off go away go off retreat sail away
oddalony
adj położony w znacznej odległości przestrzennej albo czasowej od czegoś distant far faraway remote far-off wide
oddanie ɔdˈːãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: oddawać return wierność, poświęcenie określonej sprawie, idei lub osobie commitment devotion
oddany
adj gotów do poświęceń dla kogoś lub czegoś; wierny, lojalny, przywiązany devoted
oddawać ɔdˈːavaʨ̑
v dawać coś komuś z powrotem, zwracać właścicielowi return give back
oddech ˈɔdːɛx
n pobranie tlenu poprzez wciągnięcie go do płuc breath
oddychać ɔdˈːɨxaʨ̑
v (fizjologia, fizjologiczny) (zoologia, zoologiczny) (biologia, biologiczny) pobierać tlen z naturalnego dla danego gatunku środowiska breathe respire
oddział ˈɔdʲʥ̑aw
n grupa ludzi jako część pewnej formacji squad odrębna i samodzielnie działająca część jakiejś organizacji lub urzędu branch division
oddziaływać ˌɔdʲʥ̑aˈwɨvaʨ̑
v wpływać, powodować skutek influence interact
oddzielać ɔdʲˈʥ̑ɛlaʨ̑
v separować jedną rzecz od drugiej separate separować kogoś od jakiejś grupy separate odzielać (1.2) siebie od jakiejś grupy separate ulegać odłączaniu od całości be separate
oddzielić ziarno od plew ɔdʲˈʥ̑ɛlʲiʥ̑ ˈʑarnɔ ːt‿ˈplɛf
v wybrać to, co wartościowe, spośród tego, co niewiele warte lub bezwartościowe separate the wheat from the chaff
oddzielić ziarno od plewy ɔdʲˈʥ̑ɛlʲiʥ̑ ˈʑarnɔ ːt‿ˈplɛvɨ
idiom (książkowy) oddzielić to, co dobre, od tego, co złe, oddzielić dobrych od złych separate the wheat from the chaff
oddzielnie
adv nie razem, osobno apart separately separate severally
oddzielny ɔdʲˈʥ̑ɛlnɨ
adj taki, który stanowi samodzielną całość separate
odejmowanie ˌɔdɛjmɔˈvãɲɛ
n (matematyka, matematyczny) działanie odwrotne do dodawania; subtraction (rzeczownik odczasownikowy) od: odejmować subtraction
odejmować ˌɔdɛjˈmɔvaʨ̑
v (matematyka, matematyczny) wykonywać działanie odejmowania; subtract
odejście
n (rzeczownik) (odczasownikowy) od odejść congeeing departure divorcing going leaving
odgadnąć ɔdˈɡadnɔ̃ɲʨ̑
v aspekt dokonany od: odgadywać guess
odgłos ˈɔdɡwɔs
n dźwięk towarzyszący jakiejś czynności lub wydawany przez coś, brzmienie czegoś sound
odium ˈɔdʲjũm
n (książkowy) niechęć lub nienawiść do kogoś, kogo obarcza się winą za coś odium
odjazd ˈɔdʲjast
n ruszenie w drogę, początek podróży jakimś środkiem lokomocji departure
odjeżdżać ɔdʲˈjɛʒʤ̑aʨ̑
v jadąc, oddalać się depart leave go away
odjąć ˈɔdʲjɔ̇̃ɲʨ̑
conjunction (matematyka, matematyczny) minus (spójnik stawiany między odjemną i odjemnikiem) minus
odkrycie ɔtˈkrɨʨ̑ɛ
n napotkanie i opisanie prawa lub rzeczy istniejącej w naturze, ale przez nikogo do tej pory nieopisanej discovery invention
odkrywać ɔtˈkrɨvaʨ̑
v poznawać coś nowego discover
odkurzacz ɔtˈkuʒaʧ̑
n (technologia, technika, techniczny) urządzenie do zbierania kurzu i drobnych śmieci poprzez wsysanie ich do specjalnego zbiornika; vacuum cleaner hoover vacuum
odkurzanie
n (rzeczownik odczasownikowy) od: odkurzać hoovering vacuuming
odkurzać ɔtˈkuʒaʨ̑
v odkurzaczem usuwać kurz, brud, śmieci itd. hoover vacuum usuwać kurz dust
odkuć
v odłączyć za pomocą kucia remove wykuć forge (potocznie, potoczny) wziąć odwet, zemścić się retaliate
odkąd ˈɔtkɔ̃nt
pronoun od kiedy since when od którego miejsca where from od kiedy since od kiedy tylko (emfaza) for as long as
odkład
n (pszczelarstwo, pszczelarski) celowo wydzielona przez pszczelarza część plastrów z istniejącej rodziny pszczelej np. w celu utworzenia nowej nuc nucleus
odkładać ɔtˈkwadaʨ̑
v (telekomunikacja) odkładać słuchawkę przerywać rozmowę telefoniczną hang up kłaść na bok rzeczy, które trzymało się w ręku put back oszczędzać pieniądze lub inne zasoby na określony cel put aside save przenosić na późniejszy termin postpone put off o mule, tłuszczu, osadzie: gromadzić się w coraz większej ilości accumulate
odległość ɔdˈlɛɡwɔɕʨ̑
n długość krzywej (w domyśle: odcinka) pomiędzy dwoma punktami distance
odległy ɔdˈlɛɡwɨ
adj taki, który wydarzył się dawno temu lub wydarzy się w dalekiej przyszłości distant znajdujący się daleko distant remote
odlew ˈɔdlɛf
n przedmiot powstały z wypełnienia formy płynną masą, która po zakrzepnięciu, wyschnięciu lub wypaleniu przyjmuje kształt tej formy cast
odlewać
v oddzielać płyn od cząstek stałych drain off usuwać płyn z naczynia, lejąc go w jakieś miejsce drain wykonywać przedmiot poprzez wlewanie ciekłego surowca do specjalnej formy cast found mould mold (wulgarnie, wulgaryzm) oddawać mocz drain the main vein have a leak leak piss pump ship splash boots
odlot ˈɔdlɔt
n start do podróży powietrznej, oddalenie się drogą powietrzną departure
odlotowy ˌɔdlɔˈtɔvɨ
adj (slangowo) wspaniały, rewelacyjny cool
odmawiać ɔdˈmavʲjäʨ̑
v (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) wypowiadać słowa modlitwy say nie zgadzać się decline refuse
odmiana ɔdˈmʲjãna
n (językoznawstwo, językoznawczy) zmiana formy wyrazu w zależności od przypadku, osoby itp. inflection rodzaj, gatunek, wariant, klasa variety variation
odmieniec jaskiniowy
n (zoologia, zoologiczny) Proteus anguinus, gatunek płaza ogoniastego zamieszkujący jaskinie na Półwyspie Bałkańskim; olm
odmienność
n (odprzymiotnikowy) cecha tego, co jest odmienne; cecha tych, którzy są odmienni dissimilarity distinctiveness divergence
odmienny ɔdˈmʲjɛ̃nːɨ
adj (językoznawstwo, językoznawczy) podlegający odmianie inflected różny different distinct
odmowa ɔdˈmɔva
n niewyrażenie zgody refusal rejection
odniesienie ˌɔdʲɲɛ̇ˈɕɛ̇̃ɲɛ
n (książkowy) nawiązanie do czegoś reference
odnieść ˈɔdʲɲɛ̇ɕʨ̑
v przynieść coś z powrotem; dostarczyć coś, aby to oddać bring back carry back zyskać coś, mieć jakiś wynik achieve bring potraktować coś lub kogoś w pewien sposób treat
odnosić ɔdˈnɔɕiʨ̑
v dotyczyć czegoś concern
odnotować ˌɔdnɔˈtɔvaʨ̑
v powiedzieć o czymś przy okazji comment on note przyjąć do wiadomości note sporządzić notatkę make a note note note down set down write down zrobić znak przy czymś istotnym celem pamiętania o tym mark note zwrócić na coś uwagę note record
odnowa ɔdˈnɔva
n przywrócenie czemuś świeżego, nowego wyglądu renewal
odnośnie do ɔdˈnɔɕɲɛ ˈdɔ
(urzędowy) w stosunku do czegoś / kogoś, względem czegoś / kogoś, w porównaniu z czymś, wobec czegoś / kogoś concerning regarding with regard to with respect to
odonto- ɔdˈɔ̃ntɔ
pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z zębami lub zębiną odonto-
odosobnienie
n stan odizolowania od innych isolation retirement seclusion
odosobniony
adj będący na uboczu, odizolowany od innych isolated outlying secluded sequestered solitary odróżniający się od innych sparse
odpad ˈɔtpat
n pozostałość po zużyciu czegoś lub resztka jakiegoś surowca odrzucana przy produkcji (najczęściej w liczbie mnogiej); waste offal refuse
odpalać ɔtˈpalaʨ̑
v wystrzelać fire zapalać / uruchamiać coś start
odpieprzyć ɔtˈpʲjɛpʃɨʨ̑
v (wulgarnie, wulgaryzm) zostawić kogoś w spokoju, odczepić się od kogoś fuck off
odpierać
v bronić się skutecznie przed zarzutami refute rebut bronić się w sposób skuteczny przed ciosami, napaścią fight back fight off repulse ward off używać siły do odsunięcia niebezpieczeństwa; zmuszać do odwrotu repel
odpierdalać ˌɔtpʲjɛrˈdalaʨ̑
v (wulgarnie, wulgaryzm) zostawiać w spokoju fuck off
odpisać
v napisać coś w odpowiedzi, udzielić pisemnej odpowiedzi write back
odplamiacz ɔtˈplãmʲjaʧ̑
n (handel, handlowy) środek chemiczny służący do wywabiania plam stain remover
odpoczynek ˌɔtpɔˈʧ̑ɨ̃nɛk
n przerwa podczas jakiegoś wysiłku, mająca na celu ponowne nabranie sił rest repose
odpoczywać ˌɔtpɔˈʧ̑ɨvaʨ̑
v przerwać czynność fizyczną w celu zrelaksowania się i nabrania sił rest relax
odpolitycznienie
n pozbawienie czegoś politycznego charakteru depoliticisation
odporność ɔtˈpɔrnɔɕʨ̑
n (medycyna, medyczny) zdolność do czynnej i biernej obrony organizmu przed patogenami immunity
odporny ɔtˈpɔrnɨ
adj mający wysoką odporność i wytrzymałość; silny, wytrzymały resistant immune hardy refractory robust taki, na którego dana rzecz nie ma wpływu; obojętny insusceptible resilient tolerant
odpowiadać ˌɔtpɔˈvʲjadaʨ̑
v być równoważnym czemuś correspond match equal być za coś odpowiedzialnym be responsible być zgodnym z czymś accord correspond dawać odpowiedź answer reply odpisywać (np. na list) answer reply odpowiadać (1.1) na pytania nauczyciela w celu oceny wiedzy say one lesson podobać się suit ponosić za coś konsekwencje answer reagować, odwzajemniać się respond return spełniać jakieś warunki, oczekiwania answer fulfil meet
odpowiedni ˌɔtpɔˈvʲjɛdʲɲi
adj spełniający wymagane warunki suitable adequate fitting proper relevant
odpowiednik ˌɔtpɔˈvʲjɛdʲɲik
n (książkowy) pojęcie, przedmiot lub osoba o podobnych cechach, elementach, mające to samo zastosowanie, mogące pełnić tę samą funkcję equivalent
odpowiednio ˌɔtpɔˈvʲjɛdʲɲɔ
adv (książkowy) w tej samej kolejności accordingly respectively w sposób odpowiedni; właściwie, stosownie appropriately accordingly adequately
odpowiedniość ˌɔtpɔˈvʲjɛdʲɲɔ̇ɕʨ̑
n cecha obiektów odpowiadających sobie, pasujących do siebie suitableness
odpowiedzialność ˌɔtpɔvʲjɛ̇ˈʥ̑alnɔɕʨ̑
n obowiązek odpowiadania za swoje działanie, bycia odpowiedzialnym za coś responsibility liability charge responsibleness
odpowiedzialny ˌɔtpɔvʲjɛ̇ˈʥ̑alnɨ
adj będący przyczyną responsible mający poczucie winy w przypadku, gdy coś się nie udaje responsible poważnie traktujący swoje obowiązki responsible przeznaczony do pewnej czynności responsible przeznaczony do poniesienia konsekwencji responsible kierujący czymś accountable
odpowiedź ɔtˈpɔvʲjɛ̇ʨ̑
n reakcja na pytanie answer reply
odprawa ɔtˈprava
n jednorazowe wynagrodzenie udzielane pracownikowi przy opuszczaniu posady severence pay załatwienie formalności związanych z wyjazdem osób, wysłaniem towarów lub odlotem samolotu check-in zebranie, podczas którego zwierzchnik udziela instrukcji podwładnym briefing
odprawa celna
n (handel, handlowy) procedura towarzysząca przechodzeniu przez granicę państwową, której towarzyszą wylegitymowanie pasażerów oraz rewizja bagażu; customs
odprowadzać ˌɔtprɔˈvaʣ̑aʨ̑
v towarzyszyć komuś idąc z nim do jakiegoś miejsca; zaprowadzić kogoś gdzieś accompany assist
odprężać ɔtˈprɛ̃w̃ʒaʨ̑
v uczynić mniej naprężonym, rozluźnić relax slacken
odpukać w niemalowane drewno ɔtˈpukaʥ̑ ˌvʲ‿ɲɛ̃malɔˈvãnɛ ˈdrɛvnɔ
idiom pukać w niemalowane drewno, aby nie zapeszyć, by słowami (przypuszczeniami) nie zniszczyć dobrej passy knock on wood touch wood
odpust
n (etnografia, etnograficzny) (kościelny) uroczystość kościelna ku czci patrona danego kościoła połączona z kiermaszem bądź festynem; fair (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w Kościele katolickim: darowanie przez Boga kary doczesnej za grzechy, które zostały odpuszczone co do winy; indulgence
odpuścić ɔtˈpuɕʨ̑iʨ̑
v aspekt dokonany od: odpuszczać let go
odpychający
adj taki, który wzbudza niechęć; zrażający do siebie forbidding noisome
odpychać
v oddalać pchnięciem push away powodować niechęć repel repulse (fizyka, fizyczny) oddalać się od siebie repel each other oddalać siebie skądś pchnięciem push oneself away
odpłacać ɔtˈpwaʦ̑aʨ̑
v oddawać w zamian coś, odwzajemniać się czynem, zachowaniem pay back repay
odpływ ˈɔtpwɨf
n (hydrologia, hydrologiczny) niski stan wody w akwenie morskim wynikający ze zjawiska pływów low tide ujście, otwór, przez który odpływa skądś woda drain
odra ˈɔdra
n (medycyna, medyczny) wirusowa choroba zakaźna wieku dziecięcego, której objawami są: wysoka gorączka, stan zapalny górnych dróg oddechowych, plamista wysypka; measles
odraczać ɔdˈraʧ̑aʨ̑
v (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) oficjalnie przesuwać jakąś sprawę na późniejszy termin postpone adjourn defer prorogue
odraza ɔdˈraza
n uczucie wstrętu, obrzydzenia, niechęci do kogoś lub czegoś disgust
odrażająco
adv w sposób odrażający abhorrently abominably foully grubbily loathsomely repellently
odrażający ˌɔdraʒaˈjɔ̃nʦ̑ɨ
adj wzbudzający odrazę, obrzydzenie; ohydny, wstrętny repugnant repulsive abhorrent abominable disgusting horrid
odreagowanie ˌɔdrɛaɡɔˈvãɲɛ
n przeżycie jakiegoś doświadczenia w celu oczyszczenia emocjonalnego, pozbycia się negatywnych emocji wywołanych innym doświadczeniem abreaction
odrobina ˌɔdrɔˈbʲĩna
n bardzo mała ilość czegoś hint
odrobinę
adv w niewielkiej ilości a mite a trifle fractionally
odrośl
n (botanika, botaniczny) boczny pęd offshoot (przenośnie, przenośnia) jedna z linii potomstwa, konkretny jej przedstawiciel, także w sensie materialnym w odniesieniu do kierunku rozwoju sztuki, przemysłu itp. root
odruch
n (biologia, biologiczny) reakcja ustroju na bodziec, przebiegająca za pośrednictwem układu nerwowego reflex
odruchowo
adv w sposób odruchowy instinctively
odrzucać ɔḍˈʒuʦ̑aʨ̑
v (medycyna, medyczny) nie przyjmować przeszczepu reject oddalać gwałtownie od siebie cast rebuff unikać potwierdzenia a nawet zaprzeczać deny negative wykonywać czynność świadczącą o nieakceptowaniu czegoś fob off overrule refuse reject zmieniać położenie ruchem gwałtownym czy rzutem cast
odrzutowiec
n (lotnictwo, lotniczy) samolot, który ma silnik odrzutowy – wykorzystujący energię odrzutu gazów spalinowych; jet jet aircraft
odróżnianie
n (rzeczownik odczasownikowy) od: odróżniać differentiation discrimination
odróżniać ɔdˈruʒʲɲäʨ̑
v identyfikować odmienne rodzaje czegoś distinguish
odrębny ɔdˈrɛ̃mbnɨ
adj różniący się od innych particular stanowiący samodzielną całość separate
odsetek ɔtˈsɛtɛk
n określony procent całości proportion rate
odstęp ˈɔtstɛ̃mp
n odległość między dwoma przedmiotami, obiektami lub dwiema osobami space spacing odległość w czasie między jakimiś wydarzeniami interval
odstęp księżycowy ˈɔtstɛ̃mp ˌcɕɛ̃w̃ʒɨˈʦ̑ɔvɨ
n (nawigacja) różnica między momentem kulminacji Księżyca, a momentem wystąpienia wody wielkiej lub wody niskiej lunitidal interval
odstępca
n ktoś, kto odstąpił od dotychczas wyzwanych ideałów renegade
odstępować
v oddawać coś komuś (bez zapłaty) give przekazywać coś, odsprzedając to na dogodnych warunkach sell odchodzić od postanowień abandon back out depart zostawiać kogoś samego abandon leave
odstępstwo ɔtˈstɛ̃mpstfɔ
n rezygnacja, porzucenie, odstąpienie od jakichś zasad, wartości, przekonań dissent
odszczepieniec ˌɔṭʃʧ̑ɛˈpʲjɛ̇̃ɲɛʦ̑
n ktoś, kto zerwał z jakąś tradycją, ideologią itp. dissenter
odszkodowanie ˌɔṭʃkɔdɔˈvãɲɛ
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) rodzaj świadczenia, które wynika z odpowiedzialności za szkodę; damages
odszkodowawczy
adj związany z odszkodowaniem, dotyczący odszkodowania compensative
odszumianie ˌɔṭʃũˈmʲjä̃ɲɛ
n (fotografia) (technologia, technika, techniczny) (rzeczownik odczasownikowy) od: odszumiać noise reduction
odsączać
v oddzielać ciecz od części stałych przez sączenie drain drain off
odsłaniać
v powodować, że coś staje się widoczne expose show unveil sprawiać, że coś wychodzi na jaw reveal usuwać to, co zasłania draw dawać się poznać appear pozbawiać się zakrycia appear
odsłownik
n (językoznawstwo, językoznawczy) rzeczownik, który jest utworzony od czasownika gerund
odsłuch ˈɔtswux
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) pojedyncza kolumna lub zestaw takich kolumn umieszczanych nisko na scenie przed wykonawcami w celu podniesienia ich wzajemnej słyszalności stage monitor
odtrutka ɔtˈːrutka
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) środek likwidujący lub zmniejszający działanie trucizny; antidote antipoison
odtwarzacz
n (technologia, technika, techniczny) urządzenie odtwarzające dźwięk lub obraz i dźwięk player
odtwarzać ɔtˈːfaʒaʨ̑
v ponownie tworzyć reproduce reconstruct regenerate prezentować nagranie play back replay tworzyć na podstawie teorii i pamięci portray recreate wykonywać naśladując perform play re-enact
odtąd ˈɔtːɔ̃nt
pronoun od tego miejsca hereafter od tej chwili, od teraz henceforth since thereafter
odwach ˈɔdvax
n areszt wojskowy guardhouse guardroom
odwaga ɔdˈvaɡa
n zdolność zrobienia czegoś, podjęcia ryzyka, mimo silnych obaw lub strachu czy niebezpieczeństwa courage bravery spunk
odwalić kitę ɔdˈvalʲiʨ̑ ˈcitɛ
v (potocznie, potoczny) (rubaszny, rubasznie) umrzeć snuff it
odwar
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) wyciąg wodny z kłączy, korzeni, kory lub ziela, wymagających dłuższego gotowania; decoction
odważać
v ważąc coś, odmierzać odpowiednią ilość tego weigh out decydować się na coś niebezpiecznego, niełatwego dare
odważnie ɔdˈvaʒʲɲɛ
adv w sposób odważny, z odwagą, śmiałością bravely courageously
odważnik ɔdˈvaʒʲɲik
n przedmiot służący do pomiaru masy innych przedmiotów na wadze szalkowej; weight
odważny ɔdˈvaʒnɨ
adj taki, który ma odwagę brave courageous
odwet
n odwzajemnienie za zło retaliation reprisal
odwieczny ɔdˈvʲjɛʧ̑nɨ
adj istniejący, trwający od wieków age-old immemorial long-time
odwiedzać ɔdˈvʲjɛʣ̑aʨ̑
v składać wizytę, pójść na spotkanie z kimś visit
odwilż ˈɔdvʲilʃ
n ocieplenie w zimie, połączone z topnieniem śniegu thaw
odwoływać
v informować, że coś się nie odbędzie, anulować coś cancel usunąć kogoś z danego stanowiska fire odnosić się do czegoś, nawiązywać do czegoś reference
odwracalny
adj taki, który daje się odwrócić, zdolny do powrotu do stanu pierwotnego reversible
odwracać ɔdˈvraʦ̑aʨ̑
v przekręcać, obracać na drugą stronę turn turn around
odwrotnie ɔdˈvrɔtʲɲɛ
adv w inny sposób, inaczej niż należy, na odwrót inversely the other way around vice versa
odwrotność ɔdˈvrɔtnɔɕʨ̑
n (matematyka, matematyczny) liczba, która pomnożona przez daną niezerową liczbę daje jeden; reciprocal
odwrót
n (wojskowość, wojskowy) wycofanie się wojska retreat wyjście z trwania w czymś back flip deviation withdrawal
odwłok ˈɔdvwɔk
n (zoologia, zoologiczny) tylny odcinek ciała stawonogów abdomen
odyniec ɔˈdɨ̃ɲɛʦ̑
n (łowiectwo, łowiecki) stary samiec samotnie żyjący, najczęściej w odniesieniu do dzika, a rzadziej żubra boar
odzież ˈɔʥ̑ɛʃ
n ubranie, okrycie, tkanina służąca do ochrony przed zimnem, wilgocią oraz okrywająca intymne miejsca clothing clothes
odznaczać ɔdˈznaʧ̑aʨ̑
v nadawać odznaczenie decorate wyróżniać się czymś stand out
odzobaczyć
v (żartobliwie) przestać widzieć, żałując, że się w ogóle zobaczyło, chcieć to zapomnieć; wyrażone w kategorii życzeniowej, niemożliwej do spełnienia unsee
odzwierciedlać
v dawać zwierciadlany obraz reflect przedstawiać dokładnie reflect mirror być wyrażanym be reflected ukazywać się jak w zwierciadle be reflected
odzyskiwać ˌɔdzɨˈsʲcivaʨ̑
v mieć z powrotem wartość, którą się straciło; wrócić do dawnego stanu reclaim ponownie wchodzić w posiadanie jakiejś rzeczy reclaim
odzywać się
v mówić, zwykle w odpowiedzi do czego speak nawiązywać kontakt, by przekazywać wieści call write pojawiać się lub występować ponownie surface wydawać dźwięk, być słyszalnym ring be heard
odzywka ɔdˈzɨfka
n (termin karciany) odezwanie się w trakcie licytacji informujące o kolorze i planowanej wysokości gry bid
odór ˈɔdur
n (książkowy) nieprzyjemny zapach odor odour
odłam
n duża część odłamana od całości block ugrupowanie ludzi powstałe wskutek podziału większej grupy albo wskutek oddzielenia się od większej grupy breakaway faction
odłamek
n (wojskowość, wojskowy) część pocisku oderwana w czasie wybuchu shrapnel mała część odłamana od całości splinter chip sliver
odłożyć na półkę ɔdˈwɔʒɨʨ̑ na‿ˈpuwkɛ
v (przenośnie, przenośnia) zostawić coś do zrobienia na później, na czas bliżej nieokreślony shelve
odłącznik ɔdˈwɔ̃n͇ʧ̑ʲɲik
n (elektryczność) łącznik tworzący widoczną przerwę między stykami disconnector
odśnieżanie ˌɔtʲɕɲɛˈʒãɲɛ
n usuwanie śniegu z jakiejś powierzchni clearing of snow snow removal
odśnieżarka ˌɔtʲɕɲɛˈʒarka
n (technologia, technika, techniczny) maszyna służąca do usuwania śniegu z ulic, chodników, podwórek itp. snow-blower snow-plough
odśnieżać ɔtʲˈɕɲɛʒaʨ̑
v usuwać śnieg z ulic, chodników, dachów itp. przy pomocy łopat, mioteł, soli lub pługów clear of snow
odśnieżenie ˌɔtʲɕɲɛˈʒɛ̃ɲɛ
n usunięcie śniegu z jakiejś powierzchni clearing of snow
odżegnać
v (dawniej, dawny) w wierzeniach ludowych: znakiem krzyża lub jakimś zaklęciem odwrócić działanie złego; oddalić, odegnać diabła, uroki, złe duchy itp. deprecate renounce
odżywka ɔḍˈʒɨfka
n (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) środek kosmetyczny (krem, maseczka, żel lub pianka) o działaniu regenerującym, wzmacniającym lub pielęgnującym conditioner (spożywczy) produkt zawierający składniki odżywcze w skomasowanej ilości, najczęściej w postaci syropu, pasty, mączki lub granulatu nutrient supplement
odżywka do włosów
n (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) produkt kosmetyczny nakładany na włosy najczęściej po ich umyciu w celach pielęgnacyjnych conditioner hair conditioner
ofensywa ˌɔfɛ̃w̃ˈsɨva
n atak dużych sił wojska na wielkim obszarze lub na całym froncie thrust masowe pojawienie się czegoś thrust
oferma
n osoba niezaradna lub niezdarna blunderbuss cabbage donkey dweeb hacker hoser
ofermowaty
adj (pogardliwie) typowy dla ofermy milksoppy
oferować ˌɔfɛˈrɔvaʨ̑
v proponować coś, składać ofertę offer
oferta ɔˈfɛrta
n (potocznie, potoczny) to, co się komuś oferuje offer proposal
off-topic
adj będący dygresją poza tematem dyskusji; off topic
offset ˈɔfːsɛt
n (drukarstwo, drukarski) technika druku płaskiego; offset (drukarstwo, drukarski) maszyna drukarska pracująca w technice (1.1) offset
ofiara ɔˈfʲjara
n osoba lub zwierzę, która została napadnięta, zaatakowana przez kogoś victim sacrifice osoba, która ucierpiała wskutek wypadku victim sacrifice
ofiarny ɔˈfʲjarnɨ
adj (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) związany ze składaniem ofiar sacrificial gotowy do poświęceń, oddany sacrificial
ofiarować
v dać bezinteresownie bid dedicate donate proffer subscribe poświęcić coś lub kogoś ważkiej sprawie victimize złożyć ofiarę sacrifice
oficer ɔˈfʲiʦ̑ɛr
n (wojskowość, wojskowy) (administracja) osoba zajmująca odpowiednią pozycję w hierarchii jakiejś służby mundurowej; w Polsce: posiadająca stopień od podporucznika wzwyż; officer
oficerski ˌɔfʲiˈʦ̑ɛrsʲci
adj dotyczący oficera officer
oficjalnie ˌɔfʲiˈʦ̑ʲjalʲɲɛ
adv w sposób oficjalny officially
oficjalny ˌɔfʲiˈʦ̑ʲjalnɨ
adj zatwierdzony przez jakiś organ władzy i obowiązujący official
ofsajd
n (sport, sportowy) (zobacz) spalony offside
oftalmolog ˌɔftalˈmɔlɔk
n (medycyna, medyczny) (zobacz) okulista ophthalmologist
ogar ˈɔɡar
n gończy pies myśliwski bloodhound hound
ogier ˈɔɟɛr
n (zootechnika, zootechniczny) niekastrowany samiec konia i innych koniowatych; stallion (zootechnika, zootechniczny) niekastrowany samiec wielbłąda stallion
ogień ˈɔɟɛ̇̃ɲ
n płomienie i żar powstające podczas procesu gwałtownego utleniania; fire (przenośnie, przenośnia) głębokie zaangażowanie w coś, przeżywanie czegoś fire (wojskowość, wojskowy) strzelanie z broni palnej fire
ogląd
n obejrzenie czego w celu zrozumienia sprawdzanej rzeczy vision
oglądanie ˌɔɡlɔ̃nˈdãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: oglądać seeing viewing watching
oglądać ɔɡˈlɔ̃ndaʨ̑
v przypatrywać się komuś lub czemuś watch
ognie świętego Elma ˈɔɟɲɛ ɕfʲjɛ̃nˈtɛɡɔ ˈɛlma
n (fizyka, fizyczny) (elektryczność) zjawisko tworzenia się światła w otoczeniu ostro zakończonych przedmiotów pod wpływem silnego pola elektrycznego; Saint Elmo's fire
ognioodporny
adj niewrażliwy, niepodatny na działanie ognia fireproof unburnable
ognisko ɔɟˈɲiskɔ
n (fizyka, fizyczny) punkt na zewnątrz soczewki lub zwierciadła, w którym skupiają się przechodzące przez nią promienie focus ułożony, płonący stos drewna bonfire
ogniskowa ˌɔɟɲiˈskɔva
n (fizyka, fizyczny) (fotografia) odległość ogniska układu optycznego od soczewki lub zwierciadła; focal length
ognisty oddech
n trik cyrkowy i kuglarski polegający na zapaleniu rozpylonej ustami łatwopalnej cieczy; fire breathing
ogniwo ɔɟˈɲivɔ
n (technologia, technika, techniczny) źródło prądu elektrycznego działającego na zasadzie reakcji chemicznej, cieplnej lub promieniowania elektromagnetycznego cell kółko w łańcuchu link
ogon ˈɔɡɔ̃n
n (potocznie, potoczny) długa kolejka queue (zoologia, zoologiczny) (anatomia, anatomiczny) część ciała niektórych zwierząt, składająca się z włosów, piór lub kręgów, także futro z tej części ciała; tail końcowa część jakiegoś przedmiotu tail
ogonek ɔˈɡɔ̃nɛk
n (językoznawstwo, językoznawczy) znak diakrytyczny w postaci ogonka (1.2) umieszczany pod literą ogonek
ogr ɔkr̥
n legendarne stworzenie; ogre
ograniczać ˌɔɡrãˈɲiʧ̑aʨ̑
v ujmować w pewną limitowaną przestrzeń; wyznaczać obszar czegoś; otaczać czymś, co oddziela od reszty mark off zmniejszać coś, redukować dostępność czegoś, uszczuplać coś cut down downscale reduce restrict poprzestawać na czymś, działać w jakimś zakresie tylko do pewnego stopnia, w limitowanym zakresie come down to
ograniczenie ˌɔɡrãɲiˈʧ̑ɛ̃ɲɛ
n brak szerszych horyzontów myślowych, brak inteligencji mental deficiency obtuseness norma, przepis, zarządzenie krępujące czyjąś swobodę działania limitation restriction
ograniczony ˌɔɡrãɲiˈʧ̑ɔ̃nɨ
adj o człowieku, jego umyśle: taki, który ma wąskie horyzonty myślowe lub jest mało inteligentny, ma ciasny umysł dull unintelligent taki, który ma jasno określone granice, mieszczący się w określonym zakresie (najczęściej niewielkim) limited restricted scarce
ogrodnictwo ˌɔɡrɔdʲˈɲiʦ̑tfɔ
n (rolnictwo, rolniczy) uprawa drzew owocowych, roślin ozdobnych i warzyw gardening dział rolnictwa zajmujący się takimi uprawami horticulture
ogrodniczki
n (potocznie, potoczny) (krawiectwo) rodzaj spodni z charakterystycznym karczkiem z przodu i szalkami; dungarees overalls
ogrodniczy
adj (ogrodnictwo, ogrodniczy) związany z ogrodnictwem garden
ogrodnik ɔˈɡrɔdʲɲik
n osoba zajmująca się ogrodem gardener
ogrodzenie ˌɔɡrɔˈʣ̑ɛ̃ɲɛ
n (potocznie, potoczny) przestrzeń, która została ogrodzona enclosure przeszkoda ogradzająca jakiś teren, np. w postaci płotu, parkanu, muru fence
ogromnie ɔˈɡrɔ̃mʲɲɛ
adv bardzo, mocno, w wysokim stopniu enormously tremendously
ogromny ɔˈɡrɔ̃mnɨ
adj mający bardzo duży rozmiar huge large
ogryzek ɔˈɡrɨzɛk
n ogryziony, niedojedzony kawałek czegoś (np. jabłka) core
ogrzewanie ˌɔɡʒɛˈvãɲɛ
n urządzenie lub instalacja, która zapewnia ciepło heating czynność dostarczania ciepła heating
ogrzewać ɔˈɡʒɛvaʨ̑
v zwiększać temperaturę czegoś, dostarczać czemuś ciepła, czynić coś cieplejszym heat warm
ogród ˈɔɡrut
n miejsce, gdzie uprawia się rośliny – np. kwiaty, drzewa, krzewy – w celach konsumpcyjnych lub estetycznych; garden
ogród botaniczny ˈɔɡrud ˌbɔtãˈɲiʧ̑nɨ
n (ogrodnictwo, ogrodniczy) ogród, w którym jest hodowane dla celów naukowych rośliny różnych stref klimatycznych i środowisk, zwykle dostępny dla zwiedzających; botanical garden
ogród zimowy
n (architektura, architektoniczny) (ogrodnictwo, ogrodniczy) wydzielona i mocno przeszklona część budynku wypełniona wieloma wyeksponowanymi całorocznymi roślinami; conservatory winter garden
ogród zoologiczny ˈɔɡrud ˌzɔːlɔˈɟiʧ̑nɨ
n teren do ekspozycji i hodowli zwierząt z różnych stron świata; zoo zoological garden
ogólnie ɔˈɡulʲɲɛ
adv powszechnie, w sposób przyjęty przez ogół określonych ludzi lub grupy generally w sposób pozbawiony wnikania w szczegóły generally broadly
ogólnonarodowy ˌɔɡulnɔ̃narɔˈdɔvɨ
adj dotyczący całego narodu nationwide
ogólnoświatowy ˌɔɡulnɔɕfʲjaˈtɔvɨ
adj dotyczący całego świata world-wide
ogólny ɔˈɡulnɨ
adj nieuwzględniający szczegółów general overall zbierający w całość general broad
ogórecznik lekarski ˌɔɡuˈrɛʧ̑ʲɲik lɛˈkarsʲci
n (botanika, botaniczny) Borago officinalis, roślina z rodziny ogórecznikowatych pochodząca z krajów śródziemnomorskich, w Polsce uprawiana, czasami występuje w formie zdziczałej; borage
ogórek ɔˈɡurɛk
n (botanika, botaniczny) (rolnictwo, rolniczy) (ogrodnictwo, ogrodniczy) Cucumis L., rodzaj roślin jednorocznych z rodziny dyniowatych; cucumber
ogórkowa ˌɔɡurˈkɔva
n (potocznie, potoczny) (kulinaria) zupa z kiszonych ogórków, z ziemniakami, zabielana śmietaną; cucumber soup
ogół ˈɔɡuw
n pewna całość; zbiór zjawisk, przedmiotów entirety whole
ogłada ɔɡˈwada
n zdolność właściwego zachowania się polish refinement
ogłaszać ɔɡˈwaʃaʨ̑
v (przestarzałe, przestarzały) nadawać komuś godność, tytuł proclaim podawać do wiadomości announce publikować publish issue podawać do wiadomości informacje o sobie advertise
ogłoszenie ˌɔɡwɔˈʃɛ̃ɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: ogłosić announcement ad advert pisemny komunikat umieszczony w miejscu publicznym lub wiadomość rozpowszechniona przez środki masowego przekazu advertisement declaration notice publication
ogłoszeniodawca
n podmiot zlecający rozpowszechnianie ogłoszenia advertiser advertizer
ohar ˈɔxar
n (ornitologia, ornitologiczny) Tadorna tadorna, wędrowny, eurazjatycki ptak wodny; common shelduck
ohel
n (etnografia, etnograficzny) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) nagrobna kaplica żydowska nad grobem cadyka ohel
ohydnie ɔˈxɨdʲɲɛ
adv w sposób ohydny; wstrętnie execrably
ohydny ɔˈxɨdnɨ
adj obrzydliwy, budzący wstręt disgusting odious abominable ghastly hideous execrable
ojciec ˈɔjʨ̑ɛʦ̑
n mężczyzna mający własne dziecko (w stosunku do tego dziecka); father dad założyciel, pierwszy przedstawiciel; father (biologia, biologiczny) samiec mający potomstwo father (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) forma tytularna zakonników, rzadziej księży; father (zobacz) ojce father (zobacz) ojcowie → przodkowie father
ojciec Kościoła
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) starożytny pisarz lub teolog chrześcijański; Church Father
ojciec chrzestny ˈɔjʨ̑ɛʦ̑ ˈxʃɛstnɨ
n (kościelny) mężczyzna przedstawiający do chrztu osobę chrzczoną godfather
ojcobójca
n (książkowy) zabójca własnego ojca parricide patricide
ojcojebca ˌɔjʦ̑ɔˈjɛpʦ̑a
n (wulgarnie, wulgaryzm) mężczyzna penertujący analnie własnego ojca fatherfucker
ojcostwo ɔjˈʦ̑ɔstfɔ
n bycie ojcem fatherhood
ojczenasz ɔjˈʧ̑ɛ̃naʃ
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) modlitwa chrześcijan zaczynająca się od słów „Ojcze nasz” Lord's Prayer Our Father
ojczym ˈɔjʧ̑ɨ̃m
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) mąż matki, który nie jest ojcem biologicznym stepfather
ojczyzna ɔjˈʧ̑ɨzna
n kraj, w którym ktoś się urodził; fatherland homeland motherland
ok
adj (zobacz) OK OK ok
ok
adv (zobacz) OK OK ok
ok
interjection (zobacz) OK OK ok
okapi ɔˈkapʲi
n (zoologia, zoologiczny) brunatny ssak kopytny lasów tropikalnych o pręgowanych nogach; okapi
okaryna ˌɔkaˈrɨ̃na
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) rodzaj fletu naczyniowego o jajowatym korpusie; ocarina
okay
adj (potocznie, potoczny) w porządku, dobry okay
okay
adv (potocznie, potoczny) w porządku, dobrze okay
okay
interjection (potocznie, potoczny) oznaczający zgodę okay
okazale
adv w sposób charakteryzujący się imponującym rozmiarem, zasięgiem lub imponującą wielkością grandly
okazały
adj odznaczający się przepychem magnificent stately sumptuous
okaziciel ˌɔkaˈʑiʨ̑ɛl
n człowiek okazujący, przedstawiający jakiś dokument, dowód bearer
okazja ɔˈkazʲja
n sytuacja sprzyjająca komuś lub czemuś opportunity
okazja czyni złodzieja ɔˈkazʲja ˈʧ̑ɨ̃ɲi zwɔˈʥ̑ɛ̇ja
proverb możliwość szybkiego, nieoczekiwanego wzbogacenia się jest pokusą do kradzieży opportunity makes the thief
okazywać ˌɔkaˈzɨvaʨ̑
v dawać się poznać jako ktoś lub coś; odnosić określony rezultat appear turn out stawać się oczywistym appear turn out
okienko ɔˈcɛ̃nkɔ
n (anatomia, anatomiczny) okienko okrągłe – struktura anatomiczna w obrębie ucha; round window (anatomia, anatomiczny) okienko owalne – struktura anatomiczna w obrębie ucha; oval window (botanika, botaniczny) otwór na szczycie kanalika w osłonce zalążka; micropyle (medycyna, medyczny) okienko serologiczne – przedział czasu od chwili zakażenia do możliwości wykrycia tego zakażenia przez laboratorium za pomocą oznaczania obecności przeciwciał; window period
okiennica ˌɔcɛ̇̃ɲˈːiʦ̑a
n rozchylane na boki zamknięcie okna w postaci skrzydła, służące do zabezpieczania lub zacieniania okna od zewnątrz; shutter window shutter
oklepany
adj za bardzo znany z powodu wielokrotnego powtarzania hackneyed
okno ˈɔkna ˈɔknɔ
n (informatyka, informatyczny) wydzielony obszar na ekranie obsługiwany przez jeden program window (matematyka, matematyczny) czas, w którym pobierane są wartości sygnałów do danego filtra window oszklony otwór w ścianie window casement
oknówka ɔkˈnufka
n (ornitologia, ornitologiczny) Delichon urbica, pospolity w Polsce gatunek jaskółki; house martin
oko ˈɔkɔ
n (anatomia, anatomiczny) narząd wzroku; eye w grze go, niezajęty punkt lub punkty otoczone przez kamienie tego samego koloru; eye (meteorologia, meteorologiczny) centrum cyklonu tropikalnego centre of cyclone storm centre (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) marynarz lub żeglarz pełniący służbę obserwacyjną na oku (1.5) seaman sailor on lookout duty (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) otwór w pętli zawiązanej lub zaplecionej na końcu liny np. cumy collar in the end of a rope
oko za oko, ząb za ząb ˈɔkɔ za‿ˈɔkɔ ˈzɔ̃mb za‿ˈzɔ̃mp
proverb zasada odwetu, odpłacanie złem za zło; eye for an eye, a tooth for a tooth an eye for an eye, a tooth for a tooth
oko złożone
n (zoologia, zoologiczny) (anatomia, anatomiczny) rodzaj oka występujący u owadów, wijów i niektórych skorupiaków, składające się z tysięcy drobnych omatidiów; compound eye
okolica ˌɔkɔˈlʲiʦ̑a
n obszar wokół czegoś neighbourhood neighborhood
okolicznik ˌɔkɔˈlʲiʧ̑ʲɲik
n (gramatyka) część zdania określająca czasownik; adverbial
okoliczność ˌɔkɔˈlʲiʧ̑nɔɕʨ̑
n coś, co towarzyszy czemuś; kontekst sytuacji, zdarzenia circumstance
okop ˈɔkɔp
n odkryty, ogniowy obiekt fortyfikacyjny, zwykle mający postać wykopu ziemnego; trench
okostna ɔˈkɔstna
n (anatomia, anatomiczny) błona otaczająca i ochraniająca kości; periosteum
okowy ɔˈkɔvɨ
n (poetycki, poetycko) łańcuchy, kajdany, pęta chain shackle
około ɔˈkɔwɔ
particle … wskazująca przybliżenie liczby, miary, czasu approximately about around roughly circa loosely
około ɔˈkɔwɔ
preposition … wskazujący przybliżenie liczby, miary, czasu approximately about around roughly circa loosely
około- ɔˈkɔwɔ
prefix określa cechę czegoś, co znajduje się lub ma miejsce dookoła przedmiotu określanego przez przymiotnik circum-
okołoporodowy ˌɔkɔwɔpɔrɔˈdɔvɨ
adj taki, który ma miejsce w okresie porodu oraz bezpośrednio przed nim lub po nim perinatal
okołorostek ˌɔkɔwɔˈrɔstɛk
n (językoznawstwo, językoznawczy) element słowotwórczy otaczający leksem, np. morfem otaczający rdzeń; circumfix
okoń ˈɔkɔ̃ɲ
n (ichtiologia, ichtiologiczny) Perca fluviatilis, słodkowodna ryba drapieżna; perch
okra ˈɔkra
n (botanika, botaniczny) Abelmoschus moschatus Medik., roślina jednoroczna o wyprostowanych pędach o wysokości jednego metra i żółtych kwiatach, stosowana jako roślina ozdobna, warzywo i zioło; okra
okradanie
n (rzeczownik odczasownikowy) od: okradać robbing stealing
okrakiem ɔˈkracɛ̃m
adv obejmując coś rozstawionymi nogami astride
okres ˈɔkrɛs
n (fizyka, fizyczny) czas, po którym jakieś zjawisko się powtarza; czas trwania jakiegoś zjawiska, po którym się ono powtórzy; period przedział czasu, czas trwania czegoś period (potocznie, potoczny) (fizjologia, fizjologiczny) u kobiety: część cyklu menstruacyjnego, która wiąże się z krwawieniem period
okres godowy
n (zoologia, zoologiczny) okres łączenia się w pary i przystępowania do rozrodu u zwierząt; breeding season mate season
okresowy ˌɔkrɛˈsɔvɨ
adj cyklicznie powtarzający się periodic trwający lub mający trwać tylko przez pewien czas, chwilowy temporary
określać ɔˈkrɛɕlaʨ̑
v definiować, ustalać cechy czegoś define specify determine find
określenie ˌɔkrɛɕˈlɛ̃ɲɛ
n wyrażenie charakteryzujące przedmiot bądź osobę qualification
określony ˌɔkrɛɕˈlɔ̃nɨ
adj zdefiniowany, pewien, sprecyzowany definite specific given
okropny ɔˈkrɔpnɨ
adj wywołujący strach, odrzucający terrible horrible awful
okrucieństwo ˌɔkruˈʨ̑ɛ̇̃j̃stfɔ
n skłonność do zadawania cierpień ludziom i zwierzętom; cruelty atrocity
okrutnie ɔˈkrutʲɲɛ
adv (odprzymiotnikowy) okrutny cruelly
okrutny ɔˈkrutnɨ
adj nie znający litości, nieludzki, charakteryzujący się okrucieństwem cruel
okrycie ɔˈkrɨʨ̑ɛ
n przedmiot służący do okrywania mantle
okrytonasienne ɔˈkrɨtɔnaˈɕɛ̃nːɛ
n (botanika, botaniczny) gromada roślin naczyniowych angiosperms
okrywać ɔˈkrɨvaʨ̑
v kładąc coś na czymś, osłaniać jego powierzchnię blanket cover cover up sprawiać, że ktoś staje się przedmiotem określonych postaw cloud in znajdować się na powierzchni czego cover enshroud envelop
okrzemka ɔˈkʃɛ̃mka
n jednokomórkowy glon z typu chryzofitów; diatom
okrzyk ˈɔkʃɨk
n głośny dźwięk wydany przez człowieka, wyrażający silne emocje lub mające zwrócić uwagę innych cry exclamation outcry shout shriek
okrąg ˈɔkrɔ̃ŋk
n (geometria) krzywa na płaszczyźnie wyznaczona przez wszystkie punkty leżące w jednakowej odległości od danego punktu (środka okręgu); circle
okrągły ɔˈkrɔ̃ŋɡwɨ
adj mający kształt koła, owalu, elipsy, kuli lub zbliżony do nich round
okręg ˈɔkrɛ̃ŋk
n (administracja) jednostka administracyjna w niektórych krajach, zwykle odpowiadająca polskiemu powiatowi; obszar geograficzny o takiej wielkości borough constituency district precinct ward
okręt ˈɔkrɛ̃nt
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) (wojskowość, wojskowy) jednostka pływająca pod banderą wojenną, należąca do marynarki wojennej państwa; vessel warship
okręt liniowy ˈɔkrɛ̃nt lʲĩˈɲjɔvɨ
n (wojskowość, wojskowy) (historia, historyczny, historycznie) okręt wojenny wystarczająco duży, by walczyć w linii bojowej; ship of the line
okręt podwodny
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) (wojskowość, wojskowy) okręt wojenny, który może pływać i walczyć w zanurzeniu; submarine
oksym fosgenu ˈɔksɨ̃m fɔzˈɡɛ̃nu
n (chemia, chemiczny) (wojskowość, wojskowy) związek organiczny z grupy oksymów, parzący i duszący bojowy środek trujący również o działaniu drażniącym; CX N hydroxylamine di- chloro- formoxime phosgene oxime
oksymoron ˌɔksɨ̃ˈmɔrɔ̃n
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) figura retoryczna polegająca na celowym zestawieniu dwóch pojęć sprzecznych; oxymoron
oksytocyna
n (biochemia, biochemiczny) (medycyna, medyczny) hormon powodujący skurcze mięśni gładkich, będący fizjologicznym bodźcem do rozpoczęcia porodu; oxytocin
oksyton
n (fonetyka, fonetyczny) akcent na ostatniej sylabie wyrazu; oxytone
oktan ˈɔktãn
n (chemia, chemiczny) związek organiczny z grupy alkanów, jeden ze składników benzyny; octane
oktawa ɔkˈtava
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) interwał między pierwszym a ósmym dźwiękiem w skali diatonicznej octave przedział czasu równy ośmiu dniom octave (literacko) strofa składająca się z ośmiu wierszy octave
okular ɔˈkular
n (optyka, optyczny) rodzaj soczewki optycznej – w układzie optycznym ta, która znajduje się przy oku patrzącego; eyepiece
okularnik ˌɔkuˈlarʲɲik
n (zoologia, zoologiczny) Naja naja, duży jadowity wąż mający brązowe lub piaskowe ubarwienie i rysunek okularów na kapturze szyjnym; spectacled cobra
okulary ˌɔkuˈlarɨ
n przedmiot służący do korekty wzroku lub ochrony oczu; glasses spectacles
okulary przeciwsłoneczne ˌɔkuˈlarɨ ˌpʃɛʨ̑ifswɔ̃ˈnɛʧ̑nɛ
n (optyka, optyczny) rodzaj okularów z przyciemnianymi szkłami, chroniących przed słońcem; sunglasses shades
okulista ˌɔkuˈlʲista
n (medycyna, medyczny) lekarz specjalista zajmujący się rozpoznawaniem, profilaktyką i leczeniem chorób oczu ophthalmologist optician
okulistyczny
adj (medycyna, medyczny) związany z okulistyką, dotyczący okulistyki ophthalmologic ophthalmological
okulistyka
n (medycyna, medyczny) dział medycyny zajmujący się okiem; ophthalmology
okultysta
n zwolennik okultyzmu occultist
okultystyczny
adj dotyczący okultyzmu, właściwy okultyzmowi occultist
okultyzm
n doktryna ezoteryczna zakładająca istnienie w przyrodzie i człowieku sił tajemnych, które można pobudzić poprzez stosowanie odpowiednich praktyk; occultism occult scientia occulta
okup ˈɔkup
n pieniądze dawane porywaczom w zamian za uwolnienie zakładników ransom
okupacja ˌɔkuˈpaʦ̑ʲja
n (wojskowość, wojskowy) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) przejęcie władzy nad obcym terytorium occupation occupancy
okupant ɔˈkupãnt
n państwo dokonujące okupacji innego państwa occupier
okupować ˌɔkuˈpɔvaʨ̑
v zbrojnie zajmować terytorium innego państwa occupy
okwiat ˈɔkfʲjat
n (botanika, botaniczny) część kwiatu złożona z kielicha i korony osłaniająca pręciki i słupek lub słupki; perianth
okład
n (medycyna, medyczny) opatrunek compress
okładka ɔˈkwatka
n wierzchnia, trwała część książki lub zeszytu cover
olbrzym ˈɔlbʒɨ̃m
n człowiek o wyjątkowo dużym wzroście i sile giant rzecz o bardzo dużych rozmiarach giant
olcha ˈɔlxa
n (dendrologia, drzewoznawstwo, dendrologiczny, drzewoznawczy) Alnus Mill., rodzaj drzew z rodziny brzozowatych; alder
oleander ˌɔlɛˈãndɛr
n (botanika, botaniczny) Nerium, krzew lub niskie drzewo o lancetowatych, skórzastych, wiecznie zielonych liściach oraz dużych, białych, różowych lub czerwonych kwiatach zebranych w baldachogrona; oleander
olecczanka ˌɔlɛʦ̑ˈʧ̑ãnka
n mieszkanka Olecka female resident of Olecko
olej ˈɔlɛj
n (spożywczy) płynny tłuszcz otrzymywany z nasion lub owoców niektórych roślin lub tkanek zwierząt, używany np. w przemyśle spożywczym i jako paliwo oil (technologia, technika, techniczny) produkt rafinacji ropy naftowej, przerobu smoły węglowej lub węgla kamiennego służący jako paliwo lub smar oil
olej palmowy
n (spożywczy) olej spożywczy i techniczny o czerwonej barwie uzyskiwany z nasion lub miąższu owoców olejowca gwinejskiego; palm oil
olej rycynowy
n olej pozyskiwany z nasion rącznika pospolitego, mający zastosowanie w medycynie i kosmetyce; castor oil
olej sezamowy
n (spożywczy) olej tłoczony z ziaren sezamu; sesame oil
olej słonecznikowy ˈɔlɛj ˌswɔ̃nɛʧ̑ʲɲiˈkɔvɨ
n olej wytwarzany z nasion słonecznika; sunflower oil
olejek ɔˈlɛjɛk
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) gęsty, tłusty płyn o intensywnym zapachu, będących wyciągem roślinnym i używany w celach kosmetycznych, leczniczych lub w aromaterapii, masażu attar oil
olejek eteryczny ɔˈlɛjɛk ˌɛtɛˈrɨʧ̑nɨ
n mieszanina bezbarwnych, lotnych związków organicznych o przyjemnym zapachu, występujących naturalnie w roślinach, mająca zastosowanie w przemyśle spożywczym i perfumeryjnym oraz w lecznictwie; essential oil aromatherapy oil
olejny ɔˈlɛjnɨ
adj związany z farbami sporządzanymi na olejach oily oil oil-based
olejowy ˌɔlɛˈjɔvɨ
adj odnoszący się do oleju oil
olenek ɔˈlɛ̃nɛk
n (geologia, geologiczny) drugi, młodszy wiek wczesnego triasu, trwający 249,7 – 245,9 milionów lat temu; Olenekian
olibanum
n żywica drzew rodzaju kadzidla rosnących na półpustyniach i obrzeżach pustyń północno-wschodniej Afryki oraz na Półwyspie Indyjskim; frankincense olibanum
olifant ɔˈlʲifãnt
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) (historia, historyczny, historycznie) dawny instrument muzyczny z grupy aerofonów ustnikowych, średniowieczny róg myśliwski i wojenny, wykonany ze zdobionego ciosu słonia, którego używanie było przywilejem stanu rycerskiego; olifant
oligarcha
n członek oligarchii oligarch
oligarchia ˌɔlʲiˈɡarçja
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) system rządów, polegający na sprawowaniu władzy w państwie przez wąską grupę uprzywilejowanych obywateli; oligarchy (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) niewielka grupa uprzywilejowanych ludzi sprawująca władzę lub mająca na nią duży wpływ oligarchy
oligarchiczny
adj związany z oligarchią, oligarchami; dotyczący oligarchii, oligarchów; rządzony przez oligarchię, oligarchów oligarchic
oligocen ˌɔlʲiˈɡɔʦ̑ɛ̃n
n (geologia, geologiczny) najmłodsza epoka paleogenu Oligocene
oligofrenopedagogika ɔˈlʲiɡɔˈfrɛ̃nɔˌpɛdaˈɡɔɟika
n (pedagogika, pedagogiczny) dział zajmujący się problematyką wychowania i kształcenia dzieci o obniżonym stanie sprawności umysłu; oligophrenopedagogy
oligomer ˌɔlʲiˈɡɔ̃mɛr
n (chemia, chemiczny) związek chemiczny utworzony z niewielkiej liczby powtarzających się merów; oligomer
oligopol ˌɔlʲiˈɡɔpɔl
n (ekonomia, ekonomiczny) forma monopolizacji rynku, polegająca na opanowaniu określonej gałęzi gospodarki przez kilka niezależnych od siebie przedsiębiorstw; oligopoly
olimpiada ˌɔlʲĩmˈpʲjada
n (historia, historyczny, historycznie) w starożytnej Grecji: odstęp czasu między dwoma następującymi po sobie igrzyskami, trwający zazwyczaj cztery lata; Olympiad olympiad (sport, sportowy) igrzyska olimpijskie Olympiad olympiad zawody, rozgrywki, konkursy o wysokiej randze lub dużym znaczeniu Olympiad olympiad
olimpijski ˌɔlʲĩmˈpʲijsʲci
adj taki, który dotyczy Olimpu, geograficznego lub mitycznego olimpic związany z olimpiadą (starożytną lub nowożytną), taki, który dotyczy olimpiady albo taki jak na olimpiadzie olimpic
oliwa ɔˈlʲiva
n (spożywczy) ciekły tłuszcz wytłaczany z oliwek; oil
oliwka ɔˈlʲifka
n (botanika, botaniczny) Olea, rodzaj drzew z rodziny oliwkowatych, wykorzystywane również jako rośliny uprawne; olive tree olive owoc oliwki (1.1) olive
oliwkowy ˌɔlʲifˈkɔvɨ
adj mający kolor dojrzałego owocu zielonej, marynowanej oliwki; olive
olszyna ɔlˈʃɨ̃na
n las olchowy (olszowy) porastający żyzne, bagienne siedliska, o wysokim poziomie wody stojącej; alder
om ɔ̃m
interjection (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) święta zgłoska, sylaba i podstawowa mantra religii hindu; aum om
om ɔ̃m
n (elektryczność) jednostka oporu elektrycznego; ohm
om mani padme hum
buddyjska sześciosylabowa mantra bodhisattwy; om mani padme hum
omal ˈɔ̃mal
adv wskazanie, iż do jakiegoś wydarzenia było bardzo blisko almost
omawiać ɔ̃ˈmavʲjäʨ̑
v rozpatrywać daną sprawę discuss consult talk over wypowiadać się szczegółowo na jakiś temat broach do review
ombre
n tonowa koloryzacja włosów polegająca na farbowaniu końcówek włosów na inny odcień ombre
ombudsman ɔ̃mˈbutsmãn
n rzecznik praw obywatelskich ombudsman
omdlenie ɔ̃ˈmdlɛ̃ɲɛ
n (medycyna, medyczny) chwilowa utrata przytomności spowodowana zmniejszeniem dopływu krwi do mózgu na skutek wyczerpania, wykrwawienia, bólu, niedoboru tlenu itp.; syncope faint swoon (pospolicie) chwilowe opadnięcie z sił weakness weariness (rzeczownik odczasownikowy) od: omdleć faint swoon
omega ɔ̃ˈmɛɡa
n (językoznawstwo, językoznawczy) nazwa dwudziestej czwartej litery alfabetu greckiego, ω; omega
omen ˈɔ̃mɛ̃n
n zdarzenie lub zjawisko interpretowane jako zapowiedź przyszłych zdarzeń, dobrych lub złych; omen
omijać ɔ̃ˈmʲijäʨ̑
v okrążyć coś, żeby do tego nie podejść, nie zbliżać się; przejść obok czegoś nie zatrzymując się bypass get around go round
omijać szerokim łukiem ɔ̃ˈmʲijäʨ̑ ʃɛˈrɔcĩm ˈwucɛ̃m
v unikać kontaktu z kimś lub czymś, nie zbliżać się do kogoś / czegoś give a wide berth
omikron ɔ̃ˈmʲikrɔ̃n
n nazwa piętnastej litery alfabetu greckiego, ο; omicron
omlet ˈɔ̃mlɛt
n (spożywczy) (kulinaria) potrawa przyrządzona z ubitych jajek z dodatkiem mleka i mąki, smażona, przypominająca gruby naleśnik; podawana samodzielnie lub z nadzieniem, na słodko lub pikantnie; omelette omelet
omnibus ɔ̃mʲˈɲibus
n (motoryzacja) dawny wieloosobowy pojazd; omnibus
omnipotencja ˌɔ̃mʲɲipɔˈtɛ̃nʦ̑ʲja
n wszechmoc, wszechwładza omnipotence
omocznia ɔ̃ˈmɔʧ̑ʲɲa
n (biologia, biologiczny) jedna z błon płodowych; allantois
omowy ɔ̃ˈmɔvɨ
adj (fizyka, fizyczny) spełniający pierwsze prawo Ohma, taki w którym natężenie płynącego prądu jest wprost proporcjonalne do przyłożonego napięcia; ohmic
omułek ɔ̃ˈmuwɛk
n (zoologia, zoologiczny) przybrzeżny małż mórz europejskich i Oceanu Atlantyckiego; blue mussel
omyłka
n sprawa niezamierzona a niewłaściwa mistake error
on ɔ̃n
personalPronoun trzecia osoba liczby pojedynczej, rodzaj męski he
ona ˈɔ̃na
personalPronoun trzecia osoba liczby pojedynczej, rodzaj żeński she
onager ɔ̃ˈnaɡɛr
n (historia, historyczny, historycznie) (wojskowość, wojskowy) rodzaj starożytnej i średniowiecznej katapulty; onager (zoologia, zoologiczny) Equus onager, zagrożony wyginięciem dziki azjatycki ssak kopytny; onager
onanistyczny
adj związany z onanizmem, dotyczący onanizmu onanistic
onanizm ɔ̃ˈnãɲism̥
n zachowanie seksualne polegające na erotycznym pobudzaniu własnych organów płciowych; onanism
one ˈɔ̃nɛ
personalPronoun 3 (osoba) lm rodzaju niemęskoosobowego they
oni ˈɔ̃ɲi
personalPronoun trzecia osoba liczby mnogiej rodzaju męskoosobowego they
onirycznie
adv (książkowy) w sposób oniryczny, sennie oneirically
oniryzm
n (sztuka) (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) przedstawianie rzeczywistości na wzór snu onirism
onkolog ɔ̃ŋˈkɔlɔk
n (medycyna, medyczny) lekarz specjalista zajmujący się rozpoznawaniem i leczeniem chorób nowotworowych oncologist
onkologia ˌɔ̃ŋkɔˈlɔɟja
n (medycyna, medyczny) dział medycyny zajmujący się nowotworami oncology
onkologiczny ˌɔ̃ŋkɔlɔˈɟiʧ̑nɨ
adj (medycyna, medyczny) związany z onkologią, dotyczący onkologii oncologic oncological
ono ˈɔ̃nɔ
personalPronoun trzecia osoba liczby pojedynczej, rodzaj nijaki it
onomastyka ˌɔ̃nɔ̃ˈmastɨka
n (językoznawstwo, językoznawczy) dział językoznawstwa zajmujący się badaniem nazw własnych (osobowych i geograficznych); onomastics onomatology
onomatopeja ˌɔ̃nɔ̃matɔˈpɛja
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) wyraz dźwiękonaśladowczy; onomatopoeia
ontologia ˌɔ̃ntɔˈlɔɟja
n (filozofia, filozoficzny) dziedzina wiedzy, która stara się odpowiadać na pytania o strukturę rzeczywistości i problematykę związaną z pojęciem bytu; ontology (informatyka, informatyczny) formalna reprezentacja pewnej dziedziny wiedzy, na którą składa się zapis zbioru konceptów i relacji między nimi; ontology
ontologiczny ˌɔ̃ntɔlɔˈɟiʧ̑nɨ
adj (przymiotnik) od ontologia ontological ontologic
onuca ɔ̃ˈnuʦ̑a
n pas tkaniny do owijania stopy; footwrap
onycholiza
n (medycyna, medyczny) schorzenie polegające na odwarstwianiu płytki paznokcia od jego łożyska; onycholysis
oogonium ˌɔːˈɡɔ̃ɲũm
n (biologia, biologiczny) (zoologia, zoologiczny) komórka dzieląca się mitotycznie, aby stworzyć oocyty; niedojrzała, żeńska komórka rozrodcza oogonium (botanika, botaniczny) jednokomórkowe żeńskie gametangium u glonów i grzybów oogonium
oologia ˌɔːˈlɔɟja
n (ornitologia, ornitologiczny) dział ornitologii zajmujący się jajami, w szczególności ptasimi – ich budową, ubarwieniem, wielkością, kształtem i zmiennością oology oölogy
opacki
adj związany z opatem lub opactwem abbatial
opactwo ɔˈpaʦ̑tfɔ
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) klasztor katolicki pod zarządem opata; abbey
opad ˈɔpat
n (medycyna, medyczny) (fizjologia, fizjologiczny) oddzielanie się krwinek od osocza we krwi oraz badanie przeprowadzone by zaobserwować to zjawisko sedimentation (meteorologia, meteorologiczny) spadająca na ziemię woda w postaci ciekłej lub stałej; precipitation rainfall snowfall coś, co opadło fall fallout czynność lub zjawisko opadania, opadnięcia czegoś fall
opadać ɔˈpadaʨ̑
v o emocjach, burzy: powoli zanikać ebb subside przekrzywiać się w dół droop tracić wysokość, osuwać się z góry na dół, obniżać się drop fall sink usiąść wygodnie dip shelve slope
opakowanie ˌɔpakɔˈvãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: opakować packaging to, co służy do przechowywania package wrap
opal ˈɔpal
n (mineralogia, mineralogiczny) mieniący się barwami minerał zaliczany do krzemianów, uwodniony dwutlenek krzemu; opal
opalać ɔˈpalaʨ̑
v poddawać siebie działaniu promieni słonecznych, w celu uzyskania ciemnego koloru skóry sunbathe
opalenizna ˌɔpalɛ̃ˈɲizna
n ciemniejsze zabarwienie skóry uzyskane poprzez działanie promieni słonecznych lub UV; tan
opalony
adj taki, który się opalił bronzed suntanned tanned tan tawny
opancerzać
v wkładać pancerną osłonę armour armor bulletproof
opanowanie ˌɔpãnɔˈvãɲɛ
n spokój, panowanie nad swoimi emocjami composure coolness equanimity possession quietude restraint
opanowany
adj będący wyrazem opanowania impassive taki, który panuje nad swoim zachowaniem calm clear-headed clearheaded collected cool-headed deliberate
opanować ˌɔpãˈnɔvaʨ̑
v podporządkować sobie jakiś teren to seize przejąć kontrolę nad czymś to get control over
opanowywać
v nabywać wiedzy lub sprawności w czym master przejmować kontrolę psychiczną control get it together zdobywać kontrolę nad czymś lub nad kimś control get it together przejmować władzę nad danym obszarem capture powściągać własne emocje control oneself get a grip on oneself keep a grip on oneself
oparcie ɔˈparʲʨ̑ɛ
n (przenośnie, przenośnia) osoba lub rzecz pomocna w trudnej sytuacji support część mebla służąca do podtrzymywania pleców backrest back
oparzenie
n (medycyna, medyczny) rana od oparzenia (1.2) burn (medycyna, medyczny) uraz spowodowany ciepłem burn (rzeczownik odczasownikowy) od: oparzyć burn
opaska
n wstążka / taśma / bandaż band
opat ˈɔpat
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) przełożony opactwa abbot
opatrunek
n (medycyna, medyczny) materiał do zabezpieczania i leczenia uszkodzeń ciała dressing (medycyna, medyczny) zakładanie opatrunku w znaczeniu (1.1) band-aids
opatulić ˌɔpaˈtulʲiʨ̑
v okryć starannie przed zimnem muffle up
opawski
adj związany z miastem Opawa, dotyczący miasta Opawa Opava Opavian
opcja ˈɔpʦ̑ʲja
n jedna z możliwości do wyboru option (ekonomia, ekonomiczny) instrument pochodny w formie prawa do kupna lub sprzedaży określonej ilości danej waluty w ustalonym czasie i cenie; option
open space
n duża przestrzeń biurowa bez ścianek działowych, przeznaczona do wspólnej pracy dla grupy pracowników open space
open toe
adj o butach: z odsłoniętymi palcami open toe
opera ˈɔpɛra
n budynek przeznaczony do wystawiania oper (1.1); opera utwór muzyczny, przedstawienie z fabułą, przeznaczone dla orkiestry i śpiewaków, będących jednocześnie aktorami; opera
opera mydlana ˈɔpɛra mɨˈdlãna
n (telewizja, telewizyjny) (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) długi, „tasiemcowy” serial telewizyjny o niewyszukanej fabule, nadawany najczęściej wczesnym popołudniem soap opera
operacja ˌɔpɛˈraʦ̑ʲja
n (medycyna, medyczny) zabieg chirurgiczny; surgery działania skierowane na wykonanie określonego zadania operation
operacyjny ˌɔpɛraˈʦ̑ɨjnɨ
adj (wojskowość, wojskowy) związany z określonymi działaniami wojskowymi operational związany z wykonaniem określonych zadań operating operational związany z zabiegiem chirurgicznym, używany przy operacjach operating
operator ˌɔpɛˈratɔr
n człowiek obsługujący maszynę lub urządzenie operator (matematyka, matematyczny) funkcja; najczęściej określenie funkcji przekształcającej funkcję w funkcję operator
operowy
adj związany z operą, dotyczący opery operatic
opieka ɔˈpʲjɛka
n dbanie o kogoś lub coś; care protection
opieka zdrowotna ɔˈpʲjɛka zdrɔˈvɔtna
n ogół środków, których celem ma być zapobieganie chorobom i leczenie ich; health care healthcare
opiekować się ˌɔpʲjɛˈkɔvaʨ̑‿ɕɛ
v sprawować opiekę nad kimś lub czymś; chronić coś / kogoś care about look after take care of
opiekun ɔˈpʲjɛkũn
n osoba, która się kimś lub czymś opiekuje guardian carer
opiekun klienta
n osoba odpowiedzialna za bezpośredni kontakt z klientem – w agencji reklamowej, banku itp.; account manager
opiekuńczy
adj sprawujący opiekę protective caring custodial tutelar tutelary
opierać ɔˈpʲjɛraʨ̑
v brać coś za podstawę, uzasadniać coś czymś base przystawiać coś do czegoś, przysuwać tak, aby dotykało czegoś, np. aby się nie przewróciło, podtrzymywać, wspierać lean rest mieć podporę, podstawę oparcie w czymś lean against rely on rest against przeciwstawiać się, stawiać opór resist
opieszałość ˌɔpʲjɛˈʃawɔɕʨ̑
n ociąganie się z wykonaniem pracy, z terminowym wypełnieniem obowiązków laziness indolence negligence tardiness
opieszały ˌɔpʲjɛˈʃawɨ
adj powolny w wykonywaniu pewnych czynności tardy
opinia ɔˈpʲĩɲja
n orzeczenie fachowca na jakiś temat opinion sąd, zdanie na jakiś temat opinion view zdanie innych ludzi na temat danej osoby, renoma, reputacja reputation
opinia publiczna ɔˈpʲĩɲja puˈblʲiʧ̑na
n reakcja zbiorowości ludzkich na działania polityczne i społeczne; wyrażany publicznie stan świadomości owych zbiorowości; public opinion
opis ˈɔpʲis
n określenie podstawowych cech czegoś description specification relacja z jakichś wydarzeń account narration report
opisanie ˌɔpʲiˈsãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: opisać describing
opisowy
adj mający charakter opisu descriptive periphrastic
opisywać ˌɔpʲiˈsɨvaʨ̑
v przekazywać informacje w sposób słowny, dawać opis describe
opium ˈɔpʲjũm
n wysuszony sok mleczny z ponacinanych, niedojrzałych makówek; opium
opiumista ˌɔpʲjũˈmʲista
n narkoman uzależniony od opium opium addict
opiłek ɔˈpʲiwɛk
n mały kawałek metalu powstający podczas piłowania za pomocą pilnika lub piły filing
opolski ɔˈpɔlsʲci
adj od Opole Opole Opolian
opona ɔˈpɔ̃na
n (anatomia, anatomiczny) błona tkanki łącznej, otaczająca mózg i rdzeń kręgowy; (zobacz) [[opony mózgowo-rdzeniowe]] meninx (motoryzacja) zewnętrzna część koła nakładana na felgę lub obręcz; tire tyre
oponent
n ten, kto się przeciwstawia komuś lub czemuś, ma odmienną opinię opponent
oponka ɔˈpɔ̃nka
n (kulinaria) okrągłe ciastko o złotawej barwie, z otworem w środku, wykonane z ciasta drożdżowego lub serowego, smażone na głębokim tłuszczu, często posypywane cukrem pudrem doughnut
oponować ˌɔpɔ̃ˈnɔvaʨ̑
v przeciwstawiać się, mieć odmienne zdanie oppose
opornik ɔˈpɔrʲɲik
n (elektryczność) (elektronika, elektroniczny) element elektroniczny zamieniający energię elektryczną w ciepło; resistor
oporny
adj niepoddający się żadnym wpływom stubborn unruly reluctant unmanageable taki, który stawia opór stubborn troublesome
oportunista ˌɔpɔrtũˈɲista
n (książkowy) człowiek niekierujący się żadnymi stałymi zasadami, dostosowujący się do aktualnych okoliczności dla osiągnięcia własnych korzyści opportunist
oportunistyczny
adj związany z oportunizmem, charakteryzujący się oportunizmem opportunistic (medycyna, medyczny) związany z zakażeniem u osobników z obniżoną odpornością opportunistic
oportunizm ˌɔpɔrˈtũɲism̥
n postawa moralna człowieka kierującego się w swym postępowaniu nie powszechnie przyjętymi zasadami, lecz tym, co w danej sytuacji jest dla niego korzystne; opportunism
opos
n (zoologia, zoologiczny) ssak z rodzaju (1.1) opossum possum
opowiadanie ˌɔpɔvʲjaˈdãɲɛ
n coś, co zostało opowiedziane story krótki utwór epicki short story
opowiadać ˌɔpɔˈvʲjadaʨ̑
v mówić o jakiejś historii, przedstawiać słowami jakieś wydarzenie, relacjonować tell narrate
opowieść ɔˈpɔvʲjɛ̇ɕʨ̑
n (przenośnie, przenośnia) (pejoratywnie, pejoratywny) coś, co zostało powiedziane talk opowiadana historia story tale (językoznawstwo, językoznawczy) utwór narracyjny o bogatej fabule i gawędziarskiej narracji, zwykle dłuższy od opowiadania i noweli, krótszy od powieści story tale
opozycja ˌɔpɔˈzɨʦ̑ʲja
n przeciwstawienie, przeciwdziałanie opposition
opozycyjny
adj sprzeciwiający się, oponujący oppositional opposing
opracowywać ˌɔpraʦ̑ɔˈvɨvaʨ̑
v zgłębiać zagadnienie, dokonywać szczegółowej analizy develop work out
oprawca ɔˈprafʦ̑a
n osoba torturująca lub mordująca z czyjegoś polecenia torturer
opresyjny
adj związany z opresją, stawiący kogoś w kłopotliwym położeniu, powodujący ucisk, uciemiężenie oppressive
oprogramowanie ˌɔprɔɡrãmɔˈvãɲɛ
n ogół programów komputerowych software
oprogramowanie układowe
n (informatyka, informatyczny) oprogramowanie zainstalowane na stałe w urządzeniu, zapewniające podstawowe procedury jego obsługi; firmware
opryskliwie
adv nieuprzejmie, szorstko harshly
opryskliwość
n cecha osoby, która prowadzi rozmowy w sposób nieuprzejmy, burkliwy, używając półsłówek rudeness
opryskliwy
adj odpowiadający nieuprzejmie rude abrasive abrupt blate brusk brusque crabbed
opryszczka
n (medycyna, medyczny) (Herpes simplex) choroba zakaźna wywołana przez wirusy HSV1 i HSV2; herpes cold sore fever blister
oprzyrządowanie ˌɔpʃɨʒɔ̃ndɔˈvãɲɛ
n (technologia, technika, techniczny) (maszynoznawstwo) akcesoria i środki techniczne stanowiące uzupełnienie wyposażenia maszyn i urządzeń, umożliwiające wykonanie specjalistycznych zadań i operacji instrumentation
oprócz ˈɔpruʧ̑
preposition oznaczający, że coś nie znajduje się w jakimś zbiorze, poza, z wyłączeniem, nie licząc except but except for
oprócz tego ˈɔpruʧ̑ ˈtɛɡɔ
…uzupełniająca jakąś myśl furthermore
oprószać
v posypując, pokrywać cienką warstewką czegoś drobnego sprinkle
opróżniać ɔˈpruʒʲɲäʨ̑
v usuwać zawartość czegoś, czynić coś pustym empty
optimum ɔpˈtʲĩmũm
n najbardziej sprzyjające warunki, najkorzystniejsze stadium lub faza czegoś optimum
optyczny ɔpˈtɨʧ̑nɨ
adj dotyczący optyki, wzroku lub światła optical
optyk ˈɔptɨk
n rzemieślnik wykonujący soczewki i okulary optician sprzedawca okularów optician naukowiec fizyk, specjalista w dziedzinie optyki optician
optyka
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) (fizyka, fizyczny) dział fizyki będący nauką o świetle optics
optymalny ˌɔptɨ̃ˈmalnɨ
adj najlepszy best optimal
optymista ˌɔptɨ̃ˈmʲista
n człowiek przeniknięty skłonnością do dostrzegania dobrych stron życia optimist
optymistyczny ˌɔptɨ̃mʲiˈstɨʧ̑nɨ
adj pełen optymizmu, właściwy optymiście; dostrzegający pozytywne strony czegoś, wierzący w powodzenie optimistic
optymizm ɔpˈtɨ̃mʲism̥
n wiara w pomyślność, dostrzeganie pozytywów optimism
opublikować
v ogłosić publicznie jakiś tekst publish wydać dzieło drukiem publish
opuncja ɔˈpũnʦ̑ʲja
n (botanika, botaniczny) Opuntia, roślina z rodziny kaktusowatych o okazałych kwiatach i zielonych soczystych pędach i często jadalnych owocach; nopal prickly pear
opuszczać ɔˈpuʃʧ̑aʨ̑
v pomijać omit skip zniżać coś, spuścić coś, przesunąć coś w dół lower zostawiać coś, odchodzić od czegoś / kogoś leave forsake
opuszczony
adj taki, którego opuszczono abandoned left zniszczony wskutek zaniedbania abandoned deserted left
opuszczony
v (imiesłów) od (czasownik) opuszczać (pomijać) omitted
opuszka
n (anatomia, anatomiczny) końcowa, zaokrąglona część palca fingertip pad tip
opór ˈɔpur
n (fizyka, fizyczny) siła bierna pojawiająca się w trakcie wprawiania ciała w ruch lub spowodowana ruchem tego ciała, skierowana w stronę przeciwną od kierunku ruchu resistance akt przeciwstawiania się cudzej przemocy, woli, rozkazom itp. resistance w lm przeszkody, utrudnienia resistance defiance recalcitrance
opóźniać
v powodować zwolnienie tempa robienia lub osiągnięcia czego delay stunt pojawiać się później, niż należy be delayed wykonywać nie na czas be overdue
opóźnienie ˌɔpuʑˈɲɛ̇̃ɲɛ
n odsunięcie zdarzenia w czasie delay różnica w czasie między zależnymi od siebie zdarzeniami lag stan umysłowy będący efektem zbyt wolnego rozwoju retardation
opłacalność
n (ekonomia, ekonomiczny) cecha, tego co przynosi zysk i jest opłacalne profitability
opłacalny
adj taki, który się opłaca i przynosi zysk albo oszczędność cost-effective remunerative rewarding worthwhile
opłacać ɔpˈwaʦ̑aʨ̑
v przez pewien czas (lub kilkakrotnie) płacić za coś pay być wartym określonych kosztów pay off
opłakiwać ˌɔpwaˈcivaʨ̑
v płakać, doznawać bólu, wyrażać go po utracie kogoś lub czegoś mourn bewail
opłata ɔˈpwata
n kwota płacona za usługę, świadczenie fee payment charge
opłatek ɔˈpwatɛk
n rodzaj cienkiego chleba, używanego jako hostia oraz podczas kolacji wigilijnej; Christmas wafer
opłotki
n drewniany płot z chrustu lub żerdzi hurdle
opłucna
n (anatomia, anatomiczny) błona surowicza okrywająca płuca i wyściełająca wnętrze klatki piersiowej; pleura
opływ
n (fizyka, fizyczny) ruch cieczy względem zanurzonego w niej ciała flow around
oracja
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) kwieciste przemówienie; oration typ modlitwy wieńczącej część liturgii lub nabożeństwa; oration
oralista ˌɔraˈlʲista
n (pedagogika, pedagogiczny) zwolennik doktryny oralizmu, zakazującej głuchym używania języka migowego w imię lepszego opanowania przez nich mowy oralist
oralizm ɔˈralʲism̥
n (pedagogika, pedagogiczny) doktryna, zgodnie z którą osoba głucha powinna uczyć się mówić, czytać z ust, a posługiwanie się językiem migowym przeszkadza w tym oralism
oralny ɔˈralnɨ
adj o zachowaniu seksualnym z użyciem języka i ust oral ustny, przekazywany za pomocą mowy oral
orangutan ˌɔrãŋˈɡutãn
n (zoologia, zoologiczny) rodzaj nadrzewnej małpy człekokształtnej; orangutan
oranżada ˌɔrãn͇ˈʒada
n napój o smaku pomarańczowym, również jego surogat orangeade
oranżeria ˌɔrãn͇ˈʒɛrʲja
n (architektura, architektoniczny) (ogrodnictwo, ogrodniczy) szklarnia służąca do hodowli egzotycznych roślin, np. pomarańcz, cytryn, pełniąca rolę wypoczynkową; orangery
oratorianin
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) zakonnik ze zgromadzenia założonego przez św. Filipa Nereusza Oratorian
oratoriański
adj związany z oratorianami, dotyczący oratorianów Oratorian
oratoriański
possessiveAdjective należący do oratorianów, będący ich własnością Oratorian
oratorium
n (architektura, architektoniczny) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) część klasztoru przeznaczona na modlitwę; oratory (pedagogika, pedagogiczny) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) miejsce spotkań wychowawczych z dziećmi i młodzieżą w placówkach salezjańskich; oratory (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) wielka forma muzyczna wokalno-instrumentalna, pozbawiona akcji scenicznej, o tematyce głównie religijnej; oratorio
oratoryjny
adj związany z oratorium, dotyczący oratorium oratorical
orać ˈɔraʨ̑
v (rolnictwo, rolniczy) przygotowywać ziemię pod zasiew poprzez przerzucenie górnej jej warstwy pługiem plough plow
orbita ɔrˈbʲita
n (astronomia, astronomiczny) tor ciała krążącego lub przelatującego obok innego ciała, zakrzywiony w wyniku ich wzajemnego przyciągania; orbit
orbital ɔrˈbʲital
n (fizyka, fizyczny) (chemia, chemiczny) (potocznie, potoczny) obszar pokazujący na najbardziej prawdopodobne położenie elektronu w atomie bądź cząsteczce orbital (fizyka, fizyczny) (chemia, chemiczny) rozwiązanie równania Schrödingera opisujące zachowanie elektronu w atomie bądź cząsteczce orbital
orbitalny
adj (astronomia, astronomiczny) dotyczący orbity, powiązany z orbitą, znajdujący się na orbicie orbital
orbitować ˌɔrbʲiˈtɔvaʨ̑
v krążyć po orbicie orbit
orchestrion
n (historia, historyczny, historycznie) (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) rodzaj mechanicznej szafy grającej; orchestrion
orchidea ˌɔrçiˈdɛa
n (botanika, botaniczny) (potocznie, potoczny) egzotyczny storczyk; orchid orchis
orczyk ˈɔrʧ̑ɨk
n (rolnictwo, rolniczy) drewniany drążek przy maszynie rolniczej albo wozie, przyczepiony do orczycy lub bezpośrednio do wozu, służący do zaczepienia uprzęży (pasów, postronków lub łańcuchów) whippletree
ordalia ɔrˈdalʲja
n (historia, historyczny, historycznie) Sąd Boży; trial by ordeal
ordowik ɔrˈdɔvʲik
n (geologia, geologiczny) drugi okres geologiczny paleozoiku; Ordovician
ordynariusz
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) w Kościele katolickim wyższy przełożony mający władzę kościelną nad jakimś obszarem lub grupą wiernych; ordinary
ordynarnie
adv w sposób ordynarny churlishly
ordynarność ˌɔrdɨ̃ˈnarnɔɕʨ̑
n cecha tego, co ordynarne vulgarness
ordynarny ˌɔrdɨ̃ˈnarnɨ
adj wulgarny, prostacki, budzący zgorszenie vulgar
oregano ˌɔrɛˈɡãnɔ
n (botanika, botaniczny) lebiodka pospolita, gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny jasnotowatych, Origanum vulgare L. oregano (kulinaria) liście lebiodki stosowane jako przyprawa oregano
organ ˈɔrɡãn
n część organizmu ludzkiego, zwierzęcego lub roślinnego organ
organdyna
n (włókiennictwo) cienka prześwitująca tkanina bawełniana organdy organdie
organella
n (mikrobiologia, mikrobiologiczny) struktura występująca w cytoplazmie komórki, wyspecjalizowana do pełnienia określonej funkcji; organelle organella
organiczny ˌɔrɡãˈɲiʧ̑nɨ
adj (biologia, biologiczny) (chemia, chemiczny) będący częścią świata zwierzęcego lub roślinnego, właściwy organizmom żywym lub z nich pochodzący organic
organista ˌɔrɡãˈɲista
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) muzyk grający na organach; organist
organizacja ˌɔrɡãɲiˈzaʦ̑ʲja
n grupa społeczna funkcjonująca według określonych reguł, współpracująca ze sobą w celu osiągnięcia określonych celów organization organisation
organizacja pozarządowa ˌɔrɡãɲiˈzaʦ̑ʲja ˌpɔzaʒɔ̃nˈdɔva
n stowarzyszenie zrzeszające osoby fizyczne lub osoby prawne, które jest niezależne od władz państwowych i nie działa dla zysku; NGO non-governmental organization
organizacyjny
adj dotyczący organizacji organisational organizational
organizator ˌɔrɡãɲiˈzatɔr
n instytucja lub osoba, do której należy zorganizowanie czegoś (np. wydarzenia) organizer organiser
organizm ɔrˈɡãɲism̥
n (biologia, biologiczny) istota żywa charakteryzująca się procesami życiowymi; organism
organizować ˌɔrɡãɲiˈzɔvaʨ̑
v porządkować, zbierać, zakładać coś; układać coś w pewną całość podległą określonym normom organise
organy
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) instrument muzyczny stosowany głównie w kościołach, posiadający wiele piszczałek, klawiaturę i pedały; organ
organza ɔrˈɡãw̃za
n (włókiennictwo) cienka, przezroczysta, lekko sztywna tkanina z nitek jedwabnych lub bawełnianych, używana do produkcji sukni ślubnych i wieczorowych oraz firanek i zasłon; organza
orgazm ˈɔrɡasm̥
n (seksuologia, seksuologiczny) szczytowy moment podniecenia w stosunku płciowym, związany z odczuwaniem rozkoszy; orgasm climax cum
orgia ˈɔrʲɟja
n (potocznie, potoczny) zabawa niemoralna, nieprzyzwoita, często alkoholowa, hałaśliwa, uciążliwa dla otoczenia orgy
orientacja seksualna
n (psychologia, psychologiczny) pociąg erotyczny odczuwany do osób określonej płci sexual orientation
orientalistyka ˌɔrʲjɛ̃ntaˈlʲistɨka
n (edukacja, edukacyjny) nauka o kulturach Orientu; Oriental studies
orientalny ˌɔrʲjɛ̃nˈtalnɨ
adj związany z Orientem, dotyczący Orientu orient
orientować
v nadawać określone położenie, kierunek orientate pomagać w rozeznaniu w czymś inform mieć rozeznanie w czymś get to grips with know about potrafić określić własne położenie get bearings orientate oneself
origami ˌɔrʲiˈɡãmʲi
n (sztuka) technika artystycznego składania papieru, pochodząca z Chin, rozwinięta w Japonii; origami
origamista
n osoba zajmująca się origami origamist
orija
n (językoznawstwo, językoznawczy) język indoaryjski używany w indyjskim stanie Orisa; Oriya Odia
ork
n (literacko) (fantasy) rosły człekokształtny potwór z zieloną skórą orc
orka ˈɔrka
n (zoologia, zoologiczny) Orcinus orca, drapieżny gatunek delfina, ubarwiony w czarno-białe plamy; orca killer whale
orkadzki
adj związany z Orkadami, dotyczący Orkadów Orcadian
orkiestra ɔrʲˈcɛstra
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) wieloosobowy zespół instrumentalny, który pod kierownictwem dyrygenta wykonuje utwory muzyczne orchestra
orkiestrowy
adj związany z orkiestrą, wchodzący w jej skład; przeznaczony na orkiestrę orchestral
orlik ˈɔrlʲik
n (botanika, botaniczny) Aquilegia, roślina zielna o dużych, różnobarwnych kwiatach; columbine (ornitologia, ornitologiczny) Ictinaetus malayensis, ptak z rodziny jastrzębiowatych, z rodzaju Ictinaetus; Black Eagle
orlik krzykliwy
n (ornitologia, ornitologiczny) Aquila pomarina, ptak drapieżny z podrodziny orłów należący do polskiej ornitofauny; lesser spotted eagle
ormiański ɔrˈmʲjä̃j̃sʲci
adj związany z Ormianami Armenian
ornament ɔrˈnãmɛ̃nt
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dźwięk lub grupa dźwięków służących do urozmaicenia i ożywienia melodii, fioritura (sztuka) motyw zdobniczy stosowany w architekturze, sztuce, rzemiośle artystycznym, ornament
ornat
n (kościelny) wierzchnia szata liturgiczna prezbiterów; chasuble
ornitolog ˌɔrʲɲiˈtɔlɔk
n (biologia, biologiczny) specjalista w zakresie ornitologii ornithologist (biologia, biologiczny) specjalistka w dziedzinie ichtiologii ornithologist
ornitologia ˌɔrʲɲitɔˈlɔɟja
n (zoologia, zoologiczny) dział zoologii, nauka o ptakach; ornithology
ornitologiczny ˌɔrʲɲitɔlɔˈɟiʧ̑nɨ
adj (biologia, biologiczny) związany z ornitologią, dotyczący ornitologii ornithological
ornitoza
n (medycyna, medyczny) odzwierzęca choroba zakaźna wywołana przez bakterie Chlamydia psittaci; psittacosis
oro-
pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z górami oro-
orogeneza ˌɔrɔɡɛ̃ˈnɛza
n (geologia, geologiczny) proces powstawanie gór z przyczyn tektonicznych; orogeny
orogeniczny
adj (geologia, geologiczny) dotyczący orogenezy, górotwórczości orogenic
orografia
n (geografia, geograficzny) (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) nauka o górach orography
orszak ˈɔrʃak
n grupa ludzi uroczyście towarzyszących komuś entourage
ortodoksyjny ˌɔrtɔdɔˈksɨjnɨ
adj (o doktrynie, ideologii) ściśle wierny zasadom orthodox rygorystycznie przestrzegający zasad jakiejś doktryny orthodox
ortodonta
n (stomatologia, stomatologiczny) stomatolog, specjalista w zakresie ortodoncji (leczenia wad zgryzu) orthodontist
ortoepia
n (językoznawstwo, językoznawczy) nauka poprawnego mówienia orthoepy
ortografia ˌɔrtɔˈɡrafʲja
n zbiór zasad i norm regulujących sposób zapisu słów danego języka za pomocą liter alfabetu i innych symboli; orthography
ortopeda ˌɔrtɔˈpɛda
n (medycyna, medyczny) lekarz specjalista w dziedzinie ortopedii orthopedist orthopaedist
ortopedyczny ˌɔrtɔpɛˈdɨʧ̑nɨ
adj związany z ortopedią lub ortopedami orthopedic orthopaedic
ortotropowy ˌɔrtɔtrɔˈpɔvɨ
adj taki, którego dłuższa oś jest pionowa orthortopic
orurowanie ˌɔrurɔˈvãɲɛ
n jedna z dyscyplin inżynierii chemicznej piping suma wszystkich rur w instalacji (np. chemicznej lub samochodowej) piping
orwellowski
adj dotyczący życia i twórczości George'a Orwella, charakterystyczny, typowy dla Orwella lub jego twórczości, taki jak u Orwella Orwellian
oryginalność
n cecha tego, co jest oryginalne originality
oryginalny ˌɔrɨɟĩˈnalnɨ
adj niebędący kopią original o człowieku: tworzący we własnym stylu, samodzielnie original taki, który nie jest naśladowaniem lub przeróbką czegoś innego original niezwykły, ekscentryczny eccentric
oryginał ˌɔrɨˈɟĩnaw
n rzecz powstała jako pierwsza original (potocznie, potoczny) osoba o ekscentrycznym wyglądzie lub zachowaniu original character curiosity eccentric freak oddball
orzech ˈɔʒɛx
n (potocznie, potoczny) owoc orzecha (1.2) włoskiego; walnut suchy owoc o zdrewniałej łupinie; nut
orzech laskowy
n (spożywczy) (kulinaria) (cukiernictwo) jadalny owoc leszczyny hazelnut
orzech włoski
n (botanika, botaniczny) Juglans regia L., gatunek drzewa liściastego z rodziny orzechowatych; English walnut Persian walnut (botanika, botaniczny) drzewo z gatunku (1.1) common walnut walnut tree (spożywczy) (kulinaria) jadalne nasiono, orzech z drzewa (1.2) walnut
orzech ziemny ˈɔʒɛh ˈʑɛ̃mnɨ
n (botanika, botaniczny) (Arachis hypogaea) brazylijska roślina zielna uprawiana w klimacie ciepłym ze względu na jadalne nasiona; peanut
orzechowy ˌɔʒɛˈxɔvɨ
adj złocistobrązowy, taki jak kolor orzecha nut-brown
orzeczenie ˌɔʒɛˈʧ̑ɛ̃ɲɛ
n (językoznawstwo, językoznawczy) część zdania informująca o czynności lub stanie podmiotu predicate (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) rozstrzygnięcie danej sprawy przez organ państwa działający w ramach swej kompetencji judgement ruling jakaś opinia, osąd, ekspertyza opinion statement
orzeszek bukowy ɔˈʒɛʃɛɡ buˈkɔvɨ
n owoc buka beechmast
orzeszek piniowy
n (spożywczy) jadalne drobne nasiono niektórych gatunków sosny, w szczególności sosny pinii; pine nut
orzesznik jadalny
n (botanika, botaniczny) gatunek drzewa z rodziny orzechowatych naturalnie występujący w Ameryce Północnej; pecan
orzeł ˈɔʒɛw
n (ornitologia, ornitologiczny) duży ptak drapieżny z podrodziny Aquilinae, o zakrzywionym dziobie, mocnych szponach i szerokich, deskowatych skrzydłach; eagle
orzeźwiająco
adv w sposób orzeźwiający bracingly
orędzie
n uroczyste przemówienie osobistości message
osa ˈɔsa
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) Vespula, uskrzydlony owad o żółto-czarnym ubarwieniu, posiadający żądło; wasp
osad ˈɔsat
n (chemia, chemiczny) substancja nierozpuszczalna, wydzielająca się z roztworu w postaci ciała stałego; percipate residue sediment
osada ɔˈsada
n (sport, sportowy) załoga łodzi sportowej, sanek lub bobsleja crew niewielkie, odosobnione skupisko zabudowań mieszkalnych colony hamlet settlement ogół mieszkańców osady (1.1) settler
osadnik ɔˈsadʲɲik
n osiedlający się na mało zaludnionych terenach; także: taki, którego osiedlono na terenach mało zaludnionych settler
oscylacja ˌɔsʦ̑ɨˈlaʦ̑ʲja
n wahanie, drganie, falowanie, kołysanie; ruch wahadłowy oscillation
oscyloskop ˌɔsʦ̑ɨˈlɔskɔp
n (technologia, technika, techniczny) urządzenie do obrazowania przebiegu oscylacji; oscilloscope
osesek
n (pieszczotliwie, pieszczotliwy) małe dziecko karmione jeszcze mlekiem matki baby
oset ˈɔsɛt
n (botanika, botaniczny) Carduus, rodzaj roślin z rodziny astrowatych; thistle
osetnik
n (ornitologia, ornitologiczny) Carduelis citrinella, gatunek ptaka z rodziny łuszczakowatych; Alpine citril finch citril finch
osetyjski ˌɔsɛˈtɨjsʲci
adj (przymiotnik) od Osetia, Osetyjczyk Ossetian
osełka
n (etnografia, etnograficzny) owalna bryłka masła butterball pan narzędzie służące do ręcznego ostrzenia narzędzi burr hone oilstone whetstone
osiadać
v obierać sobie miejsce zamieszkania, siedzibę settle zbierać się na czym poprzez opadanie nań settle zatrzymywać się na jakimś miejscu ground sit
osiedle ɔˈɕɛdlɛ
n nieduże skupisko budynków miejskich lub wiejskich settlement estate
osiedle mieszkaniowe
n (architektura, architektoniczny) jednostka urbanistyczna z ujednoliconą zabudową mieszkaniową; housing estate
osiedle typu miejskiego
n (administracja) pośredni między miastem a wsią status jednostki osadniczej, w której ludność w dużej mierze nie zajmuje się działalnością rolniczą, np. osiedla przyfabryczne urban-type settlement
osiedlić
v pozwolić komuś gdzieś zamieszkać domicile domiciliate settle
osiemnastościan
n (geometria) wielościan o osiemnastu ścianach octadecahedron octakaidecahedron
osierdzie ɔˈɕɛrʲʥ̑ɛ
n (anatomia, anatomiczny) worek surowiczy ochraniający serce; pericardium
osierdziowy ˌɔɕɛrʲˈʥ̑ɔvɨ
adj dotyczący osierdzia paricardial pericardiac
osierocać
v umierając, czynić kogoś sierotą orphan
osika ɔˈɕika
n (dendrologia, drzewoznawstwo, dendrologiczny, drzewoznawczy) gatunek drzewa należący do rodziny wierzbowatych; aspen
osikowy ˌɔɕiˈkɔvɨ
adj składający się z osiki drebulinis wykonany z drewna lub innej części osiki drebulinis
osioł ˈɔɕɔw
n (zoologia, zoologiczny) zwierzę domowe z rodziny koniowatych; donkey ass (potocznie, potoczny) głupi człowiek donkey ass (potocznie, potoczny) uparty człowiek donkey ass
osiągalny ˌɔɕɔ̃ŋˈɡalnɨ
adj możliwy do osiągnięcia achievable obtainable reachable
osiągać ɔˈɕɔ̃ŋɡaʨ̑
v docierać do określonego miejsca reach uzyskiwać pewną minimalną lub maksymalną wartość jakiejś cechy reach docierać lub doprowadzać coś do pewnego punktu reach realizować pewien cel reach acquire
osiągnięcie ˌɔɕɔ̃ŋʲɟˈɲɛ̇̃ɲʨ̑ɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: osiągnąć achieving attaining coś, co zostało osiągnięte achievement attainment gest
oskarżać ɔˈskarʒaʨ̑
v wydawać oskarżenie, obwiniać kogoś o coś accuse charge
oskarżenie ˌɔskarˈʒɛ̃ɲɛ
n zarzut dokonania czynu nagannego lub niezgodnego z prawem accusation
oskarżony ˌɔskarˈʒɔ̃nɨ
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) osoba, przeciw której rozpoczęto postępowanie karne accused defendant indictee
oskarżyciel
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) w procesie karnym osoba wnosząca do sądu akt oskarżenia przeciw komuś accuser prosecutor the prosecution człowiek, który oskarża accuser impeacher
oskijski
adj związany z Oskami, dotyczący Osków Oscan
oskijski
n (językoznawstwo, językoznawczy) język oskijski; Oscan
oskrzele
n (anatomia, anatomiczny) parzysty narząd rurowaty położony poniżej tchawicy, stanowiący część dolnych dróg oddechowych, rozgałęziający się dychotomicznie bronchus
oslowski
adj związany z Oslo, dotyczący Oslo Osloite
osm ɔsm̥
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Os i liczbie atomowej 76; osmium
osnowa ɔsˈnɔva
n (włókiennictwo) sposób ułożenia nici w tkaninie, w które wplata się nici wątku; także same nici tworzące ten układ; warp
osoba ɔˈsɔba
n pojedynczy człowiek, ktoś person (gramatyka) pojęcie używane do określenia formy czasownika, w zależności od wykonawcy czynności person (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) podmiot czynności prawnych person bohater dramatu person
osoba konsekrowana
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) człowiek wiodący życie konsekrowane consecrated person
osoba prawna ɔˈsɔba ˈpravna
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) jednostka organizacyjna powołana do określonych celów, którą przepis prawny uznaje za samodzielny podmiot prawa cywilnego; legal entity
osobisty ˌɔsɔˈbʲistɨ
adj dokonany przez daną osobę personal odnoszący się do pojedynczej osoby personal intymny, dostępny tylko dla najbliższych personal private stanowiący własność danej osoby personal private
osobiście ˌɔsɔˈbʲiɕʨ̑ɛ
adv w odniesieniu do siebie samego / konkretnej osoby personally we własnej osobie, samemu, bez pośrednictwa in person
osobliwość
n immanentny, niezwykły, oryginalny charakter kogoś lub czegoś peculiarity distinctiveness oddness strangeness idiosyncrasy oddity osoba lub rzecz niezwykła, oryginalna curiosity rarity curio particularity peculiarity singularity
osobliwy
adj nietypowy, oryginalny, dziwaczny, inny niż reszta peculiar quaint
osobnik ɔˈsɔbʲɲik
n jednostkowy okaz gatunku; individual osoba, człowiek specimen
osobny ɔˈsɔbnɨ
adj (dawniej, dawny) szczególny, wyjątkowy, osobliwy unique oddzielony, oddalony od innych, mający specjalne przeznaczenie separate
osobowość ˌɔsɔˈbɔvɔɕʨ̑
n (psychologia, psychologiczny) zespół najbardziej trwałych cech psychicznych lub dyspozycji psychicznych człowieka, odróżniających go od innych ludzi; personality
osobowy ˌɔsɔˈbɔvɨ
adj (gramatyka) związany z kategorią gramatyczną osoby personal dotyczący osoby personal służący do transportu ludzi passenger
osobowy ˌɔsɔˈbɔvɨ
n rodzaj pociągu pasażerskiego passenger train slow train
ospały
adj powolny, pozbawiony energii, ociężały lumbering slothful sluggish taki, który ma potrzebę snu sleepy sleepyheaded
ospowy
adj (medycyna, medyczny) związany z ospą, dotyczący ospy variolar
ossuarium ˌɔsːuˈ<sup>w</sup>arʲjũm
n budowla lub pomieszczenie ze szczątkami zmarłych, często w obrębie cmentarza ossuary
ostaniec ɔˈstãɲɛʦ̑
n (geologia, geologiczny) odosobnione wzniesienie będące pozostałością dawnej powierzchni zniszczonej w wyniku wietrzenia, erozji i denudacji; inselberg monadnock outlier
ostatecznie ˌɔstaˈtɛʧ̑ʲɲɛ
adv całkowicie, zupełnie, w sposób ostateczny lub do końca decisively wreszcie, w końcu eventually after all ultimately
ostateczny ˌɔstaˈtɛʧ̑nɨ
adj (książkowy) kończący jakiś cykl, ciąg, szereg, serię; ostatni i definitywny final definitive ultimate conclusive eventual inflexible (książkowy) o największym natężeniu, w najwyższym stopniu (często w sensie negatywnym); skrajny, krańcowy ultimate utmost
ostatki ɔˈstatʲci
n ostatnie dni karnawału Shrovetide Shrove Tuesday
ostatni ɔˈstatʲɲi
adj znajdujący się na końcu listy, kolejności last
ostatni krzyk mody ɔˈstatʲɲi ˈkʃɨk ˈmɔdɨ
n (przenośnie, przenośnia) coś najbardziej modnego w danym czasie all the rage
ostatnia deska ratunku ɔˈstatʲɲa ˈdɛska raˈtũnku
n sposób wyjścia z trudnej sytuacji last resort
ostatnia wieczerza ɔˈstatʲɲa vʲjɛˈʧ̑ɛʒa
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w tradycji chrześcijańskiej wieczerza paschalna, którą Chrystus spożył ze swymi apostołami w przeddzień ukrzyżowania; Last Supper
ostatnie namaszczenie
n (przestarzałe, przestarzały) (zobacz) namaszczenie chorych; extreme unction
ostatnimi czasy
adv ostatnio, w ostatnich dniach/latach recently
ostatnio ɔˈstatʲɲɔ
adv ostatnim razem last w niedalekiej przeszłości lately recently
ostensorium
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) naczynie liturgiczne do wystawiania konsekrowanej hostii ostensory
ostentacja ˌɔstɛ̃nˈtaʦ̑ʲja
n (książkowy) demonstracyjny, manifestacyjny sposób zachowania się, mający na celu zwrócenie czyjejś uwagi, na pokaz ostentation ostentatiousness
ostentacyjnie ˌɔstɛ̃ntaˈʦ̑ɨjɲɛ
adv (książkowy) (przysłówek) od przymiotnika → ostentacyjny ostentatiously pointedly
ostentacyjny ˌɔstɛ̃ntaˈʦ̑ɨjnɨ
adj (książkowy) robiony na pokaz, w sposób mający zwrócić czyjąś uwagę ostentatious
osteo- ɔˈstɛɔ
pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z kością, kośćcem, tkanką kostną osteo-
osteomalacja ˌɔstɛɔ̃maˈlaʦ̑ʲja
n (medycyna, medyczny) zwykle związana z niedoborem witaminy D choroba metaboliczna kości, której istotą jest brak wapnia w kośćcu, co powoduje zmniejszenie właściwości mechanicznych kośćca i odkształcanie kości; osteomalacia
osteoporoza ˌɔstɛɔpɔˈrɔza
n (medycyna, medyczny) stan chorobowy charakteryzujący się postępującym ubytkiem masy kostnej, osłabieniem struktury kości i większą podatnością na ich złamania; osteoporosis
ostoja ɔˈstɔja
n ten lub to, co nie zawodzi, stanowi podporę, oparcie dla kogoś lub czegoś prop
ostracyzm ɔˈstraʦ̑ɨsm̥
n bojkot jakiejś osoby wykluczonej ze swojego środowiska zwykle z powodu nieakceptowanego przez resztę społeczności zachowania; okazywanie jej wykluczenia ostracism
ostro ˈɔstrɔ
adv bez rozmycia, wyraźnie acutely sharply groźnie, twardo, bezpardonowo, nieprzychylnie harshly savagely sharply sternly w sposób charakterystyczny dla ostrych przedmiotów sharply
ostroga
n (jeździectwo, jeździecki) ostro zakończony metalowy kabłąk przypinany do butów, wspomagający działanie łydki; spur
ostrokrzew ɔˈstrɔkʃɛf
n (dendrologia, drzewoznawstwo, dendrologiczny, drzewoznawczy) Ilex L., rodzaj roślin z rodziny ostrokrzewowatych; krzew lub drzewo zimozielone o pojedynczych, skórzastych, ciemnozielonych, całobrzegich lub kolczasto ząbkowanych liściach i kulistych owocach; holly
ostrokrzew kolczasty ɔˈstrɔkʃɛf kɔlˈʧ̑astɨ
n (dendrologia, drzewoznawstwo, dendrologiczny, drzewoznawczy) Ilex aquifolium L., gatunek krzewu zimozielonego z rodziny ostrokrzewowatych; holly
ostrosłup ɔˈstrɔswup
n (matematyka, matematyczny) bryła o wielokącie w podstawie i trójkątnych ścianach zbiegających się w jednym punkcie; pyramid
ostrołuk
n (architektura, architektoniczny) łuk, którego szczyt powstał z przecięcia się dwóch fragmentów okręgu; ogive
ostrożnie ɔˈstrɔʒʲɲɛ
adv w sposób ostrożny, uważny carefully cautiously guardedly
ostrożność
n zdolność do działania z rozwagą caution precaution circumspection prudence wariness care
ostrożny ɔˈstrɔʒnɨ
adj postępujący, zachowujący się i podejmujący decyzje z rozwagą, mający się na baczności cautious careful wary zrobiony, powzięty z rozwagą, uważnie, oględnie; będący wyrazem czyjejś rozwagi make carefully make with care make with caution
ostrożny optymizm ɔˈstrɔʒnɨ ɔpˈtɨ̃mʲism̥
n umiarkowany optymizm, liczący się z możliwością negatywnego rozwiązania sprawy, która początkowo wydaje się być na dobrej drodze cautiously optimism
ostrożny pesymizm ɔˈstrɔʒnɨ pɛˈsɨ̃mʲism̥
n umiarkowany pesymizm, liczący się z możliwością pozytywnego rozwiązania sprawy, która początkowo wydaje się najgorszym z możliwych scenariuszy cautiously pessimism
ostry ˈɔstrɨ
adj (kulinaria) o potrawie: mający intensywny smak, silnie odczuwany, gryzący, palący hot spicy o amunicji: stosowany do zabijania lethal o zmysłach: silny, o dużych możliwościach odbioru acute (matematyka, matematyczny) o kącie; o czymś, co ma kształt kąta: mniejszy niż 90° acute surowy, groźny acerbic taki, który ma kłujące lub tnące zakończenie sharp
ostryga ɔˈstrɨɡa
n (zoologia, zoologiczny) (kulinaria) osiadły małż morski żyjący w ławicach na przybrzeżnych skałach płytkich mórz, o dużym znaczeniu w przemyśle spożywczym; oyster
ostrygojad ˌɔstrɨˈɡɔjat
n (ornitologia, ornitologiczny) czarno-biały ptak nadmorski o czerwonych nogach i dziobie; oystercatcher
ostrzarka ɔˈsṭʃarka
n urządzenie mechaniczne służące do ostrzenia części roboczych narzędzi skrawających grindstone
ostrzał ˈɔsṭʃaw
n (wojskowość, wojskowy) strzelanie do kogoś, prowadzenie ognia skierowanego na jakiś cel; ostrzeliwanie fire gunfire
ostrze ˈɔsṭʃɛ
n część robocza narzędzia do krajania, ostre zakończenie lub krawędź przedmiotu blade edge
ostrzegać ɔˈsṭʃɛɡaʨ̑
v informować o potencjalnym niebezpieczeństwie warn caution
ostrzeżenie ˌɔsṭʃɛˈʒɛ̃ɲɛ
n akt ostrzegania; przestroga przed czymś warning
ostrzyciel ɔˈsṭʃɨʨ̑ɛl
n (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) pracownik planu filmowego odpowiedzialny za ustawianie ostrości obiektywu kamery; focus puller (rzemiosło, rzemieślniczy) (historia, historyczny, historycznie) rzemieślnik ostrzący noże, nożyczki itp. sharpener grinder
ostrzyć ˈɔsṭʃɨʨ̑
v czynić ostrym (krawędź czegoś) sharpen whet
ostuda ɔˈstuda
n (medycyna, medyczny) przebarwienie skóry twarzy (zwykle brązowe), występujące pod wpływem intensywnego opalania, u kobiet w czasie ciąży lub u osób chorych na wątrobę; melasma
osuwisko ˌɔsuˈvʲiskɔ
n (geologia, geologiczny) forma rzeźby terenu powstała w wyniku przemieszczenia materiału skalnego w dół stoku wzdłuż powierzchni poślizgu, efekt osuwania landslide landslip
oswajanie
n (rzeczownik odczasownikowy) od: oswajać taming
oswojony ˌɔsfɔˈjɔ̃nɨ
adj o dzikim zwierzęciu: takie, które straciło dzikość tame
oszałamiać
v wywierać silne wrażenie stun wywoływać stan częściowej utraty przytomności; wprowadzać w stan zamroczenia intoxicate
oszczenić się ɔˈʃʧ̑ɛ̃ɲiʨ̑‿ɕɛ
v o samicy z rodziny psów urodzić potomstwo, mieć szczenięta pup whelp
oszczep ˈɔʃʧ̑ɛp
n (sport, sportowy) długi, zaostrzony pręt używany w lekkoatletyce do rzucania; javelin (łowiectwo, łowiecki) (wojskowość, wojskowy) (dawniej, dawny) broń wojenna lub myśliwska, o długim drzewcu i twardym, metalowym a wcześniej kamiennym, grocie; javelin spear
oszczepnik ɔʃˈʧ̑ɛpʲɲik
n (sport, sportowy) sportowiec uprawiający rzut oszczepem javelin thrower
oszczerstwo ɔʃˈʧ̑ɛrstfɔ
n kłamliwa wypowiedź, która ma na celu poniżenie lub ośmieszenie kogoś slander calumny aspersion denigration detraction slur
oszczędnie ɔʃˈʧ̑ɛ̃ndʲɲɛ
adv w sposób oszczędny economically frugally sparingly
oszczędności ˌɔʃʧ̑ɛ̃ndˈnɔɕʨ̑i
n to, co zostało zaoszczędzone, nie zostało zużyte saving
oszczędność ɔʃˈʧ̑ɛ̃ndnɔɕʨ̑
n cecha osoby, która ogranicza swoje wydatki frugality thrift
oszczędny
adj nietrwoniący pieniędzy, majątku frugal thrifty
oszczędzać ɔʃˈʧ̑ɛ̃nʣ̑aʨ̑
v zachować część czegoś na później conserve zużywać w niewielkiej ilości save save up
oszukańczy ˌɔʃuˈkãj̃n͇ʧ̑ɨ
adj opierający się na oszustwie, nieuczciwości deceitful fraudulent
oszukiwać ˌɔʃuˈcivaʨ̑
v doprowadzać kogoś do niekorzystnego rozporządzenia jego mieniem przez podanie nieprawdy lub ukrycie nieznanych mu faktów cheat deceive swindle mówić komuś nieprawdę, kłamać cheat deceive swindle celowo i potajemnie nie przestrzegać reguł podczas gry celem uzyskania lepszego wyniku; oszukiwać (1.1) partnerów gry cheat deceive swindle
oszust ˈɔʃust
n ten, kto oszukuje swindler fraud fraudster cheat cheater deceiver
oszustwo ɔˈʃustfɔ
n (potocznie, potoczny) świadome wprowadzenie kogoś w błąd dla własnej korzyści con deception fraud swindle cheating deceit (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) przestępstwo polegające na doprowadzeniu innej osoby do niekorzystnego rozporządzenia mieniem własnym lub cudzym za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania jej błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej; fraud deception
osąd ˈɔsɔ̃nt
n wydanie opinii o czymś judgement
osłomuł ɔsˈwɔ̃muw
n (zootechnika, zootechniczny) mieszaniec ogiera konia i klaczy osła, bezpłodny; hinny
osłona ɔˈswɔ̃na
n coś, co osłania daną rzecz w celu chronienia jej cover
osłuchać ɔˈswuxaʨ̑
v aspekt dokonany od: osłuchiwać auscultate
osłupiały
adj bardzo zaskoczony, zdumiony, zdziwiony flabbergasted
ot ɔt
particle …podkreślająca lub wskazująca na nieistotność, błahość, zwyczajność następującego po niej składnika zdania just
otaczać ɔˈtaʧ̑aʨ̑
v rozciągać się wokół, znajdować się dookoła (statyczny stan) surround zajmować ze wszystkich stron tereny wokół określonego miejsca, okrążać (ruch) encircle surround (przenośnie, przenośnia) gromadzić wokół siebie pewne przedmioty lub pewnych ludzi surround oneself
otchłań ˈɔtxwãɲ
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) tymczasowy stan osób, które umarły przed zmartwychwstaniem Jezusa albo też w nowszych czasach, bez chrztu, ale nie popełniły osobistych grzechów; Limbo puste, ogromne, głębokie miejsce abyss
otmuchowianin ˌɔtmuxɔˈvʲjä̃ɲĩn
n mieszkaniec Otmuchowa resident of Otmuchów
oto ˈɔtɔ
particle otwarcie wypowiedzi podsumowującej w zdaniu złożonym that's wzmocnienie zaimka very
oto ˈɔtɔ
pronoun coś lub ktoś w bezpośrednim otoczeniu w połączeniu z czasownikiem „być” here there
otocjon ɔˈtɔʦ̑ʲjɔ̃n
n (zoologia, zoologiczny) ssak afrykański przypominający psa i lisa, z charakterystycznymi długimi uszami; bat-eared fox
otoczak ɔˈtɔʧ̑ak
n (geologia, geologiczny) kamień wygładzony i zaokrąglony podczas transportu przez wodę; pebble
otoczenie ˌɔtɔˈʧ̑ɛ̃ɲɛ
n (matematyka, matematyczny) dowolny zbiór, który zawiera zbiór otwarty, zawierający dany punkt; neighborhood neighbourhood (rzeczownik odczasownikowy) od: otoczyć surrounding ludzie, z którymi ma się najczęstsze kontakty, którzy są najbardziej znaczący environment neighborhood neighbourhood zbiór elementów, które nie wchodzą w skład danego systemu, organizacji, itp., jednak mają na niego wpływ environment surroundings łącznie to, co znajduje się blisko ze wszystkich stron environment ambience surroundings neighbourhood neighborhood
otolaryngolog ˌɔtɔlarɨ̃ŋˈɡɔlɔk
n (medycyna, medyczny) specjalista w dziedzinie chorób uszu i krtani otolaryngologist (medycyna, medyczny) specjalistka w dziedzinie chorób uszu i krtani otolaryngologist
otrzewna
n (anatomia, anatomiczny) błona surowicza wyścielająca jamę brzuszną i jamę miednicy; peritoneum
otrzymywać ˌɔṭʃɨ̃ˈmɨvaʨ̑
v dostawać, być odbiorcą receive
otręby ɔˈtrɛ̃mbɨ
n (rolnictwo, rolniczy) (spożywczy) łuski nasion i zarodki ziarna pozostałe po jego zmieleniu, używane jako cenna pasza treściwa lub dodawane do potraw; bran
otucha ɔˈtuxa
n nadzieja wynikająca z przekonania, że będzie lepiej comfort encouragement uplift
otwarcie ɔtˈfarʲʨ̑ɛ
adv w sposób otwarty, szczery, uczciwy, jawny frank open
otwarcie ɔtˈfarʲʨ̑ɛ
n uroczystość założenia, uruchomienia czegoś opening początkowa faza partii szachów; opening
otwartość
n cecha tego, co jest otwarte, skierowane do wszystkich openness cecha tego, kto jest otwarty: gotowy na przyjęcie nowych idei lub nieskrywający swoich uczuć lub myśli openness szczerość, bezpośredniość openness
otwarty ɔtˈfartɨ
adj niestawiający przeszkód do wejścia / przejścia, niczym nieokolony open o problemie, kwestii: do tej pory nierozwiązany, wciąż podlegający dyskusji; open o sklepie: czynny, działający open ogólnie dostępny, nieobłożony ograniczeniami open (informatyka, informatyczny) mający dostępny kod źródłowy open o człowieku: nieukrywający swoich intencji, uczuć open
otwieracz ɔtˈfʲjɛraʧ̑
n przyrząd służący do otwierania, np. konserw, butelek opener
otwierać ɔtˈfʲjɛraʨ̑
v powodować, że coś przestaje być zamknięte open
otwór ˈɔtfur
n dziura lub wgłębienie orifice hole port vent wylot przewodu orifice
otyłość ɔˈtɨwɔɕʨ̑
n (medycyna, medyczny) szkodliwy dla zdrowia skutek spożywania zbyt dużych ilości jedzenia przy braku ruchu; poważna nadwaga; obesity adiposity
otyły ɔˈtɨwɨ
adj o człowieku lub zwierzęciu: ważący o wiele za dużo; o dużej nadwadze abdominous fat obese puffy rotund
owacja ɔˈvaʦ̑ʲja
n (historia, historyczny, historycznie) w starożytnym Rzymie: nagroda dla zwycięskiego wodza, najwyższa forma triumfu; ovation ostentacyjne i publiczne wyrażenie komuś uznania, czci; w szczególności burzą braw ovation
owad ˈɔvat
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) niewielkie zwierzę, zaliczane do stawonogów, posiadające trzy pary odnóży oraz zazwyczaj dwie pary skrzydeł; insect
owadożer palmowy
n (ornitologia, ornitologiczny) Polyboroides typus, gatunek ptaka drapieżnego; African harrier-hawk harrier hawk
owadożerny ˌɔvadɔˈʒɛrnɨ
adj żywiący się owadami insectivore
owadzi ɔˈvaʥ̑i
adj charakterystyczny dla owada; dotyczący, odnoszący się do owada insect
owal ˈɔval
n (geometria) krzywa płaska, zamknięta, kształtem przypominająca elipsę; oval
owalen ɔˈvalɛ̃n
n (chemia, chemiczny) związek organiczny, policykliczny węglowodór aromatyczny; ovalene
owalny ɔˈvalnɨ
adj przypominający kształtem owal oval (geometria) mający kształt owalu oval
owca ˈɔfʦ̑a
n (zoologia, zoologiczny) Ovis, zwierzę hodowlane o białej wełnie; sheep ewe (zoologia, zoologiczny) samica owcy (1.1) ewe
owczarek ɔfˈʧ̑arɛk
n (kynologia, kynologiczny) duży, silny pies o różnym przeznaczeniu (pasterski, stróżujący, tropiący itp.), występujący w kilkudziesięciu odmianach shepherd pies pracujący przy wypasie owiec shepherd
owczarek niemiecki ɔfˈʧ̑arɛc ɲɛ̃ˈmʲjɛʦ̑ʲci
n (zoologia, zoologiczny) rasa psa; Alsatian
owczy ˈɔfʧ̑ɨ
adj związany z owcami, pochodzący od owcy ovine sheep
owernijski
adj związany z Owernią, dotyczący Owernii Auvergnese
owies ˈɔvʲjɛs
n (botanika, botaniczny) Avena L., rodzaj roślin zbożowych należących do rodziny wiechlinowatych, mających kwiatostan w kształcie wiechy; oats oat
owiewka ɔˈvʲjɛfka
n aerodynamiczna osłona w konstrukcji pojazdu lub samolotu; fairing
owijać
v otaczać szczelnie, osłaniać dookoła wrap wrap up bandage wrap around wrap round okręcać czym samego siebie wrap up in otaczać co, wijąc się wokół tego entwine entwine itself round
owijać w bawełnę ɔˈvʲijäʥ̑ v‿baˈvɛwnɛ
idiom mówić z użyciem aluzji, unikać bezpośredniego przedstawienia sprawy beat around the bush
owoc ˈɔvɔʦ̑
n (botanika, botaniczny) organ rozrodczy roślin, powstający z zalążni, zawierający nasiona; fruit (przenośnie, przenośnia) skutek pewnych działań fruit
owocarka
n naczynie na owoce, często dekoracyjne fruit bowl fruitbowl
owoce morza ɔˈvɔʦ̑ɛ ˈmɔʒa
n (spożywczy) jadalne skorupiaki, mięczaki morskie i małże seafood
owocnia ɔˈvɔʦ̑ʲɲa
n (botanika, botaniczny) część owocu, powstająca ze ściany zalążni; pericarp core
owocnik ɔˈvɔʦ̑ʲɲik
n (biologia, biologiczny) zbita część grzybni, występująca u grzybów wyższych, tworząca zarodniki; sporocarp
owocny ɔˈvɔʦ̑nɨ
adj dający rezultaty, przynoszący korzyści fruitful
owocować ˌɔvɔˈʦ̑ɔvaʨ̑
v rodzić owoce fructify fruit
owocowy ˌɔvɔˈʦ̑ɔvɨ
adj taki, który jest zrobiony z owoców, smakuje lub pachnie jak owoc fruity
owocożerny
adj (zoologia, zoologiczny) żywiący się owocami frugivorous
owolaktarianin ˌɔvɔlaktarʲˈjä̃ɲĩn
n wegetarianin jedzący jajka i przetwory mleczne eggitarian ovo-lacto vegetarian
owolaktarianizm ˌɔvɔlaktarʲˈjä̃ɲism̥
n odmiana wegetarianizmu przyzwalająca na spożycie jajek i przetworów mlecznych; eggitarianism ovo-lacto vegetarianism
owsianka ɔfʲˈɕãnka
n (kulinaria) zupa z płatków owsianych na mleku lub wodzie; porridge
owsiany
adj dotyczący owsa; zrobiony z owsa oat
owsik ˈɔfʲɕik
n (zoologia, zoologiczny) Enterobius vermicularis, owsik ludzki, nicień pasożytujący w jelicie człowieka; pinworm threadworm seatworm
owszem ˈɔfʃɛ̃m
particle odpowiedź twierdząca, potwierdzająca słowa rozmówcy (także na pytanie z partykułą nie) certainly of course quite so yes
owulacja
n (biologia, biologiczny) (fizjologia, fizjologiczny) proces wytwarzania komórek jajowych u ssaków płci żeńskiej; ovulation
owulować
v (biologia, biologiczny) przechodzić owulację ovulate
owłosiony ˌɔvwɔˈɕɔ̃nɨ
adj taki, który ma włosy, owłosienie hairy
ozalid ɔˈzalʲit
n (drukarstwo, drukarski) wydruk kontrolny publikacji po wykonaniu impozycji składek; blueline
ozdabiać ɔzˈdabʲjäʨ̑
v czynić coś ładniejszym lub strojniejszym decorate ornament
ozdoba ɔzˈdɔba
n coś, co ozdabia; dodatek upiększający coś decoration
ozdobny ɔˈzdɔbnɨ
adj stanowiący ozdobę; o cechach właściwych ozdobie ornamental decorative
oziębłość ɔˈʑɛ̃mbwɔɕʨ̑
n zobojętnienie, oschłość, brak żywszych uczuć coldness frigidity
oznaczać ɔzˈnaʧ̑aʨ̑
v wyrażać określoną treść mean
oznajmiać
v podawać wiadomość w sposób oficjalny, uroczysty lub zdecydowany announce declare inform
oznaka ɔzˈnaka
n objaw świadczący o czymś; dowód, znak czegoś hallmark manifestation sign stamp suggestion symptom
ozon ˈɔzɔ̃n
n (chemia, chemiczny) alotropowa odmiana tlenu o trzech atomach; ozone
ozonoterapia ɔˈzɔ̃nɔtɛˈrapʲja
n (medycyna, medyczny) terapia ozonem ozone therapy
ozonować ˌɔzɔ̃ˈnɔvaʨ̑
v (chemia, chemiczny) poddawać coś działaniu ozonu ozonize
ołowiany ˌɔwɔˈvʲjãnɨ
adj wykonany z ołowiu, związany z ołowiem, dotyczący ołowiu saturnino
ołtarz ˈɔwtaʃ
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) stół lub podwyższenie, na którym składa się ofiarę bogu lub bóstwu; altar
ołów ˈɔwuf
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Pb i liczbie atomowej 82; lead
ołówek ɔˈwuvɛk
n przyrząd służący do pisania, mający rysik z grafitu, można go zmazywać; pencil
ɔɕ
n (matematyka, matematyczny) prosta, na której wyróżniono zwrot i punkt O zwany zerowym oraz ustalono odcinek jednostkowy; axis number line (technologia, technika, techniczny) element mechanizmu lub maszyny, służący utrzymaniu w określonym położeniu osadzonych na tej osi wirujących elementów; axle centralna linia danego układu axis axle
oś szybka ˈɔɕ ˈʃɨpka
n (optyka, optyczny) oś wyznaczająca kierunek w którym prędkość propagacji światła jest największa fast axis
oś wolna ˈɔʑ ˈvɔlna
n (optyka, optyczny) oś wyznaczająca kierunek w którym prędkość propagacji światła jest najmniejsza slow axis
ośla łączka ˈɔɕla ˈwɔ̃n͇ʧ̑ka
n (turystyka, turystyczny) łagodny stok narciarski przeznaczony dla dzieci i początkujących narciarzy; bunny hill bunny slope
ośle ucho ˈɔɕlɛ ˈuxɔ
n zagięty róg książki dog-ear
oślepiać
v poprzez silne świecenie czy blask uniemożliwiać patrzenie dazzle pozbawiać wzroku blind
oślizgły
adj o śliskiej, gładkiej i wilgotnej powierzchni slimy
ośmioraki ˌɔɕmʲjɔˈraci
numeral dotyczący ośmiu typów, rodzajów eightfold of eight way kind type
ośmiorako ˌɔɕmʲjɔˈrakɔ
adv (przysłówek) od przymiotnika → ośmioraki in eight way kind type
ośmiornica ˌɔɕmʲjɔˈrʲɲiʦ̑a
n (zoologia, zoologiczny) drapieżny głowonóg o ośmiu ramionach; octopus squid
ośmiotysięcznik ˌɔɕmʲjɔtɨˈɕɛ̃n͇ʧ̑ʲɲik
n góra o wysokości przekraczającej osiem tysięcy metrów n.p.m.; eight-thousander
ośmiościan
n (geometria) wielościan o ośmiu ścianach octahedron
ośnik ˈɔɕɲik
n ręczne narzędzie do strugania i korowania drewna, drawknife
ośrodek ɔˈɕrɔdɛk
n instytucja obejmująca zasięgiem działania całokształt spraw związanych z jakąś dziedziną życia na pewnym terenie center centre środkowy, centralny punkt czegoś center centre środowisko, okręg, centrum, w którym lub wokół którego coś się skupia center centre
ośrodek kultury
n (kulturoznawstwo, wiedza o kulturze, kulturoznawczy) instytucja prowadząca działalność społeczno-kulturalną cultural center cultural centre
oświadczać ɔɕˈfʲjaṭʧ̑aʨ̑
v komunikować w podniosły lub formalny sposób announce
oświadczenie ˌɔɕfʲjaṭˈʧ̑ɛ̃ɲɛ
n oficjalna wypowiedź przedstawiająca czyjś punkt widzenia, stan wiedzy o czymś lub wolę oświadczającego declaration pismo zawierające wypowiedź (1.1) declaration
oświata ɔˈɕfʲjata
n proces kształcenia, upowszechnienia wiedzy i kultury w społeczeństwie education
oświetlenie ˌɔɕfʲjɛˈtlɛ̃ɲɛ
n system lamp zapewniający światło floodlighting lighting
ość ɔɕʨ̑
n (ichtiologia, ichtiologiczny) mała kość u ryb; fishbone bone
ożaglowanie
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) określony zespół żagli na statku żaglowym sails
ożenić ɔˈʒɛ̃ɲiʨ̑
v zawrzeć związek małżeński z kobietą marry
ożywienie
n podniecenie, poruszenie agitation
ożywiony
adj o dużej intensywności intensive obdarzony życiem active living restored odznaczający się gwałtownością animated heated hot lively wprawiony w ruch jakby żywy animated astir z temperamentem pełnym energii active brisk buzzing spirited
pa pa
interjection (potocznie, potoczny) używane w sytuacjach nieoficjalnych, przy pożegnaniach z rodziną bądź przyjaciółmi bye
pacha ˈpaxa
n (anatomia, anatomiczny) wgłębienie pod stawem ramiennym armpit underarm
pachnidło paçˈɲidwɔ
n (dawniej, dawny) olejek lub perfumy perfume scent
pachnieć ˈpaçɲɛ̇ʨ̑
v wydzielać jakiś zapach, zwykle przyjemny smell
pachnolit
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał z gromady halogenków, jednowodny heksafluoroglinian sodowo-wapniowy; pachnolite
pachnący paxˈnɔ̃nʦ̑ɨ
adj taki, który wydziela łatwo wyczuwalny zapach, najczęściej przyjemny fragrant redolent
pachołek paˈxɔwɛk
n słupek ostrzegawczy stojący przy drodze bollard guide post road guard słupek służący do obkładania cum i szpringów bitt bollard
pachwina paxˈfʲĩna
n (anatomia, anatomiczny) zagłębienie między dolną (u człowieka) lub tylną (u zwierząt) boczną częścią podbrzusza a wewnętrzną powierzchnią górnej części uda groin
pacjent ˈpaʦ̑ʲjɛ̃nt
n osoba, która korzysta ze świadczeń opieki zdrowotnej; patient
packa ˈpaʦ̑ka
n przyrząd do zabijania much flapper fly swatter fly-flap whisk
pacyfa paˈʦ̑ɨfa
n symbol pacyfizmu i pokoju; peace symbol
pacyficzny
adj zamieszkujący Pacyfik, związany z Pacyfikiem Pacific
pacyfikacja ˌpaʦ̑ɨfʲiˈkaʦ̑ʲja
n tłumienie buntu, powstania, strajku itp., zwykle przy użyciu siły zbrojnej pacification appeasement policing operation
pacyfista
n zwolennik pacyfizmu pacifist
pacyfistyczny
adj dotyczący pacyfizmu lub związany z pacyfistami pacifistic
pacyfizm
n pogląd głoszący pokój i konieczność zaprzestania wojen pacifism
pacynka paˈʦ̑ɨ̃nka
n (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) lalka nakładana na dłoń i poruszana palcami hand puppet
paczka ˈpaʧ̑ka
n (handel, handlowy) małe opakowanie packet (potocznie, potoczny) grupa przyjaciół fellowship (usługi pocztowe, kurierskie, poczta) przesyłka pocztowa nie mieszcząca się lub nie nadająca się do wysłania listem; package parcel
paczka papierosów
n papierowe opakowanie zawierające najczęściej 20 papierosów cigarette pack cigarette packet
paczkować paʧ̑ˈkɔvaʨ̑
v umieszczać coś w paczkach lub w pudełkach box
padaczka paˈdaʧ̑ka
n (medycyna, medyczny) choroba cechująca się napadami padaczkowymi będącymi efektem przejściowych zaburzeń czynności mózgu, polegających na nadmiernych i gwałtownych, samorzutnych wyładowaniach bioelektrycznych w komórkach nerwowych; epilepsy
padaczkowy ˌpadaʧ̑ˈkɔvɨ
adj (medycyna, medyczny) związany z padaczką (epilepsją) epileptic
padanie paˈdãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: padać falling
padać ˈpadaʨ̑
v o deszczu, śniegu, itp.: opadać na powierzchnię (z podmiotem domyślnym w 3 os. lp rodzaju nijakiego) rain w sposób gwałtowny zmieniać pozycję z pionowej na poziomą fall zlatywać, lecieć w dół fall
padać jak muchy ˈpadaʨ̑ ˈjak ˈmuxɨ
v (przenośnie, przenośnia) umierać, ginąć masowo die like flies
padlina paˈdlʲĩna
n zwierzęce zwłoki carrion
padlinożerca ˌpadlʲĩnɔˈʒɛrʦ̑a
n zwierzę żywiące się padliną scavenger
padlinożerny ˌpadlʲĩnɔˈʒɛrnɨ
adj żywiący się padliną necrophagous
padnij ˈpadʲɲij
interjection (wojskowość, wojskowy) komenda wojskowa nakazująca szybkie położenie się na ziemi get down
paella
n (kulinaria) w kuchni hiszpańskiej: potrawa z ryżu z szafranem i z dodatkiem np. mięsa królika, kurczaka, owoców morza, ślimaków, grzybów, fasoli, pomidorów i innych warzyw; paella
pafijski paˈfʲijsʲci
adj dotyczący Pafos Paphian
pagaj ˈpaɡaj
n (środowiskowy) (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) krótkie wiosło z jednym piórem, służące do wiosłowania bez użycia dulki, np. w kanadyjce paddle
pager ˈpɛjʤ̑ɛr
n (technologia, technika, techniczny) elektroniczne urządzenie używane do komunikowania się poprzez krótkie informacje odczytywane z wyświetlacza; pager
paginacja ˌpaɟĩˈnaʦ̑ʲja
n numeracja kolejnych stron (czasopisma, książki itp.) pagination
paginować ˌpaɟĩˈnɔvaʨ̑
v (drukarstwo, drukarski) numerować kolejno strony paginate
pagoda paˈɡɔda
n (budownictwo) azjatycka budowla o wielu kondygnacjach zaznaczonych z zewnątrz wystającymi daszkami pagoda
pagórek paˈɡurɛk
n niewielkie wzniesienie, zazwyczaj od kilku do kilkudziesięciu metrów hill hump
pagórkowaty ˌpaɡurkɔˈvatɨ
adj nierówny; taki, który jest pokryty pagórkami hilly hummocky
paisley
n delikatny, kwiatowo-geometryczny deseń tkaniny o orientalnej, przypuszczalnie perskiej, proweniencji paisley
pajac ˈpajaʦ̑
n (przenośnie, przenośnia) (pogardliwie) ktoś zachowujący się niepoważnie, bez godności fool clown komiczna postać w dawnej krotochwili harlequin figurka z drewna lub tektury, o komicznym wyglądzie, zwykle z ruchomymi kończynami poruszanymi za pomocą sznurka jumping jack puppet
pajda ˈpajda
n (potocznie, potoczny) duża kromka chleba chunk
pająk ˈpajɔ̃ŋk
n (potocznie, potoczny) (przenośnie, przenośnia) (elektronika, elektroniczny) układ zmontowany bez użycia płytki drukowanej, poprzez zlutowanie ze sobą wyprowadzeń elementów point-to-point construction (zoologia, zoologiczny) ośmionożny pajęczak budujący pajęczyny; spider
pajęczyna ˌpajɛ̃n͇ˈʧ̑ɨ̃na
n (potocznie, potoczny) (przenośnie, przenośnia) rzecz przypominająca pajęczynę (1.1) spaghetti sieć tkana przez pająka cobweb spider's web spiderweb
paka ˈpaka
n (językoznawstwo, językoznawczy) język z grupy sepik-rami, z rodziny języków indopacyficznych; Paka
pakiet ˈpacɛt
n kilka rzeczy spakowanych razem packet (informatyka, informatyczny) jednostka danych przekazywana z komputera źródłowego do docelowego z wykorzystaniem sieci komputerowej, np. internetu; packet
pakistański ˌpaciˈstãj̃sʲci
adj związany z Pakistanem, dotyczący Pakistanu Pakistani
pakora
n (kulinaria) indyjska przekąska z kawałków warzyw zanurzonych w cieście z besanu i smażonych w głębokim oleju; pakora
pakować paˈkɔvaʨ̑
v umieszczać rzeczy razem w paczce, bagażu, plecaku pack
pakt pakt
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) umowa międzynarodowa o charakterze politycznym lub wojskowym pact
palacz ˈpalaʧ̑
n ktoś, kto zawodowo pali w piecu; stoker osoba, która pali tytoń, zwykle nałogowo smoker
palajski
adj (dosłownie) (starożytność) związany z krainą Pala w Anatolii Palaic
palajski
n (językoznawstwo, językoznawczy) język palajski, należący do języków anatolijskich; Palaic
palankin
n ozdobna lektyka z dachem i firankami palanquin
palant ˈpalãnt
n (potocznie, potoczny) obraźliwy zwrot do mężczyzny, który wzbudza lekceważenie lub pogardę jerk
palarka paˈlarka
n urządzenie do palenia ziaren kawy roaster
palarnia paˈlarʲɲa
n wydzielone pomieszczenie przeznaczone do palenia papierosów, tytoniu (obok miejsc, w których nie wolno palić) roasting-room
palatyn
n (historia, historyczny, historycznie) średniowieczny zarządca dworu królewskiego; palatine palatinus
palcem nie kiwnąć ˈpalʦ̑ɛ̃mʲ ɲɛ‿ˈcivnɔ̃ɲʨ̑
v zupełnie nic nie zrobić, nie zareagować w żaden sposób; być całkowicie biernym not lift a finger
palczatka cytrynowa palˈʧ̑atka ˌʦ̑ɨtrɨ̃ˈnɔva
n (botanika, botaniczny) Cymbopogon citratus, gatunek trawy z rodziny wiechlinowatych o szerokim zastosowaniu; lemon grass oil grass
palec ˈpalɛʦ̑
n u człowieka i zwierzęcia: jedno z pięciu cienkich zakończeń dłoni lub stopy finger toe
palec wskazujący ˈpalɛʦ̑ ˌfskazuˈjɔ̃nʦ̑ɨ
n (anatomia, anatomiczny) drugi po kciuku palec ręki; forefinger index finger
paleciak
n ręczny wózek do przewożenia palet wyposażony w podnośnik hydrauliczny pallet jack
palenie paˈlɛ̃ɲɛ
n proces spalania, palenia się burning combustion zwyczaj palenia papierosów, tytoniu smoking
paleo- paˈlɛɔ
pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z dawnymi czasami, prehistorią paleo-
paleoantropologia ˌpalɛɔãntrɔpɔˈlɔɟja
n (biologia, biologiczny) nauka o ewolucji człowieka; paleoanthropology
paleoantropologiczny
adj związany z paleoantropologią, dotyczący paleoantropologii palaeoanthropological
paleobotaniczny
adj związany z paleobotaniką, dotyczący paleobotaniki paleobotanical
paleobotanika ˌpalɛɔbɔˈtãɲika
n (botanika, botaniczny) nauka o roślinach kopalnych; paleobotany
paleocen
n (geologia, geologiczny) najstarsza epoka paleogenu Paleocene
paleofitologia ˌpalɛɔfʲitɔˈlɔɟja
n (botanika, botaniczny) (zobacz) paleobotanika paleophytology
paleogen ˌpalɛˈɔɡɛ̃n
n (geologia, geologiczny) jeden z okresów geologicznych w kenozoiku; Paleogene
paleografia ˌpalɛɔˈɡrafʲja
n badanie dziejów pisma i rozwoju narzędzi piśmienniczych; paleography
paleolit ˌpalɛˈɔlʲit
n (archeologia, archeologiczny) epoka w dziejach ludzkości, trwająca od ok. 5-3 mln r. p.n.e. do ok. 10000 r. p.n.e.; Palaeolith Paleolith palaeolithic paleolithic
paleolityczny ˌpalɛɔlʲiˈtɨʧ̑nɨ
adj żyjący / mający miejsce w paleolicie lub pochodzący/wywodzący się z niego Paleolithic Palaeolithic
paleontolog ˌpalɛɔ̃ˈntɔlɔk
n (biologia, biologiczny) naukowiec zajmujący się badaniem organizmów kopalnych paleontologist specjalistka z zakresu paleontologii paleontologist
paleontologia ˌpalɛɔ̃ntɔˈlɔɟja
n (biologia, biologiczny) nauka o organizmach kopalnych; paleontology
paleontologiczny
adj (biologia, biologiczny) związany z paleontologią, dotyczący paleontologii paleontological
paleoproterozoik paˈlɛɔˌprɔtɛrɔˈzɔ<sup>j</sup>ik
n (geologia, geologiczny) jeden z okresów geologicznych; Paleoproterozoic
paleozoik ˌpalɛɔˈzɔ<sup>j</sup>ik
n (geologia, geologiczny) era w dziejach Ziemi; Paleozoic
paleozoologia ˌpalɛɔzɔːˈlɔɟja
n (zoologia, zoologiczny) nauka o zwierzętach kopalnych; paleozoology
palestynolog
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) specjalista w dziedzinie palestynologii palestinologist
palestynologia
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) nauka o Palestynie i ludach ją zamieszkujących palestinology
palestynologiczny
adj związany z palestynologią palestinological
palestyński ˌpalɛˈstɨ̃j̃sʲci
adj związany z Palestyną, dotyczący Palestyny lub jej mieszkańców Palestinian
paleta paˈlɛta
n specjalna owalna deseczka służąca artyście-malarzowi do mieszania farb; palette
pali ˈpalʲi
n (językoznawstwo, językoznawczy) martwy język średnioindyjski z grupy indoaryjskiej języków indoeuropejskich, mający duże podobieństwo do języka wedyjskiego i sanskrytu klasycznego, jeden z prakrytów używany w tekstach buddyjskich Pali
paliatywny
adj uśmierzający ból lub łagodzący objawy choroby, lecz nieusuwający jej przyczyn palliative
paliczek paˈlʲiʧ̑ɛk
n (anatomia, anatomiczny) mała kość palców stopy i dłoni; phalanx phalange
palilalia
n (psychologia, psychologiczny) (medycyna, medyczny) objaw chorobowy polegający na mimowolnym powtarzaniu własnych słów, lub sylab; palilalia
palimpsest paˈlʲĩmpsɛst
n (historia, historyczny, historycznie) rękopis spisany na używanym już wcześniej materiale piśmienniczym, z którego usunięto poprzedni tekst; palimpsest
palindrom paˈlʲĩndrɔ̃m
n (językoznawstwo, językoznawczy) wyraz lub zdanie brzmiące tak samo przy czytaniu od lewej strony do prawej, jak i odwrotnie (np. kajak, zaraz); palindrome
palinologiczny
adj (botanika, botaniczny) związany z palinologią, dotyczący palinologii palynological
palisada
n (historia, historyczny, historycznie) (wojskowość, wojskowy) obronne ogrodzenie z pali, często zaostrzonych palisade stockade
paliwo paˈlʲivɔ
n substancja palna używana do napędzania silników i maszyn lub do palenia w piecach fuel
paliwowy ˌpalʲiˈvɔvɨ
adj związany z paliwem fuel
palić ˈpalʲiʨ̑
v niszczyć coś za pomocą ognia burn utrzymywać coś świecącym light wdychać dym tytoniowy z papierosa, fajki itp.; czynić to nałogowo smoke (potocznie, potoczny) parzyć, piec (wywoływać ból na ciele) burn scorch dorzucać drewno, węgiel i inne materiały łatwopalne do ognia, aby podtrzymać płomień light
palić jak smok ˈpalʲiʨ̑ ˈjak ˈsmɔk
idiom palić dużo, nadmiernie smoke like a chimney
palić za sobą mosty ˈpalʲiʥ̑ za‿ˈsɔbɔ̃w̃ ˈmɔstɨ
v (książkowy) uniemożliwiać sobie drogę powrotu, wycofanie się z czegoś, zrywać z kimś, z czymś nieodwołalnie burn one's boats burn one's bridges behind one
pallad ˈpalːat
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Pd i liczbie atomowej 46; palladium
palladianizm ˌpalːaˈdʲjä̃ɲism̥
n (sztuka) klasycyzujący styl w architekturze zapoczątkowany przez włoskiego artystę Andrea Palladio i oparty na jego koncepcjach; Palladian architecture
palma ˈpalma
n (botanika, botaniczny) Arecaceae, roślina drzewiasta z rodziny arekowatych z gładkim pniem i charakterystycznym pióropuszem liści na szczycie palm palm tree
palmiarnia palˈmʲjarʲɲa
n szklarnia, w której uprawia się tropikalne rośliny osiągające duże rozmiary, przede wszystkim palmy; palmhouse
palmtop ˈpalm̥tɔp
n (informatyka, informatyczny) komputer kieszonkowy, który mieści się w dłoni; palmtop
palny ˈpalnɨ
adj przeznaczony do palenia lub spalania flammable
palto ˈpaltɔ
n ciepłe okrycie wierzchnie do noszenia głównie zimą overcoat topcoat
paluch ˈpalux
n (anatomia, anatomiczny) kciuk u nogi; big toe hallux
paluszek
n (kulinaria) panierowane rybne filety w małych, podłużnych porcjach; fish finger fish stick (kulinaria) przekąska z cienkiego wypieku, zwykle z solą; pretzel stick savoury stick
pamflet ˈpãw̃flɛt
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) satyryczny utwór publicystyczny lub literacki mający na celu zdemaskowanie, ośmieszenie i poniżenie osoby, grupy, środowiska społecznego lub instytucji pamphlet
pamiątka pãˈmʲjɔ̃ntka
n drobny przedmiot lub znak przypominający jakieś zdarzenie, miejsce albo osobę keepsake memento souvenir
pamiątkowy ˌpãmʲjɔ̃ntˈkɔvɨ
adj taki, który został wykonany, aby upamiętniać coś lub kogoś commemorative memorial
pamiętać pãˈmʲjɛ̃ntaʨ̑
v przechowywać informacje lub przeżycia w pamięci i potrafić je odtwarzać remember
pamiętnik
n wspomnienia spisywane przez kogoś, zwykle na własne potrzeby diary
pamięć ˈpãmʲjɛ̇̃ɲʨ̑
n fakt zachowania informacji, możliwość przypominania sobie – indywidualnie albo w umyśle i kulturze zbiorowości recollection memory zdolność umysłu do zapamiętywania – przechowywania wspomnień, informacji itp.; memory (informatyka, informatyczny) podzespół lub urządzenie przechowujące dane memory
pamięć USB
n (informatyka, informatyczny) niewielkie urządzenie przenośne podłączane do komputera poprzez port USB, zawierające pamięć trwałą; USB flash drive USB key data stick flash drive jump drive pen drive
pamięć operacyjna ˈpãmʲjɛ̇̃ɲʨ̑ ˌɔpɛraˈʦ̑ɨjna
n (informatyka, informatyczny) pamięć wykorzystywana przez procesor do przechowywania informacji o procesach i rozkazach; internal memory
pamięć złotej rybki
n (ironicznie) czyjaś skłonność do pamiętania czegoś tylko przez kilka chwil goldfish memory memory of a goldfish
pan pãn
n feudał lub właściciel ziemski, również magnat; władca gentleman lord master pracodawca dla służby master właściciel niewolników master zwrot grzecznościowy w stosunku do mężczyzny; w zwrotach bezpośrednich zastępuje zaimek ty sir mister gentleman
pan młody ˈpãn ˈmwɔdɨ
n mężczyzna w dniu swojego ślubu groom bridegroom
panaceum ˌpãnaˈʦ̑ɛ<sup>w</sup>ũm
n (książkowy) (przenośnie, przenośnia) środek na wszystkie dolegliwości, kłopoty i trudności panacea cure-all (książkowy) lek (środek) na wszystko; superlekarstwo panacea cure-all
panamski pãˈnãmsʲci
adj odnoszący się do państwa Panama Panamanian
panarabizm ˌpãnaˈrabʲism̥
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) doktryna głosząca zjednoczenie wszystkich ludów arabskojęzycznych; Pan-Arabism
pancernik pãnˈʦ̑ɛrʲɲik
n (zoologia, zoologiczny) niewielki ssak o pancerzu złożonym z ruchomych tarczek; armadillo (marynarka) (wojskowość, wojskowy) silnie opancerzony okręt, wyposażony w działa bardzo dużego kalibru; battleship
pancerny
adj (wojskowość, wojskowy) związany z wojskami pancernymi armored taki, który ma pancerz shellproof
pancerz ˈpãnʦ̑ɛʃ
n (zoologia, zoologiczny) u niektórych zwierząt: fragment twardej skóry lub innej powierzchni chroniący narządy wewnętrzne przed uszkodzeniem mechanicznym; ubranie o takiej cesze; armour armouring (wojskowość, wojskowy) metalowa powłoka wokół pojazdu, okrętu chroniąca jego załogę przed zagrożeniem; metalowa powłoka chroniąca dowolny przedmiot przed zniszczeniem mechanicznym armour armouring
pancerzownica ˌpãnʦ̑ɛʒɔvʲˈɲiʦ̑a
n (wojskowość, wojskowy) ręczna broń przeciwpancerna bazooka piat
panczena pãn͇ˈʧ̑ɛ̃na
n (sport, sportowy) łyżwa o długim, cienkim ostrzu, przeznaczona do jazdy szybkiej na lodzie speed skate
panczenista ˌpãn͇ʧ̑ɛ̃ˈɲista
n (sport, sportowy) łyżwiarz jeżdżący na panczenach, uprawiający łyżwiarstwo szybkie speedskater
panczenlama
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) duchowny tybetański, najwyższy obok dalajlamy; Panchen Lama
panda ˈpãnda
n (zoologia, zoologiczny) (potocznie, potoczny) panda mała panda (zoologia, zoologiczny) (potocznie, potoczny) panda wielka panda
pandeizm pãnˈdɛ<sup>j</sup>ism̥
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (filozofia, filozoficzny) poglądy teologiczne i filozoficzne lub przekonania religijne utożsamiające Boga ze światem; pandeism
pandemia pãnˈdɛ̃mʲja
n (medycyna, medyczny) globalna epidemia, obejmująca duże obszary (kraj, kontynent lub cały świat) pandemic
pandemiczny
adj (medycyna, medyczny) związany z pandemią; mający charakter pandemii pandemic
pandemonium ˌpãndɛ̃ˈmɔ̃ɲũm
n przerażająca sytuacja, wydarzenie, miejsce pandemonium
panegiryk ˌpãnɛˈɟirɨk
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) uroczysty tekst pochwalny, sławiący konkretną osobę, czyn; panegyric
panel ˈpãnɛl
n (budownictwo) ozdobna płyta z tworzywa lub kompozytu pokrywająca powierzchnię panel (technologia, technika, techniczny) płaski, modułowy element konstrukcyjny panel (technologia, technika, techniczny) tablica z elementami sterowniczymi, gniazdami panel publiczna dyskusja z udziałem wielu dyskutantów, przedstawicieli z różnych środowisk panel
pangram ˈpãŋɡrãm
n (językoznawstwo, językoznawczy) zdanie, w którym zostały użyte wszystkie litery alfabetu; pangram
pani ˈpãɲi
n zwrot grzecznościowy w stosunku do kobiety; w zwrotach bezpośrednich zastępuje zaimek ty madam lady Mrs
panicz ˈpãɲiʧ̑
n (dawniej, dawny) niepełnoletni syn w szlacheckiej, zamożnej rodzinie younker
panienka pãˈɲɛ̃nka
n (dawniej, dawny) córka chlebodawców young lady (eufemistycznie) o prostytutce tart młoda dziewczyna girl
panierowanie ˌpãɲɛrɔˈvãɲɛ
n (kulinaria) obtaczanie mięsa, ryb, grzybów lub warzyw w panierce; breading
panierować
v (kulinaria) obtaczać mięso, rybę, grzyby lub warzywa w panierce bread
panika
n nagły, nierzadko bezpodstawny strach, przerażenie (często dotyczy grup ludzi, tłumu) panic
panikować
v wpadać w panikę panic
pankracjon
n (sport, sportowy) (historia, historyczny, historycznie) (starożytność) połączenie boksu i zapasów pankration
panleukopenia ˌpãnlɛwkɔˈpɛ̃ɲa
n (weterynaria, weterynaryjny) wysoce zaraźliwa, wirusowa choroba kotowatych przebiegająca z objawami zapalenia układu pokarmowego i leukopenią; feline distemper panleukopenia
panmiksja
n (biologia, biologiczny) przypadkowe, krzyżowe i swobodne kojarzenie się osobników jednej populacji panmixia
panna ˈpãnːa
n dziewczyna, młoda kobieta miss kobieta, która nigdy nie była mężatką, dawniej tytuł grzecznościowy dla takiej kobiety (obecnie: pani) miss Miss
panna młoda ˈpãnːa ˈmwɔda
n kobieta w dniu swojego ślubu bride
panorama ˌpãnɔˈrãma
n rozległy, szeroki widok panorama
panoramiczny ˌpãnɔrãˈmʲiʧ̑nɨ
adj taki, który ukazuje panoramę, pełen obraz czegoś panoramic widescreen
panowanie ˌpãnɔˈvãɲɛ
n władza dominion
panować pãˈnɔvaʨ̑
v być panem, przywódcą czegoś reign control być panem, władcą kraju, królestwa reign rule podporządkowywać coś sobie, mieć władzę nad czymś command control
panoński
adj (historia, historyczny, historycznie) związany z Panonią, dotyczący Panonii Pannonian
panpsychizm
n (filozofia, filozoficzny) pogląd, który głosi, iż wszystkie obiekty materialne obdarzone są właściwościami psychicznymi panpsychism
panslawizm pãw̃ˈslavʲism̥
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) ruch ideowy dążący do zjednoczenia Słowian bazujący na jedności kulturowo-językowej narodów słowiańskich; Pan-Slavism
panteista ˌpãntɛˈ<sup>j</sup>ista
n osoba wyznająca panteizm pantheist
panteizm pãnˈtɛ<sup>j</sup>ism̥
n (filozofia, filozoficzny) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) pogląd, że Bogiem jest wszechświat, ubóstwienie natury; pantheism
panteon pãnˈtɛɔ̃n
n (starożytność) (architektura, architektoniczny) w starożytnej Grecji i Rzymie świątynia poświęcona wszystkim bogom; pantheon (przenośnie, przenośnia) ogół najwybitniejszych przedstawicieli narodu albo jakiejś dziedziny sztuki pantheon ogół bogów jakiejś religii; pantheon
pantera mglista
n (systematyka) (zoologia, zoologiczny) Neofelis nebulosa Griffith, gatunek ssaka z rodziny kotowatych, występujący w południowo-wschodniej Azji; clouded leopard (zoologia, zoologiczny) kot z gatunku (1.1) clouded leopard
pantera sundajska
n (systematyka) (zoologia, zoologiczny) Neofelis diardi G. Cuvier, gatunek ssaka z rodziny kotowatych, występujący na Sumatrze i Borneo; Sunda clouded leopard (zoologia, zoologiczny) kot z gatunku (1.1) Sunda clouded leopard
pantera śnieżna pãnˈtɛra ˈɕɲɛʒna
n (zoologia, zoologiczny) gatunek drapieżnego ssaka z rodziny kotowatych, występujący na terenach Azji Środkowej; snow leopard
panterołak ˌpãntɛˈrɔwak
n (fantasy) człowiek, którego jedną z form jest pantera werepanther
pantofel pãnˈtɔfɛl
n (regionalizm, regionalny) rodzaj obuwia noszonego w domu slipper rodzaj lekkiego, płytkiego, wsuwanego buta evening slipper
pantoflarz pãnˈtɔflaʃ
n mężczyzna potulny, ulegający kobiecie henpecked husband
pantograf pãnˈtɔɡraf
n przyrząd kreślarski do wykonywania powiększeń lub pomniejszeń; pantograph przyrząd służący do pobierania prądu z napowietrznej sieci trakcyjnej przez pojazdy szynowe; pantograph
pantokrator ˌpãntɔˈkratɔr
n (ikonografia, ikonograficzny) malarski sposób przedstawienia Chrystusa jako wszechwładcy i sędziego wszechrzeczy – z Biblią i gestem błogosławieństwa; pantocrator
pantomima ˌpãntɔ̃ˈmʲĩma
n (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) widowisko sceniczne, w którym treść przekazywana jest tylko za pomocą ruchu; mime
pantoprazol
n (chemia, chemiczny) (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) organiczny związek chemiczny, lek gastryczny z grupy inhibitorów pompy protonowej; pantoprazole
papa ˈpapa
n (przestarzałe, przestarzały) tata daddy papa (potocznie, potoczny) często (obraźliwie) usta mug trap materiał budowlany stosowany do wykonywania izolacji fundamentów, posadzek, ścian piwnic i pokryć dachowych; tar paper
papamobile ˌpapãmɔˈbʲilɛ
n samochód z platformą, przeszkloną lub odkrytą, służący do wożenia papieża podczas oficjalnych wizyt państwowych; popemobile
paparazzi
n (publikatory) (pejoratywnie, pejoratywny) fotoreporter szukający skandalicznych, sensacyjnych tematów, próbujący zrobić kompromitujące zdjęcia paparazzi
papier ˈpapʲjɛr
n wyrób z celulozy w postaci arkusza, zwykle przeznaczony do zapisywania informacji; paper (potocznie, potoczny) (biurowość, biurowy) (księgowość) (urzędowy) dokument paper
papier milimetrowy
n arkusz papieru kreślarskiego z naniesioną siatką milimetrową plotting paper
papier toaletowy ˈpapʲjɛr ˌtɔalɛˈtɔvɨ
n chłonny papier przeznaczony do utrzymywania higieny po wypróżnieniu toilet paper
papier wartościowy ˈpapʲjɛr ˌvartɔɕˈʨ̑ɔvɨ
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) (ekonomia, ekonomiczny) dokument lub zapis w systemie informatycznym, który poświadcza prawo posiadacza do własności lub innych praw majątkowych; security security paper
papier ścierny ˈpapʲjɛrʲ ˈɕʨ̑ɛrnɨ
n jeden z rodzajów wyrobów ściernych przeznaczonych do obróbki ściernej powierzchni przedmiotów wykonanych z takich materiałów jak drewno, metal, tworzywa sztuczne; glasspaper sandpaper
papier śniadaniowy
n specjalny papier do zawijania kanapek greaseproof wrapper for sandwiches sandwich paper wax paper waxed paper
papiernia
n zakład wytwarzający papier paper mill paperworks
papieros paˈpʲjɛrɔs
n wyrób tytoniowy w postaci cienkiej papierowej rurki długości kilku centymetrów wypełnionej zmielonym tytoniem; cigarette fag
papierowy ˌpapʲjɛˈrɔvɨ
adj wykonany z papieru papier-
papierośnica ˌpapʲjɛrɔɕˈɲiʦ̑a
n mały, elegancki pojemnik do trzymania papierosów. cigarette case
papieski paˈpʲjɛsʲci
adj związany z papieżem lub papiestwem, dotyczący papieża lub papiestwa papal
papież ˈpapʲjɛʃ
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) biskup i patriarcha Rzymu, głowa Kościoła katolickiego oraz państwa Watykan; pope
papilot paˈpʲilɔt
n (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) podłużny wałek, najczęściej wykonany z papieru, na którego środkową część zakręca się kosmyk włosów, a następnie zawiązuje wokół curl-paper
papirologia
n nauka, która zajmuje się badaniem i odczytywaniem rękopisów; papyrology
papirus paˈpʲirus
n (botanika, botaniczny) Cyperus papyrus L., cibora papirusowa, gatunek roślin należący do rodziny ciborowatych, pochodzący z Afryki, głównie z Egiptu; papyrus materiał pisarski, wyrabiany z włókien (1.1); papyrus zwój lub dokument spisany na (1.2) papyrus
papista
n (pogardliwie) katolik papist
paplać ˈpaplaʨ̑
v (potocznie, potoczny) mówić dużo i bez sensu lub o mało istotnych sprawach chatter babble blab jabber
paproch
n (wędkarstwo) sztuczna przynęta wędkarska, gumowy wabik soft plastic bait
paproć ˈpaprɔʨ̑
n (botanika, botaniczny) Polypodiopsida, klasa roślin z gromady paprotników; fern
papryka ˈpaprɨka
n (botanika, botaniczny) (rolnictwo, rolniczy) gatunek rośliny uprawnej o owocach spożywane jako warzywo lub przyprawa; pepper
papuga paˈpuɡa
n (ornitologia, ornitologiczny) Psittaciformes, rząd ptaków tropikalnych; parrot popinjay (ornitologia, ornitologiczny) ptak z podrodziny (1.1) parrot (przenośnie, przenośnia) ktoś, kto powtarza czyjeś słowa lub gesty parrot
papuzi paˈpuʑi
adj charakterystyczny dla papugi; dotyczący, odnoszący się do papugi psittacine
papużka długoogonowa paˈpuʃka ˌdwuɡɔːɡɔ̃ˈnɔva
n (ornitologia, ornitologiczny) (potocznie, potoczny) papużka o długim ogonie parakeet
papużka falista paˈpuʃka faˈlʲista
n (systematyka) (ornitologia, ornitologiczny) Melopsittacus undulatus Shaw, gatunek ptaka z rodziny papug wschodnich, występujacy w Australii, ceniony przez hodowców ze względu na różnorodne barwy upierzenia; budgerigar budgie
para ˈpara
n (fizyka, fizyczny) woda w stanie gazowym; steam vapour water vapor water vapour dwa przedmioty stanowiące komplet pair of dwie osoby występujące wspólnie, np. w grze, w tańcu pair of określenie niektórych przedmiotów, składających się z dwóch takich samych części pair of dwie osoby, darzące się uczuciem couple pair
parabaza ˌparaˈbaza
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) część utworu literackiego, zwykle sztuki, w której autor zwraca się do odbiorców z dygresją o treści niezwiązanej z akcją utworu, wykorzystując didaskalia bądź którąś z postaci scenicznych parabasis
paraben
n (chemia, chemiczny) związek organiczny z grupy estrów stosowany jako konserwant w kosmetykach; paraben
parabioza
n (zoologia, zoologiczny) zespolenie układów krążenia dwóch zwierząt; parabiosis
parabola ˌparaˈbɔla
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) przypowieść, alegoria; parabola parable
paraboliczny ˌparabɔˈlʲiʧ̑nɨ
adj związany z parabolą, dotyczący paraboli parabolic
paracetamol ˌparaʦ̑ɛˈtãmɔl
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) lek o działaniu przeciwbólowym i przeciwgorączkowym; paracetamol
paradoks paˈradɔks
n rozumowanie logiczne, pozornie oczywiste, prowadzące z powodu pewnych nieścisłości logicznych do wyniku sprzecznego z założeniem lub udowadniające jednocześnie dwie sprzeczne tezy paradox zaskakujące twierdzenie sprzeczne z przyjętą powszechnie opinią paradox
paradoksalny ˌparadɔˈksalnɨ
adj sprzeczny z tym, co jest lub wydaje się oczywiste, będący paradoksem lub mający cechy paradoksu, osobliwy, absurdalny paradoxical
paradygmat ˌparaˈdɨɡmat
n (filozofia, filozoficzny) zbiór pojęć i teorii tworzących podstawy danej nauki; paradigm (językoznawstwo, językoznawczy) system form odmieniającego się wyrazu; paradigm
paradygmatyczny ˌparadɨɡmaˈtɨʧ̑nɨ
adj dotyczący paradygmatu, właściwy paradygmatowi paradigmatic
paradyz
n (przestarzałe, przestarzały) (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) najwyższy balkon w teatrze; paradise
paradyż
n (przestarzałe, przestarzały) (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) najwyższy balkon w teatrze; paradise
parafia paˈrafʲja
n (kościelny) najmniejsza jednostka podziału administracyjnego w niektórych wspólnotach chrześcijańskich, wspólnota eucharystyczna kierowana przez proboszcza; parish
parafialny
adj (kościelny) związany z parafią, należący do parafii parochial
parafianin ˌparaˈfʲjä̃ɲĩn
n (kościelny) członek wspólnoty parafialnej parishioner
parafilia
n (seksuologia, seksuologiczny) (medycyna, medyczny) zboczenie lub zaburzenie seksualne paraphilia
paragon paˈraɡɔ̃n
n (księgowość) dokument, najczęściej kwit z bloczka kasowego, świadczący o zapłacie za zakupiony towar bill of sale receipt
paragwajski ˌparaˈɡvajsʲci
adj odnoszący się do państwa Paragwaj Paraguayan
parakeratoza ˌparakɛraˈtɔza
n (medycyna, medyczny) patologiczne rogowacenie polegające na obecności jąder komórkowych w keratynocytach warstwy rogowej naskórka, gdzie fizjologicznie komórki są pozbawione jąder komórkowych; parakeratosis
paralela
n cechy podobne, analogiczne parallel
paralelny ˌparaˈlɛlnɨ
adj trwający, zachodzący jednocześnie z czymś innym parallel
paralityk
n (medycyna, medyczny) ktoś sparaliżowany paralytic
paralizator
n (elektryczność) niewielkie urządzenie wytwarzające prąd elektryczny, służące do paraliżowania i obezwładniania przeciwnika stun gun taser
paraliż paˈralʲiʃ
n utrata możliwości ruchu spowodowana uszkodzeniem układu nerwowego paralysis
paralotniarstwo ˌparalɔtʲˈɲarstfɔ
n sport i forma rekreacji polegająca na lataniu przy użyciu paralotni: paragliding
parametr paˈrãmɛtr̥
n (informatyka, informatyczny) wartość lub zmienna przekazywana do podprogramu podczas jego wywoływania, pozwalająca na sterowanie jego zachowaniem lub uzyskanie jego wyników; parameter (technologia, technika, techniczny) (matematyka, matematyczny) (fizyka, fizyczny) wielkość charakteryzująca właściwości czegoś (np. równania, rozkładu, urządzenia, procesu technologicznego, materiału, itp.) parameter
paramilitarny
adj zorganizowany na wzór wojskowy paramilitary
paranoiczny
adj (medycyna, medyczny) (psychologia, psychologiczny) związany z paranoją, charakterystyczny dla paranoi paranoic
paranoidalny ˌparãnɔ<sup>j</sup>iˈdalnɨ
adj (medycyna, medyczny) (psychologia, psychologiczny) mający pewne cechy paranoi, podobny do paranoi paranoid
paranoik
n (medycyna, medyczny) chory cierpiący na paranoję paranoic paranoid
paranoja
n (medycyna, medyczny) (psychologia, psychologiczny) choroba psychiczna charakteryzująca się występowaniem urojeń o różnym podłożu; paranoia
paraolimpijski ˌparaɔlʲĩmˈpʲijsʲci
adj związany z paraolimpiadą, dotyczący paraolimpiady para-Olympic
parapet paˈrapɛt
n fragment deski lub innego tworzywa umieszczony poziomo tuż pod oknem na zewnątrz lub wewnątrz pomieszczenia sill windowsill
parapetówka ˌparapɛˈtufka
n (potocznie, potoczny) impreza z okazji wprowadzenia się do nowego domu/mieszkania house warming housewarming housewarming party
paraplegia ˌparaˈplɛɟja
n (medycyna, medyczny) porażenie dwóch kończyn spowodowane urazem rdzenia kręgowego na różnych poziomach lub mózgu; paraplegia paraplegy
paraplegik
n (medycyna, medyczny) człowiek cierpiący na paraplegię paraplegic
parapsychologia
n dziedzina badań zajmująca się zjawiskami psychicznymi, których charakter nie został jeszcze w pełni wyjaśniony przez naukę parapsychology
parapsychologiczny
adj (psychologia, psychologiczny) związany z parapsychologią, dotyczący parapsychologii parapsychological
parasol paˈrasɔl
n przyrząd jak parasol (1.1) do ochrony przed słońcem parasol sunshade przyrząd składający się z laski i czaszy, używany do ochrony przed deszczem umbrella
parawan
n rozstawialna segmentowa ścianka wydzielająca część pomieszczenia; screen
parazytolog
n specjalista w dziedzinie parazytologii parasitologist
parazytologia ˌparazɨtɔˈlɔɟja
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) dział biologii zajmujący się pasożytami; parasitology
parazytologiczny
adj dotyczący parazytologii parasitological
parcela
n działka gruntu utworzona poprzez wydzielenie jej z większego obszaru lot parcel plot
parch jabłoni
n (ogrodnictwo, ogrodniczy) choroba grzybiczna jabłoni; apple scab
parcie ˈparʲʨ̑ɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: przeć pressure
parczelina trójlistkowa ˌparʧ̑ɛˈlʲĩna ˌtrujlʲiˈstkɔva
n (botanika, botaniczny) Ptelea trifoliata, gatunek krzewu lub małego drzewa ozdobnego z rodziny rutowatych; hoptree
pardwa ˈpardva
n (ornitologia, ornitologiczny) ptak z jednego z gatunków rodzaju Lagopus; ptarmigan white grouse
pardwa białosterna
n (ornitologia, ornitologiczny) Lagopus leucura, gatunek ptaka z rodziny kurowatych, występujący w Ameryce Północnej; snow quail white-tailed ptarmigan
pardwa górska ˈpardva ˈɡurska
n (ornitologia, ornitologiczny) Lagopus muta, gatunek ptaka z rodziny kurowatych; rock ptarmigan
pardwa mszarna ˈpardva ˈm̥ʃarna
n (ornitologia, ornitologiczny) Lagopus lagopus, gatunek ptaka z rodziny kurowatych; willow ptarmigan
pardwa szkocka
n (ornitologia, ornitologiczny) Lagopus lagopus scotica, podgatunek pardwy mszarnej, występujący na Wyspach Brytyjskich moorbird moorcock moorfowl red grouse
paremiologia ˌparɛ̃mʲjɔˈlɔɟja
n nauka o przysłowiach zajmująca się ich pochodzeniem, znaczeniem oraz porównywaniem ich wersji w różnych językach; paremiology
park park
n (turystyka, turystyczny) (ogrodnictwo, ogrodniczy) duży miejski, rekreacyjny zadrzewiony teren zielony z wytyczonymi alejkami; park
park narodowy ˈpark ˌnarɔˈdɔvɨ
n obszar wydzielony przez władze państwowe w celu ochrony przyrody; national park
park rozrywki
n (turystyka, turystyczny) teren z atrakcjami i punktami gastronomicznymi amusement park fun park holiday park theme park
parking ˈparʲcĩŋk
n plac lub budynek przeznaczony do odstawiania (parkowania) pojazdów mechanicznych; car park parking lot
parkować parˈkɔvaʨ̑
v zostawiać samochód na parkingu, miejscu przeznaczonym do zatrzymania samochodu lub innym wolnym miejscu park
parlament parˈlãmɛ̃nt
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) w systemach demokratycznych najwyższy organ ustawodawczy; parliament
parlamentarny ˌparlãmɛ̃nˈtarnɨ
adj dotyczący parlamentu, związany z parlamentem parliamentary
parma ˈparma
n (historia, historyczny, historycznie) niewielka tarcza rzymskiego piechura lub kawalerzysty parma
parmezan parˈmɛzãn
n (kulinaria) włoski twardy ser podpuszczkowy, dojrzewający kilka lat, utarty dodawany do potraw jako przyprawa; parmesan
parmeński
adj związany z Parmą, dotyczący Parmy Parmesan
parnaski
adj związany z Parnasem, dotyczący Parnasu Parnassian
parobek
n (historia, historyczny, historycznie) najemny pracownik rolny; farmhand farmworker
parodia paˈrɔdʲja
n celowa przeróbka czyjegoś utworu (książki, filmu, muzyki itp., także stylu) lub zachowania, gestów, służąca ośmieszeniu oryginału lub będąca żartem z niego; parody
parodiować
v dokonywać parodii czegoś parody mimic travesty
paroksyton
n (fonetyka, fonetyczny) akcent na przedostatniej sylabie wyrazu; paroxytone
paroksyzm
n (medycyna, medyczny) nasilenie się choroby paroxysm (przenośnie, przenośnia) napad żalu, gniewu lub śmiechu paroxysm
paronim paˈrɔ̃ɲĩm
n (językoznawstwo, językoznawczy) słowo bardzo podobne do innego brzmieniem, ale mające zupełnie inne znaczenie i często mylone; paronym
parostatek ˌparɔˈstatɛk
n dawny, niewielki statek z silnikiem parowym, zwykle przeznaczony do żeglugi śródlądowej lub przybrzeżnej, z podsiębiernymi kołami napędowymi steamship steamboat
parowar paˈrɔvar
n (kulinaria) przyrząd służący do gotowania na parze food steamer steam cooker
parowozownia
n (kolejnictwo) zespół pomieszczeń, warsztatów oraz torów przystosowanych do obsługi technicznej i napraw parowozów; engine shed
parowy paˈrɔvɨ
adj zasilany parą, wykorzystujący parę do działania steam
parowóz paˈrɔvus
n (kolejnictwo) lokomotywa, której napęd stanowi silnik parowy steam engine steam locomotive
parsek
n (astronomia, astronomiczny) jednostka długości w astronomii, odległość, przy której paralaksa roczna jest równa 1 sekundzie łuku parsec
parser ˈparsɛr
n (informatyka, informatyczny) program komputerowy wykonujący analizę składniową; parser
parsować
v (informatyka, informatyczny) dokonywać analizy składniowej ciągu znaków w celu ustalenia jej struktury parse
parszywiec parˈʃɨvʲjɛʦ̑
n (obraźliwie) człowiek podły stinkard stinker
parszywy parˈʃɨvɨ
adj (potocznie, potoczny) podły, zły, nędzny mangy
partacz ˈpartaʧ̑
n (potocznie, potoczny) zły pracownik lub rzemieślnik; osoba źle (niedbale, niechlujnie) wykonująca pracę botcher bungler cobbler scamper tinker
partenogeneza
n (biologia, biologiczny) rozmnażanie z niezapłodnionej komórki jajowej; parthenogenesis
parter ˈpartɛr
n kondygnacja budynku położona tuż nad ziemią ground floor first floor ground level
partia ˈpartʲja
n (zobacz) partia polityczna party
partia polityczna ˈpartʲja ˌpɔlʲiˈtɨʧ̑na
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) grupa ludzi, zwykle zarejestrowana w odpowiedni sposób w administracji państwowej, których celem jest przejęcie władzy i rządzenie państwem; political party
partner ˈpartnɛr
n współuczestnik w grze, rozmowie, zabawie lub przedsięwzięciu partner
partnerstwo
n równe traktowanie siebie nawzajem, bycie partnerami partnership
party ˈpartɨ
n (książkowy) przyjęcie towarzyskie party
partycja
n (informatyka, informatyczny) wydzielona część dysku fizycznego umożliwiająca utworzenie dysku logicznego; partition
partyjska strzała
idiom cięte i trafne słowa wypowiedziane na odchodnem, na pożegnanie Parthian arrow
partykuła ˌpartɨˈkuwa
n (językoznawstwo, językoznawczy) nieodmienna i niesamodzielna część mowy wyrażająca, uwydatniająca pytanie, rozkaz, zaprzeczenie, życzenie, np. bym, byście, -li, -ż, -że, nie, czy, niech; particle
partytura ˌpartɨˈtura
n (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) egzemplarz sztuki teatralnej, opatrzony komentarzami reżysera lub inscenizatora odnośnie wystawienia dzieła script
partyzana ˌpartɨˈzãna
n (historia, historyczny, historycznie) broń drzewcowa o długim, obosiecznym grocie, używana w zachodniej Europie od XV w.; partisan partizan
partyzant parˈtɨzãnt
n (wojskowość, wojskowy) uczestnik konspiracyjnej walki zbrojnej na tyłach nieprzyjaciela; żołnierz oddziału partyzanckiego partisan
paruzja paˈruzʲja
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w chrześcijaństwie: ponowne przyjście Chrystusa na świat, parousia
parweniusz parˈvɛ̃ɲuʃ
n osoba, która dostała się do wyższych sfer, dorobkiewicz, nowobogacki parvenu
paryski paˈrɨsʲci
adj związany z Paryżem, dotyczący Paryża Parisian
parytet paˈrɨtɛt
n zasada równości proporcji dwóch lub więcej wielkości, określana prawnie a priori; parity
paryżanin ˌparɨˈʒãɲĩn
n mieszkaniec Paryża Parisian
parzystokopytny paˈʒɨstɔkɔˈpɨtnɨ
adj (zoologia, zoologiczny) zwykle lm parzystokopytne ssaki, które mają parzystą liczbę palców zwieńczonych kopytami; artiodactyl
parzystość paˈʒɨstɔɕʨ̑
n (fizyka, fizyczny) własność zmiany znaku funkcji falowej lub pola kwantoweego przy zmianie znaku jednego z jej argumentów; parity
parzysty paˈʒɨstɨ
adj (matematyka, matematyczny) podzielny przez dwa; even taki, który występuje w parze binate
parzyć ˈpaʒɨʨ̑
v (kulinaria) otrzymywać napar po zalaniu wrzątkiem, zalewać coś wrzątkiem brew infuse (kulinaria) poddawać coś działaniu wrzątku lub gorącej wody blanch być odczuwanym jako gorące scorch burn scald podrażniać skórę podobnie jak coś gorącego burn
parę ˈparɛ
indefiniteCardinalNumeral kilka; niewielka liczba czegoś a couple of
pas pas
n (motoryzacja) wydzielona część jezdni, przeznaczona do jazdy pojazdów w jednym kierunku i ze zbliżoną prędkością; długa droga; lane część ubioru służąca do trzymania spodni, koszuli itp. blisko ciała, zwykle uniemożliwiając im zsunięcie się; belt (technologia, technika, techniczny) część maszyny, zbliżona wyglądem do pasa (1.1), służąca do przenoszenia ruchu obrotowego na duże odległości belt długi rząd czegoś belt miejsce wokół ciała wzdłuż bioder, gdzie nosi się pas (1.1) waist szeroka linia na deseniu stripe
pas cnoty ˈpas ˈʦ̑nɔtɨ
n (historia, historyczny, historycznie) specjalny metalowy lub skórzany pas, który mąż mocował wokół bioder i pachwin żony, aby uniemożliwić jej stosunek seksualny z drugim mężczyzną podczas swojej nieobecności; chastity belt
pas planetoid
n (astronomia, astronomiczny) w Układzie Słonecznym obszar między orbitami Marsa i Jowisza, w którym porusza się większość planetoid; asteroid belt
pas startowy ˈpas ːtarˈtɔvɨ
n (lotnictwo, lotniczy) wydzielona i specjalnie oznaczona część lotniska przeznaczona do startów i lądowań samolotów runway airstrip
pasat ˈpasat
n (meteorologia, meteorologiczny) (geografia, geograficzny) stały, ciepły wiatr wiejący w strefie międzyzwrotnikowej w kierunku równika; trade wind
pasażer paˈsaʒɛr
n osoba podróżująca, ale nie kierująca pojazdem passenger
paschalny pasˈxalnɨ
adj (przymiotnik) od Pascha Paschal paschal
paschał ˈpasxaw
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) świeca poświęcona w Wigilię Paschalną z charakterystycznymi greckimi literami Α i Ω (alfa i omega); easter candle paschal candle
pasek narzędzi ˈpasɛk naˈʒɛ̃ɲʥ̑i
n (informatyka, informatyczny) pasek interfejsu graficznego programu, na którym znajdują się ikony narzędzi programu toolbar
paser ˈpasɛr
n osoba handlująca kradzionymi rzeczami receiver
pasieka paˈɕɛka
n (pszczelarstwo, pszczelarski) teren z ustawionymi ulami; apiary bee yard
pasierb ˈpaɕɛrp
n syn małżonka z innego małżeństwa stepson
pasierbica ˌpaɕɛrˈbʲiʦ̑a
n córka małżonka z innego małżeństwa stepdaughter
pasikonik ˌpaɕiˈkɔ̃ɲik
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) zwykle zielony, skoczny owad; bush-cricket
pasja ˈpasʲja
n gniew fury silne zainteresowania, zamiłowanie passion (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) utwór artystyczny lub przedstawienie religijne opisujący mękę Jezusa Chrystusa passion
pasjans ˈpasʲjãw̃s
n (termin karciany) rodzaj jednoosobowej gry karcianej polegająca na układaniu w odpowiedni sposób talii kart na stole; patience solitaire
pasjonujący ˌpasʲjɔ̃nuˈjɔ̃nʦ̑ɨ
adj szczególnie ciekawy, wyjątkowo interesujący exciting thrilling
paskal ˈpaskal
n (metrologia, metrologiczny) (fizyka, fizyczny) jednostka ciśnienia w układzie SI; pascal
pasmajtki pasˈmajtʲci
n (potocznie, potoczny) majtki z pasem do pończoch pantie girdle
pasmanteria ˌpasmãnˈtɛrʲja
n sklep z odzieżowymi elementami wykończeniowymi haberdasher haberdashery wyroby włókiennicze służące do obszywania i wykańczania odzieży (frędzle, wstążki, lamówki, tasiemki) dry goods haberdashery small-wares
pasmo ˈpasmɔ
n (fizyka, fizyczny) przedział (częstotliwości, energii, czasu) band (geografia, geograficzny) grupa gór, wzniesień o wydłużonym kształcie; range (przenośnie, przenośnia) wiele następujących po sobie zdarzeń series fragment powierzchni w postaci długiego pasa strip szereg nici, włosów itp. tworzących jakąś całość strand streak thread
pasować paˈsɔvaʨ̑
v (termin karciany) wycofywać się z dalszej licytacji przez powiedzenie słowa „pas” pass być w sam raz wobec czegoś, zgadzać się z czymś pod określonymi względami; nie być ani za dużym, ani za małym, przylegać, mieścić się fit
pasożyt paˈsɔʒɨt
n (biologia, biologiczny) organizm czerpiący korzyści ze współżycia z innym organizmem, zazwyczaj ze szkodą dla swego gospodarza; parasite (książkowy) (przenośnie, przenośnia) człowiek wykorzystujący innych dla osiągnięcia własnych korzyści sponger parasite
pasożytniczy
adj (biologia, biologiczny) dotyczący pasożytów parasitic parasitical
passé
adj przebrzmiały, już niemodny old-fashioned
pasta ˈpasta
n substancja o stałej, ale kleistej konsystencji; coś, czym można smarować paste shoe polish toothpaste
pasta do butów
n (chemia, chemiczny) półpłynna substancja służąca do nabłyszczania, impregnacji i poprawiania wyglądu obuwia; boot polish shoe polish
pasta do zębów ˈpasta dɔ‿ˈzɛ̃mbuf
n (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) półpłynna substancja przechowywana w tubce służąca do utrzymywania czystości zębów i jamy ustnej; toothpaste
pastafarianin ˌpastafarʲˈjä̃ɲĩn
n zwolennik pastafarianizmu, „wyznawca” pastafarianizmu Pastafarian
pastafariański
adj związany z pastafarianizmem, zgodny z pastafarianizmem Pastafarian
pastel ˈpastɛl
n (sztuka) obraz namalowany pastelami (1.1) pastel środek rysunkowy i malarski w postaci miękkiego sztyftu, kredki lub ołówka; pastel
pastelista
n (sztuka) artysta malarz wykonujący obrazy w technice pastelu pastellist
pasterka paˈstɛrka
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) msza odprawiana w noc Bożego Narodzenia midnight Mass dziewczyna pasąca bydło, gęsi, itp. shepherdess
pasternak
n (botanika, botaniczny) Pastinaca, roślina warzywna i pastewna o jadalnym korzeniu; parsnip
pasterski
adj (kościelny) (przenośnie, przenośnia) leżący w gestii biskupa lub episkopatu, odnoszący się do ich posługi pastoral dotyczący pasterstwa, związany z pasterstwem pastoral
pasterstwo
n (rolnictwo, rolniczy) rodzaj hodowli zwierząt połączony z ich wypasem; herding
pasteryzacja ˌpastɛrɨˈzaʦ̑ʲja
n (spożywczy) metoda konserwacji żywności przez jej podgrzewanie; pasteurisation
pasterz ˈpastɛʃ
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (przenośnie, przenośnia) duchowy lub religijny opiekun shepherd osoba, opiekująca się zwierzętami podczas wypasu shepherd
pasticjo paˈstʲiʦ̑ʲjɔ
n (kulinaria) włoska potrawa z długich makaronowych rurek układany warstwowo z podsmażony mięsem mielonym i zapiekanych w beszamelu pastitsio
pastor ˈpastɔr
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) duchowny protestancki; pastor
pastoralny
adj (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) związany z działalnością duszpasterską, dotyczący duszpasterstwa pastoral
pastorał
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) ozdobna zakrzywiona laska noszona podczas liturgii przez biskupów, opatów i infułatów uprzywilejowanych jako atrybut ich urzędu; crosier crozier
pastuch
n człowiek wypasający hodowlane zwierzęta domowe cattleman cowherd goatherd herdsman
pasturma paˈsturma
n (kulinaria) rodzaj wędliny z suszonej wołowiny o wyrazistym smaku i aromacie; specjalność kuchni tureckiej; pastirma
pastuszka paˈstuʃka
n dziewczyna pasąca bydło, gęsi, itp. shepherdess
pastwisko paˈstfʲiskɔ
n (rolnictwo, rolniczy) teren porośnięty trawą, przeznaczony do wypasania zwierząt pasture
pastwić się
v znęcać się, postępować okrutnie z kimś lub z czymś abuse torment victimize
pasy ˈpasɨ
n (potocznie, potoczny) przejście dla pieszych o wyglądzie białych pasów na jezdni zebra crossing deseń z grubych linii o zmieniających się kolorach stripe
pasywność paˈsɨvnɔɕʨ̑
n (książkowy) bierna postawa, brak aktywności passivity
pasywny
adj który nie wykazuje chęci działania passive
pasza ˈpaʃa
n (historia, historyczny, historycznie) wysoki urzędnik wojskowy lub cywilny w Imperium Osmańskim; także tytuł tego dostojnika; pasha (zootechnika, zootechniczny) pożywienie przeznaczone dla zwierząt gospodarskich; karma; fodder feed forage pasture
paszkot ˈpaʃkɔt
n (ornitologia, ornitologiczny) Turdus viscivorus, średniej wielkości ptak z rodziny drozdowatych; mistle thrush
paszkwil ˈpaʃkfʲil
n publikacja brukająca czyjąś reputację; lampoon
paszport ˈpaʃpɔrt
n dokument tożsamości uprawniający do przekraczania granic państwowych; passport
paszportówka
n niewielka, płaska torebka do zawieszenia na szyi, rodzaj portfela security pouch
pasztecik paˈʃtɛʨ̑ik
n (kulinaria) pieczony pierożek z ciasta francuskiego, drożdżowego lub kruchego, napełniony farszem pasty
pasztet ˈpaʃtɛt
n (kulinaria) potrawa z kilku gatunków duszonego lub gotowanego mięsa i podrobów, które się miele i zwykle zapieka pie pâté
pasztet strasburski ˈpaʃtɛt strazˈbursʲci
n (kulinaria) pasztet z otłuszczonych wątróbek gęsich lub kaczych, specjalność kuchni francuskiej; foie gras
paszto ˈpaʃtɔ
n język Pasztunów; Pashto
pasztuński paˈʃtũj̃sʲci
adj związany z Pasztunami Pashtun
pat pat
n (szachy, pojęcie szachowe) sytuacja remisowa, w której gracz, na którego przypada posunięcie, nie może wykonać ruchu, a jego król nie jest szachowany; stalemate
patafian
n (potocznie, potoczny) (pogardliwie) głupek, oferma fool gowk wimp
patat
n (botanika, botaniczny) (kulinaria) Ipomoea batatas, bylina z rodziny powojowatych o jadalnych bulwach, rosnąca w rejonie międzyzwrotnikowym sweet potato
patchcord
n (informatyka, informatyczny) krótki kabel łącznikowy, zwykle do LAN; patchcord
patchwork
n (rzemiosło, rzemieślniczy) technika zszywania kawałków różnych tkanin, dzianiny, skóry itp. tak, aby powstał z nich wzór; także: wyrób wykonany tą techniką; patchwork
patefon paˈtɛfɔ̃n
n (technologia, technika, techniczny) wczesny typ gramofonu o napędzie mechanicznym; pathephone
patelnia paˈtɛlʲɲa
n naczynie kuchenne służące do smażenia potraw; frying pan skillet
patent ˈpatɛ̃nt
n dokument uznający czyjeś wyłączne prawa do wynalazku; patent
patera
n naczynie stołowe służące do podawania ciast i tortów bądź owoców; cake stand pedestal plate
patetyczny ˌpatɛˈtɨʧ̑nɨ
adj poważny, doniosły, uroczysty pompous
patio ˈpatʲjɔ
n (architektura, architektoniczny) niewielki dziedziniec wewnątrz domu, z wejściami do pomieszczeń, często z krużgankami, zwykle w architekturze hiszpańskiej i portugalskiej; patio
patka ˈpatka
n pasek materiału przyszyty lub przypięty do ubrania, służący do ściągnięcia luźnej jego części lub stanowiący ozdobę flap
patogeneza
n (medycyna, medyczny) nauka, która bada powstawanie i rozprzestrzenianie się chorób pathogenesis
patologia ˌpatɔˈlɔɟja
n (biologia, biologiczny) (medycyna, medyczny) nauka badająca przyczyny, mechanizmy i skutki chorób pathology (biologia, biologiczny) (medycyna, medyczny) zaburzenia w funkcjonowaniu organizmu pathology (socjologia, socjologiczny) nieprawidłowe zjawiska społeczne, prowadzące do złego funkcjonowania społeczeństwa pathology
patologiczny ˌpatɔlɔˈɟiʧ̑nɨ
adj (medycyna, medyczny) odbiegający od stanu fizjologicznego lub zmieniony pod wpływem choroby pathological (przenośnie, przenośnia) o uczuciach i reakcjach: cechujący się przesadą, skrajnością pathological
patriarcha paˈtrʲjarxa
n (biblijny) tytuł legendarnych praojców ludzkości i Izraela – Abrahama, Izaaka, Jakuba i jego 12 synów patriarch (historia, historyczny, historycznie) (etnografia, etnograficzny) mężczyzna stojący na czele rodu w społecznościach rodowych patriarch (przenośnie, przenośnia) sędziwy, czcigodny starzec patriarch (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) godność najwyższego duchownego dostojnika w Kościołach wschodnich patriarch (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) godność tytularna niektórych biskupów w Kościele katolickim patriarch (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) tytuł biskupów najważniejszych miast we wczesnym chrześcijaństwie patriarch
patriarchalny ˌpatrʲjarˈxalnɨ
adj związany z patriarchatem, dotyczący patriarchatu patriarchal związany z patriarchą, dotyczący patriarchy patriarchal
patriarchat
n dominująca rola mężczyzny, zwłaszcza ojca, w rodzinie patriarchy godność i władza patriarchy patriarchate
patriota paˈtrʲjɔta
n człowiek kochający swoją ojczyznę, gotów do poświęceń dla niej patriot
patriotyzm paˈtrʲjɔtɨsm̥
n miłość ojczyzny i własnego narodu, połączona z gorliwością ofiar dla nich; patriotism
patrolować
v wykonywać obchód kontrolowanego terenu patrol prowl
patron
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) święty opiekun kraju, miasta, profesji, osób; patron
patronimiczny ˌpatrɔ̃ɲĩˈmʲiʧ̑nɨ
adj (językoznawstwo, językoznawczy) utworzony od imienia ojca patronymic
patroszyć
v usuwać trzewia z martwego zwierzęcia gut disembowel embowel eviscerate
patrzenie
n (rzeczownik odczasownikowy) od: patrzeć looking
patrzeć ˈpaṭʃɛʨ̑
v kierować wzrok na coś lub na kogoś look
patrzeć wilkiem ˈpaṭʃɛʥ̑ ˈvʲilʲcɛ̃m
v patrzeć wrogo, z niechęcią, nieżyczliwie scowl
patyczek do szaszłyków paˈtɨʧ̑ɛɡ ˌdɔ‿ʃaʃˈwɨkuf
n (kulinaria) zaostrzony, drewniany patyk używany do nabijania mięsa i innych składników szaszłyka skewer
patyczek do uszu
n plastikowy patyczek zakończony watą przeznaczony do higieny uszu cotton swab cotton bud Q-tip
patyk ˈpatɨk
n cienkie drewienko stick
patyna paˈtɨ̃na
n rdza na miedzi i jej stopach (brąz, mosiądz) w postaci zielonego nalotu patina
pauza ˈpawza
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) przerwa między dźwiękami; rest (termin typograficzny) znak interpunkcyjny; pozioma kreska długości jednego firetu; em dash przerwa w jakiejś czynności pause break
paw paf
n (ornitologia, ornitologiczny) ptak z rodzaju (1.1) peacock peafowl
pawian ˈpavʲjãn
n (zoologia, zoologiczny) małpa z charakterystycznie odsłoniętymi pośladkami i o wydłużonym pysku; baboon
pawica
n (ornitologia, ornitologiczny) samica pawia peahen
pazerność paˈzɛrnɔɕʨ̑
n (potocznie, potoczny) chciwość, zachłanność rapacity
paznokieć pazˈnɔcɛ̇ʨ̑
n (anatomia, anatomiczny) płaska rogowa osłona ostatniego członu palca małp i człowieka; nail fingernail (botanika, botaniczny) dolna, zwężona część płatka korony kwiatu claw
pazucha paˈzuxa
n (dawniej, dawny) miejsce na piersi, schowek znajdujący się pod ubraniem bosom
pazur ˈpazur
n (potocznie, potoczny) (przenośnie, przenośnia) długi paznokieć nail (zoologia, zoologiczny) ostro zakończony, rogowy twór naskórka na końcach palców niektórych zwierząt, zwłaszcza drapieżnych; claw talon
pałac ˈpawaʦ̑
n (architektura, architektoniczny) okazały, pozbawiony cech obronnych budynek mieszkalny należący do władcy lub bogatego człowieka palace
pałacowy
adj związany z pałacem, dotyczący pałacu palatial
pałasz
n (historia, historyczny, historycznie) odmiana broni białej o prostej głowni; backsword broadsword
pałeczka paˈwɛʧ̑ka
n (kulinaria) (zobacz) pałeczki chopstick (mikrobiologia, mikrobiologiczny) morfologiczna forma bakterii o wydłużonym kształcie; bacillus (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) drewniany pręt do gry na instrumentach perkusyjnych drum stick (sport, sportowy) cylindryczny przedmiot przekazywany przez zawodników podczas sztafety lekkoatletycznej baton (zdrobniale) od: pałka stick
pałeczki paˈwɛʧ̑ʲci
n (kulinaria) azjatycki przyrząd do nabierania jedzenia; chopsticks
pałka ˈpawka
n kij służący do uderzania, najczęściej drewniany lub gumowy, tępo zakończony club
pałąkowaty ˌpawɔ̃ŋkɔˈvatɨ
adj wygięty łukowato jak pałąk bandy
państwo ˈpãj̃stfɔ
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) struktura polityczna obejmująca określony obszar i grupę ludzi go zamieszkującą, rządzona przez osoby reprezentujące tę grupę; ustrój takiej struktury; state country pan i pani wobec służby master tytuł grzecznościowy wobec małżeństwa Mrs. and Mr. zwrot grzecznościowy względem grupy, w której są zarówno kobiety, jak i mężczyźni lady and gentleman
państwowość pãj̃ˈstfɔvɔɕʨ̑
n zespół właściwości cechujących państwo; (także, też) odrębność, niezależność państwowa statehood
państwowy pãj̃ˈstfɔvɨ
adj będący w posiadaniu lub pod kontrolą państwa, ustanowiony lub sprawowany przez państwo; odnoszący się do państwa, związany z państwem state
pańszczyzna pãj̃ˈʃʧ̑ɨzna
n (historia, historyczny, historycznie) bezpłatna i przymusowa praca chłopów na rzecz właściciela ziemskiego w zamian za nadział gruntu; serfdom
paść paɕʨ̑
v doglądać zwierząt pożywiających się na łące graze pasture
paść ofiarą ˈpaɕʨ̑ ɔˈfʲjarɔ̃w̃
v zostać zaatakowanym, stać się ofiarą czegoś lub kogoś fall prey to fall victim to
paź paɕ
n (historia, historyczny, historycznie) chłopiec ze szlacheckiej rodziny, który stanowi czyjąś osobistą służbę na dworze magnackim lub królewskim; page page boy
październik paʑˈʥ̑ɛrʲɲik
n dziesiąty miesiąc w roku (wg kalendarza gregoriańskiego); October
październikowy ˌpaʑʥ̑ɛrʲɲiˈkɔvɨ
adj dotyczący października, dziejący się w październiku October
pc
symbol = (astronomia, astronomiczny) parsek pc
pchać pxaʨ̑
v (przenośnie, przenośnia) namawiać do czegoś push przesuwać coś przed sobą napierając z tyłu push
pchli targ ˈpxlʲi ˈtark
n (handel, handlowy) bazar z rzeczami używanymi, artykułami dla kolekcjonerów flea market
pchnięcie kulą ˈpçɲɛ̇̃ɲʨ̑ɛ ˈkulɔ̃w̃
n (sport, sportowy) konkurencja lekkoatletyczna, polegająca na wypchnięciu kuli jednorącz z koła o średnicy 2,135 m; shot put
pchła pxwa
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) mały, bezskrzydły, skaczący owad żywiący się krwią; flea
pe
n nazwa litery p / P pee
pech pɛx
n niepomyślny zbieg okoliczności bad luck misfortune jinx
pechowiec
n (potocznie, potoczny) ktoś, kto ma pecha jinx
pechowy pɛˈxɔvɨ
adj świadczący o pechu unfortunate tough unlucky
pedagogiczny
adj związany z pedagogiką, wychowawczy pedagogical pedagogic
pedagogika ˌpɛdaˈɡɔɟika
n nauka o celach, metodach i środkach nauczania i wychowania; pedagogy
pedant ˈpɛdãnt
n człowiek bardzo dokładny, przywiązujący dużą wagę do porządku pedant
pedantyczny ˌpɛdãnˈtɨʧ̑nɨ
adj skrajnie, nadmiernie dokładny pedantic anal prim punctilious
pedał ˈpɛdaw
n (technologia, technika, techniczny) dźwignia przeznaczona do obsługi stopą w samochodzie, samolocie, rowerze itp., także w niektórych instrumentach muzycznych; pedal (slangowo) (obraźliwie) określenie mężczyzny homoseksualnego (niekiedy rozszerzane na osoby, które nie są gejami, ale są stereotypowo postrzegane jak homoseksualiści) faggot
pederasta ˌpɛdɛˈrasta
n (psychologia, psychologiczny) (medycyna, medyczny) homoseksualista paederast
pederastia ˌpɛdɛˈrastʲja
n (dawniej, dawny) kontakty erotyczne dojrzałych mężczyzn z dojrzewającymi chłopcami; pederasty
pediatra pɛˈdʲjatra
n (medycyna, medyczny) lekarz dziecięcy pediatrician paediatrician
pediatria
n (medycyna, medyczny) dział medycyny zajmujący się dziećmi, ich rozwojem, opieką nad nimi oraz chorobami dziecięcymi; pediatrics
pediatryczny
adj związany z pediatrią pediatric paediatric
pedicure
n (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) zabieg pielęgnacji stóp pedicure
pedikiurzystka ˌpɛdʲicuˈʒɨstka
n (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) kobieta wykonująca pedikiur zawodowo pedicurist
pedofil pɛˈdɔfʲil
n (seksuologia, seksuologiczny) dorosły odczuwający popęd płciowy do dzieci pedophile paedophile
pedofilia ˌpɛdɔˈfʲilʲja
n (seksuologia, seksuologiczny) (psychologia, psychologiczny) popęd seksualny do dzieci; pedophilia paedophilia
pedofobia
n (psychologia, psychologiczny) chorobliwy lęk przed dziećmi, niechęć wobec dzieci paedophobia pediaphobia pedophobia
peeling
n (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) technika kosmetyczka polegająca na złuszczaniu lub ścieraniu martwego naskórka exfoliation
peep toe
adj o butach: z odsłoniętym palcem, z wycięciem na palec peep toe
pefloksacyna ˌpɛflɔksaˈʦ̑ɨ̃na
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) chemioterapeutyk z grupy fluorochinolonów, o szerokim zakresie działania; pefloxacin
pejoratywny ˌpɛjɔraˈtɨvnɨ
adj mający negatywny, ujemny (obraźliwy, zniechęcający) wydźwięk pejorative
pejs
n długie pasmo włosów wyrastających ze skroni, noszone przez wyznawców tradycyjnego judaizmu, zwłaszcza przez chasydów; payot sidelock
pejzaż ˈpɛjzaʃ
n (sztuka) obraz, którego tematem jest krajobraz landscape
pekińczyk pɛˈcĩj̃n͇ʧ̑ɨk
n (kynologia, kynologiczny) rasa małych psów o długiej sierści i krótkim pysku; Pekinese Pekingese Peke
pelargonia ˌpɛlarˈɡɔ̃ɲja
n (botanika, botaniczny) Pelargonium, popularna roślina doniczkowa geranium pelargonium
pelikan pɛˈlʲikãn
n (ornitologia, ornitologiczny) ptak z rzędu pełnopłetwych; pelican
peloid pɛˈlɔ<sup>j</sup>it
n naturalny twór geologiczny stosowany jako tworzywo lecznicze; powstaje przy udziale wody i mikroorganizmów peloid
pelota pɛˈlɔta
n (sport, sportowy) rodzaj tenisa popularnego wśród Basków, rozgrywanego na boisku ze ścianą, o którą odbijana jest piłka; Basque pelota
pelta
n (wojskowość, wojskowy) (starożytność) drewniana, obciągnięta skórą tarcza o nerkowatym kształcie, używana zwłaszcza przez lekkozbrojnych żołnierzy greckich i macedońskich; pelta
peltasta
n (wojskowość, wojskowy) (starożytność) lekkozbrojny żołnierz armii greckich i hellenistycznych wyposażony w tarczę - peltę oraz oszczepy; peltast
pendrajw
n (informatyka, informatyczny) niewielkie urządzenie przenośne podłączane do komputera poprzez port USB, zawierające pamięć trwałą; USB flash drive USB key data stick flash drive jump drive pen drive
pendrive
n (informatyka, informatyczny) niewielkie urządzenie przenośne podłączane do komputera poprzez port USB, zawierające pamięć trwałą; USB flash drive USB key data stick flash drive jump drive pen drive
pendżabski pɛ̃n͇ˈʤ̑apsʲci
adj związany z Pendżabem, wywodzący się z Pendżabu Punjabi
pendżabski pɛ̃n͇ˈʤ̑apsʲci
n (językoznawstwo, językoznawczy) indoaryjski język używany przez 28 milionów osób zamieszkujących historyczną krainę Pendżab na pograniczu indyjsko-pakistańskim Punjabi
penis ˈpɛ̃ɲis
n (anatomia, anatomiczny) narząd kopulacyjny samców, zarówno u ludzi, jak i u niektórych zwierząt; penis dick cock John Thomas shaft member
penitencjarny ˌpɛ̃ɲitɛ̃nˈʦ̑ʲjarnɨ
adj dotyczący kar, więźniów, więziennictwa penitentiary
peniuar pɛ̃ˈɲu<sup>w</sup>ar
n (książkowy) delikatny, zwiewny kobiecy strój domowy nakładany rano lub wieczorem, zwykle na nocną bieliznę; negligee peignoir
penologia
n nauka zajmująca się ogólnymi zaganieniami dotyczącymi kary penology
pens pɛ̃w̃s
n drobna moneta używana w Wielkiej Brytanii; penny
pensja ˈpɛ̃w̃sʲja
n płaca za wykonaną pracę wypłacana w równych odstępach czasu, dotycząca jakiegoś okresu salary
pensjonat pɛ̃w̃ˈsʲjɔ̃nat
n (książkowy) dom mieszkalny, najczęściej w miejscowościach wypoczynkowych, z pokojami do czasowego wynajęcia, często zapewniający całodzienne wyżywienie; pension
pentagram
n (geometria) pięciokąt gwiaździsty; pentagram
pentan ˈpɛ̃ntãn
n (chemia, chemiczny) związek organiczny z grupy alkanów, bezbarwna, palna ciecz, stosowany jako składnik mieszanin rozpuszczalnikowych oraz w termometrach do mierzenia niskich temperatur; pentane
pentatonika
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) każda skala zawierająca pięć dźwięków w oktawie; pentatonic scale
pepsi ˈpɛpsʲi
n rodzaj ciemnego, gazowanego napoju chłodzącego produkowanego przez koncern PepsiCo; Pepsi
peptyd ˈpɛptɨt
n (biochemia, biochemiczny) produkt rozkładu peptonów peptide
per capita ˈpɛr ˈkapʲita
(ekonomia, ekonomiczny) na głowę (przy przeliczaniu czegoś na osoby) per capita
per se ˈpɛr ˈse
sam z siebie, sam przez się per se
per- pɛr
prefix (chemia, chemiczny) przedrostek wskazujący na podstawienie wszystkich atomów wodoru w cząsteczce węglowodoru przez atomy halogenu per-
percepcja
n odbiór i postrzeganie zjawisk za pomocą zmysłów perception
peregrynacja ˌpɛrɛɡrɨ̃ˈnaʦ̑ʲja
n (książkowy) (przestarzałe, przestarzały) długa podróż peregrination
perfekcja pɛrˈfɛkʦ̑ʲja
n doskonałość, cecha tego, co jest perfekcyjne perfection
perfekcjonista ˌpɛrfɛkʦ̑ʲjɔ̇̃ˈɲista
n człowiek dążący do doskonałości perfectionist
perfekcjonizm ˌpɛrfɛkˈʦ̑ʲjɔ̇̃ɲism̥
n dążenie do doskonałości perfectionism
perfekcyjnie ˌpɛrfɛkˈʦ̑ɨjɲɛ
adv w sposób perfekcyjny perfectly
perfekcyjny
adj odznaczający się perfekcją, dopracowany w każdym detalu perfect
perfidnie
adv w sposób perfidny perfidiously evilly
perfumeria ˌpɛrfũˈmɛrʲja
n sklep sprzedający perfumy i często również inne kosmetyki perfumery
perfumować
v skrapiać perfumami, aplikować perfumy perfume
perfumy pɛrˈfũmɨ
n (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) roztwór alkoholowy odpowiednio dobranych substancji zapachowych, stosowany jako kosmetyk perfume scent
pergamin
n niegarbowana, cienka, odpowiednio przygotowana skóra owcza, cielęca lub ośla, przeznaczona do pisania lub malowania parchment dokument zapisany na skórze (1.2) parchment papier nieprzepuszczający wilgoci ani tłuszczu baking paper greaseproof paper
pergola pɛrˈɡɔla
n (architektura, architektoniczny) (ogrodnictwo, ogrodniczy) budowla ogrodowa w postaci dwóch rzędów podpór i umieszczonej na nich poziomej ażurowej konstrukcji, po której pną się rośliny; pergola
perhydrol pɛrˈxɨdrɔl
n (chemia, chemiczny) silnie utleniający, 30-procentowy roztwór wodny nadtlenku wodoru perhydrol
period
n (rzadki, rzadko używany) (fizjologia, fizjologiczny) okresowe fizjologiczne krwawienie z macicy, zazwyczaj co cztery tygodnie period
periodyk pɛrʲˈjɔdɨk
n czasopismo o regularnej częstotliwości ukazywania się; magazine periodical
perkoz ˈpɛrkɔs
n (ornitologia, ornitologiczny) ptak śródlądowy zmieniający upierzenie stosownie do pory roku; grebe
perkoz dwuczuby ˈpɛrkɔz dvuˈʧ̑ubɨ
n (ornitologia, ornitologiczny) Podiceps cristatus, gatunek ptaka z rodziny perkozów; great crested grebe
perkozek pɛrˈkɔzɛk
n (ornitologia, ornitologiczny) Tachybaptus ruficollis, najmniejszy gatunek perkoza występujący w Polsce; little grebe
perkusista ˌpɛrkuˈɕista
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) muzyk grający na perkusji drummer
perliczka pɛrˈlʲiʧ̑ka
n (ornitologia, ornitologiczny) Numida meleagris, udomowiony naziemny ptak grzebiący z rodziny perlic; guinea fowl
perm pɛrm
n (geologia, geologiczny) szósty i ostatni okres ery paleozoicznej; Permian
permanencja
n cecha osób, rzeczy i zjawisk niezmiennych w czasie permanence
permanentnie
adv bez przerwy, wciąż permanently
permanentność
n cecha osób, rzeczy i zjawisk niezmiennych w czasie permanence
permanentny ˌpɛrmãˈnɛ̃ntnɨ
adj taki, który trwa nieprzerwanie, bez przerwy permanent
peron ˈpɛrɔ̃n
n (kolejnictwo) wydzielona część stacji kolejowej, przeznaczona dla pasażerów, umożliwiająca im wsiadanie do pociągu i wysiadanie z niego platform
peronista ˌpɛrɔ̃ˈɲista
n zwolennik peronizmu Peronist
peronizm pɛˈrɔ̃ɲism̥
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) system polityczny zbudowany przez Juana Peróna w Argentynie, w połowie XX wieku, dążący do zbudowania ustroju pośredniego między amerykańskim kapitalizmem a radzieckim komunizmem; Peronism
perora
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) (dawniej, dawny) uroczyste przemówienie peroration
perseweratywność ˌpɛrsɛvɛraˈtɨvnɔɕʨ̑
n (psychologia, psychologiczny) tendencja do trwania i powtarzania danego zachowania przez jednostkę, po zaprzestaniu działania bodźca wywołującego to zachowanie; perseveration
perski ˈpɛrsʲci
adj dotyczący Persji, pochodzący z Persji Persian
personalizacja ˌpɛrsɔ̃nalʲiˈzaʦ̑ʲja
n dostosowywanie przedmiotu do czyichś upodobań personalization
personalny
adj osobisty, własny personal
personel pɛrˈsɔ̃nɛl
n zespół pracowników jakiejś instytucji, najczęściej publicznej, których celem jest wykonywanie ściśle określonych zadań nienależących do kierownika tej instytucji personnel
personifikacja ˌpɛrsɔ̃ɲifʲiˈkaʦ̑ʲja
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) (językoznawstwo, językoznawczy) rodzaj metafory; przedstawianie rzeczy, zwierząt, zjawisk lub pojęć abstrakcyjnych jako postaci ludzkich; personification
perspektywa ˌpɛrspɛkˈtɨva
n (informatyka, informatyczny) widok bazodanowy view (przenośnie, przenośnia) sposób interpretacji czegoś, punkt widzenia view (przenośnie, przenośnia) odległość w czasie potrzebna do właściwego ocenienia jakichś zjawisk perspective (sztuka) metoda odwzorcowania figury geometrycznej na płaszczyźnie za pomocą prostych rzutujących o wspólnym wierzchołku perspective daleki widok view vista perspektywy widoki na przyszłość, wizje świetlanej przyszłości outlook prospect
perspektywicznie ˌpɛrspɛktɨˈvʲiʧ̑ʲɲɛ
adv w sposób perspektywiczny perspectively
persymona ˌpɛrsɨ̃ˈmɔ̃na
n (botanika, botaniczny) Diospyros L., rodzaj tropikalnych roślin drzewiastych z rodziny hebankowatych; persimmon (spożywczy) czerwonopomarańczowy, jadalny owoc rośliny z rodzaju (1.1) persimmon (botanika, botaniczny) (potocznie, potoczny) roślina z rodzaju (1.1) persimmon
peruka pɛˈruka
n cudze lub sztuczne włosy przystosowane do zakładania na głowę; wig
peruwiański ˌpɛruˈvʲjä̃j̃sʲci
adj odnoszący się do państwa Peru Peruvian
perwersyjny
adj właściwy perwersji, charakteryzujący się odchyleniem reakcji psychicznych w sferze seksualnej perverse kinky
perydot pɛˈrɨdɔt
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał, krzemian magnezu i żelaza; peridot
peryfrastyczny
adj (językoznawstwo, językoznawczy) (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) określający coś za pomocą peryfrazy periphrastic circumlocutory
peryhelium ˌpɛrɨˈxɛlʲjũm
n (astronomia, astronomiczny) punkt orbity okołosłonecznej planety, planety karłowatej, planetoidy lub komety położony najbliżej Słońca; perihelion
perykopa
n (biblijny) określony fragment tekstu biblijnego odczytywanego podczas liturgii lub badanego przez biblistę; pericope
peryskop pɛˈrɨskɔp
n urządzenie zbudowane z co najmniej dwóch luster, umożliwiające obserwowanie otoczenia zza zasłony; periscope
perz pɛʃ
n (botanika, botaniczny) roślina z rodzaju (1.1) quitch
perła ˈpɛrwa
n (biologia, biologiczny) wytwór płaszcza niektórych mięczaków, szczególnie perłopławów; pearl (jubilerstwo, jubilerski) kamień szlachetny pochodzenia organicznego z pereł (1.1) pearl
perły ˈpɛrwɨ
n naszyjnik z pereł pearl necklace
pescowegetarianizm
n dieta polegająca na niejedzeniu mięsa czerwonego i drobiu, a akceptowaniu ryb i owoców morza, będąca odmianą semiwegetarianizmu pescetarianism
peso ˈpɛsɔ
n waluta niektórych krajów, głównie południowoamerykańskich; peso
pestka ˈpɛstka
n (botanika, botaniczny) wewnętrzna część owocu typu pestkowca, zbudowana z twardego endokarpu obrastającego prawdziwe nasiono drupe stone (przenośnie, przenośnia) coś błahego lub łatwego do wykonania breeze piece of cake (spożywczy) każde nasiono, zwykle niejadalne, w owocu przeznaczonym do konsumpcji pip seed stone
pestycyd pɛˈstɨʦ̑ɨt
n częściej w lm: (chemia, chemiczny) substancja syntetyczna lub naturalna stosowana do zwalczania organizmów szkodliwych lub niepożądanych, używana głównie do ochrony roślin uprawnych, lasów, zbiorników wodnych; pesticide
pesymista ˌpɛsɨ̃ˈmʲista
n człowiek dostrzegający tylko ujemne strony życia, negatywnie oceniający rzeczywistość i przewidujący same najgorsze rzeczy pessimist
pesymistycznie ˌpɛsɨ̃mʲiˈstɨʧ̑ʲɲɛ
adv w sposób pesymistyczny pessimistically
pesymistyczny ˌpɛsɨ̃mʲiˈstɨʧ̑nɨ
adj pełen pesymizmu, właściwy pesymiście; dostrzegający tylko negatywne strony czegoś, przewidujący jedynie niepowodzenia i nieszczęścia pessimistic
pesymizm pɛˈsɨ̃mʲism̥
n tendencja do zakładania, że wydarzenia potoczą się najgorszym z możliwych scenariuszy; pessimism
peszmerg
n (wojskowość, wojskowy) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) kurdyjski bojownik walczący w partyzantce i powstaniach o niepodległość Kurdystanu; Peshmerga
peszyć
v wprawiać w zakłopotanie disconcert wpadać w zakłopotanie; czuć się niepewnie be disconcerted
petent ˈpɛtɛ̃nt
n człowiek ubiegający się o coś, składający swoją prośbę, podanie w urzędzie, sądzie itp. applicant petitioner
petrochemiczny ˌpɛtrɔxɛ̃ˈmʲiʧ̑nɨ
adj (technologia, technika, techniczny) (chemia, chemiczny) dotyczący produkcji i przerobu surowców otrzymywanych z ropy naftowej lub gazu ziemnego petrochemical
petrografia ˌpɛtrɔˈɡrafʲja
n (geologia, geologiczny) nauka o składzie i właściwościach skał; petrography
petrograficzny
adj (geologia, geologiczny) związany z petrografią, dotyczący petrografii petrographic
petrologia ˌpɛtrɔˈlɔɟja
n (geologia, geologiczny) nauka o składzie, powstawaniu i rozmieszczeniu skał w skorupie ziemskiej petrology
petrykora
n zapach ziemi po deszczu[potrzebne źródło] petrichor
petting
n (książkowy) (seksuologia, seksuologiczny) technika seksualna polegająca na wzajemnych pieszczotach okolic narządów płciowych bez stosunku płciowego petting
petycja pɛˈtɨʦ̑ʲja
n (administracja) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) pismo zawierające zbiorową prośbę, kierowane najczęściej do organów władzy; petition
pewien ˈpɛvʲjɛ̃n
adj całkowicie przekonany o słuszności certain sure określający rzecz znaną mówiącemu, lecz nieujawnianą czy nieokreślaną dokładnie w danej wypowiedzi; niejaki, jakiś one a a certain an
pewnie ˈpɛvʲɲɛ
adv zdecydowanie, bez wahania, z pewnością siebie adamantly firmly reliably soundly
pewnie ˈpɛvʲɲɛ
interjection (potocznie, potoczny) potwierdzenie absolutely sure you betcha
pewnie ˈpɛvʲɲɛ
particle (potocznie, potoczny) komunikuje duże prawdopodobieństwo surely you can bet your bottom dollar
pewnik ˈpɛvʲɲik
n coś co jest całkowicie udowodnione certainty
pewno
adv pewnie, prawdopodobnie probably surely
pewność ˈpɛvnɔɕʨ̑
n całkowite przekonanie o czymś certainty prawdziwość veracity verity
pewność siebie
n (psychologia, psychologiczny) wiara w swoją wartość, we własne możliwości self-assurance self-confidence confidence self-assuredness
pewny siebie
adj przekonany o swoich możliwościach self-assured self-confident
pełen ˈpɛwɛ̃n
adj (potocznie, potoczny) obfitujący w coś, posiadający tego dużą liczbę fill full cały, napełniony do końca fill full zaokrąglony full
pełnia ˈpɛwʲɲa
n (astronomia, astronomiczny) faza księżyca, w której księżyc jest oświetlony przez słońce w taki sposób, że z ziemi widać wyłącznie jego jasną część full moon punkt kulminacyjny, szczyt czegoś, najwyższy stan height
pełnić ˈpɛwʲɲiʨ̑
v (książkowy) sprawować jakąś funkcję, wypełniać jakieś obowiązki act do fulfil perform
pełno
adv tak, że nic się więcej nie zmieści full
pełnoletni
adj mający wiek, w którym według prawa nabywa się pełnię praw obywatelskich oraz ponosi odpowiedzialność za swoje czyny of age
pełnomocnictwo ˌpɛwnɔ̃mɔʦ̑ʲˈɲiʦ̑tfɔ
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) dokument potwierdzający czyjeś prawo do działania w imieniu kogoś innego letter of attorney (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) prawo do działania w czyimś imieniu, wydane przez tę osobę autorisation to act power of attorney
pełnomocnik
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) osoba mająca pełnomocnictwo do wykonywania czynności prawnych w czyimś imieniu commissioner plenipotentiary proxy
pełnorejowiec ˌpɛwnɔrɛˈjɔvʲjɛʦ̑
n żaglowiec mający co najmniej trzy maszty; wszystkie maszty niosą ożaglowanie rejowe full rigged ship fully rigged ship
pełnoziarnisty ˌpɛwnɔʑarʲˈɲistɨ
adj (spożywczy) zawierający niełuskane ziarna zbóż wholegrain
pełny ˈpɛwnɨ
adj wypełniony w największym możliwym stopniu full
pełzać
v (pejoratywnie, pejoratywny) zachowywać się w sposób szczególnie uległy grovel before o ludziach poruszać się wolno, dotykając nieomal brzuchem podłoża lub na czworaka crawl grovel o roślinach rozrastać się po podłożu creep o zwierzętach posuwać się powoli, przylegając spodem do podłoża crawl creep slither sinuate o żywiołach przesuwać się wolno, unosząc się nisko drift
phablet
n (elektronika, elektroniczny) (informatyka, informatyczny) urządzenie mobilne pośrednie między telefonem i tabletem, mające cechy obydwu tych rozwiązań phablet
pi pʲi
n (matematyka, matematyczny) stała matematyczna, równa stosunkowi długości okręgu do jego średnicy; pi
pi razy oko ˈpʲi ˈrazɨ ˈɔkɔ
adv (potocznie, potoczny) w przybliżeniu, około more or less
piaff
n (jeździectwo, jeździecki) rodzaj chodu, w którym koń kłusuje w miejscu, w dużym zebraniu, wysoko unosząc przednie kończyny; piaffe
piana ˈpʲjãna
n masa drobnych pęcherzyków powietrza na powierzchni płynu foam froth lather
piana z białek
n (kulinaria) półprodukt kulinarny z roztrzepanych białek jaj beaten egg white egg white foam
pianie ˈpʲjä̃ɲɛ
n głos wydawany przez koguta crow
pianino pʲjä̃ˈɲĩnɔ
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) klawiszowy instrument muzyczny ze strunami w środku ustawionymi pionowo; piano
pianista pʲjä̃ˈɲista
n osoba, która gra na pianinie lub fortepianie pianist
pianistka pʲjä̃ˈɲistka
n kobieta, która gra na pianinie, fortepianie pianist
pianka ˈpʲjãnka
n (kulinaria) słodki, spieniony deser, np. z produktów mlecznych i jajek marshmallow
piano ˈpʲjãnɔ
adv (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) określenie wykonawcze: cicho, delikatnie piano
piano nobile
n (architektura, architektoniczny) kondygnacja z reprezentacyjnymi pomieszczeniami, zwykle na pierwszym piętrze okazałego budynku (pałac, willa); piano nobile
pianola pʲjãˈnɔla
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) pianino z wbudowanym mechanizmem sterującym wydawaniem dźwieków na podstawie zakodowanego zapisu; pianola player piano
piarg
n (geografia, geograficzny) osypisko skalne scree
piasek ˈpʲjasɛk
n luźna skała osadowa złożona z ziaren i okruchów skalnych o rozmiarze od 0,0625 do 2 mm, głównie kwarcu; sand
piaskowiec pʲjaˈskɔvʲjɛʦ̑
n (geologia, geologiczny) zwięzła skała osadowa powstała przez scementowanie ziaren piasku spoiwem; sandstone
piaskownica ˌpʲjaskɔvʲˈɲiʦ̑a
n (informatyka, informatyczny) środowisko testowe w programowaniu komputerowym; sandbox wydzielone miejsce pokryte lub wypełnione piaskiem, przeznaczone do zabaw dla dzieci; sandbox sandpit
piaskowy pʲjaˈskɔvɨ
adj zbudowany, stworzony z piasku sandy
piasta ˈpʲjasta
n (technologia, technika, techniczny) część koła, w którą mocuje się oś; hub nave
piaszczysty pʲjaʃˈʧ̑ɨstɨ
adj usypany z piasku, pełen piasku sandy
piać pʲjäʨ̑
v o kogucie: wydawać charakterystyczny głos crow
pichcić ˈpʲiçʨ̑iʨ̑
v (potocznie, potoczny) przygotowywać potrawy concoct
picie ˈpʲiʨ̑ɛ
n spożywanie płynów drinking
piebaldyzm pʲjɛˈbaldɨsm̥
n (medycyna, medyczny) zaburzenie rozwojowe związane z nieprawidłowym funkcjonowaniem melanocytów; piebaldism
piec pʲjɛʦ̑
n budowla lub konstrukcja przeznaczona do spalania oven furnace
piec pʲjɛʦ̑
v poddawać coś (zwykle żywność) działaniu wysokiej temperatury powyżej 100°C bez udziału wody bake
piechota pʲjɛˈxɔta
n (wojskowość, wojskowy) rodzaj wojsk walczących pieszo i w bliskim kontakcie z nieprzyjacielem; infantry
pieczarka pʲjɛˈʧ̑arka
n (kulinaria) jadalny owocnik pieczarki (1.1), surowiec kulinarny champignon mushroom
pieczeń ˈpʲjɛʧ̑ɛ̃ɲ
n (kulinaria) potrawa z upieczonego mięsa (z wyjątkiem ryb) roast
pieczony
adj (kulinaria) przyrządzony / przyrządzany w procesie pieczenia roast
pieczołowicie
adv z pieczołowitością; z troską solicitously
pieczywo pʲjɛˈʧ̑ɨvɔ
n (spożywczy) ogólnie o produktach spożywczych wypiekanych na bazie mąki baker's goods
pieczęć ˈpʲjɛʧ̑ɛ̃ɲʨ̑
n znak rozpoznawczy osoby prawnej lub fizycznej, wyciskany za pomocą stempla (tłoka); nadaje moc prawną pismu lub dokumentowi, stanowi świadectwo wiarygodności stamp środek zabezpieczający nienaruszalność zamkniętego pisma lub przedmiotu seal
piedestał pʲjɛˈdɛstaw
n podstawa, na której umieszczono pomnik, posąg, popiersie, kolumnę pedestal
pieg pʲjɛk
n mała plamka na skórze człowieka występująca najczęściej u osób o jasnej karnacji (blondynów i rudych); freckle
piegowaty ˌpʲjɛɡɔˈvatɨ
adj pokryty piegami freckled
piegża ˈpʲjɛɡʒa
n (ornitologia, ornitologiczny) Sylvia curruca, niewielki ptak eurazjatycki wijący gniazda wewnątrz ciernistych krzewów lub żywopłotów; lesser whitethroat
piekarnia pʲjɛˈkarʲɲa
n sklep, w którym sprzedaje się wyroby piekarnicze bakery baker's bakery
piekarnik pʲjɛˈkarʲɲik
n wbudowane w trzon kuchenny lub wolno stojące domowe urządzenie do pieczenia, głównie ciast i potraw mięsnych; oven
piekarz ˈpʲjɛkaʃ
n człowiek, który pracuje w piekarni i wypieka chleb, bułki itp. baker
piekielny pʲjɛ̇ˈcɛlnɨ
adj (przenośnie, przenośnia) o dużej intensywności, cholerny infernal hellish dotyczący piekła, związany z piekłem, taki, jak w piekle infernal
piekło ˈpʲjɛkwɔ
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (teologia, teologiczny) (filozofia, filozoficzny) miejsce przebywania dusz zmarłych potępionych za grzechy lub winy wobec bogów popełnione na ziemi; hell (przenośnie, przenośnia) miejsce, w którym trudno wytrzymać (z powodu ciężkich warunków), bardzo nieprzyjemna sytuacja, wydarzenie przysparzające wielu cierpień hell
pielgrzym
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) osoba, która odbywa wędrówkę do miejsca kultu pilgrim
pielgrzymka pʲjɛlˈɡʒɨ̃mka
n wędrówka do świętego miejsca pilgrimage
pielgrzymować
v (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) wędrować do miejsca kultu lub kogoś, komu się chce oddać cześć pilgrimage
pielucha pʲjɛˈluxa
n niegdyś niewielki kawałek płótna lub podobnego materiału, dziś specjalny rodzaj jednorazowej bielizny służącej do przewijania, najczęściej niemowląt diaper nappy
pieluszka pʲjɛˈluʃka
n kawałek płótna do przewijania niemowląt diaper napkin nappy
pieluszkowy ˌpʲjɛluˈʃkɔvɨ
adj (rzadki, rzadko używany) związany z pieluszką napkin
pielęgniarka ˌpʲjɛlɛ̃ŋʲɟˈɲarka
n kobieta sprawująca podstawową opiekę medyczną nad pacjentami; nurse
pielęgniarski
adj związany z pielęgniarstwem, pielęgniarzem lub pielęgniarką, dotyczący pielęgniarstwa nursing
pielęgniarstwo
n profesja polegająca na opiekowaniu się chorymi nursing
pielęgnować ˌpʲjɛlɛ̃ŋɡˈnɔvaʨ̑
v dbać o chorych, pomagać w leczeniu chorych nurse
piemontyt
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał z grupy krzemianów o czerwonej lub brunatnej barwie; piemontite
pieniądz pʲɛ̇ˈɲɔnʣɛ ˈpʲjɛ̇̃ɲɔ̃nʦ̑
n (bankowość, bankowy) umowny środek płatniczy, obecnie w postaci monet i banknotów; money
pieniądze pʲjɛ̇̃ˈɲɔ̃nʣ̑ɛ
n lm od: pieniądz money
pieniężny pʲjɛ̇̃ˈɲɛ̃w̃ʒnɨ
adj w jakiś inny sposób związany z pieniędzmi financial money wypłacany lub płacony w pieniądzach financial money wyrażony w pieniądzach financial money
pieprz pʲjɛpʃ
n (kulinaria) przyprawa otrzymywana z tej rośliny pepper (botanika, botaniczny) roślina zielna lub krzew; pepper
pieprz czarny
n (botanika, botaniczny) (Piper nigrum) gatunek rośliny z rodziny pieprzowatych; black pepper
pieprz kajeński ˈpʲjɛpʃ kaˈjɛ̇̃j̃sʲci
n (kulinaria) bardzo ostra przyprawa otrzymywana z owoców papryki odmiany Cayenne; cayenne cayenne pepper
pieprzniczka pʲjɛˈpʃʲɲiʧ̑ka
n (kulinaria) małe naczynie stołowe lub pojemnik do przechowywania pieprzu pepper pot pepperbox pepper shaker pepper box (wojskowość, wojskowy) (zobacz) rewolwer wiązkowy pepper-box
pieprzony pʲjɛˈpʃɔ̃nɨ
adj (potocznie, potoczny) wzbudzający gniew, niechęć, pogardę fucking
pieprzyca siewna pʲjɛˈpʃɨʦ̑a ˈɕɛvna
n (botanika, botaniczny) roślina zielna z rodziny kapustowatych, stosowana w kuchni; garden cress
pieprzyć ˈpʲjɛpʃɨʨ̑
v (potocznie, potoczny) mówić bzdury, kłamać talk bullshit bollocks crap (potocznie, potoczny) pogardzać kimś lub czymś, lekceważyć kogoś fuck screw sod (wulgarnie, wulgaryzm) (potocznie, potoczny) uprawiać seks fuck screw shag dodawać pieprzu do jedzenia pepper
piercing
n ozdabianie ciała kolczykami; piercing
pierd
n śmierdzący, gazowy efekt przemiany materii fart
pierdolenie ˌpʲjɛrdɔˈlɛ̃ɲɛ
n (wulgarnie, wulgaryzm) bzdury bullshit fuckery (wulgarnie, wulgaryzm) uprawianie seksu fucking (wulgarnie, wulgaryzm) zmyślanie, mówienie bzdur bullshitting
pierdolić pʲjɛr.ˈdɔ.lʲiʨ̑
v (wulgarnie, wulgaryzm) lekceważyć fuck (wulgarnie, wulgaryzm) zmyślać, mówić coś głupiego babel (wulgarnie, wulgaryzm) mylić fuck up (wulgarnie, wulgaryzm) zmyślać, mówić coś głupiego babel (wulgarnie, wulgaryzm) mylić się fuck up (wulgarnie, wulgaryzm) mylić się (w zn. być mylonym) fuck up (wulgarnie, wulgaryzm) uprawiać seks ze sobą nawzajem fuck (wulgarnie, wulgaryzm) psuć się fuck (wulgarnie, wulgaryzm) zajmować się mozolnie, robić coś powoli fuck with
pierdolnąć pʲjɛrˈdɔlnɔ̃ɲʨ̑
v (wulgarnie, wulgaryzm) uderzyć smash (wulgarnie, wulgaryzm) pomylić się fuck up (wulgarnie, wulgaryzm) uderzyć się smash
pierdu-pierdu ˌpʲjɛrdu‿ˈpʲjɛrdu
interjection (potocznie, potoczny) wykrzyknienie, które może wyrażać lekceważenie dla czyjejś wypowiedzi, niedowierzanie, irytację bullshit
pierdyliard
n (potocznie, potoczny) (grubiański, grubiańsko) bardzo dużo shitload
pierdzieć ˈpʲjɛrʲʥ̑ɛ̇ʨ̑
v (wulgarnie, wulgaryzm) wypuszczać gazy trawienne fart
pieriestrojka ˌpʲjɛrʲjɛˈstrɔjka
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (publikatory) (historia, historyczny, historycznie) nieoficjalna nazwa reform w ZSRR w II połowie lat 1980; perestroika
piernik ˈpʲjɛrʲɲik
n (kulinaria) twarde ciemnobrązowe ciasto robione z mieszaniny mąki pszennej i żytniej, mleka, jajek, skarmelizowanego cukru, miodu, silnie przyprawione cynamonem, imbirem; gingerbread ginger bread ginger cake (przenośnie, przenośnia) (potocznie, potoczny) (pogardliwie) o starym mężczyźnie fogey fogy
pierogownica ˌpʲjɛrɔɡɔvʲˈɲiʦ̑a
n narzędzie ręczne lub urządzenie do robienia pierogów ravioli maker
piersiówka pʲjɛrʲˈɕufka
n niewielki, płaski, najczęściej metalowy pojemnik na alkohol, noszony w wewnętrznej kieszeni hip flask
pierwiastek pʲjɛrˈvʲjastɛk
n (chemia, chemiczny) substancja składająca się z atomów o tej samej liczbie protonów w jądrze (liczbie atomowej); pierwiastek chemiczny; element (matematyka, matematyczny) liczba, która po podniesieniu do danej potęgi, jest równa liczbie pierwiastkowanej; root (matematyka, matematyczny) miejsce zerowe funkcji; root zero
pierwiastek chemiczny pʲjɛrˈvʲjastɛk xɛ̃ˈmʲiʧ̑nɨ
n zbiór wszystkich atomów posiadających jednakową liczbę protonów w jądrze; chemical element taka substancja chemiczna, która składa się wyłącznie z atomów posiadających jednakową liczbę protonów w jądrze; chemical element
pierwiosnek pʲjɛrˈvʲjɔsnɛk
n (botanika, botaniczny) Primula L., rodzaj roślin z rodziny pierwiosnkowatych; primrose (botanika, botaniczny) roślina z rodzaju (1.1) primrose (potocznie, potoczny) kwiat rośliny z rodzaju (1.1) primrose (ornitologia, ornitologiczny) (zobacz) pierwiosnek zwyczajny chiffchaff
pierwokup
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) przysługujące komuś prawo pierwszeństwa kupna pre-emption preemption
pierworodny ˌpʲjɛrvɔˈrɔdnɨ
adj urodzony jako pierwszy z potomstwa firstborn first first-born
pierworództwo
n (historia, historyczny, historycznie) (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) zespół praw i przywilejów pierworodnego potomka męskiego primogeniture birthright bycie pierworodnym synem primogeniture
pierwotniak pʲjɛrˈvɔtʲɲak
n (zoologia, zoologiczny) mikroskopijnej wielkości zwierzę jednokomórkowe protozoan protozoon
pierwotnie pʲjɛrˈvɔtʲɲɛ
adv zgodnie z początkiem, odwołując się do najwcześniejszych chwil od powstania initially
pierwotny pʲjɛrˈvɔtnɨ
adj prehistoryczny, taki, który istniał bardzo dawno temu primitive taki, który pozostał w niezmienionej postaci primeval ten, który funkcjonuje jako pierwszy original
pierwowzór pʲjɛrˈvɔvzur
n początkowy stan czegoś prototype
pierwsza dama ˈpʲjɛrfʃa ˈdãma
n nieformalny, honorowy tytuł, przysługujący małżonce głowy (przywódcy) państwa, zwykle żonie prezydenta; First Lady
pierwsza komunia
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) przyjęcie pierwszy raz sakramentu eucharystii w katolicyzmie first Holy Communion
pierwsza pomoc ˈpʲjɛrfʃa ˈpɔ̃mɔʦ̑
n pomoc przedmedyczna i medyczna udzielana ofiarom wypadków, rannym na miejscu zdarzenia; first aid
pierwsza wojna światowa ˈpʲjɛrfʃa ˈvɔjna ɕfʲjaˈtɔva
pn (historia, historyczny, historycznie) konflikt zbrojny w latach 1914-1918; First World War
pierwsze koty za płoty ˈpʲjɛrfʃɛ ˈkɔtɨ za‿ˈpwɔtɨ
proverb pierwsze poczynione próby nie muszą być udane the first pancake is always spoiled
pierwsze wrażenie
n opinia wyrobiona przy poznaniu kogoś lub czegoś, stanowiąca punkt odniesienia first impression
pierwszoklasista ˌpʲjɛrfʃɔklaˈɕista
n (szkolnictwo, szkolny) uczeń klasy pierwszej first former first grader
pierwszorzędny ˌpʲjɛrfʃɔˈʒɛ̃ndnɨ
adj najlepszej jakości first-rate tiptop
pierwszy ˈpʲjɛrfʃɨ
adj (matematyka, matematyczny) niemający nietrywialnych dzielników prime najważniejszy chief first
pierwszy ˈpʲjɛrfʃɨ
n (potocznie, potoczny) (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) pierwszy oficer chief mate chief officer first mate
pierzga
n (pszczelarstwo, pszczelarski) sfermentowany i zakonserwowany w komórkach plastra pyłek; bee bread
pieróg ˈpʲjɛruk
n (historia, historyczny, historycznie) duży kapelusz w kształcie pieroga (1.1), noszony przez żołnierzy napoleońskich bicorne hat (kulinaria) kawałek rozwałkowanego cienko ciasta nadzianego farszem mięsnym, serowym, warzywnym lub owocowym; gotowany, czasem też smażony na głębokim tłuszczu lub opiekany po ugotowaniu; dumpling
pierś pʲjɛrʲɕ
n (anatomia, anatomiczny) parzysty gruczoł mlekowy człowieka; breast (kulinaria) (spożywczy) mięso z przedniej części tułowia drobiu breast (anatomia, anatomiczny) przednia, górna część tułowia u człowieka lub innego zwierzęcia chest breast
pierścień ˈpʲjɛrʲɕʨ̑ɛ̇̃ɲ
n (botanika, botaniczny) słój w przekroju pnia drzewa świadczący o przyroście rocznym growth ring ozdoba nakładana na palec, masywna obrączka zazwyczaj z oczkiem; ring krąg naokoło czegoś ring (matematyka, matematyczny) rodzaj struktury algebraicznej; ring
pierścień pośredni ˈpʲjɛrʲɕʨ̑ɛ̇̃ɲ pɔˈɕrɛdʲɲi
n (fotografia) element montowany pomiędzy korpusem aparatu a obiektywem zwiększający odległość obiektywu od materiału światłoczułego, dzięki czemu zmniejsza się minimalna odległość fotografowania, a zwiększa się skala odwzorowania; extension tube
pierścionek pʲjɛrʲɕˈʨ̑ɔ̃nɛk
n rodzaj ozdoby na palec, wykonanej zazwyczaj z metalu szlachetnego z oczkiem ring
pies pʲjɛs
n (zoologia, zoologiczny) Canis familiaris, zwierzę domowe; dog hound
pies do towarzystwa ˈpʲjɛz ˌdɔ‿tɔvaˈʒɨstfa
n najczęściej mały pies o łagodnym charakterze trzymany jako pupil, towarzysz człowieka companion dog
pies domowy
n (zoologia, zoologiczny) Canis familiaris Linnaeus, gatunek ssaka drapieżnego z rodziny psowatych, udomowiona forma wilka szarego; domestic dog dog (zoologia, zoologiczny) osobnik drapieżnika z gatunku (1.1) dog domestic dog
pies gończy ˈpʲjɛz ˈɡɔ̃j̃n͇ʧ̑ɨ
n (kynologia, kynologiczny) pies wykorzystywany głównie do tropienia i pogoni za zwierzyną, posługujący się przede wszystkim węchem scent hound
pies obronny ˈpʲjɛs ɔbˈrɔ̃nːɨ
n (kynologia, kynologiczny) pies wyszkolony w celu obrony przed intruzami guard dog
pies ogrodnika ˈpʲjɛs ˌɔɡrɔdʲˈɲika
n (przenośnie, przenośnia) o kimś, kto nie pozwala innym z czegoś korzystać, mimo że sam tego nie używa; dog in the manger
pies ozdobny ˈpʲjɛs ɔˈzdɔbnɨ
n mały pies o gładkiej, często dłuższej sierści (lub włosie) trzymany jako zwierzę domowe, pupil toy dog
pies pasterski ˈpʲjɛs paˈstɛrsʲci
n (kynologia, kynologiczny) pies pilnujący stada zwierząt i chroniący je przed drapieżnikami; herding dog stock dog
pies policyjny ˈpʲjɛs ˌpɔlʲiˈʦ̑ɨjnɨ
n pies wyszkolony do pracy z policją, m.in. wykrywający narkotyki, broń, materiały wybuchowe lub zaginione osoby police dog
pies pracujący ˈpʲjɛs ˌpraʦ̑uˈjɔ̃nʦ̑ɨ
n (kynologia, kynologiczny) pies wyszkolony do wypełniania określonych zadań polegających na współpracy z człowiekiem working dog
pies przewodnik ˈpʲjɛs pʃɛˈvɔdʲɲik
n pies szkolony w celu pomocy osobom niewidomym guide dog seeing eye dog
pies stróżujący ˈpʲjɛs ˌːtruʒuˈjɔ̃nʦ̑ɨ
n (kynologia, kynologiczny) pies pilnujący bezpieczeństwa posesji przed intruzami watch dog watchdog
pies towarzyszący ˈpʲjɛs ˌtɔvaʒɨˈʃɔ̃nʦ̑ɨ
n pies specjalnie przeszkolony do pomocy niepełnosprawnym; assistance dog service dog
piesek ˈpʲjɛsɛk
n (zdrobniale) od: pies doggy mały pies small dog
piesek preriowy ˈpʲjɛsɛk prɛˈrʲjɔvɨ
n (zoologia, zoologiczny) Cynomys, niewielki, północnoamerykański ssak z rodziny wiewiórkowatych; prairie dog
piesek salonowy ˈpʲjɛsɛk ˌsalɔ̃ˈnɔvɨ
n mały pies, który swobodnie może siedzieć na kolanach właściciela lub być noszonym na jego rękach lapdog
pieskie życie ˈpʲjɛsʲcɛ ˈʒɨʨ̑ɛ
idiom życie nędzne, pełne wyrzeczeń i trudności dog's life
pieszczota pʲjɛʃˈʧ̑ɔta
n czułe dotykanie, głaskanie, całowanie kogoś caress
pieszo ˈpʲjɛʃɔ
adv idąc, biegnąc, nie zaś pojazdem on foot
pieszy ˈpʲjɛʃɨ
adj poruszający się jedynie na własnych nogach walking walk
pieszy ˈpʲjɛʃɨ
n osoba, która porusza się na własnych nogach pedestrian
pieta ˈpʲjɛta
n (ikonografia, ikonograficzny) (sztuka) forma przedstawienia rzeźbiarskiego lub malarskiego sceny pasyjnej z martwym Chrystusem na kolanach opłakującej go matki; pieta
pietruszka pʲjɛˈtruʃka
n jadalne warzywo o białym korzeniu i zielonej naci; parsley
pień pʲjɛ̇̃ɲ
n zdrewniała łodyga drzewa, nadziemna część drzewa bez gałęzi trunk bole
pieścić
v tulić, głaskać okazując czułość cuddle caress pet snog
pieśń pʲjɛ̇ɕɲ̊
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) forma muzyczna utworu wokalnego, instrumentalnego lub wokalno-instrumentalnego; song
pigment ˈpʲiɡmɛ̃nt
n (biologia, biologiczny) substancja barwiąca wytwarzana przez komórki i tkanki organizmów żywych, która nadaje im kolor pigment (technologia, technika, techniczny) sproszkowana, kryjąca substancja barwiąca, nierozpuszczalna w wodzie i olejach, używana do sporządzania farb pigment
pigmentacja ˌpʲiɡmɛ̃nˈtaʦ̑ʲja
n (biologia, biologiczny) ubarwienie roślin, człowieka i zwierząt uwarunkowane pigmentami w ich komórkach pigmentation
pigułka pʲiˈɡuwka
n (potocznie, potoczny) tabletka antykoncepcyjna, doustny środek antykoncepcyjny contraceptive pill mała porcja lekarstwa w zwartej postaci i zwykle o obłym kształcie pill tablet
pigułka gwałtu
n substancja psychoaktywna wywołująca senność oraz kilkugodzinną amnezję, wykorzystywana do wymuszonego stosunku seksualnego; date rape drug predator drug
pigwa ˈpʲiɡva
n (botanika, botaniczny) Cydonia, krzew lub drzewko o dużych, białych lub różowych kwiatach i aromatycznych owocach; quince tree quince (kulinaria) owoc pigwy (1.1) używany na przetwory quince
pijak ˈpʲijak
n (potocznie, potoczny) osoba będąca pod wpływem alkoholu drunk dip osoba nadużywająca alkoholu drunkard drunk dip sot
pijany pʲiˈjãnɨ
adj pod wpływem alkoholu drunk intoxicated
pijany pʲiˈjãnɨ
n osoba nietrzeźwa drunk
pijar
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) zakonnik z zakonu pijarskiego; Piarist
pijarski
adj dotyczący zakonu pijarów albo członka tego zakonu piarist
pijawka pʲiˈjafka
n (przenośnie, przenośnia) ktoś, kto czerpie korzyści z innych leech bloodsucker (zoologia, zoologiczny) drobne zwierzę wodne z typu pierścienic; leech
pik pʲik
n (termin karciany) kolor w kartach oznaczony czarną pojedynczym listkiem; karta tego koloru spades gwałtowny i krótkotrwały wzrost wartości sygnału peak szczyt (w odniesieniu do niektórych gór rosyjskich) peak
pikador pʲiˈkadɔr
n (etnografia, etnograficzny) konny uczestnik korridy, który kłuje byka piką osłabiając w ten sposób mięśnie jego karku, czym powoduje obniżenie pozycji rogów do poziomu mulety picador
pikantny pʲiˈkãntnɨ
adj ostry w smaku, mający dużo drażniących język przypraw piquant spicy
pikap pʲi'kap
n (motoryzacja) mały samochód dostawczy, wersja samochodu osobowego z platformą bagażową zamiast tylnych siedzeń pickup
pikieta pʲiˈcɛta
n jedna ze starych gier karcianych dla dwóch osób, pochodząca z Francji; piquet
pikinier
n (historia, historyczny, historycznie) (wojskowość, wojskowy) żołnierz walczący przy użyciu piki (czasem kosy); pikeman
piknik ˈpʲicɲik
n wycieczka na łono natury z zabawą i jedzeniem zabranej ze sobą żywności; picnic
piksel ˈpʲiksɛl
n (informatyka, informatyczny) najmniejszy jednolity element obrazu wyświetlanego na ekranie, drukowanego lub uzyskiwanego za pomocą urządzeń przetwarzania obrazu (aparat cyfrowy, skaner); pixel
piktogram pʲikˈtɔɡrãm
n pojęcie przedstawione obrazem; pictogram
piktyjski
adj związany z Piktami, dotyczący Piktów Pictish
piktyjski
n (językoznawstwo, językoznawczy) język piktyjski; Pictish
pilaster pʲiˈlastɛr
n (architektura, architektoniczny) filar ustawiony przy ścianie lub częściowo w nią wtopiony, nieznacznie występujący przed lico ściany; pilaster
pilates
n (sport, sportowy) system ćwiczeń mający na celu rozciągnięcie i uelastycznienie wszystkich mięśni ciała; pilates
pilaw ˈpʲilaf
n (kulinaria) potrawa z ryżu, ostrych przypraw i mięsa, najczęściej baraniego, pochodząca z Bliskiego Wschodu; pilaf
pilnie
adv będąc przymuszony upływającym terminem urgently z wielką uwagą carefully ze starannością, z gorliwością diligently
pilnik ˈpʲilʲɲik
n rodzaj narzędzia z hartowanej stali w kształcie płaskiej sztabki o chropowatej powierzchni, używany do ścierania, gładzenia lub obrabiana, najczęściej kawałków drewna; file
pilnować pʲilˈnɔvaʨ̑
v postępować, trzymając się określonych reguł tend sprawować nadzór; strzec czegoś lub kogoś guard watch supervise look after mind
pilny ˈpʲilnɨ
adj gorliwie i rzetelnie coś wykonujący assiduous diligent wymagający pośpiechu, szybkiego działania urgent press
pilot ˈpʲilɔt
n (lotnictwo, lotniczy) osoba kierująca pojazdem latającym – statkiem kosmicznym, śmigłowcem lub samolotem pilot (technologia, technika, techniczny) urządzenie do sterowania na odległość sprzętem elektronicznym lub maszyną; remote control
pinakiel pʲĩˈnacɛl
n (architektura, architektoniczny) mała wieżyczka umieszczona na filarze przypory, często dekorowana elementami roślinnymi (np. w zwieńczeniu – kwiatonem), figurami i innymi ozdobnikami; pinnacle
pinczer
n (kynologia, kynologiczny) przedstawiciel grupy ras europejskich psów kontynentalnych o proporcjonalnej, kwadratowej sylwetce, małych wymaganiach, obdarzonych inteligencją, czujnością oraz odpornością na choroby; pinscher
pinczer średni ˈpʲĩn͇ʧ̑ɛrʲ ˈɕrɛdʲɲi
n (kynologia, kynologiczny) rasa psów z grupy pinczerów pochodząca z Niemiec; German pinscher
pinda ˈpʲĩnda
n (wulgarnie, wulgaryzm) (pogardliwie) kobieta, zwłaszcza źle prowadząca się bitch broad (wulgarnie, wulgaryzm) zewnętrzne narządy płciowe kobiety beaver
pinezka pʲĩˈnɛska
n krótka szpilka z płaską lub kulistą główką; drawing pin thumbtack
pingwin ˈpʲĩŋɡvʲĩn
n (ornitologia, ornitologiczny) nielotny, czarno-biały ptak zamieszkujący zimne morza półkuli południowej; penguin
pingwin przylądkowy
n (ornitologia, ornitologiczny) Spheniscus demersus, gatunek ptaka z rodziny pingwinów; African penguin black-footed penguin jackass penguin
pingwin toniec
n (ornitologia, ornitologiczny) Spheniscus demersus, gatunek ptaka z rodziny pingwinów; African penguin black-footed penguin jackass penguin
pinyin
n system latynizacji języka chińskiego pinyin
pion pʲjɔ̃n
n jedna z bierek w szachach, warcabach i innych grach pawn
piona pʲjɔ̃na
n (uczniowskie) (potocznie, potoczny) ocena bardzo dobra A
pionek ˈpʲjɔ̃nɛk
n (szachy, pojęcie szachowe) najsłabsza bierka; pawn (przenośnie, przenośnia) ktoś nieważny, wykorzystywany przez innego człowieka i nieświadomie wypełniający jego wolę minnow
pionier ˈpʲjɔ̇̃ɲɛr
n ktoś, kto pierwszy coś odkrywa, poznaje pioneer
pionowo pʲjɔ̃ˈnɔvɔ
adv w grach planszowych: związany z pionem (bierką) down w kierunku pionowym; poruszając się w górę lub dół, prostopadle do podstawy vertically
pionowy pʲjɔ̃ˈnɔvɨ
adj prostopadły do podstawy usytuowanej poziomo vertical
piorun ˈpʲjɔrũn
n wyładowanie elektryczne między dwiema chmurami lub między chmurą a ziemią; lightning thunderbolt
piorunochron ˌpʲjɔrũˈnɔxrɔ̃n
n (technologia, technika, techniczny) urządzenie instalowane na budynkach lub obok nich, aby chronić je przed bezpośrednim uderzeniem pioruna ; lightning rod lightning conductor
piosenka pʲjɔˈsɛ̃nka
n wokalny utwór muzyczny, zwykle o rozrywkowym charakterze; song
piosenkarz pʲjɔˈsɛ̃ŋkaʃ
n osoba zajmująca się zawodowo śpiewaniem; singer
piołun ˈpʲjɔwũn
n (botanika, botaniczny) bylica piołun wormwood
pipeta
n (laboratoryjny, związany z laboratorium) (chemia, chemiczny) wąsko zakończona rurka, zwykle szklana, służąca do przenoszenia lub odmierzania niewielkiej ilości cieczy; pipette pipet
pipidówka ˌpʲipʲiˈdufka
n (potocznie, potoczny) (ironicznie) lub (pogardliwie) mała, prowincjonalna miejscowość podunk
piracki pʲiˈraʦ̑ʲci
adj dotyczący piractwa lub piratów piratic piratical
piractwo pʲiˈraʦ̑tfɔ
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) wszelki akt dobrowolnego udziału w korzystaniu ze statku morskiego lub powietrznego, jeżeli jego sprawca wiedział o okolicznościach nadających takiemu statkowi charakter pirackiego statku morskiego lub powietrznego piracy (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) wszelki akt podżegania do popełnienia czynów określonych w definicjach (1.1) i (1.2) lub wszelki akt celowego ułatwiania popełnienia takich czynów piracy (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) wszelki bezprawny akt gwałtu, zatrzymania lub grabieży popełniony dla celów osobistych przez załogę lub pasażerów prywatnego statku lub samolotu na pełnym morzu lub w miejscu niepodlegającym jurysdykcji żadnego państwa wymierzony przeciwko innemu statkowi morskiemu lub powietrznemu albo przeciwko osobom lub mieniu na pokładzie takiego statku piracy
piramida ˌpʲirãˈmʲida
n (architektura, architektoniczny) budowla w kształcie ostrosłupa, grobowiec faraona; pyramid (architektura, architektoniczny) podbudowa świątyni w prekolumbijskiej architekturze południowoamerykańskiej pyramid (geometria) ostrosłup o podstawie kwadratu i trójkątach równoramiennych tworzących jego boki; pyramid
piramidalny ˌpʲirãmʲiˈdalnɨ
adj podobny do piramidy, mający kształt ostrosłupa pyramidal
pirania pʲiˈrãɲja
n (ichtiologia, ichtiologiczny) ryba drapieżna występująca głównie w dorzeczu Amazonki; piranha
pirargyryt
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał z gromady siarkosoli, antymonowa siarkosól srebra; pyrargyrite
pirat ˈpʲirat
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) rozbójnik napadający na statki morskie lub powietrzne; pirate
pirat drogowy ˈpʲirad ːrɔˈɡɔvɨ
n osoba, która podczas jazdy samochodem w znaczący sposób ignoruje i przekracza przepisy kodeksu drogowego, stwarzając zagrożenie dla innych użytkowników drogi road hog
pirenejski ˌpʲirɛ̃ˈnɛjsʲci
adj związany z Pirenejami, dotyczący Pirenejów Pyrenean
piro- ˈpʲirɔ
pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z ogniem lub wysoką temperaturą pyr- pyro-
piroga pʲiˈrɔɡa
n niewielka, płaskodenna łódź, wydrążona z pnia, poruszana zwykle jednym wiosłem – pagajem; pirogue
pirol ˈpʲirɔl
n (chemia, chemiczny) związek chemiczny o wzorze C4H5N; pyrrole
pirolityczny ˌpʲirɔlʲiˈtɨʧ̑nɨ
adj (przymiotnik) od piroliza pyrolytic
piroliza ˌpʲirɔˈlʲiza
n (chemia, chemiczny) proces rozkładu termicznego substancji prowadzony poprzez poddawanie ich działaniu wysokiej temperatury, ale bez kontaktu z tlenem i innymi czynnikami utleniającymi; pyrolysis
piroman pʲiˈrɔ̃mãn
n (psychologia, psychologiczny) ktoś dotknięty piromanią pyromaniac
piromania ˌpʲirɔ̃ˈmãɲja
n (psychologia, psychologiczny) chorobliwa żądza podpalania lub bawienia się ogniem; pyromania
pirometr pʲiˈrɔ̃mɛtr̥
n (fizyka, fizyczny) przyrząd do bezdotykowego pomiaru temperatury; pyrometer
pirotechniczny
adj związany z pirotechniką, dotyczący pirotechniki pyrotechnic
pirotechnika
n dział chemii i techniki zajmujący się sporządzaniem wyrobów służących do wywoływania efektów świetlnych i akustycznych; pyrotechnics pyrotechny
pirotyn
n (mineralogia, mineralogiczny) rodzaj minerału; pyrrhotite
piruet
n (choreografia, choreograficzny) (sport, sportowy) szybki obrót pirouette
pirydoksyna ˌpʲirɨdɔˈksɨ̃na
n (biochemia, biochemiczny) jedna z form witaminy B6; pyridoxine
piryt ˈpʲirɨt
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał, polimorficzna odmiana siarczku żelaza; pyrite
pirytowy
adj związany z pirytem, zawierający piryt, wykonany z pirytu pyritic pyritous
pisak ˈpʲisak
n narzędzie do pisania, którym pisze się, używając wymiennych wkładów z atramentem lub żelem marker Texta
pisanie pʲiˈsãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: pisać writing
pisanka pʲiˈsãnka
n (etnografia, etnograficzny) (folklor) tradycyjnie pomalowane jajko w okresie świąt Wielkiejnocy; Easter egg (termin typograficzny) łaciński krój wzorowany na kaligraficznym piśmie odręcznym, przeważnie pochylony w prawo script
pisarz ˈpʲisaʃ
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) osoba, która tworzy utwory literackie, zwłaszcza prozą; writer author
pisać ˈpʲisaʨ̑
v tworzyć utwór literacki; przekazywać jakieś informacje za pomocą pisma write tworzyć, określać regułę pisowni; stosować taką regułę spell umieszczać tekst na jakimś materiale lub medium write type
pisco
n rodzaj alkoholu z Ameryki Południowej, brandy ze sfermentowanych i destylowanych winogron; pisco
pisemnie pʲiˈsɛ̃mʲɲɛ
adv na piśmie, za pomocą pisma in writing
pisemny pʲiˈsɛ̃mnɨ
adj odbywający się na piśmie, wyrażony na piśmie written
pisk pʲisk
n cienki, przenikliwy dźwięk squeal
piskliwy pʲisˈklʲivɨ
adj o głosie, dźwięku itp.: wysoki, cienki, przenikliwy squeaky
pisklę ˈpʲisklɛ
n (ornitologia, ornitologiczny) niedawno wyklute młode ptaka; nestling (przenośnie, przenośnia) pieszczotliwie o dziecku chick
pismo ˈpʲismɔ
n czasopismo, gazeta, zwykle o lekkiej treści magazine zbiór liter i innych znaków graficznych umożliwiający wyrażanie i przechowywanie myśli za pomocą tekstu; writing
pismo kufickie
n odmiana pisma arabskiego o zgeometryzowanych kształtach; kufic
pisownia pʲiˈsɔvʲɲa
n zasady dotyczące poprawnego pisania wyrazów spelling
pistacja pʲiˈstaʦ̑ʲja
n owoc drzewa pistacjowego pistachio
pistolet pʲiˈstɔlɛt
n ręczna, krótka broń palna, zasilana z magazynka lub jednostrzałowa; pistol gun
pistolet kapiszonowy pʲiˈstɔlɛt ˌkapʲiʃɔ̃ˈnɔvɨ
n krótka broń palna wyposażona w zamek kapiszonowy percussion pistol
pistolet kołowy pʲiˈstɔlɛt kɔˈwɔvɨ
n krótka broń palna wyposażona w zamek kołowy wheellock pistol
pistolet maszynowy pʲiˈstɔlɛt ˌmaʃɨ̃ˈnɔvɨ
n indywidualna broń długa zasilana amunicją pistoletową, z mechanizmem spustowym umożliwiającym strzelanie seriami, submachine gun
pistolet samopowtarzalny pʲiˈstɔlɛt ˌsãmɔpɔftaˈʒalnɨ
n krótka, samopowtarzalna broń palna zasilana z magazynka innego niż rewolwerowy semi-automatic pistol
pistolet skałkowy pʲiˈstɔlɛt skawˈkɔvɨ
n krótka broń palna wyposażona w zamek skałkowy flintlock pistol
pistolet wiązkowy pʲiˈstɔlɛd vʲjɔ̃w̃sˈkɔvɨ
n krótka, powtarzalna broń palna wyposażona w wiązkę kilku luf obracających się podczas strzelania pepper-box pepper-pot pepperbox
pisuar pʲiˈsu<sup>w</sup>ar
n muszla w ubikacji męskiej do oddawania moczu na stojąco urinal męska ubikacja publiczna wyposażona w pisuary (1.1) pissoir
piszczałkowy
adj składający się z piszczałek, oparty na zasadzie działania piszczałek lub w jakiś inny sposób związany z piszczałkami pipe
piszczel
n (anatomia, anatomiczny) podstawowa kość goleni; shinbone
piszczeć ˈpʲiʃʧ̑ɛʨ̑
v powodować przenikliwy dźwięk, odgłos skirl squeal
pita ˈpʲita
n (kulinaria) okrągły placek chlebowy z mąki pszennej lub jęczmiennej powszechny na Bliskim Wschodzie; pita pita bread pitta pitta bread
pitaja
n (spożywczy) jadalny owoc kaktusów z rodzajów Hylocereus i Stenocereus, o różowej, czerwonej lub żółtej skórce; dragon fruit pitaya
pitbulterier
n (kynologia, kynologiczny) rasa psów powstała ze skrzyżowania buldoga i kilku ras terierów pit bull terrier
pitny ˈpʲitnɨ
adj nieszkodliwy i zdatny do picia drinkable potable
pitrasić pʲiˈtraɕiʨ̑
v (potocznie, potoczny) przygotowywać potrawy fix fix up
pituicyt
n (biologia, biologiczny) komórka glejowa tylnego płata przysadki pituicyte
piuska ˈpʲjuska
n płaska, okrągła czapka, wykonana z tkaniny; pierwotnie służyła do przykrycia tonsury; pileolus zucchetto
piwiarnia pʲiˈvʲjarʲɲa
n lokal, w którym sprzedaje się piwo pub beerhouse
piwnica pʲivʲˈɲiʦ̑a
n podziemne piętro budynku cellar basement
piwnooki ˌpʲivnɔˈːci
adj (książkowy) mający piwne oczy hazel-eyed
piwo ˈpʲivɔ
n (spożywczy) (kulinaria) niskoalkoholowy napój orzeźwiający; beer ale
piwonia pʲiˈvɔ̃ɲja
n (botanika, botaniczny) (ogrodnictwo, ogrodniczy) roślina z rodzaju (1.1) peony paeony (botanika, botaniczny) Paeonia L., rodzaj roślin z rodziny piwoniowatych; peony paeony (potocznie, potoczny) kwiat rośliny z rodzaju (1.1) peony paeony
piwotalny
adj (przenośnie, przenośnia) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (pejoratywnie, pejoratywny) nie mający samodzielnej władzy, ale za to wchodzący w koalicje z prawie każdą opcją polityczną; pivotal (rzadki, rzadko używany) obrotowy, osiowy pivotal
piwowarstwo ˌpʲivɔˈvarstfɔ
n sztuka warzenia piwa; brewing
pizański
adj związany z Pizą, dotyczący Pizy, pochodzący z Pizy Pisan
pizydyjski
adj związany z Pizydią, dotyczący Pizydii Pisidian
pizydyjski
n (językoznawstwo, językoznawczy) język pizydyjski; Pisidian
pizza ˈpʲiʦ̑ːa
n (kulinaria) płaski placek z ciasta drożdżowego z dodatkami, danie o włoskim rodowodzie; pizza
pizzeria pʲiʦ̑ˈːɛrʲja
n restauracja, w której pizza jest głównym daniem; pizzeria
piórnik ˈpʲjurʲɲik
n (szkolnictwo, szkolny) zwykle podłużne etui z przyborami szkolnymi; pencil case pencil box
pióro ˈpʲjurɔ
n (ornitologia, ornitologiczny) wytwór naskórka ptaków, pokrywający ich ciało, składający się z elastycznej osi i dwu chorągiewek; feather przyrząd do pisania pen feather spłaszczony, rozszerzony koniec wiosła blade
piórolotek pięciopiór
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) motyl z gatunku (1.1) white plume moth
pióropusz
n nakrycie głowy z piór noszone przez indiańskiego wojownika plume
piąta kolumna ˈpʲjɔ̃nta kɔˈlũmna
n (potocznie, potoczny) dywersanci, sabotażyści, prowokatorzy, szpiedzy, wrogowie wewnętrzni; fifth column
piąte koło u wozu ˈpʲjɔ̃ntɛ ˈkɔwɔ u‿ˈvɔzu
n (przenośnie, przenośnia) osoba lub rzecz zbędna, niepotrzebna, zawadzająca lub niepożądana fifth wheel
piątek ˈpʲjɔ̃ntɛk
n piąty dzień tygodnia Friday
piątka ˈpʲjɔ̃ntka
n ocena w polskich szkołach, niegdyś najwyższa, obecnie druga po najwyższej A
pić pʲiʨ̑
v spożywać płyny drink pić (1.1) alkohol, również nałogowo drink
pić jak szewc ˈpʲiʨ̑ ˈjak ˈʃɛfʦ̑
idiom pić dużo alkoholu, pić nałogowo, być pijakiem drink like a fish
pięciobój pʲjɛ̇̃ɲˈʨ̑ɔbuj
n (sport, sportowy) dyscyplina sportowa, która składa się z pięciu części; pentathlon
pięciodrzwiowy ˌpʲjɛ̇̃ɲʨ̑ɔˈḍʒvʲjɔvɨ
adj mający pięcioro drzwi five-door
pięciokąt pʲjɛ̇̃ɲˈʨ̑ɔkɔ̃nt
n (geometria) wielokąt o pięciu bokach (kątach); pentagon
pięciolecie ˌpʲjɛ̇̃ɲʨ̑ɔˈlɛʨ̑ɛ
n okres pięciu lat five year piąta rocznica czegoś fifth anniversary
pięciolinia
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) element graficzny składający się z pięciu równoległych lini, który służy do zapisu muzyki; staff
pięciomasztowiec ˌpʲjɛ̇̃ɲʨ̑ɔ̃maˈʃtɔvʲjɛʦ̑
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) statek mający pięć masztów five-masted ship
pięciomasztowy ˌpʲjɛ̇̃ɲʨ̑ɔ̃maˈʃtɔvɨ
adj o żaglowcu: mający pięć masztów five-masted
pięciopak
n (handel, handlowy) zestaw złożony z pięciu elementów quintuplicate
pięcioraczki
n pięcioro dzieci urodzonych podczas tego samego porodu quintuplets
pięcioraki ˌpʲjɛ̇̃ɲʨ̑ɔˈraci
numeral dotyczący pięciu typów, rodzajów fivefold of five way kind type
pięciorako ˌpʲjɛ̇̃ɲʨ̑ɔˈrakɔ
adv (przysłówek) od przymiotnika → pięcioraki in five way kind type
pięciornik
n (botanika, botaniczny) roślina z rodzaju (1.1) barren strawberries cinquefoil tormentils
piędź pʲjɛ̇̃ɲʨ̑
n (historia, historyczny, historycznie) (metrologia, metrologiczny) dawna miara długości równa odległości od końca kciuka do końca palca środkowego lub małego rozpostartej dłoni dorosłego mężczyzny (ok. 8 cali); span
pięknie ˈpʲjɛ̃ŋʲcɲɛ
adv w piękny sposób, posiadając dużo piękna beautifully
piękno ˈpʲjɛ̃ŋknɔ
n zbiór pozytywnych cech (harmonia, proporcja) należących do obiektu, pojęcia; coś, co podoba się, wzbudza zachwyt; beauty
piękność ˈpʲjɛ̃ŋknɔɕʨ̑
n piękna kobieta beauty
piękny ˈpʲjɛ̃ŋknɨ
adj taki, którego cechuje piękno: bardzo ładny, wzbudzający zachwyt beautiful
pięta ˈpʲjɛ̃nta
n (anatomia, anatomiczny) tylna część stopy heel
pięta Achillesa ˈpʲjɛ̃nta ˌːçilˈːɛsa
n (mitologia grecka) (mitologia rzymska) czuły punkt, miejsce słabości; Achilles' heel (przenośnie, przenośnia) czuły, słaby, wrażliwy, podatny na zranienie punkt / miejsce Achilles' heel
piętnastoletni ˌpʲjɛtnastɔˈlɛtʲɲi
adj mający piętnaście lat fifteen-year-old of fifteen trwający piętnaście lat fifteen-year of fifteen year
piętnastościan
n (geometria) wielościan o piętnastu ścianach pentadecahedron pentakaidecahedron
piętno
n cecha charakterystyczna, trwały ślad po czymś, znak rozpoznawczy brand mark imprint scar stamp stigma
piętro ˈpʲjɛ̃ntrɔ
n (geologia, geologiczny) jednostka chronostratygraficzna dziejów Ziemi, część oddziału; stage nadziemna kondygnacja budynku bezpośrednio nad parterem albo jeszcze wyżej floor storey story level
pięściarski
adj (sport, sportowy) związany z pięściarstwem lub pięściarzami, dotyczący pięściarstwa pugilistic
pięść pʲjɛ̃w̃ɕʨ̑
n zaciśnięta dłoń fist
piła ˈpʲiwa
n (ichtiologia, ichtiologiczny) (potocznie, potoczny) ryba Pristis pristis z rodziny piłowatych, wyglądem przypominająca rekina; sawfish narzędzie tnące z zębatym ostrzem; saw
piłka ˈpʲiwka
n (potocznie, potoczny) zabawa lub gra sportowa z użyciem piłki (1.1) football handball medicine ball (technologia, technika, techniczny) piła ręczna o małych rozmiarach saw gumowy lub wykonany z innych materiałów przedmiot o kształcie kulistym lub zbliżonym do kuli o różnym rozmiarze i sprężystości, zazwyczaj pusty w środku lub wypełniony powietrzem, służący do zabaw bądź gier sportowych ball
piłka nożna ˈpʲiwka ˈnɔʒna
n (sport, sportowy) piłka używana do gry w piłkę nożną (1.1) football soccer ball (sport, sportowy) sport zespołowy rozgrywany na trawiastym boisku przez dwie jedenastoosobowe drużyny, które starają się wbić piłkę do bramki przeciwnika; soccer football association football
piłka ręczna ˈpʲiwka ˈrɛ̃n͇ʧ̑na
n (sport, sportowy) sport zespołowy, w którym dwie siedmioosobowe drużyny starają się wrzucić za pomocą rąk piłkę do bramki przeciwnika; handball
piłka siatkowa
n (sport, sportowy) piłka używana do gry w siatkówkę (1.1) volley-ball volleyball
piłka wodna
n (sport, sportowy) gra zespołowa rozgrywana piłką w basenie; water polo
piłkarski pʲiwˈkarsʲci
adj dotyczący piłki nożnej (piłkarzy i piłkarstwa) football
piłkarz ˈpʲiwkaʃ
n (sport, sportowy) sportowiec grający w piłkę nożną footballer soccer player football player
piłkarz ręczny
n (sport, sportowy) zawodnik uprawiający piłkę ręczną handballer handball player
piłkarzyki ˌpʲiwkaˈʒɨci
n gra zręcznościowa przypominająca futbol, rozgrywana w specjalnej skrzynce z figurkami piłkarzy na ruchomych prętach; table football foosball
piłkowany ˌpʲiwkɔˈvãnɨ
adj (botanika, botaniczny) posiadający krawędź z ostro zakończonymi, pochylonymi, drobnymi wcięciami i klapkami serrate
piłokształtny ˌpʲiwɔˈkʃtawtnɨ
adj taki, który kształtem przypomina zęby piły sawtooth
piłować
v rżnąć, przecinać coś piłą lub piłką saw
piłozębny ˌpʲiwɔˈzɛ̃mbnɨ
adj (elektryczność) o przebiegu: piłokształtny sawtooth
piżama pʲiˈʒãma
n strój, który zakłada się, idąc spać; pajamas pyjamas
piżmak ˈpʲiʒmak
n (zoologia, zoologiczny) gryzoń półkuli północnej wytwarzający piżmo; muskrat
piżmo
n (zootechnika, zootechniczny) wydzielina z gruczołów okołoodbytniczych piżmowca syberyjskiego; musk
piżmowół
n (zoologia, zoologiczny) Ovibos moschatus, gatunek ssaka kopytnego występujący na dalekiej północy, w tundrach Ameryki Północnej i Azji; muskox
plac plaʦ̑
n wydzielona część miasta, otoczona ulicami i budynkami, zwykle wyłączona z ruchu pojazdów; square
plac budowy
n miejsce, w którym prowadzone są prace budowlane: konstrukcyjne lub rozbiórkowe; construction site
plac zabaw ˈplaʣ̑ ˈzabaf
n niewielki teren, często ogrodzony, specjalnie urządzony dla dzieci do zabawy; playground play-ground sandlot
placebo plaˈʦ̑ɛbɔ
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) substancja lub działanie (np. zabieg chirurgiczny) obojętne, które nie mają wpływu na stan zdrowia pacjenta, podawane choremu jako terapia; placebo
placek ˈplaʦ̑ɛk
n (kulinaria) płaski, zwykle okrągły wypiek, często słodki, z dodatkami cake
placek ziemniaczany
n (kulinaria) prosta potrawa przygotowywana ze startych ziemniaków smażonych na tłuszczu; potato pancake
placówka plaˈʦ̑ufka
n (wojskowość, wojskowy) część wojsk przeznaczona do ubezpieczenia innych oddziałów na postoju outpost picket zakład, instytucja pełniąca rolę przedstawicielstwa handlowego, dyplomatycznego lub innego ośrodka publicznego agency post
plagiat ˈplaɟjat
n skopiowanie cudzego utworu lub jego fragmentu i przypisanie sobie autorstwa; plagiarism utwór, praca naukowa będąca efektem plagiatu (1.1) plagiarism
plagiator plaˈɟatɔr
n osoba, która popełniła plagiat plagiarist
plagionit
n (mineralogia, mineralogiczny) rzadki minerał z gromady siarczków; plagionite
plakat ˈplakat
n wyrób poligraficzny zazwyczaj pokaźnych rozmiarów reklamujący coś poster
plakatowy ˌplakaˈtɔvɨ
adj dotyczący plakatu, wykorzystywany do produkcji plakatu poster
plakatówka
n (sztuka) półpłynna, kryjąca farba wodna do nietrwałych zastosowań plastycznych; poster paint
plama ˈplãma
n brudny lub oszpecający ślad pozostawiony na powierzchni czegoś stain spot
plama słoneczna ˈplãma swɔ̃ˈnɛʧ̑na
n (astronomia, astronomiczny) ciemniejszy obszar obserwowany na powierzchni Słońca; sunspot
plamisty
adj mający plamy, charakteryzujący się plamistością blotchy spotty
plamić
v robić plamy soil stain okrywać hańbą besmirch
plan plãn
n (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) miejsce realizacji filmu set odwzorowanie terenu w postaci mapy, makiety map tabelka z układem czynności w czasie, np. zajęć lekcyjnych schedule to, co chcemy zrobić plan układ czegoś, szkic plan
plan miasta ˈplãn ˈmʲjasta
n mapa miasta zawierająca nazwy ulic i rozmieszczenie obiektów; city map
plandeka
n nieprzemakalna płachta do nakrywania czegoś tarpaulin
planeta plãˈnɛta
n (astronomia, astronomiczny) ciało niebieskie o znacznej masie nie emitujące światła i zazwyczaj okrążające macierzystą gwiazdę; planet
planeta karłowata plãˈnɛta ˌkarwɔˈvata
n (astronomia, astronomiczny) ciało niebieskie o rozmiarze pośrednim między planetą a planetoidą; dwarf planet
planetarium ˌplãnɛˈtarʲjũm
n (astronomia, astronomiczny) (edukacja, edukacyjny) odpowiednio wyposażony obiekt przeznaczony do popularyzacji astronomii poprzez odtwarzanie na sferycznym ekranie wyglądu nieba i ruchów ciał niebieskich; planetarium
planetka
n (astronomia, astronomiczny) ciało niebieskie obiegające Słońce, mniejsze od planety asteroid minor planet planetoid
planisfera ˌplãɲiˈsfɛra
n (geografia, geograficzny) mapa przedstawiająca Ziemię w rzucie płaskim bez podziału na półkule planisphere
planktologia ˌplãŋktɔˈlɔɟja
n nauka o planktonie; planktology
plankton ˈplãŋktɔ̃n
n zespół organizmów żywych unoszących się w wodzie; plankton
planktonowy ˌplãŋktɔ̃ˈnɔvɨ
adj dotyczący planktonu planktonic
planowanie ˌplãnɔˈvãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: planować planning
planować plãˈnɔvaʨ̑
v zamierzać plan
plansza ˈplãw̃ʃa
n (książkowy) karton, deska itp. z zaznaczonymi polami, po których przesuwa się pionki w niektórych grach board (książkowy) tablica, arkusz sztywnego papieru z tekstem, rysunkiem, wykresem itp., służące do zobrazowania jakiegoś tematu chart
plantacja plãnˈtaʦ̑ʲja
n gospodarstwo rolne specjalizujące się w uprawie rośliny na skalę przemysłową plantation
plask plask
n (potocznie, potoczny) dźwięk plaskania, który powstaje podczas uderzenia o coś płaskiego lub miękkiego clap slap smack
plastelina ˌplastɛˈlʲĩna
n zwykle barwiona, odporna na wysychanie masa plastyczna, do zabawy dla dzieci; plasticine
plaster ˈplastɛr
n (medycyna, medyczny) kawałek materiału pokryty substancją samoprzylepną, stosowany na rany plaster sticking plaster adhesive bandage (pszczelarstwo, pszczelarski) uformowany przez pszczoły zlepek sześciokątnych komórek woskowych brood comb comb honeycomb płaski, szeroki płat, często odkrojony od pewnej całości slice
plasterek plaˈstɛrɛk
n (kulinaria) mały plaster (porcja czegoś) rasher slice
plastik ˈplastʲik
n (potocznie, potoczny) tworzywo sztuczne plastic rodzaj materiału wybuchowego; plastic
plastikowy ˌplastʲiˈkɔvɨ
adj wykonany z dowolnego rodzaju plastiku plastic
plastyczny plaˈstɨʧ̑nɨ
adj mający wyraźnie zarysowane kontury i kształty, sprawiający wrażenie trójwymiarowości plastic mający związek z twórczością malarza, rzeźbiarza, grafika itp. plastic określenie ciała stałego, oznaczające łatwość zmiany jego kształtu plastic
plastyka
n uwypuklenie formy, wyrazistość kształtu plasticity
platan ˈplatãn
n (botanika, botaniczny) rodzaj drzew z rodziny platanowatych; plane plane tree
plateau plaˈtɔ
n (matematyka, matematyczny) płaski obszar przebiegu funkcji plateau
platyna plaˈtɨ̃na
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Pt i liczbie atomowej 78; platinum
playboy
n hedonista prowadzący łatwe życie, także oddający się uciechom seksualnym playboy
plazma ˈplazma
n (fizyka, fizyczny) materia powstała w bardzo wysokiej temperaturze z silnie zjonizowanego gazu, składająca się z naładowanych i obojętnych elektrycznie cząstek; plasma
plaża ˈplaʒa
n brzeg akwenu, pokryty piaskiem lub żwirem, nadający się do opalania i rekreacji; beach shore
plażowicz plaˈʒɔvʲiʧ̑
n (potocznie, potoczny) osoba opalająca się na plaży sunbather
plażowy plaˈʒɔvɨ
adj przeznaczony do noszenia, używania na plaży beach
plebania plɛˈbãɲja
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) przykościelny budynek przeznaczony na mieszkanie dla proboszcza, często mieszczący również urząd parafialny rectory
plebiscyt plɛˈbʲisʦ̑ɨt
n (publikatory) powszechne głosowanie określonej publiczności w celu wybrania najlepszej ich zdaniem osoby lub rzeczy plebiscite
plecak ˈplɛʦ̑ak
n rodzaj worka lub torby przystosowanej za pomocą dwóch pasków do noszenia na plecach backpack rucksack
plecy ˈplɛʦ̑ɨ
n (anatomia, anatomiczny) tylna część tułowia, od barków do pasa; back
plejstocen plɛjˈstɔʦ̑ɛ̃n
n (geologia, geologiczny) starsza epoka czwartorzędu Pleistocene
plemienny plɛ̃ˈmʲjɛ̃nːɨ
adj dotyczący plemienia, właściwy plemieniu i jego regułom tribal
plemię ˈplɛ̃mʲjɔna ˈplɛ̃mʲjɛ
n forma przedpaństwowej organizacji społeczeństw, grupa spokrewnionych rodów zamieszkujących jeden obszar; tribe (biologia, biologiczny) kategoria systematyki roślin i zwierząt; tribe
plemnik ˈplɛ̃mʲɲik
n (biologia, biologiczny) męska komórka rozrodcza – u ludzi, zwierząt i niektórych roślin; spermatozoon sperm cell
pleochroizm
n zjawisko zmiany barwy w zależności od polaryzacji światła przechodzącego przez ciało; pleochroism
pleonastyczny
adj (językoznawstwo, językoznawczy) związany z pleonazmem, dotyczący pleonazmu pleonastic pleonastical
pleonazm plɛˈɔ̃nasm̥
n (językoznawstwo, językoznawczy) wyrażenie składające się z wyrazów to samo lub prawie to samo znaczących; pleonasm
plewa
n (rolnictwo, rolniczy) łuska ziarna zboża, odpad pozostały po przewianiu chaff
pleć
v (ogrodnictwo, ogrodniczy) wyrywać chwasty spośród roślin uprawnych weed
pleśniowy plɛɕˈɲɔvɨ
adj związany z pleśnią, dotyczący pleśni mildew
pleść plɛɕʨ̑
v łączyć wzdłuż podłużne materiały (wiklinę, sznurki), przeplatając je ze sobą plait
pleśń
n gęsty nalot utworzony przez niektóre grzyby na produktach spożywczych i innych substancjach organicznych mould mold mildew
plik plʲik
n (informatyka, informatyczny) zbiór danych stanowiących jedną całość; file pęk papierów (dokumentów, banknotów) packet wad
plinta ˈplʲĩnta
n (architektura, architektoniczny) mała, kwadratowa lub prostokątna płytka umieszczona pod bazą kolumny oraz na abakusie głowicy kolumny doryckiej plinth
pliocen ˈplʲjɔʦ̑ɛ̃n
n (geologia, geologiczny) młodsza epoka neogenu Pliocene
pliszka ˈplʲiʃka
n (ornitologia, ornitologiczny) drobny ptak z długim ogonem należacy do jednego z dwóch rodzajów rodziny pliszkowatych, Motacillidae; wagtail
pliszka górska
n (ornitologia, ornitologiczny) Motacilla cinerea, gatunek drobnego ptaka z rzędu wróblowatych; grey wagtail
pliszka siwa ˈplʲiʃka ˈɕiva
n (ornitologia, ornitologiczny) Motacilla alba, najczęśceisj spotykany w Polsce gatunek pliszki; white wagtail
plon plɔ̃n
n zysk z roślin uprawnych: ziaren, warzyw, owoców harvest yield
plotka ˈplɔtka
n pogłoska, często nieprawdziwa i szkodliwa dla czyjejś reputacji; wiadomość powtarzana z ust do ust, która traci swoje pierwsze, prawdziwe znaczenie rumour gossip scuttlebutt
plotkarz ˈplɔtkaʃ
n osoba zajmująca się plotkami flibbertigibbet gossiper gossipmonger
plotkować plɔtˈkɔvaʨ̑
v opowiadać, roznosić plotki gossip
plucha ˈpluxa
n pogoda dżdżysta, deszczowa, nieprzyjemna od wilgoci blustery weather
plucie ˈpluʨ̑ɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: pluć spit
plugawy
adj budzący głęboki wstręt filthy foul
plurale tantum
n (językoznawstwo, językoznawczy) (gramatyka) rzeczownik występujący w danym znaczeniu wyłącznie w liczbie mnogiej; plurale tantum
plus plus
n (matematyka, matematyczny) znak w postaci krzyżyka oznaczający dodawanie lub wartość powyżej zera plus
plusk plusk
interjection wykrzyknik naśladujący odgłos (1.1) splash splish splosh
plusk plusk
n odgłos wydawany przy zderzeniu wody lub innej płynnej substancji (np. błota) i twardego przedmiotu splash splish splosh
pluskać ˈpluskaʨ̑
v o cieczy: chlapać, wydając odgłos plash splash kąpać się w płytkiej wodzie, rozchlapując ją dabble lap
pluskolec pluˈskɔlɛʦ̑
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) pluskwiak wodny pływający na grzbiecie; backswimmer
pluskwa ˈpluskfa
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) mały, żywiący się krwią, żyjący w pomieszczeniach owad z gatunku pluskwa domowa, Cimex lectularius; bedbug (potocznie, potoczny) (przenośnie, przenośnia) małe urządzenie służące do podsłuchu; bug (środowiskowy) (przenośnie, przenośnia) (informatyka, informatyczny) błąd uniemożliwiający poprawne działanie programu bug
pluskwiak ˈpluskfʲjak
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) uskrzydlony owad będący pasożytem roślin i zwierząt, występujący na całym świecie w wielu, zróżnicowanych morfologicznie gatunkach; bug true bug
pluszowy miś pluˈʃɔvɨ ˈmʲiɕ
n zabawka w kształcie misia wykonana z pluszu teddy bear
plutokracja
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) forma rządów, w której władzę sprawują najbogatsi plutocracy
plutokratyczny
adj dotyczący plutokracji plutocratic plutocratical
pluton ˈplutɔ̃n
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Pu i liczbie atomowej 94; plutonium (wojskowość, wojskowy) pododdział złożony z kilkunastu żołnierzy (kilka drużyn lub pojazdów) platoon
plutonowy ˌplutɔ̃ˈnɔvɨ
n (wojskowość, wojskowy) stopień podoficerski między starszym kapralem a sierżantem; Master Corporal
pluviôse
n nazwa piątego miesiąca we francuskim kalendarzu rewolucyjnym; Pluviôse
pluwiometr
n (meteorologia, meteorologiczny) (metrologia, metrologiczny) aparat do pomiaru opadów deszczowych pluviometer pluviameter
pluć pluʨ̑
v wyrzucać, wydalać coś z ust, najczęściej ślinę spit
plądrowanie ˌplɔ̃ndrɔˈvãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: plądrować plunder plundering
plądrować plɔ̃nˈdrɔvaʨ̑
v przeczesywać jakiś obszar w poszukiwaniu łupów, dokonywać aktów grabieży na jakimś terenie plunder
pląsawica ˌplɔ̃w̃saˈvʲiʦ̑a
n (medycyna, medyczny) mimowolne, nieprawidłowe ruchy obwodowych części ciała; chorea choreia
plątanina ˌplɔ̃ntãˈɲĩna
n jeden lub wiele podłużnych elementów bezładnie skierowanych tak, że na pierwszy rzut oka trudno określić ich początek, koniec lub przebieg tangle
pneumatologia
n (teologia, teologiczny) dział teologii zajmujący się osobą Ducha Świętego; pneumatology
pneumatologiczny
adj związany z pneumatologią pneumatological
pneumatyczny ˌpnɛwmaˈtɨʧ̑nɨ
adj zawierający sprężone powietrze lub poruszany za jego pomocą pneumatic
pneumatyka pnɛwˈmatɨka
n (fizyka, fizyczny) nauka, dział inżynierii mechanicznej; pneumatics
pniarek obrzeżony
n (mikologia, mikologiczny) Fomitopsis pinicola, gatunek grzyba z rodziny pniarkowatych; Red-Belt Conk
po
preposition każdy dokładnie (tyle samo) each every niewiele ponad to w danym języku speak write in w wielu miejscach, w wielu przedmiotach tego samego typu about …służący do tworzenia wyrażeń, w których część przed przyimkiem ma miejsce ze strony określonej przez część za przyimkiem on …służący do tworzenia wyrażeń, w których część za przyimkiem jest materią, wzdłuż której odbył się ruch on over …służący do tworzenia wyrażeń, w których część za przyimkiem odbyła się wcześniej, niż część przed przyimkiem, lub znajduje się dalej w kolejności after past
po czym pɔ‿ˈʧ̑ɨ̃m
następnie, w konsekwencji whereupon
po drodze
adv o sytuacji tak, że bezproblemowe jest wykonanie czegoś, przy okazji innych czynności by the way during
po kądzieli ˌpɔ‿kɔ̃ɲˈʥ̑ɛlʲi
idiom (w odniesieniu do krewnych) ze strony matki on the distaff side
po mieczu pɔ‿ˈmʲjɛʧ̑u
idiom o pokrewieństwie w linii męskiej, ze strony ojca agnatic sword side
po moim trupie pɔ‿ˈmɔ<sup>j</sup>ĩm ˈtrupʲjɛ
interjection nigdy na to nie pozwolę, nigdy na to się nie zgodzę, sprzeciwiam się absolutnie over my dead body
po pierwsze pɔ‿ˈpʲjɛrfʃɛ
idiom przy wyliczaniu jako początek, jako pierwszy element listy przedmiotów, zagadnień, zjawisk itp. for a start for one for one thing
po polskiemu ˌpɔ‿pɔlˈsʲcɛ̃mu
adv (żartobliwie) (pejoratywnie, pejoratywny) (potocznie, potoczny) używając języka polskiego z rażącymi błędami in bad Polish
po polsku pɔ‿ˈpɔlsku
adv w języku polskim in Polish
po pracy nie wadzi się ucieszyć pɔ‿ˈpraʦ̑ɨ ɲɛ‿ˈvaʥ̑i‿ɕɛ uˈʨ̑ɛʃɨʨ̑
proverb odpoczynek jest równie ważny jak praca all work and no play makes Jack a dull boy
po prostu pɔ‿ˈprɔstu
adv bezpośrednio, otwarcie, w sposób prosty, nie komplikując niepotrzebnie simply just
po wieki wieków
adv (przestarzałe, przestarzały) na zawsze, na wieki, na wieki wieków for ever and ever
po wtóre
idiom (książkowy) przy wyliczaniu jako drugi element listy przedmiotów, zagadnień, zjawisk itp. second
po-
preposition pierwszy człon wyrazów złożonych określający późniejsze zaistnienie od tego, co jest nazywane drugim członem post-
pobiec ˈpɔbʲjɛʦ̑
v (książkowy) (o spojrzeniu, myślach itp.) zwrócić się ku czemuś lub komuś turn przemieścić się do przodu, biegnąc run
pobieżny
adj wykonany na szybko, bez wnikania w szczegóły, bez zgłębiania treści cursory perfunctory
pobijak pɔˈbʲijak
n młotek z dużym drewnianym obuchem w kształcie prostopadłościanu; mallet
pobić ˈpɔbʲiʨ̑
v zadać wiele ciosów, uderzyć kogoś lub coś wiele razy beat up zwyciężyć kogoś beat
pobocze pɔˈbɔʧ̑ɛ
n skraj drogi; jej część przeznaczona do ruchu pieszych, niektórych pojazdów oraz do postojów roadside
pobojowisko ˌpɔbɔjɔˈvʲiskɔ
n (historia, historyczny, historycznie) miejsce, na którym stoczono bitwę battlefield
poborowy
n (administracja) (wojskowość, wojskowy) mężczyzna przeznaczony do poboru, powołany do pełnienia służby wojskowej conscript recruit
pobożne życzenie pɔˈbɔʒnɛ ʒɨˈʧ̑ɛ̃ɲɛ
idiom marzenie, pragnienie, życzenie, którego nie da się zrealizować, urzeczywistnić castle in the air wishful thinking
pobożnie pɔˈbɔʒʲɲɛ
adv w sposób pobożny piously
pobożność pɔˈbɔʒnɔɕʨ̑
n cecha tego, co pobożne lub tego, kto pobożny; religijność, oddanie wierze religijnej piety
pobożny pɔˈbɔʒnɨ
adj taki, który żyje zgodnie z zasadami religii pious
pobrać ˈpɔbraʨ̑
v uzyskać posiadanie czegoś take wziąć ślub marry
pobudzać pɔˈbuʣ̑aʨ̑
v wprawiać kogoś w podniecenie seksualne arouse zachęcać do czegoś stimulate prompt podniecać się seksualnie become arouse
pobyt ˈpɔbɨt
n przebywanie w jakimś miejscu, pozostawanie gdzieś sojourn stay
pobór
n (administracja) (wojskowość, wojskowy) powołanie grupy mężczyzn do służby wojskowej; conscription drafting
pobłażliwie
adv w sposób pobłażliwy leniently
pocałować w dupę ˌpɔʦ̑aˈwɔvaʥ̑ ˈv‿dupɛ
v w trybie rozkazującym, (wulgarnie, wulgaryzm) (zobacz) pocałować w nos kiss my ass
pocałunek ˌpɔʦ̑aˈwũnɛk
n serdeczne dotknięcie ustami innej osoby kiss
pocałunek Judasza
n (przenośnie, przenośnia) pozornie przyjazny gest, który przypieczętowuje zdradę; kiss of death
pocenie pɔˈʦ̑ɛ̃ɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: pocić się perspiration sweating
pochlebca
n człowiek pochlebiający komu flatterer sycophant
pochlebiać
v chwalić przesadnie adulate
pochlebstwo
n nadmierna lub nieszczera pochwała z celem przypodobania się flattery adulation blandishment blarney butter cajolery
pochmurny pɔˈxmurnɨ
adj pokryty chmurami, mroczny wskutek pokrycia chmurami cloudy
pochodna pɔˈxɔdna
n (matematyka, matematyczny) granica ilorazu różnicowego; derivative
pochodnia pɔˈxɔdʲɲa
n smolne łuczywo lub skręcone pakuły, szmaty nasycone smołą osadzone na kawałku drewna, używane dawniej do oświetlania, obecnie raczej dla efektów świetlnych; torch
pochodny
adj taki, który pochodzi od czego derivative secondary
pochodzenie ˌpɔxɔˈʣ̑ɛ̃ɲɛ
n wywodzenie się z czegoś origin provenance
pochodzić pɔˈxɔʥ̑iʨ̑
v mieć coś za miejsce swojego pochodzenia, za źródło, przyczynę, wywodzić się skądś accrue
pochopnie
adv w sposób nieprzemyślany, zbyt szybko hastily
pochopny
adj zbyt szybki, nieprzemyślany hasty
pochwa ˈpɔxfa
n (anatomia, anatomiczny) żeński narząd rozrodczy ssaków; vagina futerał na broń białą; sheath scabbard
pochwalny
adj związany z chwaleniem lub uwielbieniem, dotyczący chwalenia lub uwielbienia commendatory laudatory praisefull praising
pochwała pɔxˈfawa
n pochwalenie kogoś lub czegoś praise commendation
pochwiak jedwabnikowy
n (mikologia, mikologiczny) Volvariella bombycina (Schaeff.) Singer, rzadki, jadalny gatunek grzyba z rodziny łuskowcowatych silky rosegill silky sheath silver-silk straw mushroom tree mushroom
pochwodziób
n (ornitologia, ornitologiczny) ptak z rodzaju Chionis; sheathbill
pochwowy
adj (anatomia, anatomiczny) dotyczący pochwy vaginal
pochyłość pɔˈxɨwɔɕʨ̑
n powierzchnia ukośna względem poziomu slope declivity grade inclination
pochyły pɔˈxɨwɨ
adj nachylony pod jakimś kątem względem poziomu slanting
pochówek
n pogrzebanie zmarłego burial
pochłaniać pɔˈxwãɲäʨ̑
v wchłaniać, wciągać, zasysać absorb zaabsorbować czyjąś uwagę absorb engrosses łapczywie zjeść lub wypić devour gobble gobble up wolf wolf down
pociecha pɔˈʨ̑ɛxa
n to, co pociesza; pokrzepiające słowa, wsparcie comfort consolation solace
pocieszenie
n (rzeczownik odczasownikowy) od: pocieszyć consolation
pocieszyciel
n ten, który daje pocieszenie comforter consoler
pocisk ˈpɔʨ̑isk
n przedmiot miotany z broni miotającej lub wyrzutni mający razić cel lub wykonać inne zadanie, np. zadymić, oświetlić pole walki; missile
pocisk manewrujący ˈpɔʨ̑isk ˌmãnɛvruˈjɔ̃nʦ̑ɨ
n (wojskowość, wojskowy) bezpilotowa, sterowalna lub programowalna maszyna przemieszczająca się drogą powietrzną, a przeznaczona do przenoszenia ładunku wybuchowego; cruise missile
pociąg ˈpɔʨ̑ɔ̃ŋk
n (technologia, technika, techniczny) lokomotywa z wagonami; train
pociąg pocztowy ˈpɔʨ̑ɔ̃ŋk pɔʧ̑ˈtɔvɨ
n pociąg używany do przewozu przesyłek pocztowych, a w niektórych przypadkach do sortowania poczty mail train
pociągający
adj wzbudzający zainteresowanie attractive appealing
pociągać
v być dla kogoś interesującym, intrygującym, również seksualnie atrakcyjnym attract
pocić się ˈpɔʨ̑iʨ̑‿ɕɛ
v wydzielać pot wskutek działania temperatury, choroby, wysiłku sweat perspire
poczekalnia ˌpɔʧ̑ɛˈkalʲɲa
n miejsce dla osób, które czekają waiting room
poczta ˈpɔʧ̑ta
n budynek lub pomieszczenie, w którym znajduje się siedziba poczty (1.1) post office mail instytucja zajmująca się przekazywaniem listów, paczek, towarów, pieniędzy itp. mail post korespondencja, listy post mail
poczta elektroniczna
n (informatyka, informatyczny) przesyłanie wiadomości drogą internetu e-mail electronic mail
poczta pantoflowa ˈpɔʧ̑ta ˌpãntɔˈflɔva
n idiom nieformalny kanał przekazywania informacji; plotki grapevine
pocztowy pɔʧ̑ˈtɔvɨ
adj związany z pocztą, dotyczący poczty postal
pocztówka pɔʧ̑ˈtufka
n karta służąca do korespondencji, zwykle z fotografią lub obrazkiem po jednej stronie, wysyłana pocztą, bez koperty; postcard
poczucie pɔˈʧ̑uʨ̑ɛ
n świadomość czegoś, zdawanie sobie sprawy z czegoś; zdolność odbierania, odczuwania, rozumienia czegoś feeling sense
poczucie humoru pɔˈʧ̑uʨ̑ɛ xũˈmɔru
n umiejętność dostrzegania rzeczy śmiesznych, zabawnych, wrażliwość na komizm czegoś sense of humour
poczwarka pɔʧ̑ˈfarka
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) przejściowa forma owadów w rozwoju larwalnym; pupa chrysalis
poczynić
v dokonać wielu czynności, aby osiągnąć dany cel make take
poczytalność
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) możliwość rozpoznania znaczenia swego czynu lub pokierowania swoim postępowaniem sanity
początek pɔˈʧ̑ɔ̃ntɛk
n to, od czego się coś zaczyna beginning commencement onset
początkowo ˌpɔʧ̑ɔ̃ntˈkɔvɔ
adv na początku, wstępnie initially at first in the beginning
początkowy ˌpɔʧ̑ɔ̃ntˈkɔvɨ
adj stanowiący początek czegoś, występujący lub odbywający się na początku czegoś initial early
początkujący
adj nieposiadający dużego doświadczenia; taki, który zaczyna zdobywać doświadczenie lub wiedzę w jakiejś dziedzinie begin
początkujący
n osoba początkująca (1.1) beginner freshman
począć ˈpɔʧ̑ɔ̃ɲʨ̑
v spowodować zajście w ciążę conceive
poczęcie pɔˈʧ̑ɛ̃ɲʨ̑ɛ
n (medycyna, medyczny) (fizjologia, fizjologiczny) zajście kobiety w ciążę conception
poczęstunek ˌpɔʧ̑ɛ̃w̃ˈstũnɛk
n małe, skromne przyjęcie food and drink repast treat rzeczy, którymi częstuje się gości food and drink repast treat
pod pɔt
preposition …wskazujący położenie kogoś lub czegoś poniżej omawianego wyrażenia under below beneath …wskazujący położenie kogoś lub czegoś przed lub w okolicy omawianego wyrażenia before …wskazujący ruch kogoś lub czegoś w kierunku do lub w jego okolicę omawianego wyrażenia before …wskazujący ruch kogoś lub czegoś w kierunku dołu omawianego wyrażenia below beneath under …wskazujący ruch lub położenie kogoś lub czegoś w kierunku przeciwnym do omawianego wyrażenia against
pod gołym niebem pɔd‿ˈɡɔwɨ̃mʲ ˈɲɛbɛ̃m
adv na świeżym powietrzu, na zewnątrz budynku, bez zadaszenia in the open under the open sky
pod wieczór
adv w czasie bezpośrednio poprzedzającym wieczór, późnym popołudniem towards the evening
pod wpływem pɔt‿ˈfpwɨvɛ̃m
po spożyciu alkoholu under the influence of alcohol pod władzą, działaniem czegoś under the influence
pod względem
…wskazuje na sens, kryterium in terms of
podanie pɔˈdãɲɛ
n (literacko) opowieść o przeszłości przekazywana w ustnej formie z pokolenia na pokolenie; tale (sport, sportowy) przekazanie piłki w grach zespołowych pass pismo z prośbą skierowane do władz; application
podarunek
n dar, prezent, to, co się komuś darowuje gift
podatek pɔˈdatɛk
n powszechna obowiązkowa danina uiszczana zwykle na rzecz państwa, ale również na rzecz Kościoła, władcy tax
podatek kościelny pɔˈdatɛk ːɔɕˈʨ̑ɛlnɨ
n (ekonomia, ekonomiczny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) podatek pobierany na rzecz kościoła, np. w formie odpisu; church tax
podatek od czynności cywilnoprawnych pɔˈdatɛk ˌɔt‿ʧ̑ɨ̃nˈːɔɕʨ̑i ˌʦ̑ɨvʲilnɔˈpravnɨx
n (ekonomia, ekonomiczny) rodzaj podatku pobieranego od niektórych umów; stamp duty
podatek od wartości dodanej pɔˈdatɛk ˌɔd‿varˈtɔɕʨ̑i dɔˈdãnɛj
n (ekonomia, ekonomiczny) podatek od towarów i usług doliczany do ich ceny na kolejnych etapach ich tworzenia w zależności od kwoty, o jaką kolejne podmioty biorące udział w procesie tworzenia zwiększą ich wartość value added tax
podatek od zysków kapitałowych pɔˈdatɛk ɔd‿ˈzɨskuf ˌkapʲitaˈwɔvɨx
n (ekonomia, ekonomiczny) podatek od odsetek z lokat, pożyczek, dywidend itp.; capital gains tax
podatkowy ˌpɔdatˈkɔvɨ
adj związany z podatkami lub systemem poboru podatków tax
podatnik pɔˈdatʲɲik
n osoba zobowiązana do płacenia podatków, osoba płacąca podatki tax payer
podatny
adj (technologia, technika, techniczny) łatwo podlegający obróbce, wpływowi fizycznemu malleable tractable ulegający z łatwością czemuś prone subject succeptible susceptible vulnerable
podać ˈpɔdaʨ̑
v (kulinaria) postawić jedzenie na stole dish out serve (sport, sportowy) przekazać piłkę innemu graczowi pass przekazać coś komuś do rąk give pass przekazać informację announce make known
podaż
n (ekonomia, ekonomiczny) dostępność, oferta towarów na sprzedaż; (także, też) ilość danego towaru znajdująca się na rynku supply
podbrzusze pɔdˈbʒuʃɛ
n (anatomia, anatomiczny) u człowieka: część ciała poniżej brzucha abdomen (anatomia, anatomiczny) u zwierząt: spodnia część tułowia underbelly
podbródek pɔdˈbrudɛk
n (anatomia, anatomiczny) dolna część twarzy poniżej warg chin (anatomia, anatomiczny) miękka część twarzy pod dolną szczęką chin
podburzać pɔdˈbuʒaʨ̑
v namawiać do buntu przeciw komuś incite stir up
podbój ˈpɔdbuj
n wkroczenie i opanowanie terenów zajmowanych przez kogoś innego conquest subjugation
podchmielony
adj (potocznie, potoczny) lekko pijany beery screwy squiffy
podchodzić pɔtˈxɔʥ̑iʨ̑
v rozpoczynać coś, próbować try zbliżać się do czegoś, zmniejszać dystans pomiędzy sobą a jakimś obiektem approach come up
podciąg ˈpɔtʲʨ̑ɔ̃ŋk
n (matematyka, matematyczny) ciąg utworzony z wybranych wyrazów danego ciągu bez zmiany ich kolejności subsequence
podczas ˈpɔṭʧ̑as
preposition …służący do wyrażenia zdarzenia, równolegle z którym dzieje się (lub odbyła się) czynność, a które trwało przez cały czas wykonywania czynności during while
podczas gdy ˈpɔṭʧ̑az ˈɡdɨ
natomiast, kiedy, za to whereas while
podczerwień pɔṭˈʧ̑ɛrvʲjɛ̇̃ɲ
n (optyka, optyczny) zakres promieniowania elektromagnetycznego o długości fali zawierającej się pomiędzy światłem widzialnym a falami radiowymi; IR infrared
podczerwony ˌpɔṭʧ̑ɛrˈvɔ̃nɨ
adj (optyka, optyczny) o promieniowaniu elektromagnetycznym: mający długość fali z zakresu pomiędzy światłem widzialnym a falami radiowymi infrared
poddany
n osoba urodzona lub osiadła na terenie należącym do władcy subject
poddasze pɔdˈːaʃɛ
n (budownictwo) przestrzeń znajdująca się bezpośrednio pod stromym dachem, wykorzystywana jako strych lub do celów mieszkalnych attic loft garret
poddać ˈpɔdːaʨ̑
v uznać kogoś lub coś za pokonanego capitulate give in give up resign surrender uznać swoją porażkę wobec drugiej strony capitulate give in give up resign surrender throw in the towel
poddenerwowanie ˌpɔdːɛ̃nɛrvɔˈvãɲɛ
n nieznaczne odczucie napięcia, stresu, niepokoju jumpiness
poddźwiękowy ˌpɔdʲʥ̑vʲjɛ̃ŋˈkɔvɨ
adj mający prędkość mniejszą od prędkości dźwięku w powietrzu subsonic
podejmować ˌpɔdɛjˈmɔvaʨ̑
v gościć host treat wprowadzać coś w życie undertake assume make up pass wziąć coś własnego (lub jego część), co znajduje się u kogoś withdraw collect draw zgadzać się na zrobienie czegoś assume make up pass undertake
podejrzanie ˌpɔdɛjˈʒãɲɛ
adv w sposób podejrzany suspiciously
podejrzany ˌpɔdɛjˈʒãnɨ
adj taki, którego się o coś podejrzewa, posądzony o coś suspect
podejrzany ˌpɔdɛjˈʒãnɨ
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) ktoś, kto jest posądzony o popełnienie przestępstwa, komu w wyniku śledztwa przedstawiono zarzuty suspect
podejrzenie ˌpɔdɛjˈʒɛ̃ɲɛ
n posądzenie kogoś o coś, domniemanie czyjejś winy suspicion
podejrzewać ˌpɔdɛjˈʒɛvaʨ̑
v przypuszczać suspect
podejrzliwość
n cecha tego, kto jest podejrzliwy; nieufność, niedowierzanie suspiciousness distrustfulness
podejrzliwy
adj skłonny do podejrzeń lub zdradzający takie nastawienie suspicious
podejście pɔˈdɛjɕʨ̑ɛ
n sposób traktowania kogoś lub czegoś, stosunek do kogoś lub czegoś approach
podeszwa pɔˈdɛʃfa
n dolna część buta chroniąca stopę przed różnymi urazami sole
podeszły
adj daleko posunięty w czasie advanced
podfolder pɔdˈvɔldɛr
n (informatyka, informatyczny) folder znajdujący się w innym folderze, położony niżej w strukturze katalogów subfolder
podgatunek
n (systematyka) (biologia, biologiczny) (subspecies), jednostka taksonomiczna; subspecies
podgorzałka ˌpɔdɡɔˈʒawka
n (ornitologia, ornitologiczny) Aythya nyroca, brązowy ptak wodny zamieszkujący wyspowo Eurazję; ferruginous duck fudge duck
podgrzewacz
n urządzenie do podgrzewania heater
podgrzewać pɔdˈɡʒɛvaʨ̑
v dostarczać czemuś ciepła, czynić coś cieplejszym warm up
podgrzybek
n (mikologia, mikologiczny) (kulinaria) grzyb z rodziny borowikowatych z dawnego rodzaju Xerocomus; bay bolete
podium ˈpɔdʲjũm
n podwyższenie w sali albo na świeżym powietrzu przeznaczone dla mówców, na występy artystyczne; podium
podjazd ˈpɔdʲjast
n (rzadki, rzadko używany) przejazd krótkiego dystansu – podjechanie hop droga doprowadzająca bezpośrednio do budynku lub grupy zabudowań (zwykle o charakterze mieszkalnym) driveway element konstrukcyjny lub architektoniczny umożliwiający wtaczanie na wyższy poziom wszelkiego rodzaju wózków i platform na kołach, w szczególności wózków inwalidzkich ramp jazda pod wzniesienie ascent climb odcinek drogi wiodący pod wzniesienie ascent uphill
podjęcie
n (rzeczownik odczasownikowy) od: podjąć instigating taking (rzeczownik odczasownikowy) od: podjąć się undertaking venturing
podkarpacki ˌpɔtkarˈpaʦ̑ʲci
adj związany z Podkarpaciem, dotyczący Podkarpacia Subcarpathian
podkast
n audycja w formie radiowej umieszczona w internecie z kanałem RSS umożliwiającym subskrybowanie przez słuchaczy podcast
podkolanówka ˌpɔtkɔlãˈnufka
n długa skarpetka sięgająca do kolana knee high knee sock
podkoszulek ˌpɔtkɔˈʃulɛk
n krótka trykotowa lub bawełniana koszulka, noszona bezpośrednio na ciele; undershirt vest singlet
podkowa pɔtˈkɔva
n metalowe wzmocnienie kopyt końskich; horseshoe
podkradać pɔtˈkradaʨ̑
v kraść komuś część czegoś, kraść coś stale w niewielkich ilościach, po trochu snitch filch pilfer pinch swipe
podkreślać pɔtˈkrɛɕlaʨ̑
v (przenośnie, przenośnia) kłaść w wypowiedzi nacisk na pewien fakt emphasize zaznaczać tekst, rysując pod nim kreskę underline
podkurzacz
n (pszczelarstwo, pszczelarski) przyrząd do odymiania pszczół w celu ich uspokojenia; bee smoker
podkuty pɔtˈkutɨ
adj o bucie: z podeszwą wzmocnioną metalem, szczególnie przy obuwiu zimowym reinforced o koniu: mający podkowy przybite do kopyt shod
podkład ˈpɔtkwat
n (kolejnictwo) element toru szynowego w postaci belki drewnianej, stalowej lub żelbetowej, ułożonej poprzecznie pod szynami tie (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) puder w kremie, nakładany na twarz przed zrobieniem makijażu foundation
podkładka
n (technologia, technika, techniczny) element pomocniczy, płytka pomiędzy oddzielnymi materiałami, wprowadzona celem wzmocnienia, zabezpieczenia lub wyrównania konstrukcji pad plate washer rzecz podłożona pod coś backing drip mat mat pad shim table mat
podkładka pod mysz
n (informatyka, informatyczny) mały materiałowy lub plastikowy dywanik używany pod myszkę komputerową mouse pad mousepad mouse mat
podle ˈpɔdlɛ
adv (książkowy) w sposób zasługujący na potępienie basely (potocznie, potoczny) nieodpowiednio, niedobrze, nie tak, jak powinno rotten
podlegać pɔdˈlɛɡaʨ̑
v być w zakresie oddziaływania czegoś, być zależnym od czegoś be liable to be subject to znajdować się w zakresie czyjejś władzy, być zależnym od kogoś be subordinate to
podlewać pɔdˈlɛvaʨ̑
v zasilać roślinę w wodę water
podmenu
n (informatyka, informatyczny) menu podrzędne w stosunku do innego submenu
podmiejski pɔdˈmʲjɛ̇jsʲci
adj znajdujący się na przedmieściu suburban
podmiot ˈpɔdmʲjɔt
n (językoznawstwo, językoznawczy) (gramatyka) część zdania, wyraz lub grupa wyrazów określająca wykonawcę czynności; subject (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) osoba lub instytucja, która wykonuje jakąś czynność prawną, mająca prawa wobec czegoś subject
podmorski
adj leżący pod powierzchnią morza; przeznaczony do działania pod powierzchnią morza; dziejący się pod powierzchnią morza undersea
podmuch ˈpɔdmux
n strumień powietrza blast gust whiff
podmurówka ˌpɔdmuˈrufka
n płytki kamienny, ceglany lub betonowy fundament, na którym opiera się konstrukcja budynku foundation
podniebienie ˌpɔdʲɲɛˈbʲjɛ̇̃ɲɛ
n (anatomia, anatomiczny) górna część jamy gębowej kręgowców; palate (przenośnie, przenośnia) smak, gust palate
podniecać pɔdʲˈɲɛʦ̑aʨ̑
v wywoływać czymś stan silnego pobudzenia seksualnego stimulate wywoływać stan silnego radosnego pobudzenia nerwowego i uczuciowego excite wzmagać intensywność czegoś lift podniecać (1.3) wzajemnie jeden drugiego get excite wpadać w stan silnego ożywienia get excite wywoływać u siebie stan silnego radosnego pobudzenia nerwowego i uczuciowego get excite zostawać pobudzonym seksualnie lub zmysłowo get excite
podniecony
adj (książkowy) będący w stanie pobudzenia emocjonalnego excited agitated (seksuologia, seksuologiczny) taki, który jest w stanie podniecenia zmysłowego; gotowy do reakcji seksualnej aroused turned on
podnieta pɔdʲˈɲɛta
n wyrażenie lub działanie zachęcające do wykonania określonego czynu incentive stimulus
podniosły pɔdʲˈɲɔswɨ
adj uroczysty, wzniosły, pełen dostojeństwa solemn
podnosić pɔdˈnɔɕiʨ̑
v unieść, wziąć coś do góry lift
podnosić na duchu pɔdˈnɔɕiʨ̑ na‿ˈduxu
v pocieszać kogoś, dodawać komuś otuchy cheer up
podnóżek
n mebel lub element jakiegoś układu na którym można wygodnie oprzeć nogi, zmniejszając ich obciążenie footrest
podobać się pɔˈdɔbaʨ̑‿ɕɛ
v odpowiadać czyjemuś gustowi, wyczuciu estetycznemu, robić na kimś dobre wrażenie; wydawać się komuś sympatycznym like please
podobieństwo ˌpɔdɔˈbʲjɛ̇̃j̃stfɔ
n (matematyka, matematyczny) przekształcenie geometryczne, w którym zachowany jest stosunek odległości punktów; similarity zgodność pewnych cech, właściwości pomiędzy osobami lub rzeczami resemblance similarity
podobnie pɔˈdɔbʲɲɛ
adv porównywalnie, w podobnym stopniu equally similarly w podobny sposób likewise similarly
podobno pɔˈdɔbnɔ
wyraz komunikujący, że mówiący dystansuje się od wyrażanego sądu, nie jest pewien co do jego prawdziwości; jak mówią, jak się zdaje allegedly reportedly supposedly
podobny pɔˈdɔbnɨ
adj (geometria) mający swoje części w proporcji do części innej figury; similar wyglądający prawie tak samo, mający zbliżony wygląd similar alike
podolog
n specjalista od chorób stóp i paznokci podiatrist
podologia
n (medycyna, medyczny) dział medycyny, który zajmuje się diagnozą i leczeniem chorób stóp oraz stawu skokowo-goleniowego; podiatry
podpalenie ˌpɔtpaˈlɛ̃ɲɛ
n umyślne podłożenie ognia mające na celu wywołanie pożaru; arson
podpieracz ścian
n (przenośnie, przenośnia) (rzadki, rzadko używany) (pejoratywnie, pejoratywny) osoba nie tańcząca na imprezach, nie mająca ochoty na włączanie się do działań grupy wallflower
podpierdalać ˌpɔtpʲjɛrˈdalaʨ̑
v (wulgarnie, wulgaryzm) złośliwie donosić, skarżyć rat on
podpis ˈpɔtpʲis
n wyjaśniający tekst umieszczony pod zdjęciem, wykresem caption własnoręcznie napisane imię i nazwisko (lub symbol) signature
podpisywać ˌpɔtpʲiˈsɨvaʨ̑
v składać swój podpis na dokumencie – np. jako akceptację, uwiarygodnienie, poświadczenie sign pisać swoje imię i nazwisko sign
podpora pɔtˈpɔra
n (architektura, architektoniczny) wąski, wysoki element konstrukcyjny podtrzymujący np. sufit; prop abutment
podpowiadać ˌpɔtpɔˈvʲjadaʨ̑
v dyskretnie udzielać komuś potrzebnej informacji, której ta osoba nie pamięta lub nie wie prompt
podpuszczka pɔtˈpuʃʧ̑ka
n (biochemia, biochemiczny) (fizjologia, fizjologiczny) (spożywczy) enzym trawienny wchodzący w skład soku żołądkowego, powodujący ścinanie się białka mleka, używany w mleczarstwie do produkcji serów; rennet
podpułkownik ˌpɔtpuwˈkɔvʲɲik
n (wojskowość, wojskowy) stopień oficerski, w Wojsku Polskim bezpośrednio poprzedzający pułkownika, a powyżej stopnia majora; lieutenant colonel
podrabiać
v wykonywać kopię czegoś mającą uchodzić za oryginał forge make a duplicate
podrodzina
n (systematyka) (zoologia, zoologiczny) subfamilia, takson (grupa taksonomiczna) pośredni pomiędzy rodziną a rodzajem; subfamily
podrywać pɔdˈrɨvaʨ̑
v (potocznie, potoczny) zagadywać osobę przeciwnej płci i starać się zainteresować ją sobą; uwodzić pick up
podrzucać pɔḍˈʒuʦ̑aʨ̑
v rzucać coś w górę na niezbyt dużą wysokość throw toss zostawiać coś komuś ukradkiem plant
podrzutek pɔḍˈʒutɛk
n dziecko opuszczone przez rodziców i podrzucone obcym ludziom changeling waif
podrzynać
v ciąć, rżnąc od spodu slit
podrząd
n (biologia, biologiczny) (systematyka) kategoria systematyczna niższa od rzędu suborder
podrzędny pɔḍˈʒɛ̃ndnɨ
adj (gramatyka) występujący w związku zależności jako element podporządkowany elementowi nadrzędnemu subordinate zajmujący w stosunku do innych niższą pozycję mediocre second-rate
podróż ˈpɔdruʃ
n długotrwałe przemieszczanie się z jednego miejsca do drugiego journey trip travel
podróż poślubna
n podróż odbywana przez parę nowożeńców honeymoon
podróżniczek ˌpɔdruʒʲˈɲiʧ̑ɛk
n (ornitologia, ornitologiczny) Luscinia svecica, mały, eurazjatycki ptak występujący na terenach wilgotnych; bluethroat
podróżnik pɔdˈruʒʲɲik
n ktoś, kto podróżuje, jest w podróży (szczególnie często) traveller voyager traveler journeyer
podróżny pɔdˈruʒnɨ
adj związany z podróżą, dotyczący podróży travel traveler 's traveller 's
podróżny pɔdˈruʒnɨ
n osoba, która podróżuje lub udaje się w podróż traveler traveller
podróżować ˌpɔdruˈʒɔvaʨ̑
v przebywać drogę w celu odwiedzenia odległego miejsca travel
podręcznik pɔdˈrɛ̃n͇ʧ̑ʲɲik
n książka służąca do nauki, podająca wiedzę z jakiejś dziedziny; textbook manual
podsiębierny ˌpɔtʲɕɛ̃mˈbʲjɛrnɨ
adj taki, który pracując bierze, nabiera coś pod siebie undershot
podskakiwać
v (potocznie, potoczny) występować gwałtownie przeciw czemu lub komu fuck with dokonywać ruchy w górę, wyraźnie odbijając się od podłoża bump bobble bop bump along joggle jounce powiększać się szybko i znacznie shoot up skyrocket soar szybko podnosić się, wykonywać drgania start wykonywać skok niezbyt wysoko hop skip bounce caper capriole jump
podstawa pɔtˈstava
n to, na czym coś stoi base pewna zasada, baza teoretyczna base
podstawa prawna pɔtˈstava ˈpravna
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) akt prawny, który narzuca, umożliwia lub wyjaśnia konkretne zachowanie w danej sytuacji legal base
podstawowy ˌpɔtstaˈvɔvɨ
adj główny, elementarny basic
podstęp ˈpɔtstɛ̃mp
n przemyślane działanie mające na celu oszukanie kogoś ruse trick
podstępnie pɔtˈstɛ̃mpʲɲɛ
adv w sposób podstępny insidiously
podstępny pɔtˈstɛ̃mpnɨ
adj będący fortelem, przebiegłym działaniem crafty designing sneaky wily działający przebiegle, skrycie, z chytrymi intencjami deceitful insidious malicious
podsumowanie
n krótkie, ogólne przedstawienie jakiejś sprawy aperçu precis recap résumé summation
podszewka pɔṭˈʃɛfka
n cienka tkanina wszyta po wewnętrznej stronie ubrania lining
podsłuch ˈpɔtswux
n przechwytywanie i monitorowanie komunikacji elektronicznej, radiowej lub telefonicznej bugging wiretapping urządzenie, którym wykonywany jest podsłuch (1.1) lub (1.2); bug wire wiretap
podtlenek pɔtˈːlɛ̃nɛk
n (chemia, chemiczny) związek różnych pierwiastków z tlenem suboxide
podtrzymywać ˌpɔtṭʃɨ̃ˈmɨvaʨ̑
v trzymać kogoś lub coś, nie dać komuś, czemuś upaść, być podporą czegoś underpin
podtyp
n (biologia, biologiczny) (systematyka) w systematyce takson niższy od typu subphylum
poduszeczka ˌpɔduˈʃɛʧ̑ka
n miniaturowa poduszka do wbijania igieł lub szpilek pincushion miękka podkładka z tuszem do nasączania stempli pillow
poduszka pɔˈduʃka
n spodnia, miękka część końców palców ludzi i zwierząt pillow umieszczony w pudełeczku kawałek materiału nasycony tuszem lub wodą, przeznaczony do zwilżania przykładanych do niego pieczątek lub palca pillow worek wypełniony miękkim materiałem używany jako część pościeli lub w celach dekoracyjnych; pillow cushion
poduszka powietrzna pɔˈduʃka pɔˈvʲjɛṭʃna
n (motoryzacja) rodzaj poduszki zabezpieczającej kierowcę lub pasażera przed skutkami wypadku drogowego, w momencie zderzenia wypełniającej się błyskawicznie gazem; element pasywnego systemu bezpieczeństwa w samochodzie; airbag
poduszkowiec ˌpɔduˈʃkɔvʲjɛʦ̑
n pojazd wodno-lądowy unoszący się nad podłożem na poduszce powietrznej; hovercraft ACV air-cushion vehicle
podwijać pɔdˈvʲijäʨ̑
v zginać coś - zawijać część materiału / rzeczy do / za krawędź roll up
podwiązka pɔdˈvʲjɔ̃w̃ska
n opaska lub taśma elastyczna podtrzymująca pończochę, skarpetkę; garter
podwodny pɔdˈvɔdnɨ
adj będący pod powierzchnią wody; odbywający się pod wodą, w całkowitym zanurzeniu subaqueous underwater
podwozie pɔdˈvɔʑɛ
n (lotnictwo, lotniczy) dolna część samolotu umożliwiająca jego postój oraz toczenie się po ziemi; landing gear undercarriage (motoryzacja) dolna część pojazdu z układem jezdnym i kierowniczym; chassis
podwyżka pɔdˈvɨʃka
n cena, o którą zostało podwyższone uposażenie increase podniesienie się ceny, kosztu increase podniesienie wysokości uposażenia increase
podwyższać pɔdˈvɨʃːaʨ̑
v osiągać powiększenie w liczbie, osiągać większe nasilenie raise zwiększyć intensywność czegoś raise sprawiać, że coś jest wyższe, zwiększać wysokość elevate
podwyższenie
n miejsce podwyższone dais platform uczynienie wyższym, większym, obfitszym, intensywniejszym bulge conversion
podwójnie
adv w dwójnasób, dwa razy tyle doubly double
podwójny pɔˈdvujnɨ
adj składający się z dwóch jednakowych lub podobnych części double
podwójny podbródek
n warstwy tłuszczu zbierające się na szyi, poniżej właściwego podbródka człowieka, które formując się tworzą wypukłość przypominajacą podbródek double chin
podwójny standard pɔˈdvujnɨ ˈstãndart
n niesprawiedliwe stosowanie odmiennych zasad w podobnych do siebie sytuacjach double standard
podwórko pɔdˈvurkɔ
n przestrzeń przydomowa ogrodzona lub otoczona zabudowaniami yard backyard schoolyard
podwładny pɔdˈvwadnɨ
adj podlegający komuś, pozostający pod czyjąś władzą subordinate
podwładny pɔdˈvwadnɨ
n osoba podległa komuś, czyjś pracownik subordinate underling inferior
podyplomowy ˌpɔdɨplɔ̃ˈmɔvɨ
adj odbywający się po uzyskaniu dyplomu postgraduate
podzespół
n (technologia, technika, techniczny) części zmontowane ze sobą component componentry gang hardware sub-assembly subassembly subset podgrupa subgroup team unit
podział ˈpɔʥ̑aw
n podzielenie czegoś na dwie lub więcej części division
podzielnica
n (technologia, technika, techniczny) (maszynoznawstwo) przyrząd umożliwiający podział kąta pełnego lub okręgu koła na dowolną liczbę części równych części i obrót przedmiotu o pewien określony kąt; stosowany przy skrawaniu metali; indexing head
podzielny
adj (matematyka, matematyczny) taki, który daje się podzielić bez reszty przez konkretną liczbę divisible dający się podzielić distributable dividable partible
podzielony ˌpɔʥ̑ɛˈlɔ̃nɨ
adj taki, na którym dokonano podziału, rozbito na kilka części divided
podziemny pɔdʲˈʑɛ̃mnɨ
adj znajdujący się pod powierzchnią ziemi underground subterranean
podziw ˈpɔʥ̑if
n zdumienie połączone z uznaniem, zachwytem admiration
podziwiać pɔˈʥ̑ivʲjäʨ̑
v darzyć podziwem admire marvel look up miracle wonder
podzwrotnikowy
adj leżący w pobliżu zwrotnika, właściwy dla strefy zwrotnika subtropical
podążać pɔˈdɔ̃w̃ʒaʨ̑
v (książkowy) iść, jechać, pośpieszać w danym kierunku follow go
podłoga pɔdˈwɔɡa
n (architektura, architektoniczny) (budownictwo) pozioma powierzchnia w budynku, po której chodzą ludzie, wykonana z drewna, kamienia itp.; podłoże floor
podłość ˈpɔdwɔɕʨ̑
n cecha tego, co podłe; cecha tych, którzy są podli wickedness
podłoże pɔdˈwɔʒɛ
n (mikrobiologia, mikrobiologiczny) pożywka dla bakterii; medium (rolnictwo, rolniczy) (ogrodnictwo, ogrodniczy) wierzchnia warstwa ziemi pod uprawę soil przyczyna grounds spodnia warstwa base bedrock
podłużny pɔdˈwuʒnɨ
adj wąski, o wydłużonym kształcie elongated
podły ˈpɔdwɨ
adj pozbawiony skrupułów, postępujący nieuczciwie w sposób świadomy, celowy, popełniający czyny haniebne, zasługujący na potępienie i pogardę despicable mean wynikający z czyjejś niegodziwości mean
podświadomie ˌpɔtʲɕfʲjaˈdɔ̃mʲjɛ
adv w sposób podświadomy subconsciously
podświadomość
n (psychologia, psychologiczny) element życia psychicznego, który nie jest poddawany kontroli świadomości; subconsciousness subconscious
podżebrze
n (anatomia, anatomiczny) część jamy brzusznej pod żebrami hypochondrium
podżegać
v wzniecać negatywne uczucie lub czyny wobec kogo lub czego incite instigate
poemat
n (literacko) dłuższy utwór pisany wierszem opisujący ciąg wątków lub refleksji poem (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) utwór muzyczny oparty na motywie literackim, przeznaczony na orkiestrę symfoniczną tonepoem
poeta pɔˈɛta
n literat piszący wiersze, tworzący poezję poet
poetycki ˌpɔɛˈtɨʦ̑ʲci
adj związany z poezją poetic poetical
poezja pɔˈɛzʲja
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) działalność literacka obejmująca wiersze, twórczość poetycką poetry
poezja konkretna pɔˈɛzʲja kɔ̃ŋˈkrɛtna
n kierunek artystyczny łączący elementy poezji i sztuk wizualnych; concrete poetry pattern poetry shape poetry
pofatygować ˌpɔfatɨˈɡɔvaʨ̑
v zadać sobie trud dotarcia gdzieś lub zrobienia czegoś take the trouble to go
poganin pɔˈɡãɲĩn
n osoba wyznająca religię inną niż jedna z monoteistycznych, abrahamowych (jak chrześcijaństwo, islam, judaizm) heathen pagan
pogarda pɔˈɡarda
n uczucie niechęci, poczucie wyższości wobec kogoś lub czegoś contempt disdain scorn
pogardliwie ˌpɔɡarˈdlʲivʲjɛ
adv w sposób pogardliwy; z pogardą, bez szacunku contemptuously scornfully
pogardliwy ˌpɔɡarˈdlʲivɨ
adj wyrażający pogardę contemptuous disdainful scornful
pogardzać
v traktować kogoś lub coś z pogardą contemn despise
pogawędka ˌpɔɡaˈvɛ̃ntka
n krótka, lekka rozmowa chat chitchat
pogański pɔˈɡãj̃sʲci
adj związany z pogaństwem pagan
pogaństwo pɔˈɡãj̃stfɔ
n często (pejoratywnie, pejoratywny) określenie zazwyczaj używane przez wyznawców religii monoteistycznych (judaizmu, chrześcijaństwa i islamu) na określenie wyznawania religii niechrześcijańskich, głównie politeistycznych lub animalistycznych paganism heathenism
pogląd ˈpɔɡlɔ̃nt
n sąd, opinia na określony temat; view
pogoda pɔˈɡɔda
n chwilowy stan atmosfery weather
pogoda pod psem pɔˈɡɔda pɔt‿ˈpsɛ̃m
n zła, brzydka pogoda lovely weather for ducks
pogodny pɔˈɡɔdnɨ
adj (książkowy) pełen spokoju, wesoły, odznaczający się pogodą ducha serene buoyant cheerful jocund jovial pleasant odznaczający się ładną pogodą, brakiem opadów sunny
pogonić kota pɔˈɡɔ̃ɲiʨ̑ ˈkɔta
v (potocznie, potoczny) zmusić kogoś do wysiłku, do zrobienia czegoś knock some heads together
pogranicze ˌpɔɡrãˈɲiʧ̑ɛ
n obszar przy granicy dzielącej przestrzenie borderland frontier marches
pogrom ˈpɔɡrɔ̃m
n masowe zabójstwo ludności należącej do tej samej grupy np. narodowościowej, etnicznej, religijnej pogrom
pogromca
n ten, kto kogoś lub coś zwyciężył, pokonał suppressor vanquisher treser dzikich zwierząt tamer
pogrzeb ˈpɔɡʒɛp
n uroczyste pogrzebanie zmarłego w ziemi funeral burial
pogrzebacz
n narzędzie w kształcie pręta zakończonego hakiem, służące do podnoszenia fajerek w piecu i przekładania węgli w jego palenisku; poker fire iron
pogrzebowy ˌpɔɡʒɛˈbɔvɨ
adj związany z pogrzebem, pochówkiem funeral
pogróżka pɔˈɡruʃka
n groźba, zapowiedź zrobienia komuś czegoś złego, postraszenie kogoś karą, wyrządzeniem krzywdy, zemstą itp. threat
pogórze pɔˈɡuʒɛ
n (geografia, geograficzny) pagórkowaty obszar u podnóża pasma górskiego; foothill piedmont
pogłos
n (fizyka, fizyczny) wywołane działaniem fal odbitych w pomieszczeniu zamkniętym, przedłużenie czasu trwania danego dźwięku aftersound
pogłoska pɔˈɡwɔska
n rozpowszechniana wiadomość, której autentyczność jest niepewna, niesprawdzona rumour hearsay rumor
pogłębiarka
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) jednostka pływająca przeznaczona do pogłębiania akwenów morskich lub śródlądowych; dredger dredging
poinformować
v udzielić informacji, powiadomić o czymś inform
pointer ˈpɔjntɛr
n rasa psów myśliwskich; pies należący do tej rasy; pointer
pointylizm
n (sztuka) technika malarska polegająca na równomiernym pokrywaniu powierzchni obrazu drobnymi punktami czystych kolorów; pointillism
poić ˈpɔ<sup>j</sup>iʨ̑
v podawać napój water give a drink poić ktoś wino to ply somebody with wine
pojawiać się pɔˈjavʲjäʨ̑‿ɕɛ
v stawać się widocznym, jawnym appear emerge turn up come up occur
pojazd ˈpɔjast
n maszyna mogąca przemieszczać się sama lub z pomocą zwierząt pociągowych; vehicle (potocznie, potoczny) samochód vehicle
pojałtański
adj (historia, historyczny, historycznie) związany z ustaleniami konferencji jałtańskiej, będący jej następstwem post-Yalta
pojeb ˈpɔjɛp
n (potocznie, potoczny) (wulgarnie, wulgaryzm) (pogardliwie) człowiek działający irracjonalnie, idiotycznie; ktoś „pojebany” lub kogo „pojebało” dickwad fucker fuckwad
pojechać pɔˈjɛxaʨ̑
v (potocznie, potoczny) o środkach lokomocji, transportu: wyruszyć w drogę w jakimś kierunku; odjechać z miejsca, gdzie się zatrzymał go udać się dokądś jakimś pojazdem, lub na zwierzęciu go
pojednanie
n akt zgody dokonany, by zażegnać trwający konflikt concilation conciliation eirenicon irenicon rapprochement reconcilement reconciliation
pojedynczo ˌpɔjɛˈdɨ̃n͇ʧ̑ɔ
adv samemu, w pojedynkę, oddzielnie individually
pojedynczy ˌpɔjɛˈdɨ̃n͇ʧ̑ɨ
adj taki, który jest tylko jeden; osobny individual single isolated
pojedynek
n dawna metoda rozwiązywania zatargów honorowych polegająca na walce dwóch przeciwników używających broni siecznej lub palnej w obecności sekundantów duel walka, spór między dwiema stronami bout
pojemnik pɔˈjɛ̃mʲɲik
n zbiornik (naczynie, skrzynia, kosz itp.), w którym przechowywane są materiały, towary, przedmioty, substancje container
pojemność pɔˈjɛ̃mnɔɕʨ̑
n parametr zbiornika lub naczynia określający, ile cieczy, gazu lub materiałów sypkich może się w nim zmieścić capacity
pojemność życiowa pɔˈjɛ̃mnɔʑʥ̑ ʒɨˈʨ̑ɔva
n (medycyna, medyczny) największa objętość powietrza, jaką człowiek może wydmuchać z płuc po maksymalnym wdechu; vital capacity
pojmować pɔjˈmɔvaʨ̑
v rozumieć apprehend comprehend grasp
pojutrze pɔˈjuṭʃɛ
adv za dwa dni, dwa dni po dniu dzisiejszym the day after tomorrow day after tomorrow
pojęcie pɔˈjɛ̇̃ɲʨ̑ɛ
n termin, określenie, hasło, nazwa czegoś istniejącego tylko w myśli term
pojęcie pierwotne
n (matematyka, matematyczny) fundamentalne pojęcie matematyczne, traktowane jako niedefiniowalne językiem teorii; primitive notion
pokarm ˈpɔkarm
n pożywienie organizmów żywych danego gatunku (w szczególności człowieka); aliment food
pokaz ˈpɔkas
n prezentacja jakichś umiejętności, przedmiotów itp. exhibition display show
pokazywać ˌpɔkaˈzɨvaʨ̑
v (technologia, technika, techniczny) o przyrządach pomiarowych: wskazywać wartość wielkości mierzonej display indicate dawać możliwość zobaczenia czegoś show demonstrate display demonstrować, dawać komuś możliwość nauczenia się poprzez wykonywanie danej czynności demonstrate wskazywać w jakimś kierunku point wykonywać ruchy informujące kogoś o czymś demonstrate show
poker ˈpɔkɛr
n (termin karciany) gra hazardowa, w różnych odmianach, polegająca na uzyskaniu najlepszej kombinacji kart w ręku w stosunku do przeciwników; poker
pokojowiec
n (historia, historyczny, historycznie) służący dworski servant valet
pokojowy ˌpɔkɔˈjɔvɨ
adj dotyczący porozumienia lub zgody amicable peaceful pacific peacable o spokojnym usposobieniu amicable pacific peacable peaceful w okresie pokoju non-violent peacetime związany z pomieszczeniem indoor of room
pokojowy ˌpɔkɔˈjɔvɨ
n osoba odpowiedzialna za utrzymanie porządku w pokoju valet
pokolenie ˌpɔkɔˈlɛ̃ɲɛ
n grupa ludzi lub zwierząt będących mniej więcej w tym samym wieku generation członkowie rodziny, będący mniej więcej w tym samym wieku i pełniący te same funkcje (dziadkowie, rodzice, dzieci) generation grupa ludzi żyjących w tych samych czasach, będących świadkami podobnych wydarzeń generation
pokonywać ˌpɔkɔ̃ˈnɨvaʨ̑
v odnosić zwycięstwo nad kimś beat defeat radzić sobie z jakimiś przeszkodami, dalekim dystansem overcome
pokora pɔˈkɔra
n cecha tego, kto się nie pyszni, jest skromny humility
pokorny
adj nie wywyższający się, skromny humble
pokrewieństwo ˌpɔkrɛˈvʲjɛ̇̃j̃stfɔ
n (fizyka, fizyczny) (chemia, chemiczny) (biologia, biologiczny) podobieństwo właściwości affinity (przenośnie, przenośnia) odczuwane podobieństwo poglądów i charakteru do kogoś rapport similarity relacja łącząca osoby posiadające wspólnego przodka kinship
pokrewny pɔˈkrɛvnɨ
adj mający wspólne pochodzenie kindred wykazujący podobieństwo do kogoś lub czegoś pod jakimś względem related akin cognate congenial
pokroić
v podzielić coś poprzez krojenie slice up
pokrywa pɔˈkrɨva
n przedmiot służący do nakrywania, przykrywania czegoś cover
pokrywać pɔˈkrɨvaʨ̑
v (handel, handlowy) płacić, zapewniać całkowite finansowanie danej części cover cap defray (zootechnika, zootechniczny) zapładniać cap cover impregnate nanosić coś na coś cover cap
pokrzywa pɔˈkʃɨva
n (botanika, botaniczny) jednoroczna roślina zielna lub bylina z rodzaju (1.1), o ząbkowatych liściach pokrytych parzącymi włoskami nettle
pokrzywka pɔˈkʃɨfka
n (medycyna, medyczny) zmiany na skórze w postaci swędzących bąbli, będące objawem uczulenia; nettle-rash (potocznie, potoczny) zabawa dziecięca polegająca na mocnym uchwycie oburącz czyjejś ręki i przekręceniu zaciśniętych dłoni w przeciwnych kierunkach, wywołując uczucie pieczenia chinese burn
pokrótce pɔˈkrutʦ̑ɛ
adv mówiąc w skrócie briefly
pokrętność
n cecha czegoś, co jest pokrętne, trudne do zrozumienia i zawiłe evasiveness
pokusa pɔˈkusa
n trudne do opanowania pragnienie temptation seduction allurement bait enticement inducement
pokuta pɔˈkuta
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) przyjęta dobrowolnie lub narzucona kara za grzechy; expiation
pokutny pɔˈkutnɨ
adj związany z pokutą, dotyczący pokuty penitential
pokutować ˌpɔkuˈtɔvaʨ̑
v odprawiać pokutę atone
pokwitowanie ˌpɔkfʲitɔˈvãɲɛ
n potwierdzenie odbioru czegoś receipt
pokój ˈpɔkuj
n (budownictwo) część mieszkania, izba room chamber (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (wojskowość, wojskowy) stan panujący między dwoma narodami, bez działań wojennych, bez wypowiedzenia wojny peace (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) pakt kończący wojnę peace (przestarzałe, przestarzały) spokój peace (turystyka, turystyczny) pomieszczenie wynajęte w hotelu room
pokój dwuosobowy
n pokój przeznaczony dla dwóch osób, najczęściej z jednym łóżkiem double room
pokój gościnny ˈpɔkuj ɡɔɕˈʨ̑ĩnːɨ
n w mieszkaniu: duży pokój, salon living room
pokój jednoosobowy ˈpɔkuj ˌːɛdnɔːsɔˈbɔvɨ
n pokój przeznaczony dla jednej osoby, z jednym łóżkiem single room
pokój nauczycielski
n (szkolnictwo, szkolny) pomieszczenie na terenie szkoły zarezerwowane dla nauczycieli staffroom
pokład ˈpɔkwat
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) każde poziome pokrycie kadłuba statku; deck warstwa określonej kopaliny zalegająca pomiędzy warstwami innych kopalin layer wnętrze samolotu lub statku kosmicznego board
pokładełko
n (zoologia, zoologiczny) narząd w postaci cienkiej wydłużonej rureczki, służący do składania jaj, występujący u samic wielu gatunków owadów, a także u samic drugich przedstawicieli fauny; ovipositor
pokłon ˈpɔkwɔ̃n
n (etnografia, etnograficzny) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) pochylenie obrazu w procesji katolickiej na Kaszubach; bow niskie pochylenie głowy lub całego tułowia na znak oddania czci bow greeting
pokłosie pɔˈkwɔɕɛ
n (przenośnie, przenośnia) (książkowy) skutek czyjegoś działania aftermath outcome result kłosy zboża, które pozostały po żniwach na ściernisku gleanings
polacca
n (historia, historyczny, historycznie) (marynarka) śródziemnomorski dwumasztowiec lub trójmasztowiec z ożaglowaniem typu łacińskiego lub skośnego; polacre polacca
polana pɔˈlãna
n pozbawione drzew miejsce w lesie; clearing glade
polano pɔˈlãnɔ
n (przestarzałe, przestarzały) kawał drewna przeznaczony na opał log
polar ˈpɔlar
n (włókiennictwo) lekka i bardzo ciepła dzianina używana do szycia ubrań, szczególnie sportowych i turystycznych; polar fleece
polarny pɔˈlarnɨ
adj właściwy terenom podbiegunowym lub znajdujący się na tych terenach polar
polatucha ˌpɔlaˈtuxa
n (zoologia, zoologiczny) Pteromys volans, gatunek gryzonia z rodziny wiewiórkowatych, występuje w tajdze od Finlandii po Sachalin i Kamczatkę; flying squirrel
polder ˈpɔldɛr
n (geografia, geograficzny) depresyjny teren nadmorski stale osuszany i otoczony wydmami lub groblami w celu zabezpieczenia przed zalaniem, występujący głównie w Holandii i w Niemczech polder (geografia, geograficzny) obszar nadrzeczny będący naturalnym terenem zalewowym polder
pole ˈpɔlɛ
n (geometria) miara płaskiej powierzchni ograniczonej; area field część ziemi przeznaczona pod uprawę; field (fizyka, fizyczny) obszar działania sił; field miejsce do wypełnienia w formularzu, krzyżówce, na planszy, w formularzu elektronicznym field (matematyka, matematyczny) funkcja przyporządkowująca każdemu punktowi przestrzeni skalar, wektor, bądź tensor field
pole bitwy ˈpɔlɛ ˈbʲitfɨ
n miejsce, w którym odbyła/odbywa się bitwa, walka lub starcie battlefield battleground
pole elektryczne ˈpɔlɛ ˌːlɛkˈtrɨʧ̑nɛ
n (fizyka, fizyczny) pole fizyczne, stan przestrzeni, w której na ładunek elektryczny działa siła; electric field
pole minowe
n (wojskowość, wojskowy) obszar pokryty minami; minefield mine field
pole namiotowe ˈpɔlɛ ˌnãmʲjɔˈtɔvɛ
n (turystyka, turystyczny) teren specjalnie przystosowany do biwakowania pod namiotami, dostępny dla turystów; camp site camp-site campsite
pole ryżowe
n podtopiony obszar, na którym uprawia się ryż paddy field rice paddy
polecać pɔˈlɛʦ̑aʨ̑
v dawać kogoś lub coś pod czyjąś opiekę commend entrust mówić komuś, co ma zrobić, wydawać komuś polecenie order tell przedstawiać kogoś lub coś w korzystnym świetle recommend
polecenie ˌpɔlɛˈʦ̑ɛ̃ɲɛ
n zaprotegowanie kogoś recommendation
polecony ˌpɔlɛˈʦ̑ɔ̃nɨ
n (potocznie, potoczny) przesyłka rejestrowana, przyjęta za potwierdzeniem nadania i doręczana adresatowi za pokwitowaniem odbioru recorded delivery
polegać pɔˈlɛɡaʨ̑
v na czymś działać według jakiejś reguły, zasady consist na czymś opierać się na czymś, ufać czemuś trust na kimś ufać komuś, być pewnym jego zachowania depend
polepszać pɔˈlɛpʃaʨ̑
v zmieniać coś na lepsze improve zmieniać się na lepsze, stawać się lepszym, poprawiać się improve
polerować ˌpɔlɛˈrɔvaʨ̑
v (przenośnie, przenośnia) nanosić poprawki w celu ulepszenia czegoś refine czyścić, nadawać czemuś połysk przez pocieranie polish burnish
polewa pɔˈlɛva
n (kulinaria) zastygła, słodka masa na pieczywie glaze icing (technologia, technika, techniczny) barwna powłoka dekorująca ceramikę kolorem i połyskiem graze
polewaczka
n (potocznie, potoczny) pojazd techniczny, który spłukuje wodą ulice street sprinkler
poli-
pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na wielość, mnogość czegoś multi- poly-
poliamoria ˌpɔlʲi<sup>j</sup>ãˈmɔrʲja
n (socjologia, socjologiczny) zaangażowanie w związek miłosny z więcej niż jedną osobą jednocześnie za zgodą i wiedzą wszystkich osób tworzących dany związek; polyamory
poliamoryczny
adj (socjologia, socjologiczny) dotyczący poliamorii polyamorous
poliandria ˌpɔlʲiˈ<sup>j</sup>ãndrʲja
n forma poligamii, w której kobieta jest zamężna jednocześnie z dwoma lub więcej mężczyznami; polyandry
poliandryczny
adj dotyczący poliandrii polyandrous
polibazyt
n (mineralogia, mineralogiczny) rzadki minerał z gromady siarkosoli; polybasite
polichromia
n (sztuka) rodzaj barwnego malowidła naściennego polychrome (sztuka) rodzaj malarskiego zdobnictwa rzeźb i rzemiosła polychrome (sztuka) zdobienie ścian i przedmiotów techniką polichromiczną polychromy
policja pɔˈlʲiʦ̑ʲja
n instytucja państwowa mająca za zadanie ochronę obywateli przed przestępcami, wykrywanie przestępstw itp.; police
policja drogowa
n (administracja) formacja policyjna zajmująca się nadzorem nad ruchem na drogach publicznych traffic police
policjant pɔˈlʲiʦ̑ʲjãnt
n funkcjonariusz policji policeman police officer
policjantka ˌpɔlʲiˈʦ̑ʲjãntka
n kobieta, która pracuje w policji policewoman
policyjny ˌpɔlʲiˈʦ̑ɨjnɨ
adj związany z policją curfew police
policzalny
adj taki, który daje się policzyć countable
policzek pɔˈlʲiʧ̑ɛk
n (anatomia, anatomiczny) każde z dwóch miejsc na twarzy pod okiem, obok nosa cheek (przenośnie, przenośnia) obraza slap in the face uderzenie otwartą dłonią w policzek (1.1) bitch slap slap in the face
polifagia
n (biologia, biologiczny) nadmierne zwiększenie łaknienia, wzmożony apetyt polyphagia
polifenol
n (biochemia, biochemiczny) występujący w roślinach organiczny związek chemiczny wykazujący działanie przeciwutleniające i zmniejszające ryzyko wystąpienia chorób układu krwionośnego i raka; polyphenol
poligamia ˌpɔlʲiˈɡãmʲja
n (socjologia, socjologiczny) związek małżeński z wieloma osobami polygamy
poligamiczny
adj (socjologia, socjologiczny) (zoologia, zoologiczny) dotyczący poligamii polygamous
poligamista
n mężczyzna praktykujący poligamię polygamist
poliglota ˌpɔlʲiˈɡlɔta
n osoba znająca i biegle się posługująca wieloma językami polyglot
poligon pɔˈlʲiɡɔ̃n
n (geodezja, geodezyjny) obszar ograniczony liniami prostymi traverse (przestarzałe, przestarzały) (matematyka, matematyczny) wielobok polygon wydzielony obszar służący do ćwiczeń wojskowych fire ground range
poligraficzny
adj (drukarstwo, drukarski) (poligrafia) związany z poligrafią, dotyczący poligrafii polygraphic
poligynia ˌpɔlʲiˈɡɨ̃ɲja
n forma poligamii, w której mężczyzna jest żonaty jednocześnie z dwiema lub więcej kobietami; polygyny
polimat
n uczony o wszechstronnej, encyklopedycznej wiedzy polymath
polimer
n (chemia, chemiczny) substancja chemiczna o bardzo dużej masie cząsteczkowej, składająca się z merów; polymer
polimeryzacja ˌpɔlʲĩmɛrɨˈzaʦ̑ʲja
n (chemia, chemiczny) proces chemiczny, w wyniku którego ze związków o małej masie cząsteczkowej (monomerów) powstają związki o dużej masie cząsteczkowej (polimery); polymerization
polinezyjski
adj (geografia, geograficzny) dotyczący Polinezji Polynesian
polip ˈpɔlʲip
n (medycyna, medyczny) patologiczny, łagodny rozrost błony śluzowej, np. esicy, nosa lub macicy; polyp (zoologia, zoologiczny) osiadła forma morfologiczna parzydełkowców; polyp
polipektomia ˌpɔlʲipɛkˈtɔ̃mʲja
n (medycyna, medyczny) zabieg usunięcia polipa; polypectomy
polipropylen
n (chemia, chemiczny) termoplastyczny polimer syntetyczny; polypropylene
poliptyk
n (sztuka) praca artystyczna składająca się z wielu części tworzących jedno dzieło, w szczególności typ wieloczęściowej nastawy ołtarzowej charakterystyczny dla późnego gotyku; polyptych
polis ˈpɔlʲis
n (historia, historyczny, historycznie) typ organizacji państwa w starożytnej Grecji, który obejmował ośrodek miejski wraz z przyległymi obszarami; polis
polistyren ˌpɔlʲiˈstɨrɛ̃n
n (chemia, chemiczny) polimer z grupy poliolefin otrzymywany w procesie polimeryzacji styrenu; polystyrene
poliszynel ˌpɔlʲiˈʃɨ̃nɛl
n (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) typ komicznej postaci z francuskiego commedia dell'arte – z garbem, w charakterystycznej czarnej masce z haczykowatym nosem; Punch Punchinello
politechniczny
adj dotyczący politechniki, związany z politechniką polytechnic
politechnika ˌpɔlʲiˈtɛçɲika
n uczelnia wyższa o statusie uniwersyteckim i profilu technicznym; Technical University University of Technology
politeistyczny ˌpɔlʲitɛ<sup>j</sup>iˈstɨʧ̑nɨ
adj związany z politeizmem, właściwy politeizmowi i/lub politeistom polytheistic
politeizm ˌpɔlʲiˈtɛ<sup>j</sup>ism̥
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) wielobóstwo, kult wielu bogów; polytheism
politolog
n specjalista w dziedzinie politologii political scientist
politologia ˌpɔlʲitɔˈlɔɟja
n nauka zajmująca się ogólnie pojętą polityką; political science
politowanie
n (książkowy) współczucie, litość, często połączone z lekceważeniem lub pobłażliwością sympathy
politycznie
adv w sposób dotyczący polityki politically
polityczny ˌpɔlʲiˈtɨʧ̑nɨ
adj dotyczący polityki, związany z polityką, nastawiony na osiągnięcie korzyści w polityce political
polityk pɔˈlʲitɨk
n osoba zajmująca się polityką politician
polityka pɔˈlʲitɨka
n całokształt działań jakiejś grupy, partii politycznej lub organizacji związanych z dążeniem do zdobycia i utrzymania władzy; politics system odgórnie wprowadzonych zasad policy
polka ˈpɔlka
n (choreografia, choreograficzny) czeski taniec ludowy; polka
polo ˈpɔlɔ
n (sport, sportowy) gra drużynowa rozgrywana konno, w której za pomocą długich kijów dąży się do umieszczenia drewnianej kuli w bramce przeciwnej drużyny; polo
polon ˈpɔlɔ̃n
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny promieniotwórczy o symbolu Po i liczbie atomowej 84; polonium
polonez pɔˈlɔ̃nɛs
n (choreografia, choreograficzny) tradycyjny, ludowy taniec polski w metrum 3/4; polonaise (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) muzyczna forma oparta o polonez (1.1); polonaise
polonista ˌpɔlɔ̃ˈɲista
n nauczyciel języka polskiego Polish teacher
polonizacja
n nadawanie czemuś polskiego charakteru lub właściwości Polonisation Polonization narzucanie lub przyswajanie kultury polskiej i języka polskiego; Polonisation Polonization
polowanie ˌpɔlɔˈvãɲɛ
n zespół czynności podejmowanych celem wytropienia i zabicia dzikiej zwierzyny hunting
polować pɔˈlɔvaʨ̑
v brać udział w polowaniu, tropić aby zabić hunt
polski ˈpɔlsʲci
adj odnoszący się do Polski lub Polaków Polish
polski ˈpɔlsʲci
n (językoznawstwo, językoznawczy) zachodniosłowiański język używany przez Polaków; Polish
polskość ˈpɔlskɔɕʨ̑
n cecha tego, co polskie; polski charakter czegoś Polishness
polszczyzna pɔlˈʃʧ̑ɨzna
n (językoznawstwo, językoznawczy) język polski Polish
poltergeist
n niewidzialny duch, hałasujący w nawiedzanym domu poltergeist
polucja pɔˈluʦ̑ʲja
n (fizjologia, fizjologiczny) mimowolny wytrysk nasienia u mężczyzn podczas snu pollution nocturnal emission
polędwica ˌpɔlɛ̃ndˈvʲiʦ̑a
n (kulinaria) mięso z grzbietu zwierzęcia loin (spożywczy) (kulinaria) pieczeń lub wędlina z tego mięsa sirloin
pomadka
n (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) kosmetyk do malowania ust lipstick
pomagać pɔ̃ˈmaɡaʨ̑
v ułatwiać komuś jakąś czynność, poprzez branie udziału w niej help assist
pomarańcz pɔ̃ˈmarãj̃n͇ʧ̑
n kolor pomarańczowy orange
pomarańcza ˌpɔ̃maˈrãj̃n͇ʧ̑a
n (spożywczy) (kulinaria) owoc cytrusowy o pomarańczowej skórce; orange
pomarańcza bergamota ˌpɔ̃maˈrãj̃n͇ʧ̑a ˌbɛrɡãˈmɔta
n (botanika, botaniczny) Citrus bergamia, gatunek rośliny z rodziny rutowatych, uprawianej głównie we Włoszech; bergamot bergamot orange
pomarańcza kwaśna ˌpɔ̃maˈrãj̃n͇ʧ̑a ˈkfaɕna
n (botanika, botaniczny) (zobacz) pomarańcza gorzka sour orange
pomarańcza słodka ˌpɔ̃maˈrãj̃n͇ʧ̑a ˈswɔtka
n (botanika, botaniczny) (zobacz) pomarańcza chińska sweet orange
pomarańczowawy ˌpɔ̃marãj̃n͇ʧ̑ɔˈvavɨ
adj w kolorze podobnym, zbliżonym do pomarańczowego; przypominający kolor pomarańczowy orangish
pomarańczowoskrzydły ˌpɔ̃marãj̃n͇ʧ̑ɔvɔˈskʃɨdwɨ
adj taki, który ma pomarańczowe skrzydła orange-winged
pomarańczowy ˌpɔ̃marãj̃n͇ˈʧ̑ɔvɨ
adj (botanika, botaniczny) (kulinaria) (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) (spożywczy) dotyczący owoców pomarańczy, zawierający owoce pomarańczy, zrobiony z owoców pomarańczy; (także, też) przypominający je w smaku, zapachu lub wyglądzie orange mający kolor drugiego pasma tęczy, taki jak kolor owocu pomarańczy itp.; żółty z czerwonym zabarwieniem; orange
pomazaniec
n (książkowy) ktoś wybrany na króla, namaszczony na urząd anointed
pomelo pɔ̃ˈmɛlɔ
n (spożywczy) (kulinaria) owoc pomarańczy olbrzymiej pomelo shaddock
pomenopauzalny ˌpɔ̃mɛ̃nɔpawˈzalnɨ
adj (medycyna, medyczny) (fizjologia, fizjologiczny) następujący po menopauzie postmenopausal
pomiar ˈpɔ̃mʲjar
n (metrologia, metrologiczny) ustalenie wartości pewnej wielkości fizycznej; measurement
pomidor pɔ̃ˈmʲidɔr
n (kulinaria) (spożywczy) owoc pomidora (1.2) tomato (botanika, botaniczny) Lycopersicon, rodzaj roślin z rodziny psiankowatych; tomato
pomidorowa
n (potocznie, potoczny) (kulinaria) zupa, której głównym składnikiem są pomidory; często podawana z makaronem, ryżem, kluskami lub w postaci kremu; tomato soup
pomidorowy ˌpɔ̃mʲidɔˈrɔvɨ
adj (kulinaria) zrobiony z owoców pomidora, składający się w większej części z pomidorów tomato
pomidorówka ˌpɔ̃mʲidɔˈrufka
n (potocznie, potoczny) (kulinaria) zupa pomidorowa; tomato soup
pomierzyć
v włożyć na siebie lub na kogoś wiele czegoś, jedno po drugim, sprawdzając, czy ma odpowiedni rozmiar try on zmierzyć kolejno wiele rzeczy measure measure out measure up
pomiesiączkowy
adj (medycyna, medyczny) następujący po miesiączce postmenstrual
pomieszczenie ˌpɔ̃mʲjɛʃˈʧ̑ɛ̃ɲɛ
n (budownictwo) część budynku o określonym przeznaczeniu room accommodation lodging place (rzeczownik odczasownikowy) od: pomieścić accommodating lodging placing putting
pomijać pɔ̃ˈmʲijäʨ̑
v nie mówić czegoś, opuścić temat, który chciało lub miało się poruszyć avoid cut out evade leave out omit skip nie uwzględniać czegoś exclude not take account of omit overlook
pomiędzy pɔ̃ˈmʲjɛ̃nʣ̑ɨ
preposition (zobacz) między in between
pomnik ˈpɔ̃mʲɲik
n rzeźba, posąg utworzony w celu upamiętnienia jakiegoś wydarzenia lub osoby; monument memorial
pomnik przyrody ˈpɔ̃mʲɲik pʃɨˈrɔdɨ
n okaz przyrody (drzewo, skała itp.) prawnie chroniony ze względu na jego walory przyrodnicze, estetyczne lub historyczne; natural monument veteran tree
pomoc ˈpɔ̃mɔʦ̑
n (sport, sportowy) w piłce nożnej zawodnicy grający między napastnikami a obrońcami midfield ułatwienie komuś życia lub wykonania określonej czynności help assistance aid
pomocnictwo
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) umyślne przestępstwo lub wykroczenie polegające na ułatwieniu innej osobie popełnienia czynu zabronionego; accessory
pomocniczy ˌpɔ̃mɔʦ̑ʲˈɲiʧ̑ɨ
adj stanowiący pomoc dla kogoś lub czegoś adjective auxiliary menial supplementary
pomocnik pɔ̃ˈmɔʦ̑ʲɲik
n osoba do pomocy przy jakiejś pracy helper pracownik pracujący pod czyimś kierunkiem assistant
pomocny pɔ̃ˈmɔʦ̑nɨ
adj (o osobach) taki, który pomaga w czymś helpful
pomocy pɔ̃ˈmɔʦ̑ɨ
interjection wołanie o pomoc w sytuacji zagrożenia help
pomologiczny
adj (agrotechnika, agrotechniczny) związany z pomologią, dotyczący pomologii pomological
pompa ˈpɔ̃mpa
n (przenośnie, przenośnia) (potocznie, potoczny) silny, ulewny deszcz pomp maszyna do wymuszania przepływu cieczy lub gazu; pump
pompa ciepła ˈpɔ̃mpa ˈʨ̑ɛpwa
n (fizyka, fizyczny) teoretyczna maszyna cieplna, która wymusza przepływ ciepła z obszaru o niższej temperaturze do obszaru o temperaturze wyższej; heat pump
pompejańczyk
n (historia, historyczny, historycznie) mieszkaniec Pompejów; osoba z tego miasta Pompeian (historia, historyczny, historycznie) stronnik Gnejusza Pompejusza w toczących się w I w. p.n.e. wojnach domowych Pompeian
pompejański
adj związany z Pompejami, dotyczący Pompejów, pochodzący z Pompejów Pompeian Pompeiian związany z postacią rzymskiego wodza Gnejusza Pompejusza Pompeian
pompka ˈpɔ̃mpka
n (sport, sportowy) ćwiczenie gimnastyczne polegające na uginaniu i prostowaniu ramion, wykonywane z dłońmi i palcami stóp opartymi o podłogę; press-up push up
pompon ˈpɔ̃mpɔ̃n
n duża puszysta ozdoba do machania dla czirliderki pom-pom pompom pompon przyszywana ozdoba z włóczki w formie puszystej kulki; bobble pompon pom-pom toori
pomponik
n (zdrobniale) mały pompon bobble
pompować
v wtłaczać dokądś pump pump up wydobywać skądś pump
pomrów błękitny
n (zoologia, zoologiczny) Bielzia coerulans, ślimak z rodziny pomrowiowatych, osiągający długość 100–140 mm; Carpathian blue slug blue slug
pomurnik pɔ̃ˈmurʲɲik
n (ornitologia, ornitologiczny) Tichodroma muraria, niewielki ptak z rodziny kowalikowatych; wallcreeper
pomysł ˈpɔ̃mɨsw̥
n myśl zawierająca plan działania lub rozwiązanie jakiegoś problemu idea
pomysłowo ˌpɔ̃mɨˈswɔvɔ
adv w sposób pomysłowy creatively inventively resourcefully
pomysłowość ˌpɔ̃mɨˈswɔvɔɕʨ̑
n dodatnia cecha intelektu charakteryzująca się zdolnością do tworzenia nowych pomysłów, projektów i koncepcji, byciu pomysłowym i pełnym inwencji twórczej inventiveness
pomysłowy ˌpɔ̃mɨˈswɔvɨ
adj mający wiele pomysłów ingenious inventive imaginative
pomywacz
n pracownik zajmujący się zmywaniem naczyń dishwasher
pomyłka pɔ̃ˈmɨwka
n błąd w rozumowaniu lub w postępowaniu mistake error połączenie telefoniczne nawiązane z niewłaściwym abonentem wrong number
pomyśleć pɔ̃ˈmɨɕlɛʨ̑
v myśleć przez jakiś czas, zastanawiając się nad czymś think wziąć coś pod uwagę, zadbać o coś, zająć się czymś think zdać sobie sprawę z czegoś, uświadomić sobie coś think
pomyślnie pɔ̃ˈmɨɕl̥ʲɲɛ
adv w sposób sprzyjający, zgodny z czyimiś pragnieniami, oczekiwaniami advantageously at a good price favourably
pomyślność pɔ̃ˈmɨɕl̥nɔɕʨ̑
n sprzyjający los, korzystny bieg wydarzeń prosperity success wellbeing hapiness well-being
pomścić
v odpłacić komuś złem za zło, którego się dopuścił avenge
ponad ˈpɔ̃nat
preposition …tworzący konstrukcję opisującą położenie kogoś lub czegoś powyżej omawianego wyrażenia above over …tworzący konstrukcję opisującą relację większości w stosunku do jakiejś wielkości beyond above over
ponadprzeciętny
adj większy lub lepszy od przeciętnego above average
ponadto pɔ̃ˈnatːɔ
particle nawiązuje do poprzedniego kontekstu wypowiedzi i wprowadza nową informację na omawiany już temat besides furthermore moreover
poncz
n (kulinaria) napój z wymieszanych różnych rodzajów alkoholi, soków owocowych i innych składników; punch
ponczo ˈpɔ̃n͇ʧ̑ɔ
n (etnografia, etnograficzny) wierzchnie okrycie z czworobocznego kawałka tkaniny z wyciętym pośrodku otworem na głowę, pierwotnie noszone przez Indian w Ameryce Łacińskiej; poncho
poniedziałek ˌpɔ̃ɲɛ̇ˈʥ̑awɛk
n pierwszy dzień tygodnia; Monday
ponieważ pɔ̃ˈɲɛvaʃ
conjunction …wyrażający przyczynę czegoś z takiego powodu, że… because since for 'cause
ponieść
v niosąc coś lub kogoś udać się gdzieś carry zostać obarczonym bear suffer sustain
poniżać
v uwłaczać czyjejś godności humiliate upokarzać samego siebie degrade oneself stoop
poniżej pɔ̃ˈɲiʒɛj
preposition niżej w stosunku do jakiegoś punktu odniesienia below
ponosić
v zostawać obciążonym czymś bear incur suffer sustain
ponowny pɔ̃ˈnɔvnɨ
adj występujący po raz kolejny fresh new renew repeat second
ponton ˈpɔ̃ntɔ̃n
n nadmuchiwana łódź o płaskim dnie; pontoon
pontyfik
n (przenośnie, przenośnia) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) papież lub inny wyższy duchowny pontiff (starożytność) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) kapłan w starożytnym Rzymie, który należał do kolegium czuwającego nad formalną stroną kultu religijnego; pontiff
pontyfikalnie
adv w sposób zgodny z pontyfikałem pontifically
pontyfikalny
adj (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) związany ze sprawowanymi przez papieża lub biskupa obrzędami, liturgią pontifical
pontyfikat ˌpɔ̃ntɨˈfʲikat
n (historia, historyczny, historycznie) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) urząd sprawowany przez pontyfika w starożytnym Rzymie pontificate (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) okres sprawowania władzy przez papieża lub biskupa; pontificate
pontyfikał ˌpɔ̃ntɨˈfʲikaw
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) księga liturgiczna używana przez katolickich biskupów; pontifical
ponuro pɔ̃ˈnurɔ
adv …od przym. → ponury gloomily
ponury pɔ̃ˈnurɨ
adj pełen smutku, przygnębienia gloomy mournful
ponętny
adj wzbudzający pożądanie, bardzo atrakcyjny attractive enticing fetching
pooperacyjny
adj (medycyna, medyczny) następujący po operacji postoperative
pop pɔp
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) kapłan Cerkwi prawosławnej lub greckokatolickiej orthodox priest (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) odmiana muzyki rozrywkowej, rytmiczna i melodyjna, wykorzystująca zwykle instrumenty elektroniczne pop
pop-art
n kierunek w sztuce współczesnej nawiązujący do kultury masowej drugiej połowy XX wieku, oddający obraz cywilizacji wielkomiejskiej, tworzący m.in. kompozycje z przedmiotów codziennego użytku; pop-art
poparcie pɔˈparʲʨ̑ɛ
n pomoc, akceptacja, wsparcie otrzymywane od kogoś support
popcorn
n prażona kukurydza popcorn
popelina ˌpɔpɛˈlʲĩna
n (włókiennictwo) rodzaj tkaniny o splocie płóciennym; poplin
popełnić pɔˈpɛwʲɲiʨ̑
v (żartobliwie) stworzyć marny utwór (np. literacki) perpetrate zrobić coś złego commit perpetrate make a mistake
popielniczka ˌpɔpʲjɛlʲˈɲiʧ̑ka
n otwarty pojemnik służący do strząsania do niego popiołu z papierosa; ash-tray ashtray
popielnik
n (botanika, botaniczny) cyneraria cineraria common ragwort (technologia, technika, techniczny) zbiornik pod komorą paleniskową pieca lub kotła; ash pan ash pit ashpan ashpit
popierać pɔˈpʲjɛraʨ̑
v udzielić komuś swojego poparcia, pomagać komuś w działaniu, osiąganiu czegoś endorse
popiersie pɔˈpʲjɛrʲɕɛ
n (sztuka) rzeźbiarskie lub malarskie przedstawienie postaci od tułowia w górę; bust
popijać
v pić małymi łykami, wolno sip pić po przełknięciu czegoś wash down (potocznie, potoczny) pić nierzadko alkohol tipple
popiół ˈpɔpʲjuw
n szary proch pozostający po spaleniu czegoś ash ashes
poporodowy
adj (fizjologia, fizjologiczny) (medycyna, medyczny) (weterynaria, weterynaryjny) następujący po porodzie, związany z okresem po porodzie postnatal postpartum
popołudnie ˌpɔpɔˈwudʲɲɛ
n okres pomiędzy południem a wieczorem afternoon
poprawa pɔˈprava
n zmiana stanu czegoś na lepszy; ulepszenie, poprawienie correction improvement
poprawiać pɔˈpravʲjäʨ̑
v czynić coś lepszym, doskonalszym amend regulować lub ustawiać coś adjust usuwać błędy, np. z tekstu correct
poprawka
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) formalna propozycja zmiany procedowanego w parlamencie aktu prawnego amendment skorygowanie czegoś alteration correction modification adjustment patch wersja tekstu revision
poprawnie pɔˈpravʲɲɛ
adv w sposób poprawny, zgodny z poprawnością lub określoną zasadą/przepisem correctly
poprawność
n zgodność z normami correctness
poprawność polityczna pɔˈpravnɔɕʨ̑ ˌpɔlʲiˈtɨʧ̑na
n norma językowa zalecająca w tzw. dyskursie publicznym unikanie określeń i zwrotów, które mogą urazić, obrazić, naruszyć godność osób, o których się wypowiadamy czy z którymi polemizujemy; political correctness
poprawny pɔˈpravnɨ
adj zgodny z poprawnością, z normą lub zasadami, nie mający błędów, nie wykraczający poza określoną normę correct right
poprzeczka pɔˈpʃɛʧ̑ka
n (sport, sportowy) belka układana na stojakach do skoków wzwyż i skoków o tyczce crossbar (sport, sportowy) poprzeczna belka łącząca górne końce pionowych słupków bramki crossbar belka albo listwa umocowana w poprzek czegoś crossbeam
poprzedni pɔˈpʃɛdʲɲi
adj taki, który był uprzednio (w czasie) last taki, który poprzedza (w kolejności) previous former preceding
poprzednik
n ten, który zajmował się daną sprawą lub był w określonym miejscu poprzednio precursor predecessor (językoznawstwo, językoznawczy) pierwsza, podrzędna część okresu warunkowego protasis coś poprzedzającego inną rzecz antecedent
poprzedzać pɔˈpʃɛʣ̑aʨ̑
v być, poruszać się przed kimś, czymś antecede come before go before precede
poprzesuwać
v przesunąć większą liczbę czegoś move around
poprzez ˈpɔpʃɛs
preposition …dołączający obszar, przez który z trudem ktoś/coś przemieszcza się across through throughout thru …dołączający osobę, instytucję lub rzecz, z której ktoś/coś korzysta; której ktoś używa; za pomocą czegoś, za pośrednictwem czegoś by through
popręg ˈpɔprɛ̃ŋk
n zakładany pod brzuchem konia pas przytrzymujący siodło; girth
populacja ˌpɔpuˈlaʦ̑ʲja
n (biologia, biologiczny) podstawowa jednostka ekologiczna oznaczająca wszystkie osobniki danego gatunku żyjące na danym terenie w tym samym czasie population (socjologia, socjologiczny) ogół ludzi żyjących w tym samym czasie na danym terenie population (statystyka, statystyczny) zbiór jednostek na temat których wyciągane są wnioski poprzez analizę próby statystycznej population
popularność ˌpɔpuˈlarnɔɕʨ̑
n bycie powszechnie znanym i lubianym, ogólne uznanie i rozgłos popularity
popularny ˌpɔpuˈlarnɨ
adj taki, który jest stworzony, przedstawiony w sposób przystępny i zrozumiały dla ogółu popular common well-known widespread taki, który jest używany powszechnie, znany ogółowi społeczeństwa popular widespread common well-known
popularyzacja ˌpɔpularɨˈzaʦ̑ʲja
n upowszechnianie nauki, sztuki, wiedzy o czymś popularization
popularyzator ˌpɔpularɨˈzatɔr
n osoba zajmująca się popularyzowaniem, upowszechnianiem, czynieniem czegoś znanym, popularnym popularizer
popularyzatorstwo ˌpɔpularɨzaˈtɔrstfɔ
n (książkowy) działalność popularyzatorska, czynienie czegoś powszechnie znanym i uznawanym popularizing
popularyzowanie ˌpɔpularɨzɔˈvãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: popularyzować popularizing
popularyzować ˌpɔpularɨˈzɔvaʨ̑
v czynić coś powszechnie znanym, rozpowszechniać coś, propagować popularize
populistyczny ˌpɔpulʲiˈstɨʧ̑nɨ
adj (pejoratywnie, pejoratywny) związany ze spełnianiem oczekiwań większości społeczeństwa w celu uzyskania jego poparcia, zdobycia lub utrzymania władzy, bez względu na koszty i realność składanych obietnic populist
populizm pɔˈpulʲism̥
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) popieranie idei politycznych i ekonomicznych, które są w danym momencie najbardziej popularne w celu łatwego zdobycia poparcia bez zwracania uwagi na rzeczywistą możliwość zrealizowania obietnic, zwłaszcza pod kątem finansowym; populism
popychadło
n (potocznie, potoczny) (lekceważąco, lekceważący) osoba wykorzystywana w społeczności lub miejscu pracy drudge stooge
popychać
v przemieszczać coś, pchając to hustle push shove
popyt ˈpɔpɨt
n (ekonomia, ekonomiczny) ilość dóbr i usług, którą konsumenci są w stanie nabyć po określonej cenie i w określonym czasie demand
popęd
n (fizyka, fizyczny) wektorowa wielkość fizyczna określająca działanie siły w danym przedziale czasu Imp J impulse (psychologia, psychologiczny) wewnętrzny mechanizm motywacyjny, uwarunkowany biologicznie, służący zaspokajaniu podstawowych potrzeb i przetrwaniu organizmu drive instinct nieopanowana potrzeba czegoś, nagła chęć impulse urge
popędliwy
adj charakteryzujący się popędliwością, porywczością, impulsywnością fiery hasty hotheaded impetuous impulsive irascible
por pɔr
n (botanika, botaniczny) Allium porrum L., dwuletnia roślina uprawna z rodziny czosnkowatych; leek bardzo mały otwór pore
pora ˈpɔra
n pewien okres, czas trwania czegoś time stosowny moment, właściwa chwila na jakąś czynność moment time
pora dnia
n określona część doby time of day
pora roku ˈpɔra ˈrɔku
n okres, w którym na skutek ruchu Ziemi i zmian jej oświetlenia występują zbliżone warunki klimatyczne, wpływające na wegetację roślin i zwierząt; season
pora sucha ˈpɔra ˈsuxa
n (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) jedna z dwóch pór roku w klimacie podzwrotnikowym charakteryzująca się bardzo niskimi opadami atmosferycznymi; dry season
porada pɔˈrada
n konsultacja u specjalisty (np. lekarza, prawnika) advice consultation counsel wskazówka, zalecenie komuś czegoś advice
poradzić pɔˈraʥ̑iʨ̑
v udzielić komuś rady, wskazówki advise pokonać trudności, rozwiązać problemy deal handle zasięgnąć czyjejś rady consult
poranek pɔˈrãnɛk
n pora dnia następująca po nocy morning
poranny pɔˈrãnːɨ
adj taki, który ma miejsce o poranku morning
porażenie
n (medycyna, medyczny) całkowita utrata funkcji ruchowej paralysis (medycyna, medyczny) zaburzenie pracy układu nerwowego dające liczne objawy ubytkowe palsy shock stroke
porażka pɔˈraʃka
n poważne niepowodzenie failure przegrana bitwa defeat
porcelana ˌpɔrʦ̑ɛˈlãna
n masa ceramiczna służąca do wyrobu delikatnych naczyń stołowych lub ozdób; porcelain china wyroby z porcelany (1.1) crockery
porcja ˈpɔrʦ̑ʲja
n określona ilość (płynu, pokarmu, leku) przeznaczona np. do spożycia, użycia part
porfir ˈpɔrfʲir
n (geologia, geologiczny) wulkaniczna lub żyłowa skała magmowa zawierająca prakryształy; porphyry
pornografia ˌpɔrnɔˈɡrafʲja
n wizerunek osób lub przedmiotów, wywołujący podniecenie seksualne; pornography porn porno
pornograficzny ˌpɔrnɔɡraˈfʲiʧ̑nɨ
adj związany z pornografią, dotyczący pornografii pornographic
pornos ˈpɔrnɔs
n (potocznie, potoczny) film pornograficzny porn
pornozemsta
n rozpowszechniane intymnych zdjęć lub filmów bez zgody osoby, którą przedstawiają, zwykle, aby ukarać ją za nieudany związek revenge porn
poronienie ˌpɔrɔ̃ˈɲɛ̇̃ɲɛ
n (medycyna, medyczny) przedwczesne zakończenie ciąży wskutek wydalenia obumarłego zarodka lub płodu; miscarriage spontaneous abortion
porowatość
n cecha tego, co jest porowate, co ma pory porosity
porozmawiać ˌpɔrɔzˈmavʲjäʨ̑
v przeprowadzić rozmowę have a chat talk
porozumienie ˌpɔrɔzũˈmʲjɛ̇̃ɲɛ
n dokument potwierdzający uzgodnione warunki agreement covenant entente settlement uzgodnienie, zgoda agreement deal wzajemne zrozumienie understanding
port pɔrt
n (informatyka, informatyczny) miejsce w urządzeniu do podłączenia innych urządzeń; port (potocznie, potoczny) miasto z portem (1.1) harbour port port lotniczy: port (1.1) przeznaczony dla samolotów, helikopterów i innych statków powietrznych airport wyznaczone miejsce, wyposażone w odpowiednią infrastrukturę, umożliwiające załadunek i wyładunek statków wodnych; port harbour
port de bras
n (choreografia, choreograficzny) odpowiednie ułożenie i ruch rąk w tańcu, balecie port de bras
portable
adj (informatyka, informatyczny) o programie: przeznaczony dla przenośnych pamięci masowych, nie wymagający instalowania portable
portal ˈpɔrtal
n (architektura, architektoniczny) ozdobne obramowanie otworu drzwiowego; portal (informatyka, informatyczny) rozbudowany internetowy serwis informacyjny – ogólny lub poświęcony wąskiej tematyce; portal web portal
porter ˈpɔrtɛr
n (kulinaria) styl piwa charakteryzujący się ciemną barwą i wysoką zawartością ekstraktu oraz alkoholu; porter
portfel ˈpɔrtfɛl
n najczęściej skórzany przedmiot o spłaszczonym kształcie służący do przechowywania pieniędzy, kart płatniczych, biletów i innych dokumentów (jak np. dowód osobisty, legitymacja) wallet billfold
portfolio
n (sztuka) teczka z dokumentacją działalności artystycznej portfolio
portier ˈpɔrtʲjɛr
n (urzędowy) osoba pełniąca służbę przy wejściu do budynku (instytucji, hotelu, itp.) janitor doorkeeper
portobello
n (kulinaria) określenie dużej pieczarki dwuzarodnikowej portobello mushroom
portorykański
adj związany z Portorykiem (państwem lub wyspą) albo Portorykańczykami Puerto Rican
portrecista ˌpɔrtrɛˈʨ̑ista
n artysta (malarz, rysownik, fotografik) wykonujący portrety portraitist
portret ˈpɔrtrɛt
n dzieło plastyczne przedstawiające konkretną osobę lub grupę osób portrait (przenośnie, przenośnia) charakterystyka postaci (zwłaszcza literackiej) portrait
portret pamięciowy ˈpɔrtrɛt ˌpãmʲjɛ̇̃ɲˈʨ̑ɔvɨ
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) portret osoby wykonany według wskazówek świadka, który tę osobę widział; używany zwłaszcza do odtwarzania wyglądu nieznanych sprawców przestępstw; facial composite identikit
portugalski ˌpɔrtuˈɡalsʲci
adj odnoszący się do państwa Portugalia, wywodzący się z Portugalii, związany z Portugalią Portuguese
portyk
n (architektura, architektoniczny) przednia część budowli przed wejściem głównym, z rzędem kolumn; portico
porucznik pɔˈruʧ̑ʲɲik
n (wojskowość, wojskowy) jeden z oficerskich stopni wojskowych; First Lieutenant
poruczyć pɔˈruʧ̑ɨʨ̑
v powierzyć, polecić, oddać z zaufaniem komuś swoje sprawy lub cenną rzecz commit
poruszać pɔˈruʃaʨ̑
v wprawiać coś w ruch move
poruszać się jak słoń w składzie porcelany pɔˈruʃaʨ̑‿ɕɛ ˈjak ˈswɔ̃ɲ ˈf‿skwaʥ̑ɛ ˌpɔrʦ̑ɛˈlãnɨ
v zachowywać się w sposób niedelikatny, poruszać się niezgrabnie, niezręcznie, niszcząc delikatne rzeczy be like a bull in a china shop
porwanie pɔˈrvãɲɛ
n działanie podjęte w celu uprowadzenia kogoś lub czegoś; wywiezienie kogoś lub czegoś, a następnie przetrzymywanie (często w ukryciu) kidnapping abduction hijacking grab
poryw
n gwałtowne uczucie lub zapał flush outburst nagły, mocny ruch czy uderzenie siły natury gust
porywacz pɔˈrɨvaʧ̑
n człowiek, który dokonał porwania, uprowadził (porwał) kogoś kidnapper człowiek, który uprowadził środek transportu z pasażerami hijacker
porywać pɔˈrɨvaʨ̑
v uprowadzać kogoś lub coś wbrew czyjejś woli kidnap hijack
porywać się z motyką na słońce
v zabierać się za coś, czego nie jest się w stanie zrobić bite off more than one can chew
porywczy pɔˈrɨfʧ̑ɨ
adj taki, którego reakcje lub zachowanie jest gwałtowne impulsive impetuous
porzeczka pɔˈʒɛʧ̑ka
n (botanika, botaniczny) Ribes, rodzaj roślin z rodziny agrestowatych; currant
porzeczka krwista pɔˈʒɛʧ̑ka ˈkr̥fʲista
n (botanika, botaniczny) Ribes sanguineum, gatunek krzewu ozdobnego należący do rodziny agrestowatych; flowering currant red-flowering currant
porzucać pɔˈʒuʦ̑aʨ̑
v opuszczać kogoś lub coś; zostawiać, odchodzić od kogoś lub czegoś abandon desert forsake leave
porządek pɔˈʒɔ̃ndɛk
n kolejność czegoś order stan, w którym jest czysto, coś jest ułożone według jakiegoś planu order (matematyka, matematyczny) uogólnienie pojęć "mniejszy-większy" na zbiory niekoniecznie złożone z liczb order porządki czynność sprzątania, porządkowania cleanup
porządkowy ˌpɔʒɔ̃ntˈkɔvɨ
adj znajdujący się w jakimś porządku, kolejności ordinal
porządnie pɔˈʒɔ̃ndʲɲɛ
adv w sposób porządny, przyzwoity decently respectably
porządny pɔˈʒɔ̃ndnɨ
adj dobrze urządzony, wykonany; solidny solid lubiący porządek tidy mocny, duży, intensywny heavy severe uczciwy, dobry, szlachetny, prawy, czysty decent
poród ˈpɔrut
n (fizjologia, fizjologiczny) zakończenie ciąży, wydanie dojrzałego płodu z organizmu matki; childbirth
porównanie ˌpɔruvˈnãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: porównać comparison konstrukcja semantyczna i figura retoryczna, w której cechy jednego przedmiotu zestawione są z cechami innego; comparison
porównawczy
adj opierający się na porównaniu comparative
porównywalny
adj na tyle podobny do czegoś, że można go z tym porównać, zestawić comparable
porównywać ˌpɔruvˈnɨvaʨ̑
v zestawiać ze sobą rzeczy lub osoby w celu znalezienia ich cech wspólnych lub różnic compare
poręczny pɔˈrɛ̃n͇ʧ̑nɨ
adj dostosowany do kształtu ręki i wygodny w użyciu handy
poręczyciel
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) ktoś, kto poręcza czyjeś wierzytelności guarantor bondsman
posada pɔˈsada
n miejsce pracy dające stały dochód post
posadzić pɔˈsaʥ̑iʨ̑
v umiejscowić na czymś place position put seat set sit umieścić sadzonki w ziemi plant pot
posadzka pɔˈsaʦ̑ka
n wierzchnia warstwa podłogi; flooring
posag ˈpɔsak
n rzeczy, które panna dostawała dawniej od rodziców, kiedy wychodziła za mąż dowry
posca
n (kulinaria) (historia, historyczny, historycznie) rodzaj lemoniady z octu winnego, wody i miodu przyprawionego kolendrą; pospolity, codzienny napój w starożytnym Rzymie posca
poseł ˈpɔsɛw
n członek Sejmu lub innego parlamentu; Congressman M.P. member of parliament dyplomata wysłany do innego państwa z oficjalną misją envoy
posiadacz pɔˈɕadaʧ̑
n ktoś, kto coś ma, posiada owner proprietor holder possessor bearer occupant
posiadanie ˌpɔɕaˈdãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: posiadać possession ownership
posiadać pɔˈɕadaʨ̑
v (książkowy) o człowieku: być właścicielem czegoś o dużej wartości possess own have
posiadłość pɔˈɕadwɔɕʨ̑
n teren i zabudowania należące do kogoś estate property casa possession
posiniaczony
adj pokryty siniakami (zwykle po upadku albo pobiciu) black and blue bruised
posiłek pɔˈɕiwɛk
n (kulinaria) coś do zjedzenia, pożywienia się meal repast
posoczniczy
adj (medycyna, medyczny) związany z posocznicą, dotyczący posocznicy septic
pospieszny
adj będący lub czyniony w pośpiechu, tj. szybko expeditious hasty hurried działający lub przemieszczający się szybciej od innych fast odbywający się lub dokonywany zbyt prędko, przedwcześnie overhasty precipitant precipitate precipitative precipitous previous
pospieszny
n autobus lub pociąg pospieszny fast train
pospolicie
adv powszechnie, ogólnie generally
pospolity ˌpɔspɔˈlʲitɨ
adj jeden z wielu, zwyczajny vulgar common commonplace trivial wszędzie lub powszechnie spotykany, często się zdarzający, powszechnie znany vulgar common commonplace
posrebrzać pɔˈsrɛbʒaʨ̑
v pokrywać coś warstwą srebra silver coat with silver silver-plate
post pɔst
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) dobrowolna rezygnacja ze spożywania niektórych lub wszystkich pokarmów i z rozrywek; fast czas obowiązywania postu (1.1) fast (informatyka, informatyczny) (slangowo) wiadomość na grupie dyskusyjnej lub forum post
post scriptum ˈpɔst ˈskrʲiptũm
n zakończenie listu z uwagami na inny temat lub luźno związanymi z samą treścią listu, oddzielone wyraźnie od głównej części; postscript
post- pɔst
prefix pierwszy człon wyrazów złożonych oznaczający występowanie po czymś lub bycie późniejszą formą czegoś post-
postanowienie ˌpɔstãnɔˈvʲjɛ̇̃ɲɛ
n coś, co zostało postanowione; decyzja, konkretny zamiar decision
postapokaliptyczny
adj taki, który nastąpił po apokalipsie, wydarzeniu katastroficznym post-apocalyptic postapocalyptic
postawa pɔˈstava
n czyjaś budowa ciała posture odruchowo przyjmowana pozycja stojąca; posture każda pozycja ciała pose position posture sposób zachowania attitude manner typowy dla danego człowieka stosunek do czegoś; attitude manner
postawić pɔˈstavʲiʨ̑
v (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) o żaglach: sprawić aby zaczęły pracować hoist o stopniach szkolnych: dopisać nowy stopień do ocen danego ucznia give podnieść do góry, przywrócić lub nadać komuś lub czemuś postawę stojącą erect raise sformułować coś, wystąpić z czymś lay down make pose raise stawiając, umieścić coś lub kogoś na czymś put wybudować, wznieść jakąś budowlę, konstrukcję build erect put up wyłożyć pieniądze jako stawkę w grze, loterii, zakładach itp. bet on zapłacić za kogoś, zwłaszcza w kawiarni, restauracji itp. pay for zbudować coś na czyjąś cześć erect przeciwstawić się komuś, okazać upór, nieprzejednaną postawę oppose stand up to
postać ˈpɔstaʨ̑
n bohater utworu literackiego, filmu character określenie istoty, wyglądu, sylwetki figure being zewnętrzna forma, kształt czegoś form
posterunek ˌpɔstɛˈrũnɛk
n miejsce pełnienia straży lub służby post
postimpresjonista
n (sztuka) artysta czerpiący z dokonań impresjonizmu, który jednak wypracował indywidualne style w malarstwie końca XIX wieku postimpresionist
postindustrialny ˌpɔstʲĩnduˈstrʲjalnɨ
adj odnoszący się do epoki/czasów/społeczeństwa następującego po epoce przemysłowej post-industrial
postkolonialny
adj związany z postkolonializmem, dotyczący postkolonializmu post-colonial postcolonial
postkomunistyczny
adj (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) dotyczący postkomunizmu, okresu po upadku komunizmu w danym państwie post-communist
postkomunizm
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) okres po upadku komunizmu w państwach bloku komunistycznego; post-communism postcommunism
postmodernista ˌpɔstmɔdɛrʲˈɲista
n osoba związana z postmodernizmem, działająca w nurcie postmodernizmu; współtwórca postmodernizmu postmodernist
postny
adj związany z postem lenten
postować
v (neologizm) zamieszczać post w Internecie post
postprodukcja
n (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) etap produkcji filmu między filmowaniem, a premierą, w którym przetwarza się surowy materiał filmowy dodając efekty komputerowe, ścieżkę dźwiękową, napisy itp. post-production postproduction
postrzegać pɔˈsṭʃɛɡaʨ̑
v widzieć coś w dany sposób, mieć na jakiś temat określone zdanie perceive
postrzygacz
n robotnik strzygący owce shearer
postsekularyzm
n (filozofia, filozoficzny) dziedzina filozofii, która zajmuje się badaniem relacji między religią a nowoczesną filozofią, kulturą i społeczeństwem; postsecularism
poststalinowski ˌpɔststalʲĩˈnɔfsʲci
adj dotyczący okresu po upadku stalinizmu post-Stalinist
postulant pɔˈstulãnt
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) kandydat do zakonu, odbywający w nim okres próbny postulant
postulat pɔˈstulat
n (logika, logiczny) (matematyka, matematyczny) teza, która nie wymaga udowodnienia i stanowi podstawę w dalszym wnioskowaniu; postulate (oficjalnie) żądanie, wniosek, propozycja, życzenie demand postulate requirement
postulować ˌpɔstuˈlɔvaʨ̑
v proponować lub domagać się czegoś postulate
postój ˈpɔstuj
n przerwa podczas jazdy, podróży stopover
postęp ˈpɔstɛ̃mp
n rozwój, osiągnięcie kolejnego etapu progress advance advancement
postępowanie ˌpɔstɛ̃mpɔˈvãɲɛ
n określony prawem uporządkowany ciąg czynności urzędowych organu wykonującego zadania publiczne (sądu, administracji, prawodawcy) conduct
postępować ˌpɔstɛ̃mˈpɔvaʨ̑
v dokonywać postępu advance działać, czynić coś; wykonywać postępowanie proceed act
postępowość
n cecha tego, co postępowe; cecha tych, którzy są postępowi progressiveness
postępowy ˌpɔstɛ̃mˈpɔvɨ
adj wyrażający postęp; też: będący zwolennikiem postępu progressive
posunięcie ˌpɔsũˈɲɛ̇̃ɲʨ̑ɛ
n (szachy, pojęcie szachowe) ruch bierką, pionem, figurą w szachach, warcabach i innych grach planszowych move
posuwać
v (wulgarnie, wulgaryzm) odbywać stosunek seksualny jako osobnik aktywny fuck tonk wax przemieszczać co do przodu, sunąc to move move forward shove shuffle znacznie zwiększać nasilenie jakiegoś stanu lub czynu advance get on overstep progress odsuwać się, aby zrobić miejsce komu move over osiągać wyższy poziom progress stawać się śmiałym, by coś zrobić not stop short at zmieniać wolno swoje położenie inch move along
posyłać
v polecać komuś udanie się gdzieś dla załatwienia czegoś send kierować coś dokądś szybkim ruchem send przekazywać za pośrednictwem send mail
poszczególny
adj postrzegany indywidualnie (a nie jako członek swojej grupy) individual particular
poszerzać pɔˈʃɛʒaʨ̑
v robić coś szerszym, obszerniejszym widen broaden
poszkodowany ˌpɔʃkɔdɔˈvãnɨ
n osoba, która ucierpiała w wyniku wypadku lub innego nieszczęśliwego zdarzenia aggrieved sufferer victim
poszlaka pɔˈʃlaka
n fakt nieudowodniony, który jednak przemawia za określoną interpretacją czegoś trace indication circumstantial evidence indirect evidence presumptive evidence
poszukiwacz ˌpɔʃuˈcivaʧ̑
n osoba, która czegoś poszukuje searcher prospector seeker
poszukiwanie ˌpɔʃuciˈvãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: poszukiwać search hunt quest
poszukiwać ˌpɔʃuˈcivaʨ̑
v starać się coś osiągnąć, zdobyć seek starać się znaleźć coś ukrytego lub zgubionego look for search seek
poszum
n (książkowy) stały, cichy szum rustle sough
posąg ˈpɔsɔ̃ŋk
n (sztuka) rzeźba przedstawiająca człowieka lub zwierzę statue
posępnie
adv smutno, przygnębiająco dismally bleakly cheerlessly dourly drearily saturninely
posępność
n cecha tego, kto posępny; cecha tego, co posępne bleakness cheerlessness
posępny
adj okazujący smutek lub przygnębienie dismal dreary gloomy grave saturnine wywołujący przykre uczucia: smutek, przybicie, itp. dour forbidding gloomy
posłaniec pɔˈswãɲɛʦ̑
n (książkowy) albo (podniośle) osoba posłana przez kogoś w celu przekazania wiadomości albo wykonania jakiejś misji messenger
posłuch
n poddawanie się czyimś wymaganiom obedience uznawanie czyjego autorytetu authority
posłuchanie
n przyjęcie kogoś (zwykle niższego stopniem) w celu wysłuchania jego próśb, życzeń itp. audience
posługa
n (kościelny) w Kościele urząd powierzany wiernemu świeckiemu dla wypełnienia określonych zadań, przede wszystkim podczas liturgii lub w związku z nią; ministry
posługiwać ˌpɔswuˈɟivaʨ̑
v (książkowy) używać czegoś przy wykonywaniu jakiejś czynności lub do osiągania jakiegoś celu use
posłuszeństwo
n postawa zgody na wykonywanie cudzych poleceń, rozkazów obedience
posłusznie
adv w sposób posłuszny docilely obediently submissively
posłuszny pɔˈswuʃnɨ
adj spełniający bez protestu polecenia obedient obey
pot pɔt
n wydzielina gruczołów potowych; sweat
potajemny ˌpɔtaˈjɛ̃mnɨ
adj trzymany bądź wykonywany w tajemnicy furtive hugger-mugger
potakiwacz ˌpɔtaˈcivaʧ̑
n (potocznie, potoczny) (lekceważąco, lekceważący) o kimś, kto nie wychyla się z własnym zdaniem i wszystkim potakuje yes-man yesman
potas ˈpɔtas
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu K i liczbie atomowej 19; potassium
potaż ˈpɔtaʃ
n (chemia, chemiczny) węglan potasu, (K2CO3); potash
potem ˈpɔtɛ̃m
adv później, w chwili następnej then after afterwards
potencjalnie
adv w sposób potencjalny, mogąc wystąpić lub pojawić się w określonych warunkach potentially virtually
potencjalny ˌpɔtɛ̃nˈʦ̑ʲjalnɨ
adj możliwy do zrealizowania, osiągnięcia potential
potencjometr ˌpɔtɛ̃nˈʦ̑ʲjɔ̃mɛtr̥
n opornik z możliwością zmiany (poprzez zmianę położenia styku na ścieżce oporowej) rezystancji przez użytkownika; potentiometer
poterna
n (dawniej, dawny) podziemny chodnik komunikacyjny w twierdzy postern
potocznie pɔˈtɔʧ̑ʲɲɛ
adv o formie wypowiedzi w sposób codzienny, powszechny, nieformalny, swobodny colloquially
potoczny pɔˈtɔʧ̑nɨ
adj (językoznawstwo, językoznawczy) (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) taki, którego używa się na co dzień, w zwykłej rozmowie colloquial quotidian
potok ˈpɔtɔk
n (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) ciek wodny o wartkim nurcie, płynący skalnym lub kamienistym korytem o dużym spadku; stream (informatyka, informatyczny) sposób połączenia procesów, tak że wyjście jednego jest wejściem drugiego; ; stream
potomek pɔˈtɔ̃mɛk
n (książkowy) dziecko (w stosunku do rodziców), także dalszy następca (wnuk, prawnuk) descendant offspring scion
potomstwo pɔˈtɔ̃mstfɔ
n (książkowy) dzieci w stosunku do rodziców offspring progeny
potop ˈpɔtɔp
n (przenośnie, przenośnia) duże ilości czegoś flood powódź powstała na rozległych terenach flood (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) wielka powódź opisana w Starym Testamencie (Rdz 6-8), jako kara zesłana przez Boga Flood
potrafić pɔˈtrafʲiʨ̑
v umieć coś zrobić, wiedzieć, jak coś zrobić be able can
potrawa pɔˈtrava
n posiłek stworzony z jadalnych składników dish
potrawka
n (zdrobniale) od: potrawa fricassee fricassée
potrzask ˈpɔṭʃask
n (łowiectwo, łowiecki) rodzaj pułapki kłusowniczej na zwierzęta w formie ostrych i silnych szczęk zatrzaskujących się po nadepnięciu; foothold trap
potrzeba pɔˈṭʃɛba
n uczucie konieczności wykonania lub zrobienia czegoś need necessity cel jakiegoś działania need necessity
potrzeba pɔˈṭʃɛba
v tylko jako orzecznik wymagać czegoś, potrzebować czegoś necessity need
potrzeba jest matką wynalazków pɔˈṭʃɛba ˈjɛst ˈmatkɔ̃w̃ ˌvɨ̃naˈlaskuf
proverb to sytuacja skłania do wprowadzania innowacji i ułatwiania sobie życia necessity is the mother of invention
potrzebny pɔˈṭʃɛbnɨ
adj taki, który jest niezbędny w czymś necessary
potrzebny jak wrzód na dupie pɔˈṭʃɛbnɨ ˈjaɡ ˈvʒut na‿ˈdupʲjɛ
adj (wulgarnie, wulgaryzm) całkowicie zbędny, zupełnie niepotrzebny need something like asshole on elbow
potrzebować ˌpɔṭʃɛˈbɔvaʨ̑
v mieć potrzebę/pragnienie posiadania/zrobienia czegoś; pragnąć kogoś w jakimś celu need
potrzeby własne pɔˈṭʃɛbɨ ˈvwasnɛ
n (elektryczność) układ urządzeń w elektrowni lub innym zakładzie wytwórczym lub rozdzielczym zapewniający dostarczenie energii niezbędnej do głównego procesu wytwarzania energii house load internal load wielkość mocy zużywanej przez potrzeby własne (1.1) house load internal load
potrząsać
v wstrząsać czymś wiele razy, poruszać gwałtownie shake
potrójny pɔˈtrujnɨ
adj składający się z trzech jednakowych lub podobnych części triple
potulny
adj łagodny, ustępliwy docile meek
potwierdzenie ˌpɔtfʲjɛrˈʣ̑ɛ̃ɲɛ
n pismo, wypowiedź lub podpis, które coś potwierdzają confirmation affirmation acknowledgement corroboration
potwierdzić pɔˈtfʲjɛrʲʥ̑iʨ̑
v stwierdzić prawdziwość (autentyczność, istnienie) czegoś, dać potwierdzenie confirm affirm assure support
potwornie
adv niezwykle intensywnie excruciatingly horrendously screamingly w sposób budzący przerażenie atrociously diabolically direly frighteningly monstrously terribly w sposób wywołujący odrazę appallingly awful heinously terribly wicked
potworny
adj bardzo brzydki ugly o negatywnym zjawisku: występujący w dużym nasileniu horrendous taki, który budzi przerażenie, strach dire horrible
potwór ˈpɔtfur
n straszny stwór monster
potwór z Loch Ness ˈpɔtfur ˈz‿lɔx ˈnɛs
n domniemane, legendarne zwierzę ze szkockiego jeziora; Loch Ness Monster Nessie
potyczka pɔˈtɨʧ̑ka
n niewielkie starcie, walka drobnych oddziałów zbrojnych clash joust skirmish
potykać pɔˈtɨkaʨ̑
v (dawniej, dawny) walczyć, pojedynkować się joust (przenośnie, przenośnia) popełniać błąd, postępować niesłusznie stumble zaczepiać o coś nogą i tracić równowagę lub przewracać się stumble trip
potylica ˌpɔtɨˈlʲiʦ̑a
n (anatomia, anatomiczny) kość potyliczna, kość czaszki, w której znajduje się otwór łączący jamę mózgoczaszki z kanałem kręgowym kręgosłupa; occiput
potyliczny
adj (anatomia, anatomiczny) dotyczący potylicy occipital
potęga pɔˈtɛ̃ŋɡa
n (matematyka, matematyczny) wynik potęgowania; power coś potężnego power przeważająca siła i skuteczność power
potęgowanie ˌpɔtɛ̃ŋɡɔˈvãɲɛ
n (matematyka, matematyczny) działanie dwuargumentowe x^y\;, które dla y\; będącego liczbą naturalną, jest równoważne pomnożeniu y\; liczb (elementów) x\; przez siebie; exponentation
potępiać pɔˈtɛ̃mpʲjäʨ̑
v (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) skazywać na potępienie, skazywać na piekło damn nie pochwalać, ganić kogoś, uznawać kogoś winnym condemn
potępienie
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w chrześcijaństwie: utrata zbawienia damnation perdition wyrok potępiający, wyrażenie silnej dezaprobaty, ostra krytyka condemnation animadversion censure reprehension reprobation
potężny pɔˈtɛ̃w̃ʒnɨ
adj o wielkiej mocy mighty powerful znacznych rozmiarów big ponderous
pouczać pɔˈ<sup>w</sup>uʧ̑aʨ̑
v dawać komuś pouczenie, informować kogoś jak należy się zachowywać (jak postępować) admonish sermon
poufały
adj taki, który jest wyrazem zażyłości, bliskich stosunków familiar intimate
poufny pɔˈ<sup>w</sup>ufnɨ
adj tajny, powierzony w sekrecie confidential secret
powab ˈpɔvap
n ogół cech wywołujący miłe wrażenie attraction charm
powaga pɔˈvaɡa
n znaczenie, ważność jakichś spraw lub wydarzeń authority prestige zrównoważony, opanowany sposób bycia, nieuleganie emocjom gravity seriousness
poważanie ˌpɔvaˈʒãɲɛ
n poszanowanie, szacunek, uznanie, którym darzy się kogoś lub coś deference esteem respect
poważać pɔˈvaʒaʨ̑
v darzyć szacunkiem, uznaniem respect esteem
poważnie pɔˈvaʒʲɲɛ
adv w sposób poważny seriously
poważny pɔˈvaʒnɨ
adj budzący obawy, groźny dla życia; (także, też) skomplikowany, obarczony dużym ryzykiem serious o człowieku, sytuacji, opinii itp.: charakteryzujący się powagą serious mający uznanie u innych osób serious odpowiedzialny, godny zaufania serious
powiadamiać
v dawać komuś o czymś znać, przekazywać wiadomości notify
powiat ˈpɔvʲjat
n jednostka podziału administracyjnego w Polsce, wchodząca w skład województwa; district
powidła pɔˈvʲidwa
n przetwór robiony głównie ze smażonych śliwek z dodatkiem cukru; plum jam
powiedzenie ˌpɔvʲjɛˈʣ̑ɛ̃ɲɛ
n przysłowie, maksyma, popularne zdanie saying
powiedziałeś A, powiedz B ˌpɔvʲjɛ̇ˈʥ̑awɛɕ ˈa ˈpɔvʲjɛʣ̑ ˈbɛ
proverb jeśli się coś zaczęło robić, należy rzecz dokończyć you cannot say A without saying B
powiedzieć pɔˈvʲjɛ̇ʥ̑ɛ̇ʨ̑
v wyrazić coś słowami, oznajmić say tell
powiedzieć swoje pɔˈvʲjɛ̇ʥ̑ɛ̇ʨ̑ ˈsfɔjɛ
idiom powiedzieć to, co ma się do powiedzenia; wyrazić dobitnie swoje zdanie, kwestię run one's rhymes
powieka pɔˈvʲjɛka
n kawałek skóry zakrywający oko; eyelid
powielacz pɔˈvʲjɛlaʧ̑
n (poligrafia) dawne proste urządzenie drukarskie do wykonywania wielokrotnych kopii; duplicating machine (technologia, technika, techniczny) urządzenie które zwielokrotnia coś multiplier
powiernik pɔˈvʲjɛrʲɲik
n człowiek zaufany, któremu ktoś się zwierza ze swoich spraw osobistych czy tajemnic confidant confident fiduciary repository trustee
powierzać
v wyznawać komuś coś w zaufaniu share zlecać komu sprawowanie określonej funkcji lub zrobienie czegoś entrust (podniośle) poddawać się komuś lub czemuś z ufnością submit
powierzchnia pɔˈvʲjɛʃçɲa pɔˈvʲjɛʃçɲɛ
n (geometria) dwuwymiarowy odpowiednik krzywej surface area (potocznie, potoczny) miara wielkości zbioru na płaszczyźnie, pole powierzchni area zewnętrzna strona surface określony obszar, o ograniczonych rozmiarach surface wierzchnia warstwa masy jakiejkolwiek substancji, cieczy surface
powierzchniowy
adj pojawiający się/występujący na powierzchni superficial surface
powierzchownie ˌpɔvʲjɛʃˈxɔvʲɲɛ
adv w sposób powierzchowny superficially
powierzchowność
n cecha tego, co powierzchowne; cecha tych, którzy są powierzchowni superficiality wygląd zewnętrzny człowieka appearance
powierzchowny
adj taki, który opiera się na płytkiej, pobieżnej obserwacji, który nie wnika w istotę rzeczy superficial cursory perfunctory slack
powieszenie ˌpɔvʲjɛˈʃɛ̃ɲɛ
n jeden ze sposobów wykonywania kary śmierci; hanging
powietrze pɔˈvʲjɛṭʃɛ
n mieszanina gazów, z której składa się atmosfera Ziemi; air w związkach z przyimkami miejsce ponad ziemią air
powietrzny pɔˈvʲjɛṭʃnɨ
adj związany z powietrzem, dotyczący powietrza aerial airy
powiewać pɔˈvʲjɛvaʨ̑
v poruszać się na wietrze, falować wave
powieścidło
n (zgrubienie) (pogardliwie) płytka powieść, bez wartości artystycznej novelette
powieściopisarz ˌpɔvʲjɛ̇ɕʨ̑ɔˈpʲisaʃ
n autor powieści novelist
powieść ˈpɔvʲjɛ̇ɕʨ̑
n (literacko) długi utwór narracyjny opisujący rozbudowany ciąg zdarzeń; zwykle udostępniany w formie książki; novel
powikłanie
n (medycyna, medyczny) schorzenie stanowiące następstwo jakiejś innej choroby, operacji lub sytuacji wymagającej interwencji medycznej complication
powinien pɔˈvʲĩɲɛ̃n
modal musieć should ought wyrażający coś, co warto, żeby podmiot zrobił should ought wyrażający coś, czego mówiący spodziewa się po podmiocie should ought
powinność pɔˈvʲĩnːɔɕʨ̑
n obowiązek wynikający z pełnionej funkcji lub z nakazu moralnego duty obligation
powitanie ˌpɔvʲiˈtãɲɛ
n forma zwrotu grzecznościowego lub gest wykonywany podczas witania się z inną osobą; accost
powiązać
v połączyć jedno z drugim za pomocą węzła join link strap tether połączyć wiele elementów, faktów w całość associate connect relate związać pętami poszczególne jednostki bind cojoin concatenate conjoin interlock pinion
powiększać pɔˈvʲjɛ̃ŋkʃaʨ̑
v powodować, że coś staje się większe pod względem rozmiarów, ilości enlarge powodować, że obraz czegoś staje się większy pod względem rozmiarów enlarge magnify
powlekać
v nakładać poszwy, poszewki na pościel change nakładać powłokę coat
powodować ˌpɔvɔˈdɔvaʨ̑
v być powodem czegoś, przyczyną cause
powodzenia ˌpɔvɔˈʣ̑ɛ̃ɲa
interjection wyraża życzenie udanej pracy, szczęścia good luck
powodzenie ˌpɔvɔˈʣ̑ɛ̃ɲɛ
n sukces success
powodzianin
n ktoś, kto został poszkodowany podczas powodzi flood victim
powodzić pɔˈvɔʥ̑iʨ̑
v w formie bezosobowej: być w dobrej sytuacji materialnej, finansowej; być zamożnym, cieszyć się pomyślnością prosper
powojenny
adj taki, który dzieje się po wojnie post-war postwar
powoli pɔˈvɔlʲi
adv wolno, z małą prędkością slowly
powolnie
adv w sposób powolny, wolno languidly ponderously
powolność
n cecha bycia powolnym; właściwość rozwijania się nieśpiesznie slowness
powolny pɔˈvɔlnɨ
adj ociężały w ruchach, mało ruchliwy, denerwująco wolny poky odbywający się, wykonywany lub przebiegający powoli slow
powozownia
n (architektura, architektoniczny) budynek przeznaczony do przechowywania pojazdów zaprzęgowych; carriage house cart shed remise
powołaniowy
adj odnoszący się do powołania, związany z powołaniem vocational
powrót ˈpɔvrut
n ponowne osiągnięcie tego samego stanu, sytuacji return wznowienie wykonywania czegoś po przerwie return ponowne przybycie do tego samego miejsca return comeback homecoming
powróz
n gruby, mocny sznur z plecionego włókna cord halter rope
powrózek
n cienki powróz cord string
powstanie pɔˈfstãɲɛ
n zbrojne wystąpienie ludności państwa, miasta lub pewnego obszaru, skierowane przeciw dotychczasowej władzy, najczęściej okupacyjnej; insurrection uprising
powstanie warszawskie pɔˈfstãɲɛ varˈʃafsʲcɛ
n (historia, historyczny, historycznie) działania zbrojne podjęte przez żołnierzy Armii Krajowej na terenie Warszawy i w jej okolicach 1 sierpnia 1944 roku; Warsaw Uprising
powstanie wielkopolskie pɔˈfstãɲɛ ˌvʲjɛlkɔˈpɔlsʲcɛ
n (historia, historyczny, historycznie) zbrojne wystąpienie polskich mieszkańców Wielkopolski przeciwko państwu niemieckiemu, które wybuchło 27 grudnia 1918 roku; Greater Poland Uprising
powstaniec pɔˈfstãɲɛʦ̑
n uczestnik powstania zbrojnego, insurekcji insurgent
powstawać pɔˈfstavaʨ̑
v wzniecać powstanie, rozpoczynać walkę zbrojną uprise zaczynać istnieć, być utworzonym, rozpoczętym arise develop stand
powstańczy
adj związany z powstaniem, dotyczący powstania insurgent
powstrzymywać ˌpɔfsṭʃɨ̃ˈmɨvaʨ̑
v pohamowywać kogoś lub coś zapobiegając czemuś hold back constrain curb deter force back hold off zatrzymywać coś lub kogoś w miejscu stop check hold up rezygnować ze zrobienia czegoś, nie pozwalać sobie na coś avoid eschew forbear keep refrain
powszechnie pɔˈfʃɛçɲɛ
adv w sposób powszechny commonly generally popularly widely
powszechny pɔˈfʃɛxnɨ
adj dotyczący większości osób, spraw; publiczny, ogólny common widespread ogólnie stosowany, często używany; codzienny usual
powszedni pɔˈfʃɛdʲɲi
adj codzienny, pospolity, zwykły daily everyday ordinary
powtarzanie jest matką wiedzy ˌpɔftaˈʒãɲɛ ˈjɛst ˈmatkɔ̃w̃ ˈvʲjɛʣ̑ɨ
proverb dzięki powtarzaniu utrwala się wiedzę practice makes perfect
powtarzać pɔˈftaʒaʨ̑
v mówić lub robić coś kolejny raz; wykonywać czynność, którą już ktoś zrobił repeat reiterate
powtarzać klasę pɔˈftaʒaʨ̑ ˈklasɛ
v po raz kolejny chodzić do tej samej klasy, nie zdając do kolejnej flunk a class
powtórka
n (potocznie, potoczny) (szkolnictwo, szkolny) przypomnienie sobie materiału edukacyjnego już przerobionego review revision ponowne wykonanie lub wydarzenie się czegoś repeat replay
powyżej pɔˈvɨʒɛj
preposition więcej niż określona wartość liczbowa over znajdujący się wyżej czegoś, umieszczony nad czymś above
powód ˈpɔvut
n coś, co uzasadnia podjęcie jakiegoś działania lub zmianę stanu emocjonalnego reason cause (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) ten, kto wnosi sprawę cywilną, kto oczekuje skutków prawnych; plaintiff
powódź ˈpɔvuʨ̑
n (meteorologia, meteorologiczny) zalanie wodą pewnego obszaru; flood (przenośnie, przenośnia) potok (np. słów), mnogość flood
powój ˈpɔvuj
n (botanika, botaniczny) Convolvulus, liczący około 250 gatunków rodzaj roślin z rodziny powojowatych; bindweed
powóz ˈpɔvus
n czterokołowy pojazd ciągnięty przez konie carriage
powłoka pɔˈvwɔka
n to, co okrywa, powleka jakiś przedmiot coat cover crust
powściągliwość ˌpɔfʲɕʨ̑ɔ̃ŋɡˈlʲivɔɕʨ̑
n umiejętność panowania nad sobą reserve aloofness restraint
powściągliwy
adj potrafiący zachować opanowanie, mający umiar reserved aloof circumspect demure guarded restrained świadczący o powściągliwości, dokonany z rozwagą muted
poza ˈpɔza
n postawa, stan ciała w danej chwili pose
poza ˈpɔza
preposition oznaczający, że coś nie znajduje się w jakimś pomieszczeniu, na zewnątrz outside
pozajelitowy
adj (medycyna, medyczny) taki, który pomija jelita, zachodzi poza nimi parenteral
pozajęzykowy ˌpɔzajɛ̃w̃zɨˈkɔvɨ
adj (językoznawstwo, językoznawczy) taki, który nie dotyczy języka, istnieje poza nim paralinguistic
pozamałżeński ˌpɔzãmawˈʒɛ̃j̃sʲci
adj odbywający się poza związkiem małżeńskim danej osoby, (także, też) będący rezultatem takiego działania extramarital adulterine extracurricular
pozaparlamentarny
adj (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) dziejący się, działający poza parlamentem extraparliamentary
pozarządowy ˌpɔzaʒɔ̃nˈdɔvɨ
adj działający poza rządem non-governmental
pozaziemski
adj pochodzący spoza Ziemi extraterrestrial
pozbawiać pɔˈzbavʲjäʨ̑
v zabrać, odbierać coś deprive
pozbywać
v odsuwać od siebie free oneself get rid overcome
pozdrawiać pɔˈzdravʲjäʨ̑
v witać greet
pozdrowienie ˌpɔzdrɔˈvʲjɛ̇̃ɲɛ
n słowa, gesty wymawiane na powitanie lub pożegnanie greeting
pozer ˈpɔzɛr
n (pejoratywnie, pejoratywny) ktoś nieudolnie charakteryzujący się na coś lub kogoś; imitator wzbudzający zażenowanie poseur
pozew ˈpɔzɛf
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) pismo procesowe wszczynające proces cywilny, zawierające żądanie oraz uzasadnienie przytaczające okoliczności faktyczne na poparcie powództwa; claim suit
pozielenieć
v nabrać zielonej barwy turn green
pozimnowojenny
adj taki, który dzieje się po zimnej wojnie post-Cold War
poziom ˈpɔʑɔ̃m
n położenie, układ czegoś względem jakiejś płaszczyzny level wartość jakiejś mierzalnej wielkości level stan zaawansowania czegoś, faza rozwoju level phase standard stopień wykształcenia osoby, stan czyjejś kultury, wiedzy level grade
poziom morza ˈpɔʑɔ̃m ˈːɔʒa
n (geografia, geograficzny) umowny punkt wyjścia do pomiarów wysokości lub głębokości; sea level
poziomica ˌpɔʑɔ̃ˈmʲiʦ̑a
n (kartografia, kartograficzny) linia na mapie łącząca punkty znajdujące się na tym samym poziomie; contour line (technologia, technika, techniczny) przyrząd do wyznaczania poziomu lub pionu; spirit level
poziomka pɔˈʑɔ̃mka
n (botanika, botaniczny) Fragaria, roślina o jadalnych, czerwonych owocach podobnych do truskawek, tylko mniejszych, rosnąca dziko, przeważnie w lasach, także uprawiana w ogrodach; wild strawberry
poziomka pospolita
n (botanika, botaniczny) Fragaria vesca L., gatunek rośliny z rodziny różowatych, uprawiana w wielu krajach świata, również w Polsce; Alpine strawberry European strawberry fraise des bois wild strawberry woodland strawberry
poziomo
adv równolegle do podłoża horizontally across
poziomy pɔˈʑɔ̃mɨ
adj prostopadły do kierunku siły grawitacji horizontal
poznawać
v dowiadywać się w wyniku doświadczenia lub obserwacji learn
poznać ˈpɔznaʨ̑
v nawiązać znajomość z kimś become acquaint meet rozpoznać kogoś lub coś recognise recognize zdobyć wiedzę o czymś zwłaszcza poprzez bezpośrednie doświadczenie get to know rozpoznać się wzajemnie recognize one another recognise one another właściwie kogoś lub coś ocenić see the value of see through zawrzeć znajomość meet
pozornie
adv sprawiając wrażenie prawdziwego apparently seemingly colourably colorably ostensibly outwardly prima facie
pozorny pɔˈzɔrnɨ
adj nieprawdziwy, ale sprawiający wrażenie prawdziwego apparent ostensible factitious
pozostawać ˌpɔzɔˈstavaʨ̑
v być dalej takim samym, bez zmian; nie zmieniać się remain stay zostać w jakimś miejscu, nie ruszać się skądś remain stay być częścią czegoś; pozostałością, resztą po czymś lub kimś remain stay
pozostawiać wiele do życzenia ˌpɔzɔˈstavʲjäʥ̑ ˈvʲjɛlɛ ˌdɔ‿ʒɨˈʧ̑ɛ̃ɲa
v nie spełniać oczekiwań leave something to be desired to leave a lot to be desired
pozostałość ˌpɔzɔˈstawɔɕʨ̑
n coś, co zostało w danym miejscu po czymś remains
pozostały ˌpɔzɔˈstawɨ
adj taki, który nie należy do grupy; stanowiący resztę other
pozować pɔˈzɔvaʨ̑
v przyjmować nieruchomą pozycję do zdjęcia lub obrazu pose
pozwalać pɔˈzvalaʨ̑
v umożliwiać, sprawiać, że coś staje się możliwe, wykonalne allow zgadzać się, aby ktoś mógł coś zrobić allow permit let
pozwany pɔˈzvãnɨ
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) osoba, przeciw której wniesiono pozew lub wytoczono powództwo defence defendant defense
pozwolenie ˌpɔzvɔˈlɛ̃ɲɛ
n zgoda na coś lub uprawnienie dotyczące jakiejś czynności lub rzeczy permission
pozycja pɔˈzɨʦ̑ʲja
n konkretne ułożenie ludzkiego ciała position położenie kogoś lub czegoś w przestrzeni określane za pomocą współrzędnych lub odległości od innych obiektów position (ekonomia, ekonomiczny) stanowisko kupującego/sprzedającego wobec przewidywanego przez niego przyszłego kursu instrumentu pochodnego wyrażone przez kupno bądź sprzedaż nieposiadanych kontraktów terminowych position
pozycja misjonarska
n (seksuologia, seksuologiczny) klasyczna pozycja seksualna, w której mężczyzna jest na górze, a kobieta pod nim; missionary position missionary missionary sex position
pozyskiwać
v przekonywać do siebie win stawać się posiadaczem czego win
pozytywnie
adv w sposób pozytywny positively
pozytywny ˌpɔzɨˈtɨvnɨ
adj kierujący się wartościami budzącymi szacunek; o wysokich walorach positive przychylnie nastawiony positive przynoszący korzyści positive z potwierdzoną obecnością w badaniu positive
pozywać
v wnosić przeciwko komuś skargę do sądu sue wzywać kogoś do stawienia się na procesie jako oskarżony lub świadek sue
pozór ˈpɔzur
n to, co jest widoczne na zewnątrz, nierzadko udane appearance
pozłacać
v pokrywać warstwą złota lub malować na złoty kolor gild
połabski
n język połabski; Polabian
połamania nóg
interjection życzenie powodzenia wyrażone à rebours, mające zaklinać rzeczywistość; zwykle komuś, kto wychodzi na scenę break a leg
połać ˈpɔwaʨ̑
n (książkowy) duża część jakiegoś obszaru lub jakiejś przestrzeni field stretch sweep
połowa pɔˈwɔva
n jedna z dwóch równych części całości half
połoz ˈpɔwɔs
n (zoologia, zoologiczny) gad z największej rodziny węży; colubrid
położenie ˌpɔwɔˈʒɛ̃ɲɛ
n miejsce znajdowania się czegoś position location site warunki, w jakich znajduje się dana osoba lub obiekt situation
położna pɔˈwɔʒna
n pielęgniarka wyszkolona w położnictwie, pomagająca przy odbieraniu porodów midwife
położnica
n kobieta w okresie połogu lying-in woman
położnictwo
n (medycyna, medyczny) gałąź medycyny zajmująca się przebiegiem ciąży, porodu i połogu midwifery obstetrics obstet. tocology tokology (medycyna, medyczny) oddział szpitalny przeznaczony dla położnic maternity ward obstetrical ward obstetrics
położnik pɔˈwɔʒʲɲik
n (medycyna, medyczny) lekarz specjalista zajmujący się zdrowiem kobiety w okresie ciąży, porodu i połogu accoucheur
położony ˌpɔwɔˈʒɔ̃nɨ
participleAdjective znajdujący się, usytuowany w danym miejscu situated locate
południca
n (mitologia słowiańska) złośliwy i morderczy demon w postaci kobiecej polujący latem na tych, którzy w samo południe przebywali w polu Lady Midday
południe pɔˈwudʲɲɛ
n (geografia, geograficzny) kierunek wskazywany przez lewą rękę przy patrzeniu na zachód; South south chwila, kiedy Słońce jest najwyżej nad horyzontem w ciągu dnia; godzina dwunasta; noon midday
południk pɔˈwudʲɲik
n (geografia, geograficzny) umowna linia na powierzchni Ziemi łącząca bieguny; meridian
południk zerowy pɔˈwudʲɲiɡ zɛˈrɔvɨ
n (geografia, geograficzny) umowny, początkowy południk od którego liczy się długość geograficzną; prime meridian
południowiec
n osoba z południa, z krajów na południu southerner southron
południowo-wschodni ˌpɔwudʲɲɔvɔ‿ˈfsxɔdʲɲi
adj będący na południowym wschodzie southeastern southeast
południowo-zachodni ˌpɔwudʲˈɲɔvɔ zaˈxɔdʲɲi
adj będący na południowym zachodzie southwestern southwest
południowoafrykański ˌpɔwudʲˈɲɔvɔˌafrɨˈkãj̃sʲci
adj odnoszący się do Republiki Południowej Afryki South African
południowoamerykański ˌpɔwudʲˈɲɔvɔˌãmɛrɨˈkãj̃sʲci
adj dotyczący Ameryki Południowej South American
południowoeuropejski
adj odnoszący się do Europy Południowej, związany z Europą Południową South European Southern European
południowoindyjski
adj dotyczący południowych Indii South Indian
południowokoreański ˌpɔwudʲˈɲɔvɔˌkɔrɛˈãj̃sʲci
adj odnoszący się do Korei Południowej, państwa na Półwyspie Koreańskim South Korean
południowowietnamski
adj (historia, historyczny, historycznie) związany z Wietnamem Południowym, dotyczący Wietnamu Południowego ((oficjalnie) Republika Wietnamu) South Vietnamese
południowy ˌpɔwudʲˈɲɔvɨ
adj (geografia, geograficzny) mający miejsce na południu, dotyczący południa (kierunek) southern odbywający się w południe, dotyczący południa (czas) midday noon
południowy wschód ˌpɔwudʲˈɲɔvɨ ˈfsxut
n (geografia, geograficzny) kierunek świata pośredni między południowym a wschodnim southeast south-east
południowy zachód ˌpɔwudʲˈɲɔvɨ ˈzaxut
n (geografia, geograficzny) kierunek świata pośredni między południowym a zachodnim southwest
połykać
v przesuwać pokarm do żołądka w sposób fizjologiczny swallow gulp ingest
połysk ˈpɔwɨsk
n (potocznie, potoczny) błyszczenie się czegoś gloss lustre shine
połyskiwać
v wyróżniać się połyskiem z otoczenia glitter shimmer
połóg ˈpɔwuk
n (medycyna, medyczny) okres po porodzie; childbirth postnatal puerperium
połączenie ˌpɔwɔ̃n͇ˈʧ̑ɛ̃ɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: połączyć connection (technologia, technika, techniczny) fragment konstrukcji, w którym poszczególne części zespolone są ze sobą mechanicznie abutment
połączony
adj będący na łączach on-line
połączony
v (imiesłów) (przymiotnik) bierny od połączyć connected consolidated coupled joint
pończocha pɔ̃j̃n͇ˈʧ̑ɔxa
n obcisła, elastyczna część garderoby, okrywająca nogę; stocking
pościel ˈpɔɕʨ̑ɛl
n wyposażenie łóżka rozkładane do spania – poduszki, prześcieradło, przykrycie bedclothes bedding linen
pościg
n grupa osób biorąca udział w gonitwie pursuers ściganie kogo lub czego pursuit (przenośnie, przenośnia) przesadne staranie się, by coś zdobyć pursuit
pościć ˈpɔɕʨ̑iʨ̑
v przestrzegać postu nakazanego przez religię fast
pośladek pɔˈɕladɛk
n (anatomia, anatomiczny) jeden z dwóch umięśnionych obszarów z tyłu ciała między kręgosłupem a udami; buttock bun cheek
pośladkowy
adj (anatomia, anatomiczny) dotyczący pośladków natal
poślubić pɔˈɕlubʲiʨ̑
v wziąć z kimś ślub, ożenić się lub wyjść za mąż marry
pośmiertnie
adv po śmierci posthumously
pośmiertny
adj zrobiony po czyjejś śmierci; zachodzący po śmierci posthumous
pośmiewisko
n drwiny i szyderstwa z kogoś ridicule scoff obiekt kpin i szyderstw laughing stock
pośpiech ˈpɔɕpʲjɛx
n spieszenie się, robienie czegoś szybko hurry haste rush dash expedition
pośredni pɔˈɕrɛdʲɲi
adj nie odnoszący się do czegoś wprost; nie dotyczący czegoś bezpośrednio indirect
pośrednictwo
n działalność strony trzeciej, która ma na celu porozumienie się między stronami lub załatwienie jakiejś sprawy dotyczącej obu stron intermediation
pośredniczyć
v (ekonomia, ekonomiczny) załatwiać transakcje handlowe broker dążyć do porozumienia stron, działać jako rozjemca mediate intercede
pośrednik
n osoba pośrednicząca, załatwiająca sprawy między jakimiś osobami mediator go-between middleman
pośrednio
adv w sposób pośredni indirectly intermediately obliquely
pośrodku pɔˈɕrɔtku
adv na środku, w środkowym punkcie in the middle
poświęcać pɔˈɕfʲjɛ̃nʦ̑aʨ̑
v (książkowy) oddawać coś w ofierze; wyrzekać się czegoś dla czyjegoś dobra sacrifice zajmować się czymś, zwłaszcza zawodowo, oddawać swój czas jakiemuś celowi devote
pożar ˈpɔʒar
n niekontrolowane rozprzestrzenianie się ognia; fire blaze
pożarny
adj (dawniej, dawny) związany z pożarem lub pożarnictwem fire
pożerać pɔˈʒɛraʨ̑
v (potocznie, potoczny) o ludziach: jeść łapczywie gobble (potocznie, potoczny) o zwierzętach drapieżnych: zjadać coś devour gobble
pożoga
n (książkowy) wielki ogień szerzący się na znacznej przestrzeni, wielki pożar conflagration
pożycie pɔˈʒɨʨ̑ɛ
n (przestarzałe, przestarzały) rodzaj, tryb życia lifestyle obcowanie cielesne dwojga ludzi carnal intercourse wspólne życie z kimś cohabitation
pożyczać pɔˈʒɨʧ̑aʨ̑
v brać coś od kogoś na pewien czas za jego zgodą borrow dawać coś komuś na pewien czas lend
pożyczka pɔˈʒɨʧ̑ka
n danie komuś albo wzięcie od kogoś na pewien czas pieniędzy lub innych dóbr pod warunkiem ich zwrotu w określonym terminie; (także, też) to, co zostało pożyczone; loan
pożyteczny ˌpɔʒɨˈtɛʧ̑nɨ
adj przynoszący pożytek lub przydatny do czegoś useful
pożyteczny idiota ˌpɔʒɨˈtɛʧ̑nɨ iˈdʲjɔta
n ktoś nieświadomie manipulowany, przyczyniający się do sprawy; useful idiot
pożytek pɔˈʒɨtɛk
n korzyść usefulness
pożywienie ˌpɔʒɨˈvʲjɛ̇̃ɲɛ
n jedzenie, pokarm, strawa food nourishment
pożywny pɔˈʒɨvnɨ
adj posilny, wzmacniający, sycący nutritious nourishing nutritive nutrient nutrimental
pożądanie ˌpɔʒɔ̃nˈdãɲɛ
n pociąg fizyczny; pragnienie obcowania seksualnego z kimś desire craving lust thirst
pożądać pɔˈʒɔ̃ndaʨ̑
v bardzo silnie czegoś pragnąć, chcieć desire crave czuć silny pociąg fizyczny do kogoś; czuć pożądanie desire crave
pożądliwość
n cecha tego, co pożądliwe; cecha tych, którzy są pożądliwi lust lustfulness
pożądliwy
adj będący wyrazem pożądania lustful
prababcia praˈbapʲʨ̑a
n matka dziadka lub babci great-grandmother
prababka praˈbapka
n matka dziadka lub babki great-grandmother
praca ˈpraʦ̑a
n (fizyka, fizyczny) energia potrzebna do przesunięcia ciała o danych parametrach z jednego punktu pola do drugiego; work job artykuł, tekst lub dzieło plastyczne work funkcjonowanie czegoś operation run miejsce pracy (1.1); funkcja pełniona w takim miejscu job occupation wykonywanie jakiejś czynności, służącej uzyskaniu dóbr; work labour
praca domowa ˈpraʦ̑a dɔ̃ˈmɔva
n praca zadana uczniom w szkole do zrobienia w domu homework
pracochłonny ˌpraʦ̑ɔˈxwɔ̃nːɨ
adj wymagający relatywnie dużego nakładu pracy w stosunku do efektu laborious labour-consuming labour-intensive
pracodawca ˌpraʦ̑ɔˈdafʦ̑a
n osoba lub przedsiębiorstwo zatrudniające pracowników; employer
pracoholik ˌpraʦ̑ɔˈxɔlʲik
n osoba cierpiąca na pracoholizm, uzależniona od wykonywanej pracy workaholic
pracoholizm ˌpraʦ̑ɔˈxɔlʲism̥
n (psychologia, psychologiczny) (socjologia, socjologiczny) uzależnienie od wykonywania pracy; workaholism
pracować praˈʦ̑ɔvaʨ̑
v wykonywać jakąś pracę; być zatrudnionym work
pracowicie ˌpraʦ̑ɔˈvʲiʨ̑ɛ
adv zająć się czymś, przykładając się do tego assiduously
pracowitość ˌpraʦ̑ɔˈvʲitɔɕʨ̑
n cecha tego, kto jest pracowity diligence industriousness
pracowity ˌpraʦ̑ɔˈvʲitɨ
adj taki, który jest skłonny do długiej pracy; taki, który umie/lubi dużo pracować; charakteryzujący się pracowitością diligent laborious
pracownia praˈʦ̑ɔvʲɲa
n (sztuka) pomieszczenie, w którym pracuje artysta: malarz, rzeźbiarz, pisarz itp. studio workroom
pracownik praˈʦ̑ɔvʲɲik
n osoba, która została zatrudniona za wynagrodzenie – przez instytucję, firmę lub inną osobę; worker employee
praczka ˈpraʧ̑ka
n kobieta zawodowo piorąca washerwoman
pradziadek praˈʥ̑adɛk
n ojciec dziadka lub babci great-grandfather
pradziadkowie ˌpraʥ̑atˈkɔvʲjɛ
n prababcia i pradziadek great grantparents
pragmatycznie ˌpraɡmaˈtɨʧ̑ʲɲɛ
adv w sposób pragmatyczny pragmatically
pragmatyczny
adj oparty na przyczynowych związkach wydarzeń pragmatic wynikający z pragmatyzmu, oparty na przekonaniu, że podejmowane czynności powinny być praktyczne, dawać korzyść hard-nosed practical pragmatic
pragmatyk praɡˈmatɨk
n człowiek odznaczający się praktycznym sposobem myślenia i działania pragmatist
pragnienie praˈɟɲɛ̇̃ɲɛ
n (fizjologia, fizjologiczny) jedna z najbardziej podstawowych potrzeb biologicznych człowieka i zwierząt przejawiająca się w popędzie ku pobraniu odpowiedniej ilości wody do organizmu; thirst chęć realizacji, zrobienia czegoś; dążenie do czegoś; życzenie, ambicja ambition
pragnąć ˈpraɡnɔ̃ɲʨ̑
v (oficjalnie) chcieć czegoś, mieć pragnienie, życzyć sobie desire
praindoeuropejski ˌpra<sup>j</sup>ĩndɔɛwrɔˈpɛjsʲci
adj (językoznawstwo, językoznawczy) indoeuropejski pierwotny, odnoszący się do pierwotnego okresu wspólnoty indoeuropejskiej Proto-Indo-European
prairial
n nazwa dziewiątego miesiąca we francuskim kalendarzu rewolucyjnym; Prairial
prajęzyk
n język, z którego wywodzą się inne języki; proto-language
prakseologia ˌpraksɛɔˈlɔɟja
n nauka dotycząca norm i reguł sprawnego i efektywnego działania; praxeology
praktycznie
adv blisko stanu rzeczywistego almost practically virtually mając na względzie praktykę pragmatically sensibly w praktyce in practice
praktyczny prakˈtɨʧ̑nɨ
adj związany z praktyką, przeznaczony do zastosowania w praktyce practical
praktyka ˈpraktɨka
n okres szkolenia lub nabywania wprawy w jakimś zawodzie apprenticeship practice świadoma i celowa działalność ludzka practice doświadczenie zdobyte dzięki działalności ludzkiej practice wykonywanie zawodu practice
praktykant
n ktoś, kto odbywa praktykę zawodową trainee apprentice student teacher houseman intern
praktykować
v stosować coś w praktyce practice zazwyczaj o lekarzu, adwokacie: wykonywać swój zawód practice
pralka ˈpralka
n (technologia, technika, techniczny) mechaniczne urządzenie piorące tkaniny; washing machine
pralnia ˈpralʲɲa
n miejsce, w którym pierze się odzież laundry
prana
n (filozofia, filozoficzny) w hinduizmie energia organizmu, której obecność oznacza jego życie; prana
pranie ˈprãɲɛ
n porcja ubrań przygotowanych do prania (1.1) lub już wypranych laundry czyszczenie odzieży na mokro; cały proces czynności z tym związanych – wkładanie do pralki, dodawanie detergentów, programowanie, wieszanie itp.; laundry
praojciec praˈɔjʨ̑ɛʦ̑
n pierwszy mężczyzna, który zapoczątkował ludzkość, dany naród lub ród; mężczyzna, którego są one potomstwem forefather
prapradziad praˈpraʥ̑at
n ojciec pradziada great-great-grandfather
prasa ˈprasa
n (technologia, technika, techniczny) urządzenie wywierające nacisk np. do spłaszczenia substancji; press
praska ˈpraska
n (technologia, technika, techniczny) niewielka prasa, przyrząd służący do gniecenia, wyciskania, tłoczenia ricer
praska do ziemniaków ˈpraska ˌdɔ‿ʑɛ̃mʲˈɲakuf
n (zobacz) [[praska do, ziemniak]] potato ricer
prasowanie ˌprasɔˈvãɲɛ
n wygładzanie ubrania za pomocą żelazka ironing ściskanie za pomocą prasy pressing
prasować praˈsɔvaʨ̑
v wygładzać ubranie za pomocą żelazka iron ściskać za pomocą prasy compress press
prasłowiański
n martwy język, od którego wywodzą się wszystkie obecne języki słowiańskie; Proto-Slavic
prawa człowieka ˈprava ʧ̑wɔˈvʲjɛka
n niezbywalne, nienaruszalne, naturalne i niepodzielne prawa przysługujące każdemu człowiekowi wynikające z jego godności; human rights
prawa kobiet
n uprawnienia i wolności należące do kobiet i dziewcząt w danych społeczeństwach; women's rights
prawa zwierząt ˈprava ˈzvʲjɛʒɔ̃nt
n idea, zgodnie z którą zwierzęta mają fundamentalne interesy, które powinny być uszanowane tak samo, jak w przypadku podstawowych, analogicznych interesów ludzi; animal liberation animal rights
prawda ˈpravda
n treść zgodna z rzeczywistością; truth (matematyka, matematyczny) (logika, logiczny) jedna z dwóch wartości logicznych, obok fałszu; truth
prawda w oczy kole ˈpravda ˈv‿ɔʧ̑ɨ ˈkɔlɛ
proverb inni mają rację, a my nie potrafimy się z tym pogodzić the truth hurts
prawdomówny ˌpravdɔ̃ˈmuvnɨ
adj taki, który mówi prawdę truthful
prawdopodobieństwo ˌpravdɔpɔdɔˈbʲjɛ̇̃j̃stfɔ
n (matematyka, matematyczny) ogólne określenie pojęć matematycznych, służących do określenia takiej szansy (1.1); probability szansa, że coś się wydarzy probability
prawdopodobnie ˌpravdɔpɔˈdɔbʲɲɛ
adv przypuszczalnie, być może probably likely presumably
prawdopodobny ˌpravdɔpɔˈdɔbnɨ
adj przypuszczalnie prawdziwy; taki, o którym można sądzić, że jest prawdziwy likely probable possible
prawdziwie pravʲˈʥ̑ivʲjɛ
adv w sposób prawdziwy truly
prawdziwy pravʲˈʥ̑ivɨ
adj naturalny natural real rzeczywisty true real authentic typowy dla naszych wyobrażeń real true zgodny z prawdą truthful veracious
prawdziwych przyjaciół poznaje się w biedzie pravʲˈʥ̑ivɨx pʃɨˈjäʨ̑uw pɔˈznajɛ‿ɕɛ ˈv‿bʲjɛ̇ʥ̑ɛ
proverb szczery przyjaciel nie opuszcza kogoś, gdy ten ma kłopoty; w nieszczęściu, niepowodzeniu okazuje się, kto jest prawdziwym przyjacielem a friend in need is a friend indeed
prawdę mówiąc
(potocznie, potoczny) deklaruje szczerość wypowiedzi (głównie wypowiedzi kontrowersyjnych i wypowiedzi mogących urazić odbiorcę) to be honest
prawica praˈvʲiʦ̑a
n (książkowy) prawa dłoń, prawa ręka right hand (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) siła polityczna o programie, odwołującym się do tradycji, autorytetów, religii i istniejącej hierarchii społecznej right right-wing
prawicowiec
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) zwolennik prawicy, człowiek o poglądach prawicowych/konserwatywnych rightist
prawidło praˈvʲidwɔ
n (przestarzałe, przestarzały) przepis, norma zapewniająca prawidłowość czegoś precept (rzemiosło, rzemieślniczy) przyrząd służący do utrzymywania pierwotnego kształtu przedmiotów, np. butów, kapeluszy itp. shoetree shoe tree
prawidłowo ˌpravʲidˈwɔvɔ
adv w sposób prawidłowy accurately justifiably
prawidłowy ˌpravʲidˈwɔvɨ
adj bezbłędny, poprawny (zgodny z prawdą) correct right accurate dobrze uformowany, foremny regular słuszny, odpowiedni, właściwy (pasujący do danej sytuacji) appropriate proper zgodny z przyjętymi prawidłami lub założeniami correct
prawie ˈpravʲjɛ
particle …informująca o niecałkowitym osiągnięciu danego stanu almost nearly
prawić ˈpravʲiʨ̑
v mówić o czymś nauczając lecture sermonize
prawniczy
adj dotyczący prawa lub prawników juridical
prawnie ˈpravʲɲɛ
adv sądownie, przed sądem, wobec prawa judicial w myśl przepisów prawa, zgodnie z prawem legally lawfully
prawnik ˈpravʲɲik
n osoba posiadająca wykształcenie prawnicze jurist lawyer
prawnuczka praˈvnuʧ̑ka
n córka wnuka lub wnuczki great-granddaughter
prawnuk ˈpravnuk
n syn wnuczki lub wnuka great-grandson
prawny ˈpravnɨ
adj taki, który dotyczy prawa, wywodzi się z prawa, jest z nim zgodny legal
prawo ˈpravɔ
adv prawa strona right
prawo ˈpravɔ
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) przywilej, zezwolenie na coś; right (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) zbiór przepisów, zezwoleń, obowiązków, przywilejów oraz kar związanych z ich nieprzestrzeganiem; law (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) dobrze opisana i udowodniona teoria opisująca jakieś podstawowe zjawisko; law
prawo dżungli ˈpravɔ ˈʤ̑ũŋɡlʲi
n (przenośnie, przenośnia) prawo pięści, władza silniejszego law of the jungle
prawo jazdy ˈpravɔ ˈjazdɨ
n (motoryzacja) dokument potwierdzający umiejętności jego posiadacza do prowadzenia pojazdów mechanicznych, wydawany przez odpowiednie organy państwowe; driver's license driving licence
prawo jest po to, aby je omijać
proverb przysłowie wyrażające pogląd, że czasami można nie przestrzegać przepisów prawa every law has a loophole
prawo międzynarodowe ˈpravɔ ˌmʲjɛ̃nʣ̑ɨ̃narɔˈdɔvɛ
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) zbiór norm regulujących stosunki pomiędzy państwami, a także z innymi uczestnikami stosunków międzynarodowych; international law
prawo niepisane ˈpravɔ ˌɲɛpʲiˈsãnɛ
idiom prawo zwyczajowe unwritten law
prawo pierwszej nocy ˈpravɔ ˈpʲjɛrfʃɛj ˈnɔʦ̑ɨ
n w feudalnej Europie i u niektórych ludów pierwotnych: prawo spędzenia z żoną wasala lub poddanego jej nocy poślubnej droit de seigneur
prawo ziemi ˈpravɔ ˈʑɛ̃mʲi
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) prawo mówiące o nabywaniu obywatelstwa (lub innych praw) przez osobę, która urodziła się na danym terenie (na terenie obowiązywania prawa) birthright citizenship
prawo zwyczajowe ˈpravɔ ˌzvɨʧ̑aˈjɔvɛ
n (socjologia, socjologiczny) zbiór stosowanych norm prawnych ukształtowanych w toku historii i uważanych przez jakąś społeczność lub grupę za obowiązujące; common law
prawodawca
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) lub (historia, historyczny, historycznie) osoba lub instytucja, która ustanawia prawa albo doprowadziła do ich spisania i kodyfikacji lawgiver
prawomocny
adj (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) posiadający moc prawną legally binding
praworządność
n cecha tego, co praworządne; cecha tych, którzy są praworządni; law and order
praworęcznie
adv z wykorzystaniem prawej ręki right-handedly
praworęczność ˌpravɔˈrɛ̃n͇ʧ̑nɔɕʨ̑
n posługiwanie się głównie prawą ręką, jej większa sprawność; right-handedness
praworęczny ˌpravɔˈrɛ̃n͇ʧ̑nɨ
adj posługujący się głównie prawą ręką right-handed
praworęczny ˌpravɔˈrɛ̃n͇ʧ̑nɨ
n osoba praworęczna (1.1) right-hander
prawoskrętny ˌpravɔˈskrɛ̃ntnɨ
adj obrócony / obracający się w prawą stronę dextrorotatory
prawosławny ˌpravɔˈswavnɨ
adj (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) odnoszący się do prawosławia, należący do prawosławia Eastern Orthodox
prawowicie ˌpravɔˈvʲiʨ̑ɛ
adv w sposób prawowity rightfully
prawowity ˌpravɔˈvʲitɨ
adj legalny, uzasadniony prawnie, zgodny z prawem, właściwy legal lawful legitimate rightful
prawoznawczy ˌpravɔˈznafʧ̑ɨ
adj związany z prawoznawstwem lub prawoznawcą jurisprudential
prawość ˈpravɔɕʨ̑
n cecha tego, kto jest prawy probity rectitude integrity rightness uprightness
prawy ˈpravɨ
adj o człowieku: uczciwy, szlachetny righteous znajdujący się po przeciwnej stronie ciała człowieka w stosunku do tej, gdzie jest serce right
prawybory
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) wstępne wybory, które odbywają się na niewielkim obszarze kraju i są organizowane w ramach kampanii wyborczej jako rodzaj sondażu primary election
praxis ˈpraksʲis
n (filozofia, filozoficzny) rzeczywiste działanie i faktyczny stan rzeczy w opozycji do postulatów i teorii praxis
prazeodym ˌprazɛˈɔdɨ̃m
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Pr i liczbie atomowej 59; praseodymium
prać praʨ̑
v usuwać brud wash
prałat ˈprawat
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) wyższy dostojnik w Kościele katolickim; prelate
prażanin praˈʒãɲĩn
n mieszkaniec Pragi Praguian
prażyć ˈpraʒɨʨ̑
v (kulinaria) poddawać żywność działaniu wysokiej temperatury bez użycia tłuszczu roast
prebenda prɛˈbɛ̃nda
n (przestarzałe, przestarzały) (kościelny) część dochodów, które duchowni otrzymują jako wynagrodzenie za pełnione obowiązki; prebend
precel
n (kulinaria) rodzaj obwarzanka o charakterystycznym kształcie zbliżonym do ósemki; pretzel
precesja prɛˈʦ̑ɛsʲja
n (fizyka, fizyczny) zjawisko jednostajnej zmiany kierunku osi obrotu wirującego ciała; precession
precyzja prɛˈʦ̑ɨzʲja
n dokładność, staranność precision accuracy
precyzować
v określać dokładnie, z precyzją specify elaborate on pinpoint state precisely stawać się dokładnie określonym take a definite shape
precyzyjnie ˌprɛʦ̑ɨˈzɨjɲɛ
adv w sposób precyzyjny, dokładny precisely
precz prɛʧ̑
adv w połączeniu z czasownikiem nakazuje lub opisuje oddalenie się, wyrzucenie czegoś lub kogoś away
precz prɛʧ̑
interjection gwałtowne wyrażenie niechęci, sprzeciwu, tego że ma się czegoś dość out
predylekcja ˌprɛdɨˈlɛkʦ̑ʲja
n (książkowy) skłonność do kogoś lub czegoś predilection
preferować ˌprɛfɛˈrɔvaʨ̑
v dawać komuś/czemuś pierwszeństwo, preferencje prefer favor
prefiks ˈprɛfʲiks
n (językoznawstwo, językoznawczy) afiks występujący przed rdzeniem, przedrostek; prefix
prehistoria ˌprɛçiˈstɔrʲja
n okres dziejów od pojawienia się człowieka do powstania pisma; prehistory
prehistoryczny
adj związany z prehistorią prehistoric
prekariat prɛˈkarʲjat
n (ekonomia, ekonomiczny) (socjologia, socjologiczny) określenie tzw. nowej klasy społecznej, powstałej w wyniku kryzysu ekonomicznego – ludzie bez perspektyw życiowych: seryjni stażyści, pracownicy tymczasowi, młodzi bezrobotni lub pracujący poniżej swojego wykształcenia; precariat
prekmurski
n dialekt prekmurski języka słoweńskiego; Prekmurian
prekognicja ˌprɛkɔɟˈɲiʦ̑ʲja
n zjawisko paranormalne mające polegać na umiejętności przewidywania zdarzeń, które dopiero będą miały miejsce w przyszłości; precognition
prekolumbijski ˌprɛkɔlũmˈbʲijsʲci
adj odnoszący się do czasów przed odkryciem Ameryki przez Krzysztofa Kolumba pre-Columbian
prekursor prɛˈkursɔr
n osoba, która w danej dziedzinie wyprzedza innych, zwiastuje jakiś nowy kierunek, okres itp.; precursor
prelegent prɛˈlɛɡɛ̃nt
n osoba wygłaszająca wykład lub omawiająca prezentację prelector
preliminarz ˌprɛlʲĩˈmʲĩnaʃ
n (zarządzanie) (księgowość) zestawienie planowanych dochodów i wydatków preliminary estimate
preludium prɛˈludʲjũm
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) samodzielny, krótki utwór instrumentalny prelude (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) wstęp instrumentalny do jakiegoś większego utworu prelude wprowadzenie, wstęp, początek, zapowiedź czegoś prelude
premedytacja ˌprɛ̃mɛdɨˈtaʦ̑ʲja
n dokładne obmyślenie planu przestępstwa premeditation obmyślenie planu działania premeditation
premier ˈprɛ̃mʲjɛr
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) szef, kierownik rządu; Prime Minister
premiera prɛ̃ˈmʲjɛra
n (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) pierwsze publiczne przedstawienie utworu, zwłaszcza scenicznego lub filmu; uroczystość związana z tym przedstawieniem premiere
prenatalny
adj (medycyna, medyczny) związany z życiem płodowym, dotyczący życia płodowego prenatal
prenumerata ˌprɛ̃nũmɛˈrata
n przedpłata za czasopismo na określony czas, gwarantująca, że dana osoba będzie otrzymywać przez ten czas określoną liczbę numerów tego czasopisma; ten czas subscription
prenumerator ˌprɛ̃nũmɛˈratɔr
n osoba, która wykupiła prenumeratę subscriber
prenumerować
v otrzymywać jakąś publikację regularnie przez określony czas subscribe
preparat prɛˈparat
n substancja lub mieszanina związków przygotowana do konkretnego zastosowania preparation
preria
n (geografia, geograficzny) równinne stepy w centralnej części Ameryki Północnej; prairie
preskryptywizm
n (filozofia, filozoficzny) pogląd głoszący, że funkcją sądów powinnościowych jest funkcja preskryptywna, nakazująca określone postępowanie prescriptivism (językoznawstwo, językoznawczy) dążność do formułowania norm i prawideł danego języka z zamiarem wpłynięcia na jego użytkowników, aby stosowali proponowane środki językowe; często połączona z tendencją do określania nieaprobowanych form jako z gruntu „gorszych” lub „niepoprawnych”; prescriptivism
prestidigitator
n człowiek pokazujący sztuczki oparte głównie na zręczności i robiące wrażenie magicznych prestidigitator
presupozycja ˌprɛsupɔˈzɨʦ̑ʲja
n (językoznawstwo, językoznawczy) ukryte wstępne założenie, wymagane żeby dane zdanie miało w danym kontekście logiczny sens; presupposition (psychologia, psychologiczny) metoda sugerowania ukrytych treści za pomocą takich zdań presupposition
pretekst ˈprɛtɛkst
n powód, który ukrywa rzeczywistą przyczynę excuse pretext
pretensja
n prawo, które sobie ktoś rości do czegoś; wymaganie, żądanie grievance żal, uraza lub ansa do kogoś z jakiegoś powodu; (także, też) słowa wyrażające to uczucie grudge
pretensjonalność ˌprɛtɛ̃w̃sʲjɔ̃ˈnalnɔɕʨ̑
n brak naturalności, sztuczność; krygowanie się, mizdrzenie się affectation pretentiousness
pretor ˈprɛtɔr
n (starożytność) jeden z ważniejszych urzędników w starożytnym Rzymie; praetor
prewencja prɛˈvɛ̃nʦ̑ʲja
n zapobieganie czynom i zjawiskom uważanym za niepożądane prevention
prewencyjny ˌprɛvɛ̃nˈʦ̑ɨjnɨ
adj służący zapobieganiu, prewencji preventive
prezbiter
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) duchowny drugiego stopnia święceń w chrześcijaństwie; presbyter
prezbiterat
n (kościelny) sakrament święceń w chrześcijaństwie; presbyterate (kościelny) wykonywanie urzędu kapłańskiego wynikającego z (1.1) presbyterate
prezbiterium ˌprɛzbʲiˈtɛrʲjũm
n (architektura, architektoniczny) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) przestrzeń kościoła przeznaczona dla duchowieństwa i służby liturgicznej; presbytery chancel (historia, historyczny, historycznie) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) kolegialny organ zarządzający chrześcijańskim kościołem partykularnym; presbyterium
prezencja
n wygląd i sposób zachowania się jakiejś osoby, zazwyczaj atrakcyjny presence
prezent ˈprɛzɛ̃nt
n rzecz wręczona komuś z jakiejś okazji lub bez okazji, jako wyraz sympatii gift present
prezentacja ˌprɛzɛ̃nˈtaʦ̑ʲja
n wystawienie czegoś na pewnym forum presentation zestaw slajdów presentation
prezentować ˌprɛzɛ̃nˈtɔvaʨ̑
v pokazywać coś present
prezerwatywa ˌprɛzɛrvaˈtɨva
n (seksuologia, seksuologiczny) mechaniczny środek antykoncepcyjny stosowany głównie przez mężczyzn, wykonany z lateksu; condom rubber
prezes ˈprɛzɛs
n osoba przewodząca jakiejś instytucji, organizacji lub jakiemuś stowarzyszeniu chairman president
prezydencja
n prezydentura presidency przewodniczenie presidency
prezydencki
adj dotyczący prezydenta lub prezydentury presidential
prezydent ˈprɛzɨdɛ̃nt
n (administracja) w Polsce najwyższy przedstawiciel samorządu w miastach liczących ponad 100 tysięcy mieszkańców; mayor (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) głowa państwa, najważniejsza osoba w kraju w niektórych ustrojach; president
prezydentura ˌprɛzɨdɛ̃nˈtura
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) bycie prezydentem presidency (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) okres, gdy ktoś jest prezydentem presidency
prima aprilis ˈprʲĩma ːˈprʲilʲis
n dzień żartów obchodzony pierwszego kwietnia w wielu krajach, w tym w Polsce; April Fools' Day
primadonna
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) pierwsza, najlepsza śpiewaczka operowa prima donna
primogenitura ˌprʲĩmɔɡɛ̃ɲiˈtura
n dziedziczenie przez najstarszego w rodzie primogeniture
priorytet prʲjɔˈrɨtɛt
n pierwszeństwo przysługujące czemuś priority
pro-choice
n ogół ruchów społecznych i organizacji, które opowiadają się za legalizacją aborcji; pro-choice
pro-life
adj opowiadający się za zakazem aborcji pro-life
probabilistyczny ˌprɔbabʲilʲiˈstɨʧ̑nɨ
adj (matematyka, matematyczny) związany z probabilistyką probabilistic (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (filozofia, filozoficzny) związany z probabilizmem probabilistic
probierstwo prɔˈbʲjɛrstfɔ
n sztuka mająca na celu dochodzenie wartości rud, metalów i innych produktów hutniczych assay
probiotyk prɔˈbʲjɔtɨk
n podawane doustnie wyselekcjonowane kultury bakteryjne lub drożdży, najczęściej pałeczki kwasu mlekowego, których zadaniem jest korzystne dla zdrowia działanie w przewodzie pokarmowym, poprzez immunomodulację oraz zachowywanie prawidłowej flory fizjologicznej probiotic
problem ˈprɔblɛ̃m
n interesujące zagadnienie problem kłopotliwa sytuacja problem trouble
problematyczny ˌprɔblɛ̃maˈtɨʧ̑nɨ
adj budzący zastrzeżenia lub niepewny problematic problematical
proboszcz ˈprɔbɔʃʧ̑
n (kościelny) ksiądz zarządzający parafią; pastor parish priest
probówka
n (chemia, chemiczny) naczynie laboratoryjne, zwykle szklane, o wąskim, cylindrycznym kształcie, służące do przeprowadzania badań i eksperymentów; test tube
proca ˈprɔʦ̑a
n broń, z której po zamachnięciu się można wystrzeliwać kamienie lub inne pociski; sling
procedować
v zajmować się czymś i działać przy tym zgodnie z procedurą proceed
procedura ˌprɔʦ̑ɛˈdura
n (informatyka, informatyczny) wydzielona część programu; procedure określone reguły postępowania w jakiejś sprawie procedure
procent ˈprɔʦ̑ɛ̃nt
n (drukarstwo, drukarski) symbol procenta (1.1) per cent percent (ekonomia, ekonomiczny) oprocentowanie, odsetki, dochód od kapitału interest bliżej nieokreślony ułamek, część percentage
procent ˈprɔʦ̑ɛ̃nt
numeralFraction (matematyka, matematyczny) setna część całości; percent per cent
proces ˈprɔʦ̑ɛs
n uporządkowany ciąg zdarzeń zachodzących po sobie process act (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) postępowanie w sądzie process act (informatyka, informatyczny) każdy egzemplarz wykonywanego programu process act
procesja prɔˈʦ̑ɛsʲja
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) grupa wiernych w pochodzie, często ze śpiewem eksponująca przedmioty kultu; procession
procesor prɔˈʦ̑ɛsɔr
n (informatyka, informatyczny) urządzenie cyfrowe potrafiące pobierać, interpretować i wykonywać ciąg rozkazów; processor
procesować ˌprɔʦ̑ɛˈsɔvaʨ̑
v (informatyka, informatyczny) przetwarzać się process (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) prowadzić proces sądowy, dochodzić roszczeń w sądzie litigate
proch prɔx
n rozdrobniona, sypka substancja ash dust
proch strzelniczy ˈprɔx sṭʃɛlʲˈɲiʧ̑ɨ
n materiał wybuchowy, służący głównie jako ładunek miotający w broni palnej; gunpowder
prodemokratyczny
adj (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) sprzyjający demokracji, popierający demokrację pro-democracy prodemocracy
prodiż ˈprɔdʲiʃ
n elektryczne urządzenie do pieczenia w postaci metalowego naczynia z pokrywą z przezroczystym otworem; electric baking pan
producent prɔˈduʦ̑ɛ̃nt
n (biologia, biologiczny) organizm wytwarzający związki pokarmowe z prostych substancji nieorganicznych producer osoba lub firma zajmująca się produkcją, wytwarzaniem, wyrobem towarów skierowanych do sprzedaży producer osoba odpowiedzialna za całokształt nagrania muzycznego bądź spektaklu producer przedsiębiorca filmowy będący głównym inwestorem produkcji filmowej producer
produkcja prɔˈdukʦ̑ʲja
n uporządkowana działalność prowadząca do wytwarzania określonych rzeczy, produktów production
produkcyjny
adj związany z produkcją, dotyczący produkcji productive generative output production
produkować ˌprɔduˈkɔvaʨ̑
v tworzyć, wytwarzać coś produce
produkt ˈprɔdukt
n (chemia, chemiczny) substancja powstała w wyniku reakcji chemicznej; product (matematyka, matematyczny) uogólnienie iloczynu kartezjańskiego; product rezultat pracy twórczej product rezultat procesu produkcji lub ogólniej działalności przedsiębiorstwa product w marketingu: wszystko, co można zaoferować na rynku; product
produkt krajowy brutto ˈprɔdukt kraˈjɔvɨ ˈbrutːɔ
n (ekonomia, ekonomiczny) suma wartości dóbr i usług finalnych wytworzonych na terytorium danego kraju w danym okresie, najczęściej rocznym; gross domestic product
produktywność
n (ekonomia, ekonomiczny) wielkość efektu produkcyjnego uzyskanego z danych nakładów, wyrażona za pomocą wartości ułamka, w którym licznik zawiera wielkość produkcji, a mianownik – wielkość poniesionych na nią nakładów; productivity
profanacja ˌprɔfãˈnaʦ̑ʲja
n znieważenie rzeczy lub miejsca otaczanych powszechnym szacunkiem; zbezczeszczenie czegoś desecration profanation
profesja prɔˈfɛsʲja
n zawód; profession
profesjonalista
n osoba mająca bardzo duże umiejętności w danej dziedzinie professional
profesjonalizacja ˌprɔfɛsʲjɔ̃nalʲiˈzaʦ̑ʲja
n tworzenie się nowych zawodów, profesji w ramach danej dziedziny professionalization
profesjonalny
adj uprawiający swój zawód jak należy expert pro professional uprawiany dobrze jako zawód, wykonywany znakomicie, na wysokim poziomie pro professional
profesor prɔˈfɛsɔr
n (edukacja, edukacyjny) tytuł naukowy nadawany samodzielnym pracownikom naukowym; professor (edukacja, edukacyjny) nazwa stanowiska pracy na uczelniach wyższych i w instytucjach naukowych; professor
profesorski
adj związany z osobą lub tytułem profesora, dotyczący profesora professorial
profilaktyczny
adj (medycyna, medyczny) dotyczący profilaktyki i zapobiegania chorobom prophylactic preventive preventative
profilaktyka ˌprɔfʲiˈlaktɨka
n środki i działania w celu zapobiegania niepożądanym zdarzeniom, szkodom; likwidacja przyczyn złych zjawisk prophylaxis prevention
profilaktyka przedekspozycyjna
n (medycyna, medyczny) lek, kuracja stosowana profilaktycznie przed ekspozycją, narażeniem na czynnik chorobotwórczy wywołujący AIDS pre-exposure prophylaxis
profit ˈprɔfʲit
n (ekonomia, ekonomiczny) zysk profit earnings gain
prognatyczny ˌprɔɡnaˈtɨʧ̑nɨ
adj (antropologia, antropologiczny) (medycyna, medyczny) (anatomia, anatomiczny) o nadmiernie wysuniętej do przodu szczęce (lub szczękach) prognathic prognathous
prognatyzm prɔˈɡnatɨsm̥
n (antropologia, antropologiczny) (medycyna, medyczny) (anatomia, anatomiczny) silne wysunięcie do przodu szczęki (lub szczęk), cecha gatunkowa lub nieprawidłowość anatomiczna prognathism
prognoza prɔˈɡnɔza
n przewidywanie czegoś oparte na określonych danych lub obliczeniach forecast prediction prognosis
prognoza pogody
n przewidywanie zjawisk meteorologicznych na określonym obszarze w określonym czasie weather forecast
program ˈprɔɡrãm
n (informatyka, informatyczny) zestaw komend zrozumiałych dla komputera służących wykonywaniu jakichś zadań program plan działań program (potocznie, potoczny) stacja telewizyjna channel
programista ˌprɔɡrãˈmʲista
n (informatyka, informatyczny) osoba, zajmująca się pisaniem programów komputerowych; programmer
programowalny
adj taki, który można zaprogramować programmable
programowanie ˌprɔɡrãmɔˈvãɲɛ
n (informatyka, informatyczny) tworzenie programów komputerowych; programming (rzeczownik odczasownikowy) od: programować programming
programować ˌprɔɡrãˈmɔvaʨ̑
v (informatyka, informatyczny) tworzyć programy komputerowe program
progresja
n (ekonomia, ekonomiczny) wzrastanie jakiegoś współczynnika progression osiągnięcie następnego stadium rozwoju progression
prohibicja
n (urzędowy) zakaz prowadzenia działalności społecznie niepożądanej lub szkodliwej, szczególnie zakaz sprzedaży (a także produkcji) alkoholu w danym kraju lub na danym terytorium; prohibition
projekcja prɔˈjɛkʦ̑ʲja
n (psychologia, psychologiczny) narcystyczny mechanizm obronny polegający na przypisywaniu innym własnych poglądów, zachowań lub cech, najczęściej negatywnych; rzutowanie własnych cech i przypisywanie swoich motywacji drugiej osobie; projection
projekt ˈprɔjɛkt
n (zarządzanie) zorganizowany ciąg działań, ograniczony w czasie, zmierzający do osiągnięcia założonego celu project plan działania lub postępowania plan szkic, makieta, dokumentacja przedstawiający pomysł na wykonanie czegoś design
projektor
n (technologia, technika, techniczny) aparat do rzutowania obrazów na ekran; projector (astronomia, astronomiczny) aparat wyświetlający mapę nieba na sklepieniu planetarium; projector
projektowanie ˌprɔjɛktɔˈvãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: projektować designing
projektować
v opracowywać projekt project
prokariont
n (biologia, biologiczny) (systematyka) organizm należący do królestwa prokariontów prokaryote (biologia, biologiczny) mikroorganizm, najczęściej jednokomórkowy, którego komórka nie zawiera jądra komórkowego oraz organelli komórkowych prokaryote
prokariotyczny
adj (biologia, biologiczny) nie posiadający w komórce wyodrębnionego jądra prokaryotic
prokrastynacja
n (psychologia, psychologiczny) chorobliwa tendencja do nieustannego odkładania pewnych czynności na później; procrastination
prokreacja
n (biologia, biologiczny) płodzenie i rodzenie potomstwa procreation
proktolog prɔˈktɔlɔk
n (medycyna, medyczny) lekarz specjalista zajmujący się profilaktyką, rozpoznawaniem i leczeniem chorób jelita grubego i odbytnicy proctologist
proktologia ˌprɔktɔˈlɔɟja
n (medycyna, medyczny) dział medycyny zajmujący się chorobami odbytu i odbytnicy; proctology
prokurator ˌprɔkuˈratɔr
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) funkcjonariusz czuwający nad ściganiem przestępstw i oskarżający przed sądem; prosecutor
prokuratura
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) organ ścigający przestępstwa i stojący na straży praworządności; public prosector's office
prol prɔl
n osoba niewykształcona, proletariusz, robotnik fizyczny prole
proletariat ˌprɔlɛˈtarʲjat
n (historia, historyczny, historycznie) w starożytnym Rzymie warstwa najuboższych, niemających ziemi obywateli, wolna w zasadzie od podatków i służby wojskowej, u schyłku republiki w znacznym stopniu utrzymywana przez państwo; proletariat (socjologia, socjologiczny) w marksizmie klasa społeczna pozbawiona środków produkcji, złożona z robotników najemnych, posiadająca świadomość klasową, tocząca walkę z burżuazją proletariat (socjologia, socjologiczny) najuboższa warstwa społeczna proletariat
proletariusz ˌprɔ.lɛ.ˈtar.ʲjuʃ
n (historia, historyczny, historycznie) pierwotnie członek grupy społecznej w Republice Rzymskiej, utożsamiany z ostatnią na zgromadzeniu ludowym, najbiedniejszą klasą majątkową obywateli; proletarian (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) członek proletariatu, klasy społecznej składającej się z robotników najemnych, zwłaszcza tych zatrudnionych w przemyśle; najuboższej warstwy społeczeństwa; proletarian
prolifer
n zwolennik zakazu aborcji pro-lifer
proliferacja ˌprɔlʲifɛˈraʦ̑ʲja
n rozrost, szerzenie się proliferation
prolog ˈprɔlɔk
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) początkowy człon utworu wprowadzający informacje o okolicznościach poprzedzających właściwą akcję; prologue prolog
prom prɔ̃m
n statek przewożący pasażerów, samochody i towary i kursujący wahadłowo; ferry ferry-boat
promet ˈprɔ̃mɛt
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Pm i liczbie atomowej 61; promethium
promienica
n (medycyna, medyczny) przewlekła choroba zakaźna ludzi i zwierząt; actinomycosis
promienie katodowe
n (fizyka, fizyczny) strumień elektronów biegnący od katody do anody w rurze do wyładowań elektrycznych wypełnionej rozrzedzonym gazem cathode ray e-beam electron beam
promienieć prɔ̃ˈmʲjɛ̇̃ɲɛ̇ʨ̑
v wyrażać jakiś pozytywny stan swoim wyglądem, postawą beam świecić się, błyszczeć, odbijać światło beam gleam
promieniotwórczy
adj (chemia, chemiczny) (fizyka, fizyczny) związany z promieniotwórczością, mający cechy promieniotwórczości radioactive
promieniowanie ˌprɔ̃mʲjɛ̇̃ɲɔˈvãɲɛ
n (fizyka, fizyczny) strumień cząstek lub fal wysyłanych przez ciało; radiation
promieniowanie jonizujące ˌprɔ̃mʲjɛ̇̃ɲɔˈvãɲɛ ˌjɔ̇̃ɲizuˈjɔ̃nʦ̑ɛ
n (fizyka, fizyczny) (medycyna, medyczny) promieniowanie, którego źródłem są substancje mające zdolność wytwarzania jonów w czasie przenikania przez materię; ionizing radiation
promieniować
v (fizyka, fizyczny) wytwarzać i wysyłać strumień cząstek lub fal; emitować energię radiate (medycyna, medyczny) rozchodzić się z chorego miejsca do przyległej okolicy spread okazywać w sposób wyraźnie zauważalny dobre emocje radiate wywierać wpływ na środowisko work
promienny
adj (fizyka, fizyczny) dotyczący emisji energii radiant
promień ˈprɔ̃mʲjɛ̇̃ɲ
n (matematyka, matematyczny) odcinek łączący środek koła, okręgu, sfery lub kuli z dowolnym punktem położonym na jej brzegu, długość tego odcinka; radius wiązka światła wychodząca ze źródła światła; ray beam (fizyka, fizyczny) strumień cząstek emitowanych przez ciała ray beam
prominent prɔ̃ˈmʲĩnɛ̃nt
n ktoś bardzo ważny, najczęściej ze świata polityki lub showbiznesu V.I.P. VIP
promocja prɔ̃ˈmɔʦ̑ʲja
n ocena kwalifikująca ucznia do przejścia do następnej klasy promotion
promować prɔ̃ˈmɔvaʨ̑
v działać w celu podniesienia popularności czegoś promote
promowy prɔ̃ˈmɔvɨ
n osoba obsługująca prom ferryman
prompter ˈprɔ̃mptɛr
n urządzenie służące do wyświetlania tekstu czytanego przez prezentera telewizyjnego czy inną osobę przemawiającą publicznie lub stojącą przed kamerą; teleprompter
propaganda ˌprɔpaˈɡãnda
n działanie mające na celu szerzenie, wyjaśnianie i rozpowszechnianie pewnych poglądów, idei, haseł w celu pozyskania zwolenników; propaganda
propagandysta
n osoba zajmująca się szerzeniem propagandy propagandist
propagandystka
n kobieta zajmująca się szerzeniem propagandy propagandist
propagandzista
n osoba zajmująca się szerzeniem propagandy propagandist
propagandzistka
n kobieta zajmująca się szerzeniem propagandy propagandist
propagować
v czynić powszechnym preach promote propagate prowadzić propagandę peddle preach propagate spread
propan ˈprɔpãn
n (chemia, chemiczny) związek organiczny z grupy alkanów, bezwonny i bezbarwny gaz, jego mieszanina z butanem znana jest jako LPG; propane
propedeutyka ˌprɔpɛˈdɛwtɨka
n wstęp do czegoś, wprowadzenie, przygotowanie propaedeutics propedeutics
propen ˈprɔpɛ̃n
n (chemia, chemiczny) organiczny związek chemiczny z szeregu homologicznego alkenów, bezbarwny gaz; propene
proponować ˌprɔpɔ̃ˈnɔvaʨ̑
v zgłaszać, wysuwać, zachwalać propozycję (ofertę, pomysł, projekt) propose suggest offer come up propound
proporcja prɔˈpɔrʦ̑ʲja
n wzajemny stosunek danych wielkości; stosunek części danej całości wobec siebie nawzajem proportion
proporcjonalnie
adv w sposób proporcjonalny proportionally proportionately
proporcjonalny
adj mający lub wyrażający określony stosunek do jakiejś wielkości proportional
propozycja ˌprɔpɔˈzɨʦ̑ʲja
n coś, co się komuś proponuje proposition offer
propriocepcja ˌprɔprʲjɔˈʦ̑ɛpʦ̑ʲja
n (fizjologia, fizjologiczny) zmysł orientacji ułożenia części własnego ciała proprioception
propsy
interjection (slangowo) gratulacje, szacunek props
propylen prɔˈpɨlɛ̃n
n (chemia, chemiczny) (zobacz) propen propylene
propyn ˈprɔpɨ̃n
n (chemia, chemiczny) związek organiczny z grupy alkinów, składnik gazu MAPP używanego w spawalnictwie; methylacetylene propyne
proroctwo prɔˈrɔʦ̑tfɔ
n przepowiednia przyszłości, najczęściej wygłaszana przez proroka prophecy
proroczo
adv w sposób proroczy oracularly prophetically
prorodzinny
adj taki, który sprzyja interesom rodziny family-oriented
prorok ˈprɔrɔk
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) charyzmatyczny przywódca lub reformator religijny, któremu przypisuje się szczególne posłannictwo boże i zdolności wizjonerskie; prophet Prophet haruspex
prorokini ˌprɔrɔˈcĩɲi
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) charyzmatyczna przywódczyni religijna, której przypisuje się szczególne posłannictwo boże i zdolność przepowiadania przyszłości prophetess
prorokować ˌprɔrɔˈkɔvaʨ̑
v (przenośnie, przenośnia) przewidywać przyszłe wydarzenia foretell predict (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) mówić proroctwa prophesy make prophecy
prorządowy ˌprɔʒɔ̃nˈdɔvɨ
adj popierający politykę rządu pro-government progovernment
prosektorium
n (medycyna, medyczny) miejsce, w którym przeprowadza się sekcje zwłok; dissection room
prosfora
n (teologia, teologiczny) chleb używany w Kościele wschodnim do konsekracji i komunii prosfora
prosić ˈprɔɕiʨ̑
v zwracać się uprzejmie do kogoś w celu uzyskania czegoś ask request
prosię ˈprɔɕɛ
n (zoologia, zoologiczny) młoda świnia piglet
proso ˈprɔsɔ
n (botanika, botaniczny) Panicum miliaceum, roślina zbożowa; millet
prosta ˈprɔsta
n (matematyka, matematyczny) nieposiadająca końców krzywa, która dla każdych dwóch swoich punktów zawiera w całości najkrótszą drogę pomiędzy nimi; line straight line
prostacki prɔˈstaʦ̑ʲci
adj właściwy prostakowi boorish coarse common crass rough rude
prostacko
adv niekulturalnie, bez ogłady crudely
prostactwo
n zespół cech właściwych prostakowi lub prostackiem zachowaniu vulgarity boorishness rudeness rusticity
prostaczek
n (literacko) ktoś niewykształcony, ubogi simple
prostak ˈprɔstak
n (pejoratywnie, pejoratywny) osoba płci męskiej zachowująca się w sposób prymitywny, niekulturalny bądź chamski boor bumpkin churl flat muggins peasant
prostata
n (anatomia, anatomiczny) gruczoł płciowy męski położony w miednicy mniejszej, wydzielający składniki nasienia prostate prostate gland
prostatektomia
n (medycyna, medyczny) wycięcie gruczołu krokowego prostatectomy
prosto ˈprɔstɔ
adv w prostej linii straight łatwo, bez problemów simply
prosto w nos
adv wprost, dosłownie, bezpośrednio bluntly straight
prosto w oczy
adv wprost, dosłownie, bezpośrednio bluntly straight
prosto z mostu ˈprɔstɔ ˈz‿mɔstu
adv wprost, dosłownie, bezpośrednio bluntly straight
prostoduszność
n cecha kogoś, kto odznacza się prostotą, szczerością i łatwowiernością naivety
prostoduszny
adj odznaczający się prostotą, szczerością i łatwowiernością; (także, też): świadczący o takich cechach ingenuous artless
prostokąt prɔˈstɔkɔ̃nt
n (geometria) czworokąt, który ma wszystkie wewnętrzne kąty proste; rectangle
prostokątny ˌprɔstɔˈkɔ̃ntnɨ
adj mający kształt prostokąta rectangular
prostolinijność
n cecha kogoś, kto postępuje w sposób uczciwy, szczery i otwarty rectitude straightforwardness straightness
prostolinijny
adj postępujący w sposób uczciwy, szczery i otwarty; (także, też): świadczący o takich cechach forthright guileless ingenuous straightforward unsophisticated
prostoliniowość
n (geometria) (fizyka, fizyczny) cecha czegoś, co przebiega po linii prostej rectilinearity
prostopadle
adv tworząc z daną prostą lub płaszczyzną kąt prosty perpendicularly
prostopadłościan ˌprɔstɔpadˈwɔɕʨ̑ãn
n (geometria) wielościan wypukły, którego wszystkie ściany są prostokątami; cuboid
prostopadłość
n cecha tego, co prostopadłe perpendicularity
prostopadły ˌprɔstɔˈpadwɨ
adj tworzący z daną prostą albo płaszczyzną kąt prosty perpendicular
prostota prɔˈstɔta
n (dawniej, dawny) brak ogłady i wykształcenia, nieokrzesanie lack of manners uncouth (dawniej, dawny) prosty lud, gmin, pospólstwo common people (przestarzałe, przestarzały) naturalność, bezpośredniość, skromność w obyciu directness naturalness ogół cech charakterystycznych dla czegoś nieskomplikowanego, niezawiłego simplicity
prostować
v (fizyka, fizyczny) przekształcać ze zjawiska zmieniającego się w czasie w stałe rectify nadawać czemuś nierównemu kształt prosty straighten straighten out dokonywać korekty; usuwać pomyłki, wady correct rectify stawać się prostym straighten up
prostracja prɔˈstraʦ̑ʲja
n (psychologia, psychologiczny) stan skrajnego wyczerpania psychicznego prostration
prosty ˈprɔstɨ
adj niemający zakrzywień, prowadzący w jednym kierunku straight plain plane nieskomplikowany, o niewielkiej złożoności simple niewykształcony; zwykły simple plain równy plain plane łatwy, o niewielkiej trudności simple easy plain
prostytucja ˌprɔstɨˈtuʦ̑ʲja
n proceder sprzedaży usług seksualnych; prostitution
prostytutka ˌprɔstɨˈtutka
n (pejoratywnie, pejoratywny) kobieta sprzedająca własne usługi seksualne prostitute sex worker working girl
prosumpcja prɔˈsũmpʦ̑ʲja
n (socjologia, socjologiczny) (ekonomia, ekonomiczny) idea oraz praktyka połączenia produkcji oraz konsumpcji, zaangażowania konsumentów w produkcję potrzebnych im dóbr, np. żywności prosumption
proszek ˈprɔʃɛk
n substancja roztarta, rozkruszona, zmielona lub w inny sposób podzielona na wiele bardzo drobnych cząsteczek powder
proszek do pieczenia
n (kulinaria) substancja spulchniająca do wypieków, której podstawowym składnikiem jest soda oczyszczona czyli wodorowęglan sodu; baking powder
proszę ˈprɔʃɛ
potwierdzenie wykonania prośby here you are zwrot używany zamiast trybu rozkazującego please zwrot używany zamiast wołacza, wraz z rzeczownikiem w dopełniaczu przy skierowaniu wypowiedzi do kogoś excuse me
protagonista ˌprɔtaɡɔ̃ˈɲista
n (historia, historyczny, historycznie) (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) w starożytnej Grecji: pierwszy aktor, prowadzący dialog z chórem, a w późniejszym okresie także z innymi aktorami protagonist bojownik, przywódca, prowodyr w walce o jakąś sprawę protagonist najwybitniejszy aktor w zespole protagonist odtwórca głównej roli protagonist
protaktyn prɔˈtaktɨ̃n
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Pa i liczbie atomowej 91; protactinium
protekcjonalność
n cecha tego, co protekcjonalne; cecha tych, którzy są protekcjonalni condescension
protekcjonistyczny
adj (ekonomia, ekonomiczny) związany z protekcjonizmem; realizujący politykę protekcjonizmu protectionist
protekcjonizm ˌprɔtɛkˈʦ̑ʲjɔ̇̃ɲism̥
n (ekonomia, ekonomiczny) polityka ochrony przemysłu i handlu krajowego przed konkurencją zagraniczną, głównie za pomocą ceł nakładanych na przywożone towary; protectionism
protektorat
n forma zależności politycznej, w której państwo posiadające własny ustrój uzależnione jest w swej polityce od państwa silniejszego (protektora); protectorate
protel
n (zoologia, zoologiczny) Proteles cristata, drapieżnik lądowy; aardwolf
protest ˈprɔtɛst
n demonstracyjny sprzeciw wobec czegoś protest
protestant prɔˈtɛstãnt
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) człowiek wyznający protestantyzm, członek któregoś z kościołów protestanckich Protestant
protestantyzm ˌprɔtɛˈstãntɨsm̥
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) jeden z głównych kierunków chrześcijaństwa, składający się z wierzeń powstałych głównie na skutek ruchów reformacyjnych wewnątrz Kościoła rzymskokatolickiego rozpoczętych w XVI wieku; Protestantism
protestować ˌprɔtɛˈstɔvaʨ̑
v wyrażać sprzeciw, pokazywać, że się z czymś nie zgadza protest
protetyczny
adj (medycyna, medyczny) związany z protetyką lub robieniem protez prosthetic
proto- ˈprɔtɔ
pierwszy człon wyrazów złożonych oznaczający pierwszeństwo w czasie, kolejności, stanowisku itp. tego, o czym mówi drugi człon wyrazu proto-
protokolant ˌprɔtɔˈkɔlãnt
n osoba, która sporządza protokół ze spotkania, rozprawy itp. recorder
protokół prɔˈtɔkuw
n sprawozdanie na piśmie z posiedzenia, konferencji, sesji, rozprawy sądowej itp. zawierające streszczenie przebiegu, zapis wniosków i uchwał; protocol minutes record report
proton ˈprɔtɔ̃n
n (fizyka, fizyczny) cząstka złożona z dwóch kwarków górnych i jednego dolnego; proton
protonaród
n grupa etniczna, która dąży do uzyskania własnej suwerenności politycznej w postaci własnego państwa; naród bez państwa; stateless nation
prototyp prɔˈtɔtɨp
n (technologia, technika, techniczny) pierwszy działający egzemplarz maszyny lub urządzenia, wykonany według dokumentacji i stanowiący podstawę do dalszej produkcji; prototype
protozoologia ˌprɔtɔzɔːˈlɔɟja
n (zoologia, zoologiczny) dział zoologii zajmujący się pierwotniakami; protozoology
proustyt
n (mineralogia, mineralogiczny) bardzo rzadki minerał z gromady siarkosoli, arsenowa sól srebra; arsenical red silver proustite sanguinite
prowadzenie ˌprɔvaˈʣ̑ɛ̃ɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: prowadzić conduct lead
prowadzić prɔˈvaʥ̑iʨ̑
v (sport, sportowy) także (przenośnie, przenośnia) być pierwszym w trakcie wyścigu lead tworzyć skutek czegoś lead być czyimś przewodnikiem, kierować kogoś do jakiegoś miejsca lead guide kierować czymś, być inicjatorem, organizatorem czegoś; wykonywać coś conduct kierować jakimś pojazdem (w domyśle: samochodem) drive
prowansalski ˌprɔvãw̃ˈsalsʲci
n jeden z dialektów języka oksytańskiego używany w południowo-wschodniej Francji; Occitan
proweniencja ˌprɔvɛ̃ˈɲɛ̃nʦ̑ʲja
n (książkowy) pochodzenie kogoś lub czegoś provenance provenience
prowiant ˈprɔvʲjãnt
n żywność, zapasy żywności provisions victual
prowincja prɔˈvʲĩnʦ̑ʲja
n (administracja) jednostka administracyjna w niektórych krajach province (kościelny) (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) kościelna jednostka administracyjna pod zarządem metropolity lub arcybiskupa; province (kościelny) (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) zakonna jednostka administracyjna pod jurysdykcją przełożonego prowincjalengo; province (biologia, biologiczny) obszar posiadający charakterystyczną florę i faunę province
prowincjonalny
adj związany z prowincją, dotyczący prowincji provincial
prowincjusz prɔˈvʲĩnʦ̑ʲjuʃ
n (lekceważąco, lekceważący) człowiek mieszkający na prowincji, niemający wielkomiejskiej ogłady i obycia towarzyskiego provincial
prowitamina ˌprɔvʲitãˈmʲĩna
n (biochemia, biochemiczny) związek chemiczny, który przekształca się w organizmie w witaminę w wyniku reakcji chemicznych; vitamer
prowizja prɔˈvʲizʲja
n zapłata, jaką otrzymuje się za pośredniczenie w transakcji handlowej percentage
prowizoryczny ˌprɔvʲizɔˈrɨʧ̑nɨ
adj (książkowy) niemający stałego charakteru; mający trwać tylko pewien czas provisional temporary
prowodyr prɔˈvɔdɨr
n (pogardliwie) osoba wzniecająca zamieszki, bunty czy rozruchy, a następnie przewodząca im ringleader
prowokacja ˌprɔvɔˈkaʦ̑ʲja
n podstępne czyny, których celem jest nakłonienie kogoś do określonego działania provocation podstępny czyn tajnych agentów, podszywających się pod członków jakiejś organizacji w celu wyrządzenia jej szkody provocation
prowokacyjnie
adv w sposób prowokacyjny provocatively
prowokacyjny ˌprɔvɔkaˈʦ̑ɨjnɨ
adj zaczepny, mający charakter prowokacji provocative
prowokator ˌprɔvɔˈkatɔr
n tajny agent działający w jakiejś organizacji, który jej szkodzi agent provocateour
prowokować ˌprɔvɔˈkɔvaʨ̑
v wywoływać provoke podburzać do czegoś provoke
proxy ˈprɔksɨ
n (informatyka, informatyczny) komponent lub urządzenie pośredniczące w dostępie do innego obiektu; proxy
prozaiczność
n cecha tego, co prozaiczne, przyziemne, powszednie prosaicness
prozaiczny
adj (literacko) napisany prozą prosy zwyczajny, niewyszukany, mało interesujący prosaic prosy
prozaik
n (literacko) pisarz tworzący utwory prozą, najczęściej powieści i nowele prosaist
prozelita
n neofita, nawrócony proselyte
prozodia prɔˈzɔdʲja
n (językoznawstwo, językoznawczy) brzmieniowe właściwości mowy nakładające się na głoskowy, sylabiczny i wyrazowy ciąg wypowiedzi prosody
prozopagnozja ˌprɔzɔpaɡˈnɔzʲja
n (psychologia, psychologiczny) (medycyna, medyczny) niezdolność do rozpoznawania twarzy; prosopagnosia face blindness
prośba ˈprɔʑba
n uprzejme zwrócenie się do kogoś w celu uzyskania czegoś; skierowanie do kogoś jakiegoś życzenia request
pruderyjnie
adv w sposób pruderyjny prudishly
pruć pruʨ̑
v (potocznie, potoczny) jechać, płynąć czymś z dużą szybkością belt usuwać szwy; rozdzielać dwa materiały (tkaniny) undo unpick unravel
prycza ˈprɨʧ̑a
n prymitywne drewniane lub metalowe łóżko, czasem piętrowe plank bed bunk pallet
pryk prɨk
n (pogardliwie) lub (żartobliwie) (potocznie, potoczny) człowiek stary, zniedołężniały geezer
prymas ˈprɨ̃mas
n (kościelny) tytuł honorowy niektórych arcybiskupów katolickich oraz anglikańskich; primate
prymat ˈprɨ̃mat
n pierwszeństwo, zwierzchność lub przewodzenie w czymś, posiadanie dominującej roli pre-eminence primacy
prymatolog ˌprɨ̃maˈtɔlɔk
n (zoologia, zoologiczny) zoolog - specjalista w dziedzinie prymatologii primatologist (zoologia, zoologiczny) specjalistka w dziedzinie prymatologii primatologist
prymatologia ˌprɨ̃matɔˈlɔɟja
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) (zoologia, zoologiczny) dział zoologii zajmujący się badaniem zarówno współczesnych, jak też wymarłych ssaków naczelnych, oprócz człowieka; primatology
prymatologiczny ˌprɨ̃matɔlɔˈɟiʧ̑nɨ
adj (biologia, biologiczny) związany z prymatologią, dotyczący prymatologii primatological
prymityw prɨ̃ˈmʲitɨf
n (pogardliwie) człowiek niekulturalny, ograniczony intelektualnie ape barbarian autor dzieł (2.1) primitive (informatyka, informatyczny) rodzaj figur geometrycznych, z których buduje się inne, bardziej skomplikowane; primitive
prymitywny ˌprɨ̃mʲiˈtɨvnɨ
adj (pejoratywnie, pejoratywny) odznaczającym się niskim poziomem kultury crude primitive mający prostą, nieskomplikowaną formę lub budowę primitive
prymus
n (szkolnictwo, szkolny) najlepszy uczeń top of the class top student
pryncypał prɨ̃nˈʦ̑ɨpaw
n (potocznie, potoczny) przełożony principal
pryskać ˈprɨskaʨ̑
v wywoływać w powietrzu ruch kropel lub drobnych cząstek czegoś splash splatter spray sprinkle (potocznie, potoczny) zraszać rośliny środkami chemicznymi spray (potocznie, potoczny) szybko uciekać clear out do a bunk do a runner run for it (przenośnie, przenośnia) o uczuciach, nastrojach: rozwiewać się, znikać, nagle przemijać evaporate go up in smoke vanish poruszać się w powietrzu w formie kropel lub drobnych cząstek splatter pękać, rozpadać się na kawałki, niszczeć burst shatter splinter pryskać (1.1) czymś na samego siebie spray sprinkle splash splatter oneself pryskać (1.1) czymś na siebie nawzajem spray sprinkle splash splatter each other
pryszcz prɨʃʧ̑
n (przenośnie, przenośnia) (potocznie, potoczny) coś bardzo łatwego lub niezbyt ważnego piece of cake cinch krosta pimple zit spot carbuncle pustule
pryszczaty
adj mający pryszcze pimply spotty
prysznic ˈprɨʃʲɲiʦ̑
n aparat do kąpieli natryskowej, w którym woda przechodząca przez rury spada gęstym deszczem kropli; shower
prywatnie prɨˈvatʲɲɛ
adv w sposób prywatny privately
prywatność
n życie, sprawy prywatne, osobiste, prawo do życia intymnego, chronionego przed ingerencją obcych; privacy
prywatny prɨˈvatnɨ
adj (informatyka, informatyczny) o dostępie ograniczonym do metod z tej samej klasy private nie dla każdego dostępny private niebędący własnością skarbu państwa ani państwowej instytucji (lub przynajmniej państwo nie ma większości w akcjonariacie) private niereprezentujący żadnej instytucji private będący czyjąś osobistą własnością private dotyczący czyichś osobistych spraw private wynajęty do osobistego użytku private
prywatywny
adj (filozofia, filozoficzny) posiadający zdolność pozbawiania, powodowania braku privative
prywatyzacja ˌprɨvatɨˈzaʦ̑ʲja
n (ekonomia, ekonomiczny) przekazanie prywatnym właścicielom mienia państwowego lub komunalnego; privatization privatisation
pryzmatoid
n (geometria) wielościanu, którego wszystkie wierzchołki leżą na dwóch równoległych płaszczyznach; prismatoid
przaśny ˈpʃaɕnɨ
adj taki, który nie uległ fermentacji, niekwaśny azymous prosty, surowy, naturalny homespun
przebaczenie ˌpʃɛbaˈʧ̑ɛ̃ɲɛ
n odpuszczenie czyichś win forgiveness
przebieg ˈpʃɛbʲjɛk
n odbywanie się czegoś, rozwijanie się w czasie process przebywanie pewnej trasy przez pojazd mechaniczny; przebyta trasa milage trasa, kierunek biegu czegoś, linia, wzdłuż której jest coś położone, przeprowadzone route
przebiegać pʃɛˈbʲjɛɡaʨ̑
v będąc w ruchu, biegiem przemieścić się z jednego punktu na drugi run przebywać daną drogę biegiem run o linii, trasie: prowadzić przez coś, być wytyczonym gdzieś, ciągnąć się dokądś go on postępować, rozwijać się w czasie, odbywać się proceed progress
przebiegle
adv w sposób przebiegły, podstępnie astutely artfully craftily cunningly deviously slily
przebiegłość pʃɛˈbʲjɛɡwɔɕʨ̑
n cecha tego, kto jest przebiegły astuteness
przebiegły pʃɛˈbʲjɛɡwɨ
adj postępujący chytrze, przemyślnie cunning crafty shrewd
przebijać
v (termin karciany) bić kartę starszą od niej trump przedostawać się przez grubą warstwę get through robić otwór czymś ostrym; przeszywać na wylot pierce puncture robić przejście w jakiejś przeszkodzie bore dig dig up drill być widocznym przez jakąś przesłonę show through dawać się odczuć (jako emocja) come through przedostawać się, pokonując przeszkody break through get through
przebić ˈpʃɛbʲiʨ̑
v podczas licytacji lub gry: zaoferować więcej trump podczas negocjacji: przedstawić lepszą ofertę trump
przebiśnieg pʃɛˈbʲiɕɲɛk
n (botanika, botaniczny) (potocznie, potoczny) roślina z gatunku śnieżyczka przebiśnieg, Galanthus nivalis L. snowdrop
przebywać pʃɛˈbɨvaʨ̑
v być gdzieś przez pewien czas; pozostawać gdzieś dłużej; spędzać gdzieś czas abide reside
przebój
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) (telewizja, telewizyjny) coś bardzo popularnego, szczególnie w odniesieniu do utworów muzycznych hit blockbuster rave smash smash hit
przeceniać pʃɛˈʦ̑ɛ̃ɲäʨ̑
v zbyt wysoko oceniać, cenić sobie coś lub kogoś overestimate
przechadzać się
v odbywać przechadzkę stroll promenade ramble bummel dacker daiker saunter
przechadzka
n chodzenie dla relaksu, wypoczynku airing bummel lounge mosey outing perambulation
przechodni pʃɛˈxɔdʲɲi
adj (gramatyka) o czasowniku: posiadający formy strony biernej transitive
przechodzić pʃɛˈxɔʥ̑iʨ̑
v być przekazywanym, krążyć między obiektami lub osobami experience go through mijać określone obiekty pass by minąć w czasie, stawać się przeszłością pass o propozycji: zostać zatwierdzoną go through pass przebywać jakąś drogę cover przedostawać się, przenikać przez coś pass through przekraczać coś w poprzek cross zmieniać stan change over switch
przechowalnia bagażu ˌpʃɛxɔˈvalʲɲa baˈɡaʒu
n miejsce, w którym podróżujący może czasowo zostawić swój bagaż baggage check service checkroom left luggage office
przechowywanie ˌpʃɛxɔvɨˈvãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: przechowywać preservation safekeeping storage
przechowywać ˌpʃɛxɔˈvɨvaʨ̑
v chować coś przed zniknięciem, zginięciem lub zepsuciem w jakimś miejscu store keep
przechrzta
n (przestarzałe, przestarzały) ktoś, kto zmienił wyznanie, ((zwłaszcza) na katolicyzm) convert
przeciek ˈpʃɛʨ̑ɛk
n wypływ cieczy lub uchodzenie gazu z miejsca, w którym powstała nieszczelność leak (przenośnie, przenośnia) niekontrolowane, nielegalne przedostanie się poufnych informacji do mediów lub opinii publicznej leak
przecież ˈpʃɛʨ̑ɛʃ
particle …mająca nawiązywać do danej sytuacji, wypowiedzi i podważyć jej prawdziwość, słuszność yet but after all
przecinek pʃɛˈʨ̑ĩnɛk
n w niektórych krajach: znak separatora dziesiętnego dot point znak interpunkcyjny służący do oddzielania pojęć przy ich wymienianiu lub do oddzielania zdań w zdaniu złożonym; comma
przeciskać pʃɛˈʨ̑iskaʨ̑
v przesuwać, przekładać coś poprzez coś innego (najczęściej ciasnego, zwartego) elbow press push
przeciw ˈpʃɛʨ̑if
preposition … używany do określenia celu czynności lub stanów związanych z walką lub grą z wyrażeniem stojącym za przyimkiem against versus … używany do określenia celu działania czegoś against versus … używany do wyrażenia poglądów lub stanowisk odmiennych wobec wyrażenia za przyimkiem against versus
przeciw- ˈpʃɛʨ̑if ˈpʃɛʨ̑iv
prefix …łączący się zwykle z rzeczownikami, przymiotnikami lub imiesłowami, tworzący wyrazy związane z walką z czymś lub cel działania, także wyrazy o cechach przeciwnych do wyrazu źródłowego counter-
przeciwbólowy ˌpʃɛʨ̑ivbuˈlɔvɨ
adj zwalczający ból analgetic antinociceptive painkilling
przeciwciało ˌpʃɛʨ̑ifʲˈʨ̑awɔ
n (medycyna, medyczny) substancja znajdująca się w organizmach kręgowców lub wytwarzana w odpowiedzi na wprowadzenie antygenów, przed którymi broni organizm; antibody
przeciwczołgowy ˌpʃɛʨ̑ifʧ̑ɔwˈɡɔvɨ
adj mający na celu zniszczenie lub unieszkodliwienie czołgu anti-tank
przeciwdepresyjny ˌpʃɛʨ̑ivdɛprɛˈsɨjnɨ
adj działający przeciw depresji, używany przy leczeniu depresji, zapobiegający depresji antidepressive
przeciwdziałać
v przeciwstawiać jakieś działanie innemu działaniu counteract countermine
przeciwgorączkowy ˌpʃɛʨ̑ivɡɔrɔ̃n͇ʧ̑ˈkɔvɨ
adj (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) działający przeciw gorączce, używany przy leczeniu gorączki, zapobiegający gorączce antipyretic
przeciwgrypowy ˌpʃɛʨ̑ivɡrɨˈpɔvɨ
adj działający przeciw grypie, używany przy leczeniu grypy, zapobiegający grypie anti-influenza antiflu
przeciwgrzybiczy ˌpʃɛʨ̑ivɡʒɨˈbʲiʧ̑ɨ
adj (medycyna, medyczny) (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) zapobiegający grzybicy, przeciwdziałający objawom grzybicy, leczący grzybicę antifungal
przeciwhistaminowy
adj (medycyna, medyczny) hamujący przedostawanie się histaminy z krwi do tkanek antihistaminic
przeciwieństwo ˌpʃɛʨ̑iˈvʲjɛ̇̃j̃stfɔ
n odwrotność (czegoś), odmienność w porównaniu z czymś innym opposite contrary obverse reverse
przeciwkradzieżowy
adj utrudniający lub uniemożliwiający kradzież przedmiotu anti-theft
przeciwlotniczy ˌpʃɛʨ̑ivlɔtʲˈɲiʧ̑ɨ
adj służący do zwalczania statków powietrznych, mający za zadanie niszczenie statków powietrznych lub obronę przed nimi anti-aircraft antiaircraft
przeciwnie pʃɛˈʨ̑ivʲɲɛ
adv w drugą stronę in opposite direction w sposób przeciwny, odwrotny just the opposite on the contrary quite the contrary
przeciwnik pʃɛˈʨ̑ivʲɲik
n (wojskowość, wojskowy) (sport, sportowy) także przenośnie ten, przeciwko któremu się walczy lub rozgrywa grę opponent adversary enemy partner
przeciwny pʃɛˈʨ̑ivnɨ
adj (logika, logiczny) stwierdzający, że zaprzeczenie założenia danego twierdzenia pociąga za sobą zaprzeczenie jego tezy; contrary (matematyka, matematyczny) o znaku zmienionym z plus na minus lub odwrotnie; additive inverse opposite znajdujący się naprzeciw czegoś opposite
przeciwpancerny ˌpʃɛʨ̑ifpãnˈʦ̑ɛrnɨ
adj mający na celu zniszczenie lub unieszkodliwienie celu osłoniętego pancerzem armor-piercing armour-piercing mający na celu zniszczenie lub unieszkodliwienie wszelkiego typu broni pancernej anti-tank
przeciwpasożytniczy ˌpʃɛʨ̑ifpasɔʒɨtʲˈɲiʧ̑ɨ
adj o działaniu skierowanym przeciwko powstawaniu i rozwojowi pasożytów antiparasitic
przeciwprostokątna
n (matematyka, matematyczny) najdłuższy bok w trójkącie prostokątnym, leżący naprzeciw kąta prostego hypotenuse
przeciwpróchniczy ˌpʃɛʨ̑ifpruçˈɲiʧ̑ɨ
adj działający przeciw próchnicy zębów, zapobiegający próchnicy zębów anticariogenic
przeciwprądowy
adj (fizyka, fizyczny) dotyczący rodzaju układu przepływu płynów w urządzeniach przepływowych, m.in. wymiennikach ciepła, w którym płyny poruszają się równolegle do siebie w przeciwnym kierunku counter-flow counterflow
przeciwpsychotycznie
adv (medycyna, medyczny) (psychologia, psychologiczny) w sposób charakteryzujący się działaniem przeciwpsychotycznym, w sposób leczący zaburzenia psychiczne, psychozy antipsychotically
przeciwpsychotyczny
adj (medycyna, medyczny) (psychologia, psychologiczny) (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) w leczeniu zaburzeń psychicznych, psychoz: mający działanie silnie uspokajające poprzez hamowanie aktywności komórek nerwowych gdy w przebiegu choroby występują urojenia, omamy, zaburzenia aktywności / uczuciowości / świadomości antipsychotic
przeciwskuteczny
adj wywołujący skutki przeciwne do zamierzonych counterproductive
przeciwstawny
adj przeciwstawiający się czemuś lub komuś opposing stanowiący kontrast antithetic antithetical contrary opposable opposite other
przeciwutleniacz ˌpʃɛʨ̑ivuˈtlɛ̃ɲaʧ̑
n związek chemiczny chroniący przed utlenianiem inne związki albo pierwiastki antioxidant
przeciwwaga
n (technologia, technika, techniczny) ciężar zastosowany dla zrównoważenia innego; counterweight counterbalance counterpoise equipoise
przeciwwirusowy ˌpʃɛʨ̑ivvʲiruˈsɔvɨ
adj (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) działający przeciw wirusom, używany przy leczeniu chorób wywoływanych przez wirusy, zapobiegający rozwojowi wirusów antivirus
przeciwzapalny ˌpʃɛʨ̑ivzaˈpalnɨ
adj (medycyna, medyczny) (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) działający przeciw zapaleniom, używany przy leczeniu zapaleń, zapobiegający zapaleniom anti-inflammatory
przeciwzmarszczkowy ˌpʃɛʨ̑ivzmarʃʧ̑ˈkɔvɨ
adj działający przeciwko powstawaniu zmarszczek, wpływający na zmniejszenie lub likwidację już istniejących anti-wrinkle
przeciwśrodek
n środek zaradczy countermeasure
przeciąg ˈpʃɛʨ̑ɔ̃ŋk
n strumień chłodnego powietrza powstały w pomieszczeniu z otwartymi lub nieszczelnymi drzwiami lub oknami draught breeze
przeciętna pʃɛˈʨ̑ɛ̃ntna
n (matematyka, matematyczny) średnia arytmetyczna lub wartość oczekiwana; average mean
przeciętnie
adv tak jak zwykle, bez zaangażowania averagely
przeciętny pʃɛˈʨ̑ɛ̃ntnɨ
adj (matematyka, matematyczny) będący wynikiem średniej arytmetycznej, czyli podzielenia sumy wartości przez ich liczbę; average mean niczym się nie wyróżniający, zwykły, nie wykraczający poza przeciętną average (statystyka, statystyczny) reprezentatywny, typowy average (potocznie, potoczny) banalny, nieskomplikowany, prosty average
przeczos ˈpʃɛʧ̑ɔs
n (medycyna, medyczny) powierzchniowy, linijny ubytek w skórze uprzednio niezmienionej powstały np. wskutek drapania; excoriation
przeczulenie ˌpʃɛʧ̑uˈlɛ̃ɲɛ
n nadmierna wrażliwość na coś oversensitiveness
przeczulony ˌpʃɛʧ̑uˈlɔ̃nɨ
adj nadmiernie wrażliwy; przewrażliwiony oversensitive
przed pʃɛt
preposition …określający, że coś znajduje się bliżej punktu patrzenia niż wyrażenie za przyimkiem; znajduje się bliżej w kolejności before in front of …służący do opisania ruchu w kierunku miejsca określonego w (1.1) before in front of …służący do wyrażenia, że wydarzenie miało, ma lub będzie miało miejsce wcześniej niż wydarzenie opisane za przyimkiem before in front of
przed laty
adv wiele lat temu year ago
przed-
preposition pierwszy człon wyrazów złożonych określający wcześniejsze zaistnienie od tego, co jest nazywane drugim członem pre-
przedakcesyjny ˌpʃɛdakʦ̑ɛˈsɨjnɨ
adj (urzędowy) mający miejsce / odbywający się / obowiązujący przed akcesją pre-accession
przedawkowanie
n (rzeczownik odczasownikowy) od: przedawkować overdose
przedchrześcijański ˌpʃɛtxʃɛɕʨ̑iˈjä̃j̃sʲci
adj poprzedzający chrześcijaństwo, następujący przed pojawieniem się chrześcijaństwa pre-Christian
przeddrednot pʃɛdˈːrɛdnɔt
n umowne określenie generacji okrętów liniowych (pancerników) budowanych na przełomie XIX i XX wieku; pre-dreadnought battleship
przede wszystkim ˌpʃɛdɛ‿ˈfʃɨstʲcĩm
adv o czym mówiący chce przekazać w pierwszej kolejności, co jest dla niego najistotniejsze particularly mostly above all chiefly first of all firstly
przedefiniować ˌpʃɛdɛfʲĩˈɲɔvaʨ̑
v określić, zdefiniować coś na nowo, przekształcić definicję czegoś redefine
przedimek nieokreślony pʃɛdʲˈĩmɛc ˌɲɛɔkrɛɕˈlɔ̃nɨ
n (gramatyka) przedimek, który stoi przed rzeczownikiem nieznanym z kontekstu indefinite article
przedimek określony pʃɛdʲˈĩmɛk ˌɔkrɛɕˈlɔ̃nɨ
n (gramatyka) przedimek, który stoi przed rzeczownikiem znanym z kontekstu definite article
przedkarpacki
adj związany z Przedkarpaciem, dotyczący Przedkarpacia Ciscarpathian
przedmaratoński ˌpʃɛdmaraˈtɔ̃j̃sʲci
adj następujący przed maratonem pre- marathon
przedmałżeński ˌpʃɛdmawˈʒɛ̃j̃sʲci
adj następujący (zawierany, odbywany, wykonywany) przed zawarciem małżeństwa premarital
przedmiejski
adj związany z czasami sprzed powstania miasta, zmiany charakteru osiedla na miejskie preurban
przedmiesiączkowy ˌpʃɛdmʲjɛ̇ɕɔ̃n͇ʧ̑ˈkɔvɨ
adj występujący przed miesiączką, menstruacją premenstrual
przedmieście pʃɛdˈmʲjɛ̇ɕʨ̑ɛ
n (urbanistyka, urbanistyczny) jednostka osadnicza tuż poza miastem; suburb outskirts
przedmiot ˈpʃɛdmʲjɔt
n (edukacja, edukacyjny) (szkolnictwo, szkolny) zajęcia edukacyjne w szkole, posiadające własną nazwę i opracowany program nauczania subject cel czynności, obiekt (rzadziej człowiek lub istota żywa), na którym jest wykonywana czynność; (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) rzecz, wobec której działania opisuje dane prawo object subject rzecz, obiekt nieożywiony object thing
przedmiot codziennego użytku
n (potocznie, potoczny) materialny lub niematerialny element wykorzystywany regularnie w danej dziedzinie życia codziennego daily-use object
przedmioty gotowe
n (sztuka) technika plastyczna występująca w sztuce współczesnej, polegająca na wykorzystywaniu jako tworzywa gotowych wyrobów produkcji masowej; ready mades
przedmowa
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) wypowiedź zamieszczona przed głównym tekstem, stanowiąca autorską bądź redakcyjną dyskusję dotyczącą utworu preface foreword prolegomenon prologue prolog
przedmuzułmański ˌpʃɛdmuzuwˈmãj̃sʲci
adj następujący przed przyjęciem islamu, dotyczący epoki przed przyjęciem islamu pre-Islamic
przedni ˈpʃɛdʲɲi
adj znajdujący się na przodzie frontal
przedoperacyjny
adj (medycyna, medyczny) poprzedzający operację preoperative
przedostatni ˌpʃɛdɔˈstatʲɲi
adj będący przed ostatnim elementem, drugi od końca penultimate last but one next to last
przedpiekle
n wydarzenie albo miejsce przysparzające cierpienia, będące zapowiedzią, wstępem do czegoś znacznie bardziej nieprzyjemnego Hell’s Kitchen
przedpogrzebowy ˌpʃɛtpɔɡʒɛˈbɔvɨ
adj odbywający się/dziejący się przed pogrzebem, związany z okresem przed pogrzebem mortuary
przedpokój pʃɛtˈpɔkuj
n pomieszczenie w mieszkaniu, z którego można dostać się do pozostałych pomieszczeń corridor antechamber anteroom ante-room
przedporodowy
adj (fizjologia, fizjologiczny) (medycyna, medyczny) (weterynaria, weterynaryjny) następujący przed porodem, poprzedzający poród antenatal antepartum
przedpotopowy ˌpʃɛtpɔtɔˈpɔvɨ
adj (potocznie, potoczny) pochodzący z bardzo odległej epoki antediluvian
przedpołudnie ˌpʃɛtpɔˈwudʲɲɛ
n okres pomiędzy rankiem a południem morning
przedpołudniowy
adj taki, który następuje przed południem antemeridian forenoon
przedramię pʃɛdˈrãmʲjɛ
n (anatomia, anatomiczny) odcinek kończyny piersiowej (przedniej, górnej) od stawu łokciowego do nadgarstka forearm
przedrewolucyjny
adj poprzedzający rewolucję, następujący przed rewolucją prerevolutionary
przedsionek
n (anatomia, anatomiczny) (zoologia, zoologiczny) u kręgowców część serca oddzielona zastawką od komory atrium auricle (anatomia, anatomiczny) część ucha wewnętrznego, w obrębie błędnika vestibule (architektura, architektoniczny) niewielkie pomieszczenie oddzielające wejście od wnętrza budynku vestibule antechamber wstęp do czegoś, wczesne doświadczenie foretaste
przedsiębiorca ˌpʃɛtʲɕɛ̃mˈbʲjɔrʦ̑a
n (ekonomia, ekonomiczny) (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) osoba prowadząca własną działalność gospodarczą, posiadająca własne przedsiębiorstwo; entrepreneur
przedsiębiorczość ˌpʃɛtʲɕɛ̃mˈbʲjɔrʧ̑ɔɕʨ̑
n nauka lub sztuka podejmowania ryzyka i innowacyjności w budowaniu biznesu entrepreneurship ogół przedsiębiorców i przedsiębiorstw enterprise zespół cech człowieka stanowiących o chęci i powodzeniu w załatwianiu różnych spraw (bycie przedsiębiorczym) adventurousness entrepreneurship
przedsiębiorczy
adj zdolny do podejmowania kolejnych działań w sposób pomyślny enterprising entrepreneurial go-ahead venturesome
przedsiębiorstwo ˌpʃɛtʲɕɛ̃mˈbʲjɔrstfɔ
n samodzielna jednostka prowadząca działalność gospodarczą, najczęściej w celu osiągnięcia zysku; enterprise company firm
przedsięwzięcie ˌpʃɛtʲɕɛ̃w̃vʲˈʑɛ̇̃ɲʨ̑ɛ
n zaplanowane działanie wykonane w jakimś celu, rzecz zamierzona i realizowana enterprise venture endeavour undertaking prise
przedstawiać pʃɛtˈstavʲjäʨ̑
v podać co do wiadomości, dać do obejrzenia, do wglądu present show establish zapoznać kogoś z kimś, zaprezentować komuś kogoś introduce condescend do
przedstawiciel ˌpʃɛtstaˈvʲiʨ̑ɛl
n osoba działająca w imieniu kogoś lub czegoś representative typowy członek danej grupy, typowy okaz danej kategorii specimen
przedstawienie ˌpʃɛtstaˈvʲjɛ̇̃ɲɛ
n prezentacja czegoś presentation występ wykonywany na scenie przed publicznością, widowisko performance show
przedszkolak pʃɛṭˈʃkɔlak
n dziecko chodzące do przedszkola, będące w wieku przedszkolnym kindergartner kindergartener
przedszkolanka ˌpʃɛṭʃkɔˈlãnka
n (potocznie, potoczny) nauczycielka przedszkola, wychowawczyni przedszkolna, wychowawczyni w przedszkolu kindergartener kindergartner pre-school teacher
przedszkole pʃɛṭˈʃkɔlɛ
n (szkolnictwo, szkolny) dzienna placówka o charakterze opiekuńczo-wychowawczym, do której uczęszczają dzieci w wieku od trzech lat do chwili rozpoczęcia obowiązku szkolnego; kindergarten nursery school preschool
przedszkolny pʃɛṭˈʃkɔlnɨ
adj dotyczący przedszkola, właściwy przedszkolu, należący do przedszkola pre-school preschool
przedtem ˈpʃɛtːɛ̃m
pronoun w czasie poprzedzającym jakieś wydarzenie; przed nastąpieniem czegoś before
przedwczesność
n cecha tego, co przedwczesne prematurity earliness forwardness prematureness untimeliness
przedwczesny pʃɛtˈfʧ̑ɛsnɨ
adj pojawiający się wcześniej niż powinien; będący za wcześnie premature precocious untimely praecox precox previous
przedwcześnie pʃɛtˈfʧ̑ɛɕɲɛ
adv zbyt wcześnie, za wcześnie, przed właściwym czasem, przed określonym terminem prematurely all too soon
przedwczoraj pʃɛtˈfʧ̑ɔraj
adv dwa dni przed dniem dzisiejszym; dzień przed wczoraj the day before yesterday day before yesterday
przedwieczny
adj bardzo stary; taki, który istniał już przed wiekami primeval everlasting primaeval
przedwiośnie pʃɛdˈvʲjɔ̇ɕɲɛ
n okres przejściowy między zimą a wiosną, zwiastujący nadejście wiosny early spring
przedwojenny ˌpʃɛdvɔˈjɛ̃nːɨ
adj pochodzący sprzed wojny; istniejący, mający miejsce przed wojną; poprzedzający wojnę; zazwyczaj w odniesieniu do II wojny światowej pre-war
przedyskutowanie
n przeprowadzenie gruntownej dyskusji overtalking
przedział ˈpʃɛʥ̑aw
n (kolejnictwo) jedno z pomieszczeń dla pasażerów, na które podzielony jest wagon; compartment (matematyka, matematyczny) podzbiór zbioru liczb rzeczywistych, ograniczony z jednej lub z dwóch stron; range
przedświąteczny ˌpʃɛtʲɕfʲjɔ̃nˈtɛʧ̑nɨ
adj przypadający na okres tuż przed świętem, poprzedzający święto pre-holiday
przegląd ˈpʃɛɡlɔ̃nt
n czynność przeglądania czegoś w celu dokonania oceny, kontroli itp. inspection survey
przeglądanie ˌpʃɛɡlɔ̃nˈdãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: przeglądać browsing scanning surveying
przeglądarka ˌpʃɛɡlɔ̃nˈdarka
n (informatyka, informatyczny) program do wyświetlania stron internetowych; browser web browser
przegradzać pʃɛˈɡraʣ̑aʨ̑
v stawiać przegrodę między danymi obiektami; dzielić jakąś przestrzeń curtain divide partition separate
przegrana pʃɛˈɡrãna
n poniesiona porażka w grze, rywalizacji lub rozgrywce defeat przegrane środki pieniężne lub przedmiot loss
przegrany
adj doznający niepowodzenia lost stanowiący porażkę lost ulegający przeciwnikowi, doznający przegranej defeated
przegroda
n coś co dzieli lub oodziela bulkhead divider septation septum odgrodzone, wydzielone miejsce compartment
przegroda nosowa pʃɛˈɡrɔda nɔˈsɔva
n (anatomia, anatomiczny) przegroda dzieląca jamę nosową na dwie części; nasal septum
przegrywać pʃɛˈɡrɨvaʨ̑
v nagrywać coś na nowy nośnik z nośnika z zarejestrowanym wcześniej materiałem copy okazywać się słabszym, odnosić porażkę, doznawać niepowodzenia, zostawać pokonanym w jakiejś rywalizacji lose
przegłos ˈpʃɛɡwɔs
n (językoznawstwo, językoznawczy) zmiana barwy samogłoski pod wpływem otoczenia fonetycznego zachodząca w językach indoeuropejskich; apophony umlaut
przejaw ˈpʃɛjaf
n oznaka czegoś, zewnętrzny znak manifestation indicator
przejawić
v okazać na zewnątrz display manifest show wyjść na jaw manifest show
przejazd ˈpʃɛjast
n miejsce, gdzie można przejechać w poprzek jakąś trasę, drogę, zwłaszcza tor kolejowy grade crossing railway crossing level crossing przebywanie jakiejś drogi pojazdem lub konno drive ride transit
przejechać pʃɛˈjɛxaʨ̑
v potrącić kogoś, jadąc pojazdem run down
przejeżdżać pʃɛˈjɛʒʤ̑aʨ̑
v dostawać się na drugą stronę czegoś jadąc, przekraczać coś w czasie jazdy cross jadąc, mijać określone miejsce pass przesunąć coś po czymś innym run over
przejmować
v brać coś po innym właścicielu czy zwierzchniku assume take over brać czyjeś zachowania jako własne adopt stawać się panującym stanem fizycznym lub psychicznym to be overcome with zatrzymywać kogoś lub coś w drodze intercept seize odczuwać strach o co lub wzruszenie be worried worry traktować coś bardzo poważnie take to heart
przejrzały
adj o roślinach i ich owocach: zbyt dojrzały, nadpsuty overripe
przejrzysty pʃɛjˈʒɨstɨ
adj taki, który przepuszcza promienie słoneczne transparent łatwy do zrozumienia, o prostej i logicznej konstrukcji clear lucid perspicuous
przejęzyczenie ˌpʃɛjɛ̃w̃zɨˈʧ̑ɛ̃ɲɛ
n rodzaj błędu popełnionego w wypowiedzi przez człowieka (a nie przez maszynę) w wyniku roztargnienia, przez nieuwagę; slip of the tongue
przejście ˈpʃɛjɕʨ̑ɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: przejść transition miejsce, przez które można przejść passage
przejście podziemne
n budowla zapewniająca możliwość przejścia pod szlakiem komunikacyjnym; subway underpass
przejściówka pʃɛjɕˈʨ̑ufka
n (potocznie, potoczny) element umożliwiający podłączenie urządzenia do innego gniazda niż przeznaczenie wtyczki adapter
przejść do porządku dziennego
idiom pominąć, zignorować coś, nie zajmować się czymś, nie przywiązywać wagi do czegoś gloss over
przekaz ˈpʃɛkas
n (technologia, technika, techniczny) przesył, przekazanie czegoś transfer formularz wypełniany przy zlecaniu przesłania pieniędzy poprzez pocztę lub bank form pieniądze wysłane poprzez pocztę lub bank remittance money order tekst, nagranie, film bądź w inny sposób zapisane informacje historyczne będące źródłem wiedzy o przeszłości; także przedmiot source wysłanie pieniędzy poprzez pocztę lub bank remittance
przekazywać ˌpʃɛkaˈzɨvaʨ̑
v (o emocjach) wzbudzać w odbiorcy give (telekomunikacja) (informatyka, informatyczny) przesyłać sygnał, informację transmit powtarzać / przesyłać informację transmit dawać komuś coś (jakiś przedmiot) give pass on dawać komuś uprawnienia do czegoś leave
przekaźnik pʃɛˈkaʑɲik
n (elektryczność) urządzenie do zamiany sygnału o pewnych parametrach lub do pomiaru jego niektórych cech na sygnał o innych parametrach do celów automatyki, pomiarów itp.; relay (technologia, technika, techniczny) urządzenie do zamiany sygnału o małej mocy na taki sam sygnał o większej mocy celem przesłania go dalej transmitter
przekleństwo pʃɛˈklɛ̃j̃stfɔ
n klątwa, życzenie komuś źle curse wulgaryzm lub obelga używana w celu wyrażenia gniewu lub obrażenia kogoś curse cuss profanity swear word
przeklęty
adj tak trudny do zniesienia, że powodujący chęć przeklinania bleeping bloody damn goddam goddamn goddamned
przeklęty
v imiesłów przymiotnikowy bierny od przekląć cursed
przekomarzać się ˌpʃɛkɔ̃ˈmaʒaʨ̑‿ɕɛ
v żartując, spierać się z kimś banter chaff
przekonanie ˌpʃɛkɔ̃ˈnãɲɛ
n czyjeś przeświadczenie o prawdziwości jakiejś opinii conviction opinion belief
przekonać się na własnej skórze pʃɛˈkɔ̃naʨ̑‿ɕɛ na‿ˈvwasnɛj ˈskuʒɛ
v poznać coś, doświadczyć czegoś osobiście, bezpośrednio learn the hard way
przekonywać ˌpʃɛkɔ̃ˈnɨvaʨ̑
v zmieniać czyjś stosunek do czegoś przez wykazywanie pewnych racji, dowodzenie słuszności convince
przekop
n rów w ziemi wykopany celem połączenia jedno miejsce z innym dike dyke
przekoziołkować
v kilkakrotnie zrobić koziołki forward roll somersault summersault przewrócić do góry dnem flip over
przekraczać pʃɛˈkraʧ̑aʨ̑
v przechodzić, przedostawać się przez coś overstep przewyższać outstrip
przekroczenie ˌpʃɛkrɔˈʧ̑ɛ̃ɲɛ
n złamanie obowiązującego przepisu, naruszenie norm transgression
przekroczenie prędkości
n (motoryzacja) poruszanie się pojazdem z prędkością wyższą niż dozwolona speeding
przekroczyć Rubikon pʃɛˈkrɔʧ̑ɨʨ̑ ruˈbʲikɔ̃n
v zdecydować się zrobić decydujący krok; przekroczyć granicę, za którą decyzja jest nieodwołalna cross the Rubicon
przekształcać pʃɛˈkʃtawʦ̑aʨ̑
v zmieniać coś w coś innego, nadawać czemuś inną formę transform rearrange recast remodel
przekupny pʃɛˈkupnɨ
adj dający się przekupić venal corruptible
przekupstwo
n uzyskiwanie korzyści poprzez przekazywanie komuś innej korzyści bribery
przekupywać
v zjednywać sobie kogo, dając mu coś wartościowego bribe
przekąska pʃɛˈkɔ̃w̃ska
n niewielka porcja jedzenia, spożywana między regularnymi posiłkami dla zaspokojenia głodu lub ze względów smakowych; snack nosh wędliny, marynaty, sery itp. podawane przed głównym daniem lub do wódki appetizer starter
przekątna pʃɛˈkɔ̃ntna
n (matematyka, matematyczny) odcinek łączący dwa wierzchołki wielokąta lub wielościanu, nieleżące na jego jednym boku (przekątna wielokąta) lub ścianie (przekątna wielościanu) i znajdujące się całkowicie wewnątrz tego wielokąta lub wielościanu diagonal
przekładać pʃɛˈkwadaʨ̑
v (termin karciany) przesuwać potasowane karty w talii przed rozpoczęciem gry cut kłaść w inne miejsce, przemieszczać coś z jednego miejsca na drugie move shift shuffle tłumaczyć na inny język interpret translate wkładać coś pomiędzy warstwy czegoś innego interleave zmieniać termin na późniejszy postpone adjourn delay put off
przekładnik pʃɛˈkwadʲɲik
n (elektryczność) transformator służący do zamiany poziomu napięcia (przekładnik napięciowy) lub prądu (przekładnik prądowy) elektrycznego do mniejszego poziomu, używany do celów automatyki, pomiarów, rozliczeń itp. transformer
przekłuwacz pʃɛˈkwuvaʧ̑
n (archeologia, archeologiczny) paleolityczne narzędzie posiadające wyodrębniony wąski, lecz zaokrąglony wierzchołek powstały na skutek retuszu (obróbki) zwykle dwóch krawędzi bocznych, służący do przekłuwania; perforator
przelew ˈpʃɛlɛf
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) przeniesienie wierzytelności z majątku pierwotnego wierzyciela (zbywcy, cedenta) do majątku osoby trzeciej (nabywcy, cesjonariusza) na podstawie umowy zawartej między tymi osobami; transfer wystąpienie z brzegów, przelanie overflow
przelewać pʃɛˈlɛvaʨ̑
v (bankowość, bankowy) dokonywać przelewu, umieszczać pieniądze na koncie remit transfer umieszczać płyn w innym naczyniu overfill
przelewać krew pʃɛˈlɛvaʨ̑ ˈkrɛf
idiom narażać swoje życie, poświęcać swoje życie lub zdrowie, brać udział w walce zbrojnej shed blood
przelot pospolity ˈpʃɛlɔt ˌpɔspɔˈlʲitɨ
n (botanika, botaniczny) Anthyllis vulneraria L., gatunek rośliny z rodziny bobowatych występujący w Europie, Azji Mniejszej i Afryce Północnej; common kidneyvetch kidney vetch woundwort
przelotny
adj szybko przemijający, nietrwały fleeting flying visitant volatile
przeludnienie ˌpʃɛludʲˈɲɛ̇̃ɲɛ
n sytuacja, w której liczba ludności przekracza znacząco pojemność środowiska overpopulation
przemawiać pʃɛ̃ˈmavʲjäʨ̑
v wygłaszać mowę do grupy ludzi speak
przemiana pʃɛ̃ˈmʲjãna
n przejście w stan inny niż poprzedni change alteration changeover conversion metabolism metamorphosis
przemieniać
v zmieniać w co innego transform change into morph transmogrify zmieniać się w co innego change into metamorphose
przemienny
adj pojawiający się na przemian; systematycznie zmieniający się alternate alternating convertible
przemierzać pʃɛ̃ˈmʲjɛʒaʨ̑
v pokonywać znaczną przestrzeń compass przechodzić tam i z powrotem przez jakiś obszar lub przestrzeń wander
przemieszczać pʃɛ̃ˈmʲjɛʃʧ̑aʨ̑
v zmieniać położenie jakiegoś przedmiotu move
przemijać
v kończyć się bezpowrotnie pass go by fade pass by wither
przemilczeć pʃɛ̃ˈmʲilʧ̑ɛʨ̑
v aspekt dokonany od: przemilczać conceal hush up withhold
przemoc ˈpʃɛ̃mɔʦ̑
n zastosowanie przewagi siły wobec kogoś, aby zmusić go do posłuszeństwa violence
przemoc domowa
n (socjologia, socjologiczny) zjawisko społeczne zachodzące, gdy członek rodziny (mąż, żona (i tym podobne, i temu podobne)) próbuje zdominować fizycznie lub psychicznie drugiego członka rodziny; domestic violence
przemowa
n (potocznie, potoczny) zbyt długa wypowiedź rigamarole rigmarole okolicznościowa, uroczysta wypowiedź przed zgromadzeniem discourse harangue speech
przemożny
adj (książkowy) bardzo intensywny overpowering
przemysł ˈpʃɛ̃mɨsw̥
n dział gospodarki, obejmujący produkcję dóbr na dużą skalę; industry
przemysł zbrojeniowy ˈpʃɛ̃mɨzw ˌzbrɔjɛ̇̃ˈɲɔvɨ
n dział gospodarki związany z produkcją wyposażenia dla wojska, broni, amunicji itp.; arms industry
przemysłowiec
n właściciel zakładu przemysłowego industrialist
przemysłowo
adv w sposób przemysłowy industrially
przemysłowy ˌpʃɛ̃mɨˈswɔvɨ
adj dotyczący przemysłu, będący efektem przemysłu, stosowany w przemyśle industrial
przemyt
n nielegalny przewóz przez granicę państwa towarów, dewiz bez poddania ich kontroli i ocleniu lub przewóz przez granicę przedmiotów zakazanych smuggling contraband
przemytnik pʃɛ̃ˈmɨtʲɲik
n osoba dokonująca przemytu, przemycająca coś smuggler
przemywać pʃɛ̃ˈmɨvaʨ̑
v zwilżać, oczyszczać coś za pomocą płynu (np. środka dezynfekującego, wody); myć z wierzchu bathe cleanse rinse wash
przemyśliwać
v myśleć długo nad czym ponder myśleć intensywnie przez dość długi czas turn over in one mind
przemówienie ˌpʃɛ̃muˈvʲjɛ̇̃ɲɛ
n oficjalna wypowiedź skierowana do jakiegoś gremium speech
przemądrzały ˌpʃɛ̃mɔ̃nˈḍʒawɨ
adj (potocznie, potoczny) taki, który ma przesadnie wysokie mniemanie o posiadanej przez siebie wiedzy big-headed snooty
przenajświętszy
adj (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) najbardziej święty sacrosanct
przenigdy
pronoun absolutnie nigdy, zupełnie nigdy, wcale far be it from us
przenikać
v przechodzić przez pewną barierę lub rozprzestrzeniać się w czym interfuse interpenetrate penetrate percolate permeate pervade
przenikliwy ˌpʃɛ̃ɲikˈlʲivɨ
adj intensywnie odczuwany, uderzający swoją mocą, intensywnością acute keen penetrating sharp o człowieku: taki, który potrafi trafnie ujmować zjawiska, mający dobry zmysł obserwacji, wnikliwość penetrating shrewd
przenosić pʃɛ̃ˈnɔɕiʨ̑
v (biologia, biologiczny) rozszerzać obszar występowania danego gatunku, przemieszczając jego osobniki introduce (chemia, chemiczny) (fizyka, fizyczny) (elektronika, elektroniczny) transportować przy udziale pewnego nośnika (substancji, fali nośnej, itp.). transport (dawniej, dawny) preferować prefer (dawniej, dawny) przekraczać (nadal jest używany w języku prawniczym) exceed surpass (ekonomia, ekonomiczny) lokować środki w innym miejscu transfer (psychologia, psychologiczny) rzutować nieuświadomione myśli, uczucia i wzorce zachowania na psychoterapeutę; transfer (ekonomia, ekonomiczny) przemieszczać zapis księgowy do innej kolumny, strony, konta, lub księgi carry forward (elektronika, elektroniczny) przetwarzać, wzmacniać, lub odtwarzać dane pasmo częstotliwości transmit (fizyka, fizyczny) posiadać określoną właściwość, podlegającą prawom zachowania carry (fizyka, fizyczny) w odniesieniu do oddziaływania: być kwantem jego pola carry (matematyka, matematyczny) stosować przy obliczaniu kolejnej cyfry wartość zapamiętaną przy obliczaniu cyfry poprzedniej (np. podczas dodawania lub odejmowania) carry (informatyka, informatyczny) kopiować, następnie usuwając z poprzedniej lokalizacji move o wzroku, spojrzeniu: zmieniać obiekt, na który się patrzy move umieszczać coś lub kogoś w innym miejscu lub warunkach move (językoznawstwo, językoznawczy) umieszczać część wyrazu w kolejnej linijce divide a word (matematyka, matematyczny) przekształcać równanie lub nierówność tak, aby określone wyrażenie znalazło się po drugiej stronie transpose (medycyna, medyczny) o chorobie: rozprzestrzeniać communicate (medycyna, medyczny) w odniesieniu do ciąży: być w niej dłużej niż wynikałoby z daty poczęcia be postterm be post-term (medycyna, medyczny) w odniesieniu do dziecka: urodzić je później, niż wynikałoby z daty poczęcia be postterm be post-term (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) udzielać komuś swoich praw, jednocześnie samemu je tracąc convey kopiować z jednego egzemplarza, lub nośnika na inny copy transfer przemieszczać coś niosąc carry carry over manhandle w odniesieniu do rozumowania, schematu zachowania: stosować w nowym kontekście adapt w odniesieniu do uczuć: zmieniać obiekt uczucia change zmieniać wyznaczoną datę postpone (wojskowość, wojskowy) (łowiectwo, łowiecki) o pocisku: przelatywać dalej niż wyznaczony cel overshoot (biologia, biologiczny) o gatunku: zmieniać obszar występowania spread (elektronika, elektroniczny) o sygnale lub paśmie: być przetwarzanym, wzmacnianym lub odtwarzanym transmit o uczuciach: zmieniać obiekt change o wzroku, spojrzeniu: zmieniać obiekt, na który jest skierowane move zmieniać miejsce pobytu move zmieniać szkołę, pracę, lub inne miejsce, do którego regularnie się uczęszcza move zostać umieszczonym w innym miejscu lub warunkach move rozprzestrzeniać się propagate spread w odniesieniu do rozumowania, schematu zachowania: dawać się zastosować w innym kontekście adapt
przenośnie pʃɛ̃ˈnɔɕɲɛ
adv niedosłownie, obrazowo figuratively
przenośny pʃɛ̃ˈnɔɕnɨ
adj (literacko) (językoznawstwo, językoznawczy) wyrażony za pomocą metafory, będący przenośnią; niedosłowny figurative metaphorical pozwalający się przenosić z miejsca na miejsce; ruchomy mobile portable
przeobrażenie ˌpʃɛɔbraˈʒɛ̃ɲɛ
n przekształcenie formy, kształtu, postaci, charakteru czegoś w inny; całościowa zmiana metamorphosis
przeor
n (kościelny) zastępca opata prior
przeorysza ˌpʃɛɔˈrɨʃa
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) przełożona klasztoru abbess prioress
przepadać
v nie dochodzić do skutku be gone be lost nie osiągać celu be lost fail stawać się niełatwym do odnalezienia, niewidocznym disappear vanish ulegać marnowaniu be forfeited bardzo lubić be very fond
przepaska pʃɛˈpaska
n (zobacz) przepaska biodrowa loincloth
przepaska biodrowa pʃɛˈpaska bʲjɔˈdrɔva
n skąpe odzienie zakładane w pasie, w formie paska z tkaniny, chusty lub sznurka loincloth
przepastny
adj pojemny, obszerny capacious cavernous
przepaść ˈpʃɛpaɕʨ̑
n obszar obok stromej ściany góry abyss chasm
przepis ˈpʃɛpʲis
n (kulinaria) sposób przygotowania potrawy recipe (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) zasada prawna rule regulation
przepisywać
v o lekarzu zalecać do stosowania prescribe pisać to samo powtórnie; sporządzać odpis rewrite type out przekazywać na własność convey
przepiórka pʃɛˈpʲjurka
n (ornitologia, ornitologiczny) Coturnix coturnix, średni ptak ze smugami na upierzeniu grzbietowej stronie ciała; quail
przepiórnik
n (ornitologia, ornitologiczny) ptak z rodziny Turnicidae; buttonquail
przepona pʃɛˈpɔ̃na
n (anatomia, anatomiczny) duży mięsień w kształcie kopuły, oddzielający klatkę od niżej położonych narządów diaphragm
przepowiednia ˌpʃɛpɔˈvʲjɛdʲɲa
n wypowiedź o wydarzeniach, które mają nastąpić, określająca ich szczegóły prophecy prediction augury presage vaticination
przepraszająco ˌpʃɛpraʃaˈjɔ̃nʦ̑ɔ
adv prosząc o przebaczenie apologetically
przepraszam pʃɛˈpraʃãm
interjection uprzejme zwrócenie na siebie uwagi excuse I wyrażenie żalu, przeprosin za wyrządzoną przez siebie krzywdę, niezręczność I'm sorry
przepraszać pʃɛˈpraʃaʨ̑
v wyrażać żal za wyrządzoną przez siebie krzywdę apologize
przeprosiny
n akt przeproszenia kogoś apologies
przeprowadzać ˌpʃɛprɔˈvaʣ̑aʨ̑
v kierować czymś, wykonywać coś conduct kierować kimś, wskazując mu drogę guide pomagać w przeniesieniu się do nowej siedziby move
przeprowadzka ˌpʃɛprɔˈvaʦ̑ka
n zmiana miejsca zamieszkania lub siedziby move
przepuklina
n (medycyna, medyczny) patologiczne przemieszczenie się tkanki, części narządu poza naturalne umiejscowienie, wpuklając się w sąsiednią okolicę anatomiczną hernia
przepust ˈpʃɛpust
n rura przepuszczająca strumień lub wodę deszczową pod drogą, nasypem; culvert
przepustka
n (potocznie, potoczny) (przenośnie, przenośnia) łatwa droga do zdobycia czegoś open sesame (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) (administracja) dokument zezwalający na wejście i przebywanie gdzieś lub wwiezienie czegoś; entry pass permit (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) (administracja) dokument zezwalający na wyjście skądś lub wywiezienie czegoś furlough leave
przepustnica
n (technologia, technika, techniczny) (motoryzacja) w silniku tłokowym: urządzenie regulujące dopływ powietrza, mieszanki paliwowej, pary wodnej do cylindrów throttle
przepych
n ostentacyjne, widoczne bogactwo sumptuousness lustre wielka ilość, różnorodność czegoś bigness grandeur
przepyszny
adj bardzo dobry, doskonały, świetnej jakości priceless splendid doskonały w smaku, wyjątkowo smaczny yummy okazały, dekoracyjny, wyszukany lavish splendid sumptuous
przepływ ˈpʃɛpwɨf
n (przenośnie, przenośnia) przemieszczanie się kogoś lub czegoś z jednego miejsca do drugiego flow przemieszczanie się cieczy lub gazu z jednego miejsca do drugiego; flow
przepływ burzliwy ˈpʃɛpwɨv buʒˈlʲivɨ
n (fizyka, fizyczny) przepływ płynu charakteryzujacy się występowaniem wirów turbulent flow
przepływać pʃɛˈpwɨvaʨ̑
v pokonywać, przez długość lub szerokość, ciek albo zbiornik wodny cross drift flow sail swim across
przepływomierz ˌpʃɛpwɨˈvɔ̃mʲjɛʃ
n (metrologia, metrologiczny) (technologia, technika, techniczny) urządzenie do pomiaru przepływu, flow meter
przerabiać
v (potocznie, potoczny) zapoznawać się z pewną wiedzą zgodnie z wyznaczonym planem do (technologia, technika, techniczny) zdobić tkaninę poprzez przeplatanie jej czymś do dokonywać pewnych zmian w gotowym przedmiocie celem przystosowania go do określonej funkcji alter rewrite stosować surowiec do otrzymania produktu lub półproduktu convert
przeraźliwy
adj o znacznej i niepokojącej intensywności brutal extreme piercing sharp wzbudzający przerażenie appalling terrible brutal
przerażająco
adv w sposób przerażający frightfully
przerażający
adj taki, który budzi grozę, strach frightening appalling fearsome gruesome
przerażenie ˌpʃɛraˈʒɛ̃ɲɛ
n nagły i silny strach dread fright horror terror
przerażony ˌpʃɛraˈʒɔ̃nɨ
adj bardzo przestraszony scared
przereklamowany
adj przeceniany, cieszący się opinią czegoś lub kogoś lepszego niż w rzeczywistości overrated
przerwa ˈpʃɛrva
n czas wolny między godzinami pracy, nauki w szkole break czas, w którym wykonywanie jakiejś czynności zostaje zaprzestane na pewien okres; zatrzymanie działania czegoś interruption pause wolna przestrzeń otoczona czymś gap
przerwanie ciąży
n (medycyna, medyczny) usunięcie płodu lub zarodka pregnancy termination
przerywać pʃɛˈrɨvaʨ̑
v przeszkadzać w jakiejś czynności disturb interrupt rwąc, dzielić coś cleave tear wstrzymywać działanie, proces na pewien czas abort cease terminate
przerzutka
n mechanizm rowerowy umożliwiający zmianę biegu derailleur gear
przerębel
n otwór zrobiony w lodzie na jeziorze lub rzece ice hole
przesada pʃɛˈsada
n wyolbrzymione przedstawianie czegoś, pojmowanie czegoś z nadmierną afektacją, nienaturalność exaggeration overstatement
przesadnie pʃɛˈsadʲɲɛ
adv w sposób przesadny; nadmiernie, zbytnio unduly
przesadny pʃɛˈsadnɨ
adj taki, który przesadza, charakteryzuje się przesadą immoderate
przesadzać pʃɛˈsaʣ̑aʨ̑
v przedstawiać coś poważniejszym, większym, niż jest w rzeczywistości exaggerate overstate blow sth out of proportion pile it on
przesiadać się pʃɛˈɕadaʨ̑‿ɕɛ
v siadać na inne miejsce change zmieniać pojazd, środek lokomocji change
przesiedleniec
n osoba, którą przesiedlono lub sama to uczyniła displaced person resettler
przesilenie
n (astronomia, astronomiczny) skrajny punkt odchylenia Słońca od równika; solstice
przesilenie zimowe
n (astronomia, astronomiczny) moment górowania Słońca w zenicie w możliwie najdalej na południe wysuniętej szerokości geograficznej półkuli północnej; winter solstice
przeskakiwać ˌpʃɛskaˈcivaʨ̑
v (przenośnie, przenośnia) co chwila zmieniać coś, np. temat rozmowy, kanały telewizyjne itp. zap pokonywać skokiem jakąś przeszkodę hop jump vault
przesmyk ˈpʃɛsmɨk
n (geografia, geograficzny) wąski pas lądu łączący dwa większe obszary lądowe; isthmus (technologia, technika, techniczny) przestrzeń między nitkami osnowy, przez którą przechodzi czółenko shed
przestarzały ˌpʃɛstaˈʒawɨ
adj taki, który wyszedł z użycia, ze zwyczaju obsolete
przestawać pʃɛˈstavaʨ̑
v (przestarzałe, przestarzały) obcować z kimś associate with mix with przerywać jakąś czynność, nie robić czegoś dłużej stop
przestawka pʃɛˈstafka
n (językoznawstwo, językoznawczy) przestawienie głosek lub sylab w wyrazie; metathesis
przestraszyć pʃɛˈstraʃɨʨ̑
v wzbudzić w kimś strach, wywołać w kimś przerażenie, obawę frighten scare startle terrify
przestronny pʃɛˈstrɔ̃nːɨ
adj taki, który ma dużo wolnego miejsca, wolnej przestrzeni vast roomy spacious
przestrzegać pʃɛˈsṭʃɛɡaʨ̑
v ostrzegać kogoś przed czymś warn stosować się do czegoś, być w zgodzie z jakimś przepisem follow obey keep
przestrzenny
adj dotyczący przestrzeni spatial spacial
przestrzeń ˈpʃɛsṭʃɛ̃ɲ
n określony obszar space (fizyka, fizyczny) miejsce w którym odbywają się zjawiska fizyczne; space (geometria) nieograniczona co najmniej trójwymiarowa rozciągłość, jedno z podstawowych pojęć geometrii; space (matematyka, matematyczny) zbiór, na którym określono dodatkową strukturę; space
przestrzeń kosmiczna ˈpʃɛsṭʃɛ̃ɲ kɔsˈmʲiʧ̑na
n przestrzeń poza obszarem ziemskiej atmosfery outer space
przestworze pʃɛˈstfɔʒɛ
n (książkowy) rozległa, nieograniczona przestrzeń (zwykle w liczbie mnogiej) infinity space
przestępca pʃɛˈstɛ̃mpʦ̑a
n osoba, która dopuściła się przestępstwa criminal
przestępczość pʃɛˈstɛ̃mpʧ̑ɔɕʨ̑
n ogół popełnionych przestępstw crime criminality delinquency popełnianie przestępstw crime criminality delinquency
przestępczy pʃɛˈstɛ̃mpʧ̑ɨ
adj związany z przestępczością i przestępcami; właściwy przestępcom criminal delinquent crime-ridden felonious
przestępstwo pʃɛˈstɛ̃mpstfɔ
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) czyn zabroniony pod groźbą kary jako zbrodnia lub występek, przez ustawę karną obowiązującą w czasie jego popełnienia, bezprawny, zawiniony, społecznie szkodliwy; crime offence
przesuwać pʃɛˈsuvaʨ̑
v zmieniać położenie move shift shove zmieniać termin defer postpone reschedule
przesyłka pʃɛˈsɨwka
n (usługi pocztowe, kurierskie, poczta) zapakowana rzecz przeznaczona do wysyłki i dostarczenia odbiorcy parcel
przeszczep ˈpʃɛʃʧ̑ɛp
n (medycyna, medyczny) (przenośnie, przenośnia) przeszczepiana część ciała graft transplant (medycyna, medyczny) przeniesienie narządu w całości lub w części z jednego ciała do innego transplant transplantation
przeszkadzać pʃɛˈʃkaʣ̑aʨ̑
v sprawiać, że ktoś nie może wykonywać poprawnie jakiejś czynności lub coś nie działa prawidłowo disturb hamper
przeszkoda pʃɛˈʃkɔda
n (sport, sportowy) płot, rów lub inne utrudnienie na trasie biegu hurdle coś, co przeszkadza, utrudnia obstacle barrier hindrance
przeszkodzenie ˌpʃɛʃkɔˈʣ̑ɛ̃ɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: przeszkodzić interruption prevention
przeszukiwanie ˌpʃɛʃuciˈvãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: przeszukiwać search
przeszukiwać
v szukając, przeglądać dokładnie, zaglądać w wiele miejsc search
przeszłość ˈpʃɛʃwɔɕʨ̑
n wszystko to, co już się wydarzyło; past
przeszły ˈpʃɛʃwɨ
adj (gramatyka) odnoszący się do czasu przeszłego past (przestarzałe, przestarzały) poprzedni, ubiegły last taki, który już minął former past
przesąd ˈpʃɛsɔ̃nt
n wiara w tajemnicze, nadprzyrodzone związki między zjawiskami, w fatalną moc słów, rzeczy i znaków; superstition prejudice
przesądny pʃɛˈsɔ̃ndnɨ
adj wierzący w przesądy; też: będący objawem przesądów superstitious
przesądzać
v (dawniej, dawny) wydawać ostateczny wyrok doom osądzać z góry prejudge decide fore- forejudge preordain settle
przesłanie pʃɛˈswãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: przesłać sending główna myśl zawarta w dziele literackim, dowolnym dziele artystycznym, albo w czyjejś wypowiedzi; przedmiot zamierzonej przez autora konstatacji lub refleksji u odbiorcy; sens wypowiedzi meaning message sense significance
przesłanka pʃɛˈswãnka
n okoliczność sprzyjająca realizacji, urzeczywistnienia czegoś premise prerequisite datum
przesłać ˈpʃɛswaʨ̑
v posłać, wysłać coś dokądś send
przesłuchiwać
v (przestarzałe, przestarzały) sprawdzać czyjeś wiadomości z danego zakresu debrief słuchając, sprawdzać co lub kogo audition listen to wypytywać kogo w czasie śledztwa interrogate question examine
przetacznik
n (botanika, botaniczny) roślina z rodzaju (1.1) speedwell
przetapiać
v przerabiać coś poprzez stopienie melt down
przetarg ˈpʃɛtark
n sposób wyboru wykonawcy usługi lub produktu, polegający na wyborze najkorzystniejszej dla zamawiającego oferty; tender auction
przeto ˈpʃɛtɔ
conjunction (książkowy) przyłącza wniosek z twierdzenia podanego w zdaniu przed nim thus hence therefore
przetrwać
v przetrzymać trudny okres, utrzymać się przy życiu endure outlast prevail survive trwając, pozostać na dłużej niż coś lub ktoś live on outlive stand
przetwarzanie z parą wodną ˌpʃɛtfaˈʒãɲɛ ˈs‿parɔ̃w̃ ˈvɔdnɔ̃w̃
n (technologia, technika, techniczny) proces stosowany w produkcji wodoru, steam reforming
przetwarzać
v (informatyka, informatyczny) komputerowo opracowywać zebrane dane process zmieniać, nadając inne właściwości transform convert process
przetwór ˈpʃɛtfur
n zwykle lm (kulinaria) (technologia, technika, techniczny) produkt uzyskany z surowca, najczęściej spożywczego, przez przeróbkę lub dodatkową obróbkę w procesie technologicznym preserves
przetwórstwo
n przerabianie na dużą skalę surowców, zwłaszcza płodów rolnych, na gotowe produkty processing
przetłumaczalność
n cecha tego, co przetłumaczalne translatability
przetłumaczalny ˌpʃɛtwũmaˈʧ̑alnɨ
adj możliwy do przetłumaczenia, dający się przetłumaczyć na inny język translatable
przetłuszczony
adj mający na sobie nadmiar tłuszczu greasy
przeuroczy
adj niezwykle uroczy lovely most charming ravishing
przewaga pʃɛˈvaɡa
n górowanie pod jakimś względem nad czymś lub nad kimś advantage vantage
przeważać pʃɛˈvaʒaʨ̑
v mieć przewagę, być w przewadze, być w większości dominate ważyć więcej od czegoś outweigh
przeważnie pʃɛˈvaʒʲɲɛ
adv w przeważającej części mostly usually
przewidywalny
adj taki, który daje się przewidzieć foreseeable expected forecastable predictable
przewidywanie ˌpʃɛvʲidɨˈvãɲɛ
n domyślanie się, jaki jest najbardziej prawdopodobny tok zdarzeń w przyszłości prescience to, co jest spodziewane, przewidywane jako najbardziej prawdopodobne prediction
przewidywać ˌpʃɛvʲiˈdɨvaʨ̑
v (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) określać z góry konsekwencje, rodzaj postępowania provide prognozować przyszłe zdarzenia anticipate forecast foresee predict
przewijać pʃɛˈvʲijäʨ̑
v (informatyka, informatyczny) o stronie internetowej lub dokumencie: przesuwać tak, by wyświetlany był inny fragment scroll
przewina
n (książkowy) niecny uczynek sinning
przewinienie ˌpʃɛvʲĩˈɲɛ̇̃ɲɛ
n błąd, występek; złe, niewłaściwe zachowanie; złamanie obowiązujących zasad delinquency demerit misconduct offence
przewlekły pʃɛˈvlɛkwɨ
adj trwający długo lub stale chronic inveterate protracted drawn-out extended lasting
przewodni
adj przewodzący komu leading stanowiący podstawę działania; wytyczający kierunek postępowania key
przewodnictwo
n (biologia, biologiczny) przekazywanie sygnału wywołanego w organizmie przez określony bodziec conduction (fizyka, fizyczny) zjawisko przewodzenia ciepła, dźwięku lub prądu elektrycznego conduction rola przewodniczenia, kierowania czymś presidency chairmanship leadership
przewodnictwo powierzchniowe ˌpʃɛvɔdʲˈɲiʦ̑tfɔ ˌpɔvʲjɛʃçˈɲɔvɛ
n (fizyka, fizyczny) dodatkowe przewodnictwo elektryczne cieczy zachodzące w sąsiedztwie naładowanej powierzchni; surface conductivity
przewodniczyć ˌpʃɛvɔdʲˈɲiʧ̑ɨʨ̑
v kierować przebiegiem spotkania, zebrania, obrad chair preside
przewodnicząca
n kobieta przewodnicząca jakiejś instytucji, organizacji chairwoman
przewodniczący ˌpʃɛvɔdʲɲiˈʧ̑ɔ̃nʦ̑ɨ
n osoba przewodnicząca jakiejś instytucji, organizacji chairman captain chairperson
przewodnik pʃɛˈvɔdʲɲik
n (turystyka, turystyczny) osoba zajmująca się oprowadzaniem wycieczek turystycznych, pokazująca turystom miejsca warte zobaczenia, eksponaty itp. guide osoba, która czemuś przewodzi, pokazuje drogę guide (fizyka, fizyczny) substancja, która przewodzi prąd elektryczny; conductor (turystyka, turystyczny) książka, ulotka, także nagranie audiowizualne, przeznaczone dla turystów, zawierające opis okolicy, ciekawe zabytki, mapy itp.; guide guide book
przewodzić pʃɛˈvɔʥ̑iʨ̑
v (fizyka, fizyczny) być przewodnikiem prądu, ciepła, drgań akustycznych conduct kierować kimś lub jakąś działalnością; dowodzić, stać na przywództwie lead
przewoźnik pʃɛˈvɔʑɲik
n człowiek trudniący się przewozem ferryman boatman carrier haulier waterman
przewracać pʃɛˈvraʦ̑aʨ̑
v powodować upadek czegoś knock down overturn
przewrażliwienie ˌpʃɛvraʒlʲiˈvʲjɛ̇̃ɲɛ
n zbyt duża wrażliwość; przeczulenie na punkcie czegoś oversensitiveness oversensitivity
przewrażliwiony ˌpʃɛvraʒlʲiˈvʲjɔ̃nɨ
adj (książkowy) nadmiernie wrażliwy, łatwo ulegający emocjom, przeczulony oversensitive touchy
przewrotka pʃɛˈvrɔtka
n (sport, sportowy) kopnięcie piłki z jednoczesnym wykonaniem przewrotu całym ciałem; bicycle kick scissor kick
przewrotność
n (przenośnie, przenośnia) bycie przewrotnym, zaskakującym, zwodniczym contrariness
przewrotny
adj (dawniej, dawny) taki, którego celem jest przewrót subversive działający lub zrobiony na opak perverse puckish wrong-headed wrongheaded odznaczający się fałszem, obłudą deceitful scheming skrywający prawdziwe cechy secretive
przewód ˈpʃɛvut
n (biologia, biologiczny) (medycyna, medyczny) narząd transportujący substancje wewnątrz organizmów passage (elektryczność) element obwodu służący do prowadzenia prądu; cable
przewód opadowy ˈpʃɛvut ˌɔpaˈdɔvɨ
n przewód kierujący przepływ płynów w dół downcomer
przewód wznośny ˈpʃɛvud ˈvznɔɕnɨ
n przewód kierujący przepływ płynów do góry riser
przewóz ˈpʃɛvus
n transport, przewiezienie transport transportation
przez pʃɛs
preposition …czasu trwania czynności for over …drogi lub przeszkody, jaką się przebywa podczas wykonywania danej czynności through across thru …narzędzia użytego do wykonania czynności by with …operacji dzielenia (w matematyce) by …wykonawcy czynności w formach strony biernej by …przyczyny wykonania czynności because of through
przeziębienie ˌpʃɛʑɛ̃mˈbʲjɛ̇̃ɲɛ
n (medycyna, medyczny) choroba będąca następstwem obniżenia odporności ustroju po zziębnięciu cold common cold (rzeczownik odczasownikowy) od: przeziębić chill
przeznaczać pʃɛˈznaʧ̑aʨ̑
v określać cel dedicate allocate
przeznaczenie ˌpʃɛznaˈʧ̑ɛ̃ɲɛ
n cel, dla którego służy dana rzecz destination nieunikniona przyszłość; coś, co musi się stać destiny fate
przeznaczony ˌpʃɛznaˈʧ̑ɔ̃nɨ
adj taki, który musi się stać certain destine
przezorność
n bycie przezornym foresight
przezroczysty ˌpʃɛzrɔˈʧ̑ɨstɨ
adj taki, który przepuszcza światło transparent
przezwyciężać
v pokonywać coś z wysiłkiem overcome swallow trump
przezwątrobowy gradient ciśnienia żylnego ˌpʃɛzvɔ̃ntrɔˈbɔvɨ ˈɡradʲjɛ̃ntʲ ʨ̑iɕˈɲɛ̇̃ɲa ʒɨlˈnɛɡɔ
n (fizjologia, fizjologiczny) różnica ciśnień pomiędzy żyłą wrotną a żyłami wątrobowymi hepatic venous pressure gradient
przezywać
v zwracać się do kogoś obelżywie call names
przełom ˈpʃɛwɔ̃m
n (geologia, geologiczny) odcinek wąskiej doliny o stromych zboczach, w którym rzeka przedziera się między górami; gorge (książkowy) nagła, zasadnicza zmiana, zwrotny moment w czymś breakthrough turning point
przełomowy
adj dotyczący przełomu, wprowadzający nagłą, zasadniczą zmianę game-changing
przełożony ˌpʃɛwɔˈʒɔ̃nɨ
n osoba wyższa rangą, mająca władzę nad kimś lub czymś boss chief master principal
przełyk ˈpʃɛwɨk
n (anatomia, anatomiczny) odcinek przewodu pokarmowego łączący gardło z żołądkiem, oesophagus
przełącznik pʃɛˈwɔ̃n͇ʧ̑ʲɲik
n (informatyka, informatyczny) urządzenie łączące komputery oraz inny sprzęt w sieć komputerową switch
przełęcz ˈpʃɛwɛ̃n͇ʧ̑
n (geografia, geograficzny) obniżenie grzbietu górskiego, wyraźnie oddzielające dwa sąsiednie szczyty mountain pass pass
prześcieradło ˌpʃɛɕʨ̑ɛˈradwɔ
n prostokątny płat materiału należący do bielizny pościelowej i służący do ścielenia łóżka jako pościel pod spód; sheet
prześladowanie ˌpʃɛɕladɔˈvãɲɛ
n powtarzające się przykrości, szykany przeciwko osobom o innych poglądach, wierze itp. persecution
prześladować
v nie pozwalać o sobie zapomnieć, być niemal stale obecnym obsess nieustannie niepokoić persecute pursue wyrządzać krzywdy, stale czynić przeszkody czy szykany hound persecute pursue repress victimize
prześladowca ˌpʃɛɕlaˈdɔfʦ̑a
n osoba, która nieustannie sprawia komuś przykrość, robi krzywdę, nęka drugą osobę pursuer stalker
prześladowczy
adj związany z prześladowaniem — stałym wyrządzaniem krzywd, szykanowaniem lub nieustannym nagabywaniem persecutory
prześmiewczo
adv w sposób prześmiewczy banteringly irreverently
przeświecać pʃɛˈɕfʲjɛʦ̑aʨ̑
v o świetle przenikać przez jakąś przeszkodę, przejrzysty przedmiot shine through
prześwitywać ˌpʃɛɕfʲiˈtɨvaʨ̑
v (o cienkim materiale) przepuszczać częściowo światło shine through
przeżuwacz pʃɛˈʒuvaʧ̑
n (zoologia, zoologiczny) ssak z uzębieniem i żołądkiem przystosowanym do przeżuwania roślin; ruminant
przeżytek
n rzecz przestarzała, niemodna, zjawisko będące pozostałością z przeszłości bygone relic
przeżyć ˈpʃɛʒɨʨ̑
v doświadczyć czegoś experience pozostać przy życiu survive
przodek ˈpʃɔdɛk
n ktoś, od kogo ktoś pochodzi ancestor
prztyczek ˈpʃtɨʧ̑ɛk
n lekkie uderzenie końcem palca wskazującego, opartego wcześniej o kciuk fillip flick
przy pʃɨ
preposition …opisujący miejsce, niedaleko którego odbywa się czynność at …przyłączający nazwę obiektu, z którym wiążą się charakteryzowane w zdaniu czynności at …opisujący okoliczność against at …opisujący orientacyjny czas, okazję about at
przy nadziei
adj (przestarzałe, przestarzały) (eufemistycznie) (podniośle) w ciąży in a family way
przy okazji
adv o czynności jednocześnie podczas wykonywania innej czynności (jako dodatek do czynności przewodniej) during while o zdarzeniu podczas innego zdarzenia during while
przybierać
v nabierać cech assume put on take on ozdabiać czymś decorate garnish przyjmować imię, nazwisko lub pseudonim assume o rzece lub wodzie: podnosić swój poziom, wzbierać rise (przestarzałe, przestarzały) (poetycki, poetycko) ozdabiać się czymś, stroić się w coś dress oneself
przybijać gwóźdź pʃɨˈbʲijäʥ̑ ˈɡvuɕʨ̑
v mocować gwóźdź silnymi uderzeniami młotka nail
przybity pʃɨˈbʲitɨ
adj załamany, smutny, zmartwiony dejected depressed downcast
przybliżać
v (optyka, optyczny) pokazywać w powiększeniu magnify czynić uczuciowo bliższym bring together opisywać, podawać w przybliżeniu tell a few words przesuwać coś bliżej bring closer skracać termin bring nearer skracać dystans między czymś, kimś a sobą come closer stawać się mniej odległym w czasie draw nearer
przybliżenie ˌpʃɨblʲiˈʒɛ̃ɲɛ
n wielkość niezupełnie dokładna approximation
przybliżony
adj bliski rzeczywistemu, ale podany z pewną niedokładnością approximate approximative approximal estimated rough back-of-the-envelope
przyboczny pʃɨˈbɔʧ̑nɨ
n (harcerski) zastępca drużynowego; adjutant
przybrany
adj przyjęty jako własny choć nieprawdziwy assumed traktowany jako własny pomimo innego pochodzenia adoptive foster
przybrzeżny pʃɨˈbʒɛʒnɨ
adj położony, znajdujący się w pobliżu brzegu morza, jeziora lub rzeki coastal
przybycie pʃɨˈbɨʨ̑ɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: przybyć arrival
przybytek
n miejsce, w którym uprawia się jakąś dziedzinę sztuki lub nauki nest przyrost czegoś gain
przybywać pʃɨˈbɨvaʨ̑
v docierać do pewnego miejsca arrive come
przybyć ˈpʃɨbɨʨ̑
v dotrzeć do jakiegoś miejsca arrive come
przychodzić pʃɨˈxɔʥ̑iʨ̑
v przybywać dokądś come
przychylnie pʃɨˈxɨlʲɲɛ
adv w sposób przychylny favorably favourably
przychylny pʃɨˈxɨlnɨ
adj podchodzący z sympatią; dający, zapewniający dobre, korzystne warunki do czegoś; korzystny favourable friendly
przychód
n (ekonomia, ekonomiczny) wpływy pieniężne osiągane w danym okresie income revenue
przycinać pʃɨˈʨ̑ĩnaʨ̑
v ucinać część czegoś, aby to skrócić, uformować lub dopasować do czegoś clip trim
przycisk ˈpʃɨʨ̑isk
n (informatyka, informatyczny) pole na ekranie, które reaguje na wskazanie, kliknięcie, wybór itp. button część urządzenia elektrycznego, która przyciśnięta, steruje obwodem button (językoznawstwo, językoznawczy) (zobacz) akcent dynamiczny stress podkreślenie wypowiedzi intonacją głosu lub gestem stress ciężarek do przyciskania czegoś, np. papieru paperweight weight
przycisnąć pʃɨˈʨ̑isnɔ̃ɲʨ̑
v wywrzeć fizyczny nacisk na coś, nadusić, przydusić press
przyczepa
n (motoryzacja) platforma na kołach przystosowana do ciągnięcia jej przez inny pojazd trailer
przyczepa campingowa
n (motoryzacja) pojazd drogowy, bez własnego silnika, z przeznaczeniem do mieszkania; caravan trailer
przyczepiać
v umocowywać coś na czym lub do czego jakąś techniką attach (potocznie, potoczny) mieć do kogo nieuzasadnione zarzuty czy żale pick on (potocznie, potoczny) narzucać swoje towarzystwo follow about follow around czepiając się czego lub kogo, zatrzymywać się na tym stick
przyczyna pʃɨˈʧ̑ɨ̃na
n powód, dla którego coś się stało; czynnik, który wywołał jakieś zjawisko reason cause
przyczyniać się pʃɨˈʧ̑ɨ̃ɲäʨ̑‿ɕɛ
v być częściowo przyczyną czegoś, wpływać na powstawanie czegoś contribute
przyczynowy
adj dotyczący przyczyny causal
przydatność pʃɨˈdatnɔɕʨ̑
n posiadanie zastosowania; cecha czegoś, co jest przydatne usefulness aptitude helpfulness
przydatny pʃɨˈdatnɨ
adj mający zastosowanie useful pomocny helpful
przydawka pʃɨˈdafka
n (gramatyka) część zdania, będąca określeniem rzeczownika; attribute modifier
przydać się ˈpʃɨdaʨ̑‿ɕɛ
v okazać się przydatnym, użytecznym be of use
przydomek
n dodatkowa nazwa nadana komuś, bazująca na cesze charakterystycznej tej osoby nickname moniker agnomen
przydrożny pʃɨˈdrɔʒnɨ
adj znajdujący się przy drodze, w pobliżu drogi roadside
przydział ˈpʃɨʥ̑aw
n przydzielenie czegoś allocation apportionment to, co przydzielono quota ration
przydzielać
v kierować kogoś gdzieś do pracy na dane stanowisko assign oddawać w posiadanie albo użytkowanie allocate
przyglądać się pʃɨɡˈlɔ̃ndaʨ̑‿ɕɛ
v patrzeć uważnie, obserwować coś / kogoś watch
przygniatający
adj znaczny, zdecydowanie przewyższający ((na przykład) liczebnie) overwhelming
przygnębiająco
adv wywołując przygnębienie afflictingly despondingly dismally harrowingly woefully wofully
przygnębiać pʃɨɡˈnɛ̃mbʲjäʨ̑
v dawać przygnębienie, wprowadzać kogoś w zły stan psychiczny; powodować złe samopoczucie u kogoś dispirit
przygnębiony ˌpʃɨɡnɛ̃mˈbʲjɔ̃nɨ
adj będący w obniżonym nastroju, z poczuciem kłopotów dejected depressed downcast chapfallen chopfallen crestfallen
przygoda pʃɨˈɡɔda
n niecodzienne, niezwykłe zdarzenie adventure
przygodny
adj będący wynikiem przypadku lub taki, który zdarza się przypadkiem adventitious casual incidental
przygotowanie ˌpʃɨɡɔtɔˈvãɲɛ
n (także w lm) ogół czynności wykonanych z myślą o czymś, co ma nastąpić preparation
przygotowany
adj będący gotów do czegoś prepared ready
przygotowywać ˌpʃɨɡɔtɔˈvɨvaʨ̑
v przyrządzać, organizować coś w określonym celu, tak, aby było gotowe na czas, aby się nadawało do czegoś prepare
przygrywka
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) utwór muzyczny stanowiący wstęp instrumentalny do jakiegoś większego utworu prelude
przygłup
n (potocznie, potoczny) (deprecjatywny) ktoś głupkowaty retard
przyimek pʃɨˈ<sup>j</sup>ĩmɛk
n (gramatyka) wyraz nieodmienny i niesamodzielny poprzedzający zawsze wyrazy odmieniające się przez przypadki (= imiona) i sygnalizujący związki składniowe między wyrazem poprzedzającym a następującym; preposition
przyjaciel pʃɨˈjäʨ̑ɛl
n osoba obdarzana zaufaniem, żyjąca z kimś w serdecznych stosunkach friend osoba okazująca komuś lub czemuś swoją sympatię, zainteresowanie, będąca zwolennikiem friend
przyjacielski ˌpʃɨjäˈʨ̑ɛlsʲci
adj serdeczny, życzliwy, przyjazny amicable
przyjacielskość ˌpʃɨjäˈʨ̑ɛlskɔɕʨ̑
n cecha tego, co jest przyjacielskie amiability
przyjaciółka ˌpʃɨjäˈʨ̑uwka
n kobieta zaprzyjaźniona z kimś girlfriend
przyjazd
n przybycie pojazdu arrival dotarcie do jakiegoś miejsca arrival
przyjazny pʃɨˈjaznɨ
adj taki, który żywi dla kogoś / czegoś uczucie przyjaźni lub jest wyrazem takiego uczucia friendly
przyjaźń ˈpʃɨjäɕɲ̊
n dobra, serdeczna relacja pomiędzy osobami opierająca się na wzajemnym zaufaniu, pomocy, życzliwości; friendship
przyjechać pʃɨˈjɛxaʨ̑
v o człowieku: przybyć za pomocą pojazdu na kołach arrive come o pojeździe na kołach: przybyć arrive come
przyjemność pʃɨˈjɛ̃mnɔɕʨ̑
n cecha tego, co przyjemne; dające zadowolenie, satysfakcjonujące pleasure enjoyment
przyjemny pʃɨˈjɛ̃mnɨ
adj sprawiający przyjemność, dodatnie wrażenie pleasant
przyjmować pʃɨjˈmɔvaʨ̑
v akceptować wizytę/rozmowę; udzielać audiencji receive odbierać coś (rzecz, informację) receive o lekach: zażywać take z góry coś zakładać assume
przyjąć na klatę
v (przenośnie, przenośnia) znieść po męsku obrazę lub przeciwność losu, odważnie stawić czoła wyzwaniu take it on the chin
przyjęcie pʃɨˈjɛ̇̃ɲʨ̑ɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: przyjąć acceptance uroczysty posiłek dla gości, zorganizowany na ogół z jakiejś okazji party reception
przykarpacki
adj związany z Przykarpaciem, dotyczący Przykarpacia Circumcarpathian
przykazanie ˌpʃɨkaˈzãɲɛ
n kategoryczne polecenie, nakaz commandment
przykro ˈpʃɨkrɔ
adv w sposób przykry I am grieve I'm sorry miserably nastily unpleasantly
przykrość ˈpʃɨkrɔɕʨ̑
n niemiłe, nieprzyjemne uczucie, zdarzenie, wrażenie lub odczucie spowodowane negatywnymi bodźcami nuisance unpleasantness
przykry ˈpʃɨkrɨ
adj o człowieku: posiadający sposób bycia, który wywołuje u innych nieprzyjemne uczucia unpleasant nasty wywołujący nieprzyjemne doznania zmysłowe disgusting bad nasty unpleasant wywołujący nieprzyjemne uczucia distressing unpleasant upsetting
przykrywać
v kłaść coś osłaniającego na coś lub na kogoś encase incase overlie tworzyć górną część, okrycie czegoś cap
przykład ˈpʃɨkwat
n fakt, obrazujący lub zgodny z twierdzeniem example instance osoba (postępowanie) godne naśladowania paragon
przykładać
v zbliżać obiekty do siebie aż do ich zetknięcia put against poświęcać sporo zapału czemu apply oneself
przykładnie
adv w sposób przykładny blamelessly
przykładowy
adj taki, który jest pokazywany jako przykład exemplary
przylegać
v mieć bliski lub bezpośredni kontakt w położeniu abut adhere adjoin border on cling come into contact with
przyległy
adj graniczący z czymś, stykający się z czym adjacent adjoining conterminous contiguous
przylistek
n (botanika, botaniczny) wyrostek u nasady liści stipule
przylot ˈpʃɨlɔt
n przybycie lecąc, przybycie drogą powietrzną arrival
przylądek pʃɨˈlɔ̃ndɛk
n (geografia, geograficzny) fragment lądu wysunięty w kierunku dużego zbiornika wodnego; cape
przymiarka pʃɨ̃ˈmʲjarka
n przymierzanie ubrania u krawca, w celu dopasowania i dokonania poprawek fitting
przymierze
n porozumienie pomiędzy stronami alliance covenant coalition alignment alinement entente
przymiotnik pʃɨ̃ˈmʲjɔtʲɲik
n (gramatyka) wyraz określający cechę rzeczownika np. „biały”, „niski”, „ładny”; adjective
przymiotnikowy ˌpʃɨ̃mʲjɔtʲɲiˈkɔvɨ
adj odnoszący się do przymiotnika, mający charakter przymiotnika, utworzony od przymiotnika, będący przymiotnikiem adjectival
przymrozek pʃɨ̃ˈmrɔzɛk
n spadek temperatury powietrza poniżej 0°C, podczas gdy średnia dobowa temperatura powietrza jest dodatnia frost ground frost
przymus ˈpʃɨ̃mus
n presja wywierana na kogoś w celu zmuszenia do czegoś constraint coercion enforcement wewnętrzna potrzeba zrobienia czegoś compulsion środki prawne zmuszające do podporządkowania się przepisom lub wyrokowi; duress
przymusowy
adj narzucony przez okoliczności coercive enforced forced forcible wynikający z konieczności albo obowiązku compulsory obligatory
przymuszać
v wywierać nacisk na kogoś, by zrobił co wbrew woli force robić co wbrew własnej woli force oneself
przymykać pʃɨ̃ˈmɨkaʨ̑
v (potocznie, potoczny) osadzić kogoś w więzieniu lub areszcie imprison lock up zamykać coś niecałkowicie, zostawiając szczelinę close
przymykać oko pʃɨ̃ˈmɨkaʨ̑ ˈɔkɔ
v nie reagować na czyjeś złe działanie; udawać, że się nie widzi; zezwalać komuś na robienie czegoś złego poprzez niekaranie go turn a blind eye
przynajmniej pʃɨ̃ˈnajmʲɲɛ̇j
particle najmniejszy akceptowalny zakres at least nie mniej niż at least
przynosić pʃɨ̃ˈnɔɕiʨ̑
v trzymając coś w rękach dostarczać w określone miejsce bring bring round
przypadek pʃɨˈpadɛk
n (gramatyka) forma wyrazu w deklinacji; case losowe, nieplanowane wydarzenie accident chance przebieg jakiegoś wydarzenia (zwykle choroby) case event
przypadkowo ˌpʃɨpatˈkɔvɔ
adv wskutek przypadku lub zbiegu okoliczności accidentally by accident by chance casually randomly
przypadkowy ˌpʃɨpatˈkɔvɨ
adj będący wynikiem przypadku accidental casual adventicie aleatoric haphazard
przypaść ˈpʃɨpaɕʨ̑
v być czyimś udziałem, wypada na kogoś fall to przywrzeć do czegoś (powierzchni, osoby, rzeczy) fall on fall to zdarzyć się, wypaść w danym momencie lub okresie fall
przypierdalać
v (wulgarnie, wulgaryzm) uderzać mocno kogoś lub w coś kick the shit out of
przypisać pʃɨˈpʲisaʨ̑
v ustanowić związek czegoś z kimś lub z czymś ascribe
przypisywać ˌpʃɨpʲiˈsɨvaʨ̑
v uznawać coś za przyczynę czegoś allege wskazywać na związek między jakimiś pojęciami, osobami attribute
przypominać ˌpʃɨpɔ̃ˈmʲĩnaʨ̑
v być podobnym do czegoś, budzić skojarzenia z czymś resemble przywodzić na myśl, przywoływać wspomnienie o czymś remind recall recollect
przypora pʃɨˈpɔra
n (architektura, architektoniczny) mur odchodzący prostopadle na zewnątrz od ściany wysokiego budynku pełniący funkcję konstrukcyjną; abutment
przypowieść
n (literacko) krótkie alegoryczne opowiadanie o treści moralnej i dydaktycznej lub religijnej parable
przyprawa pʃɨˈprava
n (kulinaria) składnik dodawany do potrawy w celu poprawienia jej smaku lub zapachu; spice condiment
przyprawiać pʃɨ.ˈpra.vʲjäʨ̑
v dodawać przyprawę do potrawy lub napoju season
przyprawiać rogi pʃɨˈpravʲjäʨ̑ ˈrɔɟi
v (potocznie, potoczny) o żonie: zdradzać męża; o mężu: zdradzać żonę cuckold
przypuszczalnie
adv prawdopodobnie, być może presumably
przypuszczalny
adj oparty na przypuszczeniu alleged hypothetical presumptive probable putative supposed
przypuszczać pʃɨˈpuʃʧ̑aʨ̑
v uważać coś, domyślać się czegoś bez dostatecznych podstaw, bez pewności suppose
przypływ
n (hydrologia, hydrologiczny) podniesienie się poziomu wód morskich związane z wpływem grawitacji Księżyca i Słońca high tide
przyroda pʃɨˈrɔda
n świat fizyczny, ożywiony i nieożywiony, otaczający człowieka, bez wytworów jego działalności; nature
przyrodniczy
adj związany z przyrodą, dotyczący przyrody natural
przyrost
n wzrost ilości czegoś growth increase increment
przyrost naturalny
n (demografia, demograficzny) różnica pomiędzy liczbą urodzeń żywych a liczbą zgonów; rate of natural increase
przyrostek pʃɨˈrɔstɛk
n (językoznawstwo, językoznawczy) element słowotwórczy umieszczany po leksemie; suffix
przyrzeczenie ˌpʃɨʒɛˈʧ̑ɛ̃ɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: przyrzec promise uroczysta obietnica pledge promise vow
przyrzekać
v zapewniać słownie kogoś o zrobieniu czegoś promise
przyrznia
n (technologia, technika, techniczny) przyrząd ułatwiający ręczne przycinanie desek, listew pod odpowiednim kątem mitre box
przyrząd ˈpʃɨʒɔ̃nt
n narzędzie, urządzenie tool
przysadka mózgowa pʃɨˈsatka muzˈɡɔva
n (anatomia, anatomiczny) gruczoł dokrewny, którego funkcją jest wytwarzanie i wydzielanie hormonów; hypophysis pituitary gland
przysięga pʃɨˈɕɛ̃ŋɡa
n uroczyste przyrzeczenie, wypowiadane najczęściej w słowach ustalonych zwyczajowo lub prawnie; bezwzględne zapewnienie wykonania czegoś, stwierdzenie, potwierdzenie prawdziwości tego oath
przysięgać pʃɨˈɕɛ̃ŋɡaʨ̑
v silnie deklarować, mocno obiecywać swear
przysmak
n (kulinaria) (spożywczy) rzecz, którą ktoś bardzo lubi spożywać, która mu bardzo smakuje sweetmeat
przyspieszeniomierz
n (metrologia, metrologiczny) (technologia, technika, techniczny) przyrząd do pomiaru przyspieszeń liniowych lub kątowych; accelerometer
przysposobić
v (dawniej, dawny) przygotować coś do użytku adopt (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) przyjąć do rodziny cudze dziecko, uznając je za swoje adopt wyszkolić kogoś w czymś lub uczynić kogoś zdatnym do czegoś adopt
przyssawka pʃɨˈsːafka
n miękka miseczka przysysająca się do podłoża po naciśnięciu suction cup narząd, który służy niektórym zwierzętom do przyczepiania się do podłoża sucker
przystanek pʃɨˈstãnɛk
n miejsce, gdzie pasażerowie drogowego transportu publicznego mogą wsiąść lub wysiąść stop
przystanek autobusowy pʃɨˈstãnɛk ˌawtɔbuˈsɔvɨ
n przystanek, na którym zatrzymują się autobusy bus stop
przystawka pʃɨˈstafka
n potrawa serwowana zazwyczaj przed głównym daniem w formie przekąski; appetizer
przystań ˈpʃɨstãɲ
n (przenośnie, przenośnia) miejsce, w którym można znaleźć bezpieczeństwo i spokój haven (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) miejsce cumowania niewielkich jednostek pływających: łodzi, jachtów, kutrów; haven
przystojniak pʃɨˈstɔjɲak
n (potocznie, potoczny) przystojny mężczyzna lub chłopiec hunk looker
przystojny pʃɨˈstɔjnɨ
adj taki, który cechuje się przyjemną powierzchownością i dobrą postawą, wywołuje przyjemne odczucia estetyczne handsome
przystosować ˌpʃɨstɔˈsɔvaʨ̑
v uczynić coś odpowiednim dla określonych zadań lub potrzeb accommodate adapt adjust
przystosowywać
v zmieniać coś odpowiednio do określonych wymagań adapt zmieniać się do nowych okoliczności adapt
przystępny
adj łatwy do dotarcia lub osiągnięcia accessible affordable popular łatwy do zrozumienia plain straightforward łatwy w obcowaniu, w nawiązywaniu kontaktu approachable
przystępować ˌpʃɨstɛ̃mˈpɔvaʨ̑
v dołączać do grupy lub organizacji join podchodzić, zbliżać się approach rozpoczynać proceed set about
przyswajać pʃɨsˈfajäʨ̑
v (edukacja, edukacyjny) (szkolnictwo, szkolny) uczyć się czegoś internalize (psychologia, psychologiczny) (socjologia, socjologiczny) przejmować i czynić własnym zachowania, normy społeczne, poglądy itp. internalize
przysyłać pʃɨˈsɨwaʨ̑
v dostarczać coś nieosobiście, pocztą lub przez posłańca send
przyszłość ˈpʃɨʃwɔɕʨ̑
n czas, który dopiero nadejdzie, nastąpi; future after-time
przyszły ˈpʃɨʃwɨ
adj następny, bliski w czasie next ten, który wydarzy się w przyszłości; taki, który należy do przyszłości future
przysłaniać pʃɨˈswãɲäʨ̑
v częściowo zakrywać cover veil eclipse obscure screen shade
przysłona pʃɨˈswɔ̃na
n (optyka, optyczny) (fotografia) układ regulujący wielkość otworu, przez który światło wpada do aparatu fotograficznego, kamery lub przyrządu optycznego aperture diaphragm coś, co czyni częściowo niewidocznym, zakrytym cover
przysłowie pʃɨˈswɔvʲjɛ
n zdanie utrwalone w tradycji ustnej, czasem w formie wierszowanej, wyrażające jakąś myśl ogólną: regułę życiową, wskazówkę, przestrogę; proverb adage saying
przysłowiowy ˌpʃɨswɔˈvʲjɔvɨ
adj dotyczący przysłowia, popularnego frazeologizmu, wskazuje że treść należy rozumieć przenośnie a nie dosłownie proverbial
przysługa pʃɨˈswuɡa
n grzeczność wyświadczona komuś favour
przysłówek pʃɨˈswuvɛk
n (gramatyka) część mowy określająca sposób, czas lub miejsce wykonywania czynności albo stopień nasycenia cechy wyrażonej przymiotnikiem; adverb
przysłówkowy
adj (gramatyka) o funkcji przysłówka adverbial
przytomność pʃɨˈtɔ̃mnɔɕʨ̑
n stan pełnej świadomości consciousness
przytomny pʃɨˈtɔ̃mnɨ
adj świadomy tego, co się z nim dzieje; taki, który nie stracił przytomności lub ją odzyskał conscious
przytulanka
n pluszak lub inna miękka zabawka do przytulania lovey
przytulia
n (botanika, botaniczny) pnąca lub płożąca się roślina rosnąca w zbożu; cleaver
przytulić pʃɨˈtulʲiʨ̑
v dać schronienie embosom take in okazać czułość poprzez przybliżenie do siebie i objęcie się hug clasp cuddle nestle snuggle
przytulny
adj dający poczucie przyjemności i bezpieczeństwa cosy cosey cozy cozey cozie
przytułek
n miejsce schronienia refuge shelter asylum placówka schronienia i opieki dla bezdomnych, pokrzywdzonych lub ubogich almshouse foundling hospital homeless shelter nursing home poorhouse rest home
przywieszka
n arkusik przylegający do znaczka pocztowego bez wydrukowanego waloru pieniężnego; label
przywieźć
v przy pomocy pojazdu lub narzędzia na kołach (ewentualnie kółkach) dostarczyć coś lub umożliwić komuś przybycie w dane miejsce bring
przywilej pʃɨˈvʲilɛj
n (książkowy) szczególne uprawnienie, prawo korzystania ze szczególnych względów w jakimś zakresie; privilege charter
przywilej korzyści
n (sport, sportowy) zasada w piłce nożnej nakazująca sędziemu nieprzerywanie gry po faulu, gdy drużyna faulowana utrzymuje się przy piłce lub jest w korzystniejszej sytuacji niż przeciwnik advantage rule
przywiązanie ˌpʃɨvʲjɔ̃w̃ˈzãɲɛ
n oddanie, uczucie, sentyment, skłonność, więź affection attachment
przywiązywać wagę
v uważać coś za ważne, istotne, znaczące; nadawać czemuś duże znaczenie attach importance cherish
przywracać
v doprowadzać do pierwotnego czy poprzedniego stanu lub wprowadzać na nowo bring back give back re-establish reclaim recreate redo
przywódca pʃɨˈvutʦ̑a
n osoba, która przewodzi innym dzięki swojemu autorytetowi lub posiadanej władzy leader
przywództwo
n przewodzenie kimś lub czymś leadership
przywłaszczać
v zabierać bezprawnie cudzą własność lub przyznawać sobie prawo do czegoś appropriate convert usurp
przywłaszczyć pʃɨvˈwaʃʧ̑ɨʨ̑
v włączyć cudzą własność do swojego majątku. appropriate
przyznawać pʃɨzˈnavaʨ̑
v przydzielać coś komuś, dawać grant zgadzać się z kimś w sprawie czegoś, uznawać coś za słuszne admit potwierdzać jakiś fakt odnośnie siebie samego confess
przyzwoitka ˌpʃɨzvɔˈ<sup>j</sup>itka
n (dawniej, dawny) starsza osoba towarzysząca młodej kobiecie dla przyzwoitości, pilnująca przestrzegania norm moralnych chaperon
przyzwoitość
n przestrzeganie dobrych obyczajów i norm etycznych decency
przyzwoity ˌpʃɨzvɔˈ<sup>j</sup>itɨ
adj porządny, dobrze się prowadzący, zachowujący się dobrze, porządnie, właściwie decent dość dobry, wystarczająco dobry, spełniający oczekiwania decent właściwy, stosowny decent
przyzwolenie ˌpʃɨzvɔˈlɛ̃ɲɛ
n pozwolenie, zgoda na coś accord acquiescence concession
przyzębie pʃɨˈzɛ̃mbʲjɛ
n (anatomia, anatomiczny) zespół tkanek otaczających i unieruchamiających ząb oraz mających za zadanie jego ochronę przed wnikaniem zakażenia z zainfekowanego kanału korzeniowego lub kieszonki dziąsłowej; periodontium
przyłoić
v (potocznie, potoczny) uderzyć mocno bash clunk dong dot plank slog
przyłączać
v (chemia, chemiczny) wiązać ze sobą inny element i przez to nabierać nowych cech chemicznych add dodawać nową jednostkę do czegoś większego attach connect wire wire up (chemia, chemiczny) łączyć się ze sobą, zmieniając się pod względem chemicznym be added stawać się częścią danej grupy join
przyłączyć
v wejść w skład jakiejś grupy, stając się jej częścią join
przyśpieszać pʃɨɕˈpʲjɛʃaʨ̑
v sprawiać, że coś dzieje się szybciej accelerate advance zwiększać prędkość accelerate advance speed up
przyśpieszenie ˌpʃɨɕpʲjɛˈʃɛ̃ɲɛ
n (fizyka, fizyczny) zmiana prędkości w jednostce czasu; acceleration
przód pʃut
n część frontowa front face fore head
przędza ˈpʃɛ̃nʣ̑a
n (włókiennictwo) wyrób włókienniczy skręcony z wełny, bawełny lub innego włókna wykonany w procesie przędzenia; yarn
przędzalnia pʃɛ̃nˈʣ̑alʲɲa
n zakład lub dział fabryki, w którym przędza jest przerabiana na nici spinning mill
przęsło ˈpʃɛ̃w̃swɔ
n (budownictwo) fragment konstrukcji zawierający się między dwoma sąsiednimi podporami; span
prêt-à-porter pʀɛtapɔʀˈte
n ubrania dostępne w sklepach, pochodzące z produkcji seryjnej, a nie szyte na zamówienie; ready-to-wear off the rack off-the-peg readymade
próba ˈpruba
n statystyka: pewna ilość (ludzi lub przedmiotów) pobierana w celu zbadania określonych cech sample test, sprawdzenie poprawności działania czegoś lub kogoś test trial attempt effort try ćwiczenie czegoś, co będzie przedstawione przed publicznością, np. koncertu, spektaklu rehearsal
próbować pruˈbɔvaʨ̑
v sprawdzać smak potrawy lub napoju taste starać się coś zrobić try attempt
próchnica
n (stomatologia, stomatologiczny) choroba bakteryjna twardych tkanek zębów, powodująca powstawanie ubytków; caries
próg pruk
n (motoryzacja) poprzeczne wybrzuszenie na drodze skłaniające kierowcę do ograniczenia prędkości speed bump (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) element na gryfie niektórych instrumentów, do którego dociska się struny fret listwa w podłodze na styku dwóch pomieszczeń, dolna część futryny doorstep bar doorsill
próżnia ˈpruʒʲɲa
n (fizyka, fizyczny) przestrzeń, w której nie ma cząsteczek obdarzonych masą (pomijając cząstki wirtualne); vacuum
próżnować pruʒˈnɔvaʨ̑
v (książkowy) nic nie robić, nie zajmować się żadną pracą, marnować czas loaf
próżność ˈpruʒnɔɕʨ̑
n cecha osoby, która jest próżna; charakteryzuje ją chęć imponowania innym lub małostkowe ambicje vanity
próżny ˈpruʒnɨ
adj mający o sobie przesadnie dobre zdanie, lubiący żeby go podziwiać i schlebiać mu vain niczym niewypełniony empty void o wysiłku, staraniach: nie mający szans powodzenia, daremny futile
prąd prɔ̃nt
n (fizyka, fizyczny) ruch ładunków elektrycznych; current (potocznie, potoczny) energia elektryczna current strumień wody stream tendencja, kierunek trend
prąd progowy
n (fizyka, fizyczny) (technologia, technika, techniczny) najniższa wartość prądu zasilania, dla której następuje akcja laserowa w laserze półprzewodnikowym threshold current
prądnica prɔ̃ndʲˈɲiʦ̑a
n (fizyka, fizyczny) (elektryczność) urządzenie do zamiany energii mechanicznej na elektryczną; generator
prątek
n (biologia, biologiczny) bakteria o pałeczkowatym kształcie, najczęściej typu chorobotwórczego; bacillus
pręcik ˈprɛ̃ɲʨ̑ik
n (botanika, botaniczny) męski organ płciowy roślin znajdujący się w kwiatach; stamen
prędki ˈprɛ̃ntʲci
adj szybki, odznaczający się dużą szybkością quick rapid
prędkościomierz ˌprɛ̃ntkɔɕˈʨ̑ɔ̃mʲjɛʃ
n (metrologia, metrologiczny) urządzenie służące do pomiaru prędkości speedometer
prędkość ˈprɛ̃ntkɔɕʨ̑
n (fizyka, fizyczny) wielkość skalarna wyrażająca przebytą drogę w jednostce czasu speed (fizyka, fizyczny) wielkość wektorowa wyrażająca zmianę wektora położenia w jednostce czasu; velocity tempo zachodzenia jakiegoś zjawiska, w tym również szybkość poruszania, przemieszczania się jakiegoś obiektu speed quickness
prędzej czy później ˈprɛ̃nʣ̑ɛj ˈʧ̑ɨ ˈpuʑɲɛ̇j
adv w bliskiej lub dalekiej przyszłości (o czymś co na pewno się wydarzy, ale nie wiadomo kiedy) sooner or later
pręga
n długi i wąski ślad na czymś streak weal welt
pręt prɛ̃nt
n (dawniej, dawny) miara długości i powierzchni perch drążek, tyczka, witka rod stick wyrób hutniczy znacznie bardziej dłuższy niż gruby i szeroki bar rod
prężnie
adv z wielką żywotnością, z szybkim wzrostem supplely
psalm psalm
n (literacko) liryczny utwór modlitewny wzorowany na poezji starotestamentalnej psalm (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) biblijny utwór modlitewno-hymniczny; psalm
psalmista
n (biblijny) autor psalmów biblijnych psalmist
psalmodia
n śpiewanie psalmów psalmody
psalmodyczny
adj związany z psalmodią, dotyczący psalmodii psalmodic
psalmowy
adj związany z psalmem, dotyczący psalmu psalmic
psałterz
n zbiór psalmów psalter
pseudo-
…pierwszy człon wyrazów złożonych będących nazwami i określeniami osób, rzeczy lub zjawisk, które nie są tym, co udają lub naśladują pseudo-
pseudoefedryna
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) syntetyczny analog efedryny, substancja stosowana w zapaleniach górnych dróg oddechowych; pseudoephedrine
pseudofilozoficzny
adj (pogardliwie) pretendujący do miana teorii filozoficznej, ale na to niezasługujący pseudophilosophical
pseudohodowla ˌpsɛwdɔxɔˈdɔvla
n niewłaściwa hodowla (nierasowych, nierodowodowych psów, rzadziej kotów, nieposiadających uprawnień hodowlanych) prowadzona, najczęściej w celach zarobkowych, przez niekompetentną, nieuprawnioną do tego osobę; backyard breeding puppy farm puppy mill
pseudonauka ˌpsɛwdɔ̃naˈ<sup>w</sup>uka
n zbiór twierdzeń nieakceptowanych powszechnie przez środowisko naukowe, które aspirują do miana nauki; pseudoscience
pseudonim psɛwˈdɔ̃ɲĩm
n (książkowy) przybrane imię, nazwisko lub inna nazwa, używane najczęściej przez artystów lub konspiratorów zamiast lub oprócz prawdziwych; pseudonym alias nickname
pseudowyraz
n (językoznawstwo, językoznawczy) twór językowy pozbawiony treści, choć często poprawnie zbudowany, zgodnie z regułami danego języka nonsense word
psi psʲi pʲɕi
adj dotyczący psa, określający psa, używany przy psie canine charakterystyczny dla psa, mający cechy psa canine
psi psʲi pʲɕi
n nazwa dwudziestej trzeciej litery alfabetu greckiego, ψ; psi
psiakrew
interjection …powtarzany jako przekleństwo, wyraz raczej bez wulgarnego, czy grubiańskiego wydźwięku, w mowie potocznej często jako przerywnik w zdaniu lub partykuła emfatyczna (bezpośrednio po wyrazie, który mówca chce podkreślić) damn darn
psianka ˈpʲɕãnka
n (botanika, botaniczny) Solanum, roślina zielna lub krzew z rodziny psiankowatych mający kwiaty białe, żółte, fioletowe lub niebieskie i zawierający solaninę; nightshade
psie głosy nie idą w niebiosy ˈpʲɕɛ ˈɡwɔsɨ ɲɛ‿ˈidɔ̃w̃ vʲ‿ɲɛˈbʲjɔsɨ
proverb ktoś mówi o czymś i nie zostaje wysłuchany/zauważony the braying of an ass does not reach heaven
psikus ˈpʲɕikus
n (potocznie, potoczny) coś zrobione dla żartu prank trick
psina ˈpʲɕĩna
n (potocznie, potoczny) (rzadki, rzadko używany) (spożywczy) mięso z psa dog meat
psinka ˈpʲɕĩnka
n (zdrobniale) od: psina pup
psota
n coś dla jednej strony potencjalnie dowcipnego, a dla drugiej przykre, uciążliwe prank trick
psotnik ˈpsɔtʲɲik
n ten kto psoci, lubi psocić, skłonny jest do psot prankster
psotny
adj taki, który psoci mischievous
psowate psɔˈvatɛ
n (zoologia, zoologiczny) rodzina lądowych ssaków drapieżnych obejmująca ponad 30 współcześnie żyjących gatunków, m.in.: psy, wilki, lisy, fenki, kojoty i szakale; Canids
pstry pstrɨ
adj o rozmaitych barwach, wielokolorowy gaudy motley variegated
pstrąg pstrɔ̃ŋk
n (ichtiologia, ichtiologiczny) drapieżna ryba słodkowodna z charakterystycznymi plamkami na bokach; trout (kulinaria) (spożywczy) mięso lub potrawa z pstrąga (1.1) trout
psuć psuʨ̑
v pogarszać spoil vitate weaken sprawiać, że coś przestaje spełniać swoją funkcję destroy mangle sprawiać, że przestaje być właściwe mess up upset
psy szczekają, karawana idzie dalej ˈpsɨ ʃʧ̑ɛˈkajɔ̃w̃ ˌkaraˈvãna ˈiʥ̑ɛ ˈdalɛj
proverb można krytykować pewne rzeczy, ale i tak nie ma się na nie wpływu the dogs bark, but the caravan goes on
psy wojny
n (literacko) (przenośnie, przenośnia) wojenne siły najemnicze dogs of war
psychastenia
n (psychologia, psychologiczny) zaburzenie psychiczne objawiające się m.in. lękami, natręctami i niepokojem psychasthenia
psychasteniczny
adj (psychologia, psychologiczny) właściwy psychastenii i psychastenikom psychasthenic
psychastenik
n (medycyna, medyczny) mężczyzna cierpiący na psychastenię psychasthenic
psychiatra psɨˈçjatra
n (medycyna, medyczny) lekarz specjalista zajmujący się rozpoznawaniem i leczeniem chorób psychicznych psychiatrist alienist
psychiatria psɨˈçjatrʲja
n (medycyna, medyczny) dział medycyny zajmujący się pochodzeniem, rozpoznawaniem i leczeniem chorób psychicznych; psychiatry
psychiatryczny
adj związany z psychiatrią, dotyczący psychiatrii psychiatric
psychicznie
adv odnosząc się do spraw psychiki mentally psychically psychologically
psychiczny psɨˈçiʧ̑nɨ
adj związany z psychiką i procesami w niej zachodzącymi mental psychic psychical
psycho- ˈpsɨxɔ
pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek z psychiką psycho-
psychoaktywny
adj (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) (biochemia, biochemiczny) działający pobudzająco na psychikę i stany emocjonalne psychoactive
psychoanalityczny
adj dotyczący psychoanalizy psychoanalytic
psychoanalityk
n psycholog, który stosuje psychoanalizę w leczeniu swoich pacjentów psychoanalyst
psychoanaliza
n (psychologia, psychologiczny) kierunek w psychologii XX w. stworzony przez Zygmunta Freuda, tłumaczący strukturę, działanie i rozwój osobowości, a także zjawiska społeczno-historyczne oddziaływaniem nieświadomych mechanizmów motywacyjnych pozostających we wzajemnych konfliktach psychoanalysis (psychologia, psychologiczny) (medycyna, medyczny) metoda leczenia zaburzeń psychicznych oparta na założeniach teorii (1.1) psychoanalysis
psychofizjologiczny
adj (psychologia, psychologiczny) związany z psychofizjologią, dotyczący psychofizjologii psychophysiological
psychogenetycznie
adv w sposób dotyczący psychogenezy psychogenetically
psycholingwistyka ˌpsɨxɔlʲĩŋɡˈvʲistɨka
n (językoznawstwo, językoznawczy) (psychologia, psychologiczny) dziedzina nauki na pograniczu psychologii i językoznawstwa zajmująca się psychologicznymi podstawami funkcjonowania języka; psycholinguistics
psycholog psɨˈxɔlɔk
n (psychologia, psychologiczny) specjalista w dziedzinie psychologii psychologist
psychologia ˌpsɨxɔˈlɔɟja
n nauka badająca psychikę oraz zachowanie człowieka; psychology
psychologiczny ˌpsɨxɔlɔˈɟiʧ̑nɨ
adj dotyczący psychologii psychological
psychopata ˌpsɨxɔˈpata
n (psychologia, psychologiczny) (medycyna, medyczny) człowiek cierpiący na psychopatię psychopath psycho
psychopatyczny ˌpsɨxɔpaˈtɨʧ̑nɨ
adj charakteryzujący psychopatę, o cechach psychopaty; świadczący o psychopatii psychopathic
psychopomp psɨˈxɔpɔ̃mp
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) istota (anioł, bóstwo, duch, zwierzę) odprowadzająca lub przenosząca dusze zmarłych do świata pozagrobowego; psychopomp
psychoterapeuta
n specjalista w dziedzinie psychoterapii psychotherapist
psychoterapeutyczny
adj dotyczący psychoterapii psychotherapeutic
psychoterapia
n (psychologia, psychologiczny) leczenie metodą bez użycia leków przy zastosowaniu np. perswazji czy sugestii; psychotherapy
psychoza psɨˈxɔza
n (medycyna, medyczny) (psychologia, psychologiczny) choroba psychiczna objawiająca się halucynacjami, urojeniami, niezdolnością do współżycia społecznego; psychosis
psychoza poporodowa
n (medycyna, medyczny) (psychologia, psychologiczny) epizody psychozy, występujące nie później niż w 8. tygodniu po porodzie; postpartum psychosis
pszczelarstwo pʃʧ̑ɛˈlarstfɔ
n (rolnictwo, rolniczy) hodowla pszczół; apiculture beekeeping
pszczelarz ˈpʃʧ̑ɛlaʃ
n (pszczelarstwo, pszczelarski) osoba hodująca pszczoły w celu uzyskania produktów pszczelich, takich jak miód, wosk, pyłek, pierzga, propolis lub zapewnienia dostatecznej ilości pszczół do zapylania użytków rolnych apiarist beekeeper
pszczoła ˈpʃʧ̑ɔwa
n (potocznie, potoczny) latający owad wytwarzający miód, żyjący w zorganizowanych społecznościach bee honey bee
pszczoła kraińska ˈpʃʧ̑ɔwa kraˈ<sup>j</sup>ĩj̃ska
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) Apis mellifera carnica, podgatunek pszczół miodnych; carniolan honey bee
pszenica pʃɛ̃ˈɲiʦ̑a
n roślina zbożowa z rodzaju (1.1) wheat
pszeniczny
adj o kolorze przypominającym dojrzałe kłosy pszenicy wheat wheaten wykonany z pszenicy, zawierający pszenicę wheaten związany z pszenicą, dotyczący pszenicy wheaten
pszenny ˈpʃɛ̃nːɨ
adj odnoszący się do pszenicy; pszeniczny wheat zrobiony z ziarn pszenicy wheat
pszenżyto pʃɛ̃n͇ˈʒɨtɔ
n (rolnictwo, rolniczy) sztuczna hybryda żyta i pszenicy; triticale
ptak ptak
n (zoologia, zoologiczny) zwierzę opierzone posiadające skrzydła i dziób; bird fowl
ptasi móżdżek ˈptaɕi ˈmuʒʤ̑ɛk
idiom (potocznie, potoczny) (ironicznie) o tępym, ograniczonym umyśle, także: określenie osoby, którą uważa się za głupią birdbrain
ptasia grypa ˈptaɕa ˈɡrɨpa
n (zoologia, zoologiczny) (medycyna, medyczny) rodzaj grypy przenoszony przez ptaki; avian influenza bird flu avian flu Influensavirus A
ptasie mleczko ˈptaɕɛ ˈmlɛʧ̑kɔ
n (ornitologia, ornitologiczny) płynna wydzielina początkowych odcinków przewodu pokarmowego ptaków służąca do karmienia piskląt; crop milk
ptaszek ˈptaʃɛk
n (potocznie, potoczny) drobny oszust, przestępca rogue mały ptak birdie little bird (potocznie, potoczny) (infantylnie) penis birdie little bird nazwa znaku ✓, służącego do zaznaczania wyboru check tick
ptasznik
n (dawniej, dawny) (łowiectwo, łowiecki) hodowca lub sprzedawca ptaków bird-fancier fowler (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) pająk z rodziny ptasznikowatych, Theraphosidae tarantula
ptasznik wielobarwny
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) Avicularia versicolor, gatunek pająka z rodziny ptasznikowatych; Antilles pinktoe tarantula Martinique pinktoe Martinique red tree spider
ptaszyna
n mały ptak birdie little bird
ptialina ptʲjaˈlʲĩna
n (biochemia, biochemiczny) enzym obecny w ślinie i rozkładający skrobię; ptyalin
pub
n typ baru z zakąskami i alkoholami pub
publicity
n popularność, rozgłos wokół kogoś lub czegoś, głównie w środkach masowego przekazu publicity
publicysta
n autor artykułów, felietonów i reportaży ogłaszanych w prasie publicist
publicystyczny ˌpublʲiʦ̑ɨˈstɨʧ̑nɨ
adj odnoszący się do publicystyki, mający charakter publicystyki, dotyczący dziennikarstwa journalistic
publicznie
adv w sposób jawny, otwarty, publiczny, przy udziale osób trzecich publicly in public publically
publiczność puˈblʲiʧ̑nɔɕʨ̑
n grupa osób, która oglądają jakieś przedstawienie, pokaz, zawody audience
publiczny puˈblʲiʧ̑nɨ
adj taki, który dotyczy ogółu ludzi, społeczności; służy ludziom, jest stworzony dla ludzi public
publikacja ˌpublʲiˈkaʦ̑ʲja
n praca, artykuł, utwór wydane drukiem publication
publikować ˌpublʲiˈkɔvaʨ̑
v ogłaszać coś poprzez teksty wydane drukiem, podawać jakąś informację do ogólnej wiadomości, obwieszczać publish zajmować się wydawaniem gazety lub czasopisma publish
puch
n (ornitologia, ornitologiczny) rodzaj delikatnego pierza down
puchacz ˈpuxaʧ̑
n (ornitologia, ornitologiczny) największa występująca w Polsce sowa; eagle owl
puchacz zwyczajny
n (ornitologia, ornitologiczny) Bubo bubo, gatunek ptaka z rodziny puszczykowatych występujący m.in. w Polsce; Eurasian eagle-owl European eagle-owl eagle-owl
puchacz śnieżny
n (ornitologia, ornitologiczny) Bubo scandiacus, gatunek ptaka z rodziny puszczykowatych; snowy owl
puchar ˈpuxar
n (sport, sportowy) trofeum przyznawane jako nagroda; cup naczynie, rodzaj czary z nóżką, w postaci dużego kielicha, niekiedy z grubego szkła; cup beaker goblet jorum
pucować puˈʦ̑ɔvaʨ̑
v starannie czyścić gładką powierznię, taką którą da się doprowadzić do połysku polish scrub shine
pucybut puˈʦ̑ɨbut
n ktoś, kto odpłatnie zajmuje się czyszczeniem butów; bootblack
pudel ˈpudɛl
n (kynologia, kynologiczny) rasa hodowanych w kilku odmianach psów do towarzystwa; pies należący do tej rasy; poodle
puder ˈpudɛr
n (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) kosmetyk o charakterystycznej kruchej i sypkiej konsystencji, służący do pielęgnacji i upiększania skóry, najczęściej twarzy; powder face powder
pudełko puˈdɛwkɔ
n mały pojemnik, najczęściej wykonany z tektury box pack packet
pudełkowaty
adj podobny do pudełka, kształtem przypominający pudełko boxy
pudło ˈpudwɔ
n (potocznie, potoczny) więzienie clink pen chybiony strzał miss duże pudełko box
puenta
n (literacko) myśl kończąca czyjąś wypowiedź lub utwór literacki; punchline
puf puf
n niski, miękki mebel służący do siedzenia lub za podnóżek hassock pouf
puginał puˈɟĩnaw
n sztylet; dagger
puk-puk
interjection onomatopeja naśladująca odgłos pukania, zwykle do drzwi knock-knock
pukać ˈpukaʨ̑
v uderzać czymś lekko w coś, powodując powstanie odgłosu knock
pula ˈpula
n suma przedmiotów lub pieniędzy do rozdysponowania pool w grach losowych: suma środków do wygrania pool
pulchny
adj mający wydatne kształty i miękki z powodu dużej zawartości tkanki tłuszczowej plump miękki jak gąbka, łatwo uginający się pod naciskiem spongy
pulmonolog ˌpulmɔ̃ˈnɔlɔk
n (medycyna, medyczny) lekarz specjalista zajmujący się rozpoznawaniem, profilaktyką i leczeniem chorób układu oddechowego pulmonologist (medycyna, medyczny) lekarka specjalistka pulmonologii pulmonologist
pulmonologia ˌpulmɔ̃nɔˈlɔɟja
n (medycyna, medyczny) dziedzina medycyny zajmująca się profilaktyką, rozpoznawaniem i leczeniem chorób płuc; pulmonology
pulpit ˈpulpʲit
n (informatyka, informatyczny) podstawowy obszar roboczy w systemach operacyjnych, których powłoka graficzna oparta jest o tzw. okna; desktop stolik do pisania z pochyłym blatem desktop
puls puls
n (anatomia, anatomiczny) (medycyna, medyczny) miejsce na ciele, w którym wyczucie tętna jest łatwiejsze pulse (fizjologia, fizjologiczny) (medycyna, medyczny) rozciąganie ściany tętnic spowodowane zmianami ciśnienia krwi, które są wynikiem skurczów i rozkurczów komór serca pulse
pulsar ˈpulsar
n (astronomia, astronomiczny) gwiazda neutronowa, wysyłająca regularne impulsy elektromagnetyczne; pulsar
puma ˈpũma
n (zoologia, zoologiczny) Puma, rodzaj ssaków drapieżnych z rodziny kotowatych; puma cougar
puma płowa
n (systematyka) (zoologia, zoologiczny) Puma concolor Linnaeus, gatunek ssaka z rodziny kotowatych, zamieszkujący Amerykę od Kanady po Patagonię; cougar (zoologia, zoologiczny) kot z gatunku (1.1) cougar
pumeks ˈpũmɛks
n (geologia, geologiczny) wulkaniczna skała magmowa zbudowana z porowatego szkliwa wulkanicznego powstałego z silnie gazującej lawy; pumice (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) przedmiot z pumeksu (1.1) lub uzyskiwany syntetycznie, stosowany do usuwania zrogowaciałego naskórka i odcisków pumice stone
pumpernikiel ˌpũmpɛrʲˈɲicɛl
n rodzaj ciemnego chleba wypiekanego z mąki żytniej, z dodatkiem miodu lub melasy; pumpernickel
punicki pũˈɲiʦ̑ʲci
adj dotyczący Kartaginy Punic
punk rock ˈpãŋk ˈrɔk
n gatunek rocka charakteryzujący się prostą muzyką i buntowniczymi tekstami; punk rock
punkt pũŋkt
n (geometria) najmniejszy, bezwymiarowy obiekt geometryczny; point (potocznie, potoczny) o kropce dot (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) jednostka redakcyjna tekstu prawnego; dot
punkt HS
n (sport, sportowy) punkt wyznaczający granicę bezpieczeństwa skoków na skoczni narciarskiej, rozmiar skoczni; hill size hill size point
punkt J
n (sport, sportowy) punkt wyznaczający granicę bezpieczeństwa skoków na skoczni narciarskiej, rozmiar skoczni; hill size hill size point
punkt K
n (sport, sportowy) punkt na profilu skoczni narciarskiej; K-point construction point
punkt widokowy
n (turystyka, turystyczny) wzniesione miejsce w terenie, z którego roztacza się atrakcyjny, szeroki widok na okolicę; overlook scenic overlook
punkt widzenia ˈpũŋɡd vʲiˈʣ̑ɛ̃ɲa
n stanowisko, z którego rozpatruje się jakąś sprawę, sposób, w jaki ujmuje się jakieś zagadnienie point of view standpoint viewpoint POV vantage point
punkt wyjścia ˈpũŋɡd ˈvɨjɕʨ̑a
n początkowe położenie, stan inicjujący jakiś proces, podłoże zmiany, źródło wydarzeń starting point
punktualnie ˌpũŋktuˈ<sup>w</sup>alʲɲɛ
adv dokładnie o wyznaczonej porze, nie spóźniając się punctually
punktualność ˌpũŋktuˈ<sup>w</sup>alnɔɕʨ̑
n wykonywanie czegoś w ściśle określonym czasie; umiejętność nie spóźniania się punctuality
pupa ˈpupa
n dziecięce pośladki, (potocznie, potoczny) (eufemistycznie) każde inne behind buttocks fanny
pupil ˈpupʲil
n osoba, którą ktoś lubi bardziej od innych, wyróżnia ją favourite pet
purpura purˈpura
n ciepły odcień fioletu purpure
purpurowy ˌpurpuˈrɔvɨ
adj mający kolor ciemnoczerwony z odcieniem fioletowym, taki jak kolor purpury purple
purpuryna
n (chemia, chemiczny) organiczny barwnik stosowany do otrzymywania zaprawowych barwników kwasowych, farb imitujących złoto i w chemii analitycznej purpurin
puryfikaterz ˌpurɨfʲiˈkatɛʃ
n (kościelny) płócienna ściereczka używana w liturgii katolickiej do rytualnego oczyszczania (puryfikacji) naczyń mszalnych; purificator
puryna
n (biochemia, biochemiczny) aromatyczny, organiczny związek chemiczny; purin
purysta puˈrɨsta
n osoba pedantycznie dbająca o czystość języka purist
purytański
adj (przenośnie, przenośnia) surowy pod względem obyczajowym i moralnym puritan puritanical (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) dotyczący purytanizmu albo purytanów puritan puritanical
purée
n (kulinaria) potrawa z ziemniaków, innych warzyw lub owoców – ugotowanych, przetartych lub zgniecionych na papkę; puree mash
pustakowy
adj (budownictwo) wykonany z pustaków breeze-block cinder block
pustelnia
n siedziba pustelnika; hermitage
pustelnik puˈstɛlʲɲik
n (przenośnie, przenośnia) osoba stroniąca od innych ludzi loner człowiek mieszkający w odosobnieniu i oddający się modlitwie hermit
pustka
n pusta, niewypełniona przestrzeń vacuity desolation emptiness inanition stan emocjonalny spowodowany utratą kogoś bliskiego desolation teren niezaludniony lub opuszczony, obszar niezagospodarowany desolation
pustkowie puˈstkɔvʲjɛ
n (książkowy) miejsce lub obszar niezamieszkany przez ludzi, puste wilderness
pustość
n cecha tego, co jest puste, przeciwieństwo pełności emptiness
pustułka puˈstuwka
n (ornitologia, ornitologiczny) Falco tinnunculus, barwny, drapieżny ptak eurazjatycki; kestrel kes
pusty ˈpustɨ
adj niezawierający niczego empty blank
pustynia puˈstɨ̃ɲa
n (geografia, geograficzny) teren niemal całkowicie pozbawiony roślinności na skutek małej ilości opadów; desert
pustynny puˈstɨ̃nːɨ
adj związany z pustynią, pochodzący z terenów pustyni desert
puszczanie krwi
n (medycyna, medyczny) zabieg, dawniej będący podstawą medycyny a dziś już niestosowany, polegający na otwarciu żył pacjenta i wycofaniu z nich znacznej ilości krwi; phlebotomy
puszczać ˈpuʃʧ̑aʨ̑
v przestawać trzymać coś let go release (obraźliwie) o kobiecie: zmieniać często partnerów be promiscuous
puszczać kaczki ˈpuʃʧ̑aʨ̑ ˈkaʧ̑ʲci
v rzucać płaskie kamyki lub muszelki na taflę wody tak, aby odbijały się od niej kilkakrotnie; skim stones skip stones to play ducks and drakes
puszczyk ˈpuʃʧ̑ɨk
n (ornitologia, ornitologiczny) Strix aluco, najczęściej spotykana europejska sowa o donośnym hukaniu; tawny owl
puszczyk uralski ˈpuʃʧ̑ɨk uˈralsʲci
n (ornitologia, ornitologiczny) (Strix uralensis) duży ptak drapieżny z rodziny puszczykowatych; ural owl
puszka ˈpuʃka
n metalowy, zamykany pojemnik – na żywność, napoje, farby itp.; can
puszka Pandory ˈpuʃka pãnˈdɔrɨ
idiom źródło wielkich nieszczęść, kłopotów Pandora's box
puszysty
adj (eufemistycznie) z otyłością puffy miękki, lekki, delikatny fleecy lush o miękkim i gęstym owłosieniu, futrze lub sierści fluffy
putinizacja
n (publikatory) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) zmiany polityczne przynoszące autorytarną władzę i ograniczenia swobód obywatelskich w państwach demokratycznych Putinisation
putrescyna ˌputrɛˈsʦ̑ɨ̃na
n (chemia, chemiczny) organiczny związek chemiczny należący do grupy amin biogennych, odpowiada za odrażający zapach rozkładającej się materii organicznej i nieświeży oddech, wchodzi w skład spermy; putrescin putrescine
puzon
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) instrument dęty blaszany, w którym wysokość dźwięku reguluje się teleskopowym suwakiem; trombone
puzzle ˈpuzlɛ
n układanka składająca się z elementów o charakterystycznym kształcie, które należy dopasować, aby powstał obrazek; jigsaw puzzle
pułapka puˈwapka
n kłopotliwa sytuacja, z której trudno wybrnąć trap pitfall snare urządzenie do chwytania myszy, ptaków, innych zwierząt trap pitfall snare zasadzka, podstęp trap pitfall catch ruse
pułapka na myszy puˈwapka na‿ˈmɨʃɨ
n proste mechaniczne urządzenie służące do łapania myszy na przynętę mousetrap
pułk
n (wojskowość, wojskowy) duża jednostka wojskowa większa od batalionu i mniejsza od brygady lub dywizji; regiment
pułkownik puwˈkɔvʲɲik
n wyższy stopień oficerski niższy od generała; colonel group captain
puścić pawia ˈpuɕʨ̑iʨ̑ ˈpavʲja
v (potocznie, potoczny) (pospolicie) zwymiotować barf puke
puścić w niepamięć ˈpuɕʨ̑iʥ̑ vʲ‿ɲɛˈpãmʲjɛ̇̃ɲʨ̑
v zapomnieć, uznać coś za niebyłe forgive and forget
pych pɨx
n (potocznie, potoczny) wiosło pychowe quant
pycha ˈpɨxa
n nadmierne przekonanie o własnej doskonałości pride
pykać
v wydawać za pomocą warg charakterystyczne dźwięki podczas palenia fajki, cygara puff
pylenie metali pɨˈlɛ̃ɲɛ mɛˈtalʲi
n rodzaj korozji wysokotemperaturowej, której skutkiem jest metaliczny pył metal dusting
pylnik ˈpɨlʲɲik
n (botanika, botaniczny) część pręcika kwiatowego zawierająca pyłek; theca
pylon ˈpɨlɔ̃n
n (architektura, architektoniczny) (historia, historyczny, historycznie) wieża bramna na planie prostokąta i zwężająca się ku górze; wznoszona parami w starożytnym Egipcie; pylon
pyrrusowe zwycięstwo ˌpɨrːuˈsɔvɛ zvɨˈʨ̑ɛ̃w̃stfɔ
idiom zwycięstwo osiągnięte zbyt wysokim kosztem; Pyrrhic victory
pysk pɨsk
n (przenośnie, przenośnia) (potocznie, potoczny) (pejoratywnie, pejoratywny) (grubiański, grubiańsko) o twarzy człowieka (policzkach, wargach itp.) mug
pyszny ˈpɨʃnɨ
adj bardzo smaczny delicious
pytający pɨ.taˈjɔn.t͡sɨ
adj wyrażający ciekawość, chęć uzyskania informacji questioning
pytanie pɨˈtãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: pytać questioning wypowiedź, której celem jest uzyskanie informacji question zagadnienie, problem question
pytanie retoryczne pɨˈtãɲɛ ˌrɛtɔˈrɨʧ̑nɛ
n (językoznawstwo, językoznawczy) pytanie, na które nie oczekuje się lub nie udziela się odpowiedzi, stosowane jako figura retoryczna lub wyraz powątpiewania; rhetorical question
pytać ˈpɨtaʨ̑
v wypowiadać się w formie wymagającej odpowiedzi ask
pyton
n (herpetologia, herpetologiczny) wąż z rodziny pytonów python
pyton tygrysi
n (herpetologia, herpetologiczny) wąż z gatunku (1.1) Indian python black-tailed python (systematyka) (herpetologia, herpetologiczny) Python molurus Linnaeus, gatunek węża z rodziny pytonów; Indian python black-tailed python
pytyjski pɨˈtɨjsʲci
adj (książkowy) niejasny, niezrozumiały, dwuznaczny pythian
pył pɨw
n (astronomia, astronomiczny) teoretyczna, wyidealizowana forma materii, której równanie stanu odpowiada płynowi o skończonej gęstości ale zerowym ciśnieniu; dust (technologia, technika, techniczny) substancja mineralna pozostała po procesie spalania albo ścierania, kruszenia substancji stałych; dust bardzo drobny proszek mogący unosić się w powietrzu dust powder
pyłówka
n lawina pyłowa spindrift avalanche
pójść pujɕʨ̑
v (potocznie, potoczny) o maszynach, urządzeniach i instalacjach lub ich częściach: zepsuć się break down (potocznie, potoczny) potoczyć się, mieć określony przebieg go pieszo udać się w jakąś stronę go poruszając się pieszo opuścić jakieś miejsce go udać się w jakimś kierunku lub celem wykonania jakiejś czynności go rozpocząć jakąś długotrwałą czynność, wstąpić do jakiejś instytucji, organizacji go join the army
pójść do łóżka ˈpujʑʥ̑ dɔ‿ˈwuʃka
v (potocznie, potoczny) (eufemistycznie) odbyć (z kimś) stosunek płciowy go to bed
pójść w odstawkę ˈpujʑʥ̑ v‿ɔtˈstafkɛ
v (potocznie, potoczny) zostać odrzuconym, pominiętym lub odsuniętym od jakiejś działalności (funkcji), tracąc swoją dotychczasową pozycję lub znaczenie put out to pasture
pół puw
numeralFraction jedna z dwóch równych części całości half
półbrogsy
n buty z charakterystycznymi ażurowymi perforacjami i rozetowym zdobieniem na nosku half-brogues semi-brogues
półbut ˈpuwbut
n pełny but z cholewką tylko do kostki; blucher oxford brogue casual shoe lace-up oxford shoe saddle shoe
półbóg ˈpuwbuk
n (mitologia, mitologiczny) syn boga i śmiertelniczki lub bogini i śmiertelnika demigod
półfinałowy
adj związany z półfinałem; odbywający się wramach półfinału semifinal
półka ˈpuwka
n osobny mebel lub część szafy, kredensu, regału itp., w kształcie poziomej deski, służący do trzymania na nim przedmiotów shelf
półkoks ˈpuwkɔks
n bezdymne paliwo powstałe w procesie wytlewania węgli lub torfów w temperaturze 450-600°C semicoke
półksiężyc puwʲˈcɕɛ̃w̃ʒɨʦ̑
n (przenośnie, przenośnia) symbol w kształcie półksiężyca (1.1); crescent lunule Księżyc widziany tylko w części nie większej niż połowa tarczy half-moon
półkula puwˈkula
n (geografia, geograficzny) półkula (1.1) Ziemi; hemisphere (geometria) połowa kuli; hemisphere (anatomia, anatomiczny) jedna z dwóch części mózgu; hemisphere
półkulisty
adj o kształcie zbliżonym do półkuli hemispheric hemispherical
półmaraton ˌpuwmaˈratɔ̃n
n (sport, sportowy) bieg na dystansie 21 km i 97,5 metra; half marathon
półmetal puwˈmɛtal
n (chemia, chemiczny) pierwiastek posiadający cechy zarówno metali jak i niemetali; metalloid
półmisek
n rodzaj płaskiego dużego naczynia, służącego do podawania potraw, przystawek lub przekąsek na stół dish zawartość (1.1) dish
północ ˈpuwnɔʦ̑
n godzina 24:00 midnight kierunek wskazywany przez prawą rękę przy patrzeniu na zachód, przeciwny do południa; North north
północno-wschodni ˌpuwnɔʦ̑nɔ‿ˈfsxɔdʲɲi
adj (geografia, geograficzny) (administracja) położony, znajdujący się na północnym wschodzie northeastern (meteorologia, meteorologiczny) (geografia, geograficzny) nadchodzący z północnego wschodu northeastern
północno-zachodni ˌpuwnɔʦ̑nɔ‿zaˈxɔdʲɲi
adj będący na północnym zachodzie northwestern
północnoafrykański ˌpuwnɔʦ̑nɔafrɨˈkãj̃sʲci
adj dotyczący Afryki Północnej, dziejący się w Afryce Północnej North African
północnoamerykański
adj związany z Ameryką Północną, dotyczący Ameryki Północnej North American
północnoeuropejski
adj odnoszący się do Europy Północnej, związany z Europą Północną Northern European
północnoirlandzki
adj związany z Irlandią Północną, dotyczący Irlandii Północnej Northern Irish
północnokoreański puwˈnɔʦ̑nɔˌkɔrɛˈãj̃sʲci
adj odnoszący się do Korei Północnej North Korean
północnowietnamski
adj (historia, historyczny, historycznie) związany z Wietnamem Północnym ((oficjalnie) Demokratyczna Republika Wietnamu) North Vietnamese
północny puwˈnɔʦ̑nɨ
adj (geografia, geograficzny) dotyczący północy, jako strony świata, kierunku northern north
północny wschód puwˈnɔʦ̑nɨ ˈfsxut
n (geografia, geograficzny) kierunek świata pośredni między północnym a wschodnim northeast north-east
północny zachód puwˈnɔʦ̑nɨ ˈzaxut
n (geografia, geograficzny) kierunek świata pośredni między północnym a zachodnim northwest
półnuta
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) nuta trwająca połowę całej nuty; half note minim
półotwarty ˌpuwɔtˈfartɨ
adj taki, który jest otwarty częściowo, trochę ajar half-open
półpauza
n (termin typograficzny) znak interpunkcyjny; pozioma kreska długości połowy firetu; en dash
półpensówka ˌpuwpɛ̃w̃ˈsufka
n (numizmatyka, numizmatyczny) moneta o nominale pół pensa halfpenny
półprzewodnik ˌpuwpʃɛˈvɔdʲɲik
n (fizyka, fizyczny) ciało stałe będące przewodnikiem, o oporze większym niż w metalach, a mniejszym niż w dielektrykach; semiconductor
półprzezroczysty
adj niezupełnie przezroczysty, częściowo przezroczysty translucent diaphanous semitransparent
półpłynny
adj mający konsystencję gęstego płynu semi-fluid
półroczny
adj trwający pół roku, mający pół roku semestral semiannual
półsamogłoska ˌpuwsãmɔɡˈwɔska
n (językoznawstwo, językoznawczy) głoska mająca cechy samogłoski, lecz nie mająca zdolności sylabotwórczej semivowel glide
półsenność
n (fizjologia, fizjologiczny) przewlekły stan zmęczenia, spowodowany zbyt krótkim lub przerywanym snem semisomnia
półsiostra puwʲˈɕɔstra
n (staropolski) córka jednego z rodziców z innego związku half sister
półsłodki puwˈswɔtʲci
adj (kulinaria) o napojach alkoholowych: mający smak pośredni między słodkim a półwytrawnym, niezbyt słodki semi-sweet
półton ˈpuwtɔ̃n
n (książkowy) jeden z kolorów pośrednich między dwiema barwami podstawowymi halftone (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) najmniejsza odległość między dwoma dźwiękami we współczesnym zachodnim systemie tonalnym; semitone half step half-tone halftone
półtora puwˈtɔra
numeralFraction jeden/jedno i pół one and a half
półwysep puwˈvɨsɛp
n (geografia, geograficzny) wysunięta część lądu otoczona z trzech stron wodami morza, jeziora lub rzeki; peninsula
półwytrawny ˌpuwvɨˈtravnɨ
adj (kulinaria) o napojach alkoholowych: mający smak pośredni między wytrawnym a półsłodkim semi-dry
półświatek
n (socjologia, socjologiczny) ludzie z marginesu społecznego underworld
później ˈpuʑɲɛ̇j
adv stopień wyższy od późno later
późno ˈpuʑnɔ
adv pod koniec jakiegoś czasu lub okresu late
późny ˈpuʑnɨ
adj będący w końcowej fazie, w jednym z ostatnich stadiów late belated następujący po relatywnie dłuższym czasie niż to zwykle bywa late belated
pąk pɔ̃ŋk
n zawiązek liścia, pędu lub kwiatu na roślinie; bud
pćma pʲʨ̑ma
n (książkowy) pewien bliżej nieokreślony twór, rzekomo przypominający nieco „murkwię” i „sepulkę” – występujący w twórczości Stanisława Lema; zit
pęcherz
n (anatomia, anatomiczny) zbiornik moczu u kręgowców bladder (dawniej, dawny) dętka piłki nadmuchiwana powietrzem bladder wypełniony płynem (ropą) podskórny bąbel, który powstał na skutek oparzenia lub otarcia blister
pęcherz moczowy
n (anatomia, anatomiczny) narząd wewnętrzny stanowiący zbiornik moczu urinary bladder bladder
pęcherzyk jajnikowy pɛ̃w̃ˈxɛʒɨc ˌjäjɲiˈkɔvɨ
n (anatomia, anatomiczny) (zobacz) pęcherzyk Graafa ovarian follicle
pęcherzyk żółciowy
n (anatomia, anatomiczny) narząd wewnętrzny służący do gromadzenia i zagęszczania żółci gall bladder gallbladder
pęd pɛ̃nt
n (botanika, botaniczny) nadziemna część rośliny składająca się z łodygi, liści, pączków, kwiatów i owoców; sprout (fizyka, fizyczny) prędkość pomnożona przez masę; momentum szybkie posuwanie się naprzód, szybki ruch, szybki bieg speed rush wewnętrzna potrzeba, zamiłowanie do czegoś, wzmożona chęć dążenia do czegoś drive
pędzel ˈpɛ̃nʣ̑ɛl
n narzędzie składające się z pęczka włosia osadzonego na trzonku, służące m.in. do malowania; paintbrush brush
pędzelek pɛ̃nˈʣ̑ɛlɛk
n (zoologia, zoologiczny) zakończenie uszu niektórych zwierząt w formie kępki włosów tuft of hair
pędzić ˈpɛ̃ɲʥ̑iʨ̑
v poruszać się bardzo szybko w pewnym kierunku dash off rush poganiać stado zwierząt drive wytwarzać bimber bootleg
pępek ˈpɛ̃mpɛk
n (anatomia, anatomiczny) blizna w środkowej części brzucha, która stanowi pozostałość po odpadniętej lub usuniętej pępowinie; navel belly button umbilicus tummy button
pęseta
n (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) rodzaj szczypczyków o sprężystych ramionach służących do chwytania lub usuwania czegoś tweezers
pętak
n (potocznie, potoczny) o dziecku, zwłaszcza o dorastającym chłopcu squirt
pętla ˈpɛ̃ntla
n (informatyka, informatyczny) blok kodu wykonywany wielokrotnie loop końcowa stacja komunikacji autobusowej lub tramwajowej, na której pojazd zawraca tram bus trolleybus terminus związany na powrót sznur lub drut loop noose
płaca ˈpwaʦ̑a
n zarobek, wynagrodzenie za pracę salary wage earnings
płacić ˈpwaʨ̑iʨ̑
v dawać (przekazywać) pieniądze za coś pay (potocznie, potoczny) ponosić konsekwencje pay
płacz pwaʧ̑
n wylewanie łez; crying
płaczka ˈpwaʧ̑ka
n kobieta zajmująca się płakaniem na uroczystościach weeper
płaczliwy
adj pobudzający do płaczu lachrymose plaintive tearful weepy whimpering
płakanie pwaˈkãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: płakać crying
płakać ˈpwakaʨ̑
v wylewać łzy, ronić łzy cry weep greet
płakać nad rozlanym mlekiem ˈpwakaʨ̑ ˌnad‿rɔzˈlãnɨ̃m ˈːlɛcɛ̃m
v użalać się nad czymś co już się zdarzyło i nie może wrócić do poprzedniego stanu; rozpaczać po fakcie cry over spilt milk
płaski ˈpwasʲci
adj nieposiadający wybrzuszeń, wgłębień flat
płaskorzeźba ˌpwaskɔˈʒɛʑba
n (sztuka) kompozycja rzeźbiarska na płaskim materiale, wykonana z pozostawieniem na niej tła bas relief bas-relief
płaskostopie
n (medycyna, medyczny) zniekształcenie stopy polegające na spłaszczeniu przez obniżenie się jej fizjologicznych sklepień; fallen arches flat feet flatfoot
płaskowyż pwaˈskɔvɨʃ
n (geografia, geograficzny) obszar wysoko położony o płaskiej lub lekko falistej powierzchni i o stromych stokach; plateau
płaszcz pwaʃʧ̑
n (krawiectwo) wierzchnie okrycie sięgające do kolan lub dłuższe, chroniące przed zimnem lub deszczem; coat overcoat
płaszcz ziemski ˈpwaʒʤ̑ʲ ˈʑɛ̃msʲci
n warstwa Ziemi o grubości ok. 2900 km, leżąca pomiędzy skorupą a jądrem; mantle
płaszczka ˈpwaʃʧ̑ka
n (ichtiologia, ichtiologiczny) silnie spłaszczona ryba żyjąca przy dnie morskim; ray
płaszczyzna pwaˈʃʧ̑ɨzna
n (geometria) dwuwymiarowa przestrzeń euklidesowa; plane płaska powierzchnia plain
płatek ˈpwatɛk
n (anatomia, anatomiczny) dolna część małżowiny usznej; earlobe (botanika, botaniczny) część korony u kwiatów: petal (spożywczy) zwykle lm płatki: zbożowy produkt spożywany z mlekiem cereal flake kryształ śniegu snowflake niewielki, płaski kawałek czegoś flake
płatek śniegu ˈpwatɛc ˈɕɲɛɡu
n struktura kryształów śniegu snowflake
płatnerz ˈpwatnɛʃ
n (historia, historyczny, historycznie) (rzemiosło, rzemieślniczy) wytwórca zbroi, tarcz i hełmów; armorer armourer
płatność ˈpwatnɔɕʨ̑
n efekt, akt płacenia dokonywany w wyznaczonym terminie payment
płatny ˈpwatnɨ
adj taki, któremu się płaci paid taki, za który dostaje się wynagrodzenie paid taki, za który należy zapłacić paid payable
płatowy
adj (anatomia, anatomiczny) podzielony na płaty; dotyczący płatów lobar
płaz pwas
n (zoologia, zoologiczny) zwierzę z gromady kręgowców ziemnowodnych Amphibia; amphibian
płazi
possessiveAdjective taki, który należy do płaza amphibian
płciowy ˈpw̥ʨ̑ɔvɨ
adj zdeterminowany przez płeć, dotyczący płci sexual
płetwa ˈpwɛtfa
n (zoologia, zoologiczny) narząd służący do utrzymywania pożądanej pozycji ciała oraz do poruszania się, występujący u ryb oraz u ssaków wodnych; fin płaski element nakładany na stopę i ułatwiający poruszanie się człowieka w wodzie; fin
płetwal błękitny
n (zoologia, zoologiczny) Balaenoptera musculus, gatunek wieloryba z rodzaju płetwal; blue whale
płetwonurek ˌpwɛtfɔ̃ˈnurɛk
n nurek z lekkim osprzętem i płetwami, które umożliwiają swobodne poruszanie się pod wodą frogman scuba diver
płeć pwɛʨ̑
n cecha organizmów żywych w obrębie jednego gatunku charakteryzująca je pod względem ich zdolności rozrodczych; sex gender
płeć brzydka ˈpwɛʥ̑ ˈbʒɨtka
n (żartobliwie) mężczyźni sterner sex
płeć piękna ˈpwɛʨ̑ ˈpʲjɛ̃ŋkna
idiom (literacko) kobiety fair sex gentle sex
płodność ˈpwɔdnɔɕʨ̑
n (biologia, biologiczny) naturalna zdolność do posiadania potomstwa, zdolność do zajścia w ciążę fertility fecundity
płodowy
adj dotyczący płodu foetal fetal
płodozmian pwɔˈdɔzmʲjãn
n (rolnictwo, rolniczy) system gospodarki rolnej ustalający z góry na wiele lat stałą rotację upraw; crop rotation
płodzić
v (przenośnie, przenośnia) być twórcą czegoś produce powodować powstanie istoty żywej poprzez akt zapłodnienia beget conceive
płomień ˈpwɔ̃mʲjɛ̇̃ɲ
n język ognia unoszący się nad płonącym przedmiotem; flame
płonąć ˈpwɔ̃nɔ̃ɲʨ̑
v być trawionym przez ogień burn be in flame be on fire blaze silnie świecić, błyszczeć, jaśnieć be consume with blaze with burn
płot pwɔt
n ogrodzenie domu lub gospodarstwa; fence
płotek ˈpwɔtɛk
n (sport, sportowy) sprzęt lekkoatletyczny używany w biegach płotkarskich hurdle
płowy ˈpwɔvɨ
adj żółty z odcieniem szarego stramineous
płoć pwɔʨ̑
n (ichtiologia, ichtiologiczny) Rutilus rutilus, niewielka srebrzysta ryba eurazjatycka; roach
płucka
n (spożywczy) płuca zwierzęce lights
płucnica islandzka pwuʦ̑ʲˈɲiʦ̑a isˈlãnʦ̑ka
n (botanika, botaniczny) Cetraria islandica, krzaczkowaty porost o widlasto rozgałęzionej, wznoszącej się plesze; Iceland moss
płucny
adj (anatomia, anatomiczny) dotyczący płuca, związany z płucami, znajdujący się w płucach, będący częścią płuc pulmonary
płuco ˈpwuʦ̑ɔ
n (anatomia, anatomiczny) pojedynczy lub parzysty narząd oddechowy właściwy dla kręgowców oddychających powietrzem; lung
pług pwuk
n (rolnictwo, rolniczy) narzędzie rolnicze, uprawowe, służące do przeprowadzania orki; plough plow pojazd służący do odśnieżania drogi lub torów; snowplow
płyn pwɨ̃n
n (fizyka, fizyczny) ciecz lub gaz; fluid (potocznie, potoczny) ciecz liquid
płyn Lugola
n (chemia, chemiczny) (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) wodny roztwór czystego jodu w jodku potasu, do zastosowań leczniczych lub laboratoryjnych; Lugol's iodine
płynnie
adv w sposób płynny, sprawnie fluently
płynny ˈpwɨ̃nːɨ
adj będący płynem, ciekły liquid odznaczający się harmonijnym rytmem, swobodny, bez błędów, zahamowań fluent graceful smooth taki, którego poszczególne fazy przechodzą łagodnie jedna w drugą graceful smooth zmienny, niestały, taki, którego nie można dokładnie określić fluid changeable
płynąć ˈpwɨ̃nɔ̃ɲʨ̑
v o cieczy: poruszać się w jakimś kierunku flow o czasie: upływać, mijać pass poruszać się w wodzie lub na jej powierzchni, także za pomocą łodzi swim
płyta ˈpwɨta
n element konstrukcyjny, którego grubość jest mała w porównaniu do długości i szerokości, obciążony równolegle do mniejszego wymiaru plate slab krążek służący do przechowywania muzyki lub danych disc płaski, stosunkowo sztywny przedmiot o grubości małej w porównaniu do długości i szerokości plate board
płyta długogrająca
n analogowa płyta gramofonowa grająca około 25 minut po obu stronach; LP LP record
płyta główna ˈpwɨta ˈɡwuvna
n (elektronika, elektroniczny) najważniejsza część urządzenia (w szczególności komputera) pozwalająca na komunikację wszystkich urządzeń do niej podłączonych; motherboard mainboard
płyta kompaktowa ˈpwɨta ˌkɔ̃mpakˈtɔva
n poliwęglanowa płyta z zakodowaną cyfrowo informacją do odczytu światłem lasera optycznego compact disc
płytkarz ˈpwɨtkaʃ
n (budownictwo) specjalista zajmujący się kafelkowaniem ścian lub podłóg tiler
płytki ˈpwɨtʲci
adj (przenośnie, przenośnia) pozbawiony głębszych wartości; banalny superficial taki, który nie ma dużej głębokości; charakteryzujący się płytkością; niegłęboki shallow
pływactwo
n (sport, sportowy) sport pływacki, zawody pływackie swimming
pływak ˈpwɨvak
n (technologia, technika, techniczny) element techniczny mający za zadanie unosić się na wodzie lub innej cieczy float (sport, sportowy) człowiek (zwłaszcza sportowiec) zajmujący się pływaniem swimmer crawler fanny-dipper
pływalnia pwɨˈvalʲɲa
n (sport, sportowy) obiekt sportowy przeznaczony do treningu pływania swimming pool
pływanie pwɨˈvãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: pływać swimming
pływanie synchroniczne
n (sport, sportowy) drużynowa dyscyplina sportowa będąca połączeniem pływania, gimnastyki oraz tańca; synchronized swimming
pływać ˈpwɨvaʨ̑
v mieć cechy, które uniemożliwiają zatonięcie w wodzie float poruszać się w wodzie, po wodzie lub innym płynie swim
płód pwut
n zarodek ssaków w późniejszym stadium rozwoju fetus
płótno ˈpwutnɔ
n tkanina o najprosztszym splocie (płóciennym), najczęściej z surowej lub bielonej przędzy; canvas
quad kwɔt
n (motoryzacja) pojazd terenowy podobny do motocykla na czterech kołach; all-terrain vehicle quad
quasi-
pierwszy człon wyrazów złożonych tworzący nazwy i określenia osób, rzeczy lub zjawisk, które są czymś tylko pozornie lub nie są tym w ogóle quasi-
queer
n androgyniczna osoba nie identyfikująca się z żadną płcią queer
quenya ˈkwɛnja
n język Vanyarów i Ñoldorów, opracowany przez J.R.R. Tolkiena quenya
quiz
n rozrywka intelektualna lub rodzaj zadania w postaci zestawu pytań; quiz
raban
n (potocznie, potoczny) awantura pełna wrzasku commotion row ruckus
rabant
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) (zobacz) refbant reef-band
rabarbar raˈbarbar
n (botanika, botaniczny) (ogrodnictwo, ogrodniczy) Rheum L., roślina warzywna z rodziny rdestowatych; rhubarb
rabarbarowiec ˌrabarbaˈrɔvʲjɛʦ̑
n (kulinaria) ciasto z rabarbarem rhubarb pie
rabat ˈrabat
n obniżka ceny discount rebate
rabata raˈbata
n (ogrodnictwo, ogrodniczy) wąska grządka kwiatowa obramowująca trawnik flowerbed
rabdomioliza ˌrabdɔ̃mʲjɔˈlʲiza
n (medycyna, medyczny) zespół objawów chorobowych spowodowany rozpadem mięśni; rhabdomyolysis
rabin ˈrabʲĩn
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) przełożony gminy żydowskiej, uczony w prawie żydowskim; rabbi
rabinacki
adj związany z rabinem, dotyczący rabina lub rabinatu rabbinical rabbinic
rabować raˈbɔvaʨ̑
v bezprawnie zabierać coś przy użyciu przemocy rob
rabunek
n zabranie siłą czyjejś własności robbery
rabuś ˈrabuɕ
n ten, który rabuje, kradnie robber
rachatłukum ˌraxatˈwukũm
n (kulinaria) (cukiernictwo) słodki przysmak z Bliskiego Wschodu, wyrób cukierniczy o konsystencji galaretki, zawierający dodatki, np. migdały, orzechy lub kawałki owoców, serwowany w formie kostek oprószonych cukrem pudrem; Turkish delight Cyprus delight Turkish paste
rachityczny ˌraçiˈtɨʧ̑nɨ
adj (przenośnie, przenośnia) (książkowy) wątły, chorowity rickety (dawniej, dawny) mający objawy krzywicy rickety
rachunek raˈxũnɛk
n (bankowość, bankowy) konto w banku, przez które przeprowadza się operacje finansowe account obliczenie matematyczne calculation spis należności za towar lub usługę, jako forma rozliczenia sprzedawcy, zawierający sumę końcową bill check
rachunek całkowy
n (matematyka, matematyczny) dział analizy matematycznej poświęcony własnościom, technice obliczania i zastosowaniom całek; integral calculus
racja ˈraʦ̑ʲja
n najczęściej w liczbie mnogiej argument, stanowisko point określona ilość substancji ration
racjonalista ˌraʦ̑ʲjɔ̃naˈlʲista
n (filozofia, filozoficzny) zwolennik racjonalizmu w filozofii rationalist człowiek, który w swoim postępowaniu kieruje się rozumem, nie emocjami rationalist
racjonalistyczny ˌraʦ̑ʲjɔ̃nalʲiˈstɨʧ̑nɨ
adj (filozofia, filozoficzny) związany z racjonalizmem rationalistic
racjonalizacja ˌraʦ̑ʲjɔ̃nalʲiˈzaʦ̑ʲja
n (psychologia, psychologiczny) mechanizm obronny polegający na szukaniu racjonalnych argumentów mających motywować własne czyny i postawy mające źródło w uczuciach i motywach, do których dana osoba nie chce się przed sobą przyznać rationalization
racjonalizm ˌraʦ̑ʲjɔ̃ˈnalʲism̥
n (filozofia, filozoficzny) pogląd uznający za możliwe poznanie prawdy z użyciem samego rozumu; rationalism postawa odrzucająca tezy nie mające uzasadnienia rozumowego, np. wynikające wyłącznie z wiary, tradycji, autorytetu, itp.; rationalism preferowanie w decyzjach argumentów rozumowych (zwłaszcza nad emocjonalnymi) rationalism
racjonalnie ˌraʦ̑ʲjɔ̃ˈnalʲɲɛ
adv w sposób racjonalny rationally
racjonalność ˌraʦ̑ʲjɔ̃ˈnalnɔɕʨ̑
n cecha tego, co racjonalne rationality
racjonalny ˌraʦ̑ʲjɔ̃ˈnalnɨ
adj opierający się na logicznym rozumowaniu rational
racuch ˈraʦ̑ux
n (kulinaria) niewielki, pulchny placek z ciasta drożdżowego na zsiadłym mleku, smażony na tłuszczu, jadany na słodko; crumpet
raczej ˈraʧ̑ɛj
adv … wskazujący na to, że autor zdania nie jest pewny co do jakiejś decyzji, ale uznaje za bardziej prawdopodobne, że podejmie tę decyzję perhaps probably … wskazujący na to, że autor zdania nie jest pewny co do jakiejś opinii, ale bardziej przychyla się do jej potwierdzenia perhaps … wskazujący na to, że autor zdania nie jest pewny co do jego prawdziwości, ale uznaje za bardziej prawdopodobne, że jest prawdziwe more perhaps probably
raczyć ˈraʧ̑ɨʨ̑
v łaskawie zechcieć coś zrobić, być łaskawym coś zrobić (często (ironicznie)) deign condescend do delektować się czymś, częstować się czymś treat
rad rat
abbreviation symbol jednostki radian rad
rad rat
adj zadowolony, radosny happy
rad rat
n (chemia, chemiczny) promieniotwórczy pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 88, srebrzystobiały metal; radium (fizyka, fizyczny) jednostka dawki pochłoniętej; rad
rada ˈrada
n grupa osób, najczęściej wydzielona formalnie w ramach jakiejś organizacji lub społeczności, której celem jest znalezienie poprzez dyskusję lub z racji posiadanego doświadczenia, rozwiązania określonego problemu council zebranie, na którym dyskutowany jest jakiś problem council wypowiedź skierowana do kogoś, zawierająca zalecenie, jak się należy zachować w określonej sytuacji advice council
radar ˈradar
n (technologia, technika, techniczny) urządzenie emitujące fale elektromagnetyczne określonej długości i odbierające te fale odbite od obiektów i na tej podstawie określające położenie tych obiektów; radar
radca prawny
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) prawnik zatrudniony w jakiejś instytucji, który udziela porad i opinii prawnych oraz występuje w imieniu instytucji przed sądami i organami arbitrażowymi legal adviser
radian
n (matematyka, matematyczny) (jednostka miary) jednostka miary łukowej kąta płaskiego, określona w taki sposób, że jeden radian to taki kąt środkowy, którego ramiona wycinają na okręgu łuk o długości równej promieniowi tego okręgu; radian
radiator raˈdʲjatɔr
n (technologia, technika, techniczny) element lub zespół elementów wypromieniowujących ciepło do otoczenia; radiator
radio ˈradʲjɔ
n instytucja nadająca audycje za pomocą fal elektromagnetycznych radio urządzenie do odbioru takich audycji; radio
radio- ˈradʲjɔ
prefix …stosowany w złożeniach podkreślających, że coś wykorzystuje fale radiowe lub ma wbudowane radio (urządzenie), radiowy; względnie wykorzystuje zjawiska związane z promieniowaniem radio-
radioaktywność
n (fizyka, fizyczny) zdolność jąder atomowych do samorzutnej emisji promieniowania korpuskularnego alfa lub beta albo promieniowania elektromagnetycznego gamma radioactivity
radioliza ˌradʲjɔˈlʲiza
n (chemia, chemiczny) proces chemiczny zachodzący pod wpływem promieniowania jonizującego; radiolysis
radiologiczny
adj dotyczący radiologii radiologic radiological
radiometr
n (fizyka, fizyczny) przyrząd do wykrywania promieniowania elektromagnetycznego i określania jego intensywności; radiometer
radiometria
n (fizyka, fizyczny) dział nauki zajmujący się ilościowymi pomiarami energii promieniowania i wielkości fizycznych z nią związanych; radiometry
radioodbiornik ˌradʲjɔːdˈbʲjɔrʲɲik
n (technologia, technika, techniczny) urządzenie służące do odbioru sygnału radiowego; radio receiver
radiooperator
n osoba obsługująca urządzenia radiowo-nadawcze i nadawczo-odbiorcze radio operator
radiotelegrafista ˌradʲjɔtɛlɛɡraˈfʲista
n pracownik, który obsługuje radiotelegraf, przekazuje i odbiera radiotelegramy radiotelegraph operator
radioteleskop
n (astronomia, astronomiczny) teleskop, który wykorzystuje fale radiowe do obserwacji odległych obiektów astronomicznych; radio telescope
radioterapeuta
n (medycyna, medyczny) lekarz specjalista w dziedzinie radioterapii radiotherapist
radioterapia ˌradʲjɔtɛˈrapʲja
n (medycyna, medyczny) leczenie za pomocą promieniowania jonizującego; radiotherapy actinotherapy
radiowy raˈdʲjɔvɨ
adj związany z radiem, charakterystyczny dla radia, przekazywany przez radio radio
radiowóz raˈdʲjɔvus
n samochód policyjny; police car
radler
n (kulinaria) (spożywczy) napój stanowiący mieszankę jasnego piwa i innego napoju bezalkoholowego; shandy
radon ˈradɔ̃n
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Rn i liczbie atomowej 86, promieniotwórczy gaz szlachetny, bezbarwny i bezwonny; radon
radosny raˈdɔsnɨ
adj taki, który charakteryzuje się radością, ma dobry humor; nie jest smutny happy merry delighted
radować
v (książkowy) sprawiać radość gladden (książkowy) czuć radość; okazywać wielkie zadowolenie be joyful gladden
radować się raˈdɔvaʨ̑‿ɕɛ
v cieszyć się, być radosnym rejoice
radość ˈradɔɕʨ̑
n uczucie zadowolenia i satysfakcji, przejawiające się śmiechem, optymistycznym spojrzeniem na rzeczywistość czy poczuciem beztroski joy happiness
radykalność ˌradɨˈkalnɔɕʨ̑
n cecha tego, co jest radykalne radicalness
radykalny ˌradɨˈkalnɨ
adj który jest skutkiem zdecydowanych, bezkompromisowych działań radical
radykał
n ekstremista, zwolennik radykalizmu, osoba o poglądach skrajnych radical
radziecki raˈʥ̑ɛʦ̑ʲci
adj (przestarzałe, przestarzały) odnoszący się do radnego, rajcy, rady, zwłaszcza rady miasta Council odnoszący się do Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR) Soviet
radzić ˈraʥ̑iʨ̑
v udzielać komuś rady advise zwracać się do kogoś o poradę, zasięgać czyjejś rady, opinii consult seek advice na bieżąco pokonywać trudności cope with get by
radźput
n członek indyjskiego rodu rycerskiego należący do warny lub kszatrijów, zamieszkującego dawną Radźputanę (Radżastan); Rajput
rafa ˈrafa
n zwykle podwodna przeszkoda wapienna powstała ze szkieletów organizmów morskich; reef
rafa koralowa ˈrafa ˌkɔraˈlɔva
n rafa powstała z nagromadzenia pozostałości organizmów morskich, głównie szkieletów korali coral reef
rafinacja ˌrafʲĩˈnaʦ̑ʲja
n oczyszczanie substancji w celu nadania im odpowiednich właściwości; refining
rafineria ˌrafʲĩˈnɛrʲja
n zakład przemysłowy przeprowadzający oczyszczanie jakiegoś surowca refinery
rafinować ˌrafʲĩˈnɔvaʨ̑
v poddawać procesowi rafinacji refine rarefy
ragoût
n (kulinaria) typ gęstej potrawy przygotowywanej z kawałków mięsa duszonych w sosie z warzywami i różnymi dodatkami; ragout
raj raj
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) miejsce wiecznej szczęśliwości, które istniało na początku ludzkości, które czeka również po śmierci; paradise eden
raj podatkowy ˈraj ˌpɔdatˈkɔvɨ
n (potocznie, potoczny) kraj o łagodnych przepisach podatkowych dla obcokrajowców; tax haven
raj utracony ˈraj ˌutraˈʦ̑ɔ̃nɨ
idiom (książkowy) beztroskie, szczęśliwe życie, do którego nie da się już wrócić paradise lost
rajd rajt
n (turystyka, turystyczny) kilkuetapowa, zbiorowa wyprawa turystyczna excursion rally expedition
rajski
adj (przenośnie, przenośnia) taki, który zachwyca; stanowiący lub przedstawiający sobą coś niezwykłego blissful odnoszący się do raju heavenly
rajstopy rajˈstɔpɨ
n rodzaj damskiej garderoby noszonej na nogach i dolnej części tułowia; pantyhose tights
rak rak
n (książkowy) (przenośnie, przenośnia) o negatywnym zjawisku lub procesie, czymś niszczącym canker (medycyna, medyczny) nowotwór złośliwy pochodzenia nabłonkowego; cancer (sport, sportowy) każdy z pary kolców alpinistycznych zakładanych na buty; crampon (zoologia, zoologiczny) jadalny skorupiak z podtypu stawonogów; crayfish crawfish
rak jelita grubego
n (medycyna, medyczny) nowotwór złośliwy jelita grubego wywodzący się z nabłonka błony śluzowej jelita grubego, do którego zaliczany jest rak okrężnicy, rak zgięcia esiczo-odbytniczego i rak odbytnicy; colorectal cancer
rak krtani ˈrak ˈːr̥tãɲi
n (medycyna, medyczny) nowotwór złośliwy krtani pochodzenia nabłonkowego laryngeal cancer
rakieta raˈcɛta
n (sport, sportowy) narzędzie służące do gry, odbijania piłki tenisowej racket pojazd latający lub pocisk napędzany silnikiem rakietowym; rocket (wojskowość, wojskowy) pocisk zbudowany z głowicy bojowej i urządzenia napędowego z silnikiem rakietowym rocket
rakieta śnieżna
n nakładka na but pozwalająca chodzić po śniegu bez zapadania się; snowshoe
rakotwórczo
adv w sposób rakotwórczy carcinogenically
rakotwórczość
n (medycyna, medyczny) przyczynianie się do zachorowania na raka carcinogenicity
rakotwórczy
adj (medycyna, medyczny) przyczyniający się do powstawania raka carcinogenic cancerigenic
rakowy
adj związany z rakiem (chorobą nowotworową) cancerous
rakszasa raˈkʃasa
n (mitologia, mitologiczny) złośliwy, zły demon w kulturze hinduskiej; rakshasa
rama ˈrãma
n oprawa obrazu, lustra lub szyby frame
ramadan rãˈmadãn
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w islamie: ścisły post obowiązujący muzułmanów od świtu do nocy w miesiącu ramadan (1.1) Ramadan dziewiąty miesiąc kalendarza muzułmańskiego Ramadan
rambutan rãmˈbutãn
n (botanika, botaniczny) Nephelium lappaceum, drzewo owocowe o owłosionych owocach; rambutan owoc rambutanu (1.1) rambutan
ramen
n (kulinaria) japoński bulion z makaronem i dodatkami przyrządzany na wiele sposobów; ramen
ramiączko rãˈmʲjɔ̃n͇ʧ̑kɔ
n pasek tkaniny podtrzymujący na ramionach część garderoby, np. bluzkę, stanik; bra strap strap
ramię ˈrãmʲjɛ
n (anatomia, anatomiczny) część ciała od szyi do stawu barkowego shoulder (anatomia, anatomiczny) część kończyny górnej pomiędzy stawami: barkowym a łokciowym upper arm (potocznie, potoczny) cała kończyna górna arm w przyrodzie, technice – wszystko o kształcie przypominającym wyciągniętą rękę arm
ramię w ramię ˈrãmʲjɛ ˈv‿rãmʲjɛ
adv równo, bez różnicy w odległości shoulder to shoulder
ramka ˈrãmka
n (telekomunikacja) jednostka informacji transmitowanej przez sieć telekomunikacyjną; datagram packet mała rama, obramowanie np. z listewek frame obramowanie w tekście border
rana ˈrãna
n (medycyna, medyczny) uszkodzenie ciągłości skóry, a często również głębszych tkanek lub narządów na skutek urazu, oparzenia itp.; wound
ranczo ˈrãn͇ʧ̑ɔ
n (etnografia, etnograficzny) w Ameryce Łacińskiej: gospodarstwo wiejskie specjalizujące się w hodowli bydła lub owiec rancho
randka ˈrãntka
n umówione, najczęściej romantyczne spotkanie dwóch zainteresowanych sobą osób, w celu bliższego poznania się lub spędzenia razem czasu date appointment
randkowanie
n (rzeczownik odczasownikowy) od: randkować; chodzenie na randki dating
randomowy ˌrãndɔ̃ˈmɔvɨ
adj (slangowo) (neologizm) losowy random
ranga ˈrãŋɡa
n stopień wojskowy, dawniej także urzędniczy lub dworski military rank
raniuszek rãˈɲuʃɛk
n (ornitologia, ornitologiczny) raniuszek zwyczajny Aegithalos caudatus, mały ptak o puszystej sylwetce z czarnym wierzchem i białoróżowawym spodzie oraz długim schodkowatym ogonem; long-tailed tit
ranić ˈrãɲiʨ̑
v (przenośnie, przenośnia) sprawiać komuś przykrość; urażać czyjeś uczucia hurt powodować kaleczenie cut gash injure lacerate wound zadać ranę cut gash injure lacerate wound (przenośnie, przenośnia) sprawiać przykrość sobie wzajemnie hurt each other zadać ranę samemu sobie injure oneself wound oneself
rannik ˈrãɲːik
n (botanika, botaniczny) Eranthis, rodzaj bylin z rodziny jaskrowatych; eranthis winter aconite
ranny ˈrãnːɨ
adj mający miejsce o poranku; taki, który występuje na początku dnia morning taki, który ma ranę injured wounded
ranny ptaszek ˈrãnːɨ ˈptaʃɛk
idiom (przenośnie, przenośnia) osoba, która wstaje bardzo wcześnie rano early bird early riser
rano ˈrãnɔ
adv wcześnie w ciągu dnia in the morning
rano ˈrãnɔ
n wczesna pora dnia morning
ransomware
n (informatyka, informatyczny) rodzaj szkodliwego oprogramowania, które blokuje system komputerowy lub szyfruje zapisane w nim dane, a następnie żąda od ofiary okupu za przywrócenie dostępu; ransomware
rany boskie
interjection (przenośnie, przenośnia) wykrzyknienie, które może wyrażać zaskoczenie, irytację, zdziwienie, gniew for Christ's sake for God's sake for Pete's sake for goodness' sake
rap rap
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) styl w muzyce; rap
raper ˈrapɛr
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) wykonawca muzyki rap rapper
rapier ˈrapʲjɛr
n długa, prosta i obosieczna broń biała z koszem osłaniającym dłoń; rapier
raport ˈrapɔrt
n szczegółowe sprawozdanie report account dispatch return
rapsod
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) podniosły, żałobny poemat; rhapsody (dawniej, dawny) (historia, historyczny, historycznie) wędrowny śpiewak recytujący poematy epickie rhapsode
raptem ˈraptɛ̃m
adv (potocznie, potoczny) nagle, znienacka all of a sudden suddenly (potocznie, potoczny) nie więcej niż mere merely only
rarytas raˈrɨtas
n rzecz rzadko spotykana, osobliwa rarity
raróg ˈraruk
n (ornitologia, ornitologiczny) ptak z gatunku raróg zwyczajny, Falco cherrug saker
raróg górski ˈraruk
n (ornitologia, ornitologiczny) Falco biarmicus, gatunek ptaka z rodziny sokołowatych; lanner falcon
raróg zwyczajny ˈraruk
n (ornitologia, ornitologiczny) Falco cherrug, gatunek eurazjatyckiego ptaka drapieżnego z rodziny sokołowatych; saker falcon
rasa ˈrasa
n (zoologia, zoologiczny) dawna kategoria systematyczna zwierząt zajmująca niższy poziom niż gatunek; race
rasam
n (kulinaria) zupa południowoindyjska o kwaskowatym smaku, na bazie soku z owoców tamaryndowca; rasam
rasistowski ˌraɕiˈstɔfsʲci
adj związany z rasistą lub rasizmem; mający treść nawiązującą do rasizmu racist
rasizm ˈraɕism̥
n ideologia oraz wypływające z niej zachowania przyjmujące założenie wyższości niektórych ras ludzi nad innymi; racism racialism
rasowiec raˈsɔvʲjɛʦ̑
n (potocznie, potoczny) (pospolicie) pies rasowy purebred purebreed
rasowy raˈsɔvɨ
adj dotyczący ras, rasy racial o zwierzęciu należący do danej rasy purebred thoroughbred
raster
n stosowane głównie w grafice użytkowej rozbicie zróżnicowanego tonalnie obrazu na zagęszczone kropki, linie itp.; raster
raszpla ˈraʃpla
n (ichtiologia, ichtiologiczny) Squatina squatina, gatunek ryby chrzęstnoszkieletowej z rodziny raszplowatych; rekin o spłaszczonym ciele i dużych parzystych płetwach; angelshark angel ray (rzemiosło, rzemieślniczy) stalowy pilnik o grubych nacięciach rasp
rata ˈrata
n (ekonomia, ekonomiczny) część długu, którą trzeba zapłacić w określonym terminie installment
ratel
n (systematyka) (zoologia, zoologiczny) Mellivora Storr, rodzaj drapieżnego ssaka z rodziny łasicowatych ratel
ratować raˈtɔvaʨ̑
v wyciągać kogoś z kłopotów, tarapatów rescue salvage save
ratownik raˈtɔvʲɲik
n osoba pilnująca bezpieczeństwa na kąpielisku lifeguard
ratunek raˈtũnɛk
n pomoc w niebezpieczeństwie rescue help uniknięcie niebezpieczeństwa rescue
ratunkowy
adj związany z ratunkiem lifesaving
ratunku raˈtũnku
interjection wołanie o pomoc w sytuacji zagrożenia help
ratusz ˈratuʃ
n (architektura, architektoniczny) budynek, w którym swoją siedzibę mają władze miasta; town hall city hall
raweński
adj odnoszący się do Rawenny, związany z Rawenną Ravennan Ravennate Ravennese
raz 'razɨ ras
n okoliczność, ewentualność case pojedyncza realizacja czynności time once twice jednostka jakiejś wielkości time once twice uderzenie wymierzone za pomocą przeznaczonego do tego celu narzędzia blow
raz na ruski rok ˈras na‿ˈrusʲci ˈrɔk
idiom (potocznie, potoczny) bardzo rzadko once in a blue moon
razem ˈrazɛ̃m
adv (o wielu elementach, osobach itp.) łącznie, równocześnie, wszyscy / wszystkie together
razić ˈraʑiʨ̑
v (przenośnie, przenośnia) rzucać się w oczy, być przesadnie wyraźnym (np. o kolorach) clash
rdest ptasi ˈrdɛst ˈptaɕi
n (botanika, botaniczny) Polygonum aviculare L., gatunek rośliny z rodziny rdestowatych o właściwościach lecznicznych; common knotgrass
rdza rʣ̑a
n warstwa na powierzchni metalu lub stopu (zwykle żelaza i stali) złożona z tlenku tego metalu; rust
rdzawoczerwony ˌrʣ̑avɔʧ̑ɛrˈvɔ̃nɨ
adj mający kolor czerwony o odcieniu rdzawym maroon
rdzawy ˈrʣ̑avɨ
adj brunatnoceglasty, rudawy, mający kolor rdzy russet
rdzenny
adj dotyczący rdzenia radical nieobjęty zewnętrznym wpływem aboriginal autochthonic autochthonous ethnic indigenous
rdzewieć ˈrʣ̑ɛvʲjɛ̇ʨ̑
v o metalu: niszczeć poprzez utlenianie się rust
rdzeń rʣ̑ɛ̃ɲ
n (językoznawstwo, językoznawczy) główny morfem wyrazu, który pozostaje po oddzieleniu od niego wszystkich afiksów; root stem istota czegoś core heart
re-
prefix znowu, ponownie re-
ready mades
n (sztuka) kompozycje surrealistów i dadaistów zrobione z przedmiotów codziennego użytku ready mades
ready-to-wear
n ubrania dostępne w sklepach, pochodzące z produkcji seryjnej, a nie szyte na zamówienie off the rack off-the-peg ready-to-wear
reaganomika ˌrɛɡãnɔ̃ˈmʲika
n (ekonomia, ekonomiczny) polityka gospodarcza prowadzona w USA za prezydentury Ronalda Reagana, cechująca się obniżaniem podatków, zmniejszaniem wydatków budżetowych, ograniczaniem ingerencji państwa w gospodarkę i ograniczaniem inflacji przez kontrolę ilości pieniędzy w obiegu; Reaganomics
reagent rɛˈaɡɛ̃nt
n (chemia, chemiczny) każda substancja biorąca udział w reakcji chemicznej; reactant (chemia, chemiczny) odczynnik reagent
reagować ˌrɛaˈɡɔvaʨ̑
v odpowiadać jakimś zachowaniem na daną sytuację react respond
reakcja rɛˈakʦ̑ʲja
n (chemia, chemiczny) proces polegający na przejściu jednych substancji w inne; reaction (fizyka, fizyczny) jedna z sił wywieranych przez ciała zgodnie z trzecią zasadą dynamiki reaction (fizyka, fizyczny) proces, przemiana reaction odpowiedź na coś w formie działania lub postawy reaction zachowanie organizmów żywych w odpowiedzi na bodźce reaction (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (ekonomia, ekonomiczny) opór wobec zmian reaction
reakcja katalityczna rɛˈakʦ̑ʲja ˌkatalʲiˈtɨʧ̑na
n (chemia, chemiczny) reakcja chemiczna odbywająca się z udziałem katalizatora catalytic reaction
reaktancja ˌrɛakˈtãnʦ̑ʲja
n (fizyka, fizyczny) wkład do oporności układu elektrycznego pojawiający się przy przepływie prądów zmiennych, związany z obecnością w tym układzie indukcyjności i pojemności; część urojona impedancji; reactance
reaktor rɛˈaktɔr
n (chemia, chemiczny) zbiornik, w którym zachodzi reakcja chemiczna; reactor (fizyka, fizyczny) urządzenie do wyzwalania energii jądrowej; reactor
reaktor katalityczny rɛˈaktɔr ˌkatalʲiˈtɨʧ̑nɨ
n (motoryzacja) część układu wydechowego wszystkich współczesnych samochodów osobowych spełniająca funkcję pozasilnikowego systemu zmniejszania emisji szkodliwych składników spalin; catalytic converter
reaktywacja
n (chemia, chemiczny) (fizyka, fizyczny) ponowienie działania jakiegoś procesu, mechanizmu, organizmu reactivation (potocznie, potoczny) (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) powrót artysty na scenę po długim okresie nieobecności w branży reactivation
reaktywować
v sprawiać, że ktoś lub coś staje się ponownie aktywne reactivate
real ˈrɛal
n (jednostka monetarna) brazylijska waluta; real
realgar
n (mineralogia, mineralogiczny) rzadki minerał z grupy siarczków, zbudowany z czterosiarczku czteroarsenu; realgar
realistycznie ˌrɛalʲiˈstɨʧ̑ʲɲɛ
adv w sposób realistyczny realistically
realistyczny
adj (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) (sztuka) odnoszący się do realizmu realist oparty na trzeźwym patrzeniu na świat realistic hard-headed true-to-life
realizacja ˌrɛalʲiˈzaʦ̑ʲja
n doprowadzenie, do wykonania czegoś realization realisation accomplishment execution implementation spełnienie planów lub nadziei fruition fulfilment realisation realization wykonany utwór, film lub przedstawienie production
realizm
n postawa opierająca się na trzeźwej ocenie rzeczywistości realism (sztuka) (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) wierne odtwarzanie rzeczywistości w utworze literackim lub dziele sztuki; (także, też) kierunek literacki i artystyczny wiernie odtwarzający rzeczywistość oraz cechujący się tym kierunek rozwinięty w XIX wieku; realism
realizować ˌrɛalʲiˈzɔvaʨ̑
v wcielać w życie, urzeczywistniać coś realize
realny rɛˈalnɨ
adj (ekonomia, ekonomiczny) odniesiony do wzrostu cen real
reanimacja
n (medycyna, medyczny) przywrócenie do życia kogoś znajdującego się w stanie śmierci klinicznej poprzez zastosowanie zabiegów pobudzających czynność serca, układu krążenia i oddychania resuscitation
reb
tytuł grzecznościowy używany przez Żydów w stosunku do mężczyzny, odpowiednik polskiej formy pan; Reb
rebelia rɛˈbɛlʲja
n zbrojny bunt przeciwko istniejącej władzy rebellion
rebeliancki ˌrɛbɛˈlʲjãnʦ̑ʲci
adj dotyczący rebelii lub rebeliantów rebellious
rebeliant rɛˈbɛlʲjãnt
n uzbrojony bojownik buntujący się przeciwko istniejącej władzy; rebel
recenzja rɛˈʦ̑ɛ̃w̃zʲja
n (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) ocena wraz z krótkim omówieniem publikacji książkowej, filmu, albumu muzycznego, koncertu, imprezy artystycznej w prasie lub w innych środkach przekazu review
recepcja rɛˈʦ̑ɛpʦ̑ʲja
n (hotelarstwo) biuro przy wejściu, które obsługuje osoby wchodzące reception (książkowy) (sztuka) (literacko) (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) odbiór, przyjęcie dzieła, utworu, kierunku w sztuce reception
recepcjonista
n osoba pracująca w recepcji, np. hotelu receptionist
receptor rɛˈʦ̑ɛptɔr
n (biologia, biologiczny) (medycyna, medyczny) wyspecjalizowana komórka lub narząd zmysłowy odbierający informacje z otoczenia; sensory receptor
receptura ˌrɛʦ̑ɛpˈtura
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) (technologia, technika, techniczny) wykaz składników, wzór, formuła lub przepis, normujący zestaw składników określonego produktu; formula formulation
recesja rɛˈʦ̑ɛsʲja
n (ekonomia, ekonomiczny) okres zahamowania i spadku rozwoju gospodarczego recession
recesyjny ˌrɛʦ̑ɛˈsɨjnɨ
adj (przymiotnik) od recesja (gospodarcza) recessive
recital
n występ artysty muzycznego stanowiący cały program koncertu; recital
recykling
n wykorzystanie odpadów technologicznych i surowców wtórnych w przemyśle; recycling
recytacja
n wydeklamowanie utworu literackiego recitation
recytator
n osoba deklamująca utwór literacki reciter
recytatyw ˌrɛʦ̑ɨˈtatɨf
n deklamacyjna część opery, oratorium, itp., przypominająca mowę recitative
recytować
v (potocznie, potoczny) mówić coś płynnie, jakby jednym tchem spout wygłaszać z pamięci utwór literacki recite declaim
redagować
v kierować redakcją czasopisma, dzieła zbiorowego, decydując ostatecznie o jego treści i formie edit opracowywać dany tekst pod względem treści i stylu, na ogół w celu zamieszczenia w druku edit draw up
redakcja
n czynność poprawiania, korygowania tekstu pod względem merytorycznym i stylistycznym redaction wersja tekstu po redakcji (1.1) redaction zmiana w tekście po redakcji (1.1) redaction
redaktor rɛˈdaktɔr
n pracownik redakcji, który zajmuje się redagowaniem tekstów, opracowywaniem audycji radiowych lub programów telewizyjnych editor
redefinicja ˌrɛdɛfʲĩˈɲiʦ̑ʲja
n określenie, zdefiniowanie czegoś na nowo, nadanie nowego znaczenia redefinition
redukcja rɛˈdukʦ̑ʲja
n sprowadzenie czegoś do mniejszych rozmiarów reduction
redukowalny
adj możliwy do zredukowania, dający się zredukować reducible
redukować
v (chemia, chemiczny) wprowadzać pierwiastek do mniejszej wartościowości wskutek przyłączania elektronów, poprzez odbieranie tlenu lub wprowadzanie wodoru reduce likwidować etaty pracownicze cut back fire axe lay off make redundant powodować zmniejszenie czego reduce cut back lower cut down deplete lour stawać się mniejszym lub mniej licznym cancel out
reelekcja
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) ponowny wybór kogoś na stanowisko wybieralne re-election reelection
refektarz rɛˈfɛktaʃ
n (architektura, architektoniczny) pomieszczenie klasztorne przeznaczone do spożywania posiłków; refectory
referencja ˌrɛfɛˈrɛ̃nʦ̑ʲja
n (informatyka, informatyczny) wartość, zawierająca informację o położeniu innej wartości w pamięci lub nośniku danych; reference
referendum ˌrɛfɛˈrɛ̃ndũm
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) głosowanie, którego celem jest rozstrzygnięcie jakiejś kwestii przez ogół obywateli kraju, regionu lub gminy; referendum plebiscite
referować ˌrɛfɛˈrɔvaʨ̑
v zdawać raport, relację z czegoś; przedstawiać coś w formie referatu, sprawozdania report
refleksja
n głębsze zastanowienie się reflection
refleksoterapia
n alternatywna metoda terapii, mająca pobudzać organizm do samoleczenia poprzez uciskaniu określonych punktów na ciele reflexotherapy
reforma rɛˈfɔrma
n zmiana lub szereg zmian mająca na celu ulepszenie dziedziny, której dotyczy reform
reformacja ˌrɛfɔrˈmaʦ̑ʲja
n (historia, historyczny, historycznie) (kulturoznawstwo, wiedza o kulturze, kulturoznawczy) ruch religijno-polityczno-społeczny w XVI wieku zapoczątkowany w Niemczech przez Marcina Lutra, dążący do wprowadzenia reform w Kościele katolickim; Reformation
refować rɛˈfɔvaʨ̑
v (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) zmniejszać powierzchnię ożaglowania bez użycia dodatkowych żagli przez częściowe zwijanie lub składanie dolnej części żagla i umocowanie jej za pomocą linek reef
refrakcja rɛfˈrakʦ̑ʲja
n (fizjologia, fizjologiczny) okresowa niewrażliwość na bodźce komórek pobudliwych (a także błon komórkowych wypustek tych komórek) po przejściu potencjału czynnościowego; refractory period (fizyka, fizyczny) odchylenie kierunku rozchodzenia się fali związana ze zmianą jej prędkości przy przejściu do innego ośrodka; refraction
refren ˈrɛfrɛ̃n
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) w utworze śpiewanym jest to powtarzająca się melodia i tekst refrain chorus burden tag
regał ˈrɛɡaw
n mebel z półkami shelf
regencja
n (historia, historyczny, historycznie) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) władza sprawowana przez regenta, regentkę regency
regeneracja
n odzyskiwanie zdrowia, sprawności, równowagi psychicznej itp. regeneration
regeneracyjny ˌrɛɡɛ̃nɛraˈʦ̑ɨjnɨ
adj uruchamiający lub wspomagający proces regeneracji regenerative
regenerować się ˌrɛɡɛ̃nɛˈrɔvaʨ̑‿ɕɛ
v o częściach organizmów żywych: odnawiać się regenerate wracać do pełnego zdrowia i sprawności fizycznej regenerate revive
regent ˈrɛɡɛ̃nt
n (historia, historyczny, historycznie) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) ktoś, kto sprawuje władzę za nieobecnego lub młodocianego monarchę; regent
reggae ˈrɛɡɛ
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) rodzaj muzyki; reggae
regiel
n (geografia, geograficzny) (ekologia, ekologiczny) zalesione partie Tatr na wysokości 1000–1500 m montane montane zone
regiment rɛˈɟĩmɛ̃nt
n (wojskowość, wojskowy) (dawniej, dawny) pułk cudzoziemskiego zaciągu w wojsku polskim regiment (wojskowość, wojskowy) odpowiednik polskiego pułku w strukturze sił zbrojnych niektórych krajów regiment
region ˈrɛɟɔ̃n
n (książkowy) wydzielony, stosunkowo jednorodny obszar odróżniający się od terenów przyległych określonymi cechami naturalnymi lub nabytymi region area (urzędowy) jednostka podziału administracyjnego najwyższego stopnia, mająca zazwyczaj dużą samodzielność zbliżoną do autonomii district region
regionalizm ˌrɛɟɔ̃ˈnalʲism̥
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) tendencja rozwoju politycznego współczesnego państwa, która polega na dekoncentracji i decentralizacji władzy państwowej na niższe poziomy systemu politycznego; regionalism
regionalny ˌrɛɟɔ̃ˈnalnɨ
adj (przymiotnik) od region regional local
regresywny ˌrɛɡrɛˈsɨvnɨ
adj mający tendencję do cofania się, wsteczny, niepostępowy regressive
regulacja
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) obejmowanie czego przepisami prawa, normami regulation podejmowanie działań w celu poprawy funkcjonowania lub przywrócenia czego adjustment readjustment settlement sterowanie zmianą danej wielkości control
regulaminowy
adj dotyczący regulaminu prescribed statutory
regularnie ˌrɛɡuˈlarʲɲɛ
adv w sposób regularny regularly
regularny ˌrɛɡuˈlarnɨ
adj (gramatyka) posiadający typową odmianę regular powtarzający się w stałych odstępach czasu lub przestrzeni regular
regulować ˌrɛɡuˈlɔvaʨ̑
v dozować ilość, moc czegoś adjust nastawiać przyrząd, mechanizm, urządzenie tak, aby działały w pożądany sposób adjust customize ustalać reguły, zasady regulate control
reguła rɛˈɡuwa
n zasada, według której należy postępować rule
rehabilitacja ˌrɛxabʲilʲiˈtaʦ̑ʲja
n (medycyna, medyczny) przywrócenie choremu sprawności fizycznej i psychicznej oraz przystosowanie go do zmienionych warunków życia; rehabilitation (książkowy) przywrócenie dobrej opinii, oczyszczenie z zarzutów rehabilitation (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) unieważnienie wyroku i przywrócenie osobie skazanej niesłusznie utraconych przez nią praw; rehabilitation
reinkarnacja ˌrɛ<sup>j</sup>ĩŋkarˈnaʦ̑ʲja
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) pogląd, według którego dusza po śmierci wciela się w nowy byt fizyczny; reincarnation
reintegracja
n ponowna integracja reintegration
reintrodukcja
n (ekologia, ekologiczny) ponowne wprowadzenie gatunku do ekosystemu reintroduction
rejestr ˈrɛjɛstr̥
n spis danych, wykaz, lista register
rejestrowanie
n (rzeczownik odczasownikowy) od: rejestrować registering
rejestrować
v (technologia, technika, techniczny) utrwalać w pamięci urządzenia enregister record wprowadzać do rejestru, wpisywać na listę register zapisywać pomiary log register
rejon ˈrɛjɔ̃n
n (administracja) jednostka podziału administracyjnego w ZSRR, a po jego rozpadzie w byłych republikach Rosji, Ukrainie, Białorusi, Azerbejdżanie, Gruzji, Łotwie, Litwie i Mołdawii; raion obszar, strefa, określona część area
rejonowy
adj związany z rejonem, obowiązujący w pewnym rejonie regional
rejs
n (morski) podróż statku na danej trasie, od portu początkowego do końcowego cruise voyage flight passage
rekin ˈrɛcĩn
n (ichtiologia, ichtiologiczny) drapieżna ryba chrzęstnoszkieletowa żyjąca w ciepłych morzach i oceanach; shark
reklama rɛkˈlãma
n informacja połączona z komunikatem perswazyjnym, mająca zachęcić do kupienia produktu lub skorzystania z usługi; commercial advertisement
reklamacja ˌrɛklãˈmaʦ̑ʲja
n zgłoszenie się ze skargą do producenta, wykonawcy usługi; zwrócenie się w celu przedstawienia wad towaru, usługi complaint reclamation
reklamodawca
n zlecający opublikowanie lub wyemitowanie reklamy advertiser advertizer
reklamować ˌrɛklãˈmɔvaʨ̑
v informować o towarach lub usługach, zachwalać je i sugerować ich kupno advertise advertize żądać naprawy, wymiany lub refundacji wadliwego towaru lub źle wykonanej usługi, często w ramach gwarancji lub rękojmi complain file a complaint
reklamowy ˌrɛklãˈmɔvɨ
adj związany z reklamą, dotyczący reklamy; będący reklamą; służący reklamie advertising promotional publicity
rekolekcje
n w katolicyzmie nauki połączone z eucharystią, mające na celu umocnienie wiary i odnowę moralną; retreat
rekolekcjonista
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w katolicyzmie: głoszący rekolekcje preacher retreat giver retreat-giver
rekomendacja ˌrɛkɔ̃mɛ̃nˈdaʦ̑ʲja
n (książkowy) opinia o kimś (zazwyczaj pozytywna) recommendation
rekomendować ˌrɛkɔ̃mɛ̃nˈdɔvaʨ̑
v dawać pozytywne świadectwo, ocenę; polecać coś komuś recommend
rekompensata
n wyrównanie poniesionych strat czy szkód compensation reparation
rekonstrukcja
n odtworzenie czegoś opierając się o zachowane fragmenty, informacje, szczątki, przekazy itd.; (także, też) rzecz, która została odtworzona/zrekonstruowana reconstruction
rekonstrukcyjny
adj dotyczący rekonstrukcji reconstructive
rekonwalescencja
n powrót do zdrowia po przebytej chorobie convalescence
rekonwalescent ˌrɛkɔ̃nvaˈlɛsʦ̑ɛ̃nt
n (medycyna, medyczny) pacjent powracający do zdrowia po przebytej chorobie convalescent
rekreacja ˌrɛkrɛˈaʦ̑ʲja
n odnawianie sił poprzez aktywny wypoczynek lub za pomocą różnych form aktywności fizycznej lub psychicznej recreation
rekrut ˈrɛkrut
n (wojskowość, wojskowy) nowy żołnierz, świeżo powołany do wojska; recruit conscript draftee rookie
rekrutacja ˌrɛkruˈtaʦ̑ʲja
n (wojskowość, wojskowy) nabór żołnierzy do służby wojskowej recruitment enrollment enrolment przyjmowanie pracowników do zakładów pracy, kandydatów na wyższe uczelnie, kandydatów do szkół itp.; recruitment acquisition enrollment enrolment
rektascensja ˌrɛktaˈsʦ̑ɛ̃w̃sʲja
n (astronomia, astronomiczny) jedna ze współrzędnych w układzie współrzędnych równikowych równonocnych; right ascension
rekuperator ˌrɛkupɛˈratɔr
n (technologia, technika, techniczny) rodzaj wymiennika ciepła, w którym jest wykorzystywane ciepło odprowadzanych gazów recuperator
rekwizyt rɛˈkfʲizɨt
n (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) przedmiot sceniczny używany podczas przedstawienia teatralnego lub filmu, którym aktor manipuluje w czasie gry; prop property
rekwizytor ˌrɛkfʲiˈzɨtɔr
n (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) osoba odpowiedzialna za rekwizyty, opiekująca się, dysponująca nimi; property man
relacja rɛˈlaʦ̑ʲja
n nazwa lub rodzaj pokrewieństwa, powinowactwa kinship relation opis zdarzenia, wydarzenia, sytuacji story zależność między dwoma bądź większą liczbą elementów relation
relaks ˈrɛlaks
n wypoczynek, oderwanie się od codziennych obowiązków recreation relaxation
relatywistyczny
adj (filozofia, filozoficzny) oparty na relatywizmie relativistic (fizyka, fizyczny) związany z teorią względności relativistic
relatywnie ˌrɛlaˈtɨvʲɲɛ
adv względnie relatively comparatively
relewantny ˌrɛlɛˈvãntnɨ
adj ważny z czyjegoś punktu widzenia lub istotny w jakiejś sprawie relevant
relief ˈrɛlʲjɛf
n płaskorzeźba; relief
religia rɛˈlʲiɟja
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) system wierzeń i praktyk, określający relację jednostki do różnie pojmowanej sfery sacrum, czyli świętości i sfery boskiej; religion
religijność ˌrɛlʲiˈɟijnɔɕʨ̑
n cecha tego, kto jest religijny; cecha tego, co jest religijne religiosity religiousness
religijny ˌrɛlʲiˈɟijnɨ
adj postępujący zgodnie z zasadami religii religious dotyczący religii, opisujący religię religious
relikt
n pozostałość, szczątek z minionych epok relict holdover throwback
relikwia
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) kawałki ciała lub płyny ustrojowe osoby uznawanej za świętą, rzadziej fragmenty rzeczy związane z tą osobą, którym jakaś religia przypisuje nadprzyrodzoną moc; relic
relokacja
n (książkowy) przemieszczenie, przeniesienie, zmiana miejsca, (na przykład) przebywania, pobytu relocation
rem rɛ̃m
n (fizyka, fizyczny) jednostka pochłoniętej przez organizm dawki promieniowania jonizującego; rem
remake
n (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) nowa wersja filmu nakręconego przed laty; remake
remis ˈrɛ̃mʲis
n wynik jakiejś rywalizacji (np. gry, rozgrywki sportowej), w której żadna ze stron nie została pokonana; także gra nierozstrzygnięta draw tie sport tie
remisja
n (medycyna, medyczny) ustąpienie lub zahamowanie objawów choroby, niekiedy czasowe; remission
remiz ˈrɛ̃mʲis
n (ornitologia, ornitologiczny) mały ptak budujący zwisające gniazda; penduline tit
remiza rɛ̃ˈmʲiza
n budynek straży pożarnej, magazyn sprzętu przeciwpożarowego; fire station fire department
remont ˈrɛ̃mɔ̃nt
n doprowadzenie do stanu użyteczności overhaul refit renovation
ren rɛ̃n
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Re i liczbie atomowej 75; rhenium
renesans
n (kulturoznawstwo, wiedza o kulturze, kulturoznawczy) (sztuka) (architektura, architektoniczny) główny kierunek w kulturze środkowo- i zachodnioeuropejskiej, który datuje się na przełom wieku XV i XVI; Renaissance
renifer rɛ̃ˈɲifɛr
n (zoologia, zoologiczny) Rangifer tarandus, ssak z rodziny jeleniowatych, zamieszkujący arktyczną tundrę i lasotundrę; reindeer
renoma rɛ̃ˈnɔ̃ma
n sława, dobra opinia o kimś lub o czymś renown
renowacja ˌrɛ̃nɔˈvaʦ̑ʲja
n odnowienie, odświeżenie, restauracja renovation
rentgen ˈrɛ̃ndɡɛ̃n
n (fizyka, fizyczny) jednostka dawki promieniowania jonizującego; roentgen (medycyna, medyczny) (potocznie, potoczny) badanie rentgenowskie X-ray (medycyna, medyczny) (potocznie, potoczny) zdjęcie rentgenowskie X-ray
rentowny rɛ̃nˈtɔvnɨ
adj przynoszący zysk profitable
reorientacja ˌrɛɔrʲjɛ̃nˈtaʦ̑ʲja
n zmiana orientacji, kierunku dążeń reorientation
reparacje ˌrɛpaˈraʦ̑ʲjɛ
n odszkodowanie wojenne płacone zwycięzcy przez państwo zwyciężone; reparation
repatriacja ˌrɛpaˈtrʲjaʦ̑ʲja
n (książkowy) powrót do ojczystego kraju; repatriation
repertuar ˌrɛpɛrˈtu<sup>w</sup>ar
n zestaw utworów granych w danej instytucji (teatrze, filharmonii itp.) w określonym czasie repertoire
repertuarowy ˌrɛpɛrtu<sup>w</sup>aˈrɔvɨ
adj dotyczący repertuaru of repertoire
replika ˈrɛplʲika
n powtórne wykonanie dzieła sztuki, pojazdu, samolotu itp. z możliwie wiernym odtworzeniem oryginału; replica
reportaż
n (literacko) (publikatory) gatunek prozy publicystycznej będący opisem zdarzeń znanych autorowi z własnej obserwacji; reportage exclusive reporting
reporter rɛˈpɔrtɛr
n dziennikarz przygotowujący materiały prasowe i sprawozdania z bieżących wydarzeń reporter
repozytorium ˌrɛpɔzɨˈtɔrʲjũm
n (informatyka, informatyczny) miejsce, z którego wielu użytkownikom udostępniane są pliki lub aplikacje repository
represja rɛˈprɛsʲja
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) forma odwetu lub nacisku repression
reprezentacja ˌrɛprɛzɛ̃nˈtaʦ̑ʲja
n grupa osób, które występują w czyimś imieniu representation
reprezentacyjny ˌrɛprɛzɛ̃ntaˈʦ̑ɨjnɨ
adj okazały presentable służący reprezentacji, związany z reprezentowaniem representative
reprezentant ˌrɛprɛˈzɛ̃ntãnt
n osoba działająca w imieniu jakiejś grupy, reprezentująca kogoś lub coś representative (książkowy) osoba mająca cechy typowe, reprezentatywne dla jakiejś grupy representative
reprezentatywny ˌrɛprɛzɛ̃ntaˈtɨvnɨ
adj oddający charakterystyczne właściwości populacji, z której pochodzi representative
reprezentować ˌrɛprɛzɛ̃nˈtɔvaʨ̑
v występować w czyimś imieniu, być czyimś przedstawicielem represent
reprymenda ˌrɛprɨ̃ˈmɛ̃nda
n nagana, upomnienie, admonicja reprimand
reprywatyzacja
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) (ekonomia, ekonomiczny) zwrot mienia przejętego wcześniej przez państwo na rzecz byłych właścicieli lub ich spadkobierców; (także, też) zrekompensowanie tego mienia w formie pieniężnej albo w naturze; reprivatization
reptiliologia ˌrɛptʲilʲjɔˈlɔɟja
n (zoologia, zoologiczny) nauka o gadach; reptiliology
republika rɛˈpublʲika
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) ustrój polityczny, w którym władza jest sprawowana przez organ wyłoniony w wyniku wyborów na określony czas; republic
republika bananowa rɛˈpublʲika ˌbãnãˈnɔva
n (przenośnie, przenośnia) (pejoratywnie, pejoratywny) małe, niestabilne politycznie państwo, gospodarczo zależne od eksportu jednego surowca, rządzone przez dyktatora lub reżim wojskowy; banana republic
republikanin
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) zwolennik republiki lub republikanizmu, ktoś popierający republikańską formę rządu republican
republikanizm
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) pogląd, który uznaje republikę za najlepszą formę rządu Republicanism
repulsja
n (psychologia, psychologiczny) niechęć do czegoś repulsion
repulsywny
adj wzbudzający niechęć, wstręt repulsive
reputacja ˌrɛpuˈtaʦ̑ʲja
n opinia o kimś, dobre imię reputation
resentyment ˌrɛsɛ̃nˈtɨ̃mɛ̃nt
n skrywany żal lub uraza resentment
resetować ˌrɛsɛˈtɔvaʨ̑
v (informatyka, informatyczny) podawać sygnał zerowania na wejścia rejestrów i sumatora procesora urządzenia komputerowego, tym samym wznawiać jego pracę od początku reset
resorak rɛˈsɔrak
n mały samochodzik-zabawka, wykonany z metalu, charakteryzujący się ruchomymi osiami kół na podobieństwo resorów w prawdziwych samochodach Matchbox
resorpcja
n (biochemia, biochemiczny) wchłanianie przez komórki substancji z otoczenia resorption
respekt ˈrɛspɛkt
n szacunek, poważanie respect
responsorialny
adj wykonywany na przemian przez kantora i lud responsorial
responsorium
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) liturgiczna krótka formuła modlitewna, w której wykonuje się naprzemienny śpiew lub recytację wersetów; responsory
responsywny ˌrɛspɔ̃w̃ˈsɨvnɨ
adj reaktywny, odpowiadający na działanie responsive
restart ˈrɛstart
n (informatyka, informatyczny) ponowne uruchomienie restart
restauracja ˌrɛstawˈraʦ̑ʲja
n (budownictwo) odnowienie, odbudowanie restoration (gastronomia) lokal gastronomiczny o stosunkowo wysokim standardzie; restaurant
restauracyjny
adj dotyczący restauracji, związany z restauracją restaurant
restrukturyzacja ˌrɛstrukturɨˈzaʦ̑ʲja
n (ekonomia, ekonomiczny) zmiana struktury czegoś; wprowadzanie zmian w rozmieszczeniu majątku i organizacji zarządzania nim, zwykle w odniesieniu do gospodarki kraju lub przedsiębiorstwa; restructuring
reszka ˈrɛʃka
n strona monety ukazująca często oblicze jakiejś osoby, znak okolicznościowy lub sam nominał monety tails
reszta ˈrɛʃta
n (matematyka, matematyczny) przy dzieleniu liczb całkowitych: liczba, która dodana do zaokrąglonego w dół wyniku dzielenia, pomnożonego przez dzielnik daje dzielną; remainder (informatyka, informatyczny) przy dzieleniu liczb: liczba, która dodana do zaokrąglonego w stronę zera wyniku dzielenia, pomnożonego przez dzielnik daje dzielną; remainder elementy, które zostały remainder rest przy płaceniu: kwota, którą kupujący nadpłacił i którą sprzedawca powinien mu oddać change
resztka ˈrɛʃtka
n (zdrobniale) od reszta remnant reminder
retarder
n (technologia, technika, techniczny) (motoryzacja) (maszynoznawstwo) (zobacz) zwalniacz retarder
retikulum endoplazmatyczne
n (mikrobiologia, mikrobiologiczny) wewnątrzkomórkowy i międzykomórkowy system kanałów odizolowanych od cytoplazmy podstawowej błonami biologicznymi; ER endoplasmic reticulum
retinoid
n (chemia, chemiczny) (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) pochodna kwasowa witaminy A, lek zewnętrzny regulujący rozwój naskórka i stan gruczołów łojowych retinoid
retoryczny
adj (językoznawstwo, językoznawczy) dotyczący retoryki, związany z retoryką rhetorical
retoryka
n (językoznawstwo, językoznawczy) mowa lub przesadny styl, mające przekonać słuchających rhetoric (językoznawstwo, językoznawczy) sztuka posługiwania się językiem, zwłaszcza w wystąpieniach publicznych, mających na celu przekonywanie słuchaczy; rhetoric (językoznawstwo, językoznawczy) średniowieczny przedmiot wykładany na uniwersytetach jako (1.1) rhetoric
retro ˈrɛtrɔ
adj o stylu staromodny, odnoszący się do przeszłości retro
retsina
n (spożywczy) rodzaj greckiego żywicznego wina produkowanego na terenie Attyki; retsina
retusz
n (fotografia) mechaniczna lub chemiczna korekta negatywu lub pozytywu fotograficznego retouch
retyk ˈrɛtɨk
n (geologia, geologiczny) trzeci, najmłodszy wiek późnego triasu, trwający 203,6 – 199,6 milionów lat temu; Rhaetian
reumatolog ˌrɛwmaˈtɔlɔk
n (medycyna, medyczny) lekarz specjalista zajmujący się rozpoznawaniem, profilaktyką i leczeniem chorób reumatycznych rheumatologist
reumatologia
n (medycyna, medyczny) dział medycyny, który zajmuje się schorzeniami reumatycznymi kości i stawów; rheumatology
reumatyczny ˌrɛwmaˈtɨʧ̑nɨ
adj (medycyna, medyczny) związany z reumatyzmem, właściwy reumatyzmowi rheumatic rheumatoid
reumatyzm rɛwˈmatɨsm̥
n (medycyna, medyczny) schorzenie narządów ruchu charakteryzujące się bólami i zmianami zwyrodnieniowymi w stawach; rheumatism
rewaluacja ˌrɛvaluˈ<sup>w</sup>aʦ̑ʲja
n (ekonomia, ekonomiczny) urzędowy wzrost kursu danej waluty; revaluation
rewaluować ˌrɛvaluˈ<sup>w</sup>ɔvaʨ̑
v (ekonomia, ekonomiczny) urzędowo podwyższać kurs danej waluty revaluate revalue
rewers ˈrɛvɛrs
n (książkowy) druga strona monety lub medalu, przeciwieństwo głównej strony; reverse
rewidować ˌrɛvʲiˈdɔvaʨ̑
v przeszukiwać w poszukiwaniu czegoś nielegalnego frisk
rewiowy
adj związany z rewią, dotyczący rewii revue
rewizjonistyczny
adj dotyczący rewizjonizmu revisionist
rewolta rɛˈvɔlta
n zbrojny spisek, bunt revolt
rewolucja ˌrɛvɔˈluʦ̑ʲja
n gwałtowne przemiany w społeczeństwie, związane np. z przewrotem; revolution (przenośnie, przenośnia) duże i nagłe zmiany revolution
rewolucja francuska ˌrɛvɔˈluʦ̑ʲja frãnˈʦ̑uska
n (historia, historyczny, historycznie) rewolucyjny okres we Francji w latach 1789-1799, w którym doszło do głębokich zmian polityczno-społecznych; French Revolution
rewolucja kulturalna
n (historia, historyczny, historycznie) ruch społeczno-polityczny w Chinach; Cultural Revolution
rewolucja październikowa
n (historia, historyczny, historycznie) zbrojny przewrót dokonany w Rosji w 1917 roku, w którego wyniku władzę w tym kraju przejęli bolszewicy; October Revolution
rewolucjonista ˌrɛvɔluʦ̑ʲjɔ̇̃ˈɲista
n uczestnik lub zwolennik rewolucji revolutionary
rewolucyjnie
adv w sposób rewolucyjny revolutionarily
rewolucyjność ˌrɛvɔluˈʦ̑ɨjnɔɕʨ̑
n cecha tego, co jest rewolucyjne revolutionariness
rewolucyjny ˌrɛvɔluˈʦ̑ɨjnɨ
adj dotyczący rewolucji i rewolucjonistów, związany z rewolucją i rewolucjonistami revolutionary
rewolwer rɛˈvɔlvɛr
n ręczna, krótka broń palna, w której magazynek stanowi kilkukomorowy obrotowy bęben; revolver gun
rewolwer samopowtarzalny rɛˈvɔlvɛr ˌsãmɔpɔftaˈʒalnɨ
n rewolwer wyposażony w automatykę samoczynnie obracającą bęben nabojowy po strzale automatic revolver
rewolwer wiązkowy rɛˈvɔlvɛr vʲjɔ̃w̃sˈkɔvɨ
n krótka, powtarzalna broń palna wyposażona w wiązkę kilku luf obracających się podczas strzelania; pepper-box pepper-pot pepperbox
rewolwer wytłumiony rɛˈvɔlvɛr ˌvɨtwũˈmʲjɔ̃nɨ
n rewolwer wyposażony w tłumik dźwięku silenced revolver
rezerwa
n zapas czegoś reserve powściągliwość, brak serdeczności, chłód w sposobie bycia reserve
rezerwacja ˌrɛzɛrˈvaʦ̑ʲja
n czynność rezerwowania czegoś booking reservation dowód zarezerwowania czegoś booking reservation
rezerwat rɛˈzɛrvat
n (biologia, biologiczny) (geografia, geograficzny) objęty ochroną ścisłą teren o szczególnych walorach przyrodniczych lub krajoznawczych preserve wydzielony obszar przymusowego osiedlenia ludności rdzennej reservation
rezerwat przyrody
n (ekologia, ekologiczny) obszarowa forma ochrony przyrody w Polsce; nature reserve reserve
rezerwować ˌrɛzɛrˈvɔvaʨ̑
v zapewnić z wyprzedzeniem określone miejsce w określonym czasie reserve book
rezerwuar ˌrɛzɛrˈvu<sup>w</sup>ar
n (książkowy) zbiornik do przechowywania cieczy lub gazów; reservoir
rezjański
adj związany z Rezją, dotyczący Rezji ((oficjalnie) Resia, gmina we Włoszech) Resian
rezjański
n dialekt rezjański języka słoweńskiego Resian
rezolucja ˌrɛzɔˈluʦ̑ʲja
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) zbiorowa uchwała podjęta w wyniku obrad resolution
rezultat rɛˈzultat
n wynik, skutek, efekt jakiegoś działania lub braku działania result effect
rezus
n (zoologia, zoologiczny) Macaca mulatta gatunek małpy zamieszkującej obszar od Afganistanu po Chiny; rhesus monkey rhesus rhesus macaque
rezydencja ˌrɛzɨˈdɛ̃nʦ̑ʲja
n wielki budynek mieszkalny o charakterze reprezentacyjnym residence
rezydent
n osoba mieszkająca w jakimś kraju, nie mając jego obywatelstwa resident
rezydentny
adj (informatyka, informatyczny) taki, który jest stale obecny w pamięci operacyjnej, załadowany na stałe podczas pracy komputera resident
rezygnować ˌrɛzɨɡˈnɔvaʨ̑
v odstępować od czegoś, zrzec się czegoś z własnej woli forswear
rezyliencja
n (psychologia, psychologiczny) indywidualna zdolność do znoszenia przeciwności losu; resilience
reżim
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (pejoratywnie, pejoratywny) sposób sprawowania władzy przy pomocy ucisku i przemocy regime the system ścisły tryb postępowania w określonym przypadku regimen regimentation
reżyser rɛˈʒɨsɛr
n realizator koncepcji filmu, programu telewizyjnego, sztuki teatralnej; director
rial rʲjal
n (jednostka monetarna) waluta niektórych krajów arabskich; riyal
ridda ˈrʲidːa
n termin funkcjonujący w świecie arabsko-muzułmańskim i określający apostazję, odstępstwo, odejście od wiary riddah
riff
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) krótka, rytmiczna, powtarzalna fraza melodyczna; riff
riksza ˈrʲikʃa
n dwukołowy pojazd ciągnięty przez człowieka jinriksha rickshaw jinricksha jinrikisha ricksha
ring rʲĩŋk
n (sport, sportowy) kwadratowa konstrukcja, otoczona linami, służąca jako miejsce rozgrywania pojedynków niektórych dyscyplin walki wręcz, np. bokserskich; ring
rinzai
n jedna z dwóch głównych szkół japońskiego buddyzmu zen; rinzai
ro
n nazwa siedemnastej litery alfabetu greckiego, ρ; rho
road
n (geologia, geologiczny) pierwszy, najstarszy wiek gwadalupu (środkowego permu), trwający 270,6 – 268 milionów lat temu; Roadian
roast
n (telewizja, telewizyjny) (kulturoznawstwo, wiedza o kulturze, kulturoznawczy) forma rozrywki scenicznej, polegająca na komediowym szkalowaniu zaproszonego celebryty, pełna wulgaryzmów i głodnych kawałków; roast
robaczywy
adj pełen robaków lub nadjedzony przez robaki worm-eaten vermicular verminous wormy
robak ˈrɔbak
n (potocznie, potoczny) owad bądź bezkręgowiec, zwłaszcza o obłym kształcie i miękkim ciele bug (zoologia, zoologiczny) (przestarzałe, przestarzały) typ bezkręgowca o nitkowatym kształcie; worm (informatyka, informatyczny) powielający się samoistnie program komputerowy, który wykonuje niepożądane działania; worm
rober ˈrɔbɛr
n (termin karciany) część gry w brydża lub wista zakończona podliczeniem punktów rubber
robienie rɔˈbʲjɛ̇̃ɲɛ
n zajmowanie się czymś, wykonywanie jakiejś czynności; wywoływanie jakiegoś stanu doing making
robić ˈrɔbʲiʨ̑
v wykonywać coś, tworzyć, produkować, przyrządzać, przygotowywać make do create zajmować się czymś, wykonywać jakąś czynność; wywoływać jakiś stan do
robić dobrą minę do złej gry ˈrɔbʲiʥ̑ ˈdɔbrɔ̃w̃ ˈmʲĩnɛ dɔ‿ˈzwɛj ˈɡrɨ
v udawać, że wszystko jest w porządku, mimo że sytuacja przedstawia się źle grin and bear it make the best of a bad job
robić loda ˈrɔbʲiʨ̑ ˈlɔda
v (wulgarnie, wulgaryzm) wykonywać fellatio, dokonywać oralnej stymulacji penisa give somebody a blowjob
robić na drutach ˈrɔbʲiʨ̑ na‿ˈdrutax
v wykonywać robotę dzianą na drutach; dziać knit
robić różnicę ˈrɔbʲiʨ̑ ruʒʲˈɲiʦ̑ɛ
idiom powodować, że coś nie jest komuś obojętne make a difference
robić z igły widły ˈrɔbʲiʥ̑ ˈz‿iɡwɨ ˈvʲidwɨ
v (potocznie, potoczny) wyolbrzymiać coś, przesadzać make a mountain out of a molehill change a fly into an elephant
roboczy rɔˈbɔʧ̑ɨ
adj taki, który jest wstępną wersją, do dalszej obróbki working wykorzystywany do pracy working związany z robotą, właściwy robocie labor force work workday workforce
robot ˈrɔbɔt
n (technologia, technika, techniczny) maszyna, urządzenie zbudowane do wykonywania pewnych czynności według nakazanego programu; robot (przenośnie, przenośnia) o człowieku: bezduszny, niewrażliwy, wykonujący swoją pracę automatycznie robot
robota rɔˈbɔta
n czynności składające się na działanie, produkcję, pracowanie job work
robota głupiego rɔˈbɔta ɡwuˈpʲjɛɡɔ
n (potocznie, potoczny) praca bezsensowna, czasochłonna, ciężka lub nużąca i niedająca satysfakcji donkey work
robotnik rɔˈbɔtʲɲik
n pracownik wykonujący pracę fizyczną worker workman
robotyczny
adj związany z robotyką i robotami robotic
robotyka rɔˈbɔtɨka
n nauka zajmująca się projektowaniem i zastosowaniem robotów, ich mechaniką i sterowaniem; robotics
robotyzacja ˌrɔbɔtɨˈzaʦ̑ʲja
n proces zastępowania pracy ludzkiej pracą robotów lub maszyn na przykład w produkcji przemysłowej robotization
robron
n suknia dworska, balowa, o konstrukcji kloszowej round gown
rocha ˈrɔxa
n (ichtiologia, ichtiologiczny) Rhinobatos rhinobatos, rodzaj ryby; common guitarfish
rock rɔk
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) gatunek silnie rytmicznej muzyki rozrywkowej granej głównie z użyciem instrumentów nagłośnionych elektrycznie; rock
rock and roll rɔk‿ɛ̃nt‿ˈrɔl
n (choreografia, choreograficzny) taniec towarzyski charakteryzujący się szybkim tempem; rock 'n' roll rock and roll (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) styl muzyczny; podstawowa forma leżąca u fundamentów wszystkich stylów rockowych; rock 'n' roll rock and roll
rocznica rɔʧ̑ʲˈɲiʦ̑a
n dzień przypadający dokładnie w rok, dwa, trzy itd. lata po jakimś fakcie, zdarzeniu; anniversary
rocznie ˈrɔʧ̑ʲɲɛ
adv w ciągu roku; dotyczy ilości czegoś per annum yearly
rocznik
n czasopismo ukazujące się raz na rok yearbook year-book
roczny ˈrɔʧ̑nɨ
adj trwający przez rok annual yearly obejmujący czas roku annual yearly
rod rɔt
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Rh i liczbie atomowej 45; rhodium
rodaczka
n kobieta należąca do tej samej narodowości, pochodząca z tego samego obszaru countrywoman fellow countrywoman
rodak
n człowiek pochodzący z tego samego narodu compatriot countryman fellow countryman człowiek pochodzący z tej samej okolicy, regionu countryman fellow countryman
rodentycyd ˌrɔdɛ̃nˈtɨʦ̑ɨt
n środek gryzoniobójczy rodenticide
rodeo
n (sport, sportowy) widowisko, które polega na popisach w poskramianiu zwierząt gospodarskich: nieujeżdżonych koni, cieląt, byków rodeo
rodezyjski
adj (historia, historyczny, historycznie) związany z Rodezją, dotyczący Rodezji Rhodesian
rodnia ˈrɔdʲɲa
n (botanika, botaniczny) wielokomórkowe gametangium żeńskie mszaków, paprotników, nasiennych; archegonium
rodonit rɔˈdɔ̃ɲit
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał o różowej barwie, używany jako materiał okładzinowy lub w jubilerstwie; rhodonite
rodowód
n dokument potwierdzający przynależność zwierzęcia i jego przodków do określonej rasy pedigree dzieje rodu, wewnętrzne powiązania i graficzne przedstawienie go lineage początek, z którego coś lub ktoś się wywodzi origin genesis
rodzaj ˈrɔʣ̑aj
n (biologia, biologiczny) grupa obejmująca gatunki blisko spokrewnione, podrzędna względem rodziny; genus (gramatyka) cecha rzeczownika wpływająca na jego końcówkę podczas deklinacji oraz na końcówki i formy innych części mowy, występujących obok danego rzeczownika np. w zdaniu; gender typ, odmiana, gatunek kind
rodzaj męski ˈrɔʣ̑aj ˈmɛ̃w̃sʲci
n (gramatyka) cecha rzeczowników liczby pojedynczej nazywających istoty płci męskiej lub innych, zaliczanych do tej samej grupy w danym języku masculine
rodzaj męskoosobowy ˈrɔʣ̑aj ˌmɛ̃w̃skɔːsɔˈbɔvɨ
n (językoznawstwo, językoznawczy) kategoria morfologiczna rzeczowników (w niektórych językach), odnoszących się do osób płci męskiej lub w liczbie mnogiej do osób płci męskiej i żeńskiej, decydująca o ich odmianie oraz o formie części mowy wchodzących z nimi w związki zgody i o formach łączących się z nimi czasowników masculine personal
rodzaj nijaki ˈrɔʣ̑aj ɲiˈjäci
n (gramatyka) cecha rzeczowników liczby pojedynczej nazywających istoty niedojrzałe lub innych, zaliczanych do tej samej grupy w danym języku neuter
rodzaj żeński ˈrɔʣ̑aj ˈʒɛ̃j̃sʲci
n (gramatyka) cecha rzeczowników liczby pojedynczej nazywających istoty płci żeńskiej lub innych, zaliczanych do tej samej grupy w danym języku feminine
rodzajnik rɔˈʣ̑ajɲik
n (gramatyka) wyraz precyzujący znaczenie rzeczownika lub wyrażenia występującego w roli rzeczownika; article
rodzajnik nieokreślony rɔˈʣ̑ajɲic ˌɲɛɔkrɛɕˈlɔ̃nɨ
n (gramatyka) rodzajnik występujący w wyrażeniach wieloznacznych (np. nie odnoszących się do konkretnego przedmiotu lub osoby) indefinite article
rodzajnik określony rɔˈʣ̑ajɲik ˌɔkrɛɕˈlɔ̃nɨ
n (językoznawstwo, językoznawczy) (gramatyka) rodzajnik występujący w wyrażeniach odnoszących się do konkretnych przedmiotów lub osób (np. znanych z kontekstu) oraz pojęć ogólnych definite article
rodzeństwo rɔˈʣ̑ɛ̃j̃stfɔ
n brat (bracia), siostra (siostry); sibling
rodzic ˈrɔʥ̑iʦ̑
n pierwszy biologiczny przodek danej osoby, ojciec lub matka parent
rodzice rɔˈʥ̑iʦ̑ɛ
n ojciec i matka parents
rodzicielski
adj związany z rodzicielstwem parental
rodzicielstwo ˌrɔʥ̑iˈʨ̑ɛlstfɔ
n bycie rodzicem parenting
rodzimek
n (geologia, geologiczny) (mineralogia, mineralogiczny) bryłka czystego metalu znaleziona w skale czy glebie nugget
rodzimy rɔˈʥ̑ĩmɨ
adj (chemia, chemiczny) występujący samodzielnie w naturze native o określonym pochodzeniu, wywodzący się z danego ludu, domu, kraju native vernacular
rodzina rɔˈʥ̑ĩna
n rodzice wraz z ich dziećmi family (biologia, biologiczny) w systematyce: jednostka wyższa od rodzaju; family grupa osób, które łączy pokrewieństwo, małżeństwo, powinowactwo lub inne prawo; family
rodzina językowa rɔˈʥ̑ĩna ˌjɛ̃w̃zɨˈkɔva
n grupa języków, co do których zakłada się lub istnieją bezpośrednie dowody, że wywodzą się one od wspólnego prajęzyka; language family
rodzina patchworkowa rɔˈʥ̑ĩna ˌpaʧ̑wɔrˈkɔva
idiom rodzina, w której zgodnie żyją byli małżonkowie, ich obecni partnerzy oraz dzieci z tych związków patchwork family
rodzina wyrazów rɔˈʥ̑ĩna vɨˈrazuf
n (językoznawstwo, językoznawczy) grupa wyrazów zawierających ten sam rdzeń; word family
rodzinny rɔˈʥ̑ĩnːɨ
adj związany z rodziną, dotyczący rodziny familiar
rodzić ˈrɔʥ̑iʨ̑
v (botanika, botaniczny) o roślinach, ziemi: wydawać plon bear yield (fizjologia, fizjologiczny) u ssaków: wydawać potomstwo na świat give birth bear deliver breed (potocznie, potoczny) dawać owoce, efekty, skutek produce breed generate przychodzić na świat get born
rodzynek rɔˈʣ̑ɨ̃nɛk
n suszone winogrono raisin
roentgen ˈrɛ̃ndɡɛ̃n
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Rg i liczbie atomowej 111; roentgenium
rogacz ˈrɔɡaʧ̑
n (przenośnie, przenośnia) (potocznie, potoczny) (pogardliwie) zdradzany mąż cuckold
rogal ˈrɔɡal
n (kulinaria) pieczywo w kształcie półksiężyca; croissant
rogatnica ˌrɔɡatʲˈɲiʦ̑a
n (ichtiologia, ichtiologiczny) popularna ryba akwariowa; triggerfish
rogoża
n (botanika, botaniczny) (potocznie, potoczny) pałka szerokolistna bulrush
rogówka
n (anatomia, anatomiczny) wypukła zewnętrzna warstwa gałki ocznej; cornea (dawniej, dawny) stelaż zwiększający szerokość sukni; pannier
roić
v rozmyślać, marzyć o czymś nierealnym dream przychodzić do głowy dream (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) wylatywać gromadnie, aby założyć nowe gniazdo swarm być pełnym be full występować licznie swarm
rok rɔk
n czas, jaki w przybliżeniu zajmuje Ziemi obiegnięcie Słońca, równy 365 lub 366 dni; year
rok przestępny ˈrɔk pʃɛˈstɛ̃mpnɨ
n (astronomia, astronomiczny) rok kalendarzowy liczący 366 dni; leap year
rok szkolny ˈrɔk ˈʃkɔlnɨ
n (szkolnictwo, szkolny) okres nauki w szkole podstawowej, średniej, zawodowej oraz w technikum i gimnazjum, zaczynający się w Polsce we wrześniu, a kończący się 31 sierpnia; school year
rok świetlny ˈrɔc ˈɕfʲjɛtl̥nɨ
n (astronomia, astronomiczny) jednostka długości równa odległości, jaką przebywa w próżni światło w czasie jednego roku; light year
rokitnik rɔˈcitʲɲik
n (botanika, botaniczny) Hippophaë rhamnoides, gatunek krzewu posiadającego podłużne, srebrzyste liście i niewielkie, pomarańczowe owoce bogate w witaminę C; sea buckthorn sea-buckthorn
rokoko
n (historia, historyczny, historycznie) (sztuka) nurt stylistyczny w sztuce i literaturze europejskiej XVIII wieku, odznaczający się asymetrią oraz motywami egzotycznymi, lekkością i dekoracyjnością form; roccoco rococo
rokokowy
adj (sztuka) związany z rokoko, dotyczący rokoko rococo
rokosz ˈrɔkɔʃ
n (historia, historyczny, historycznie) zbrojne wystąpienie szlachty w dawnej Polsce przeciw królowi pod hasłem obrony zagrożonych swobód; sedition
rola ˈrɔla
n funkcja, odpowiedzialność role (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) wcielenie się w postać przez aktora role
rolada rɔˈlada
n (kulinaria) (cukiernictwo) ciasto biszkoptowe uformowane w rulon, nadziane jakąś masą Swiss roll (kulinaria) kawałek zwiniętego w rulon mięsa z nadzieniem roulade
roleta rɔˈlɛta
n zasłona w oknie podnoszona lub opuszczana poprzez zwijanie; roller blind shade
roller ˈrɔlːɛr
n (potocznie, potoczny) (zobacz) łyżworolka roller
rolmops ˈrɔlmɔps
n (kulinaria) zawijany, marynowany płat śledziowy; rollmops
rolnictwo rɔlʲˈɲiʦ̑tfɔ
n (rolnictwo, rolniczy) dział gospodarki i zajęcie, które polega na wytwarzaniu żywności i surowców przemysłowych poprzez uprawę roślin i hodowlę zwierząt; agriculture farming
rolniczoprzemysłowy
adj związany z przemysłem rolniczym agro-industrial
rolniczy rɔlʲˈɲiʧ̑ɨ
adj dotyczący rolnictwa lub rolnika, zajmujący się rolnictwem, stosowany w nim agricultural farm
rolnik ˈrɔlʲɲik
n osoba zajmująca się rolnictwem i gospodarstwem rolnym farmer agriculturist
rolny ˈrɔlnɨ
adj związany z uprawą roli, pola agricultural agrarian
rolować rɔˈlɔvaʨ̑
v (potocznie, potoczny) oszukiwać, zwodzić cheat zwijać w rulon roll up
romaji
n (językoznawstwo, językoznawczy) zapis języka japońskiego pismem łacińskim, transkrypcja na alfabet łaciński; romaji
romans ˈrɔ̃mãw̃s
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) gatunek literacki love story romance (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) miłosna pieśń liryczna romance (potocznie, potoczny) interes, sprawa business związek miłosny osób niebędących parą małżeńską affair liaison love affair
romansz ˈrɔ̃mãw̃ʃ
n język obejmujący pięć grup dialektów retoromańskich używanych w szwajcarskim kantonie Gryzonia; Romansh
romantyczny ˌrɔ̃mãnˈtɨʧ̑nɨ
adj (potocznie, potoczny) taki, który jest tajemniczy, wrażliwy, uczuciowy, poetyczny, marzycielski romantic związany z romantyzmem jako epoką literacką (i kierunkiem w sztuce), charakteryzujący romantyzm romantic
romantyzm rɔ̃ˈmãntɨsm̥
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) (sztuka) epoka w historii sztuki i literatury, trwająca od lat 90. XVIII wieku do lat 40. XIX wieku, charakteryzująca się zainteresowaniem sferą indywidualnych uczuć, kulturą ludową i historią, zaprzeczająca racjonalizmowi, głosząca swobodę twórczą i odrzucająca sztywne kanony klasycyzmu; Romanticism romanticism
romański
adj (sztuka) związany z europejskim stylem architektonicznym z X-XIII wieku Romanesque wywodzący się ze starożytnej kultury rzymskiej lub z nią związany Romance
romb rɔ̃mp
n (geometria) czworokąt o wszystkich bokach równych; rhombus
rombościan
n (geometria) wielościan, którego każda ze ścian jest rombem; rhombohedron
romeo
n zalotnik Romeo
romski ˈrɔ̃msʲci
adj odnoszący się do Romów Rom Roma Romani
rondel ˈrɔ̃ndɛl
n (kulinaria) względnie płytki garnek z rączką lub uchami; pan (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) rodzaj utworu wywodzący się z poezji starofrancuskiej; rondel
rondo ˈrɔ̃ndɔ
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) układ stroficzny, posiadający od 8 do 15 wersów, dwa rymy i refren, powtarzający pierwsze słowa utworu dwu- lub trzykrotnie na końcu każdej zwrotki, lecz nierymujący się z resztą wersów; rondeau (motoryzacja) skrzyżowanie z wyspą środkową i jednokierunkową jezdnią wokół wyspy; roundabout traffic circle rotary (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) forma muzyczna z powracającym refrenem i kupletami; rondo brzeg kapelusza otaczający jego główkę brim
ropa ˈrɔpa
n (medycyna, medyczny) wydzielina wydobywająca się z zainfekowanej rany o żółtawym zabarwieniu pus (potocznie, potoczny) rodzaj paliwa do silnika diesla diesel (potocznie, potoczny) ropa naftowa oil
ropa naftowa ˈrɔpa naˈftɔva
n (geologia, geologiczny) (chemia, chemiczny) ciekła kopalina, mieszanina naturalnych węglowodorów gazowych, ciekłych i stałych, stanowi ważny surowiec energetyczny oraz dla przemysłu chemicznego; petroleum crude oil
ropieć
v (medycyna, medyczny) wydzielać ropę fester rankle weep
ropień ˈrɔpʲjɛ̇̃ɲ
n zbiorowisko ropy w tkance, zwykle bardzo bolesne abscess fester
ropniak
n (medycyna, medyczny) patologiczne nagromadzenie ropy w jamie ciała; empyema
ropny
adj (medycyna, medyczny) związany z wytwarzaniem ropy purulent
ropowica ˌrɔpɔˈvʲiʦ̑a
n (medycyna, medyczny) zapalenie ropne w obrębie luźnej tkanki łącznej jakiejś okolicy ciała phlegmon
ropuch
n (potocznie, potoczny) samiec ropuchy froggy toad
ropucha rɔˈpuxa
n (zoologia, zoologiczny) płaz lądowy z gruczołami jadowymi; toad
ropuszy
adj dotyczący ropucha lub ropuchy, należący do ropucha lub ropuchy batrachian
roraty rɔˈratɨ
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w Kościele katolickim wczesna msza poranna ku czci Najświętszej Maryi Panny odprawiana w adwencie; ; (zobacz) też roraty w Encyklopedii staropolskiej advent dawn mass
rosa ˈrɔsa
n krople wody osadzające się na ziemi i roślinach dew
rosiczka
n (botanika, botaniczny) Drosera L., rodzaj roślin owadożernych z rodziny rosiczkowatych; Drosera (botanika, botaniczny) roślina z rodzaju (1.1) sundew
rosnąć ˈrɔsnɔ̃ɲʨ̑
v o cieście podnosić się rise o organizmach dążyć do osiągnięcia dojrzałości grow powiększać swoje rozmiary, skalę grow o roślinach występować grow
rosomak rɔˈsɔ̃mak
n (zoologia, zoologiczny) Gulo gulo, duży, zagrożony wyginięciem drapieżnik lądowy; wolverine
rostbef ˈrɔzdbɛf
n (kulinaria) pieczeń z rostbefu (1.1), zazwyczaj nie do końca przepieczona roast beef mięso z lędźwiowej części wołu short loin
rosyjski rɔˈsɨjsʲci
adj dotyczący Rosji lub Rosjan, charakterystyczny dla Rosji lub Rosjan Russian
rosyjski rɔˈsɨjsʲci
n język urzędowy Rosji; Russian lekcja języka rosyjskiego (2.1) Russian
roszponka rɔʃˈpɔ̃nka
n (botanika, botaniczny) roślina o wysokiej łodydze, niebieskich kwiatach i liściach o łopatkowym kształcie tworzących rozetę; wykorzystywana jako warzywo; rapunzel
rosół ˈrɔsuw
n (kulinaria) klarowna zupa na wywarze z kości i mięsa zazwyczaj z dodatkiem warzyw; broth
rotawirus
n (medycyna, medyczny) wirus z rodziny reowirusów, będący najczęstszą przyczyną biegunki wśród niemowląt i dzieci; rotavirus
rotor ˈrɔtɔr
n (technologia, technika, techniczny) ruchoma część maszyny lub urządzenia wykonująca ruch obrotowy, wirnik rotor
rottweiler
n (kynologia, kynologiczny) rasa gładkowłosych psów o silnym ciele wywodząca się z Germanii; Rottweiler
rotunda rɔˈtũnda
n (architektura, architektoniczny) budowla wzniesiona na planie koła; rotunda
router
n (informatyka, informatyczny) urządzenie sieciowe łączące ze sobą użytkowników różnych sieci, pełniące rolę węzła komunikacyjnego; router
routing ˈrutʲĩŋk
n (informatyka, informatyczny) wyznaczanie trasy dla pakietu danych w sieci komputerowej, a następnie wysłanie go tą trasą; routing
rower ˈrɔvɛr
n jednośladowy pojazd napędzany siłą ludzkich mięśni; bicycle bike
rower górski ˈrɔvɛr ˈɡursʲci
n (sport, sportowy) rower o szerokich oponach, wyposażony w amortyzację, przeznaczony do jazdy w trudnym, pagórkowatym terenie; mountain bike
rowerzysta ˌrɔvɛˈʒɨsta
n osoba poruszająca się za pomocą roweru cyclist biker bicyclist
rowkarka rɔfˈkarka
n (technologia, technika, techniczny) rodzaj walcarki do prac blacharsko-dekarskich; groover
rozarium
n (ogrodnictwo, ogrodniczy) ogród lub jego część przeznaczona do hodowli róż; rose garden
rozbieżność rɔzˈbʲjɛʒnɔɕʨ̑
n różnica, nieścisłość, brak spójności/zgodności discrepancy contrariety disparity
rozbieżny
adj (fizyka, fizyczny) o świetle cechujące się ujemną zbieżnością; o soczewce powodujący rozbieżność światła divergent (matematyka, matematyczny) o szeregach, funkcjach nie będący zbieżny, nie mający skończonej granicy divergent (rzadki, rzadko używany) oddzielny, rozproszony divergent rozchodzący się z jednego punktu w różne strony; o narastających różnicach divergent krańcowo różny; przeciwstawny dissentient
rozbita rodzina
n (socjologia, socjologiczny) rodzina posiadająca dziecko/dzieci, w której doszło do rozwodu broken family
rozbitek rɔzˈbʲitɛk
n osoba ocalała z katastrofy statku; castaway (przenośnie, przenośnia) ktoś, kogo spotkała katastrofa życiowa castaway
rozbić ˈrɔzbʲiʨ̑
v (książkowy) pokonać nieprzyjaciela w walce, rozproszyć siły nieprzyjaciela beat uderzeniem, uderzeniami rozłupać coś na części, na kawałki break uszkodzić część ciała przez uderzenie lub upadek hurt rozpaść się na kawałki break break apart ulec wypadkowi crash
rozbudowa
n powiększenie budowli expansion redevelopment
rozbój ˈrɔzbuj
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) napad bandycki w celu ograbienia; depredation
rozbój na prostej drodze ˈrɔzbuj na‿ˈprɔstɛj ˈdrɔʣ̑ɛ
n bezprawie, rabunek daylight robbery o jawnym, oczywistym wyzysku daylight robbery
rozbój na równej drodze ˈrɔzbuj na‿ˈruvnɛj ˈdrɔʣ̑ɛ
n bezprawie, rabunek daylight robbery o jawnym, oczywistym wyzysku daylight robbery
rozbój w biały dzień ˈrɔzbuj ˈv‿bʲjawɨ ˈʥ̑ɛ̇̃ɲ
n bezprawie, rabunek highway robbery o jawnym, oczywistym wyzysku daylight robbery
rozbójnik
n (przestarzałe, przestarzały) osoba parająca się rozbojem brigand highwayman bush ranger footpad knight of the road reaver
rozchlapywać ˌrɔsxlaˈpɨvaʨ̑
v chlapiąc, rozrzucać coś na zewnątrz czegoś slosh
rozchodzić
v rozluźnić buty przez chodzenie w nich break in być przekazywanym spread iść od siebie w różnych kierunkach disperse scatter prowadzić z jednego miejsca w różne strony diverge starać się o rozwód break up wydobywać się z jakiegoś źródło w wielu kierunkach spread travel
rozciągać
v ciągnąc, powodować zwiększanie wymiarów czego distend elongate outstretch rax streek (sport, sportowy) zwiększać giętkość mięśni i ciała rax stretch powiększać się wskutek naciągania tail back rozpościerać się między punktami, brzegami range roll span sprawl rozpościerać się, zajmując większy obszar extend
rozczarowanie ˌrɔʃʧ̑arɔˈvãɲɛ
n niespełnienie oczekiwań disappointment
rozczarować ˌrɔʃʧ̑aˈrɔvaʨ̑
v zawieść kogoś, nie spełnić czyichś oczekiwań; sprawić, że ktoś jest zawiedzony, rozczarowany disappoint disenchant let down
rozdarcie rɔzˈdarʲʨ̑ɛ
n miejsce, w którym coś rozdarło się rip
rozdawać rɔzˈdavaʨ̑
v dawać coś wielu osobom dish out give out hand out
rozdrabniać
v dzielić na drobne części crumble dzielić na poszczególne części break up dzielić się samoistnie na małe części crumble dzielić swój wysiłek, czas, energię na wiele spraw, nie skupiając się na jednej konkretnej get bogged down get sidetracked
rozdrażnienie ˌrɔzdraʒʲˈɲɛ̇̃ɲɛ
n nieprzyjemne uczucie, wynikłe z przemęczenia lub przykrej sytuacji exasperation irritation
rozdział ˈrɔʑʥ̑aw
n (drukarstwo, drukarski) każda z części, na które podzielona jest książka lub rękopis chapter etap w rozwoju, kamień milowy chapter efekt rozdzielenia czegoś distribution rozdzielanie, obdzielanie, przydzielanie, dokonywanie podziału między ludzi distribution oddzielenie, separacja, rozgraniczenie segregation separation
rozdzielać rɔʑˈʥ̑ɛlaʨ̑
v dokonywać podziału na części divide separate part rozdawać, dystrybuować coś między grupę ludzi lub zwierząt distribute divide pass out
rozebrać rɔˈzɛbraʨ̑
v rozłożyć na części, rozmontować disassemble zdjąć ubranie z kogoś lub czegoś undress disrobe divest strip zdjąć z siebie ubranie strip undress
rozejm
n czasowe lub bezterminowe wstrzymanie działań wojennych na podstawie umowy między walczącymi stronami armistice truce
rozeta rɔˈzɛta
n (architektura, architektoniczny) okrągłe okno w szczytach budowli lub nad portalami, charakterystyczne dla architektury gotyckiej; rose window (architektura, architektoniczny) ornament o układzie koncentrycznym, w kształcie stylizowanego rozwiniętego kwiatu, także centralna kompozycja ozdabiająca plafon lub sufit rosette (botanika, botaniczny) zespół liści pędu ułożonych na jednym poziomie u części roślin o krótkiej łodydze, tuż nad powierzchnią ziemi; rosette (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) intarsja wokół otworu rezonansowego w instrumentach szarpanych rosette (dawniej, dawny) (hutnictwo, hutniczy) zbierana z wierzchu rudy skorupka miedziana, wyprażona i wytopiona z odtleniaczem kwarcowym, stopiona powtórnie z węglem rose rosette
rozeznanie
n orientacja w jakiejś sprawie, dziedzinie insight knowledge understanding
rozgałęzienie ˌrɔzɡawɛ̃w̃ˈʑɛ̇̃ɲɛ
n (botanika, botaniczny) miejsce na drzewie, w którym rozwidlają się konary ramification
rozglądać się rɔzˈɡlɔ̃ndaʨ̑‿ɕɛ
v patrzeć uważnie dookoła look around
rozgniewany
adj taki, który wyraża wzbierający gniew angry
rozgniewać
v wywołać gniew u kogo make angry angry zacząć odczuwać narastający gniew get angry
rozgoryczać
v wywoływać uczucie rozczarowania, rozgoryczenia acerbate
rozgrywać
v prowadzić grę z założeniem uzyskania rozstrzygnięcia quarterback
rozgrywka rɔzˈɡrɨfka
n (sport, sportowy) mecz contest game match zmaganie, spór, rywalizacja przeciwstawnych sił contest fight
rozgrzeszenie ˌrɔzɡʒɛˈʃɛ̃ɲɛ
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) oczyszczenie z grzechów, odpuszczenie grzechów; absolution
rozgrzewka rɔzˈɡʒɛfka
n (sport, sportowy) zestaw ćwiczeń przed treningiem służąca przygotowaniu organizmu do wysiłku; warming up warm-up
rozgwar
n (książkowy) hałas spowodowany głośnymi rozmowami hubbub uproar
rozgwiazda rɔzˈɡvʲjazda
n (zoologia, zoologiczny) Asteroidea, drapieżne zwierzę morskie z typu szkarłupni, kształtem przypominający gwiazdę; starfish sea star
rozgwieżdżony ˌrɔzɡvʲjɛʒˈʤ̑ɔ̃nɨ
adj pokryty, usiany gwiazdami starlit starry
rozgłos
n (przestarzałe, przestarzały) głoszenie wokół czegoś promulgation powszechne uznanie big time publicity renown
rozjazd ˈrɔzʲjast
n miejsce, w którym rozchodzą się tory wraz z jego oprzyrządowaniem; junction
rozjemca rɔzʲˈjɛ̃mʦ̑a
n sędzia, którego zadaniem jest rozstrzygnięcie sporu, pogodzenie wrogich sobie stron arbitrator umpire mediator peacemaker
rozkaz ˈrɔskas
n polecenie wykonania czegoś wydane przez osobę uprawnioną do tego lub mającą nad kimś jakąś przewagę order command behest instruction
rozkazywać
v wydawać kategoryczne polecenia command
rozkosz
n najwyższy stopień uczucia przyjemności, upojenia, radości bliss delight felicity
rozkoszować się ˌrɔskɔˈʃɔvaʨ̑‿ɕɛ
v odczuwać dużą przyjemność, doznawać rozkoszy z jakiego powodu luxuriate relish
rozkurczowy ˌrɔskurˈʧ̑ɔvɨ
adj (medycyna, medyczny) powodujący rozkurcz, zwykle mięśni diastolic
rozkład ˈrɔskwat
n proces lub wynik gnicia decay decomposition tablica zawierająca informacje o rozkładzie (1.1) schedule timetable
rozkład Bernoulliego
n (statystyka, statystyczny) rozkład dwumianowy binomial distribution (statystyka, statystyczny) rozkład zero-jedynkowy Bernoulli distribution
rozkład jazdy ˈrɔskwatʲ ˈjazdɨ
n lista z godzinami odjazdów i przyjazdów jakichś środków transportu w danym miejscu; schedule timetable
rozkładać rɔsˈkwadaʨ̑
v (biologia, biologiczny) powodować rozkład biologiczny decompose (chemia, chemiczny) powodować rozpad chemiczny decompose demontować urządzenie na szereg podzespołów i części disassemble kłaść zbiór jakichś rzeczy na większej przestrzeni spread unosić kończyny na szerokość extend spread
rozległy rɔzˈlɛɡwɨ
adj obejmujący duży obszar broad wide posiadający znaczny zakres, zasięg extensive
rozlewisko ˌrɔzlɛˈvʲiskɔ
n (książkowy) miejsce zalane wodą; także: naturalny zbiornik wody pozostały po powodzi; backwater
rozliczny rɔzˈlʲiʧ̑nɨ
adj (książkowy) liczny, który występuje w dużej liczbie i w wielu formach multiple
rozlutownica ˌrɔzlutɔvʲˈɲiʦ̑a
n (technologia, technika, techniczny) narzędzie służące do rozłączania elementów lutowanych, czyli rozlutowywania; desoldering gun
rozmach ˈrɔzmax
n dynamika w działaniu, polot w dziełach breadth impetus panache
rozmaity ˌrɔzmaˈ<sup>j</sup>itɨ
adj charakteryzujący się różnorodnością swoich cech, np. kształtów, kolorów, typów diverse various
rozmaryn rɔzˈmarɨ̃n
n (botanika, botaniczny) Rosmarinus L., rodzaj roślin z rodziny jasnotowatych; rosmarinus (botanika, botaniczny) roślina z jednego z gatunków rodzaju rozmaryn (1.1) rosemary (kulinaria) przyprawa uzyskana ze świeżych lub wysuszonych liści rozmarynu (1.2) rosemary
rozmawiać rɔzˈmavʲjäʨ̑
v wymieniać wzajemnie myśli i poglądy za pomocą wypowiadanych słów talk speak
rozmiar ˈrɔzmʲjar
n wielkość czegoś (pod względem długości, szerokości, objętości lub wysokości) size
rozmienić
v wymienić pieniądze na banknoty lub monety na takie o mniejszych nominałach break change
rozmnażanie ˌrɔzmnaˈʒãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: rozmnażać reproduction
rozmnażać
v powiększać liczbę osobników swojego gatunku, mieć potomstwo na świat breed procreate
rozmowa rɔzˈmɔva
n ustna wymiana zdań conversation
rozmowność
n cecha bycia rozmownym, chętnym do rozmowy garrulousness talkativeness
rozmowny rɔzˈmɔvnɨ
adj (książkowy) taki, który lubi rozmawiać, jest chętny do rozmowy communicative loquacious talkative
rozmyślać rɔzˈmɨɕlaʨ̑
v zastanawiać się nad czymś; długo o czymś myśleć, rozważać coś consider
rozmówki rɔzˈmufʲci
n niewielka książeczka zawierająca podstawowe zwroty używane w typowych sytuacjach, pomocna w nauce języka obcego lub w porozumiewaniu się za granicą; także: dialogi zawarte w takiej książeczce phrase book
roznamiętniać ˌrɔznãˈmʲjɛ̃ntʲɲäʨ̑
v wzbudzać w kimś namiętność impassion excite inflame stir
roznegliżowany ˌrɔznɛɡlʲiʒɔˈvãnɨ
adj rozebrany do bielizny, także nagi nude
rozpacz ˈrɔspaʧ̑
n silne uczucie wyrażające bezsilność i zwątpienie despair
rozpaczać
v pogrążać się w rozpaczy, bardzo nad czymś ubolewać, cierpieć despair
rozpaczliwie
adv w sposób rozpaczliwy despairingly
rozpaczliwy
adj pełen rozpaczy, wyrażający czyjąś rozpacz desperate distressful last-gasp last gasp skrajnie niekorzystny, beznadziejny abysmal
rozpad ˈrɔspat
n podzielenie na części decay
rozpadać
v ulegać rozpadowi fall apart (meteorologia, meteorologiczny) dojść stopniowo do intensywnego padania set in
rozpatrywać ˌrɔspaˈtrɨvaʨ̑
v (dawniej, dawny) oglądać coś szczegółowo, przypatrywać się uważnie watch in detail (książkowy) brać pod rozwagę, rozważać coś wnikliwie, zaznajamiać się z czymś, analizować consider examine rozglądać się dla zorientowania się look round
rozpiętość rɔsˈpʲjɛ̃ntɔɕʨ̑
n odległość między skrajnymi wartościami range scope odległość pomiędzy najdalszymi krańcami span spread
rozpoczynać ˌrɔspɔˈʧ̑ɨ̃naʨ̑
v inicjować coś, dawać początek begin start znaleźć się na początku begin start
rozpoczęcie ˌrɔspɔˈʧ̑ɛ̃ɲʨ̑ɛ
n moment w którym coś się rozpoczyna beginning start commencement initialization
rozporek rɔsˈpɔrɛk
n (krawiectwo) zapinane rozcięcie w spodniach lub spódnicy fly
rozpowiadać
v dzielić się wiadomościami z wszystkimi put about
rozpowszechniony
adj występujący powszechnie, często, na dużą skalę prevalent rife widespread
rozpowszechnić
v uczynić coś powszechnie znanym spread
rozpoznawczy
adj dający sposobność rozpoznania identification mający za cel rozpoznanie spotter
rozpraszać
v przyczyniać się do ustąpienia niewłaściwych stanów psychicznych dispel rozpędzać na wszystkie strony disperse powodować rozsypkę, rozejście się, rozrzut na wszystkie strony disperse uniemożliwiać skupienie się nad czym distract (chemia, chemiczny) rozchodzić się w danym ośrodku dissipate (meteorologia, meteorologiczny) ulegać ustąpieniu clear tracić uwagę be distracted ulegać rozproszeniu: rozdrobnieniu, rozrzutowi, rozsypce, zanikowi disperse
rozprawa rɔsˈprava
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) proces sądowy trial
rozpusta
n (potocznie, potoczny) używanie czegoś z przesadą, brak umiarkowania crapulence licence license meretriciousness brak moralności w sferze seksualnej debauchery debauch dissipatedness dissoluteness lickerishness
rozpustnie
adv w sposób rozpustny, lubieżnie, rozwiąźle dissolutely lecherously licentiously
rozpustnik rɔsˈpustʲɲik
n (przestarzałe, przestarzały) mężczyzna oddający się rozpuście debauchee profligate voluptuary
rozpuszczalnik rɔs.puʂˈt͡ʂal.ɲik
n (chemia, chemiczny) (technologia, technika, techniczny) ciecz powodująca rozpuszczanie innych ciał solvent
rozpuszczalny
adj taki, który można rozpuścić soluble solvable
rozpuszczony ˌrɔspuʃˈʧ̑ɔ̃nɨ
adj (fryzyjski) luzem, niezwiązany loose o dziecku: rozpieszczony, dostający od rodziców wszystko, co chce lub dopuszczający się nieposłuszeństwa spoiled
rozpuścić rɔsˈpuɕʨ̑iʨ̑
v sporządzić roztwór dwóch lub więcej substancji, zwykle o różnym stanie skupienia dissolve wywołać zmianę stanu skupienia, topnienie czegoś dissolve
rozpychać się łokciami
v dążyć do osiągnięcia celu w sposób bezwzględny, nie licząc się z innymi ludźmi hunch
rozrywka rɔzˈrɨfka
n działanie, które służy zabawie, przyjemności, wypoczynkowi entertainment amusement
rozrzucać rɔzˈʒuʦ̑aʨ̑
v rzucać niedbale lub chaotycznie rzeczami scatter
rozrzutny
adj wydający pieniądze lub zużywający jakieś dobra ponad miarę i bez potrzeby; (także, też) będący objawem czyjegoś marnotrawstwa profligate wasteful extravagant lavish
rozróba rɔzˈruba
n (potocznie, potoczny) awantura, bijatyka, skandal aggro
rozsadzić rɔsˈːaʥ̑iʨ̑
v popikować młode rośliny wyhodowane z nasion rosnące zbytgęsto plant out
rozsiewać
v być źródłem czego spread give off czynić bardziej znanym spread siejąc, rozmieszczać na znacznej przestrzeni sow
rozstrojony
adj (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) o instrumencie: ze źle wyregulowanymi strunami, wydający dźwięki o niewłaściwej wysokości out of tune
rozstrzelić rɔsˈːṭʃɛlʲiʨ̑
v rozdzielić coś, zwiększyć odstępy między elementami czegoś space out
rozstrzygać
v podejmować ostateczną decyzję po etapie rozważań adjudicate arbitrate clinch decide hash out judge
rozstrzygnięcie
n (rzeczownik odczasownikowy) od: rozstrzygnąć settlement
rozstęp
n (medycyna, medyczny) (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) powstałe w wyniku nadmiernego rozciągania się skóry i zerwania sieci włókien kolagenowych wrzecionowate pasmo występujące najczęściej na skórze ud, brzucha, pośladków i piersi/klatki piersiowej lub ramion; stretch mark stretchmark stria
rozszczep
n miejsce rozszczepione, rozszczepienie cleft
rozszerzanie ˌrɔsʃɛˈʒãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: rozszerzać expansion
rozsądek rɔsˈːɔ̃ndɛk
n intelektualna cecha człowieka oznaczająca umiejętność działania i podejmowania decyzji; sense
rozsądnie rɔsˈːɔ̃ndʲɲɛ
adv w sposób rozsądny advisedly wisely
rozsądny rɔsˈːɔ̃ndnɨ
adj taki, który charakteryzuje się rozsądkiem; postępuje lub myśli rozsądnie; jest rozważny judicious reasonable sensible rational
roztargnienie
n nieumiejętność skupienia uwagi na tym, co istotne absent-mindedness distractedness distractibility
roztargniony ˌrɔstarʲɟˈɲɔ̃nɨ
adj nieuważny, charakteryzujący się nieuwagą, roztargnieniem; taki, który nie może skoncentrować się absent-minded distracted scatterbrained
roztopić rosˈtɔpʲiʨ̑
v aspekt dokonany od: roztapiać (albo topić) melt out
roztropność
n działanie z namysłem prudence
roztropny
adj kierujący się rozsądkiem, a nie postępujący pochopnie prudent wise provident prudential sagacious sage świadczący o roztropności advised judgmatic judgmatical judicious politic senseful
roztrzepany
adj skłonny do nieuwagi i chaotyczności scatterbrained
roztwór ˈrɔstfur
n (chemia, chemiczny) jednorodna mieszanina dwóch lub więcej substancji tworząca jedną fazę, występującą w różnych stanach skupienia; solution dilution
rozum ˈrɔzũm
n zdolność ludzkiego umysłu do operowania pojęciami abstrakcyjnymi lub zdolność analitycznego myślenia; reason
rozumieć rɔˈzũmʲjɛ̇ʨ̑
v pojmować coś, interpretować coś, mieć świadomość mechanizmów zdarzeń understand comprehend see apprehend get
rozumny rɔˈzũmnɨ
adj taki, który ma wiedzę i rozsądek; (także, też) świadczący o posiadaniu wiedzy, rozsądku i zdolności racjonalnego myślenia judicious sagacious sapient
rozwaga rɔzˈvaɡa
n namysł, refleksja, umiejętność rozsądnego przemyślenia czegoś przed działaniem consideration reflection
rozważać rɔzˈvaʒaʨ̑
v (książkowy) zastanawiać się, rozpatrywać jakąś kwestię, wnikliwie analizując ponder consider
rozważnie
adv w sposób rozważny sagaciously
rozweselić ˌrɔzvɛˈsɛlʲiʨ̑
v sprawić, że ktoś jest wesoły amuse cheer jolly up
rozwidlenie ˌrɔzvʲiˈdlɛ̃ɲɛ
n miejsce, w którym coś się rozdziela na odnogi fork bifurcation
rozwielitka ˌrɔzvʲjɛˈlʲitka
n (zoologia, zoologiczny) organizm planktonowy z rzędu wioślarek (Cladocera), podgromady liścionogów (Phyllopoda) water flea daphnia
rozwijać rɔzˈvʲijäʨ̑
v mówić więcej na jakiś temat elaborate rozbudowywać build up develop flesh out rozpakowywać, odwijając opakowanie unwrap rozprostowywać coś zwiniętego unroll zwiększać zasób istniejącej wiedzy develop extend
rozwiązanie ˌrɔzvʲjɔ̃w̃ˈzãɲɛ
n (matematyka, matematyczny) wynik solution załatwienie czegoś, poradzenie sobie z czymś; wynik, rezultat jakiegoś działania solution
rozwiązywać ˌrɔzvʲjɔ̃w̃ˈzɨvaʨ̑
v (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) zakończyć umowę cancel dissolve zakończyć małżeństwo cancel dissolve dochodzić do wyniku zadania, testu solve szukać odpowiedzi na zagadkę solve szukać sposobu usunięcia problemu solve likwidować instytucję lub organizację dissolve likwidować pęta wiążące kogoś untie likwidować węzeł lub splątanie undo unknot untie likwidować zgromadzenie dismiss dissolve o instytucji, organizacji: ulegać samolikwidacji wind up
rozwlekle
adv w sposób rozwlekły wordily
rozwlekły rɔzˈvlɛkwɨ
adj zawierający nadmiar treści, często niespójnej redundant discursive prolix verbose diffuse lengthy
rozwodnik
n mężczyzna, który się rozwiódł divorcee
rozwodzić
v udzielać komuś rozwodu divorce dokonywać rozwodu, uzyskiwać rozwód divorce
rozwojowy ˌrɔzvɔˈjɔvɨ
adj dotyczący rozwoju developmental
rozwolnienie
n (potocznie, potoczny) (medycyna, medyczny) wydalanie luźnego lub wodnistego stolca Basra belly Hong Kong dog loose stools looseness of the bowels runs skitters
rozwydrzenie ˌrɔzvɨˈḍʒɛ̃ɲɛ
n wyjątkowo swobodne zachowanie świadczące o braku hamulców, rozpasanie rambunctiousness
rozwód ˈrɔzvut
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) rozwiązanie małżeństwa w formie określonej prawem; divorce
rozwój ˈrɔzvuj
n następstwo zdarzeń, dzianie się kolejnych rzeczy development proces przemian prowadzący do osiągnięcia lepszego, bardziej zaawansowanego stanu development proces zmian w organizmie lub jego części następujący z czasem życia bądź z kolejnymi pokoleniami development
rozładować ˌrɔzwaˈdɔvaʨ̑
v (fizyka, fizyczny) (elektryczność) pozbawić akumulator, kondensator itp. ładunku elektrycznego; także o całym urządzeniu z akumulatorem discharge run down (przenośnie, przenośnia) zlikwidować gęstą atmosferę, usunąć napięcie, złagodzić konflikt lub trudną sytuację ease tension relieve rozpakować coś, opróżnić z ładunku unload
rozłożyć
v postawić coś złożonego w swej okazałości extend open open out spread spread out położyć jeden obok drugiego dispose wydobyć elementy składowe z określonej całości biodegrade ulec podziałowi na mniejsze składowe break down decompose ulec zgniciu decompose
rozłączać
v powodować oddzielanie się uprzednio połączonych jednostek break disconnect separate tracić łączność disconnect
rozśmieszać rɔɕˈːmʲjɛʃaʨ̑
v powodować, że ktoś się śmieje make laugh
rozświetlać rɔɕˈːfʲjɛtlaʨ̑
v czynić jaśniejszym lighten
rościć
v zgłaszać prawa, pretensje do czegoś arrogate claim
roślina rɔɕˈlʲĩna
n (botanika, botaniczny) wykształcony żywy organizm, który posiada zdolność wytwarzania substancji odżywczych dzięki pochłanianiu światła; plant
roślinność rɔɕˈlʲĩnːɔɕʨ̑
n wszystkie rośliny danego terenu vegetation
roślinny rɔɕˈlʲĩnːɨ
adj taki, który jest rośliną lub jej częścią, składa się z roślin; jest charakterystyczny dla rośliny vegetable
roślinożerca ˌrɔɕlʲĩnɔˈʒɛrʦ̑a
n (zoologia, zoologiczny) zwierzę żywiące się roślinami herbivore (żartobliwie) wegetarianin, weganin herbivore
roślinożerny ˌrɔɕlʲĩnɔˈʒɛrnɨ
adj (zoologia, zoologiczny) taki, który odżywia się roślinami; którego głównym pożywieniem są rośliny herbivorous phytophagous
rożen ˈrɔʒɛ̃n
n (kulinaria) pręt z metalu do opiekania mięsa nad ogniem skewer spit
rożeniec rɔˈʒɛ̃ɲɛʦ̑
n (ornitologia, ornitologiczny) Anas acuta, duży ptak wodny gniazdujący na lądzie; Northern Pintail northern pintail
rtęć r̥tɛ̃ɲʨ̑
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Hg i liczbie atomowej 80; mercury quicksilver
rubaszny ruˈbaʃnɨ
adj prosty, dosadny, bezceremonialny, swobodny w sposobie zachowania, poufale żartobliwy, frywolny robust bawdy coarse earthy
rubiadyna
n (chemia, chemiczny) związek organiczny występujący naturalnie w roślinach z rodziny marzanowatych; rubiadin
rubid ˈrubʲit
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Rb i liczbie atomowej 37; rubidium
rubież ˈrubʲjɛʃ
n (podniośle) strefa pograniczna, obszar przygraniczny borderline (wojskowość, wojskowy) pas terenu, na którym odbywają się operacje wojenne line
rubin ˈrubʲĩn
n (geologia, geologiczny) (mineralogia, mineralogiczny) tlenek glinu, czerwona odmiana korundu; ruby
rubinowy
adj mający kolor rubinu ruby
ruch rux
n (fizyka, fizyczny) zmiana położenia w czasie; movement grupa ludzi dążących do jakiegoś celu politycznego lub społecznego movement gest, ruszenie częścią ciała movement sposób poruszania się na drodze traffic w grach: ruszenie bierki, figury, zagranie kartą itp., kolejka move
ruch oporu ˈrux ɔˈpɔru
n formacja oddziałów utworzonych do walki przeciwko okupantowi lub rządowi kraju nie posiadającemu wystarczającej legitymacji do sprawowania władzy; resistance movement
ruch posuwisto-zwrotny ˈrux ˌpɔsuvʲistɔ‿ˈzvrɔtnɨ
n (fizyka, fizyczny) ruch prostoliniowy o niezmiennym kierunku i cyklicznie zmiennym zwrocie; reciprocating motion reciprocating movement to-and-fro motion
ruch uliczny ˈrux uˈlʲiʧ̑nɨ
n ogół pojazdów i pieszych poruszających się drogami publicznymi, szczególnie w kontekście jego uciążliwości i negatywnych następstw traffic
ruchliwy
adj będący w nieustannym ruchu active charakteryzujący się wzmożonym ruchem busy
ruchomość ruˈxɔ̃mɔɕʨ̑
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) (ekonomia, ekonomiczny) rzecz stanowiąca czyjąś własność, dająca się przenosić; chattel
ruchomy ruˈxɔ̃mɨ
adj dający się przenosić mobile poruszający się moving locomotive
ruchomy chodnik ruˈxɔ̃mɨ ˈxɔdʲɲik
n urządzenie do poziomego transportu ludzi; moving sidewalk travelator
ruda ˈruda
n (geologia, geologiczny) kopalina wydobywana jako źródło uzyskiwania metali ore
ruda darniowa
n skała osadowa o niewielkiej zawartości żelaza, powstająca na torfowiskach i innych podmokłych terenach; bog iron
rudawiec ruˈdavʲjɛʦ̑
n (geologia, geologiczny) twarda, rdzawa i żelazista warstwa gleby, utrudniająca przesiąkanie wody i hamująca rozwój korzeni; hardpan
rudowłosy ˌrudɔvˈwɔsɨ
adj mający rude włosy redheaded redhead
rudy ˈrudɨ
adj o człowieku lub zwierzęciu: mający rude (1.1) włosy (sierść) ginger red-head redhead rufous w kolorze rdzy ginger red-head redhead rufous
rudzik ˈruʥ̑ik
n (ornitologia, ornitologiczny) Erithacus rubecula, występujący licznie w Polsce niewielki ptak z rdzawym podgardlem; robin
rufa ˈrufa
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) tylna część kadłuba statku; stern aft
rugby `rʌgbɪ ˈruɡbɨ
n (sport, sportowy) sport drużynowy z użyciem owalnej piłki; rugby
ruina ruˈ<sup>j</sup>ĩna
n mocno zniszczona, opuszczona konstrukcja, zwykle budowla ruin
rukola ruˈkɔla
n (potocznie, potoczny) (botanika, botaniczny) rokietta siewna, roślina warzywna i przyprawowa arugola arugula rocket rucola
rum rũm
n (spożywczy) napój alkoholowy o wysokiej zawartości alkoholu, wytwarzany z trzciny cukrowej; rum
rumak ˈrũmak
n rasowy koń courser steed
rumianek rũˈmʲjãnɛk
n (botanika, botaniczny) Matricaria, roślina z rodziny astrowatych, o białych kwiatach z żółtymi główkami, używana w medycynie naturalnej i kosmetyce; camomile chamomile chamomilla
rumiany rũˈmʲjãnɨ
adj mający czerwony lub różowy kolor ruddy
rumieniec
n czasowe różowe zabarwienie policzków blush flush blushing
rumpologia
n (ezoteryka) pseudonaukowa metoda wróżenia z pośladków rumpology
rumuński rũˈmũj̃sʲci
adj pochodzący z Rumunii, dotyczący Rumunii lub Rumunów Romanian
rumuński rũˈmũj̃sʲci
n urzędowy język Rumunii; Romanian
rundi
n (językoznawstwo, językoznawczy) język z rodziny bantu, używany w Rwandzie, Burundi, Tanzanii i Ugandzie; Kirundi Rundi
runiczny
adj (językoznawstwo, językoznawczy) dotyczący run, związany z runami runic
runo leśne ˈrũnɔ ˈlɛɕnɛ
n (leśnictwo) najniższe, przyziemne piętro roślin i grzybów w lesie; splątana warstwa roślin i korzeni, która pokrywa dno lasu; groundcover
rupia ˈrupʲja
n (jednostka monetarna) nazwa waluty kilku krajów azjatyckich: Indii, Indonezji, Nepalu i Pakistanu, posiadającej różną wartość w tych krajach; rupee
rupiecie ruˈpʲjɛ̇ʨ̑ɛ
n zbiór starych, zniszczonych i nieprzydatnych rzeczy junk
rupieć ˈrupʲjɛ̇ʨ̑
n stary, zepsuty przedmiot junker
rura ˈrura
n przewód do transportu płynów; tube pipe słupek do tańca go-go lub akrobacji sportowych pole stripperpole
rurarz ˈruraʃ
n osoba produkująca rury pipelayer osoba układająca rury pipelayer
ruraż ˈruraʃ
n czynność układania rur pipelaying efekt układania rur pipelaying
rurociąg ruˈrɔʨ̑ɔ̃ŋk
n (technologia, technika, techniczny) system połączonych rur wraz z niezbędnym osprzętem wykorzystywany do transportu substancji na duże odległości; pipeline
rurownia
n (technologia, technika, techniczny) wydział produkcyjny zakładu, gdzie wytwarza się rury pipe shop tube works
rusiński
adj związany z Rusinami Rusyn Ruthenian
rusofobia ˌrusɔˈfɔbʲja
n niechęć do Rosji, Rosjan i tego, co rosyjskie Russophobia
rustyka
n dekoracyjne wykończenie ściany okładziną z chropowato ociosanego kamienia na wzór naturalnego łomu kamiennego; rustication
rustykalność
n (książkowy) cecha tego, co rustykalne rusticity
rusycyzm ruˈsɨʦ̑ɨsm̥
n (językoznawstwo, językoznawczy) wyraz, zwrot, forma gramatyczna zapożyczona do jakiegoś języka z języka rosyjskiego; russianism
rusyfikacja ˌrusɨfʲiˈkaʦ̑ʲja
n (językoznawstwo, językoznawczy) (kulturoznawstwo, wiedza o kulturze, kulturoznawczy) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) narzucanie lub proces przyjmowania języka i kultury rosyjskiej; russification
ruszać ˈruʃaʨ̑
v (potocznie, potoczny) dotykać start (potocznie, potoczny) uszczuplać zasoby touch rozpoczynać działanie move on start wprawiać w ruch lub utrzymywać w ruchu, powodować wykonanie ruchu move (potocznie, potoczny) powodować silne emocje move
ruszt ruʃt
n (budownictwo) płaski układ konstrukcyjny, złożony z krzyżujących się belek beam grid część urządzenia do spalania (pieca lub kotła), a także grilla, pod którą umieszcza się paliwo grate
rusztowanie ˌruʃtɔˈvãɲɛ
n (technologia, technika, techniczny) prowizoryczna konstrukcja szkieletowa ułatwiająca prace na wysokości przy wznoszeniu i remontowaniu budowli; scaffold
ruszyć z kopyta ˈruʃɨʨ̑ s‿kɔˈpɨta
v przystąpić do czegoś od razu, coś zaczęło się natychmiast hit the ground running
ruta ˈruta
n (botanika, botaniczny) Ruta, rodzaj roślin o żółtych kwiatach i charakterystycznych liściach, znalazła zastosowanie w medycynie, uprawiana także jako roślina ozdobna rue
ruten ˈrutɛ̃n
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Ru i liczbie atomowej 44; ruthenium
rutherford ruˈtɛrfɔrt
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Rt i liczbie atomowej 104; rutherfordium
rutyna ruˈtɨ̃na
n (biochemia, biochemiczny) flawonoid pochodzenia roślinnego; rutin rutoside sophorin
rwa kulszowa ˈrva kulˈʃɔva
n (medycyna, medyczny) zespół objawów związanych z uciskiem na nerwy rdzeniowe tworzące nerw kulszowy; sciatica
rwać rvaʨ̑
v szarpiąc dzielić coś na części tear wydobywać, wyrywać tear
ryba ˈrɨba
n (zoologia, zoologiczny) zwierzę z gromady kręgowców, żyjące w wodzie; fish
ryba świętego Piotra ˈrɨba ɕfʲjɛ̃nˈtɛɡɔ ˈpʲjɔtra
n (kulinaria) tilapia nilowa przyrządzana w okolicach Jeziora Galilejskiego i serwowana jako regionalna atrakcja turystyczna st. Peter's fish
rybak ˈrɨbak
n człowiek trudniący się zawodowo łowieniem ryb; fisherman
rybie oko ˈrɨbʲjɛ ˈɔkɔ
n (dosłownie) oko należące do ryby fish eye (fotografia) (potocznie, potoczny) (przenośnie, przenośnia) obiektyw fotograficzny o krótkiej ogniskowej i szerokim polu widzenia, 180-220°; fisheye
rybitwa rɨˈbʲitfa
n (ornitologia, ornitologiczny) przypominający mewę ptak zamieszkujący brzegi zbiorników wodnych; tern
ryboflawina ˌrɨbɔflaˈvʲĩna
n (biochemia, biochemiczny) witamina z grupy B; riboflavin
rybołów rɨˈbɔwuf
n (ornitologia, ornitologiczny) Pandion haliaetus, ptak drapieżny rybożerny średniego rozmiaru; osprey
rybołów zwyczajny
n (ornitologia, ornitologiczny) Pandion haliaetus, gatunek ptaka z rodziny rybołowów występujący również w Polsce; fish eagle fish hawk osprey river hawk sea hawk
rybołówstwo
n gałąź gospodarki obejmująca łowienie i hodowlę ryb; fishing fishery
rycerski rɨˈʦ̑ɛrsʲci
adj związany z rycerzem i rycerstwem chivalrous
rycerskość rɨˈʦ̑ɛrskɔɕʨ̑
n cecha tego, co/kto rycerskie/rycerski gallantry
rycerstwo
n (historia, historyczny, historycznie) w średniowieczu: warstwa społeczna, która stanowiłą elitę społeczeństwa feudalnego i jego siłę zbrojną; chivalry knighthood
rycerz ˈrɨʦ̑ɛʃ
n (historia, historyczny, historycznie) członek uprzywilejowanego stanu żołnierskiego; zwykle stawał do walki jako jeździec; knight cavalier ritter
ryczeć ˈrɨʧ̑ɛʨ̑
v o niektórych zwierzętach: wydawać przeciągły i donośny odgłos roar
rycząca czterdziestka rɨˈʧ̑ɔ̃nʦ̑a ʧ̑tɛrʲˈʥ̑ɛstka
idiom (potocznie, potoczny) dojrzała, kobieta ubierająca i zachowująca się jak nastolatka, próbująca ukryć upływ czasu Mrs. Robinson tigercow w lm (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) pas wód oceanicznych na półkuli południowej między 40°–50°, wzdłuż którego wieją stałe, silne wiatry i panuje sztormowa pogoda; Roaring Forties
ryfampicyna
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) półsyntetyczny antybiotyk stosowany w leczeniu zakażeń m.in. prątkiem gruźlicy i prątkiem trądu; rifampicin rifampin
ryft
n (geologia, geologiczny) rów tektoniczny o znacznej długości i głębokości; rift
rygor ˈrɨɡɔr
n ustalony porządek zmuszający do zachowania ściśle określonych przepisów rigor rigour
rygorystyczny
adj przestrzegający przepisów w sposób bezwzględny rigorous
ryj rɨj
n (zoologia, zoologiczny) wydłużona szczęka u zwierząt snout
rykoszet rɨˈkɔʃɛt
n (fizyka, fizyczny) odbicie się lecącego przedmiotu od jakiejś przeszkody, powodujące gwałtowną zmianę trajektorii lotu, lub ten odbijający się przedmiot; ricochet
rym rɨ̃m
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) para dwóch słów na końcu wersu utworu pisanego wierszem o identycznych lub podobnie brzmiących końcówkach rhyme
rymarz ˈrɨ̃maʃ
n (rzemiosło, rzemieślniczy) rzemieślnik zajmujący się wyrabianiem przedmiotów ze skóry saddler
rymować rɨ̃ˈmɔvaʨ̑
v tworzyć rymy rhyme
rynek ˈrɨ̃nɛk
n (ekonomia, ekonomiczny) pojęcie obejmujące cały handel jakimiś surowcami lub produktami na jakimś obszarze; market centralne miejsce w mieście, gdzie dawniej był rynek (1.1) market marketplace wydzielona część miasta, plac, gdzie kupcy sprzedają swoje towary ze straganów; market marketplace
rynek pieniężny ˈrɨ̃nɛk pʲjɛ̇̃ˈɲɛ̃w̃ʒnɨ
n (ekonomia, ekonomiczny) rynek transakcji krótkoterminowych o terminie realizacji nie dłuższym niż rok; money market
rynna ˈrɨ̃nːa
n (geologia, geologiczny) długie i wąskie wgłębienie powstające na skutek ruchu lodowca, lądolodu bądź spływającej wody gully rura, do której spływają wody zgromadzone na dachu podczas deszczu gutter
rysik
n (informatyka, informatyczny) narzędzie kształtem zwykle przypominające długopis, służące do obsługiwania urządzeń wyposażonych w ekran dotykowy; stylus pręcik stanowiący wkład do ołówka lub kredki lead refill
rysować rɨˈsɔvaʨ̑
v tworzyć rysunek, szkic za pomocą ołówka, kredki, węgla, kredy lub innego twardego narzędzia draw pencil robić rysy na jakiejś twardej powierzchni scratch
rysownik rɨˈsɔvʲɲik
n ktoś, kto wykonuje zawodowo rysunki – np. artystyczne, do komiksów lub filmów animowanych drawer
rysunek rɨˈsũnɛk
n to, co zostało narysowane; drawing cartoon
ryt
n (kulturoznawstwo, wiedza o kulturze, kulturoznawczy) (antropologia, antropologiczny) ustalony obrządek rite (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) jeden z obrządków w rodzinie liturgicznej; rite (historia, historyczny, historycznie) rodzaj system wtajemniczeń w wolnomularstwie rite (sztuka) rycina engraving (sztuka) rysunek wyryty w twardym materiale engraving
rytm rɨtm̥
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) jeden z elementów dzieła muzycznego, odpowiedzialny za organizację czasową utworu; rhythm określony porządek powtarzający się okresowo rhythm
rytmicznie
adv w sposób rytmiczny, zgodnie z rytmem rhythmically
rytmiczny
adj powtarzający się jednostajnie, przebiegający równo, miarowo rhythmic rhythmical utrzymany w rytmie rhythmic rhythmical
rytualny ˌrɨtuˈ<sup>w</sup>alnɨ
adj związany z rytuałem ritual
rytuał rɨˈtu<sup>w</sup>aw
n (antropologia, antropologiczny) zespół specyficznych sekwencji sformalizowanych, symbolicznych czynów i wypowiedzi, charakterystyczny dla danej kultury; ritual
rywal
n osoba, która konkuruje w czymś rival competitor challenger contestant contester corrival
rywalizacja ˌrɨvalʲiˈzaʦ̑ʲja
n (sport, sportowy) zawody, zmagania sportowe, rozgrywka competition contest rivalry ubieganie się o pierwszeństwo, o zdobycie czegoś; konkurowanie rivalry
rywalizować
v ubiegać się o pierwszeństwo lub o zdobycie czegoś compete
ryza ˈrɨza
n (poligrafia) jednostka miary ilości papieru równa zwykle 500 arkuszom; ream
ryzalit
n (architektura, architektoniczny) fragment budynku wysunięty z lica elewacji na całej jego wysokości, od fundamentu po dach avant-corps
ryzyko ˈrɨzɨkɔ
n możliwość, prawdopodobieństwo, że coś się nie uda risk
ryzykować ˌrɨzɨˈkɔvaʨ̑
v narażać coś cennego na utratę risk
ryzykowny ˌrɨzɨˈkɔvnɨ
adj wiążący się z ryzykiem, grożący niebezpieczeństwem lub popełnieniem błędu chancy risky
ryć rɨʨ̑
v (środowiskowy) uczyć się grind away kopać, robić doły w ziemi burrow churn dig wyrzynać coś w płycie, kamieniu, drewnie, metalu engrave incise (środowiskowy) uczyć się grind away
ryś rɨɕ
n (zoologia, zoologiczny) drapieżny, cętkowany kot z pędzelkami na końcach uszu; lynx
ryś euroazjatycki
n (systematyka) (zoologia, zoologiczny) Lynx lynx Linnaeus, gatunek ssaka z rodziny kotowatych, występujący w Europie i Azji; Eurasian lynx (zoologia, zoologiczny) kot z gatunku (1.1) Eurasian lynx
ryś iberyjski
n (systematyka) (zoologia, zoologiczny) Lynx pardinus Temminck, gatunek ssaka z rodziny kotowatych, występujący w enklawach na Półwyspie Iberyjskim; Iberian lynx (zoologia, zoologiczny) kot z gatunku (1.1) Iberian lynx
ryś kanadyjski
n (systematyka) (zoologia, zoologiczny) Lynx canadensis Kerr, gatunek ssaka z rodziny kotowatych, zamieszkującego Alaskę, Góry Skaliste i Krainę Wielkich Jezior; Canada lynx Canadian lynx (zoologia, zoologiczny) kot z gatunku (1.1) Canada lynx Canadian lynx
ryś rudy
n (systematyka) (zoologia, zoologiczny) Lynx rufus Schreber, gatunek ssaka z rodziny kotowatych, występujący w Ameryce Północnej; bobcat (zoologia, zoologiczny) kot z gatunku (1.1) bobcat red lynx
ryż rɨʃ
n (botanika, botaniczny) roślina zbożowa Oryza L., z rodziny traw występująca w klimacie wilgotnym; rice (spożywczy) nasiona ryżu (1.1) rice
ryż jaśminowy
n (spożywczy) rodzaj białego ryżu pochodzącego z Tajlandii jasmine rice
ryżanin rɨˈʒãɲĩn
n mieszkaniec Rygi Rigan
rzadki ˈʒatʲci
adj półpłynny, mający półpłynną konsystencję thin semi-fluid watery zachodzący rzadko rare unique
rzadko ˈʒatkɔ
adv o elementach w zbiorze: daleko od siebie sparsely prawie nigdy, z dużymi odstępami czasowymi między kolejnymi wydarzeniami seldom rarely
rzadkość ˈʒatkɔɕʨ̑
n coś, co jest rzadkie, nietypowe, zdarza się/występuje rzadko rarity
rzecz ʒɛʧ̑
n sprawa, problem, zagadnienie problem temat, treść, wątek subject wytwór materialny, przedmiot thing
rzecznik prasowy ˈʒɛʧ̑ʲɲik praˈsɔvɨ
n osoba odpowiedzialna w firmie, urzędzie lub instytucji za kontakty z prasą spokesman
rzeczny ˈʒɛʧ̑nɨ
adj odnoszący się do rzeki, związany z rzeką fluvial
rzeczownik ʒɛˈʧ̑ɔvʲɲik
n (gramatyka) część mowy umożliwiająca rozróżnianie przedmiotów, osób, zwierząt, pojęć itp. poprzez nadanie im nazw lub imion; noun substantive noun substantive
rzeczownik odczasownikowy ʒɛˈʧ̑ɔvʲɲik ˌɔṭʧ̑asɔvʲɲiˈkɔvɨ
n (językoznawstwo, językoznawczy) rzeczownik utworzony od czasownika, zwykle będący nazwą czynności lub stanu; w niektórych językach może występować również w funkcji imiesłowu przysłówkowego współczesnego lub imiesłowu przymiotnikowego czynnego gerund
rzeczownik własny ʒɛˈʧ̑ɔvʲɲiɡ ˈvwasnɨ
n (gramatyka) rzeczownik będący nazwą konkretnej osoby lub innej istoty żywej, przedmiotu, miejsca lub obiektu geograficznego proper noun
rzeczowy
adj dotyczący treści (a nie strony formalnej) pertinent relevant odnoszący się do rzeczy (a nie osób) material
rzeczywistość ˌʒɛʧ̑ɨˈvʲistɔɕʨ̑
n prawda, prawdziwość; coś, co wydarzyło się (istnieje) naprawdę; obiektywnie reality realistyczność, świat realny reality
rzeczywisty ˌʒɛʧ̑ɨˈvʲistɨ
adj mający miejsce naprawdę real
rzeczywiście ˌʒɛʧ̑ɨˈvʲiɕʨ̑ɛ
adv zgodnie z rzeczywistością, naprawdę, faktycznie actually really certainly genuinely in fact indeed
rzeczywiście ˌʒɛʧ̑ɨˈvʲiɕʨ̑ɛ
particle w formie pytania: wyraża wątpliwość is that so
rzeka ˈʒɛka
n (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) ciek na powierzchni ziemi; river
rzekomo
tak, że coś przypomina, ale jest niewiarygodne lub nieprawdziwe allegedly ostensibly professedly purportedly reportedly reputedly
rzekomy
adj niebędący takim, za jakiego się go uważa alleged ostensible professed pseudo purported reputed
rzemienica ˌʒɛ̃mʲjɛ̇̃ˈɲiʦ̑a
n (botanika, botaniczny) Eucryphia lucida, rodzaj krzewów lub drzew z rodziny radziliszkowatych rosnących na Tasmanii leatherwood
rzemieślnik ʒɛ̃ˈmʲjɛ̇ɕl̥ʲɲik
n osoba uprawiająca rzemiosło (zajmująca się drobną wytwórczością lub naprawą, posiadająca warsztat rzemieślniczy) artisan craftsman
rzemiosło ʒɛ̃ˈmʲjɔswɔ
n (potocznie, potoczny) zawód, profesja, zajęcie trade drobna wytwórczość przemysłowa, polegająca na wytwarzaniu i naprawie przedmiotów codziennego użytku przy pomocy ręcznych narzędzi i prostych maszyn; także: umiejętność prowadzenia takiej działalności craft umiejętności warsztatowe artysty, obejmujące technikę tworzenia i znajomość formy dzieła technique
rzep ʒɛp
n (potocznie, potoczny) zapięcie z tkaniny velcro velcro owoc łopianu, pokryty małymi haczykami, łatwo czepiający się ubrań i futer bur burr
rzepa
n (botanika, botaniczny) Brassica rapa subsp. rapa L., jeden z podgatunków kapusty właściwej o zgrubiałym korzeniu spichrzowym; turnip
rzepak ˈʒɛpak
n (botanika, botaniczny) (rolnictwo, rolniczy) roślina oleista o jasnożółtych kwiatach, uprawiana także na paszę zieloną; colza rape
rzesza ˈʒɛʃa
n (historia, historyczny, historycznie) określenie państwa niemieckiego w różnych okresach jego historii; reich mnóstwo, duża liczba ludzi crowd multitude throng
rzeszoto ʒɛˈʃɔtɔ
n sito z dużymi otworami riddle
rzetelny ʒɛˈtɛlnɨ
adj należycie wykonujący swoje obowiązki fair honest reliable
rzezimieszek ˌʒɛʑĩˈmʲjɛʃɛk
n (książkowy) złodziej, rabuś, bandzior mugger robber thief
rześki
adj pełen chęci do działania refreshed pełen orzeźwienia, świeżości fresh świadczący o wigorze, gotowości do działania brisk
rzeź ʒɛɕ
n brutalne morderstwo (najczęściej dokonywane na dużej ilości istnień) bloodbath carnage massacre slaughter shambles
rzeź niewiniątek ˈʒɛɕ ˌɲɛvʲĩˈɲɔ̃ntɛk
idiom (żartobliwie) sprawdzian, egzamin, którego większość uczestników nie zdaje slaughter of innocents
rzeź niewiniątek ˈʒɛɕ ˌɲɛvʲĩˈɲɔ̃ntɛk
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) zbiorowy mord dokonany na niemowlętach w Betlejem i okolicy na rozkaz Heroda, w celu pozbycia się narodzonego Zbawiciela; slaughter of innocents
rzeźba ˈʒɛʑba
n (geografia, geograficzny) (geologia, geologiczny) ukształtowanie terenu; lie (sztuka) dziedzina sztuk plastycznych związana z tworzeniem trójwymiarowych form z różnych materiałów; sculpture carving (sztuka) trójwymiarowy obiekt będący formą artystyczną sculpture ukształtowanie budynku architecture
rzeźbiarski
adj (sztuka) związany z rzeźbiarzem, rzeźbiarstwem sculptor's
rzeźbiarz ˈʒɛʑbʲjaʃ
n (sztuka) artysta tworzący przestrzenne dzieła sztuki sculptor
rzeźbienie ʒɛʑˈbʲjɛ̇̃ɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: rzeźbić sculpturing
rzeźnia ˈʒɛʑɲa
n (dawniej, dawny) jatki, w których sprzedaje się mięso butcher's shop miejsce, gdzie zabija się zwierzęta dla celów spożywczych, sprawia tusze i dzieli mięso; abattoir slaughterhouse
rzeźnik ˈʒɛʑɲik
n człowiek zajmujący się ubojem zwierząt i porcjowaniem mięsa butcher (potocznie, potoczny) sprzedawca w sklepie mięsnym butcher
rzeżucha ʒɛˈʒuxa
n (botanika, botaniczny) niejadalna roślina zielna z rodziny kapustowatych (Cardamine L.); cardamine cuckooflower lady's smock (ogrodnictwo, ogrodniczy) (kulinaria) (spożywczy) nazwa pieprzycy siewnej (Lepidium sativum L.), rośliny zielnej z rodziny kapustowatych, stosowanej w kuchni; cress garden pepper cress pepper grass pepperwort poor man's pepper
rzeżucha wodna ʒɛˈʒuxa ˈvɔdna
n (kulinaria) potoczna nazwa rukwi wodnej watercress
rzeżączka ʒɛˈʒɔ̃n͇ʧ̑ka
n (medycyna, medyczny) zakaźna choroba weneryczna; gonorrhea gonorrhoea
rzeżączkowy
adj (medycyna, medyczny) związany z rzeżączką, dotyczący rzeżączki gonorrheal
rzodkiew
n (spożywczy) (kulinaria) jarzyna z korzeni spichrzowych uprawnych gatunków rośliny (1.2) radish
rzodkiewka ʒɔtʲˈcɛfka
n (botanika, botaniczny) (ogrodnictwo, ogrodniczy) roślina o jadalnych, cenionych smakowo bulwach; radish
rzucać ˈʒuʦ̑aʨ̑
v (potocznie, potoczny) zrezygnować ze związku z kimś break up wywoływać chwilowy lot przedmiotu cast throw fling
rzucać mięsem ˈʒuʦ̑aʨ̑ ˈmʲjɛ̃w̃sɛ̃m
v (potocznie, potoczny) przeklinać, używać wulgaryzmów, zwłaszcza dosadnych to drop the F-bomb
rzucać perły przed wieprze ˈʒuʦ̑aʨ̑ ˈpɛrwɨ pʃɛd‿ˈvʲjɛpʃɛ
v ofiarowywać, dawać komuś coś dobrego, szlachetnego, podczas gdy odbiorca nie docenia tego daru lub nie jest jego godzien cast pearls before swine
rzucać się w oczy ˈʒuʦ̑aʨ̑‿ɕɛ ˈv‿ɔʧ̑ɨ
idiom być bardzo widocznym, razić, zwracać na siebie uwagę stand out be conspicuous stick out
rzut ʒut
n wprawienie w ruch i spowodowanie chwilowego lotu jakiegoś przedmiotu przez wyrzucenie go z pewną siłą throw
rzut dyskiem ˈʒud ˈːɨsʲcɛ̃m
n (sport, sportowy) konkurencja lekkoatletyczna polegająca na wyrzuceniu jedną ręką dysku na jak największą odległość; discus throw
rzut karny ˈʒut ˈkarnɨ
n (sport, sportowy) w niektórych grach: specyficzne ukaranie strony, która popełniła przewinienie, przez znaczne ułatwienie stronie poszkodowanej zdobycia bramki, punktu (i tym podobne, i temu podobne); penalty kick
rzut młotem ˈʒut ˈmwɔtɛ̃m
n (sport, sportowy) konkurencja lekkoatletyczna polegająca na rzucaniu kulą przymocowaną do stalowej linki zakończonej uchwytem; hammer throw
rzut oszczepem ˈʒut ɔˈʃʧ̑ɛpɛ̃m
n (sport, sportowy) konkurencja polegająca na rzucaniu oszczepem możliwie najdalej bez wykroczenia poza obszar rozbiegu; javelin throw
rzut rożny ˈʒut ˈrɔʒnɨ
n (sport, sportowy) rzut, wyrzut, wykopnięcie z rogu boiska; corner kick corner
rzutka ˈʒutka
n (potocznie, potoczny) strzałka, lotka dart
rzutki ˈʒutʲci
adj energiczny, pomysłowy, przedsiębiorczy energetic go-ahead
rzutnik ˈʒutʲɲik
n urządzenie służące do wyświetlania slajdów, np. filmów lub prezentacji projector
rzygacz ˈʒɨɡaʧ̑
n (architektura, architektoniczny) dekoracyjne zakończenie rynny lub odprowadzenia wody z dachu w postaci figurki lub głowy zwierzęcia, człowieka, potwora itp.; gargoyle
rzygać ˈʒɨɡaʨ̑
v (pospolicie) wymiotować puke
rzymianin ʒɨ̃ˈmʲjä̃ɲĩn
n mieszkaniec Rzymu Roman
rzymianka ʒɨ̃ˈmʲjãnka
n mieszkanka Rzymu (miasta) Roman
rzymski ˈʒɨ̃msʲci
adj odnoszący się do miasta Rzym, wywodzący się z Rzymu, charakterystyczny dla Rzymu Roman odnoszący się do państwa Rzym, wywodzący się z Rzymu, charakterystyczny dla Rzymu Roman
rzymskokatolicki
adj dotyczący Kościoła łacińskiego, związany z Kościołem obrządku łacińskiego Roman Catholic
rząd ʒɔ̃nt
n (biologia, biologiczny) w systematyce: jednostka obejmująca rodziny; order (matematyka, matematyczny) (fizyka, fizyczny) pozycja względem przecinka dziesiętnego najstarszej cyfry w zapisie danej liczby order (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) wykonawczy organ państwa zajmujący się jego finansami oraz prowadzący jego politykę wewnętrzną i zagraniczną; government administration grupa ludzi lub elementów umieszczona obok siebie jeden za drugim row line
rząd marionetkowy ˈʒɔ̃nt ˌmarʲjɔ̃nɛtˈkɔvɨ
n (publikatory) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) rząd sterowany przez inną grupę ludzi niż tych, którzy oficjalnie znajdują się u steru władzy; puppet state
rządowy ʒɔ̃nˈdɔvɨ
adj związany z rządem, wywodzący się z rządu governmental government
rządzić ˈʒɔ̃ɲʥ̑iʨ̑
v sprawować władzę, panować rule
rzęsa ˈʒɛ̃w̃sa
n (anatomia, anatomiczny) jeden z włosów rosnący na brzegu powieki; eyelash (botanika, botaniczny) Lemna L., rodzaj roślin unoszący się na powierzchni wody; duckweed
résumé
n podsumowanie, streszczenie résumé
ród rut
n duża, wielopokoleniowa rodzina family house
róg ruk
n (dawniej, dawny) pojemnik z rogu (1.7), np. na tytoń, sól, proch strzelniczy powder horn (zoologia, zoologiczny) (anatomia, anatomiczny) twardy wyrostek występujący na głowie niektórych ssaków, zwykle parzyście; horn (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) rodzaj instrumentu dętego blaszanego; horn (anatomia, anatomiczny) część kości gnykowej; część rdzenia kręgowego horn materiał pozyskiwany z rogów (1.1) i kopyt niektórych zwierząt horn miejsce styku dwóch ulic corner (sport, sportowy) miejsce i sposób wykonywania zagrania zwanego rzutem rożnym corner miejsce styku krawędzi jakiegoś przedmiotu angle
róg alpejski ˈruk alˈpɛjsʲci
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) ludowy instrument dęty przypominający trombitę; alphorn
róg mgłowy ˈruk ˈmɡwɔvɨ
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) urządzenie emitujące silne sygnały dźwiękowe podczas mgły dla ułatwienia nawigacji foghorn
róg obfitości ˈruk ˌɔpfʲiˈtɔɕʨ̑i
idiom (książkowy) źródło niekończących się dóbr; bogactwo, obfitość cornucopia
rój ruj
n duża grupa latających owadów lub (rzadziej) małych ptaków swarm
rów ruf
n (wulgarnie, wulgaryzm) wgłębienie między pośladkami butt crack podłużny dół wykopany w ziemi ditch
równanie ruvˈnãɲɛ
n (matematyka, matematyczny) wyrażenie złożone z dwóch lub więcej części połączonych znakiem równości equation
równanie stanu ruvˈnãɲɛ ˈstãnu
n (technologia, technika, techniczny) (fizyka, fizyczny) (fizyka, fizyczny) równanie termodynamiczne opisujące stan substancji; equation of state
równać ˈruvnaʨ̑
v być takim samym co do wartości, liczby, ilości itp. flatten equal
równie ˈruvʲɲɛ
adv w taki sam sposób equally
również ˈruvʲɲɛʃ
particle …używana do wyrażenia, że orzeczenie nie dotyczy tylko jednego elementu, ale i innych też, także also too as well either neither nor
równik ˈruvʲɲik
n (astronomia, astronomiczny) (geografia, geograficzny) część wspólna powierzchni ciała niebieskiego oraz płaszczyzny prostopadłej do osi obrotu i przechodzącej przez środek masy ciała; equator
równina ruvʲˈɲĩna
n (geografia, geograficzny) płaski lub prawie całkowicie poziomy teren; plain
równina aluwialna ruvʲˈɲĩna ˌːluˈvʲjalna
n (geografia, geograficzny) równina ukształtowana w wyniku działalności rzecznej i zbudowana z osadów rzecznych; alluvial plain
równo ˈruvnɔ
adv dokładnie exactly precisely sharp gładko evenly jednakowo, równomiernie equally prosto straight regularnie regularly steadily
równoboczny
adj (matematyka, matematyczny) mający wszystkie boki równe equilateral
równoczesny
adj odbywający się w tym samym czasie simultaneous
równocześnie ˌruvnɔˈʧ̑ɛɕɲɛ
adv w tym samym czasie; jednocześnie at the same time concurrently simultaneously
równolegle ˌruvnɔˈlɛɡlɛ
adv o położeniu w przestrzeni: w sposób równo odległy na całej swojej długości parallel
równoległobok ˌruvnɔlɛɡˈwɔbɔk
n (geometria) płaska, zamknięta figura geometryczna o dwóch parach równoległych boków; parallelogram
równoległościan
n (geometria) wielościan o trzech parach równoległych przeciwległych ścian (zbudowany z sześciu równoległoboków); parallelepiped
równoległy ˌruvnɔˈlɛɡwɨ
adj jednakowo odległy od czegoś na całej swej długości parallel
równoleżnik
n (geografia, geograficzny) umowny okrąg powstały wskutek przecięcia powierzchni kuli ziemskiej płaszczyzną prostopadłą do jej osi; parallel
równomiernie
adv w sposób równomierny, równo levelly
równonoc ruvˈnɔ̃nɔʦ̑
n (astronomia, astronomiczny) moment przejścia Słońca przez punkt, w którym ekliptyka przecina równik niebieski; długość dnia i nocy jest wówczas jednakowa; equinox
równonoc jesienna ruvˈnɔ̃nɔʦ̑ʲ jɛ̇ˈɕɛ̃nːa
n (astronomia, astronomiczny) moment, w którym promienie słoneczne padają prostopadle na równik i od którego biegun południowy będzie bliżej Słońca niż biegun północny; autumnal equinox
równonoc wiosenna ruvˈnɔ̃nɔʣ̑ vʲjɔˈsɛ̃nːa
n (astronomia, astronomiczny) moment, w którym promienie słoneczne padają prostopadle na równik i od którego biegun północny będzie bliżej Słońca niż biegun południowy; vernal equinox
równorzędny
adj o takiej samej wartości pod jakimś względem coordinate equivalent well-matched
równouprawnienie
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (socjologia, socjologiczny) równość wobec prawa, możliwość korzystania z jednakowych praw equality equal rights
równowaga ˌruvnɔˈvaɡa
n stabilny stan jakiegoś układu equilibrium
równoważny
adj mający równe znaczenie, równą wartość equivalent tantamount
równość ˈruvnɔɕʨ̑
n brak dyskryminacji i podziałów (tworzonych ze względu na rasę, pochodzenie, płeć) equality (matematyka, matematyczny) relacja między dwiema wartościami wyrażona znakiem równania (=) equality
równy ˈruvnɨ
adj posiadający gładką powierzchnię even posiadający identyczną wartość equal
rózga ˈruzɡa
n cienka, elastyczna, bezlistna gałązka rod birch stick switch twig
róż ruʃ
n (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) kosmetyk do malowania rumieńców w celu ożywienia kolorytu cery; rouge blusher kolor różowy pink
róża ˈruʒa
n (botanika, botaniczny) rodzaj krzewów z rodziny różowatych; rose
róża dzika ˈruʒa ˈʥ̑ika
n (botanika, botaniczny) Rosa canina L., gatunek rośliny z rodziny różowatych; krzew dziko rosnący o złożonych, ostro ząbkowanych, zielonych liściach, kolczastych łodygach i pięciopłatkowych, różowych lub białawych kwiatach oraz wydłużonych, czerwonych owocach; jedna z roślin leczniczych; w Polsce roślina pospolita; dog rose
róża francuska ˈruʒa frãnˈʦ̑uska
n (botanika, botaniczny) Rosa gallica, gatunek krzewu z rodziny różowatych występujący w południowej, wschodniej i centralnej Europie oraz w Turcji i na Kaukazie; French Rose Gallic Rose Rose of Provins
róża wiatrów ˈruʒa ˈvʲjatruf
n (meteorologia, meteorologiczny) diagram obrazujący statystyki kierunków i prędkości wiatrów w danym punkcie wind rose plot (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) graficzne przedstawienie kierunków świata na mapach (głównie morskich) compass rose wind rose
różaniec ruˈʒãɲɛʦ̑
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) sznur z paciorkami, służący do liczenia odmawianych modlitw rosary (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) cykl modlitw odmawianych w określonej kolejności rosary
różany ruˈʒãnɨ
adj odnoszący się do róż, wykonany z róż rose rosy
różdżka ˈruʃʧ̑ka
n (mitologia, mitologiczny) podłużny, drewniany przedmiot służący w baśniach i legendach do „rzucania czarów”; również rekwizyt iluzjonisty wand przedmiot wskazujący radiestecie ukryte źródło wody lub pokłady minerałów divining fork divining rod dowsing fork dowsing rod fork
różnica ruʒʲˈɲiʦ̑a
n (matematyka, matematyczny) wynik odejmowania difference to, czym się coś od czegoś różni difference
różniczka
n (matematyka, matematyczny) przyrost zmiennej, względem której wyznacza się pochodną; differential
różniczkowalny ˌruʒʲɲiʧ̑kɔˈvalnɨ
adj (matematyka, matematyczny) o funkcji: mający pochodną w danym punkcie differentiable
różnić ˈruʒʲɲiʨ̑
v być różnym, innym od czegoś pod jakimiś względami differ
różnorako
adv w sposób składający się z elementów różnego gatunku, różnorodnie, różnie, rozmaicie multifariously sundrily
różnorodność ˌruʒnɔˈrɔdnɔɕʨ̑
n cecha tego, co jest różnorodne diversity variety multiplicity diversification plurality
różnorodny ˌruʒnɔˈrɔdnɨ
adj składający się z wielu różnych, czasem przeciwstawnych elementów diverse
różny ˈruʒnɨ
adj charakteryzujący się odmiennością pewnych cech different
różowawy ˌruʒɔˈvavɨ
adj w kolorze podobnym do różowego pinkish
różowo
adv z użyciem różowej barwy, z obecnością różu pinkly rosily
różowoskrzydły ˌruʒɔvɔˈskʃɨdwɨ
adj taki, który ma różowe skrzydła pink-winged
różowy ruˈʒɔvɨ
adj (potocznie, potoczny) (przenośnie, przenośnia) zgodny z planami, zamierzeniami rose mający kolor pośredni między białym a czerwonym; pink rosy taki, który się zarumienił rosy
różyczka ruˈʒɨʧ̑ka
n (medycyna, medyczny) głównie dziecięca choroba wirusowa; rubella German measles rubeola
rączka ˈrɔ̃n͇ʧ̑ka
n uchwyt, rękojeść handle grip handgrip
rącznik pospolity ˈrɔ̃n͇ʧ̑ʲɲik ˌpɔspɔˈlʲitɨ
n (botanika, botaniczny) roślina z rodziny wilczomleczowatych pochodząca z Afryki; castor oil plant
ręce do góry ˈrɛ̃nʦ̑ɛ dɔ‿ˈɡurɨ
interjection kategoryczny zwrot wzywający do podniesienia rąk w geście poddania hands up
ręce opadają
to przygnębiające words fail me
ręcznie ˈrɛ̃n͇ʧ̑ʲɲɛ
adv o wykonywaniu jakiejś pracy, czynności przez człowieka: bez użycia maszyn, automatów; czasem bez użycia narzędzi; za pomocą własnych sił manually
ręcznik ˈrɛ̃n͇ʧ̑ʲɲik
n gruby kawałek tkaniny przeznaczony do wycierania ciała towel
ręczny ˈrɛ̃n͇ʧ̑nɨ
adj o narzędziach, przyrządach: uruchamiany za pomocą rąk, nieautomatyczny manual wykonany ręką, rękami; powstały z pracy rąk (bez użycia maszyn) handmade
ręczyć ˈrɛ̃n͇ʧ̑ɨʨ̑
v odpowiadać za coś lub za kogoś avouch vouch
rędzina
n (geologia, geologiczny) płytka gleba powstająca na skałach wapiennych; rendzina
ręka rɔŋk ˈrɛ̃ŋka
n (anatomia, anatomiczny) część kończyny górnej człowieka lub małpy człekokształtnej od nadgarstka do końca palców; hand (potocznie, potoczny) cała kończyna górna człowieka lub małpy człekokształtnej od barku po palce arm
ręka Fatimy ˈrɛ̃ŋka faˈtʲĩmɨ
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) symbol używany w krajach arabskich; hamsa hand of Fatima
ręka rękę myje
sytuacja, w której osoby z jednego środowiska wzajemnie chronią swoje interesy, niekoniecznie w sposób uczciwy one hand washes the other
rękaw ˈrɛ̃ŋkaf
n (gastronomia) rura z cienkiej folii służąca do pieczenia potraw w piekarniku bez utraty wilgoci; piekarnik foliowy oven bag roasting bag (krawiectwo) element odzieży przykrywający ręce sleeve
rękawica ˌrɛ̃ŋkaˈvʲiʦ̑a
n odzież wykonana z materiału lub gumy, nakładana na dłoń, żeby ją chronić od zimna, skaleczeń itp. glove
rękojeść rɛ̃ŋˈkɔjɛ̇ɕʨ̑
n część jakiegoś narzędzia, przyrządu lub broni służąca do trzymania; handle
rękopis rɛ̃ŋˈkɔpʲis
n (książkowy) tekst utworu (lub inny tekst) pisany ręcznie; autograph longhand manuscript script
sabat
n (ludowy) tajemny zlot czarownic Sabbat Sabbath
sabatarianizm ˌsabatarʲˈjä̃ɲism̥
n przekonanie, że dniem świętowanym ku czci Boga powinna być sobota sabbatarianism
sabaudzki
adj związany z Sabaudią lub Sabaudczykami, dotyczący Sabaudii Savoyard
sabot ˈsabɔt
n drewniane chodaki, tradycyjnie wykonywane w Holandii sabot
sabotaż saˈbɔtaʃ
n umyślne niewypełnienie albo wypełnianie wadliwie swoich obowiązków w zamiarze wywołania dezorganizacji, strat i szkód; niewypełnienie danego zadania; sabotage
sabotować ˌsabɔˈtɔvaʨ̑
v stosować sabotaż sabotage
sacharyd
n (biochemia, biochemiczny) (zobacz) węglowodan saccharide
sad sat
n ogród, w którym rosną drzewa i krzewy owocowe; orchard
sad jabłoniowy
n (rolnictwo, rolniczy) sad, w którym rosną jabłonie apple orchard
sadhu
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) hinduski wędrowny asceta; sadhu
sadomasochistyczny
adj związany z sadomasochizmem i sadomasochistami sadomasochistic
sadysta
n człowiek lubujący się w zadawaniu innym cierpień lub oglądaniu czyjegoś cierpienia sadist
sadystycznie ˌsadɨˈstɨʧ̑ʲɲɛ
adv w sposób sadystyczny sadistically
sadystyczny
adj (seksuologia, seksuologiczny) przejawiający skłonność do sadyzmu w sferze erotyki sadistic cechujący się sadyzmem, okrucieństwem sadistic
sadyzm
n (medycyna, medyczny) zaburzenie seksualne polegające na doznawaniu podniecenia i zadowolenia seksualnego poprzez zadawanie bólu i upokorzenie partnera sadism
sadza ˈsaʣ̑a
n stały, pylisty produkt niepełnego spalania zawierający głównie bezpostaciowy węgiel; soot
sadzawka
n nieduży, otwarty i płytki zbiornik wodny wykopany w ziemi; pool
sadzenie saˈʣ̑ɛ̃ɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: sadzić planting
sadzić ˈsaʥ̑iʨ̑
v umieszczać w ziemi bulwę lub sadzonkę tak, żeby przyjęła się i rosła plant
sadzonka saˈʣ̑ɔ̃nka
n (botanika, botaniczny) fragment rośliny, z którego może wyrosnąć cała roślina seedling (ogrodnictwo, ogrodniczy) wyhodowana w szklarni lub inspekcie młoda roślina przeznaczona do wysadzenia do gruntu set
safari saˈfarʲi
n afrykańska wyprawa, której celem jest polowanie na zwierzęta; safari
saffloryt
n (mineralogia, mineralogiczny) rzadki minerał z gromady arsenków, arsenek kobaltu; safflorite
safian ˈsafʲjãn
n cienka, wyprawiona, kolorowo barwiona skóra kozia; Morocco leather morocco saffian
saga ˈsaɡa
n tradycyjna opowieść islandzka, skandynawska saga
saganaki ˌsaɡãˈnaci
n (kulinaria) mała patelnia z dwoma uszkami używana w kuchni greckiej saganaki
sagging
n moda na noszenie nisko opuszczonych spodni sagging
saharyjski ˌsaxaˈrɨjsʲci
adj związany z Saharą Saharan
sahib
n tytuł grzecznościowy w Indiach, odpowiednik polskiego „pan”, dawniej również tytuł grzecznościowy wobec Europejczyka w czasach kolonialnych; sahib
sajgonka sajˈɡɔ̃nka
n (kulinaria) ryżowy naleśnik nadziewany warzywami i innymi składnikami pancake roll spring roll
sake ˈsakɛ
n (spożywczy) japoński ryżowy napój alkoholowy, podawany tradycyjnie na gorąco; sake saké
sakmar ˈsakmar
n (geologia, geologiczny) drugi wiek cisuralu (wczesnego permu), trwający 294,6 – 284,4 milionów lat temu; Sakmarian
sakrament saˈkrãmɛ̃nt
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w chrześcijaństwie obrzęd religijny uważany za znak lub sposób przekazania łaski Bożej; sacrament
sakramentalia
n (kościelny) przedmioty lub czynności ofiarowywające wiernym skutki duchowe i cielesne na wzór sakramentów; sacramental
sakramentalnie saˈkrãmɛ̃ntalʲɲɛ
adv na mocy sakramentu sacramentally
sakramentalny saˈkrãmɛ̃ntalnɨ
adj (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) związany z sakramentem, dotyczący sakramentu sacramental
saksofon saˈksɔfɔ̃n
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dęty instrument drewniany, wykonany z metalu; saxophone
saksofonista ˌsaksɔfɔ̃ˈɲista
n muzyk, który gra na saksofonie saxophonist
sala ˈsala
n przestronne pomieszczenie pełniące pewną określoną funkcję użytkową; hall room chamber concourse
sala chorych ˈsala ˈxɔrɨx
n (medycyna, medyczny) szpitalne pomieszczenie przeznaczone dla chorych sickroom
sala królestwa
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) budynek lub pomieszczenie, miejsce zebrań i lokalny ośrodek życia religijnego świadków Jehowy; Kingdom Hall
salabhasana
n jedna z asan, pozycja w której ciężar ciała opiera się na brzuchu, miednica leży na podłożu, a ręce, głowa, klatka piersiowa oraz wyprostowane nogi są uniesione do góry salabhasana
salada saˈlada
n (historia, historyczny, historycznie) rodzaj okrągłego średniowiecznego hełmu; sallet
salam ˈsalãm
interjection pokój! (pozdrowienie u muzułmanów) salaam salam
salamancki
adj związany z Salamanką, dotyczący Salamanki, pochodzący z Salamanki Salamancan
salamandra ˌsalãˈmãndra
n (zoologia, zoologiczny) rodzaj płazów ogoniastych; salamander
salami saˈlãmʲi
n (kulinaria) oryginalnie włoska, sucha, wędzona kiełbasa, początkowo wytwarzana z mięsa oślego, później także wieprzowego i wołowego; salami
salceson salˈʦ̑ɛsɔ̃n
n (spożywczy) rodzaj auszpiku lub gotowanej wędliny produkowanej z głowizny, podrobów i nóżek zawiniętych w żołądek lub pęcherz; brawn
saldo ˈsaldɔ
n (ekonomia, ekonomiczny) w księgowości: suma wszystkich przychodów (strona "Ma") pomniejszona o sumę wszystkich wydatków i strat (strona "Winien") w danym okresie; balance
salezjanin
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) zakonnik ze zgromadzenia założonego przez św. Jana Bosko; Salesian
salicyl
n (chemia, chemiczny) grupa funkcyjna lub rodnik 2-hydroksybenzylowy pochodzący od kwasu salicylowego salicyl
salicylan
n (chemia, chemiczny) sól lub ester kwasu salicylowego; salicylate
salicylowy
adj (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) związany z kwasem salicylowym; zawierający ten kwas salicylic
salicyna
n (chemia, chemiczny) związek organiczny występujący w korze wierzby, mający właściwości przeciwzapalne i przeciwgorączkowe; salicin
salina saˈlʲĩna
n zakład przemysłowy produkujący sól poprzez odparowanie wody z solanki pochodzącej z mórz lub słonych jezior ewentualnie podziemnych złóż lub źródeł mineralnych; salt pan saltern
salmonella ˌsalmɔ̃ˈnɛlːa
n (mikrobiologia, mikrobiologiczny) (medycyna, medyczny) (weterynaria, weterynaryjny) bakteria wywołująca choroby układu pokarmowego; salmonella
salmonelloza
n (medycyna, medyczny) ostre zatrucie pokarmowe wywołane przez salmonellę salmonellosis
salomonowy wyrok ˌsalɔ̃mɔ̃ˈnɔvɨ ˈvɨrɔk
idiom decyzja mądra, sprawiedliwa, często zaskakująca rozwiązaniem, kończąca spór w sposób uwzględniający interesy wszystkich stron Judgment of Solomon
salon ˈsalɔ̃n
n główny, dzienny pokój w mieszkaniu living room salon
salonka saˈlɔ̃nka
n (kolejnictwo) ekskluzywny wagon kolejowy z salonem; saloon coach
salonowiec ˌsalɔ̃ˈnɔvʲjɛʦ̑
n (książkowy) bywalec salonów, człowiek wyrobiony towarzysko salonard
salowa
n (medycyna, medyczny) kobieta zatrudniona przez szpital w celu utrzymywania pomieszczeń w czystości hospital ward
salpingektomia
n (medycyna, medyczny) zabieg chirurgiczny polegający na usunięciu jednego lub dwóch jajowodów salpingectomy
salsa ˈsalsa
n (choreografia, choreograficzny) latynoamerykański taniec towarzyski o pochodzeniu karaibskim, tańczony do melodii salsy (1.2); salsa
salsefia salˈsɛfʲja
n (botanika, botaniczny) (kulinaria) Tragopogon porrifolius, jednoroczna lub dwuletnia roślina warzywna z rodziny astrowatych, o żółtawobiałych korzeniach, uprawiana w całej Europie; salsafy salsify vegetable oyster jadalny korzeń salsefii (1.1) salsafy salsify vegetable oyster
salto ˈsaltɔ
n skok polegający na obrócenie się do przodu lub do tyłu w powietrzu; somersault
salwa ˈsalva
n (wojskowość, wojskowy) wystrzelenie na komendę z wielu karabinów, armat lub dział salvo
salwadorski ˌsalvaˈdɔrsʲci
adj odnoszący się do państwa Salwador Salvadoran
salwatorianin
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) członek katolickiego męskiego zgromadzenia zakonnego, założonego przez Jana Chrzciciela Jordana; Salvatorian
salzburski
adj związany z Salzburgiem, dotyczący Salzburga Salzburgian
sam sãm
pronoun bez nikogo / niczego innego, będący jedyny alone podkreślenie: właśnie ten, a nie inny oneself właśnie taki (a nie inny) just very
sam tego chciałeś, Grzegorzu Dyndało ˈsãm ˈtɛɡɔ ˈçʨ̑awɛʑ ɡʒɛˈɡɔʒu dɨ̃nˈdawɔ
idiom zwrot przytaczany, gdy poszkodowany sam jest przyczyną własnych kłopotów `tis your own fault, George Dandin
sam w sobie
adj oceniany niezależnie od okoliczności, bez porównania z czymś innym in and of itself in and of oneself
samar ˈsãmar
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Sm i liczbie atomowej 62; samarium
samarytanin
n (książkowy) człowiek pełen miłosierdzia, śpieszący z pomocą chorym i potrzebującym Samaritan
samarytański
adj związany z Samarytanami albo Samarią Samaritan
sambar
n (kulinaria) danie kuchni południowoindyjskiej, bezmięsna zupa na bazie soczewicy i miąższu z owoców tamaryndowca z dodatkiem kompozycji przypraw; sambar
samica sãˈmʲiʦ̑a
n (zoologia, zoologiczny) zwierzę płci żeńskiej female
samiec ˈsãmʲjɛʦ̑
n zwierzę płci męskiej male
samoański ˌsãmɔˈãj̃sʲci
adj odnoszący się do państwa Samoa Samoan
samobieżny
adj taki, który porusza się samodzielnie automotive
samobójca ˌsãmɔˈbujʦ̑a
n osoba próbująca zabić samą siebie suicide
samobójczy ˌsãmɔˈbujʧ̑ɨ
adj dotyczący samobójstwa lub samobójcy, mający na celu samobójstwo suicidal
samobójstwo ˌsãmɔˈbujstfɔ
n zabicie samego siebie; suicide
samochodowy ˌsãmɔxɔˈdɔvɨ
adj związany z samochodem, dotyczący samochodu automotive car motor
samochodzik ˌsãmɔˈxɔʥ̑ik
n samochód-zabawka toy car
samochwalstwo
n (książkowy) zachwalanie siebie boast
samochód sãˈmɔxut
n (motoryzacja) pojazd mechaniczny, wyposażony w koła, mogący poruszać się dzięki wbudowanemu silnikowi, służący do przewozu ludzi lub towarów; car automobile
samochód dostawczy sãˈmɔxud ːɔˈstafʧ̑ɨ
n odmiana samochodu osobowego lub lekkiego ciężarowego przeznaczona do przewozu niezbyt dużych ładunków light commercial vehicle pickup
samodzielnie ˌsãmɔˈʥ̑ɛlʲɲɛ
adv bez cudzej pomocy, o własnych siłach by oneself on one's own samotnie, bez innych alone
samodzielność
n niezależność, uniezależnienie independence self-reliance
samodzielny ˌsãmɔˈʥ̑ɛlnɨ
adj radzący sobie bez cudzej pomocy independent oddzielny, wyłączony z reszty independent
samogwałt
n (przestarzałe, przestarzały) (pejoratywnie, pejoratywny) (fizjologia, fizjologiczny) zaspokajanie popędu płciowego poprzez stymulację własnych narządów płciowych self-abuse
samogłoska ˌsãmɔˈɡwɔska
n (językoznawstwo, językoznawczy) głoska otwarta, której obecność konieczna jest do utworzenia sylaby; vowel
samogłów
n (ichtiologia, ichtiologiczny) Mola mola, gatunek morskiej ryby rozdymkokształtnej z rodziny samogłowowatych; ocean sunfish
samokrytycyzm ˌsãmɔkrɨˈtɨʦ̑ɨsm̥
n (książkowy) umiejętność krytycznego i obiektywnego oceniania siebie self-criticism
samokrytyczny
adj zdolny do krytycznej oceny samego siebie self-critical
samolot sãˈmɔlɔt
n (lotnictwo, lotniczy) statek powietrzny wyposażony we własny napęd, mający skrzydła, które tworzą siłę nośną; aeroplane airplane plane aircraft
samolub
n egoista myślący tylko o sobie egoist swellhead
samolubnie
adv w sposób samolubny, egoistycznie selfishly
samolubny
adj charakterystyczny dla samoluba egoistic
samoniszczący
adj potrafiący dokonać zaplanowanego samozniszczenia autodestructive self-destroying
samoobrona
n obrona samego siebie self-defense self-defence
samoobsługa
n w sklepach, barach itp.: obsługiwanie samego siebie self-service
samoobsługowy ˌsãmɔːpswuˈɡɔvɨ
adj o sklepie, usługach itp.: taki, który nie wymaga personelu obsługującego self-service
samookaleczenie ˌsãmɔːkalɛˈʧ̑ɛ̃ɲɛ
n celowe okaleczenie samego / samej siebie; self-harm self-mutilation
samopoczucie ˌsãmɔpɔˈʧ̑uʨ̑ɛ
n nastrój, humor mood state of being
samorodny
adj nie posiadający wykształcenia w danej dziedzinie, choć w niej działający born spontaneous taki, który nikogo nie naśladuje original self-generated wynikający z natury autogenous natural
samorząd
n (administracja) samodzielne i niezależne wykonywanie pewnych funkcji o charakterze administracyjnym przez określony organizm społeczny council organization self-government union
samorządowy
adj (administracja) związany z samorządem council
samosa
n (kulinaria) potrawa kuchni indyjskiej, trójkątny pierożek smażony na głębokim oleju samosa
samospalenie ˌsãmɔspaˈlɛ̃ɲɛ
n samobójstwo przez spalenie się żywcem, najczęściej popełniane demonstracyjnie na znak protestu; self-immolation
samotnie sãˈmɔtʲɲɛ
adv w odosobnieniu, w samotności, bez towarzystwa alone lonesomely
samotność sãˈmɔtnɔɕʨ̑
n uczucie braku bliskich osób solitude loneliness życie w odosobnieniu, z dala od innych ludzi retirement
samotny sãˈmɔtnɨ
adj taki, który jest sam, żyje samotnie lonesome
samotrzeci ˌsãmɔˈṭʃɛʨ̑i
adj (staropolski) będący w towarzystwie dwóch osób, jeden z trzech threesome
samouczek ˌsãmɔˈ<sup>w</sup>uʧ̑ɛk
n podręcznik przystosowany do samodzielnego uczenia się tutorial
samouk sãˈmɔ<sup>w</sup>uk
n ktoś, kto uczy się samodzielnie, bez pomocy nauczyciela autodidact self-taught
samowar sãˈmɔvar
n (kulinaria) urządzenie do przygotowywania herbaty – ze zbiornikiem do gotowania wody, kranikiem i miejscem do podgrzewania czajniczka; samovar
samowystarczalny
adj mogący sam zaspokoić wszystkie swe potrzeby self-contained self-sufficient
samoświadomość ˌsãmɔɕfʲjaˈdɔ̃mɔɕʨ̑
n świadomość siebie, własnych doznań, emocji, potrzeb, myśli, swoich możliwości; self-awareness self-consciousness
samożywność
n (biologia, biologiczny) odżywianie się organizmów prostymi związkami mineralnymi, tj. dwutlenkiem węgla i wodą, przy wykorzystaniu energii pobieranej ze środowiska autotrophism autotrophy
samożywny
adj (biologia, biologiczny) odżywiający się prostymi związkami mineralnymi, tj. dwutlenkiem węgla i wodą, przy wykorzystaniu energii pobieranej ze środowiska; autotrophic
sampler ˈsãmplɛr
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) elektroniczny instrument muzyczny, rejestrujący i odtwarzający cyfrowe próbki (sample) różnych dźwięków; sampler
samplować sãmˈplɔvaʨ̑
v umieszczać pocięte fragmenty utworów muzycznych zapisane w postaci cyfrowej w jednym utworze sample
samsara sãmˈsara
n (w hinduizmie, buddyzmie i dżinizmie) kołowrót narodzin i śmierci (reinkarnacji); samsara
samum ˈsãmũm
n (meteorologia, meteorologiczny) gwałtowny, suchy i gorący południowy wiatr wiejący na pustyniach Afryki Północnej i Półwyspu Arabskiego oraz w ich sąsiedztwie; simoom
samuraj
n (historia, historyczny, historycznie) rycerz japoński, członek niższej szlachty japońskiej; samurai
san
n obecnie nieużywana litera alfabetu greckiego; san
sanacja
n (historia, historyczny, historycznie) (polski) obóz zwolenników Józefa Piłsudskiego, którzy poparli dokonany przez niego przewrót majowy w 1926 r.; sanation
sandacz ˈsãndaʧ̑
n (ichtiologia, ichtiologiczny) Sander lucioperca, duża, hodowlana ryba drapieżna zamieszkująca zlewiska mórz europejskich; zander pike perch
sandał ˈsãndaw
n (botanika, botaniczny) (zobacz) sandałowiec sandalwood rodzaj otwartego obuwia składającego się z podeszwy i rzemieni, które utrzymują go na stopie; sandal Jesus sandal Jesus shoe ankle-strap evening sandal toe-strap
sandałowiec ˌsãndaˈwɔvʲjɛʦ̑
n (botanika, botaniczny) Santalum wiecznie zielone drzewo z rodziny sandałowcowatych, występujące od Malezji po Australię i Hawaje sandalwood
sandboarding
n rozrywka polegająca na zjeżdżaniu deską po piaszczystej powierzani, np. wydmy; sandboarding
saneczkarstwo ˌsãnɛʧ̑ˈkarstfɔ
n (sport, sportowy) dyscyplina zaliczana do sportów zimowych, polegająca na zjeżdżaniu sankami z toru sztucznego lub naturalnego; luge sledging tobogganing
saneczkarz sãˈnɛʧ̑kaʃ
n (sport, sportowy) zawodnik uprawiający saneczkarstwo luger
sangha
n wspólnota mnichów buddyjskich lub świeckich wyznawców buddyzmu; sangha
sango
n (językoznawstwo, językoznawczy) jeden z języków urzędowych w Republice Środkowoafrykańskiej; Sango Sangho
sangria ˈsãŋɡrʲja
n tradycyjny hiszpański napój alkoholowy; sangria
sangwina sãŋɡˈvʲĩna
n miękka, czerwono-brązowa kredka używana do szkicowania lub rysowania; sanguine red chalk
sanidyn
n (mineralogia, mineralogiczny) rzadki minerał z grupy krzemianów, KAlSi3O8; sanidine
sanie ˈsãɲɛ
n pojazd na płozach służący do jazdy po śniegu, zaprzęgnięty w konie (także psy lub renifery); sleigh sledge
sanitariusz ˌsãɲiˈtarʲjuʃ
n (medycyna, medyczny) pracownik medyczny sprawujący czynności pomocnicze podczas opieki nad chorymi; ambulanceman paramedic (wojskowość, wojskowy) żołnierz, którego zadaniem jest udzielanie pierwszej pomocy rannym żołnierzom podczas działań wojennych paramedic
sanitarny
adj związany z utrzymaniem higieny i zdrowia sanitary
sankcja
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) określona normą prawną konsekwencja naruszenia prawa sanction (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) nadanie mocy prawnej danemu aktowi przez wyższą instancję assent
sankcjonować ˌsãŋkʦ̑ʲjɔ̃ˈnɔvaʨ̑
v aprobować, przyzwalać na coś, uznawać za dopuszczalne accept allow autorytatywnie zatwierdzać, nadawać moc prawną lub urzędową approve authoritatively
sanki ˈsãnʲci
n małe sanie do zaprzęgu sled sledge toboggan
sanktuarium ˌsãŋktuˈ<sup>w</sup>arʲjũm
n (przenośnie, przenośnia) miejsce szczególnie ważne, bogate w pewien walor holy of holies sanctuary otoczony czcią obiekt religijny będący miejscem przechowywania świętych przedmiotów lub relikwii oraz sprawowania kultu; shrine sanctum
sanskrycki sãw̃sˈkrɨʦ̑ʲci
adj związany z sanskrytem, dotyczący sanskrytu Sanscrit Sanskrit
sanskryt ˈsãw̃skrɨt
n (językoznawstwo, językoznawczy) język literacki starożytnych, średniowiecznych i wczesnonowożytnych Indii; Sanskrit
santon ˈsãntɔ̃n
n (geologia, geologiczny) czwarty wiek późnej okresu geologicznego kredy; Santonian w południowej Francji: mała, gliniana figurka zwykle przedstawiająca świętego do szopki lub ludowe postacie santon
sapać
v o lokomotywie parowej: wydawać charakterystyczny odgłos przy wypuszczaniu pary chug oddychać ciężko, wydając charakterystyczne odgłosy pant gasp snuffle
saper ˈsapɛr
n (wojskowość, wojskowy) żołnierz lub funkcjonariusz zajmujący się materiałami wybuchowymi i ich rozbrajaniem, a także robotami inżynieryjnymi; sapper
saponina
n (biochemia, biochemiczny) związek chemiczny należący do glikozydów; saponin
sarabanda
n (choreografia, choreograficzny) żywy taniec hiszpański; saraband sarabande
saragoski
adj związany z Saragossą, dotyczący Saragossy Saragossan Zaragozan
sarajewianin ˌsarajɛˈvʲjä̃ɲĩn
n mieszkaniec Sarajewa Sarajevan
sarajewski ˌsaraˈjɛfsʲci
adj odnoszący się do miasta Sarajewo Sarajevan
sardela sarˈdɛla
n (ichtiologia, ichtiologiczny) Engraulis, mała ryba morska żyjąca w ławicach poławiana w celach spożywczych; anchovy
sardynka sarˈdɨ̃nka
n (ichtiologia, ichtiologiczny) wspólna nazwa dla małych ryb morskich poławianych w celach spożywczych; sardine
sardyński sarˈdɨ̃j̃sʲci
adj charakterystyczny dla Sardynii, związany z Sardynią, wywodzący się z Sardynii Sardinian
sari ˈsarʲi
n tradycyjny indyjski strój kobiecy; saree sari
sarisa
n (historia, historyczny, historycznie) (wojskowość, wojskowy) włócznia starożytnej piechoty macedońskiej, długa na 4-6 m, składana na połowy łączone metalową tuleją; sarissa
sarkastyczny ˌsarkaˈstɨʧ̑nɨ
adj złośliwy, docinkowy, szczery do bólu, pełen sarkazmu sarcastic
sarkazm ˈsarkasm̥
n złośliwy, pesymistyczny sposób wyrażania się o rzeczywistości, spotęgowana ironia sarcasm
sarknąć ˈsarknɔ̃ɲʨ̑
v narzekać, wyrażać niezadowolenie, utyskiwać grumble
sarkofag sarˈkɔfak
n zdobiona trumna w kształcie skrzyni, najczęściej wykonana z kamienia; sarcophagus
sarkoidoza ˌsarkɔ<sup>j</sup>iˈdɔza
n (medycyna, medyczny) uogólniona choroba ziarniniakowa, najczęściej zajmująca węzły chłonne wnękowe i płuca sarcoidosis
sarkopenia ˌsarkɔˈpɛ̃ɲa
n (medycyna, medyczny) zanik masy mięśniowej wraz ze spadkiem siły mięśni sarcopenia
sarna ˈsarna
n (zoologia, zoologiczny) gatunek ssaka parzystokopytnego; roe deer deer
sarnina sarʲˈɲĩna
n mięso sarny venison
saski ˈsasʲci
adj związany z Sasami (dynastią Sasów), dotyczący Sasów Saxon
satanistyczny
adj związany z satanizmem, dotyczący satanizmu satanic
satelita ˌsatɛˈlʲita
n (astronomia, astronomiczny) inaczej: księżyc, naturalny satelita; ciało niebieskie krążące wokół planety, planety karłowatej, planetoidy itp.; satellite (astronomia, astronomiczny) inaczej: sztuczny satelita; sztuczny obiekt umieszczony na orbicie ciała niebieskiego; satellite (fizyka, fizyczny) każde ciało o względnie małej masie, krążące wokół innego, większego; satellite (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo, organizacja lub inna jednostka niedziałające samodzielnie, będące w sferze wpływów silniejszej jednostki satellite (potocznie, potoczny) telewizja satelitarna; satellite
sati
n dawna hinduska praktyka pogrzebowa, polegająca na samospaleniu wdowy na stosie ciałopalnym męża; sati
satrapa
n (starożytność) w Persji: zarządca prowincji; satrap
satyna saˈtɨ̃na
n (włókiennictwo) bawełniana lub jedwabna tkanina, zwykle błyszcząca z jednej strony; rodzaj atłasu; sateen satin
satyra saˈtɨra
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) gatunek literacki, tekst publicystyczny albo inna wypowiedź artystyczna, która ośmiesza i piętnuje przedstawione w utworze zjawiska, obyczaje, politykę, osoby, stosunki społeczne itp.; satire pasquinade
satyrycznie
adv w sposób satyryczny satirically
satyryczny ˌsatɨˈrɨʧ̑nɨ
adj związany z satyrą, dotyczący satyry satiric
satysfakcja ˌsatɨˈsfakʦ̑ʲja
n (książkowy) uczucie zadowolenia ze spełnienia pewnych oczekiwań satisfaction
satysfakcjonować ˌsatɨsfakʦ̑ʲjɔ̃ˈnɔvaʨ̑
v dawać satysfakcję; sprawiać komuś przyjemność satisfy
saudyjskoarabski
adj dotyczący Arabów saudyjskich i Arabii Saudyjskiej Saudi Arabian
sauna ˈsawna
n rodzaj łaźni, w której panuje wysoka temperatura oraz, w zależności od rodzaju sauny, wysoka lub niska wilgotność; sauna
savasana
n jedna z asan; podstawowa pozycja leżąca shavasana
sawanna
n (geografia, geograficzny) (botanika, botaniczny) forma zbiorowiska roślinności trawiastej z z rzadka rosnącymi drzewami i krzewami; savanna savannah
sałata saˈwata
n (botanika, botaniczny) rodzaj roślin z rodziny astrowatych (Lactuca), wiele gatunków jadalnych; lettuce warzywo liściaste, spożywane zwykle na surowo lettuce
sałatka saˈwatka
n (kulinaria) potrawa podawana na zimno, z zazwyczaj drobno pokrojonych składników, głównie warzyw (ugotowanych lub surowych), owoców, jaj, ryb itp.; salad
sałatka Caprese
n (kulinaria) sałatka pochodząca z południowych Włoch, w skład której wchodzą pokrojone w plastry pomidory oraz mozzarella, polane sosem z oliwy lub kremem balsamicznym, udekorowane liśćmi bazylii; Caprese salad
sałatka Cezar
n (kulinaria) sałatka, której głównymi składnikami są sałata rzymska, grzanki i parmezan, a często także grillowany kurczak; Caesar salad
sałatka grecka
n (kulinaria) tradycyjna sałatka kuchni greckiej, w skład której zwykle wchodzą: grubo pokrojone pomidory i świeże ogórki, czerwona cebula w plastrach, zielona, słodka papryka, oliwa, plaster sera feta i brązowe oliwki; greek salad
sałatka szopska
n (kulinaria) tradycyjna sałatka kuchni bułgarskiej, w skład której wchodzą pokrojone w niewielkie kawałki pomidory i świeże ogórki, cebula, papryka, olej roślinny lub oliwa oraz zwykle tarty słony ser szopski; shopska salad
sałatka ziemniaczana
n (spożywczy) (kulinaria) sałatka przyrządzana w wielu wariantach, której głównym składnikiem są ugotowane, pokrojone ziemniaki; potato salad
scareware
n (informatyka, informatyczny) fałszywe oprogramowanie udające antywirus, które bazując na strachu, wyłudza pieniądze fałszywymi informacjami o wirusach komputerowych scareware
scena ˈsʦ̑ɛ̃na
n krótki fragment sztuki teatralnej lub filmu, dotyczący określonej sytuacji; scene (przenośnie, przenośnia) awantura, kłótnia scene przestrzeń w sali teatralnej przeznaczona do wystawiania utworów; stage
scenariusz sʦ̑ɛ̃ˈnarʲjuʃ
n (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) (telewizja, telewizyjny) materiał literacki będący podstawą fabuły filmu, przedstawienia teatralnego, programu telewizyjnego itp.; screenplay
scenarzysta ˌsʦ̑ɛ̃naˈʒɨsta
n (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) osoba pisząca scenariusze filmowe, telewizyjne lub radiowe; scenarist screenwriter
sceniczny
adj (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) dotyczący sceny lub teatru acting scenic scenical stage stagy theatrical
scenopis sʦ̑ɛ̃ˈnɔpʲis
n (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) lista ujęć filmowych rozpisana na podstawie scenariusza; screen play
sceptycyzm sʦ̑ɛpˈtɨʦ̑ɨsm̥
n (filozofia, filozoficzny) pogląd filozoficzny odrzucający możliwość uzyskania wiarygodnej i ostatecznie uzasadnionej wiedzy; skepticism scepticism
sceptyczny
adj wyrażający sceptycyzm, ustosunkowujący się krytycznie do czegoś incredulous sceptical sceptic skeptical skeptic
sceptyk ˈsʦ̑ɛptɨk
n człowiek sceptyczny, wątpiący, niedowierzający sceptic skeptic
schab sxap
n (spożywczy) rodzaj mięsa wieprzowego wycinany z okolic kręgosłupa na odcinku piersiowo-lędźwiowym tuszy; pork loin
schabowy sxaˈbɔvɨ
n (kulinaria) (potocznie, potoczny) kotlet schabowy (1.1); czasem też o filecie z kurczaka przyrządzanym w podobny sposób; pork chop
schadzka ˈsxaʦ̑ka
n potajemne spotkanie, najczęściej randka pary kochanków clandestine meeting tryst
schemat ˈsxɛ̃mat
n ogólny plan albo szkic plan scheme
schematyczny
adj (pejoratywnie, pejoratywny) mało pomysłowy; zgodny z utartym myśleniem conventional przedstawiający coś w sposób uproszczony schematic
schematyzm
n postępowanie lub myślenie schematyczne schematism
scherzo
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) gatunek muzyczny; scherzo
schistosomatoza
n (medycyna, medyczny) choroba pasożytnicza występująca w Afryce, obok malarii najpoważniejszy w skali światowej parazytologiczny problem zdrowotny; schistosomiasis
schizma
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) formalny rozdział między wyznawcami jednej religii; schism
schizofreniczny ˌsçizɔfrɛ̃ˈɲiʧ̑nɨ
adj (medycyna, medyczny) związany ze schizofrenią, właściwy schizofrenii lub schizofrenikom schizophrenic
schlebiać
v chwalić nad wyraz celem przypodobania się komuś flatter
schodkowy sxɔtˈkɔvɨ
adj taki, który ma kształt schodków step związany ze schodkiem, dotyczący schodka step
schody ˈsxɔdɨ
n konstrukcja ze stopni, z których każdy następny jest umieszczony nieco wyżej od poprzedniego, służąca do przemieszczania się pomiędzy różnymi poziomami; stairs staircase
schody ruchome ˈsxɔdɨ ruˈxɔ̃mɛ
n urządzenie do ukośnego transportu ludzi między piętrami; escalator
schodzić na psy ˈsxɔʥ̑iʨ̑ na‿ˈpsɨ
idiom psuć się, zmieniać się na gorsze go to the dogs
scholastyk
n zwolennik lub przedstawiciel filozofii scholastycznej scholastic
schowek ˈsxɔvɛk
n (informatyka, informatyczny) pamięć zarządzana przez system operacyjny, która umożliwia kopiowanie i wklejanie danych w programie albo między programami clipboard miejsce, gdzie coś można schować stash
schron sxrɔ̃n
n (wojskowość, wojskowy) rodzaj betonowej budowli obronnej lub ochronnej o przeznaczeniu militarnym; bunker
schronienie sxrɔ̃ˈɲɛ̇̃ɲɛ
n bezpieczne miejsce, w którym można się ukryć, schować refuge shelter asylum retreat hide-away
schronisko sxrɔ̃ˈɲiskɔ
n budynek zapewniający miejsce odpoczynku, schronienia, bazę noclegową i gastronomiczną; shelter miejsce, w którym można się schronić home
schrystianizować
v (historia, historyczny, historycznie) (teologia, teologiczny) zaprowadzić chrześcijaństwo Christianise Christianize
schwytać ˈsxfɨtaʨ̑
v (książkowy) złapać capture catch
schylać ˈsxɨlaʨ̑
v zginać w pasie ku ziemi samego siebie bend over
schyłek ˈsxɨwɛk
n okres bliski zakończeniu, stadium końcowe end decadence decadency end-stage to-fall twilight tendencja zniżkowa downturn regress
scjentologiczny
adj (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) związany z scjentologią, dotyczący scjentologii Scientological
scrapbooking
n metoda zdobienia stron albumów fotograficznych, rzadziej także kartek okolicznościowych, zaproszeń itp.; wykonywanie kolaży ze zdjęć i elementów ozdobnych; scrapbooking
scrollować
v (neologizm) przewijać zawartość ekranu na urządzeniu elektronicznym scroll
scyzoryk sʦ̑ɨˈzɔrɨk
n składany, krótki nóż, z jednym lub kilkoma ostrzami; penknife pocketknife clasp-knife
sczesać
v czesząc, usunąć brush off brush-off
sczesywać
v usuwać coś za pomocą szczotki lub grzebienia brush off brush-off
seaborg ˈsʲibɔrk
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Sg i liczbie atomowej 106; seaborgium
sec ˈsɛkãw̃s
symbol = (matematyka, matematyczny) secans sec
secesja
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) oddzielenie się, wyodrębnienie się nowej frakcji politycznej, nowego bytu państwowego; secession (sztuka) (historia, historyczny, historycznie) jeden ze stylów w sztuce i kulturze przełomu XIX i XX wieku, przybierający wiele form, a będący wyrazem odejścia od tradycyjnych i akademickich kanonów artystycznych, charakteryzujący się zamiłowaniem do stylizacji, swobodnej kompozycji, giętkich i płynnych linii i asymetrii; art nouveau
secesjonizm
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) postawa polegająca na dążeniu do oddzielenia się danego regionu od reszty kraju w celu utworzenia samodzielnego państwa secessionism
sedan
n (motoryzacja) rodzaj trójbryłowego, zamkniętego nadwozia samochodu osobowego, z wyraźnie oddzielonym przedziałem silnikowym i bagażowym; sedan
sedes ˈsɛdɛs
n muszla klozetowa razem z pokrywą toilet seat
segowijski
adj związany z Segowią (Segovią) (miastem w Hiszpanii) Segovian
segregacja rasowa ˌsɛɡrɛˈɡaʦ̑ʲja raˈsɔva
n sformalizowana, zinstytucjonalizowana forma dyskryminacji oparta na kryterium rasy, polegająca na oddzieleniu jednej rasy od drugiej racial segregation
segregator ˌsɛɡrɛˈɡatɔr
n (biurowość, biurowy) pojemnik lub mebel z wieloma szufladkami lub przegródkami ułatwiający przechowywanie i przeszukiwanie dokumentów bądź innych przedmiotów; file cabinet filing cabinet (biurowość, biurowy) teka służąca do archiwizowania i porządkowania pism urzędowych; binder
segregować ˌsɛɡrɛˈɡɔvaʨ̑
v układać według określonego porządku segregate sort
seitan
n (spożywczy) (kulinaria) wywodzący się z Azji wysokobiałkowy zamiennik mięsa przygotowany z mąki pszennej, nazywany „pszennym mięsem” gluten meat seitan wheat meat
sejf sɛjf
n zamykana, metalowa szafa, skrzynia lub pomieszczenie służące do przechowywania cennych rzeczy safe
sejsmiczny sɛjsˈmʲiʧ̑nɨ
adj dotyczący drgań i ruchów tektonicznych skorupy ziemskiej, rozchodzący się we wnętrzu Ziemi seismic
sejsmochronograf
n (geologia, geologiczny) (technologia, technika, techniczny) chronograf mający za zadanie wyznaczenie dokładnego czasu wystąpienia wstrząsów seismochronograph
sejsmogeneza
n (geologia, geologiczny) proces, który wywołuje trzęsienia ziemi ; seismogenesis
sejsmograf
n (technologia, technika, techniczny) (geologia, geologiczny) urządzenie zapisujące parametry drgań skorupy ziemskiej; seismograph seismometer
sejsmografia
n (geologia, geologiczny) zbieranie danych, odczytów urządzeń (sejsmogramy) i opisów drgań skorupy ziemskiej, a zwłaszcza trzęsień ziemi seismography (geologia, geologiczny) sejsmologia seismography
sejsmograficzny
adj (geologia, geologiczny) związany z sejsmografią, dotyczący sejsmografii lub sejsmografu seismographic
sejsmogram
n (geologia, geologiczny) zapis pomiarów wykonanych sejsmografem (sejsmometrem); seismogram
sejsmokardiografia
n (medycyna, medyczny) nieinwazyjne zbieranie z klatki piersiowej odczytów drgań powodowanych przez skurcze serca seismocardiography
sejsmokardiograficzny
adj związany z sejsmokardiografią, wykorzystujący sejsmokardiografię seismocardiographic
sejsmolog
n (geologia, geologiczny) naukowiec zajmujący się sejsmologią seismologist
sejsmologia ˌsɛjsmɔˈlɔɟja
n nauka o trzęsieniach ziemi; seismology
sejsmometryczny
adj związany z sejsmometrią, dotyczący sejsmometrii seismometric
sejsmonastia
n (botanika, botaniczny) reakcja rośliny lub grzyba na bodziec mechaniczny (dotyk, wstrząs) wywołana zmianą turgoru seismonasty thigmonasty
sejsmonastyczny
adj związany z sejsmonastią seismonastic
sejsmostetoskop
n (wojskowość, wojskowy) przyrząd w formie słuchawek stosowany do podsłuchiwania i lokalizowania podziemnych prac minerskich prowadzonych przez nieprzyjaciela seismostethoscope
sejsmoterapia
n zabieg fizykoterapeutyczny w którym ciało lub tylko jego część poddaje się działaniu równomiernych, szybkich, ale niezbyt silnych drgań, wywoływanych ręcznie lub z pomocą odpowiednich urządzeń seismotherapy
sekator sɛˈkatɔr
n (ogrodnictwo, ogrodniczy) nożyce o wygiętych ostrzach używane w ogrodzie; loppers shears
sekciarski sɛcˈʨ̑arsʲci
adj dotyczący sekt religijnych sectarian zasklepiający się w obrębie wąskiej grupy, najczęściej politycznej lub ideologicznej sectarian
sekcja ˈsɛkʦ̑ʲja
n (medycyna, medyczny) operacyjne badanie zwłok w celu ustalenia przyczyny zgonu lub w celach naukowo-badawczych autopsy dział urzędu, organizacji, towarzystwa, związku itp. section (technologia, technika, techniczny) element składowy, część urządzenia mająca określony zakres działania section (wojskowość, wojskowy) część plutonu section
sekcja zwłok ˈsɛkʦ̑ʲja ˈzvwɔk
n (medycyna, medyczny) (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) badanie pośmiertne osoby zmarłej; autopsy necropsy
sekretarka ˌsɛkrɛˈtarka
n kobieta zajmująca się pomocą organizacyjną w pracy kierownika, dyrektora, prowadzeniem korespondencji, przyjmowaniem interesantów secretary
sekretarz sɛˈkrɛtaʃ
n pracownik, który załatwia sprawy związane z działalnością firmy, instytucji lub osoby secretary (ornitologia, ornitologiczny) Sagittarius serpentarius, gatunek dużego ptaka drapieżnego z rodziny sekretarzy; Secretary Bird Secretarybird
sekretny sɛˈkrɛtnɨ
adj trzymany w sekrecie confidential secret
seks sɛks
n (potocznie, potoczny) stosunek płciowy, zazwyczaj między dwiema osobami sex
seks bez zabezpieczenia
n (seksuologia, seksuologiczny) współżycie płciowe bez użycia jakiejkolwiek formy antykoncepcji (zazwyczaj prezerwatywy); seks bez podjęcia środków minimalizujących ryzyko przeniesienia chorób wenerycznych i/lub nieplanowanej ciąży unprotected sex
seks oralny ˈsɛks ɔˈralnɨ
n zbliżenie seksualne opierające się na pieszczeniu narządów płciowych i innych stref erogennych partnerki lub partnera językiem i ustami oral sex
seksafera ˌsɛksaˈfɛra
n (publikatory) (potocznie, potoczny) określenie wydarzeń związanych z zarzutami molestowania seksualnego przez osoby publiczne i z dochodzeniem w tej sprawie sex scandal
seksapil sɛksaˈpʲil
n atrakcyjność seksualna sex appeal
seksbomba sɛɡzˈbɔ̃mba
n (potocznie, potoczny) bardzo atrakcyjna fizycznie kobieta, o silnie działającej na zmysły, prowokującej urodzie; sex bomb
seksistowski ˌsɛcɕiˈstɔfsʲci
adj związany z seksizmem, dotyczący seksizmu; dyskryminujący osoby płci przeciwnej sexist
seksizm ˈsɛcɕism̥
n dyskryminacja ze względu na płeć; sexism sex discrimination
seksoholik
n mężczyzna uzależniony od uprawiania seksu; mężczyzna, dla którego seks stał się rodzajem chorobliwego nałogu sexaholic
seksować sɛˈksɔvaʨ̑
v określać płeć zwierząt, głównie piskląt hodowlanych sex
seksowny sɛˈksɔvnɨ
adj atrakcyjny seksualnie, ponętny sexy
sekstant ˈsɛkstãnt
n (astronomia, astronomiczny) (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) optyczny przyrząd nawigacyjny stosowany niegdyś w żegludze; sextant
seksturystyka ˌsɛkstuˈrɨstɨka
n turystyka, której celem jest wchodzenie w niezobowiązujące relacje seksualne z przedstawicielami danej społeczności lokalnej sex tourism
seksualizacja ˌsɛksu<sup>w</sup>alʲiˈzaʦ̑ʲja
n (psychologia, psychologiczny) proces, w wyniku którego wartościowanie kogoś jest dokonywane z punktu widzenia atrakcyjności seksualnej sexualization sexualisation
seksualnie ˌsɛksuˈ<sup>w</sup>alʲɲɛ
adv w sposób dotyczący seksu, seksualności sexually
seksualność
n (biologia, biologiczny) (psychologia, psychologiczny) (socjologia, socjologiczny) wrodzona, naturalna funkcja organizmu, zawierająca w sobie seks, orientację seksualną, identyfikację płciową i jej rolę, reprodukcję, pożądanie, erotyzm oraz intymność; sexuality
seksualny ˌsɛksuˈ<sup>w</sup>alnɨ
adj dotyczący seksu i popędu płciowego sexual
seksuolog ˌsɛksuˈ<sup>w</sup>ɔlɔk
n (medycyna, medyczny) lekarz specjalista zajmujący się rozpoznawaniem i leczeniem zaburzeń seksualnych sexologist
seksuologia ˌsɛksu<sup>w</sup>ɔˈlɔɟja
n nauka zajmująca się seksualnością, życiem seksualnym człowieka; sexology
sekta ˈsɛkta
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) odłam wyznaniowy religii sect
sektor ˈsɛktɔr
n wydzielona część jakiejś przestrzeni sector
sekularyzacja ˌsɛkularɨˈzaʦ̑ʲja
n przejście osoby duchownej do stanu świeckiego secularization przejęcie majątków spod władzy kościelnej pod władzę świecką secularization
sekunda sɛˈkũnda
n (fizyka, fizyczny) jednostka czasu równa 1/60 minuty second (potocznie, potoczny) krótka chwila second (matematyka, matematyczny) jednostka kąta płaskiego równa 1/3600 stopnia second interwał między dwoma kolejnymi dźwiękami skali; second
sekundant
n (historia, historyczny, historycznie) pośrednik i świadek jednego z pojedynkujących się, negocjator warunków pojedynku, pilnujący by starcie odbywało się zgodnie z zasadami honorowymi second
sekwencja
n (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) jednostka kompozycyjna filmu lub przedstawienia, stanowiąca zamknięty fragment akcji sequence (książkowy) występowanie czegoś jedno po drugim sequence succession
sekwoja sɛˈkfɔja
n (dendrologia, drzewoznawstwo, dendrologiczny, drzewoznawczy) Sequoia, monotypowy rodzaj drzew z rodziny cyprysowatych; sequoia (dendrologia, drzewoznawstwo, dendrologiczny, drzewoznawczy) olbrzymie i długowieczne drzewo z rodzaju (1.1) występujące w górach Ameryki Północnej redwood sequoia
seledyn
n blada, delikatna zieleń celadon
seledynowy ˌsɛlɛdɨ̃ˈnɔvɨ
adj mający jasnozielony kolor; celadon pale green
selekcja sɛˈlɛkʦ̑ʲja
n dobór dokonywany poprzez eliminację selection
selen ˈsɛlɛ̃n
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Se i liczbie atomowej 34; selenium
seleno- sɛˈlɛ̃nɔ
pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z Księżycem seleno-
selenografia ˌsɛlɛ̃nɔˈɡrafʲja
n (astronomia, astronomiczny) dział astronomii, nauka zajmująca się opisem powierzchni Księżyca; selenography
seler ˈsɛlɛr
n (botanika, botaniczny) Apium graveolens, roślina warzywna; celery celeriac
self made man
n ktoś, kto samodzielnie, tylko dzięki sobie zyskał popularność lub odniósł sukces self made man
selfie
n (slangowo) fotografia zrobiona samemu sobie z ręki; selfie
seligmannit
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał z gromady siarczków; seligmannite
semafor
n (kolejnictwo) urządzenie sygnalizacyjne przy torze kolejowym w postaci słupa z poprzecznym ramieniem i światłami; semaphore
semantyczny ˌsɛ̃mãnˈtɨʧ̑nɨ
adj (informatyka, informatyczny) związany ze znaczeniem instrukcji, wyrażeń języka programowania semantic (językoznawstwo, językoznawczy) związany ze znaczeniem wyrażeń językowych semantic
semantyka sɛ̃ˈmãntɨka
n (filozofia, filozoficzny) (logika, logiczny) dział semiotyki zajmujący się badaniem związków między wyrażeniami językowymi a rzeczywistością semantics (informatyka, informatyczny) związki między instrukcjami, wyrażeniami itp. języka programowania a znaczeniem programu rozumianym jako zachowanie się komputera, systemu itp. semantics (językoznawstwo, językoznawczy) dział językoznawstwa zajmujący się znaczeniem wyrażeń językowych semantics
semestr ˈsɛ̃mɛstr̥
n połowa roku akademickiego lub szkolnego; semester term
semicki sɛ̃ˈmʲiʦ̑ʲci
adj odnoszący się do Semitów, związany z Semitami, dotyczący Semitów Semitic
seminarium ˌsɛ̃mʲĩˈnarʲjũm
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (studencki) dom formacyjny w którym przygotowują się kandydaci na duchownych seminary (studencki) (edukacja, edukacyjny) (szkolnictwo, szkolny) zajęcia dydaktyczne dla studentów uczelni niepolitechnicznych seminar publiczna konferencja z udziałem przedstawicieli różnych środowisk i dziedzin seminar
seminarzysta
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (studencki) student seminarium duchownego seminarian seminarist
semiotyka
n (językoznawstwo, językoznawczy) dział językoznawstwa badający systemy znakowe; semiotics
sen sɛ̃n
n (fizjologia, fizjologiczny) stan odpoczynku, na ogół nocnego, w którym spowolnione są funkcje organizmu i obniżony poziom świadomości sleep dream (jednostka monetarna) 1/100 jena, najdrobniejsza jednostka monetarna Japonii, obecnie nieużywana sen doświadczenie przeżywane w trakcie snu (1.1) dream (przenośnie, przenośnia) fantazja, marzenie, wizja, coś, co wydaje się nierzeczywiste dream
sen zimowy ˈsɛ̃nʲ ʑĩˈmɔvɨ
n (biologia, biologiczny) (zoologia, zoologiczny) u zwierząt spowolnienie procesów życiowych w okresie zimy; hibernation
senat ˈsɛ̃nat
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) izba wyższa dwuizbowego parlamentu; senate (szkolnictwo, szkolny) kolegialny organ uczelni; college senate university college
senator sɛ̃ˈnatɔr
n członek izby wyższej parlamentu (senatu) senator
senatorski
adj związany z senatorem lub senatorami, odnoszący się do senatora lub senatorów senatorial
sencha
n (kulinaria) rodzaj japońskiej zielonej herbaty przygotowywanej bez mielenia liści; sencha
senegalka
n (ornitologia, ornitologiczny) ptak z gatunku afrykanka ognistobrzucha; Senegal parrot
senegalski ˌsɛ̃nɛˈɡalsʲci
adj odnoszący się do państwa Senegal Senegalese
senior ˈsɛ̃ɲɔr
n starsza osoba (wiekiem lub rangą) senior
senioraż sɛ̃ˈɲɔraʃ
n (ekonomia, ekonomiczny) zysk z emisji pieniądza i wpuszczania go do obrotu (np. wynikający z wyższej ceny sprzedaży monet kolekcjonerskich przez bank centralny od ich nominałów) seigniorage
senność ˈsɛ̃nːɔɕʨ̑
n potrzeba snu, pragnienie zaśnięcia drowsiness sleepiness somnolence
senny ˈsɛ̃nːɨ
adj dotyczący snu, związany ze snem; trwający lub przeżywany podczas snu drowsy sleepy
sens sɛ̃w̃s
n sposób rozumienia czegoś sense wymowa, istota, znaczenie jakiegoś przekazu meaning purport właściwość jakiejś idei, czynności, przedmiotu, sprawiająca, że jest użyteczny, wartościowy, uzasadniony point
sensacja
n wydarzenie, wiadomość wywołujące żywe, powszechne zainteresowanie bombshell ripsnorter sensation sockdolager socksologer spanker
sensacyjny
adj (sztuka) pełen napięcia emocjonalnego ze względu na wartką akcję i tematykę detective wywołujący sensację sensational
sensownie sɛ̃w̃ˈsɔvʲɲɛ
adv w sposób sensowny sensibly
sentencja sɛ̃nˈtɛ̃nʦ̑ʲja
n zwięzłe sformułowanie pewnej ogólnej myśli, np. filozoficznej; sententia
sentyment sɛ̃nˈtɨ̃mɛ̃nt
n poczucie przywiązania i sympatii affection sentiment
sentymentalnie ˌsɛ̃ntɨ̃mɛ̃nˈtalʲɲɛ
adv w sposób sentymentalny sentimentally
sentymentalny ˌsɛ̃ntɨ̃mɛ̃nˈtalnɨ
adj przesadnie uczuciowy; (także, też) świadczący o przesadnej uczuciowości sentimental corny gooey maudlin mawkish
separacja
n (książkowy) oddzielenie od czegoś separation (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) rozłączenie małżonków bez ich prawa wstępowania w nowy związek małżeński separation estrangement repudiation splitsville
separatysta ˌsɛparaˈtɨsta
n zwolennik separatyzmu separatist
separatystyczny ˌsɛparatɨˈstɨʧ̑nɨ
adj (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) związany z separatyzmem lub/i separatystami; właściwy separatyzmowi separatist
separatyzm ˌsɛpaˈratɨsm̥
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) dążenie do oddzielenia się, wyodrębnienia się jakiejś grupy z całości; separatism
separować
v oddzielać od czego lub kogo isolate separate odsuwać siebie od innych remain detached stay aloof
seplenić sɛˈplɛ̃ɲiʨ̑
v błędnie wymawiać spółgłoski dziąsłowe i szczelinowe lisp
sepsa ˈsɛpsa
n (medycyna, medyczny) zespół ogólnoustrojowej reakcji zapalnej; sepsis (slangowo) ubikacja toilet
sepulka sɛˈpulka
n (książkowy) w twórczości Stanisława Lema: tajemniczy twór o nieznanym przeznaczeniu odgrywający ważną rolę w fikcyjnej cywilizacji Ardrytów; scrupt
sequel
n dalszy ciąg jakiegoś dzieła, najczęściej filmu lub książki; sequel
ser sɛr
n (spożywczy) (kulinaria) produkt spożywczy w postaci gęstej masy, otrzymywany z mleka krowiego, koziego, bądź owczego; cheese
seraficzny ˌsɛraˈfʲiʧ̑nɨ
adj (poetycki, poetycko) anielski, piękny, wzniosły seraphic
serafin
n (teologia, teologiczny) (biblijny) anioł należący do najwyższego chóru w hierarchii anielskiej; seraph
seraj
n (architektura, architektoniczny) orientalny pałac, rezydencja władcy, zwłaszcza sułtana seraglio serail kobieca część tradycyjnego domu muzułmańskiego seraglio serail
serbski ˈsɛrpsʲci
adj związany z Serbią lub Serbami, dotyczący Serbii lub Serbów Serbian
serbski ˈsɛrpsʲci
n jedna z czterech uregulowanych odmian języka serbsko-chorwackiego, ze statusem języka urzędowego w Serbii i BiH; Serbian
serce ˈsɛrʦ̑ɛ
n (anatomia, anatomiczny) u ludzi i wielu zwierząt: organ (mięsień), którego praca powoduje przepływ krwi w organizmie; heart (przenośnie, przenośnia) (potocznie, potoczny) miejsce, gdzie są czyjeś uczucia, często miłości heart (przenośnie, przenośnia) (potocznie, potoczny) współczucie, pozytywne cechy wobec innych, ludzi i zwierząt heart (przenośnie, przenośnia) centrum, najważniejsza część czegoś heart (przenośnie, przenośnia) zapał, chęć robienia czegoś jak najlepiej heart przedmiot przypominający serce (1.1) będący symbolem miłości heart część dzwonu, która uderza w jego ściany i powoduje dźwięk clapper
serce z kamienia ˈsɛrʦ̑ɛ s‿kãˈmʲjɛ̇̃ɲa
n o osobie zimnej, złej, nieczułej, niewzruszonej heart of stone
sercowy
adj (anatomia, anatomiczny) dotyczący serca jako narządu cardiac dotyczący uczuć zakochania i miłości love
serdecznie sɛrˈdɛʧ̑ʲɲɛ
adv w sposób serdeczny, z uprzejmością, życzliwością; otwarcie cordially heartily warmly
serdeczność sɛrˈdɛʧ̑nɔɕʨ̑
n czułość cordiality dearness heartiness hospitality nearness warmth życzliwość, serdeczny stosunek cordiality dearness heartiness hospitality nearness warmth
serdeczny sɛrˈdɛʧ̑nɨ
adj taki, który wobec ludzi kieruje się przyjaznymi uczuciami; taki, który jest objawem dobrych, ciepłych i szczerych uczuć cordial hearty warm bosom
serdeczny palec sɛrˈdɛʧ̑nɨ ˈpalɛʦ̑
n (anatomia, anatomiczny) czwarty palec u ręki ring finger
serenada
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) pieśń śpiewana pod oknem ukochanej serenade (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) utwór muzyczny o charakterze lirycznym; serenade
seria ˈsɛrʲja
n elementy lub wydarzenia następujące po sobie series
serial ˈsɛrʲjal
n film telewizyjny składający się z przynajmniej kilku odcinków serial
serio ˈsɛrʲjɔ
adv poważnie, bez żartów, prawdziwie, szczerze seriously really
sernik ˈsɛrʲɲik
n (kulinaria) słodkie ciasto, w którym jednym ze składników jest biały ser; cheesecake
serologia ˌsɛrɔˈlɔɟja
n (medycyna, medyczny) dziedzina nauk medycznych, część immunologii, zajmująca się interakcją pomiędzy antygenami i przeciwciałami; serology
serowar sɛˈrɔvar
n rzemieślnik wyrabiający sery cheese maker
serpentologia ˌsɛrpɛ̃ntɔˈlɔɟja
n (zoologia, zoologiczny) nauka o wężach serpentology
serpentyn sɛrˈpɛ̃ntɨ̃n
n (geologia, geologiczny) minerał, uwodniony krzemian magnezu; serpentine
serpentyna ˌsɛrpɛ̃nˈtɨ̃na
n (przenośnie, przenośnia) kręta droga, ścieżka; switchback rzucana i rozwijana na imprezach, spiralnie nawinięta wąska taśma papierowa streamer
serwal sawannowy
n (systematyka) (zoologia, zoologiczny) Leptailurus serval Schreber, gatunek ssaka z rodziny kotowatych, występujący w Afryce, na południe od Sahary; serval (zoologia, zoologiczny) kot z gatunku (1.1) serval
serwatka
n (spożywczy) przejrzysty płyn pozostały po ścięciu mleka i oddzieleniu sera; whey
serwer ˈsɛrvɛr
n (informatyka, informatyczny) komputer umożliwiający działanie sieci komputerowej; server
serwerownia
n (informatyka, informatyczny) specjalne, wydzielone pomieszczenie, w którym znajdują się serwery; server room
serweta sɛrˈvɛta
n ozdobny obrus do nakrywania stołu tablecloth
serwetka
n kwadratowy kawałek tkaniny lub bibułki do wycierania ust lub do ochrony ubrania podczas jedzenia napkin serviette
serwis ˈsɛrvʲis
n (informatyka, informatyczny) moduł oprogramowania świadczący usługi dla innych modułów service obsługa w zakresie napraw i konserwacji czegoś service warsztat i zespół osób wykonujący takie usługi service (sport, sportowy) odbicie piłki na pole przeciwnika w momencie rozpoczęcia lub wznowienia gry (w siatkówce, tenisie, badmintonie, ping-pongu itp.) serve komplet naczyń stołowych crockery set zestaw materiałów informacyjnych zebranych w określonym celu lub regularnie dostarczanych information service news bulletin
serwować sɛrˈvɔvaʨ̑
v podawać coś (zwykle o jedzeniu) serve wybijać zza linii boiska lotkę lub piłkę na pole przeciwnika serve
seryjny sɛˈrɨjnɨ
adj następujący w serii, jeden po drugim serial produkowany masowo, zazwyczaj wg tego samego wzoru serial
sesja ˈsɛsʲja
n (fotografia) spotkanie przeznaczone na robienie serii zdjęć session posiedzenie poświęcone określonej sprawie session powtarzający się cyklicznie okres, w którym odbywają się posiedzenia, obrady, egzaminy itp. session
sesja zdjęciowa
n (fotografia) spotkanie zorganizowane w celu zrobienia serii zdjęć photo session photo shoot
seszelski sɛˈʃɛlsʲci
adj odnoszący się do Seszeli (państwa lub wysp) Seychellois
set sɛt
n gra karciana polegająca na znajdywaniu trójek kart set partia gry w siatkówkę, siatkówkę plażową, tenisa set
seter szkocki ˈsɛtɛr ˈʃkɔʦ̑ʲci
n (kynologia, kynologiczny) rasa psów z grupy wyżłów w typie seterów; Gordon setter
sex shop
n sklep z artykułami erotycznymi; sex shop
sexy
adj (potocznie, potoczny) (zobacz) seksowny sexy
sezam ˈsɛzãm
n (botanika, botaniczny) roślina z rodzaju (1.1) sesame
sezamina
n (biochemia, biochemiczny) lignan, organiczny związek chemiczny występujący w ziarnach sezamu i w oleju sezamowym sesamin
sezon ˈsɛzɔ̃n
n (telewizja, telewizyjny) zbiór odcinków serialu telewizyjnego zazwyczaj emitowanych w ciągu jednego roku lub półrocza season (książkowy) pora roku season
sezon ogórkowy
n (publikatory) okres w porze letniej, gdy w mediach dominują błahe tematy i zmyślone newsy; gooseberry season silly season dog days of summer slow news season
sezonowość
n (książkowy) cecha bycia sezonowym; występowanie w określonej porze seasonality
sezonowy ˌsɛzɔ̃ˈnɔvɨ
adj występujący w określonym sezonie, czasowy, okresowy seasonal
sfaleryt
n (mineralogia, mineralogiczny) pospolity minerał z gromady siarczków, siarczek cynku; sphalerite
sfatygowany ˌsfatɨɡɔˈvãnɨ
adj zniszczony przez długie używanie raddled worn out
sfera ˈsfɛra
n (matematyka, matematyczny) powierzchnia kuli; sphere
sferyczny sfɛˈrɨʧ̑nɨ
adj dotyczący sfery spherical mający kształt odcinka sfery spherical globular orbicular
sfigmomanometr
n (medycyna, medyczny) aparat do mierzenia ciśnienia tętniczego; sphygmomanometer
sfinks sfʲĩŋks
n (sztuka) (historia, historyczny, historycznie) w starożytnym Egipcie: przedstawienie lwa z ludzką głową lub głową innego zwierzęcia; sphinx (zoologia, zoologiczny) bezwłosa rasa kota; Sphynx
sfora ˈsfɔra
n duże stado psowatych (psów, wilków) pack kennel
sfrustrowany ˌsfrustrɔˈvãnɨ
adj taki, który przeżywa frustrację frustrate
shader
n (informatyka, informatyczny) w grafice komputerowej: program komputerowy, zawierający zbiór instrukcji dla karty graficznej renderujący grafikę, shader
shantung ˈʃãntũŋk
n rodzaj ciężkiej tkaniny zawierającej surowy jedwab shantung
shinto
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) tradycyjna religia Japonii; Shintoism Shinto
shōnen
n (środowiskowy) typ mangi lub anime przeznaczonych dla chłopców shōnen
siadać ˈɕadaʨ̑
v zajmować miejsce do siedzenia, przechodzić do siedzenia sit sit down
siano ˈɕãnɔ
n (rolnictwo, rolniczy) sucha trawa i inne rośliny skoszone z łąki na paszę; hay
sianokosy ˌɕãnɔˈkɔsɨ
n (rolnictwo, rolniczy) koszenie łąki i suszenie traw w celu uzyskania siana; haymaking
siara ˈɕara
n (zoologia, zoologiczny) (zootechnika, zootechniczny) wydzielina gruczołów mlekowych ssaków; colostrum
siarczan ˈɕarʧ̑ãn
n (chemia, chemiczny) związek chemiczny, sól lub ester kwasu siarkowego; sulfate sulphate
siarczek srebra
n (chemia, chemiczny) nieorganiczny związek chemiczny, sól kwasu siarkowodorowego i srebra; silver sulfide
siarczyn ˈɕarʧ̑ɨ̃n
n (chemia, chemiczny) związek chemiczny, sól lub ester kwasu siarkawego; sulfite sulphite
siarka ˈɕarka
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu S i liczbie atomowej 16; sulphur sulfur
siarkowodór ˌɕarkɔˈvɔdur
n (chemia, chemiczny) nieorganiczny związek chemiczny siarki i wodoru hydrogen sulfide
siarkowy
adj zrobiony z siarki sulfuric sulphuric
siatka ˈɕatka
n (matematyka, matematyczny) figura powstała z rozłożenia ścian bryły na płaszczyźnie net (sport, sportowy) w piłce nożnej, ręcznej, wodnej i w hokeju: osłona boków i tyłu bramki net (sport, sportowy) w siatkówce, tenisie, badmintonie: naciągnięta plecionka sznurowa, rozdzielająca boisko na dwie części net rodzaj ażurowej plecionki ze sznurka, drutu, nici mesh net układ krzyżujących się ze sobą linii, np. ulic lub przewodów network
siatkarz ˈɕatkaʃ
n (sport, sportowy) sportowiec grający w siatkówkę volleyballer
siatkówka ɕatˈkufka
n (anatomia, anatomiczny) część oka odpowiadająca za przetwarzanie obrazu na impulsy nerwowe; retina (sport, sportowy) piłka siatkowa, gra sportowa dla dwóch drużyn polegająca na odbijaniu piłki nad specjalną siatką; volleyball
siatkówka plażowa ɕatˈkufka plaˈʒɔva
n (sport, sportowy) odmiana siatkówki rozgrywana w zespołach dwuosobowych na piaszczystym boisku; beach volleyball
siatkówkowy
adj (anatomia, anatomiczny) związany z siatkówką, dotyczący siatkówki retinal
siać ɕäʨ̑
v rzucać nasiona w glebę sow
sic
interjection tak, zgodnie z oryginałem sic
sideromancja
n (ezoteryka) wróżenie z opiłków żelaza sideromancy
sidło
n (łowiectwo, łowiecki) wnyk z drutu lub sznura używany do łapania zwierzyny snare
siebie ˈɕɛbʲjɛ
pronoun …wskazujący na podmiot jako jednocześnie wykonawcę i odbiorcę czynności, używany z czasownikami rządzącymi biernikiem i dopełniaczem himself myself oneself yourself
sieczka
n (rolnictwo, rolniczy) pocięta drobno słoma na paszę; chaff
siedem grzechów głównych
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) lista ciężkich grzechów Kościoła katolickiego; seven deadly sins
siedemnastościan
n (geometria) wielościan o siedemnastu ścianach heptadecahedron heptakaidecahedron
siedlisko
n (ekologia, ekologiczny) całokształt warunków przyrodniczych stanowiących miejsce życia określonych organizmów habitat miejsce bytowania, zamieszkania settlement miejsce pochodzenia i wylęgania zarazków hotbed
siedmiobój ɕɛdˈmʲjɔbuj
n (sport, sportowy) dyscyplina lekkoatletyczna, składająca się z siedmiu konkurencji heptathlon
siedmiogrodzki
adj związany z Siedmiogrodu, dotyczący Siedmiogrodu Transylvanian
siedmiokrotnie ˌɕɛdmʲjɔˈkrɔtʲɲɛ
adv siedem razy sevenfold
siedmiokąt ɕɛdˈmʲjɔkɔ̃nt
n (matematyka, matematyczny) wielokąt o siedmiu bokach; heptagon
siedmiomasztowiec ˌɕɛdmʲjɔ̃maˈʃtɔvʲjɛʦ̑
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) statek mający siedem masztów seven-masted ship
siedmiomasztowy ˌɕɛdmʲjɔ̃maˈʃtɔvɨ
adj o żaglowcu: mający siedem masztów seven-masted
siedmioraki ˌɕɛdmʲjɔˈraci
numeral dotyczący siedmiu typów, rodzajów of seven way kind type sevenfold
siedmiorako ˌɕɛdmʲjɔˈrakɔ
adv (przysłówek) od przymiotnika → siedmioraki in seven way kind type
siedmiościan
n (geometria) wielościan o siedmiu ścianach heptahedron
siedzenie ɕɛˈʣ̑ɛ̃ɲɛ
n (eufemistycznie) część ciała poniżej pleców seat miejsce przeznaczone do siedzenia (1.1) seat (rzeczownik odczasownikowy) od: siedzieć sitting
siedziba ɕɛ̇ˈʥ̑iba
n budynek, w którym znajduje się jakaś instytucja, firma, organizacja headquarters seat
siedzieć ˈɕɛ̇ʥ̑ɛ̇ʨ̑
v spoczywać na krześle, kanapie, ławie itp. tak, by ciężar ciała spoczywał na pośladkach sit (potocznie, potoczny) być aresztowanym, pozbawionym wolności sit
siedzieć po turecku ˈɕɛ̇ʥ̑ɛ̇ʨ̑ ˌpɔ‿tuˈrɛʦ̑ku
v siedzieć ze skrzyżowanymi nogami, zazwyczaj na podłodze sit cross-legged
siedzący
adj służący do siedzenia seat taki, który wymaga siedzenia sedentary
sieja ˈɕɛ̇ja
n (ichtiologia, ichtiologiczny) Coregonus, srebrzysta, przybrzeżna ryba bałtycka żyjąca również w niektórych jeziorach; whitefish gwyniad lavaret powan schelly
siekać ˈɕɛkaʨ̑
v (kulinaria) drobno kroić chop chop up
siekiera ɕɛ̇ˈcɛra
n ręczne narzędzie do obróbki drewna, składające się ze stalowego obucha w kształcie klina oraz osadzonego w nim drewnianego styliska axe
sielankowy
adj pełen spokoju, pogody, beztroski idyllic pastoral
siema ˈɕɛ̃ma
interjection (slangowo) forma powitania hi
siemię lniane ˈɕɛ̃mʲjɛ ˈlʲɲãnɛ
n (spożywczy) (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) nasiona lnu zwyczajnego flax seed
siemka ˈɕɛ̃mka
interjection (slangowo) powitanie hiya
siena ˈsʲjɛ̃na
n (motoryzacja) samochód marki Fiat; Siena
siennik ˈɕɛ̇̃ɲːik
n płócienny materac wypchany słomą lub sianem; strawbed
sieroctwo
n bycie sierotą orphanhood
sierota ɕɛˈrɔta
n dziecko, któremu umarło przynajmniej jedno z rodziców orphan (termin typograficzny) błąd polegający na pozostawieniu pojedynczego wiersza na dole kolumny składanego tekstu orphan
sierp ɕɛrp
n (rolnictwo, rolniczy) ręczne narzędzie rolnicze składające się z krótkiego półkoliście zakrzywionego ostrza osadzonego w drewnianym stylisku, służące do żęcia zbóż, traw itp.; sickle reaping hook (sport, sportowy) w boksie: uderzenie zadane półkolistym ruchem ręki hook
sierpiec ˈɕɛrpʲjɛʦ̑
n (ornitologia, ornitologiczny) ptak z rodziny kaczkowatych; Barrow's Goldeneye Barrow's goldeneye
sierpień ˈɕɛrpʲjɛ̇̃ɲ
n ósmy miesiąc w roku według kalendarza gregoriańskiego i juliańskiego; August
sierpodudek
n (ornitologia, ornitologiczny) ptak z rodziny Phoeniculidae; wood hoopoe
sierpówka
n (ornitologia, ornitologiczny) Streptopelia decaocto, gatunek ptaka z rodziny gołębiowatych; Eurasian collared dove Eurasian collared-dove collared dove
sierść ɕɛrʲɕʨ̑
n (zoologia, zoologiczny) owłosienie ssaków; fur
sierżant ˈɕɛrʒãnt
n stopień wojskowy stosowany także w niektórych innych formacjach zmilitaryzowanych, np. w policji; w polskim wojsku zaliczany do wyższych stopni podoficerskich, następujący bezpośrednio po plutonowym; następny, wyższy stopień to starszy sierżant; Sergeant sergeant
siew
n (rolnictwo, rolniczy) umieszczanie nasion w przygotowanej ziemi i przykrywanie ich warstwą gleby sowing
siewnik ˈɕɛvʲɲik
n (rolnictwo, rolniczy) maszyna rolnicza służąca do wysiewu ziarna; seed drill seeder
sieć ɕɛ̇ʨ̑
n (potocznie, potoczny) sieć (1.3) elektroenergetyczna supply (potocznie, potoczny) sieć (1.3) komputerowa, Internet Web network (przenośnie, przenośnia) pułapka trap grupa instytucji, przedsiębiorstw, sklepów itp. pełniących tę samą funkcję net chain pajęczyna cobweb spider's web spiderweb web połączone ze sobą urządzenia, współpracujące ze sobą; grupa osób współpracujących przy czymś network system siatka z linek, służąca do połowu ryb lub małych zwierząt; ; net fishnet w go: sposób łapania kamieni polegający na odcięciu im jednym ruchem wszystkich dróg ucieczki; net
sigma ˈsʲiɡma
n nazwa osiemnastej litery alfabetu greckiego, σ; sigma
sika
n (zoologia, zoologiczny) Cervus nippon, gatunek zwierzęcia kopytnego z rodzaju Cervus sika deer spotted deer
sikać ˈɕikaʨ̑
v (potocznie, potoczny) oddawać mocz pee urinate piss
sikh sʲikx
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) wyznawca sikhizmu Sikh
sikhizm ˈsʲikçism̥
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) religia powstała w XV wieku w Indiach; Sikhism
sikora ɕiˈkɔra
n (ornitologia, ornitologiczny) niewielki ptak z rodziny sikorowatych; tit
sikora bogatka ɕiˈkɔra bɔˈɡatka
n (ornitologia, ornitologiczny) Parus major, niewielki ptak z rodziny sikorowatych o barwnym upierzeniu; great tit
sikora modra ɕiˈkɔra ˈmɔdra
n (ornitologia, ornitologiczny) (Cyanistes caeruleu, Parus caeruleus) niewielki ptak z rodziny sikor, zamieszkujący część Europy, Azję Mniejszą, Iran i północną Afrykę; w Polsce pod ścisłą ochroną gatunkową; Blue Tit
sikora północna ɕiˈkɔra puwˈnɔʦ̑na
n (ornitologia, ornitologiczny) Parus cinctus, mała sikora, występująca na północy Skandynawii, w Laponii i Syberii; siberian tit
sikora sosnówka ɕiˈkɔra sɔsˈnufka
n (ornitologia, ornitologiczny) (Parus ater) ptak z rodziny sikor; coal tit
sikorka ɕiˈkɔrka
n (ornitologia, ornitologiczny) (zobacz) sikora tit
siku ˈɕiku
n (potocznie, potoczny) czynność sikania, oddawania moczu pee
sildenafil ˌɕildɛ̃ˈnafʲil
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) lek z grupy selektywnych inhibitorów fosfodiesterazy typu 5, stosowany w leczeniu zaburzeń erekcji oraz w pierwotnym nadciśnieniu płucnym; sildenafil
silikonowy ˌɕilʲikɔ̃ˈnɔvɨ
adj wykonany z silikonu silicone
silnia ˈɕilʲɲa
n (matematyka, matematyczny) iloczyn wszystkich dodatnich liczb naturalnych nie większych niż n oraz 1 dla liczby zero; factorial
silnie ˈɕilʲɲɛ
adv z dużą siłą, mocno strongly
silnik ˈɕilʲɲik
n (fizyka, fizyczny) urządzenie do zamiany w energię mechaniczną innego rodzaju energii; engine motor
silnik turbośmigłowy ˈɕilʲɲik ˌturbɔɕmʲiɡˈwɔvɨ
n (mechanika) (lotnictwo, lotniczy) rodzaj napędu statku powietrznego (samolotu, śmigłowca), wykorzystujący turbinę gazową do poruszania zewnętrznego śmigła napędowego turboprop
silny ˈɕilnɨ
adj odznaczający się siłą (w odniesieniu do istoty) strong odznaczający się siłą (w odniesieniu do rzeczy) strong
simens
n (fizyka, fizyczny) (elektryczność) jednostka przewodności elektrycznej w układzie SI, odwrotność oma; siemens
sin ˈsʲĩnus
symbol = (matematyka, matematyczny) sinus sin
singiel
n człowiek stanu wolnego, niebędący w związku bachelor single (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) (zobacz) singel single
singielstwo
n (neologizm) bycie singlem lub singielką; stan singla singledom singlehood
singleton sʲĩŋɡˈlɛtɔ̃n
n (informatyka, informatyczny) klasa posiadająca tylko jeden egzemplarz obiektu singleton (termin karciany) pojedyncza karta w kolorze, singel singleton
singulare tantum
n (gramatyka) rzeczownik występujący jedynie w liczbie pojedynczej; singulare tantum
siniak ˈɕĩɲak
n (potocznie, potoczny) (medycyna, medyczny) miejscowy wylew krwi do skóry powstały wskutek urazu bruise ecchomosis (potocznie, potoczny) (mikologia, mikologiczny) piaskowiec modrzak, Boletus cyanescens (Bull.) Quél, żółtawoszary, mięsisty grzyb jadalny siniejący po uszkodzeniu bluing bolete cornflower bolete
sinobrody ˌɕĩnɔˈbrɔdɨ
adj taki, który ma siny zarost na brodzie bluebeard
sinologia ˌsʲĩnɔˈlɔɟja
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) nauka o Chinach; sinology
sinus ˈsʲĩnus
n (matematyka, matematyczny) funkcja wyrażająca stosunek długości przyprostokątnej leżącej naprzeciw danego kąta do długości przeciwprostokątnej; sine
sinusoida ˌsʲĩnuˈsɔjda
n (matematyka, matematyczny) wykres funkcji sinus sinusoid
sinusoidalny
adj mający kształt sinusoidy (kosinusoidy) sinusoidal
sio ɕɔ
interjection (potocznie, potoczny) wykrzyknik o znaczeniu „oddalcie się!”, używany zwłaszcza wobec ptaków, także innych zwierząt, czasem wobec dzieci shoo
siodło ˈɕɔdwɔ
n (jeździectwo, jeździecki) część rzędu końskiego będąca siedzeniem przeznaczonym dla jeźdźca; saddle
siorbać
v (potocznie, potoczny) pijąc coś lub jedząc półpłynną potrawę, wydawać odgłos podobny do mlaśnięcia slurp
siostra ˈɕɔstra
n potomek płci żeńskiej (w stosunku do rodzeństwa); córka tych samych rodziców; córka tego samego ojca; córka tej samej matki sister zakonnica sister pielęgniarka sister
siostrzenica ˌɕɔsṭʃɛ̃ˈɲiʦ̑a
n córka siostry niece
siostrzeniec ɕɔˈsṭʃɛ̃ɲɛʦ̑
n syn siostry nephew
sipaj
n (historia, historyczny, historycznie) (wojskowość, wojskowy) żołnierz indyjski w armii brytyjskiej w Indiach; Sepoy
sirocco sʲiˈrɔkɔ
n suchy i gorący wiatr wiejący w basenie Morza Śródziemnego; sirocco
sitatunga
n (zoologia, zoologiczny) Tragelaphus spekii, gatunek średniej wielkości antylopy; marshbuck sitatunga
sitcom
n serial komediowy, w którym dominuje tzw. humor sytuacyjny, z podkładanym śmiechem niewidocznej publiczności; sitcom
sitko ˈɕitkɔ
n małe sito, używane w kuchni dredger rose strainer
sito ˈɕitɔ
n narzędzie do przesiewania, zwłaszcza gdy duże lub w ogólnym znaczeniu; sieve
siusiak ˈɕüɕak
n (potocznie, potoczny) (żartobliwie) (infantylnie) członek męski willy
siusiu ˈɕüɕu
n (infantylnie) sikanie sissy
siwy ˈɕivɨ
adj o włosach: mający naturalny białoszary kolor, najczęściej ze starości grey
się ɕɛ
pronoun …używany dla oznaczenia zbiorowości wykonującej czynność one you they …używany jako forma bezosobowa it …używany w stronie zwrotnej – konstrukcji, w której wykonawca lub wykonawcy czynności jednocześnie doznają jej skutków -self herself
sięgać ˈɕɛ̃ŋɡaʨ̑
v mieć określony zasięg reach starać się uzyskać coś, osiągnąć coś reach o twórcy, pisarzu: zapożyczać refer próbować dostać się do czegoś, wyciągać rękę, żeby dotknąć czegoś strive
siła ˈɕiwa
n (fizyka, fizyczny) wektorowa miara odziaływań fizycznych między ciałami; force energia, zdolność do wysiłku power strength zdolność oddziaływania, wywierania wpływu strength force
siła robocza
n (ekonomia, ekonomiczny) ogół pracowników, robotników, którzy są lub mogą zostać zatrudnieni manpower workforce labor force labour force
siła wyższa ˈɕiwa ˈvɨʃːa
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) zdarzenie, którego nie można przewidzieć lub w żaden sposób mu zapobiec. force majeure act of God
siłownia ɕiˈwɔvʲɲa
n (sport, sportowy) sala gimnastyczna z przyrządami do ćwiczenia mięśni gym (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) pomieszczenie na statku, w którym znajdują się maszyny wytwarzające energię mechaniczną engine room
siły
n zorganizowana grupa ludzi walczących przeciwko czemuś forces
sjena ˈsʲjɛ̃na
n (sztuka) rodzaj farby malarskiej, umbra w żółtym odcieniu sienna
skakanka skaˈkãnka
n rodzaj zabawki dziecięcej w postaci linki z rączkami, przez którą dzieci przeskakują dla zabawy; jump rope
skakać ˈskakaʨ̑
v przemieszczać się za pomocą odbić od podłoża, przy czym po odbiciu nogi nie mają kontaktu z podłożem (w przeciwieństwie do chodzenia, gdzie zawsze np. u ludzi jedna, a u konia dwie nogi spoczywają np. na ziemi) jump zmieniać się w sposób nieciągły jump
skala ˈskala
n (matematyka, matematyczny) metoda przekształcenia liczby na współrzędną wykresu scale (metrologia, metrologiczny) (statystyka, statystyczny) system symboli (zwykle liczb) kodujących wyniki pomiaru; scale (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) szereg dźwięków ułożonych według pewnego schematu interwałowego w porządku wznoszącym lub opadającym; scale (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) zakres dźwięków obejmowanych przez instrument muzyczny lub głos; scale (technologia, technika, techniczny) ułamek określający stosunek odległości na mapie lub długości na projekcie, rysunku, modelu w stosunku do odległości rzeczywistych; scale zbiór możliwych ocen w szkole lub w określonym teście (np. psychologicznym lub medycznym) scale
skalar ˈskalar
n (potocznie, potoczny) słodkowodna ryba południowoamerykańska z rodzaju Pterophyllum, z rodziny pielęgnicowatych, hodowana również w akwariach; angelfish (fizyka, fizyczny) każda wielkość fizyczna wyrażona przez pojedynczą liczbę i mająca wymiar fizyczny; scalar (matematyka, matematyczny) w algebrze liniowej to element ustalonego ciała, nad którym zbudowany jest dowolny moduł; scalar
skaleń ˈskalɛ̃ɲ
n minerał skałotwórczy, glinokrzemian potasu, sodu albo wapnia; feldspar
skaling ˈskalʲĩŋk
n zabieg usunięcia kamienia nazębnego; scaling
skalniak
n (systematyka) (zoologia, zoologiczny) torbacz z rodziny kangurowatych; rock-wallaby
skalny ˈskalnɨ
adj (biologia, biologiczny) żyjący wśród skał rock dove saxicoline właściwy terenom pokrytym skałami rocky zrobiony ze skały made of rock rupestrian
skalp skalp
n skrawek skóry głowy z włosami zdjęty z głowy pokonanego wroga; scalp
skalpel ˈskalpɛl
n (medycyna, medyczny) mały, bardzo ostry nóż używany w chirurgii; scalpel
skamieniałość ˌskãmʲjɛ̇̃ˈɲawɔɕʨ̑
n (geologia, geologiczny) zachowane w skale szczątki organizmu zwierzęcego lub roślinnego albo też utrwalony w skale ślad jego działalności życiowej; fossil
skamienieć skãˈmʲjɛ̇̃ɲɛ̇ʨ̑
v znieruchomieć freeze
skand skãnt
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Sc i liczbie atomowej 21; scandium
skandal ˈskãndal
n zdarzenie budzące oburzenie i kontrowersje scandal oburzenie i zgorszenie wywołane skandalem (1.1) scandal
skandalicznie
adv w sposób skandaliczny outrageously scandalously shockingly
skandaliczny ˌskãndaˈlʲiʧ̑nɨ
adj stanowiący skandal, mający cechy skandalu scandalous
skandynawski ˌskãndɨ̃ˈnafsʲci
adj związany ze Skandynawią, dotyczący Skandynawii Scandinavian
skaner ˈskãnɛr
n (informatyka, informatyczny) urządzenie pozwalające na zmianę do postaci cyfrowej zdjęć, tekstów, obrazów i innych grafik przedstawionych na papierze; scanner
skaningowy ˌskãɲĩŋˈɡɔvɨ
adj (technologia, technika, techniczny) taki, którego zasada działania polega na przemiataniu przestrzeni i czytaniu wartości punkt po punkcie scanning
skaningowy mikroskop tunelowy ˌskãɲĩŋˈɡɔvɨ mʲiˈkrɔskɔp ˌtũnɛˈlɔvɨ
n (fizyka, fizyczny) rodzaj mikroskopu ze skanującą sondą; scanning tunneling microscope
skanować skãˈnɔvaʨ̑
v (technologia, technika, techniczny) czytać wartości punkt po punkcie scan wprowadzać do komputera dane za pomocą skanera scan
skapolit skaˈpɔlʲit
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał z gromady krzemianów; scapolite
skarb skarp
n zbiór bardzo wartościowych rzeczy treasure coś niezwykle wartościowego, drogocennego treasure
skarbiec ˈskarbʲjɛʦ̑
n odpowiednio zabezpieczony magazyn na drogocenne rzeczy; treasury
skarbonka
n skrzynka na datki, np. kościelne offertory box specjalny pojemnik z wąskim otworem, przeznaczony do zbierania drobnych pieniędzy, zwłaszcza przez dzieci; money box piggy bank penny bank
skarbowy skarˈbɔvɨ
adj związany ze Skarbem Państwa, zwłaszcza podatkami fiscal
skarga ˈskarɡa
n wypowiedź, w której ktoś uskarża się na coś complaint
skarpa
n (architektura, architektoniczny) murowana stroma podpora na zewnątrz budowli, wysoka przypora; buttress (wojskowość, wojskowy) usypana wysoka zapora przeciwczołgowa; scarp spadzisty stok, stroma ściana wału lub nasypu; scarp
skarpeta skarˈpɛta
n okrycie (ubiór) stopy sock
skaryfikacja
n (antropologia, antropologiczny) (etnografia, etnograficzny) (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) sztuka zdobienia ciała polegająca na nacinaniu, zadrapywaniu lub wypalaniu skóry tak, by w danym miejscu utworzyła się tkanka bliznowata; scarification
skarżypyta ˌskarʒɨˈpɨta
n (potocznie, potoczny) ktoś (zwykle dziecko), kto skarży na kogoś sneak
skarżyć
v występować ze skargą sue powiadamiać kogo o czyimś niewłaściwym postępowaniu tell on wyrażać słownie swoje skargi complain grumble
skatol ˈskatɔl
n (chemia, chemiczny) związek organiczny, metylowa pochodna indolu; skatole
skaut skawt
n członek młodzieżowej organizacji skautowej lub harcerskiej scout
skauting
n (książkowy) system wychowania młodzieży oraz ruch młodzieżowy, zapoczątkowany w latach 1907–1908 przez Roberta Baden-Powella w Wielkiej Brytanii, ujęty w formę organizacji i rozpowszechniony w wielu krajach scouting
skazaniec
n człowiek skazany na śmierć czy inną ciężką karę convict
skazywać skaˈzɨvaʨ̑
v sprawiać, że kogoś doświadczy zły los condemn wydawać wyrok skazujący sentence
skała ˈskawa
n zbudowana (w widoczny sposób) z litej skały (1.1) forma krajobrazu, zwłaszcza góra, urwisko, znacznej wielkości kamień lub blok rock zespół minerałów lub wiele ziaren tego samego minerału; rock
skałka ˈskawka
n (historia, historyczny, historycznie) (wojskowość, wojskowy) krzemień w dawnej broni palnej używany do krzesania ognia flint flintrock (zdrobniale) skała rock
skałoczep skaˈwɔʧ̑ɛp
n (zoologia, zoologiczny) mięczak żyjący na skałach limpet
skecz
n krótka, zabawna scenka stanowiąca zamkniętą całość sketch
skejt skɛjt
n (slangowo) osoba uprawiająca sporty ekstremalne, zwykle członek subkultury osób jeżdżących na deskorolkach, rolkach, hulajnogach lub rowerach BMX, w zimie na snowboardzie, rzadziej B-boy tańczący breakdance roller skate skateboarder
skeleton skɛˈlɛtɔ̃n
n (sport, sportowy) dyscyplina sportu skeleton (sport, sportowy) jednoosobowe sanki sportowe, na których zawodnik leży na brzuchu; skeleton
skiba ˈsʲciba
n grubo ukrojona kromka chleba slice wąski pas gleby podcięty przez pług, odwrócony i odłożony na bok w czasie orki ridge
skierowanie ˌsʲcɛrɔˈvãɲɛ
n rodzaj pisemnego polecenia przyjęcia kogoś przez określoną placówkę committal referral
skierować sʲcɛˈrɔvaʨ̑
v nadać czemuś określony kierunek; wysłać coś w jakimś kierunku, w określoną stronę direct draw send udać się dokądś make one's way
skimmer
n (informatyka, informatyczny) (technologia, technika, techniczny) urządzenie dokonujące nielegalnego skopiowania paska magnetycznego karty płatniczej skimmer osoba dokonująca nielegalnego skopiowania paska magnetycznego karty płatniczej skimmer
skinhead
n kontrkultura młodzieżowa powstała pod koniec lat 60., charakteryzująca się wygolonymi lub krótko ostrzyżonymi fryzurami jej członków; skinhead męski członek kontrkultury skinhead (1.1) skinhead skin
skipass
n (sport, sportowy) (turystyka, turystyczny) karnet narciarski umożliwiający korzystanie z kilku wyciągów w obrębie kompleksu narciarskiego, czasem także z dodatkowych usług lift pass lift ticket
sklep sklɛp
n pomieszczenie z wejściem od ulicy, gdzie sprzedaje się towary shop store
sklep monopolowy ˈsklɛp ˌmɔ̃nɔpɔˈlɔvɨ
n sklep, w którym głównie sprzedawany jest głównie alkohol bottle shop liquor store off-licence package store
sklep rybny ˈsklɛp ˈrɨbnɨ
n sklep, w którym sprzedaje się ryby i owoce morza fishmonger's
sklepienie sklɛˈpʲjɛ̇̃ɲɛ
n (architektura, architektoniczny) (budownictwo) łukowata konstrukcja architektoniczna, zamykająca od góry wewnętrzną przestrzeń budowli; vault arch
sklero- ˈsklɛrɔ
pierwszy człon wyrazów złożonych oznaczający twardość lub suchość dotyczącą tego, o czym mówi drugi człon wyrazu sclero-
sknera
n ktoś skąpy, chciwiec miser niggard piker skinflint
sknerowaty
adj skłonny do sknerstwa stingy illiberal tight-fisted
sknerstwo
n (potocznie, potoczny) niechęć do rozstawania się z pieniędzmi, nadmierna oszczędność cheeseparing stinginess
skobel ˈskɔbɛl
n zgięty pręt tworzący uszko, wbijany w drzwi, wieko skrzyni, w futrynę, w celu zawieszenia kłódki hasp
skoczek ˈskɔʧ̑ɛk
n (sport, sportowy) ktoś specjalizujący się w wykonywaniu skoków jumper (szachy, pojęcie szachowe) figura, zwykle w kształcie konia, poruszająca się o 2 pola w linii prostej i 1 pole w bok w jednym ruchu; knight
skocznia
n (sport, sportowy) w narciarstwie obiekt do oddawania skoków; ski jump
skocznia narciarska
n (sport, sportowy) w narciarstwie obiekt do oddawania skoków; ski jumping hill
skojarzenie ˌskɔjaˈʒɛ̃ɲɛ
n połączenie ze sobą wrażeń, wyobrażeń i innych zjawisk psychicznych w taki sposób, że pojawienie się w świadomości jednych z nich powoduje uświadomienie sobie innych association connotation
skok skɔk
n chwilowe oderwanie się od ziemi poprzez podskoczenie do góry jump skip czynność skakania, wyskakiwania, wskakiwania itp. jump skip
skok o tyczce ˈskɔk ɔ‿ˈtɨʧ̑ʦ̑ɛ
n (sport, sportowy) konkurencja lekkoatletyczna, w której zawodnik oddaje skok nad poprzeczką przy pomocy tyczki; pole vault
skok wzwyż ˈskɔɡ ˈvzvɨʃ
n (sport, sportowy) konkurencja lekkoatletyczna, w której zawodnik musi pokonać ustawioną na pewnej wysokości poprzeczkę; high jump
skolioza skɔˈlʲjɔza
n (medycyna, medyczny) widoczne wygięcie kręgosłupa w lewo lub prawo od linii środkowej ciała; scoliosis
skomplikowany ˌskɔ̃mplʲikɔˈvãnɨ
adj składający się z wielu elementów complicated
skonanie
n zakończenie życia przez człowieka decease
skop skɔp
n (zootechnika, zootechniczny) wykastrowany baran wether
skopek
n (zootechnika, zootechniczny) wytrzebione jagnię wether
skopijczyk skɔˈpʲijʧ̑ɨk
n mieszkaniec Skopja Skopjan
skopijski skɔˈpʲijsʲci
adj odnoszący się do miasta Skopje Skopjan
skoro ˈskɔrɔ
conjunction (przestarzałe, przestarzały) spójnik służący do rozpoczęcia zdania podrzędnego oznaczającego przyczynę, warunek czegoś when spójnik wprowadzający zdanie podrzędne, komunikujący, iż treść zdania podrzędnego stanowi przesłankę dla zdania nadrzędnego if since
skorpion ˈskɔrpʲjɔ̃n
n (zoologia, zoologiczny) pokryty pancerzem pajęczak z kolcem jadowym na ostatnim segmencie odwłoku; scorpion
skorupa skɔˈrupa
n (zoologia, zoologiczny) twarda osłona pokrywająca ciało niektórych zwierząt, zbudowana z chityny, rogu, kości itp. carapace shell hull kawałek rozbitego naczynia ceramicznego break glass twarda powłoka, pokrywająca coś z wierzchu shell crust
skorupa ziemska skɔˈrupa ˈʑɛ̃mska
n zewnętrzna powłoka kuli ziemskiej, część litosfery; Earth's crust
skorupiak skɔˈrupʲjak
n (zoologia, zoologiczny) przedstawiciel podtypu stawonogów, prowadzących w większości wodny tryb życia, posiadających dwugałęziste odnóża (z wyjątkiem pierwszej pary czułków), charakterystyczną budowę stadiów larwalnych i genotyp crustacean
skory ˈskɔrɨ
adj (książkowy) chętny apt prone quick to (książkowy) skłaniający się (ku czemuś), skłonny (do czegoś) apt prone quick to
skotnik
n (dawniej, dawny) (rolnictwo, rolniczy) wypasacz bydła cowboy
skotopaska
n (dawniej, dawny) pasterka shepherdess (przestarzałe, przestarzały) (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) staropolska nazwa sielanki idyll bucolic eclogue
skowronek skɔvˈrɔ̃nɛk
n (ornitologia, ornitologiczny) Alaudidae, rodzina małych ptaków o perlistym, wysokim śpiewie; skylark lark
skowyczeć
v o ludziach: jęczeć, skarżyć się żałośnie whine o psie lub innym ssaku psowatym: wydawać urywane, żałosne dźwięki whine
skołowany ˌskɔwɔˈvãnɨ
adj (potocznie, potoczny) odczuwający zamęt, pozbawiony właściwego rozeznania w danej sytuacji; zdezorientowany dizzy
skończony skɔ̃j̃n͇ˈʧ̑ɔ̃nɨ
adj (matematyka, matematyczny) nieosiągający plus/minus nieskończoności finite (matematyka, matematyczny) o liczbie elementów wyrażonej liczbą naturalną; finite całkowity, pełny, kompletny absolute downright niespodziewający się niczego dobrego, niemogący liczyć na sukces; przegrany finished
skośnooki ˌskɔɕnɔˈːci
adj mający skośne oczy, niekoniecznie w typie azjatyckim slanty-eyed
skraj skraj
n (przenośnie, przenośnia) granica verge brink brzeg jakiejś płaszczyzny, jakiegoś obszaru edge
skrajna prawica ˈskrajna praˈvʲiʦ̑a
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) termin określający osoby, ugrupowania głoszące idee prawicowe charakteryzujące się skrajnym programem lub radykalnymi metodami działania; extreme right far-right
skrajnie
adv w sposób skrajny, wielce, bardzo extremely
skrajny ˈskrajnɨ
adj będący radykalnym, występującym w ostrej, ostatecznej postaci extreme
skraplanie skraˈplãɲɛ
n (fizyka, fizyczny) zmiana stanu skupienia z gazowego na ciekły condensation
skreczować skrɛˈʧ̑ɔvaʨ̑
v (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) obracać płytą winylową w celu uzyskania efektów dźwiękowych scratch (sport, sportowy) w tenisie ziemnym: poddać mecz bez walki retire
skrobia
n (biochemia, biochemiczny) (spożywczy) główny węglowodan w diecie człowieka, polisacharyd roślinny pełniący w roślinach rolę magazynu energii; starch amylum
skrobiowy
adj związany z skrobią, dotyczący skrobii; zawierający skrobię farinaceous starchy
skrolować
v (neologizm) przewijać zawartość ekranu na urządzeniu elektronicznym scroll
skromnie ˈskrɔ̃mʲɲɛ
adv w sposób skromny modestly
skromność ˈskrɔ̃mnɔɕʨ̑
n cecha kogoś, kto nie wywyższa się i nie dba o rozgłos i uznanie innych modesty coyness
skromny ˈskrɔ̃mnɨ
adj niemający potrzeby wyróżniania się modest decent niewielki modest slender w prostym stylu, pozbawionym ozdób chaste demure
skroń skrɔ̃ɲ
n (anatomia, anatomiczny) boczna część głowy za oczami; temple
skrucha ˈskruxa
n żal za popełnione błędy, krzywdy repentance penitence
skrupulatnie
adv w sposób bardzo dokładny i staranny conscientiously fastidiously meticulously painstakingly punctiliously scrupulously
skrupulatny
adj drobiazgowo, pedantycznie dokładny meticulous wykonywany z drobiazgową, pedantyczną dokładnością, wyjątkowo dokładnie meticulous
skrupuł
n wątpliwość natury moralnej dotycząca własnego postępowania, wstrzymująca od popełnienia czynu nieetycznego qualm
skrwawić ˈskr̥favʲiʨ̑
v zbroczyć, splamić krwią bloodstain
skryba ˈskrɨba
n (dawniej, dawny) ten, który przepisywał księgi lub dokumenty scribe
skrycie ˈskrɨʨ̑ɛ
adv w tajemnicy przed kimś, ukradkiem confidentially covertly secretly
skrytka pocztowa ˈskrɨtka pɔʧ̑ˈtɔva
n skrzynka na listy zainstalowana na poczcie; P.O. Box PO Box PO box post-office box postal box
skryty
adj niechętnie ujawniający własne przeżycia secretive utrzymywany w tajemnicy secret
skrywać
v czynić niewidocznym conceal trzymać w niewidocznym miejscu hide utrzymywać w tajemnicy keep secret znajdować bezpieczne miejsce hide oneself
skrzat
n (folklor) (literacko) bajkowy ludek gnome imp
skrzek
n (zoologia, zoologiczny) skupisko płazich jaj; spawn
skrzele ˈskʃɛlɛ
n (anatomia, anatomiczny) (ichtiologia, ichtiologiczny) narząd wymiany gazowej występujący u wielu zwierząt wodnych, umożliwiający pobieranie do organizmu tlenu rozpuszczonego w wodzie; gill
skrzydełko
n (spożywczy) skrzydło drobiowe jako produkt spożywczy wing (zdrobniale) od: skrzydło winglet małe skrzydło winglet
skrzydlaty skʃɨˈdlatɨ
adj mający skrzydła winged wingy
skrzydło ˈskʃɨdwɔ
n górna kończyna lub specjalny narząd u zwierząt, który umożliwia im latanie; wing część samolotu tworząca siłę nośną; wing (wojskowość, wojskowy) boczna część jednostki wojskowej znajdującej się w szyku; wing część stronnictwa politycznego lub partii o nieco innych poglądach wing (wojskowość, wojskowy) lotnicza jednostka wojskowa złożona z kilku dywizjonów; wing boczna część budynku, wydzielona z głównej części; wing
skrzydłoszpon
n (ornitologia, ornitologiczny) ptak z rodziny Anhimidae; screamer
skrzydłówka skʃɨdˈwufka
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) rodzaj instrumentu dętego; flugelhorn
skrzynia ˈskʃɨ̃ɲa
n drewniany lub metalowy pojemnik o kształcie prostopadłościanu z płaskim bądź wypukłym wiekiem; box chest
skrzynia biegów ˈskʃɨ̃ɲa ˈbʲjɛɡuf
n (motoryzacja) (mechanika) mechanizm służący do przekazywania mocy wytwarzanej przez silnik i dającej napęd maszynie roboczej lub pojazdowi; gearbox
skrzynka ˈskʃɨ̃nka
n (informatyka, informatyczny) wirtualne konto na korespondencję elektroniczną; mailbox mała skrzynia box metalowy, pocztowy pojemnik na korespondencję mailbox post box
skrzynka pocztowa
n pocztowy pojemnik w publicznym miejscu, przeznaczony do wrzucania korespondencji do wysłania; mailbox collection box drop box post box
skrzyp skʃɨp
n Equisetum L., roślina z monotypowej rodziny skrzypowatych; horsetail
skrzyp polny ˈskʃɨp ˈːɔlnɨ
n (botanika, botaniczny) Equisetum arvense, roślina wieloletnia należąca do rodziny skrzypowatych występująca głównie w Europie i mająca zastosowanie lecznicze; common horsetail field horsetail
skrzypaczka skʃɨˈpaʧ̑ka
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) kobieta, która gra na skrzypcach violinist
skrzypce ˈskʃɨpʦ̑ɛ
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) czterostrunowy instrument muzyczny z grupy smyczkowych; violin fiddle
skrzypek ˈskʃɨpɛk
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) osoba grająca na skrzypcach violinist fiddler
skrzypieć
v wydawać swoisty dźwięk, jaki powstaje przy tarciu niegładkich i suchych powierzchni squeak creak crunch
skrzyżowanie ˌskʃɨʒɔˈvãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: skrzyżować crossing miejsce połączenia dwóch dróg; intersection crossroads junction crossing produkt skrzyżowania (1.1) dwóch rzeczy mixture
skrzętność
n cecha osoby, która dokładnie wypełnia swoje obowiązki assiduity thrift
skrócić
v (matematyka, matematyczny) podzielić wartość licznika i mianownika o tę samą liczbę całkowitą, upraszczając ułamek reduce ograniczyć czas trwania compress condense uczynić krótkim, zwięzłym abbreviate abridge compress condense edit zmniejszyć długość turn up
skrót skrut
n (informatyka, informatyczny) plik z ikoną, będący odnośnikiem do innego pliku; shortcut (językoznawstwo, językoznawczy) w piśmie oznacza skrócony zapis nazwy jednowyrazowej lub wielowyrazowej, zbudowany z jednej lub kilku liter; abbreviation
skrót myślowy ˈskrut mɨɕˈlɔvɨ
idiom (książkowy) uproszczenie wypowiedzi poprzez przedstawienie jej w postaci niekompletnej lub zastąpienie jej innym, krótszym określeniem, czasem prowadzące do nieporozumień mental leap
skrótowiec skruˈtɔvʲjɛʦ̑
n (językoznawstwo, językoznawczy) słowo utworzone przez skrócenie wyrażenia składającego się z dwóch lub więcej słów; acronym abbreviation initialism
skręcać ˈskrɛ̃nʦ̑aʨ̑
v zmieniać kierunek poruszania się turn
skręt skrɛ̃nt
n (slangowo) skręt (1.1) zawierający marihuanę roach
skunks skũŋks
n (zoologia, zoologiczny) pręgowany, czarno-biały ssak drapieżny, który w przypadku zagrożenia tryska cuchnącą cieczą; skunk
skupiony skuˈpʲjɔ̃nɨ
adj pełen skupienia, wewnętrznej zadumy rapt ścieśniony, zwarty condensed
skupić
v skoncentrować coś concentrate zebrać coś w jednym miejscu, blisko siebie agglomerate gather skoncentrować się, myśleć intensywnie focus zebrać się, znaleźć się w jednym miejscu assemble cluster cluster together converge gather
skurczybyk skurˈʧ̑ɨbɨk
n gałgan, łotr, nicpoń scamp
skurwiel ˈskurvʲjɛl
n (wulgarnie, wulgaryzm) (pogardliwie) (obraźliwie) o mężczyźnie son of a bitch creep fuckhead
skurwysyn skurˈvɨsɨ̃n
n (wulgarnie, wulgaryzm) obraźliwie do mężczyzny lub o mężczyźnie son of a bitch S.O.B. sonofabitch
skutecznie skuˈtɛʧ̑ʲɲɛ
adv w sposób skuteczny, dający pożądany efekt efficiently
skuteczność skuˈtɛʧ̑nɔɕʨ̑
n cecha tego, co jest skuteczne; cecha tych, którzy są skuteczni efficiency efficacy effectivity
skuteczny skuˈtɛʧ̑nɨ
adj taki, który charakteryzuje się skutecznością, daje pożądane rezultaty, wyniki; taki, który wywołuje pożądany efekt effective efficacious effectual efficient resultful
skutek ˈskutɛk
n wynik jakiegoś działania, efekt; rezultat, konsekwencja effect result
skuter ˈskutɛr
n jednoślad o małych kołach, nisko zawieszonym silniku (najczęściej pod siedzeniem) i obudowanym podwoziu; scooter
skutkiem ˈskutʲcɛ̃m
preposition w wyniku, konsekwencji czegoś, z jakiegoś powodu as a consequence of as a result of on account of owing to
skuwka ˈskufka
n blaszka zawinięta w tuleję, która coś wzmacnia, łączy jakieś części lub zabezpiecza ferrule
skyr
n (spożywczy) islandzki, tradycyjny produkt mleczny, rodzaj kwaszonego mleka; skyr
skóra ˈskura
n (anatomia, anatomiczny) zewnętrzna powłoka ciała kręgowców; skin surowiec otrzymywany z wyprawionej skóry (1.1) niektórych zwierząt; leather hide zewnętrzna powłoka owocu, chleba itp. crust rind
skórny ˈskurnɨ
adj dotyczący skóry cutaneous dermal
skórowaczka
n (technologia, technika, techniczny) (spożywczy) maszyna do zdejmowania skór zwierzęcych skinning machine
skórowarka
n (potocznie, potoczny) (technologia, technika, techniczny) urządzenie służące do usuwania izolacji z kabli skinning machine
skórzany skuˈʒãnɨ
adj (rzemiosło, rzemieślniczy) wykonany ze skóry, obity skórą leather
skąd skɔ̃nt
pronoun …służący do rozpoczynania zdań podrzędnych określających kierunek lub miejsce, w którym zaczął się ruch from where …służący do zadawania pytań o kierunek lub miejsce, w którym zaczął się ruch where from
skądinąd
particle …używana w wyrażeniu wtrąconym, nawiązującym do wcześniejszej wypowiedzi i uzupełniającym je nową, zwykle mniej istotną informacją besides by the way
skądinąd
pronoun z innego miejsca lub źródła niż to, o którym była mowa, i to, które mówiący lub słuchacz miał na myśli from somewhere else
skądś
pronoun z jakiegoś (nieokreślonego lub nieznanego) miejsca from somewhere
skąpiec ˈskɔ̃mpʲjɛʦ̑
n osoba niechętnie wydająca swoje pieniądze scrooge
skąpy ˈskɔ̃mpɨ
adj (pejoratywnie, pejoratywny) niechętnie oddający swoje dobra, pieniądze miserly mean parsimonious (potocznie, potoczny) bardzo mały, o małej objętości scanty
skład skwat
n (sport, sportowy) zbiór wszystkich zawodników jednej drużyny podczas meczu line-up
składany
adj dający się składać collapsible foldable foldaway folding telescopic złożony w fałdy folded złożony z części fold-up foldup
składać ˈskwadaʨ̑
v budować coś z elementów, łączyć w jedną całość dwie lub więcej części assemble gromadzić coś, zbierać collect zginać, załamywać coś, robiąc to mniejszym fold mieć coś za swoje części consist
składnia ˈskwadʲɲa
n (językoznawstwo, językoznawczy) funkcja wyrazu w zdaniu syntax
składnica harcerska skwadʲˈɲiʦ̑a xarˈʦ̑ɛrska
n (harcerski) sklep z umundurowaniem i akcesoriami harcerskimi scout shop
składnik ˈskwadʲɲik
n (matematyka, matematyczny) jeden z obiektów dodawanych dający sumę addend część składowa czegoś ingredient
skłaniać
v wpływać na czyjąś decyzję cause dispose get impel induce make przybierać ukierunkowanie, tendencję, nabierać przekonania incline
skłonność ˈskwɔ̃nːɔɕʨ̑
n potencjalna, niekiedy ujawniająca się cecha disposition inclination upodobanie do czegoś bias leaning penchant
skłonny ˈskwɔ̃nːɨ
adj taki, który ma uległość wobec czegoś lub jest podatny na coś, ma predyspozycję do czegoś prone susceptible taki, który zgadza się z czymś, ma chęć na coś disposed inclined willing
slajd slajt
n (fotografia) diapozytyw, małoobrazkowe przezrocze oprawione w tekturową lub plastikową ramkę, służące do rzutowania obrazu na ekran za pomocą rzutnika; slide
slalom ˈslalɔ̃m
n (sport, sportowy) konkurencja sportowa polegająca na pokonywaniu (najczęściej na nartach) krętej trasy wyznaczonej bramkami slalom
slalomista ˌslalɔ̃ˈmʲista
n (sport, sportowy) zawodnik startujący w slalomie slalom racer
slam slãm
n występ artystyczny będący połączeniem poezji i performance'u i wykluczający użycie jakichkolwiek instrumentów poetry slam
slang slãŋk
n (językoznawstwo, językoznawczy) gwara miejska, język jakiejś konkretnej grupy społecznej, np. slang podwórkowy slang (językoznawstwo, językoznawczy) język konkretnej grupy środowiskowej, np. slang naukowy, techniczny slang
slawistyka slaˈvʲistɨka
n dziedzina nauki badająca i opisująca narody słowiańskie, ich kulturę, języki i historię Slavic studies slavistics
slawizacja ˌslavʲiˈzaʦ̑ʲja
n poddawanie czegoś wpływom słowiańskim, proces przyswajania lub narzucania kultury słowiańskiej Slavization
slawizm ˈslavʲism̥
n (językoznawstwo, językoznawczy) wyraz, zwrot, forma gramatyczna zapożyczona do jakiegoś języka z któregoś języka słowiańskiego; Slavism
slip slʲip
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) pochylnia na nabrzeżu do wyciągania lub wodowania mniejszych jednostek pływających; slipway
slipy ˈslʲipɨ
n męskie, obcisłe majtki; briefs
slogan ˈslɔɡãn
n oklepany zwrot slogan
slums
n (urbanistyka, urbanistyczny) dzielnica nędzy w wielkim mieście; shantytown slum shanty town
slup slup
n żaglowiec mający jeden maszt, oraz dwa żagle - grot i fok; sloop
smacznego smaʧ̑ˈnɛɡɔ
zwyczajowe życzenie przyjemności z posilania się enjoy your meal
smaczny ˈsmaʧ̑nɨ
adj mający dobry smak; dobrze smakujący tasty
smagły ˈsmaɡwɨ
adj o oliwkowej cerze, ciemnej karnacji swarthy
smak smak
n zmysł, którego narządy znajdują się w jamie ustnej, odpowiedzialny za sposób reagowania na przyjmowany pokarm; taste flavour właściwość pokarmu rozpoznawana przez smak (1.1) taste flavour (przenośnie, przenośnia) gust, poczucie estetyki, piękna; taste flavour
smakosz
n ktoś lubiący wykwintne dania gourmet
smakować smaˈkɔvaʨ̑
v próbować czegoś w celu określenia smaku taste
smakołyk
n coś smacznego titbit tidbit
smalec ˈsmalɛʦ̑
n (spożywczy) (kulinaria) białawy tłuszcz zwierzęcy o półstałej konsystencji, uzyskiwany z sadła lub słoniny, używany do smażenia lub jako dodatek do pieczywa; lard
small business
n niewielka działalność gospodarcza small business
smar smar
n (technologia, technika, techniczny) substancja zmniejszająca tarcie między powierzchniami przedmiotów grease lubricant
smarkacz ˈsmarkaʧ̑
n (obraźliwie) osoba, która zachowuje się niedojrzale, dziecinnie stripling
smarowanie ˌsmarɔˈvãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: smarować lubrication
smarować smaˈrɔvaʨ̑
v (kulinaria) (cukiernictwo) pokrywać coś substancją płynną lub półpłynną apply butter spread paste (mechanika) dostarczać do ruchomych części smar grease lubricate oil (potocznie, potoczny) (pejoratywnie, pejoratywny)dawać łapówkę oil grease palm (potocznie, potoczny) (szkolnictwo, szkolny) gryzmolić, pisać scribble
smarowidło ˌsmarɔˈvʲidwɔ
n (potocznie, potoczny) substancja do smarowania lub wcierania lubricant spread
smartfon ˈsmartfɔ̃n
n (telekomunikacja) (informatyka, informatyczny) urządzenie integrujące w sobie funkcje telefonu komórkowego i palmtopu; smartphone
smartwatch
n (elektronika, elektroniczny) urządzenie łączące funkcje zegarka elektronicznego i niektóre funkcje smartfonu; smartwatch
smażony
adj (kulinaria) przygotowany do spożycia na gorącym tłuszczu fried
smażyć ˈsmaʒɨʨ̑
v (kulinaria) poddawać produkt żywnościowy działaniu wysokiej temperatury przez utrzymywanie go w roztopionym tłuszczu lub syropie w celu uczynienia go nadającym się do spożycia fry być poddawanym działaniu wysokiej temperatury fry
smerf smɛrf
n (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) fikcyjne małe, niebieskie stworzenie; smurf (przenośnie, przenośnia) (potocznie, potoczny) (żartobliwie) policjant smurf
smoczek ˈsmɔʧ̑ɛk
n miękka zabawka dla małych dzieci przeznaczona do ssania; pacifier binky dummy soother nasadka na butelkę, dzięki której małe dzieci mogą z niej ssać; nipple teat
smog
n (ekologia, ekologiczny) zanieczyszczenie powietrza zalegające nad terenami miejskimi; smog
smok smɔk
n (mitologia, mitologiczny) baśniowe groźne zwierzę, rodzaj olbrzymiego, latającego gada; dragon
smoking
n męski strój wieczorowy bardziej elegancki od garnituru, mniej oficjalny niż frak; dinner jacket dinner suit tuxedo
smolny ˈsmɔlnɨ
adj nasiąknięty smołą, zawierający smołę tarry
smolt
n (ichtiologia, ichtiologiczny) młody łosoś albo młoda troć w okresie od rozpoczęcia wędrówki ku morzu do pierwszych dni pobytu w przybrzeżnych wodach morskich grilse smolt
smoothie
n (kulinaria) zmiksowany, zimny napój na bazie świeżych lub mrożonych owoców (rzadziej warzyw) z dodatkiem kostek lodu o gęstej, gładkiej konsystencji smoothie
smoła ˈsmɔwa
n mazista, zwykle czarna ciecz, produkt odgazowania węgla, łupków bitumicznych, drewna itp.; tar
smrodliwy sm̥rɔˈdlʲivɨ
adj o przykrym zapachu, woni fetid foul
smrodzić ˈsm̥rɔʥ̑iʨ̑
v (potocznie, potoczny) wydalać przez odbyt cuchnące gazy fart wypełniać atmosferę smrodem stink
smród sm̥rut
n przykry zapach stench foulness pong reek stink
smucić
v być powodem czyjegoś smutku sadden
smukłość
n cecha tego, co smukłe flexibility slenderness
smukły ˈsmukwɨ
adj taki, którego budowa lub sylwetka charakteryzuje się smukłością slender svelte
smutek ˈsmutɛk
n stan uczuć, gdy ktoś jest smutny sadness sorrow
smutno
adv ze smutkiem; nie powodując radości, ale przygnębienie, zadumę, żal dully piteously ruefully sadly wistfully
smutny ˈsmutnɨ
adj odczuwający smutek, pogrążony w smutku sad brokenhearted rueful
smycz smɨʧ̑
n mały pasek zakończony karabińczykiem, uchwytem lub klipsem, używany do trzymania kluczy bądź telefonu lanyard taśmowy, materiałowy lub skórzany pasek zakończony z jednej strony uchwytem (rączką), a z drugiej karabińczykiem podczepianym do obroży lub szelek zwierzęcia domowego (najczęściej psa) podczas wyprowadzania na spacer; leash lead
smyczek ˈsmɨʧ̑ɛk
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) element instrumentu smyczkowego w kształcie różdżki lub łuku, który służy do ręcznego wzbudzania wibracji strun; bow
smółka ˈsmuwka
n (medycyna, medyczny) pierwsze stolce w życiu noworodka; meconium
smętny ˈsmɛ̃ntnɨ
adj wzbudzający smutek, świadczący o smutku, melancholii doleful
snack bar
n (gastronomia) rodzaj bufetu z gorącymi daniami i przekąskami snack bar
snack-bar
n (gastronomia) rodzaj bufetu z gorącymi daniami i przekąskami snack-bar
snajper ˈsnajpɛr
n (wojskowość, wojskowy) strzelec wyborowy, żołnierz przeszkolony do zwalczania celów odległych i trudno dostępnych za pomocą pojedynczych strzałów ze specjalnego karabinu; sniper
snapować
v (neologizm) (potocznie, potoczny) wysyłać zdjęcia, filmy i wiadomości, z użyciem aplikacji Snapchat snap
snappassa
n (neologizm) funkcja w aplikacji Snapchat wskazująca liczbę dni, przez jaką dwaj użytkownicy nieprzerwanie wymieniają ze sobą snapy snapstreak
snob snɔp
n osoba, która próbuje zachowywać się tak, jak ktoś z wyższej klasy snob
snobizm ˈsnɔbʲism̥
n naśladownictwo jakichś wzorców, na ogół bezkrytyczne snobism
snop snɔp
n (rolnictwo, rolniczy) wiązka ułożonych równolegle i związanych źdźbeł zbóż, traw; bunch
snorkeling
n (sport, sportowy) forma obserwacji życia podwodnego, w której nurek unosi się na powierzchni wody z zanurzoną twarzą i wyposażony jest w maskę, fajkę umożliwiającą oddychanie oraz płetwy; snorkeling
snowarka snɔˈvarka
n maszyna włókiennicza do nawijania osnowy tkackiej warping machine
snowboard
n (sport, sportowy) szeroka deska mocowana do butów specjalnymi wiązaniami i służąca do zjeżdżania po śniegu; snowboard
snowboarding
n (sport, sportowy) dyscyplina sportu zimowego, polegający na jeździe lub wykonywaniu ewolucji na specjalnej desce; snowboarding
snowboardzista ˌsnɔwbɔrʲˈʥ̑ista
n (sport, sportowy) osoba jeżdżąca na snowboardzie snowboarder
snurek ˈsnurɛk
n (potocznie, potoczny) osoba uprawiająca snorkeling snorkeller
snycerski snɨˈʦ̑ɛrsʲci
adj (książkowy) dotyczący snycerstwa lub snycerza woodcarving
snycerstwo snɨˈʦ̑ɛrstfɔ
n (książkowy) sztuka, artystyczne rzemiosło rzeźbienia w drewnie woodcarving
snycerz ˈsnɨʦ̑ɛʃ
n (książkowy) rzemieślnik lub artysta zajmujący się rzeźbieniem w drewnie, snycerstwie woodcarver
soap opera
n (książkowy) (lekceważąco, lekceważący) (zobacz) telenowela soap opera
soba
n (spożywczy) japoński cienki makaron z mąki gryczanej; soba
sobie ˈsɔbʲjɛ
pronoun … wskazujący na podmiot jako jednocześnie wykonawcę i odbiorcę czynności, używany z czasownikami rządzącymi celownikiem i miejscownikiem himself myself yourself
soboli
adj związany z sobolem, dotyczący sobola sable
sobota sɔˈbɔta
n szósty dzień tygodnia; Saturday
sobowtór sɔˈbɔftur
n osoba wyglądająca bardzo podobnie do innej; doppelganger double lookalike
soból ˈsɔbul
n (zoologia, zoologiczny) Martes zibellina, azjatyckie zwierzę futerkowe, ssak drapieżny o gęstym, jedwabistym, brązowym lub czarnym futrze; sable
sobą ˈsɔbɔ̃w̃
pronoun …wskazujący na podmiot jako jednocześnie wykonawcę i odbiorcę czynności, używany z czasownikami rządzącymi narzędnikiem himself myself yourself
socjal
n (potocznie, potoczny) pomoc socjalna welfare
socjaldemokracja ˌsɔʦ̑ʲjaldɛ̃mɔˈkraʦ̑ʲja
n (historia, historyczny, historycznie) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) ruch społeczny, mający na celu budowę społeczeństwa i ustroju socjalistycznego poprzez demokratyczne reformy; social democracy
socjalista ˌsɔʦ̑ʲjaˈlʲista
n zwolennik socjalizmu socialist
socjalistyczny ˌsɔʦ̑ʲjalʲiˈstɨʧ̑nɨ
adj związany z socjalizmem, charakterystyczny dla socjalizmu socialist
socjalizm sɔˈʦ̑ʲjalʲism̥
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) wieloznaczne pojęcie, odnoszące się do prób zmniejszenia nierówności społecznych i upowszechnienia świadczeń socjalnych, lub poddania gospodarki kontroli społecznej (poprzez instytucje państwowe, samorządowe, korporacyjne lub spółdzielcze); socialism
socjalizować
v (ekonomia, ekonomiczny) zmieniać własność środków produkcji z prywatnej na społeczną socialise socialize poddawać procesowi socjalizacji socialise socialize być entuzjastą socjalizmu favour favor socialism podlegać procesowi socjalizacji mingle socialise socialize
socjalny
adj związany z zaspokojeniem potrzeb bytowych członków społeczeństwa social
socjolingwistyka ˌsɔʦ̑ʲjɔlʲĩŋɡˈvʲistɨka
n (językoznawstwo, językoznawczy) nauka zajmująca się funkcjonowaniem języka w społeczeństwie; sociolinguistics
socjolog sɔˈʦ̑ʲjɔlɔk
n (edukacja, edukacyjny) specjalista w dziedzinie socjologii sociologist
socjologia ˌsɔʦ̑ʲjɔˈlɔɟja
n nauka o społeczeństwie, zajmująca się badaniem struktury społeczeństwa, następujących w nim zmian, praw kierujących rozwojem społeczeństwa i różnego rodzaju zjawisk w nim występujących; sociology
socjologiczny ˌsɔʦ̑ʲjɔlɔˈɟiʧ̑nɨ
adj związany z socjologią lub socjologami; właściwy socjologii sociological
socjopatia ˌsɔʦ̑ʲjɔˈpatʲja
n (psychologia, psychologiczny) zaburzenie osobowości podobne do psychopatii, przejawiające się nierespektowaniem podstawowych norm moralnych oraz wzorców zachowań w społeczeństwie; sociopathy
socrealizm
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) (sztuka) (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) kierunek w sztuce zapoczątkowany w ZSRR w 1934 r., głoszący zaangażowanie polityczne i ideowe, nawiązujący do filozofii marksistowskiej; socialist realism
socynianin ˌsɔʦ̑ɨ̃ˈɲä̃ɲĩn
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) wyznawca socynianizmu Socinian
socyniański ˌsɔʦ̑ɨ̃ˈɲä̃j̃sʲci
adj (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (historia, historyczny, historycznie) (książkowy) dotyczący doktryn Fausta Socyna Socinian
soczewica ˌsɔʧ̑ɛˈvʲiʦ̑a
n (botanika, botaniczny) roślina z rodzaju (1.1) lentil
soczewka sɔˈʧ̑ɛfka
n (optyka, optyczny) przezroczysty przyrząd optyczny załamujący promienie świetlne; lens (anatomia, anatomiczny) część oka załamująca promienie świetlne; lens
soczewka kontaktowa sɔˈʧ̑ɛfka ˌkɔ̃ntakˈtɔva
n soczewka umieszczana bezpośrednio na rogówce oka, służąca najczęściej do korygowania wad wzroku, rzadziej w celach opatrunkowych lub kosmetycznych; contact lens
soczysty sɔˈʧ̑ɨstɨ
adj zawierający dużo soku, pełen soku juicy succulent fruity
soda ˈsɔda
n (chemia, chemiczny) nazwa zwyczajowa węglanu sodu soda
sodalicja
n (dawniej, dawny) bractwo religijne, pobożne stowarzyszenie sodality
sodalicja mariańska
n (kościelny) (dawniej, dawny) katolickie stowarzyszenie, które propaguje kult Matki Boskiej; sodality of Our Lady
sodomita
n człowiek oddający się sodomii sodomite
sofa ˈsɔfa
n rodzaj niskiej kanapy sofa
sofijczyk sɔˈfʲijʧ̑ɨk
n mieszkaniec Sofii Sofian
sofistykowany ˌsɔfʲistɨkɔˈvãnɨ
adj wyrafinowany, zaawansowany sophisticated
sogdyjski
adj związany z Sogdianą, dotyczący Sogdiany Sogdian
soja ˈsɔja
n (botanika, botaniczny) Glycine max, roślina uprawna z rodziny bobowatych posiadająca nasiona bogate w białko i tłuszcz soya soy soybean soya bean
sojowy sɔˈjɔvɨ
adj zrobiony z soi soy
sojusz
n porozumienie o wzajemnym wsparciu w sytuacji konfliktu (zwłaszcza zbrojnego); alliance
sojusznik sɔˈjuʃʲɲik
n państwo lub osoba, która zobowiązuje się do współpracy i udzielania pomocy ally
sok sɔk
n napój robiony z owoców, czasem również z warzyw; juice cordial
sok żołądkowy ˈsɔɡ ˌʒɔwɔ̃ntˈkɔvɨ
n (medycyna, medyczny) jeden z soków trawiennych; gastric acid gastric juice
sokolnictwo
n (łowiectwo, łowiecki) sztuka układania (tresury) ptaków drapieżnych oraz łowy odbywane przy ich pomocy falconry
sokolnik sɔˈkɔlʲɲik
n osoba zajmująca się hodowlą i układaniem ptaków drapieżnych do polowania oraz polowaniem z nimi falconer
sokowirówka ˌsɔkɔvʲiˈrufka
n urządzenie służące do mechanicznego uzyskiwania soku z owoców lub warzyw; juicer
sokownik
n urządzenie do domowego uzyskiwania soku z owoców lub warzyw pod wpływem działania pary wodnej; steam juice extractor steam juicer
sokół ˈsɔkuw
n (ornitologia, ornitologiczny) ptak drapieżny o silnej budowie ciała, wąskich i krótkich skrzydłach, mocnym hakowatym dziobie oraz ostrych szponach; falcon
sola ˈsɔla
n (ichtiologia, ichtiologiczny) płaska ryba z oczami po prawej stronie; sole
solarium sɔˈlarʲjũm
n (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) stanowisko, kabina do opalania się światłem innym niż słoneczne solarium
solenoid ˌsɔlɛ̃ˈnɔ<sup>j</sup>it
n (fizyka, fizyczny) każda cewka indukcyjna bez rdzenia; solenoid
solidarnie
adv w sposób solidarny, bratersko jointly
solidarność ˌsɔlʲiˈdarnɔɕʨ̑
n poczucie wspólnoty i gotowość niesienia innym pomocy wynikające ze zgodności poglądów i dążeń solidarity
solidny sɔˈlʲidnɨ
adj o silnej budowie, strukturze decent stout
solilokwium ˌsɔlʲiˈlɔkfʲjũm
n (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) monolog sceniczny, stosowany w dramacie; zob. też solilokwium w Wikipedii soliloquy
solipsystyczny
adj związany z solipsyzmem solipsistic
solipsyzm
n (filozofia, filozoficzny) pogląd filozoficzny, według którego istnieje tylko osoba przyznająca się do niego, zaś cała rzeczywistość jest wyłącznie częścią jej umysłu; solipsism
solista
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) muzyk wykonujący utwór muzyczny lub śpiewający pojedynczo soloist
soliter
n (medycyna, medyczny) (zoologia, zoologiczny) tasiemiec, pasożyt w przewodzie pokarmowym człowieka i zwierząt; tapeworm samotnik, jednoosobowa gra logiczna, rodzaj łamigłówki solitaire (dawniej, dawny) odludek solitaire (jubilerstwo, jubilerski) duży kamień szlachetny (najczęściej brylant, diament) w oprawie, niekiedy otoczony drobnymi tego samego rodzaju solitaire (przestarzałe, przestarzały) (termin karciany) pasjans solitaire
soliton sɔˈlʲitɔ̃n
n (fizyka, fizyczny) samopodtrzymująca się fala, zachowująca kształt i poruszająca się ze stałą prędkością soliton
solić ˈsɔlʲiʨ̑
v przyprawiać potrawy solą salt
solniczka sɔlʲˈɲiʧ̑ka
n niewielki pojemnik w formie miseczki lub pudełka, przeznaczony specjalnie do przechowywania soli salt cellar standing salt niewielki zamknięty pojemnik do przechowywania soli, z otworkami, przez które posypuje się solą potrawy; salt shaker salt cellar
somalijski ˌsɔ̃maˈlʲijsʲci
adj odnoszący się do państwa Somalia Somali
sombrero sɔ̃mˈbrɛrɔ
n (etnografia, etnograficzny) miękki kapelusz z szerokim rondem pochodzenia hiszpańskiego, noszony w krajach Ameryki Łacińskiej i Hiszpanii sombrero
sommelier sɔ̃ˈmɛlʲjɛr
n doradca w zakresie win sommelier specjalista w dziedzinie enologii i degustacji wina sommelier wykwalifikowany kelner, który specjalizuje się w podawaniu wina sommelier
somnambulik ˌsɔ̃mnãmˈbulʲik
n osoba wykonująca czynności (np. chodzenie, mówienie) nieświadomie podczas snu; lunatyk sleepwalker
somnolencja ˌsɔ̃mnɔˈlɛ̃nʦ̑ʲja
n (medycyna, medyczny) senność będąca pierwszym stadium zaburzeń świadomości m.in. w zatruciach oraz urazach mózgu; drowsiness somnolence
sonata sɔ̃ˈnata
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) utwór instrumentalny składający się z trzech lub czterech kontrastujących części; sonata
sonatina ˌsɔ̃naˈtʲĩna
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) krótka, prosta sonata; sonatina
sondaż
n badanie i pomiar wykonywane za pomocą sondy sondage badanie opinii publicznej poll survey inquiry
sondowanie
n (rzeczownik odczasownikowy) od: sondować sondage
sonet ˈsɔ̃nɛt
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) wiersz o pewnej charakterystycznej, kanonicznej budowie – ścisłej liczbie wersów, określonym układzie rymów i strof; sonnet
sonoforeza
n (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) masaż ultradźwiękowy sonophoresis
sopel ˈsɔpɛl
n podłużny kawałek lodu zwisający z brzegu dachu, z gałęzi itp.; icicle
sopran ˈsɔprãn
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) najwyższy głos żeński lub chłopięcy; soprano (potocznie, potoczny) osoba z takim głosem soprano
sopranik
n (zdrobniale) cichy i delikatny sopran soprano treble
sopranista ˌsɔprãˈɲista
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) chłopiec lub kastrat, który śpiewa sopranem sopranist
sopranistka ˌsɔprãˈɲistka
n kobieta, która śpiewa sopranem soprano
sorani
pn (językoznawstwo, językoznawczy) język z grupy irańskiej, tworzący wraz z kurmandżi oraz kilkoma innymi pokrewnymi językami i dialektami tzw. makrojęzyk kurdyjski; Sorani
sorbent
n (chemia, chemiczny) substancja pochłaniająca w procesie sorpcji sorbent
sorpcja ˈsɔrpʦ̑ʲja
n (chemia, chemiczny) ogólne pojęcie obejmujące procesy: adsorpcji i absorpcji sorption
sos sɔs
n (spożywczy) (kulinaria) gęsty, zawiesisty płyn o różnych smakach, przyrządzany jako dodatek do potraw; sauce
sos sojowy ˈsɔs ːɔˈjɔvɨ
n (kulinaria) sos fermentowany, wytwarzany z ziaren soi, prażonego ziarna ryżu lub pszenicy, wody i soli, stanowiący jedną z najważniejszych przypraw kuchni azjatyckiej soy sauce
sos tatarski ˈsɔs taˈtarsʲci
n (kulinaria) ostry sos przyrządzany z żółtek jaj, octu, oliwy, musztardy i drobno pokrojonych ogórków konserwowych lub kiszonych; tartar sauce tartare sauce
sos teriyaki ˈsɔs tɛrʲjˈːäci
n (kulinaria) sos o słodkawo-winnym smaku stosowany głównie w kuchni japońskiej, np. jako marynata do mięs lub ryb, produkowany z sosu sojowego, cukru, wina ryżowego i przypraw (m.in. imbiru) teriyaki sauce
sosjerka sɔˈsʲjɛrka
n metalowe lub porcelanowe naczynie, zazwyczaj z dzióbkiem lub dwoma, przeznaczone do podawania sosu; sauce-boat gravy-boat
sosna ˈsɔsna
n (dendrologia, drzewoznawstwo, dendrologiczny, drzewoznawczy) drzewo lub krzew z rodzaju (1.1) pine
soteriologia ˌsɔtɛrʲjɔˈlɔɟja
n (teologia, teologiczny) nauka o zbawieniu; soteriology
soteriologiczny
adj (teologia, teologiczny) związany z soteriologią, dotyczący soteriologii soteriological
soto ˈsɔtɔ
n jedna z dwóch głównych szkół japońskiego buddyzmu zen; soto sōtō
soul
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) jeden z gatunków muzycznych; soul
sowa ˈsɔva
n (ornitologia, ornitologiczny) drapieżny ptak z rzędu Strigiformes, o dużej głowie i oczach umieszczonych z przodu, polujący nocą; owl
sowa śnieżna ˈsɔva ˈɕɲɛʒna
n (ornitologia, ornitologiczny) Bubo scandiacus, gatunek dużego ptaka drapieżnego z rodziny puszczykowatych zamieszkujący tundrę Eurazji i Ameryki Północnej; Arctic Owl Great White Owl Snowy Owl
sowiecki sɔˈvʲjɛʦ̑ʲci
adj radziecki, dotyczący Związku Sowieckiego (Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich) Soviet soviet
sowietolog
n (edukacja, edukacyjny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) specjalista w dziedzinie sowietologii Sovietologist
sowietologia
n (edukacja, edukacyjny) wiedza o ZSRR; Sovietology
sowietyzacja ˌsɔvʲjɛtɨˈzaʦ̑ʲja
n (historia, historyczny, historycznie) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) narzucanie radzieckiego systemu politycznego przez Związek Radziecki krajom od niego zależnym Sovietization
sozologia ˌsɔzɔˈlɔɟja
n nauka o ochronie środowiska; environmental science
sołtys
n (historia, historyczny, historycznie) przedstawiciel feudała stojący na czele wsi lokowanej na prawie niemieckim headman
spacer ˈspaʦ̑ɛr
n niespieszne chodzenie bez konkretnego celu, dla przyjemności walk
spacerować ˌspaʦ̑ɛˈrɔvaʨ̑
v chodzić w celu rekreacji, niekoniecznie zmierzając do określonego miejsca walk stroll
spacja ˈspaʦ̑ʲja
n (informatyka, informatyczny) klawisz służący do wstawiania spacji (1.1) space bar (poligrafia) odstęp między wydrukowanymi lub wyświetlonymi wyrazami blank space
spad spat
n (drukarstwo, drukarski) (poligrafia) obszar druku, który wychodzi poza krawędź ostatecznej publikacji; bleed
spadać ˈspadaʨ̑
v lecieć bezwładnie w dół fall
spadać na drzewo
v (potocznie, potoczny) iść precz, zostawiać kogoś w spokoju, odczepiać się go fly a kite
spadek ˈspadɛk
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) własność zostawiana przez kogoś po śmierci dla jakiejś osoby; inheritance obniżenie poziomu ziemi (gruntu, drogi itp.) dip
spadkobierca ˌspatkɔˈbʲjɛrʦ̑a
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) osoba fizyczna lub prawna, na którą przechodzi spadek po kimś heir inheritor successor
spadochron spaˈdɔxrɔ̃n
n urządzenie z mocnego materiału, które pod wpływem ciągu powietrza otwiera się w formie parasola i służy do hamowania prędkości opadania lub przemieszczania się ciał parachute
spadochroniarz ˌspadɔxˈrɔ̃ɲaʃ
n (lotnictwo, lotniczy) skoczek spadochronowy, żołnierz lub sportowiec uprawiający skoki ze spadochronem parachutist paratrooper sky-diver
spadź spaʨ̑
n gęsta, słodka ciecz składająca się z wydzieliny mszyc i czerwców oraz soków roślinnych, występująca na liściach i gałązkach niektórych drzew honeydew
spaghetti spaˈɡɛttʲi
n (spożywczy) włoski, długi, cienki makaron; spaghetti
spajać
v jednoczyć kogoś bond trwale łączyć ze sobą różne elementy bond join
spalanie spaˈlãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: spalać burning
spalinowóz ˌspalʲĩˈnɔvus
n lokomotywa z napędem spalinowym; diesel locomotive
spaliny spaˈlʲĩnɨ
n mieszanina gazów powstała w efekcie spalania paliwa; fumes
spalić ˈspalʲiʨ̑
v poddać coś działaniu ognia, zniszczyć ogniem burn
spalony
n (sport, sportowy) sytuacja, podczas której zawodnik drużyny atakującej w momencie podania znajduje się bliżej bramki niż wszyscy zawodnicy drużyny przeciwnej offside
spam spãm
n (informatyka, informatyczny) niechciane lub niepotrzebne wiadomości elektroniczne; spam
spanakopita ˌspãnakɔˈpʲita
n (kulinaria) placek szpinakowy – tradycyjny grecki, z ciasta filo, przekładany szpinakiem, czasem również serem feta spanakopita
spanie ˈspãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: spać sleep sleeping posłanie; miejsce, w którym można spać bed kip
spaniel
n (kynologia, kynologiczny) rasa psów myśliwskich lub pokojowych o falistej sierści i długich wiszących uszach spaniel
spartanin
n mieszkaniec Sparty; osoba z tego miasta Spartan
spartański sparˈtãj̃sʲci
adj charakteryzujący się surowością, wielką prostotą, skromnością spartan dotyczący Sparty, związany ze Spartą Spartan
spastyka
n (medycyna, medyczny) utrzymujący się stan zwiększonego napięcia mięśni spasticity
spawacz ˈspavaʧ̑
n robotnik zajmujący się spawaniem welder
spawać ˈspavaʨ̑
v łączyć coś techniką spawania weld
spazm
n (medycyna, medyczny) nagłe, bezwiedne, bolesne, znaczne napięcie mięśnia lub grupy mięśni spasm
spazmatycznie
adv gwałtownie, w połączeniu z łkaniem spasmodically
spać spaʨ̑
v (eufemistycznie) mieć stosunek seksualny sleep być pogrążonym we śnie sleep be asleep
spać jak kamień ˈspaʨ̑ ˈjak ˈːãmʲjɛ̇̃ɲ
v spać bardzo głęboko sleep like a log
spać jak suseł ˈspaʨ̑ ˈjak ˈsusɛw
v spać mocnym, głębokim snem, z którego trudno wybudzić sleep like a log
specjalista ˌspɛʦ̑ʲjaˈlʲista
n człowiek, który się w czymś specjalizuje, ma gruntowną, dużą wiedzę w jakiejś dziedzinie pundit
specjalistyczny
adj dotyczący specjalisty, fachowy specialist
specjalizacja
n proces wyodrębniania się funkcji, kompetencji, zadań specialisation specialization specialism
specjalnie spɛˈʦ̑ʲjalʲɲɛ
adv umyślnie, z określony zamiarem, celowo, trafnie appositely w sposób wyjątkowy, specjalny, nieprzeciętny especially
specjalność spɛˈʦ̑ʲjalnɔɕʨ̑
n czynność lub wyrób wykonywane z wyjątkową biegłością specialty speciality dziedzina, która jest przedmiotem czyjejś pracy zawodowej specialty
specjalny spɛˈʦ̑ʲjalnɨ
adj odnoszący się do wybranego przedmiotu, zagadnienia lub osoby special mający szczególne, wyjątkowe właściwości special
specjał ˈspɛʦ̑ʲjaw
n bardzo smaczna lub wyszukana potrawa specialty
specyficzny ˌspɛʦ̑ɨˈfʲiʧ̑nɨ
adj typowy jedynie dla jakiejś osoby, rzeczy, okresowi czasu albo miejscu (lub ich grupie) specific characteristic peculiar wyróżniający się na tle innych distinctive peculiar strange unique unusual weird
spektakl ˈspɛktakl̥
n popis, efektowne przedstawienie show przedstawienie teatralne, baletowe, operowe itp. spectacle
spektakularny ˌspɛktakuˈlarnɨ
adj sprawiający duże wrażenie lub zwracający na siebie uwagę spectacular
spektrometria ˌspɛktrɔ̃ˈmɛtrʲja
n (fizyka, fizyczny) dział spektroskopii zajmujący się pomiarami długości fali promieniowania elektromagnetycznego w widmach optycznych oraz natężenia promieniowania o różnych długościach fali; spectrometry
spekulacja
n (ekonomia, ekonomiczny) nieuczciwe przedsięwzięcie, wykupywanie i odsprzedaż z dużym zyskiem towarów, na które popyt przewyższa podaż gambling profiteering speculation venture myślenie oderwane od rzeczywistości, niedające się sprawdzić speculation
spekulacyjny
adj (ekonomia, ekonomiczny) związany z spekulacją, dotyczący spekulacji speculative
speleologia ˌspɛlɛɔˈlɔɟja
n (geologia, geologiczny) nauka o jaskiniach; speleology
spelunka
n licha knajpa dive
sperma ˈspɛrma
n (biologia, biologiczny) płyn, w którym plemniki wydostają się z ciała samca; sperm semen spunk
spermatozoid ˌspɛrmatɔˈzɔ<sup>j</sup>it
n (biologia, biologiczny) (medycyna, medyczny) plemnik, męska komórka rozrodcza – u ludzi, zwierząt i niektórych roślin spermatozoon
spermidyna ˌspɛrmʲiˈdɨ̃na
n (biochemia, biochemiczny) organiczny związek chemiczny z grupy poliamin, ochrania DNA plemników przed kwasowym środowiskiem pochwy, reguluje laktację ssaków; spermidine
spermina spɛrˈmʲĩna
n (biochemia, biochemiczny) organiczny związek chemiczny z grupy poliamin, bierze udział w metabolizmie wszystkich komórek organizmów eukariotycznych, wchodzi w skład spermy; gerontine musculamine neuridine spermine
spessartyn
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał z gromady krzemianów, zaliczany do grupy granatów; spessartine
spełniać ˈspɛwʲɲäʨ̑
v robić to, czego wymagają obowiązki, obietnice, czyjeś polecenia carry out fulfill
spichlerz ˈspʲixlɛʃ
n (rolnictwo, rolniczy) budynek służący za magazyn zbóż granary
spichrz spʲixʃ
n budynek, w którym przechowuje się ziarna zbóż; granary
spieniacz ˈspʲjɛ̇̃ɲaʧ̑
n (technologia, technika, techniczny) (kulinaria) urządzenie służące do robienia piany, np. z mleka lub kawy frother
spieprzać ˈspʲjɛpʃaʨ̑
v (potocznie, potoczny) uciekać fuck off piss off
spierać
v bić dotkliwie clobber donder knock about swinge whale into usuwać nieczystości, farbę, kolor z tkaniny poprzez pranie wash off wash out poddawać się usuwaniu brudu, plam, farby, koloru come off wash off wash out prowadzić spór argue dispute dissert feud feod haggle higgle stickle
spierdolić spʲjɛrˈdɔlʲiʨ̑
v (wulgarnie, wulgaryzm) zepsuć fuck up (wulgarnie, wulgaryzm) zrobić źle fuck up
spijać śmietankę ˈspʲijäʨ̑ ɕmʲjɛˈtãnkɛ
v (przenośnie, przenośnia) czerpać korzyści wynikające z działania, które zostało już wykonane take the credit
spin spʲĩn
n (fizyka, fizyczny) własny moment pędu cząstki; spin
spinacz ˈspʲĩnaʧ̑
n wygięty kawałek drutu służący do złączania kartek papieru; paper clip paperclip clip
spinać
v łączyć za pomocą spinacza, klamerki clip
spinel ˈspʲĩnɛl
n (geologia, geologiczny) (mineralogia, mineralogiczny) minerał zawierający tlenki metali, występujący w wielu barwnych odmianach; spinel (jubilerstwo, jubilerski) kamień szlachetny z oszlifowanego spinelu (1.1) spinel
spinka ˈspʲĩnka
n często zdobiony przedmiot do spinania czegoś, np. włosów, krawata, kołnierzyka lub mankietu stud
spinka do włosów ˈspʲĩnka dɔ‿ˈvwɔsuf
n (fryzjerstwo, fryzjerski) zdobiony przedmiot do spinania włosów, najczęściej dla kobiet barrette bobby pin hairpin
spiralny spʲiˈralnɨ
adj taki, który ma kształt spirali spiral
spironolakton ˌspʲirɔ̃nɔˈlaktɔ̃n
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) lek odwadniający, oszczędzający potas, z grupy antagonistów aldosteronu; spironolactone
spirulina ˌspʲiruˈlʲĩna
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) (spożywczy) preparat z sinic z rodzaju Arthrospira w formie proszku lub tabletek stosowany jako suplement diety; spirulina
spirytualistyczny ˌspʲirɨtu<sup>w</sup>alʲiˈstɨʧ̑nɨ
adj związany ze spirytualizmem, dotyczący spirytualizmu spiritualist
spis spʲis
n lista, zawierająca wyliczenie czegoś, zbiór czegoś list
spis treści ˈspʲis ˈtrɛɕʨ̑i
n lista rozdziałów z podanymi numerami ich stron, umieszczany na początku lub końcu danej publikacji; table of contents
spisek ˈspʲisɛk
n tajne porozumienie pomiędzy grupą osób (spiskowców), mających wspólny cel conspiracy plot
spiskować
v knuć, planować spisek conspire machinate plot
spiskowiec
n uczestnik spisku conspirator plotter
spiskowy
adj właściwy spiskowi conspiratorial
spisywać spʲiˈsɨvaʨ̑
v odtwarzać w formie pisanej jakąś historię ze wspomnień i źródeł materialnych write up sporządzać zapiski lub listę list transcribe
spiłować spʲiˈwɔvaʨ̑
v przytępić ostre krawędzie za pomocą pilnika file
spiżarnia spʲiˈʒarʲɲa
n pomieszczenie domowe na produkty żywnościowe pantry buttery storeroom
splot splɔt
n (anatomia, anatomiczny) połączenie nerwów plexus (matematyka, matematyczny) rodzaj działania określonego dla dwóch funkcji, konwolucja; convolution
spluwaczka
n naczynie przeznaczone do spluwania do niego; spittoon
spocznij
interjection (wojskowość, wojskowy) komenda zwalniająca ze stania na baczność at ease
spoczynek
n (fizyka, fizyczny) stan, w którym ciało nie zmienia położenia rest okres emerytury retirement stan bezczynności celem nabrania sił po pracy repose rest stan snu, którego celem jest regeneracja sleep
spod spɔt
preposition z miejsca poniżej czegoś from under
spodek ˈspɔdɛk
n mały talerzyk używany jako podstawka pod filiżankę lub szklankę saucer
spodnie ˈspɔdʲɲɛ
n (krawiectwo) dolna część odzieży wierzchniej okrywająca nogi; trousers pants
spodumen spɔˈdũmɛ̃n
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał z gromady krzemianów; spodumene
spodziewać się spɔˈʥ̑ɛvaʨ̑‿ɕɛ
v przewidywać jakieś zjawisko lub zachowanie expect
spoistość
n cecha tego, co spoiste; cecha harmonijnej całości cohesiveness compactness
spojrzenie spɔjˈʒɛ̃ɲɛ
n skierowanie oczu na coś, chwila patrzenia w jakimś kierunku, na coś lub kogoś look gaze glance
spojrzeć ˈspɔjʒɛʨ̑
v (książkowy) zwrócić wzrok na coś lub na kogoś, zerknąć, rzucić okiem look glance have a glance lay eyes
spojówka spɔˈjufka
n (anatomia, anatomiczny) przednia część gałki ocznej; błona śluzowa pokrywająca wewnętrzną część powiek; conjunctiva
spoko ˈspɔkɔ
interjection (potocznie, potoczny) dobrze, w porządku OK cool no problem rad (potocznie, potoczny) spokojnie, zachowaj spokój, nie denerwuj się safe
spokojnie spɔˈkɔjɲɛ
adv bez problemu, z łatwością, na pewno easily bez wydarzeń, które mogłyby zakłócić spokój leisurely monotonnie, jednostajnie leisurely ze spokojem, w opanowany sposób, bez nadmiernych emocji calmly quietly coolly gently mildly unhurriedly
spokojnie spɔˈkɔjɲɛ
interjection nawoływanie do spokoju take it easy
spokojny spɔˈkɔjnɨ
adj o człowieku: opanowany, zrównoważony calm placid peaceful at ease o morzu: niezmącony calm peaceful placid
spokrewniony
adj mający wspólne pochodzenie cognate related
spokój ˈspɔkuj
n stan pozbawiony kłótni, zatargów, konfliktów, sprzeczek peace cisza, brak hałasu, rumorów peace równowaga psychiczna; brak gniewu, zdenerwowania peace
spolegliwy ˌspɔlɛɡˈlʲivɨ
adj (potocznie, potoczny) skłonny do kompromisu, uległy acquiescent godny zaufania; taki, na którym można polegać reliable
sponsorować ˌspɔ̃w̃sɔˈrɔvaʨ̑
v (książkowy) finansować jakieś przedsięwzięcie sponsor
spontanicznie ˌspɔ̃ntãˈɲiʧ̑ʲɲɛ
adv w sposób spontaniczny, bez głębszego przemyślenia, odruchowo, emocjonalnie spontaneously
spontaniczny
adj działający odruchowo, bez innych wpływów spontaneous
sporadycznie ˌspɔraˈdɨʧ̑ʲɲɛ
adv (odprzymiotnikowy) → sporadyczny hardly ever sporadically
sporadyczny ˌspɔraˈdɨʧ̑nɨ
adj pojawiający się lub występujący rzadko, od czasu do czasu intermittent occasional sporadic
sporny ˈspɔrnɨ
adj będący przedmiotem sporu contentious
sporo ˈspɔrɔ
indefinitePronoun jako określenie czasownika: dość dużo, niemało a good deal jako określenie rzeczownika: dość dużo, niemało pretty much many quite a bit quite a lot
sport spɔrt
n forma aktywności fizycznej i umysłowej, podejmowanej dla przyjemności lub współzawodnictwa; sport
sport narodowy ˈspɔrt ˌnarɔˈdɔvɨ
n (publikatory) dyscyplina sportu szczególnie popularna w danym kraju national sport
sportowiec spɔrˈtɔvʲjɛʦ̑
n (sport, sportowy) osoba (kobieta lub mężczyzna), która zawodowo lub amatorsko uprawia jakiś sport athlete
sportowy spɔrˈtɔvɨ
adj dotyczący sportu, związany ze sportem sports przestrzegający fair play sporing sportsmanlike
spory ˈspɔrɨ
adj całkiem duży, pokaźny; dość istotny considerable respectable
sporządzić spɔˈʒɔ̃ɲʥ̑iʨ̑
v (książkowy) wykonać, przygotować coś draw up make
sposobić spɔˈsɔbʲiʨ̑
v (przestarzałe, przestarzały) uczyć, kształcić kogoś do czegoś educate teach (przestarzałe, przestarzały) urządzać, przygotowywać coś arrange prepare (przestarzałe, przestarzały) czynić samego siebie czymś lub jakimś educate yourself teach
sposobność
n sprzyjające warunki ku czemuś occasion opportunity opening room
spostrzegawczy ˌspɔsṭʃɛˈɡafʧ̑ɨ
adj szybko i łatwo zauważający szczegóły observant perceptive
spostrzegać
v patrząc, zwracać uwagę na coś lub kogoś notice zdawać sobie sprawę become aware realize zdawać sobie sprawę become aware realize
spostrzeżenie ˌspɔsṭʃɛˈʒɛ̃ɲɛ
n obserwacja, uwaga na dany temat observation remark
sposób ˈspɔsup
n styl, rodzaj zachowania, wyglądu itp. way method metoda, algorytm zrobienia czegoś, rozwiązania jakiegoś problemu way method
spot spɔt
n krótki film reklamowy lub reklama w radiu spot
spotkanie spɔtˈkãɲɛ
n rozgrywka sportowa match umówione lub przypadkowe zobaczenie kogoś, zetknięcie się z kimś (z czymś) meeting
spotykać spɔˈtɨkaʨ̑
v napotykać kogoś, widywać meet
spowiednik spɔˈvʲjɛdʲɲik
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) duchowny wysłuchujący spowiedzi; confessor
spowiedź ˈspɔvʲjɛ̇ʨ̑
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) wyznanie grzechów przed kapłanem w celu otrzymania ich odpuszczenia confession
społeczeństwo ˌspɔwɛˈʧ̑ɛ̃j̃stfɔ
n zorganizowana grupa ludzi zamieszkująca jakieś terytorium powiązanych ze sobą kulturowo, historycznie, religijnie, zawodowo itp.; society
społeczna odpowiedzialność biznesu spɔˈwɛʧ̑na ˌɔtpɔvʲjɛ̇ˈʥ̑alnɔʑʥ̑ bʲizˈnɛsu
n koncepcja, według której przedsiębiorstwa na etapie budowania strategii dobrowolnie uwzględniają interesy społeczne, ochronę środowiska i relacje z różnymi grupami interesariuszy corporate citizenship corporate responsibility corporate social performance corporate social responsibility responsible business sustainable responsible business
społeczność spɔˈwɛʧ̑nɔɕʨ̑
n ludzie skupieni w środowisku zawodowym lub społecznym; community
społeczny spɔˈwɛʧ̑nɨ
adj dotyczący społeczeństwa, realizowany przez społeczeństwo, związany ze społeczeństwem social
spośród ˈspɔɕrut
preposition przyimek informujący o ruchu z miejsca pomiędzy jakimiś obiektami from from between przyimek komunikujący, że to, o czym mowa w zdaniu, dotyczy wyróżnionej części jakiegoś zbioru from among from amongst
spożycie spɔˈʒɨʨ̑ɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: spożyć; zużycie czegoś, konsumpcja consumption
spożywanie ˌspɔʒɨˈvãɲɛ
n jedzenie albo picie czegoś consumption intake
spożywać spɔˈʒɨvaʨ̑
v (książkowy) jeść albo pić coś consume take
spożywczy spɔˈʒɨfʧ̑ɨ
adj przydatny do spożywania, jedzenia, konsumpcji w płynie, lub jako pokarm stały comestible edible groceries związany z żywnością lub spożyciem food
spożywczy spɔˈʒɨfʧ̑ɨ
n sklep z artykułami spożywczymi (1.1) grocer's grocer's shop grocery
spragniony spraɟˈɲɔ̃nɨ
adj (fizjologia, fizjologiczny) potrzebujący wody thirsty chcący czegoś eager
sprawa ˈsprava
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) postępowanie prokuratorskie, sądowe lub administracyjne case to, co jest dla kogoś ważne affair business issue
sprawca ˈsprafʦ̑a
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) podmiot powodujący niepożądane zdarzenia culprit delinquent injurer instigator malfeasant offender ten, który dokonuje czego actor agent artificer creator doer generator
sprawdzalny
adj taki, który da się sprawdzić, możliwy do weryfikacji verifiable
sprawdzać ˈspravʣ̑aʨ̑
v kontrolować, weryfikować; upewniać się, że coś jest prawidłowe check examine verify inspect control revise
sprawdzian ˈspravʲʥ̑ãn
n kryterium, sposób sprawdzenia czegoś, test criterion test pisemne sprawdzenie wiadomości w szkole, klasówka class test school-test test
sprawiać ˈspravʲjäʨ̑
v (przenośnie, przenośnia) kupować buy purchase powodować, by coś się stało cause
sprawiedliwie ˌspravʲjɛˈdlʲivʲjɛ
adv w sposób sprawiedliwy fairly justly
sprawiedliwość ˌspravʲjɛˈdlʲivɔɕʨ̑
n trwała i niewymuszona wola oddawania każdemu tego, co mu się należy; justice (potocznie, potoczny) władza sądownicza justice
sprawiedliwy ˌspravʲjɛˈdlʲivɨ
adj (o wyroku, prawie itp.) zgodny ze sprawiedliwością fair (o człowieku) kierujący się zasadami sprawiedliwości fair
sprawność ˈspravnɔɕʨ̑
n szybka i solidne wykonywanie jakichś czynności, zręczne działanie effectiveness efficiency
sprawowanie ˌspravɔˈvãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: sprawować behaviour conduct
sprawować spraˈvɔvaʨ̑
v wypełniać obowiązki, pełnić funkcję exercise fill hold perform wield zachowywać się w określony sposób behave
sprawozdanie ˌspravɔˈzdãɲɛ
n ustny bądź pisemny raport z jakiegoś wydarzenia lub działalności account report
sprawozdawczy ˌspravɔˈzdafʧ̑ɨ
adj dotyczący sprawozdania lub sprawozdawcy, związany ze sporządzaniem lub składaniem sprawozdania, stanowiący sprawozdanie accounting reporting
sprawunek
n zakup shopping
spray
n płyn rozpylany strumieniem drobnych kropli, przechowywany w pojemniku pod ciśnieniem; spray
spread
n (ekonomia, ekonomiczny) różnica między oferowanym przez instytucję finansową (np. bank) kursem sprzedaży a kursem kupna; spread
sprint sprɨ̃nt sprʲĩnt
n (potocznie, potoczny) szybki bieg sprint (sport, sportowy) bieg na krótkich dystansach (grupa dyscyplin sportowych); sprint
sprowadzać
v pomagać zejść z góry na dół take down powodować ograniczenie wypowiedzi reduce powodować zmianę położenia switch przyczyniać się do przybycia kogo lub czego import bring fetch wywoływać określone następstwa bring przestawać różnić się od czegoś, ograniczać się do czego amount boil down przybywać gdzieś z zamiarem osiedlenia się move
spryt
n umiejętność radzenia sobie w różnych sytuacjach cleverness ingeniousness shrewdness zdolność wychodzenia z korzyścią z każdej sytuacji zwykle w sposób nieuczciwy cunning shrewdness
sprytny ˈsprɨtnɨ
adj pomysłowy, wykazujący praktyczną inteligencję, umiejący sobie radzić clever smart
sprzeciw ˈspʃɛʨ̑if
n aktywne wyrażenie braku zgody na coś objection
sprzeciwiać się spʃɛˈʨ̑ivʲjäʨ̑‿ɕɛ
v być przeciwnym czemuś, być przeciwko czemuś lub komuś; nie zgadzać się z na coś (z czymś) oppose
sprzeczka
n ostra, energiczna wymiana zdań między osobami niezgadzającymi się ze sobą quarrel
sprzeczność
n stosunek zachodzący między zjawiskami, poglądami, interesami niezgodnymi ze sobą contradiction incompatibility clash conflict contrariety inconsistency
sprzeczny ˈspʃɛʧ̑nɨ
adj niezgodny z czymś, przeciwstawny czemuś, różny, odmienny conflict inconsistent
sprzed spʃɛt
preposition służy do usytuowania w czasie pochodzenia czegoś starszego niż określony czas lub momentu zajścia zdarzenia wcześniej niż określony czas temu from before służy do usytuowania w czasie pochodzenia czegoś wcześniejszego niż określone zdarzenie lub momentu zajścia zdarzenia wcześniejszego niż określone zdarzenie from before służy do wyrażania, że dana osoba lub obiekt przestał być przed danym miejscem from before
sprzedawać spʃɛˈdavaʨ̑
v dawać coś (materialnego lub nie) i w zamian dostawać pieniądze sell
sprzedawca spʃɛˈdafʦ̑a
n (handel, handlowy) człowiek sprzedający towary (w sklepie, na targowisku) salesman salesclerk sales assistant shop assistant
sprzedaż ˈspʃɛdaʃ
n (ekonomia, ekonomiczny) zbycie towaru lub usługi w zamian za pieniądze lub inny towar sale
sprzej
n (potocznie, potoczny) sprzęt gear
sprzeniewierzyć ˌspʃɛ̃ɲɛˈvʲjɛʒɨʨ̑
v przywłaszczyć powierzone sobie cudze mienie embezzle misappropriate
sprzyjający
adj tworzący odpowiednie warunki advantageous favourable
sprzyjać ˈspʃɨjäʨ̑
v być nastawionym serdecznie, przychylnie, życzliwie, przyjaźnie wobec kogoś lub czegoś favor favour foster
sprzątaczka spʃɔ̃nˈtaʧ̑ka
n kobieta zawodowo zajmująca się sprzątaniem, zwłaszcza pomieszczeń cleaning lady
sprzątać ˈspʃɔ̃ntaʨ̑
v doprowadzać coś do porządku, usuwać bałagan clean tidy up
sprzęg spʃɛ̃ŋk
n (technologia, technika, techniczny) urządzenie złączające pojazdy szynowe; coupling
sprzęgać ˈspʃɛ̃ŋɡaʨ̑
v łączyć coś z czymś, stykać coś z czymś; zespalać connect couple
sprzęgło ˈspʃɛ̃ŋɡwɔ
n (mechanika) mechanizm pozwalający na przenoszenie ruchu z jednej osi na drugą; clutch
sprzęt spʃɛ̃nt
n przedmiot, zazwyczaj urządzenie, używany w określonym celu apparatus implement zestaw przedmiotów używanych do wykonywania jakiejś czynności equipment gear
sprężać ˈsprɛ̃w̃ʒaʨ̑
v robić coś szybciej hasten hurry kompresować, zmniejszać objętość (o gazie), ściskać, zgniatać (przedmiot) compress
sprężyna sprɛ̃w̃ˈʒɨ̃na
n (technologia, technika, techniczny) zwinięty w spiralę, zwykle metalowy przedmiot, który może ulegać rozprężaniu; spring
sprężystość sprɛ̃w̃ˈʒɨstɔɕʨ̑
n cecha tego, co sprężyste springiness
sprężysty
adj (fizyka, fizyczny) zdolny do powrotu do wyjściowego kształtu po ustaniu działania siły odkształcającej elastic resilient springy charakteryzujący się lekkością w ruchu nimble springy taki, który działa sprawnie i szybko efficient dynamic
spust spust
n (technologia, technika, techniczny) (wojskowość, wojskowy) (łowiectwo, łowiecki) metalowa dźwignia uruchamiająca wystrzał z broni palnej; trigger
spychologia
n (potocznie, potoczny) zwalanie pracy na innych let George do it attitude
spód sput
n dolna część czegoś, stanowiąca zwykle dno lub podstawę bottom dolna lub odwrotna strona czegoś underside undersurface
spódnica spudʲˈɲiʦ̑a
n rodzaj ubrania osłaniającego biodra i nogi; skirt
spójnik ˈspujɲik
n (gramatyka) wyraz służący do łączenia wyrażeń wewnątrz zdania pojedynczego (np. w wyliczeniach) oraz zdań składowych w zdaniach złożonych; conjunction
spójność
n ścisłe przystawanie do siebie elementów czego coherence coherency cohesion
spór spur
n różnica zdań, stanowisk, interesów controversy argument conflict
spółdzielczy
adj odnoszący się do spółdzielczości, związany ze spółdzielczością co-operative cooperative
spółdzielnia spuwʲˈʥ̑ɛlʲɲa
n (zarządzanie) (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) podmiot prowadzący działalność gospodarczą w interesie swoich członków; cooperative
spółgłoska spuwˈɡwɔska
n (językoznawstwo, językoznawczy) głoska powstająca w wyniku całkowitego lub częściowego zablokowania przepływu powietrza przez aparat mowy; consonant
spółka ˈspuwka
n (zarządzanie) (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) rodzaj podmiotu prawnego z reguły powstały na mocy umowy wspólników; company
spółka akcyjna ˈspuwka ːkˈʦ̑ɨjna
n (zarządzanie) (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) rodzaj spółki kapitałowej; joint stock company
spółka zależna ˈspuwka zaˈlɛʒna
n (zarządzanie) (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) spółka, której minimum 50 procent akcji lub udziałów jest własnością innej spółki lub innego podmiotu subsidiary
spółkować spuwˈkɔvaʨ̑
v mieć stosunek płciowy mate
spóźniać się ˈspuʑɲäʨ̑‿ɕɛ
v być za późno, nie przychodzić na czas be late o zegarze wskazywać czas opóźniony w stosunku do rzeczywistego lose
spóźnienie
n brak wykonania czegoś w porę delay arrearage tardiness przybycie po ustalonym czasie delay lag late arrival lateness
spędzać ˈspɛ̃nʣ̑aʨ̑
v być w towarzystwie kogoś spend przebywać w jakimś miejscu dłuższy czas spend wykonywać jakąś czynność, poświęcać się czemuś spend zaganiać/zbierać ludzi lub zwierzęta w jedno miejsce round up
spłacać
v płacić stopniowo komu, wywiązując się w ten sposób z jakiegoś zobowiązania discharge liquidate pay off repay
spłaszczyć
v odnieść się do czegoś (zagadnienia, sprawy) w sposób zbytnio uproszczony oversimplify uczynić coś płaskim flatten
spłonka
n (wojskowość, wojskowy) (technologia, technika, techniczny) mały ładunek wybuchowy inicjujący wybuch właściwego materiału wybuchowego; primer priming element
spłuczka
n (technologia, technika, techniczny) rezerwuar z wodą do spłukiwania muszli klozetowej wraz z syfonem flush water closet
spłukany
adj (potocznie, potoczny) bez pieniędzy, w stanie bankructwa broke skint
spływ spwɨf
n ujście rzeki do innej rzeki confluence
spływać
v płynąć w dół (o cieczy) drain flow płynąć z prądem, w dół rzeki, potoku drift float
squash
n (sport, sportowy) rodzaj gry polegającej na odbijaniu piłki o ścianę tak, by utrudnić ponowne odbicie piłki przez przeciwnika; squash
squat
n opuszczony budynek lub pomieszczenie, zamieszkane przez dzikich lokatorów; squat
squatter
n osoba mieszkająca na squacie squatter
sraczka ˈsraʧ̑ka
n (potocznie, potoczny) (wulgarnie, wulgaryzm) biegunka, rozwolnienie shit
sranie w banię ˈsrãɲɛ ˈv‿bãɲɛ
interjection (wulgarnie, wulgaryzm) wykrzyknienie, które może wyrażać lekceważenie dla czyjejś wypowiedzi, niedowierzanie, irytację bullshit
srać sraʨ̑
v (wulgarnie, wulgaryzm) (potocznie, potoczny) oddawać stolec shit crap
srać w gacie ˈsraʥ̑ ˈv‿ɡaʨ̑ɛ
idiom (potocznie, potoczny) (wulgarnie, wulgaryzm) być bardzo zdenerwowanym, bać się, odczuwać silny strach shit a brick shit bricks
srebrnik
n (starożytność) (numizmatyka, numizmatyczny) moneta żydowska; shekel sheqel
srebrny ˈsrɛbrnɨ
adj (jubilerstwo, jubilerski) wykonany ze srebra silver silvern przypominający kolor srebra silvery
srebro ˈsrɛbrɔ
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Ag i liczbie atomowej 47; silver
srogość ˈsrɔɡɔɕʨ̑
n cecha tego, kto jest srogi sternness
sroka ˈsrɔka
n (ornitologia, ornitologiczny) Pica pica, czarno-biały ptak z długim ogonem; magpie
srokaty srɔˈkatɨ
adj w czarno-białe łaty, cętki (głównie o maści konia) piebald
srom srɔ̃m
n (anatomia, anatomiczny) (seksuologia, seksuologiczny) zewnętrzne żeńskie narządy płciowe; vulva fanny (staropolski) wstyd, zniewaga shame
sromotny srɔ̃ˈmɔtnɨ
adj okrywający wstydem lub hańbą, przynoszący hańbę albo wstyd shameful
ssak sːak
n (zoologia, zoologiczny) Mammalia, zwierzę z podtypu kręgowców żyworodnych, które po urodzeniu żywi się mlekiem matki; mammal
ssanie ˈsːãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: ssać sucking suction
ssać sːaʨ̑
v pić wyciągając z czegoś płyn ustami suck
stabilizacja
n stan trwałości i równowagi w przebiegu określonych procesów, w określonej dziedzinie życia stabilization przywrócenie równowagi w gospodarce stabilization
stabilność staˈbʲilnɔɕʨ̑
n cecha tego, co stabilne stability constancy
stabilny staˈbʲilnɨ
adj (o konstrukcjach lub przedmiotach) utrzymujący stałą pozycję stable łatwo powracający do równowagi po wcześniejszym jej zakłóceniu stable niezmieniający się przez dłuższy czas stable permanent
staccato
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) technika śpiewu lub gry na instrumentach muzycznych polegająca na ostrym oddzielaniu od siebie kolejnych dźwięków przez skracanie czasu ich trwania; staccato
stacja ˈstaʦ̑ʲja
n (kolejnictwo) zespół budynków i infrastruktury umożliwiający obsługę pasażerów lub towarów przewożonych koleją station (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) każdy z czternastu tradycyjnych wizerunków drogi krzyżowej Chrystusa umieszczanych w miejscu kultu station (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) wyspecjalizowany ośrodek badawczy i naukowy station (motoryzacja) punkt sprzedaży paliwa samochodom petrol station
stacja benzynowa ˈstaʦ̑ʲja ˌbɛ̃w̃zɨ̃ˈnɔva
n zakład sprzedający benzynę i inne paliwa dla samochodów; gas station petrol station filling station fueling station
stacja kolejowa
n (kolejnictwo) posterunek ruchu następczy zapowiadawczy; railroad station railway station train station
stacja kosmiczna ˈstaʦ̑ʲja kɔsˈmʲiʧ̑na
n sztuczny satelita, na którego pokładzie możliwy jest długi pobyt astronautów; space station
stacyjka
n (motoryzacja) przełącznik z zamkiem do uruchamiania silnika pojazdu przy pomocy klucza ignition lock ignition switch starter lock ignition
stacyjny
adj odbywający się stacjami stational stanowiący stację stational
stadion ˈstadʲjɔ̃n
n (sport, sportowy) duża budowla z miejscami dla widzów, miejsce rozgrywania zawodów sportowych; stadium (historia, historyczny, historycznie) miara długości używana w starożytnych krajach o różnych długościach (zazwyczaj 185 m); stadium
stadium ˈstadʲjũm
n część procesu, część czasu rozwoju stage phase leg
stado ˈstadɔ
n (przenośnie, przenośnia) (pejoratywnie, pejoratywny) duża liczba ludzi (nawet nietworzących grupy) crowd herd multitude swarm throng (przenośnie, przenośnia) (potocznie, potoczny) gromada podobnych do siebie obiektów flock shoal group (zoologia, zoologiczny) grupa osobników tego samego, rzadziej różnych gatunków zwierząt, żyjąca na określonym terytorium, związana mniej lub bardziej zaawansowaną formą organizacji społecznej; flock herd pack school shoal swarm
stagflacja staɡvˈlaʦ̑ʲja
n (ekonomia, ekonomiczny) występowanie wysokiej inflacji w warunkach stagnacji gospodarczej; stagflation
stagnacja staɡˈnaʦ̑ʲja
n wyhamowanie lub całkowite zatrzymanie postępu w jakiejś dziedzinie stagnation
stajenka staˈjɛ̃nka
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) model żłóbka betlejemskiego, zwykle z figurkami crib
stajnia ˈstajɲa
n (zootechnika, zootechniczny) budynek, pomieszczenie dla koni; stable
stajnia Augiasza ˈstajɲa ːwʲˈɟaʃa
idiom (przenośnie, przenośnia) coś zaniedbanego, bałagan który wymaga ogromnej pracy Augean stables
stal stal
n (metaloznawstwo, metalurgia) stop żelaza z węglem; steel
stalagmit staˈlaɡmʲit
n (geologia, geologiczny) naciek jaskiniowy narastający od dna jaskini ku górze; stalagmite
stalaktyt staˈlaktɨt
n (geologia, geologiczny) naciek jaskiniowy w kształcie sopla, zwisający ze stropu jaskini; stalactite
stale ˈstalɛ
adv (potocznie, potoczny) bez przerwy, cały czas constantly continually permanently
stalinista ˌstalʲĩˈɲista
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) zwolennik Józefa Stalina, stalinizmu lub członek stalinowskiego aparatu władzy Stalinist
stalinizm staˈlʲĩɲism̥
n (historia, historyczny, historycznie) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) ustrój, praktyka rządzenia panująca w ZSRR za czasów Józefa Stalina; Stalinism
stalinizować
v (historia, historyczny, historycznie) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) wprowadzać lub upowszechniać stalinizm Stalinize
stalinowski
adj (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (historia, historyczny, historycznie) związany ze stalinizme albo z postacią radzieckiego przywódcy Józefa Stalina Stalinist
stalking ˈstacĩŋk ˈstɔcĩŋk
n złośliwe i powtarzające się nagabywanie, naprzykrzanie się czy prześladowanie, zagrażające czyjemuś bezpieczeństwu; stalking
stalowy staˈlɔvɨ
adj wykonany ze stali steel
stamtąd ˈstãmtɔ̃nt
pronoun z tamtego miejsca, z tamtej lokalizacji, z miejsca oddalonego od nas from there thence
stan stãn
n (administracja) odrębna jednostka administracyjna niektórych państw federacyjnych; state (dawniej, dawny) państwo state ilość, wielkość czegoś state sytuacja, stopień czegoś, poziom sprawności w danej chwili; nastrój condition state
stan cywilny ˈstãn ʦ̑ɨˈvʲilnɨ
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) zespół cech określających osobę fizyczną w świetle obowiązujących norm prawa cywilnego; marital status
stan podgorączkowy ˈstãn ˌpɔdɡɔrɔ̃n͇ʧ̑ˈkɔvɨ
n (medycyna, medyczny) stan, w którym temperatura ciała człowieka wynosi od 37,1 do 38 stopni; subfebrile
stan wojenny ˈstãn vɔˈjɛ̃nːɨ
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) ograniczenie swobód i praw obywateli na skutek zewnętrznych zagrożeń państwa; martial law state of emergency state of siege
stan wyjątkowy ˈstãn ˌvɨjɔ̃ntˈkɔvɨ
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) ograniczenie swobód i praw obywateli na skutek wewnętrznych zagrożeń państwa; state of emergency
standard ˈstãndart
n powszechne kryterium określające poziom usług lub towarów spełniających podstawowe wymagania; standard
standardowy ˌstãndarˈdɔvɨ
adj typowy conventional typical zgodny z normą standard
stangret
n prywatny woźnica powożący końmi coachman driver
stanowczy stãˈnɔfʧ̑ɨ
adj taki, który potrafi podjąć kategoryczną decyzję, pozbawiony wahań i wątpliwości determined firm definite outright unyielding
stanowisko ˌstãnɔˈvʲiskɔ
n miejsce wykonywania czynności, miejsce postoju, pobytu workplace pozycja w hierarchii zawodowej position punkt widzenia, sposób rozumienia czegoś position
stanowić stãˈnɔvʲiʨ̑
v składać się na coś, tworzyć coś constitute make
stanowy
adj (administracja) związany ze stanem state
stanąć ˈstãnɔ̃ɲʨ̑
v o budowlach: zostać zbudowanym gdzieś build erect o człowieku, zwierzętach: powstać, dźwignąć się na nogi get up stand up trafić na wyzwanie confront zatrzymać się, przestać się poruszać, przestać działać stop
stara miłość nie rdzewieje ˈstara ˈmʲiwɔɕʨ̑ ˌɲɛ‿rʣ̑ɛˈvʲjɛ̇jɛ
proverb miłość, zwłaszcza przeżyta w młodości, nie przemija z upływem czasu old love dies hard
stara panna
n (pogardliwie) niemłoda kobieta, która nie wyszła za mąż old maid spinster
stara śpiewka
idiom (ironicznie) stary, oklepany frazes same old story
staranie staˈrãɲɛ
n działanie w kierunku realizacji pewnego zamiaru, pragnienia effort endeavour
starannie staˈrãɲːɛ
adv w sposób staranny, dokładny, schludny; z dbałością o szczegóły carefully neatly
staranność
n cecha bycia starannym care
staranny staˈrãnːɨ
adj taki, który wykonano ze starannością, pietyzmem, dokładnie conscientious
starać się ˈstaraʨ̑‿ɕɛ
v przykładać się do czegoś, być gorliwym struggle to zabiegać o coś, dążyć do otrzymania czegoś apply for attempt seek to strive for take step to try to
staroczesny
adj (przestarzałe, przestarzały) charakterystyczny dla dawnych czasów vintage
starodrzew
n (leśnictwo) drzewostan o końcowej żywotności ancient forest old-growth forest
starofrancuski ˌstarɔfrãnˈʦ̑usʲci
n (językoznawstwo, językoznawczy) język z grupy romańskiej używany w średniowieczu w północnej części dzisiejszej Francji, a także części Szwajcarii i Belgii; Old French
staromiejski
adj dotyczący najstarszej części miasta, dzielnicy old-town
staromodnie
adv w sposób staromodny, według dawnej mody, niemodnie dowdily old-fashionedly
staromodny
adj odpowiadający dawnej modzie, obecnie niemodny old-fashioned oldfangled outdated
staronordyjski
n (językoznawstwo, językoznawczy) język staronordyjski; Old Norse
starorzecze ˌstarɔˈʒɛʧ̑ɛ
n (geografia, geograficzny) jezioro w dolinie rzecznej, stanowiące fragment jej dawnego koryta; oxbow lake
staroturecki ˌstarɔtuˈrɛʦ̑ʲci
adj odnoszący się do ludów turkijskich zamieszkujących w okresie mniej więcej od VI do XII wieku tereny przede wszystkim współczesnej Mongolii, południowej Syberii i Azji Środkowej; dotyczący ich kultury, dziejów, języka itp.; Old Turkic
staroturecki ˌstarɔtuˈrɛʦ̑ʲci
n język staroturecki (1.2), najstarszy zaświadczony w piśmie język turkijski; Old Turkic the Old Turkic language
staroturkijski
adj odnoszący się do ludów turkijskich zamieszkujących w okresie mniej więcej od VI do XII wieku tereny przede wszystkim współczesnej Mongolii, południowej Syberii i Azji Środkowej; dotyczący ich kultury, dziejów, języka itp.; Old Turkic
staroturkijski
n język staroturkijski (1.1), najstarszy zaświadczony w piśmie język turkijski; Old Turkic the Old Turkic language
staroświecki
adj wywodzący się ze starych czasów, obecnie niemodny, niepopularny antiquated fusty groovy old-world stuffy
starość ˈstarɔɕʨ̑
n stan będący efektem starzenia się, trzeci i ostatni okres życia istot żywych; age
starożytność ˌstarɔˈʒɨtnɔɕʨ̑
n (historia, historyczny, historycznie) okres w dziejach ludzkości, który trwał od wynalezienia pisma do upadku imperium zachodniorzymskiego w 476 roku antiquity dawne, zamierzchłe czasy eld
starożytny ˌstarɔˈʒɨtnɨ
adj związany ze starożytnością, dotyczący starożytności ancient
starszy kapral ˈstarʃɨ ˈkapral
n (wojskowość, wojskowy) podoficerski stopień wojskowy, w hierarchii pomiędzy kapralem a plutonowym ; Chief Corporal
starszy szeregowy ˈstarʃɨ ˌʃɛrɛˈɡɔvɨ
n (wojskowość, wojskowy) stopień wojskowy, wyższy od szeregowego, niższy od kaprala; Lance Corporal
start start
n chwila, w której coś zaczyna się beginning start komenda wydawana do rozpoczęcia czegoś go miejsce, w którym coś zaczyna się start
startować starˈtɔvaʨ̑
v o statku latającym lub pilocie: rozpoczynać lot take off rozpoczynać bieg, wyścig lub inną konkurencję sportową start rozpoczynać jakąś działalność begin hold run start stawać do zawodów compete
staruszka staˈruʃka
n starsza kobieta old lady old woman
stary ˈstarɨ
adj mający wiele lat, niemłody old nieaktualny, nieważny expire old o żywności, pokarmie: nieświeży, nienadający się do spożycia expire old stale
stary ˈstarɨ
n (potocznie, potoczny) tylko w wołaczu, poufale: sposób zwracania się do dobrego znajomego bro buddy mate
starzec ˈstaʒɛʦ̑
n stary mężczyzna old man
starzenie staˈʒɛ̃ɲɛ
n (chemia, chemiczny), (technologia, technika, techniczny) zmiana właściwości materiału z upływem czasu; ageing aging (rzeczownik odczasownikowy) od: starzeć age get old
starzyzna
n ogół starych, używanych przedmiotów, ubrań przeznaczonych zwykle do handlu old stuff
starówka staˈrufka
n (turystyka, turystyczny) zwykle najstarsza, zabytkowa część miasta; old town
stateczny
adj zrównoważony, poważny i odpowiedzialny; (także, też) świadczący o takich cechach matronly staid
statek ˈstatɛk
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) duży obiekt do przewozu towarów lub ludzi drogą wodną ship vessel boat craft każde urządzenie do takiego przewozu dowolną drogą inną niż ląd; ship craft
statek pożarniczy
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) specjalna ratownicza jednostka pływająca przeznaczona do gaszenia pożarów na statkach oraz na obszarze portu lub stoczni; fireboat
statki
n popularna gra logiczna dla dwóch osób; battleship
statua staˈtu<sup>w</sup>a
n okazała rzeźba postaci ludzkiej statue
status ˈstatus
n położenie, pozycja (np. społeczna) status
statut
n (administracja) (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) akt prawny stanowiący zbiór przepisów dotyczących podmiotu prawa publicznego lub prywatnego; by-law
statyczny staˈtɨʧ̑nɨ
adj (fizyka, fizyczny) dotyczący statyki statical będący w bezruchu static stable niepodatny na zmiany static stable w stanie równowagi static stable
statyna
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) inhibitory reduktazy HMG-CoA, lek obniżający poziomy lipidów i poprawiający stan układu krążenia statin (fizjologia, fizjologiczny) neurohormon podwzgórza hamujący uwalnianie hormonów przysadki hypothalamic inhibiting hormone
statystycznie ˌstatɨˈstɨʧ̑ʲɲɛ
adv w sposób związany ze statystyką statistically
statystyczny ˌstatɨˈstɨʧ̑nɨ
adj odnoszący się do statystyki (nauki) statistical
statystyka staˈtɨstɨka
n (matematyka, matematyczny) funkcja, która danemu rozkładowi z próby przypisuje liczbę rzeczywistą; statistic nauka zajmująca się zbieraniem i analizą danych dotyczących zjawisk masowych; statistics wynik procesu zbierania i analizy danych dotyczących jakiegoś zjawiska masowego, prezentowany najczęściej w postaci tabel lub wykresów statistics (fizyka, fizyczny) (potocznie, potoczny) rozkład prawdopodobieństwa będący podstawą statystyki (1.4) statistics (fizyka, fizyczny) model opisujący zbiorowe zachowanie obiektów fizycznych, np. cząstek statistics
statyw ˈstatɨf
n (technologia, technika, techniczny) podstawa, najczęściej w postaci trójnogu ze składanymi nogami, wykonana z metalu lub drewna, służąca do stabilizowania mocowanych na niej przyrządów, np. aparatu fotograficznego, kamery, urządzeń geodezyjnych tripod
staw staf
n (anatomia, anatomiczny) ruchome połączenie kości; joint (geografia, geograficzny) niewielki zbiornik wody stojącej sztucznego lub naturalnego pochodzenia; pond
staw kowadełkowo-młoteczkowy ˈstaf ˌkɔvadɛwkɔvɔ‿mwɔtɛʧ̑ˈkɔvɨ
n (anatomia, anatomiczny) staw łączący kosteczki słuchowe ucha środkowego; incudomalleolar articulation
staw krzyżowo-biodrowy ˈstaf ˌkʃɨʒɔvɔ‿bʲjɔˈdrɔvɨ
n (anatomia, anatomiczny) staw o niewielkiej ruchomości utworzony przez kość krzyżową i kość biodrową sacroiliac joint
staw skroniowo-żuchwowy ˈstaf ˌskrɔ̃ɲɔvɔ‿ʒuxˈfɔvɨ
n (anatomia, anatomiczny) dwujamowy, kulisty, sprzężony i symetryczny staw twarzoczaszki; temporomandibular joint
staw łokciowy ˈstaf wɔcˈʨ̑ɔvɨ
n (anatomia, anatomiczny) staw łączący ramię z przedramieniem; elbow
stawać ˈstavaʨ̑
v przechodzić w inny stan, zmieniać się; zostawać kimś, czymś become tylko w (aspekt dokonany): wydarzyć się, mieć miejsce, nastąpić happen
stawiać ˈstavʲjäʨ̑
v budować build erect kupić coś komuś, dawać za darmo – najczęściej alkohol buy określać przedmiot swojego zakładu bet określać sumę pieniędzy, którą wnosi się do zakładu stake tak przemieszczać przedmiot, by stał stand umieszczać coś gdzieś place put przybywać na żądanie oppose appear
stawiać sprawę na ostrzu noża ˈstavʲjäʨ̑ ˈspravɛ na‿ˈɔsṭʃu ˈnɔʒa
v żądać kategorycznie bring matters to a head
stawka ˈstafka
n kwota zakładu, którą można zyskać lub stracić w grze hazardowej stake ustalona jednostka, według której liczy się wysokość zarobków, opłat, świadczeń itp. rate
stawonóg staˈvɔ̃nuk
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) bezkręgowe zwierzę mające ciało zbudowane z segmentów oraz odnóża z połączonych stawami członów; arthropod
staza
n (medycyna, medyczny) (biologia, biologiczny) zastój płynu ustrojowego w organizmie (w naczyniach) lub podłączonym urządzeniu (w przewodach) stasis (środowiskowy) (medycyna, medyczny) opaska uciskowa (np. gumowa rurka, pasek), wykorzystywana do zatrzymania przepływu krwi w kończynie tourniquet
stać staʨ̑
v o człowieku, zwierzęciu: być w pozycji wyprostowanej, podpartym tylko na nogach stand o przedmiocie: być ustawionym w taki sposób, że pionowy wymiar jest większy od poziomych stand
stać nad grobem ˈstaʨ̑ nad‿ˈɡrɔbɛ̃m
v być bardzo starym, chorym, bliskim śmierci have one foot in the grave
stała ˈstawa
n symbol, któremu przyporządkowana jest pewna zdefiniowana wartość; constant
stałoogniskowy
adj (fotografia) o obiektywie: posiadający stałą, niezmienną ogniskową; pozbawiony zoomu prime
stały związek
n (socjologia, socjologiczny) trwała relacja dwóch partnerów zakładająca wierność long-term relationship
staż
n (urzędowy) próbny okres pracy przed objęciem samodzielnego stanowiska, praktyka practice
stearynowy
adj (biochemia, biochemiczny) związany z stearyną, dotyczący stearyny; zawierający stearynę stearic
stek stɛk
n (kulinaria) potrawa z kawałka mięsa krojonego w poprzek włókien mięśniowych lub ryby krojonej w poprzek kręgosłupa, zazwyczaj grillowany lub smażony w głębokim oleju; steak
stemplować stɛ̃mˈplɔvaʨ̑
v przystawiać stempel (pieczątkę) do dokumentu, listu stamp wstawiać stempel (podporę) pod strop shore
steniczny
adj (psychologia, psychologiczny) silny, mocny, aktywny sthenic
stenografia
n sposób pisania za pomocą umownych symboli, konwencji i skrótów, pozwalający notować w tempie ludzkiej mowy; shorthand stenography
stenograficzny
adj związany z stenografią; wykonany metodą stenografii stenographic
stenoza
n (medycyna, medyczny) zwężenie stenosis stricture
step stɛp
n (choreografia, choreograficzny) rodzaj tańca; tap dance trawiasta równina pozbawiona drzew, rzek i jezior; steppe
stepowy
adj związany ze stepem, dotyczący stepu of steppe
ster stɛr
n urządzenie służące do nadania i utrzymania kierunku ruchu statku wodnego lub powietrznego; rudder helm
sterczeć ˈstɛrʧ̑ɛʨ̑
v wystawać poza jakąś powierzchnię, stać na sztorc stick out
stereometryczny
adj (matematyka, matematyczny) związany z stereometrią, dotyczący stereometrii stereometric
stereotyp ˌstɛrɛˈɔtɨp
n uproszczona konstrukcja myślowa zawierająca irracjonalne bądź fałszywe przeświadczenie dotyczące różnych zjawisk, instytucji, osób, a najczęściej innych grup społecznych; stereotype
stereotypizacja ˌstɛrɛɔtɨpʲiˈzaʦ̑ʲja
n sprowadzanie czegoś do stereotypu, tworzenie stereotypu stereotypization
sternik
n (sport, sportowy) (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) żeglarz kierujący danym obiektem pływającym coxswain cox (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) stopień żeglarski niższy od stopnia kapitana i żeglarz posiadająca ów stopień helmsman
sternit ˈstɛrʲɲit
n (chemia, chemiczny) związek chemiczny z podgrupy drażniących bojowych środków trujących, nazywanej sternitami, działający drażniąco na drogi oddechowe, błony śluzowe, oczy i skórę powodując kichanie, kaszel, podrażnienia oczu i górnych dróg oddechowych; sternutator sternutatory agent
sterowanie ˌstɛrɔˈvãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: sterować steering
sterowanie numeryczne
n (informatyka, informatyczny) sterowanie programowe umożliwiające bezpośrednie wyzyskanie przez układ sterujący informacji liczbowych zakodowanych na taśmach magnetycznych, kartach dziurkowanych itp. numerical control
sterować stɛˈrɔvaʨ̑
v (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) wyznaczać kierunek za pomocą steru cox steer kierować jakimiś działaniami, wpływać na coś, rządzić czymś administer control direct manage kontrolować pracę urządzenia control
sterowiec stɛˈrɔvʲjɛʦ̑
n (lotnictwo, lotniczy) sterowalny, podłużny balon napełniony gazem lżejszym od powietrza, posiadający własny napęd; zeppelin airship
sterownik stɛˈrɔvʲɲik
n (informatyka, informatyczny) program obsługujący urządzenia podłączone do komputera driver (technologia, technika, techniczny) program lub urządzenie go wykonujące służące do sterowania układem controller
sterta ˈstɛrta
n zbiór leżących na sobie przedmiotów heap pile stack
sterylizacja
n (medycyna, medyczny) (weterynaria, weterynaryjny) pozbawianie płodności (zwykle podczas zabiegu chirurgicznego) przy jednoczesnym zachowaniu czynności hormonalnej gruczołów płciowych sterilisation
steward ˈstɛvart
n (lotnictwo, lotniczy) (morski) członek załogi statku lub samolotu obsługujący pasażerów; steward
stewardesa ˌstɛvarˈdɛsa
n (lotnictwo, lotniczy) członkini załogi samolotu obsługująca pasażerów; flight attendant stewardess
stewia ˈstɛvʲja
n (botanika, botaniczny) Stevia Cavanilles, jeden z rodzajów roślin z rodziny astrowatych; stevia (spożywczy) naturalna substancja słodząca w postaci sproszkowanych liści i pąków albo skrystalizowanego ekstraktu ze Stevia rebaudiana, uprawnego gatunku stewii (1.1) stevia
stilbit
n (mineralogia, mineralogiczny) pospolity minerał z gromady krzemianów, kruchy, uwodniony glinokrzemian wapnia; stilbite
stoa ˈstɔa
n (architektura, architektoniczny) w architekturze greckiej: wydłużona hala kolumnowa, którą zamykała z tyłu ściana, często zdobiona malowidłami stoa
stochastyczny
adj (matematyka, matematyczny) (statystyka, statystyczny) nie wykazujący żadnej określonej tendencji, nie zmierzający do określonego celu, taki, którym rządzi przypadek stochastic
stocznia ˈstɔʧ̑ʲɲa
n zakład przemysłowy zajmujący się budową, remontowaniem, przebudowywaniem lub likwidacją statków wodnych; dockyard shipyard
stoczniowiec
n pracownik stoczni shipworker shipyard worker
stodoła stɔˈdɔwa
n budynek, w którym przechowuje się zboże, siano itp. barn
stoik
n (filozofia, filozoficzny) zwolennik stoicyzmu Stoic
stojak ˈstɔjak
n urządzenie utrzymujące coś w pozycji pionowej, czasem też utrzymujące w pionie dzieci niepotrafiące jeszcze samodzielnie stać stand
stojan ˈstɔjãn
n (mechanika) nieruchoma część silnika elektrycznego lub prądnicy, wewnątrz której obraca się wirnik stator
stok stɔk
n (geografia, geograficzny) (sport, sportowy) każda nachylona powierzchnia rozpościerająca się między kulminacją wzniesienia a jego podnóżem slope
stokrotka stɔˈkrɔtka
n (botanika, botaniczny) roślina z rodzaju (1.1) daisy
stolarstwo stɔˈlarstfɔ
n (rzemiosło, rzemieślniczy) profesja i rzemiosło zajmujące się obróbką drewna do celów użytkowych carpentry
stolarz ˈstɔlaʃ
n (rzemiosło, rzemieślniczy) rzemieślnik wykonujący przedmioty z drewna: meble, elementy budowlane itp., osoba zajmująca się stolarstwem; carpenter joiner
stolica stɔˈlʲiʦ̑a
n (administracja) (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) główne miasto jakiegoś państwa; capital capital city
stolik ˈstɔlʲik
n stół z siedzeniami przygotowany dla klientów w restauracji, barze table
stomatologia ˌstɔ̃matɔˈlɔɟja
n (medycyna, medyczny) dział medycyny, dziedzina zajmująca się funkcjonowaniem, patologiami i leczeniem zębów, przyzębia, błony śluzowej jamy ustnej, stawu skroniowo-żuchwowego człowieka; stomatology
stomatologiczny ˌstɔ̃matɔlɔˈɟiʧ̑nɨ
adj związany ze stomatologią, dotyczący stomatologii stomatological
stomia
n (medycyna, medyczny) chirurgiczne połączenie między przewodem pokarmowym (jelitem cienkim lub grubym) albo rzadziej układem moczowym ze skórą na brzuchu, wytworzone gdy wydalanie kału lub moczu drogą naturalną stało się u pacjenta niemożliwe lub znacznie utrudnione; stoma
stonka ˈstɔ̃nka
n (zoologia, zoologiczny) chrząszcz z rodziny stonkowatych, zwłaszcza stonka ziemniaczana (Leptinotarsa decemlineata) Colorado-beetle
stonka ziemniaczana ˈstɔ̃nka ˌʑɛ̃mʲɲaˈʧ̑ãna
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) jeden z chrząszczy, szkodnik upraw ziemniaków; potato beetle
stonoga stɔ̃ˈnɔɡa
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) Oniscus, skorupiak żyjący w szczelinach, piwnicach; centipede (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) wij lub prosionek ze względu na liczbę odnóży millipede
stop stɔp
interjection = stój(cie), zatrzymaj(cie) się stop
stop stɔp
n (technologia, technika, techniczny) substancja złożona z metalu i innych metali lub niemetali; alloy
stopa ˈstɔpa
n (anatomia, anatomiczny) część ciała tworząca dolny koniec nogi, ograniczona piętą i kostką; foot jednostka długości, używana w niektórych krajach; foot podstawa czegoś (np. ozdobnej nogi stołu) foot
stoper ˈstɔpɛr
n (technologia, technika, techniczny) (sport, sportowy) urządzenie do mierzenia odstępu czasu z dokładnością do ułamków sekundy stopwatch timer (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) węzeł na linie lub urządzenie służące do zatrzymywania liny lub łańcucha stopper zatyczka do ucha chroniąca przed hałasem ear plug earplug
stopień ˈstɔpʲjɛ̇̃ɲ
n (fizyka, fizyczny) (meteorologia, meteorologiczny) jednostka miary temperatury degree (matematyka, matematyczny) jednostka kąta płaskiego stanowiąca 1/360 (jedną trzysta sześćdziesiątą) kąta pełnego, stosowana też w geografii do wyrażania współrzędnych geograficznych; degree czyjeś miejsce w pewnej hierarchii zawodowej lub organizacyjnej, zwykle w służbach mundurowych rank każda z części schodów uniesiona do góry step
stopień najwyższy ˈstɔpʲjɛ̇̃ɲ najˈvɨʃːɨ
n (gramatyka) forma przymiotnika lub przysłówka, oznaczająca największe nasilenie opisywanej przez niego cechy superlative
stopień wojskowy ˈstɔpʲjɛ̇̃ɲ vɔjˈskɔvɨ
n tytuł żołnierza oznaczający jego miejsce w hierarchii wojskowej; military rank
stopień wyższy ˈstɔpʲjɛ̇̃ɲ ˈvɨʃːɨ
n (gramatyka) forma przymiotnika lub przysłówka, określająca natężenie opisywanej przez niego cechy w porównaniu do czegoś comparative
stopniowo stɔpʲˈɲɔvɔ
adv nie nagle, ale po trochu, powoli gradually step by step little by little bit by bit by degrees
stopniowy stɔpʲˈɲɔvɨ
adj (książkowy) mający powolny przebieg, zachodzący etapami gradual
stos stɔs
n (informatyka, informatyczny) jedna ze struktur danych, w której analogicznie do stosu (1.1) kartek, dostęp jest możliwy tylko przez dokładanie lub pobieranie z wierzchu; stack drewno ułożone do spalenia czegoś lub kogoś; miejsce, na którym dokonuje się ceremonii kremacji ciała zmarłego pyre większa ilość przedmiotów ułożonych jeden na drugim stack pile
stosowny stɔˈsɔvnɨ
adj (książkowy) najlepszy w danej sytuacji, pasujący, nadający się, odpowiadający niej suitable appropriate adequate apt beseeming congenial
stosunek stɔˈsũnɛk
n zależność między różnymi elementami relation
stosunek płciowy stɔˈsũnɛk ˈpw̥ʨ̑ɔvɨ
n (fizjologia, fizjologiczny) czynności i zachowania seksualne, w trakcie których dochodzi do fizycznego zbliżenia z użyciem narządów płciowych; sexual intercourse
stosunkowo
adv w stosunku do czego lub kogo relatively comparatively
stout
n (spożywczy) mocne, ciemne piwo górnej fermentacji, rodzaj ale; stout
stowarzyszenie ˌstɔvaʒɨˈʃɛ̃ɲɛ
n organizacja społeczna (zrzeszenie) powoływana przez grupę osób o wspólnych celach lub zainteresowaniach; association affiliation
stołowy stɔˈwɔvɨ
adj dotyczący stołu, związany ze stołem table
stożek ˈstɔʒɛk
n (geometria) rodzaj bryły powstałej przez obrót trójkąta prostokątnego wokół jednej z przyprostokątnych; cone
stracenie straˈʦ̑ɛ̃ɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: stracić loss egzekucja, wykonanie kary śmierci; (także, też) kara śmierci capital punishment execution
strach strax
n uczucie niepokoju, lęku przed czymś, co może być groźne fear awe kukła uformowana ze starych ubrań, służąca do odstraszania ptaków na polach scarecrow
strachliwy straxˈlʲivɨ
adj o osobie, która często i łatwo ulega strachowi cowardly skittish
stracić rozum ˈstraʨ̑iʨ̑ ˈrɔzũm
v zachowywać się nierozsądnie, irracjonalnie go insane lose one's mind
stracić twarz ˈstraʨ̑iʨ̑ ˈtfaʃ
v stracić honor, mieć powody do wstydu lose face
stracony straˈʦ̑ɔ̃nɨ
adj taki, którego stracono, zgubiono; który nie wróci lost
strajk strajk
n dobrowolny i zbiorowy protest pracowników, który polega najczęściej na przerwaniu pracy, podjęty w celu spełnienia przez pracodawcę lub władzę ich postulatów; strike
strajk włoski ˈstrajɡ ˈvwɔsʲci
n strajk polegający na skrajnie skrupulatnym wykonywaniu obowiązków służbowych przez pracowników work-to-rule
strajkować strajˈkɔvaʨ̑
v uczestniczyć w strajku strike
straponten
n (książkowy) składane, odchylane siedzenie, przymocowane do ściany albo do stałego fotela, montowane w teatrach, środkach transportu itp., dawniej także np. w powozach folding seat tip-up seat
straszliwy straʃˈlʲivɨ
adj (potocznie, potoczny) bardzo zły, kiepski horrible (potocznie, potoczny) ogromny horrendous coś bardzo strasznego, przerażającego horrendous horryfying
strasznie ˈstraʃʲɲɛ
adv (potocznie, potoczny) bardzo, niezmiernie, nadzwyczaj desperately terribly bardzo źle, okropnie dreadfully terribly
straszny ˈstraʃnɨ
adj (potocznie, potoczny) taki, który jest bardzo intensywny, duży terrible horrible okropny, nieprzyjemny terrible horrible awful taki, który wzbudza strach, grozę; jest przerażający, niebezpieczny, okrutny terrible horrible frightful horrific
straszyć
v wzbudzać strach, lęk w kimś frighten scare
strata ˈstrata
n ubytek, utracenie czegoś; coś wartościowego, co się straciło, czego już się nie ma loss
strateg ˈstratɛk
n znawca strategii, osoba tworząca plany wojenne i kierująca operacjami wojskowymi strategist
strategia straˈtɛɟja
n ogólny plan działań, szerszy od taktyki strategy (informatyka, informatyczny) wzorzec projektowy definiujący rodzinę wymiennych algorytmów strategy
strategicznie
adv w sposób dotyczący strategii; pod względem strategii strategically
strategiczny
adj zgodny z określoną strategią strategic
stratny
adj (dawniej, dawny) przynoszący stratę dissipative
stratosferyczny
adj (geofizyka) związany z stratosferą, dotyczący stratosfery; znajdujący się w stratosferze stratospheric
stratyfikacja
n (geologia, geologiczny) układanie się skał osadowych warstwami stratification (meteorologia, meteorologiczny) układ warstwowy mas powietrza stratification (rolnictwo, rolniczy) proces przysposabiania nasion do kiełkowania poprzez przekładanie nasion przed wysiewem warstwami wilgotnego piasku lub ziemi inspektowej, także umieszczenie nasion w wilgotnym podłożu o niskiej temperaturze stratification (socjologia, socjologiczny) wyróżnianie warstw w społeczeństwie według różnych kryteriów, np. sytuacji ekonomicznej, funkcji społecznych, wspólnoty obyczajów, stylu życia itp. stratification
straż straʃ
n osoba albo grupa osób strzegąca lub pilnująca kogoś, czegoś sentry pilnowanie, strzeżenie kogoś lub czegoś przed niebezpieczeństwem guard watch
straż pożarna ˈstraʃ pɔˈʒarna
n wyspecjalizowana formacja, zawodowa lub ochotnicza, zajmująca się zwalczaniem pożarów, klęsk żywiołowych oraz innych zagrożeń dla zdrowia ludzkiego, mienia lub środowiska; fire brigade fire department fire station
straż przednia
n (wojskowość, wojskowy) część wojska od przodu ubezpieczająca główne siły vanguard
straż przybrzeżna
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) morska formacja policyjna lub wojskowa odpowiadająca za nadzorowanie granic coast guard coastguard
straż tylna
n (wojskowość, wojskowy) oddział zabezpieczający tyły przemieszczającego się wojska rearguard
strażak ˈstraʒak
n osoba szkolona do walki z ogniem; fireman firefighter
strażnica
n (historia, historyczny, historycznie) (wojskowość, wojskowy) (architektura, architektoniczny) budynek, niekiedy wysoki, w którym pełni się straż watchtower
strażnik ˈstraʒʲɲik
n osoba odpowiedzialna za pilnowanie mienia lub osób guard
strefa ˈstrɛfa
n przestrzeń wydzielona ze względu na pewne cechy odróżniające ją od otoczenia zone area belt region
strefa Złotowłosej
n (astronomia, astronomiczny) strefa warunków kosmicznych, które sprzyjają powstaniu życia Goldilocks zone habitable zone
strefa erogenna ˈstrɛfa ˌɛrɔˈɡɛ̃nːa
n (fizjologia, fizjologiczny) (seksuologia, seksuologiczny) fragment ciała, który reaguje na dotyk podnieceniem seksualnym; erogenous zone
stres strɛs
n (psychologia, psychologiczny) mobilizacja organizmu jako reakcja na negatywne bodźce; stress
streszczać ˈstrɛʃʧ̑aʨ̑
v skracać jakąś wypowiedź lub tekst, zachowując najważniejsze jej elementy, przedstawiać w skondensowanej formie summarise
streszczenie strɛʃˈʧ̑ɛ̃ɲɛ
n wyciąg, skrót summary abstract
stretching
n (sport, sportowy) zestaw ćwiczeń fizycznych polegający na rozciąganiu mięśni celem ich uelastycznienia stretching
stringi ˈstrʲĩŋʲɟi
n (krawiectwo) rodzaj majtek, których tylną część stanowi bardzo wąski pasek materiału; thong G-string
strit strʲit
n (termin karciany) układ pięciu kolejnych kart różnego koloru w grze w pokera straight
stroboskop
n (technologia, technika, techniczny) lampa emitująca krótkie błyski światła o dużym natężeniu strobe stroboscope
strofa ˈstrɔfa
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) część utworu lirycznego złożona z wersów stanza strophe verse
stroficzny strɔˈfʲiʧ̑nɨ
adj podzielony na strofy strophic
strofować strɔˈfɔvaʨ̑
v dawać komuś wyraźnie do zrozumienia, że jest się niezadowolonym z jego zachowania chide
stroik ˈstrɔ<sup>j</sup>ik
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) cienka listwa z trzciny lub metalowa blaszka służąca do wprowadzania w drganie słupa powietrza w środku rezonatora lub piszczałki w niektórych instrumentach reed
stroić ˈstrɔ<sup>j</sup>iʨ̑
v (pogardliwie) przesadnie ubierać deck out overdress doprowadzać do stanu gotowości czy najlepszego porządku trim tune ubierać ozdobnie, odświętnie adorn deck decorate embellish
strojnica włoska
n (systematyka) (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) Graphosoma lineatum Linnaeus, gatunek owada z rzędu pluskwiaków; minstrel bug striped bug
strojnoczub amazoński strɔjˈnɔʧ̑up ˌãmaˈzɔ̃j̃sʲci
n (ornitologia, ornitologiczny) gatunek ptaka z rodziny bławatników; Amazonian umbrellabird
stromy ˈstrɔ̃mɨ
adj nachylony pod dużym kątem w stosunku do poziomu, podłoża steep
strona ˈstrɔ̃na
n (gramatyka) forma zdania zależna od wzajemnego stosunku podmiotu i orzeczenia; voice (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) jedna z osób będąca sygnatariuszem umowy lub występująca jako podmiot w procesie; party uczestnik wojny, także sporu, kłótni, negocjacji, rozmów, umowy, małżeństwa, itp. party jedna z powierzchni kartki lub innych płaskich przedmiotów, zwykle w książce, gazecie, albumie itp. page umowna część czegoś, znajdująca się przy brzegu, krawędzi tego czegoś side
strona bierna ˈstrɔ̃na ˈbʲjɛrna
n (gramatyka) forma zdania, w której podmiot jest obiektem czynności, określonej przez orzeczenie; passive voice
strona czynna ˈstrɔ̃na ˈʧ̑ɨ̃nːa
n (gramatyka) forma zdania, w której podmiot jest wykonawcą czynności; active voice
strona internetowa ˈstrɔ̃na ˌĩntɛrnɛˈtɔva
n (informatyka, informatyczny) pojedynczy dokument lub prezentacja opublikowana w Internecie przez WWW; web page website
stronić
v trzymać się z dala shun
stronnictwo
n zorganizowane ugrupowanie o wspólnych poglądach, działające wspólnie dla osiągnięcia określonych celów club party
stronniczy
adj kierujący się tylko określonym interesem; pozbawiony obiektywizmu partial
stront strɔ̃nt
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Sr i liczbie atomowej 38; strontium
strop strɔp
n (geologia, geologiczny) górna powierzchnia ograniczająca warstwę skalną ceiling roof
strucla z makiem
n (kulinaria) ciasto zawijane z masą ze zmielonego maku przyprawionego cukrem i bakaliami; poppy seed roll
strudel ˈstrudɛl
n (kulinaria) ciasto francuskie zawijane z jabłkami lub nadzieniem z sera bądź maku, pieczone w rondlu z dużą ilością masła; strudel
strug struk
n (technologia, technika, techniczny) narzędzie stolarskie z wysuwanym ostrzem, używane do wyrównywania, wygładzania powierzchni drewna plane
struga ˈstruɡa
n (geografia, geograficzny) mała rzeczka stream ciecz płynąca wąskim pasmem; płynąca, lejąca się woda, ciecz spurt stream
strugarka struˈɡarka
n (maszynoznawstwo) obrabiarka do obróbki skrawaniem płaszczyzn, planer planing machine
strugać ˈstruɡaʨ̑
v (potocznie, potoczny) udawać kogoś play obrabiać drewno poprzez ścinanie podłużnych wiór plane sharpen
struktura strukˈtura
n stały układ i wzajemne relacje elementów stanowiących całość structure
strukturalny
adj dotyczący struktury structural
strumień ˈstrũmʲjɛ̇̃ɲ
n (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) mały naturalny ciek wodny; brook stream brooklet
strumyk ˈstrũmɨk
n mały strumień creek
struna ˈstrũna
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) naciągnięta sprężysta nić, będąca źródłem dźwięku w instrumentach strunowych; string
struna głosowa
n (anatomia, anatomiczny) drgający element krtani, parzysty organ który wytwarza dźwięki vocal cord vocal fold voice reed
strup strup
n (medycyna, medyczny) sucha pokrywa na ranach i uszkodzeniach ciała, powstająca ze skrzepłej wydzieliny; scab crust
struś struɕ
n (ornitologia, ornitologiczny) duży ptak nielotny z rodziny strusiowatych; ostrich
strych strɨx
n (architektura, architektoniczny) pomieszczenie w niektórych budynkach, znajdujące się pod samym dachem; attic loft
strychnina strɨçˈɲĩna
n (chemia, chemiczny) silnie toksyczny alkaloid występujący w nasionach kulczyby; strychnine
strychulec strɨˈxulɛʦ̑
n deseczka do usuwania nadmiaru towarów sypkich, np. zboża, poprzez przesuwanie jej po krawędzi naczynia - miary strickle ochraniacz zakładany na pęciny zwierzętom pociągowym i wierzchowym dla zapobieżenia kaleczeniu („strychowaniu”) strickle
stryczek ˈstrɨʧ̑ɛk
n (książkowy) sznur zakończony pętlą zakładaną na szyję skazanym na śmierć przez powieszenie noose
stryj strɨj
n brat ojca; uncle
strzał sṭʃaw
n (wojskowość, wojskowy) wystrzelenie strzały lub pocisku z broni shot
strzała ˈsṭʃawa
n pocisk przeznaczony do łuku; arrow
strzałka ˈsṭʃawka
n (potocznie, potoczny) pojedynczy sygnał telefoniczny służący jako umowny znak dart linia z grotem, symbol wskazujący kierunek arrow
strzałkowy
adj (anatomia, anatomiczny) biegnący od przodu ku tyłowi sagittal związany ze strzałką, mający postać strzałki sagittal
strzec sṭʃɛʦ̑
v mieć pod opieką, pilnować, dozorować, opiekować się kimś lub czymś guard watch over
strzecha ˈsṭʃɛxa
n (przenośnie, przenośnia) bujne, zmierzwione włosy thatch pokrycie dachu wykonane ze słomy lub trzciny; thatch
strzelanina
n strzały z broni palnej padające jeden za drugim shooting shootout gunfight firefight
strzelać ˈsṭʃɛlaʨ̑
v oddawać strzał z broni shoot
strzelba ˈsṭʃɛlba
n długa, palna broń myśliwska; shotgun
strzelec ˈsṭʃɛlɛʦ̑
n (sport, sportowy) zawodnik specjalizujący się w strzelaniu z ręcznej broni palnej shooter (sport, sportowy) zawodnik, który strzelił bramkę scorer kick (wojskowość, wojskowy) żołnierz wyspecjalizowany w strzelaniu fusilier gunner rifleman osoba umiejąca się posługiwać bronią palną, łukiem lub inną bronią miotającą shooter shot
strzelecki
adj odnoszący się do strzelectwa, związany ze strzelectwem rifle shooting small-arms
strzelnica sṭʃɛlʲˈɲiʦ̑a
n (wojskowość, wojskowy) miejsce ćwiczeń w strzelaniu do celu shooting range jarmarczne miejsce rozrywki, w którym wygrywa się nagrody w zamian za trafne strzały z wiatrówki shooting-gallery
strzemię ˈsṭʃɛ̃mʲjɛ
n parzysta część rzędu końskiego w formie stalowego kabłąka i poprzeczki, służąca do dosiadania wierzchowca i ułatwiająca utrzymanie się w siodle; stirrup
strzeżonego Pan Bóg strzeże
proverb lepiej jest zapobiegać, niż później bać się o to, jak sprawy się potoczą better safe than sorry
strzyc
v obcinać futro zwierząt na wełnę fleece shear przycinać rośliny, np. trawę, gałęzie mow trim skracać włosy, brodę lub sierść cut barber crop trim poddawać się strzyżeniu have a haircut
strzykawka
n (medycyna, medyczny) narzędzie medyczne do wprowadzania płynnych leków pod skórę lub do mięśnia albo do pobierania płynów ustrojowych; syringe hypodermic
strzykwa
n (zoologia, zoologiczny) zwierzę morskie z gromady zaliczanej do szkarłupni; sea cucumber
strzyżarka
n (zootechnika, zootechniczny) maszyna do strzyżenia wełny, futer trimmer
strzęp sṭʃɛ̃mp
n paproch snippet poszarpana resztka czegoś scrap shred snatch tatter
strój struj
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) odpowiednie ustawienie gitary lub innego instrumentu muzycznego tune określony rodzaj ubioru attire
strój kąpielowy
n skąpe odzienie do publicznego zażywania kąpieli wodnych i słonecznych; swimsuit
strój równomiernie temperowany
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) (rzadki, rzadko używany) każdy strój oparty o równy podział oktawy na dowolną liczbę części equal temperament (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) strój skali dzielący oktawę na 12 równych półtonów; equal temperament
stróż struʃ
n osoba pilnująca np. budynku watchman
strąk strɔ̃ŋk
n (botanika, botaniczny) suchy, pękający owoc charakterystyczny dla roślin z rodziny motylkowych; pod husk hull legume
stręczycielstwo
n przestępstwo polegające na nakłanianiu kogoś do nierządu; pimping proxenetism
studencki stuˈdɛ̃nʦ̑ʲci
adj przeznaczony dla studentów student typowy dla studentów student
student ˈstudɛ̃nt
n osoba, która studiuje na wyższej uczelni; student
studia ˈstudʲja
n kształcenie się na uczelni wyższej, zakończone dyplomem studies
studio ˈstudʲjɔ
n pomieszczenie przeznaczone do nagrań dźwiękowych, audycji radiowych, telewizyjnych lub filmowych itp. studio
studiować stuˈdʲjɔvaʨ̑
v uczyć się na uczelni wyższej; być na studiach study
studnia ˈstudʲɲa
n głęboki otwór w ziemi wraz z urządzeniem do pobierania wody; well
studnia kwantowa ˈstudʲɲa kfãnˈtɔva
n (fizyka, fizyczny) studnia potencjału, ograniczająca cząstki w pewnym obszarze przestrzeni; quantum well
studniówka stuˈdʲɲufka
n (szkolnictwo, szkolny) bal, zabawa odbywająca się na ok. 100 dni przed egzaminem maturalnym prom
stuk stuk
interjection (onomatopeja) wyraz naśladujący odgłos stukania knock
stulecie stuˈlɛʨ̑ɛ
n setna rocznica a hundredth anniversary centenary
stulejka stuˈlɛjka
n (medycyna, medyczny) wrodzone zwężenie napletka uniemożliwiające jego ściągnięcie poza żołądź prącia; phimosis
stuptut
n (potocznie, potoczny) ochraniacz na nogę mający kształt rurki, wykonany z wodoodpornego i odpornego na zabrudzenia materiału; gaiter
stuła
n (kościelny) szata liturgiczna prezbiterów w formie wstęgi sukna; stole
stwardnienie rozsiane stfardʲˈɲɛ̇̃ɲɛ rɔɕˈːãnɛ
n (medycyna, medyczny) przewlekła choroba centralnego układu nerwowego; MS multiple sclerosis
stwarzać
v powoływać do istnienia create stawać się przyczyną czegoś create make
stwierdzać
v dochodzić do wniosku ascertain find verify write mówić z przekonaniem affirm attest certify
stwierdzenie stfʲjɛrˈʣ̑ɛ̃ɲɛ
n wypowiedź stwierdzająca coś, wypowiedź wyrażająca przekonanie o czymś affirmation statement
stworzenie stfɔˈʒɛ̃ɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: stworzyć creation zwierzę lub człowiek creature being
stwór stfur
n dziwna, często odrażająca istota creature
stwórca
n ktoś, kto coś stworzył (zwykle coś z niczego) creator (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) przydomek boga, któremu przypisuje się stworzenie wszechświata lub ludzi; creator
styczeń ˈstɨʧ̑ɛ̃ɲ
n pierwszy miesiąc w roku (wg kalendarza gregoriańskiego i juliańskiego); January
stycznik
n (elektryczność) urządzenie elektromechaniczne do zamykania i przerywania obwodów elektrycznych średniej mocy; contactor
stygijski stɨˈɟijsʲci
adj (poetycki, poetycko) związany ze Styksem, dotyczący Styksu stygian
stygmat ˈstɨɡmat
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) rany na ciele Chrystusa, które mają również pojawiać się u osób rozpamiętujących jego mękę; stigma
stygmatyzacja ˌstɨɡmatɨˈzaʦ̑ʲja
n proces nadawania określeń osobom, grupom lub kategoriom społecznym w wyniku czego przyjmują one nadane im cechy i zaczynają działać zgodnie z przypisanymi im etykietami; social stigma
stykówka stɨˈkufka
n (fotografia) odbitka fotograficzna służąca do uzyskania wglądówek, wykonana przez naświetlenie papieru światłoczułego przez negatywy położone bezpośrednio na tym papierze contact sheet
styl stɨl
n rodzaj starożytnego przyrządu do pisania, rylec style stylus sposób czyjegoś postępowania, zachowania style sposób wyrażania się; sposób mówienia, pisania style zespół cech charakterystycznych dla danego regionu, epoki itp. style (sport, sportowy) ruchy właściwe danej dyscyplinie sportowej style (informatyka, informatyczny) wygląd elementu strony HTML, nadawany za pomocą CSS style
styl życia
n (socjologia, socjologiczny) codzienne zachowania jednostek lub grup manifestujące ich położenie społeczne i preferencje; lifestyle
stylizowany ˌstɨlʲizɔˈvãnɨ
adj posiadający cechy pewnego stylu, przedstawiony lub sformułowany na wzór określonego stylu stylized
stymulacja
n pobudzanie do aktywności, rozwoju stimulation (biologia, biologiczny) wywoływanie stanu pobudzenia w organizmie przez bodziec zewnętrzny stimulation
stymulator
n czynnik pobudzający działanie, bodziec, stymulant stimulator
stynka ˈstɨ̃nka
n (ichtiologia, ichtiologiczny) Osmerus eperlanus, mała ryba o dużych łuskach; smelt
stypa
n (etnografia, etnograficzny) (gastronomia) poczęstunek organizowany po pogrzebie; wake
stypendium stɨˈpɛ̃ndʲjũm
n pomoc finansowa udzielana osobom kształcącym się lub prowadzącym badania naukowe scholarship bursary burse fellowship grant stipend
stypulacja
n (dawniej, dawny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) umowa, ugoda lub inne zobowiązanie stipulation
stypulować ˌstɨpuˈlɔvaʨ̑
v (rzadki, rzadko używany) (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) wymagać, określać, przewidywać, zastrzegać, postulować, nakazywać stipulate
styropian
n (technologia, technika, techniczny) polistyren o mikroporowatej strukturze, najczęściej w formie kształtek, bloków lub płyt, wykorzystywany jako materiał do izolacji cieplnej, dźwiękowej i elektrycznej; styrofoam
stóg stuk
n (rolnictwo, rolniczy) duży stos siana, rzadziej słomy lub zboża, układany zazwyczaj wokół ustawionego pionowo drąga w kształt stożka lub kopuły heap pile rick stack
stół stuw
n mebel w postaci poziomej płaszczyzny (blatu) podpartej na nogach, służący zwykle do ułatwienia spożywania posiłków lub pracy; table
stąd stɔ̃nt
pronoun wyznaczenie miejsca, w którym znajduje się osoba mówiąca, z orientacją na zewnątrz away from here hence z tego powodu therefore hence hereof that's why thence
stąpać ˈstɔ̃mpaʨ̑
v stawiać kroki step stride tread
stęchlizna stɛ̃w̃xˈlʲizna
n zapach odczuwany w wilgotnych, niewietrzonych lub zagrzybionych pomieszczeniach mustiness
stęchły
adj o zapachu pleśni, długo niewietrzonych pomieszczeń stale
stękać
v wydawać ciężkie westchnienia moan
stęp
n (anatomia, anatomiczny) część ciała łącząca stopę z golenią; tarsus
stępka ˈstɛ̃mpka
n (marynarka) główna, podłużna belka umieszczona środkowo na dnie kadłuba statku wodnego; keel
stężenie
n (budownictwo) element konstrukcyjny zapewniający usztywnienie konstrukcji budowlanej; bracing (chemia, chemiczny) zawartość substancji w mieszaninie odniesiona do jednostki objętości lub masy; concentration
stężenie liczbowe
n (chemia, chemiczny) liczba cząstek (np. atomów, jonów, cząsteczek) zawartych w jednostce objętości number cocentration
stężenie masowe
n (chemia, chemiczny) stosunek masy substancji do objętości mieszaniny; mass concentration
stężenie molalne
n (chemia, chemiczny) zawartość substancji w roztworze odniesiona do masy rozpuszczalnika; molality molal concentration
stężenie molowe
n (chemia, chemiczny) stosunek liczby moli substancji do objętości mieszaniny; molarity amount concentration amount-of-substance concentration molar concentration substance concentration
stężenie normalne
n (chemia, chemiczny) liczba gramorównoważników substancji w roztworze odniesiona do jednostki objętości; equivalent concentration normal concentration normality
stężenie powierzchniowe
n (chemia, chemiczny) ilość substancji zaadsorbowana na danej powierzchni; surface concentration (chemia, chemiczny) ilość substancji, wyrażona w postaci stężenia molowego, ułamka masowego bądź innej wielkości, odnosząca się do określonej powierzchni surface concentration
stężenie procentowe
n (chemia, chemiczny) zawartość substancji w mieszaninie (stężenie) wyrażona w procentach; percent concentration
stężenie procentowe masowe
n (chemia, chemiczny) stosunek masy składnika do masy mieszaniny (ułamek masowy) wyrażony w procentach; mass percent mass percentage percentage by mass weight percent weight percentage
stężenie procentowe molowe
n (chemia, chemiczny) stosunek liczby moli składnika do sumy liczby moli wszystkich składników mieszaniny (ułamek molowy) wyrażony w procentach; mole percent mole percentage percentage by mole
stężenie procentowe objętościowe
n (chemia, chemiczny) stosunek objętości składnika do sumy objętości wszystkich składników mieszaniny przed ich zmieszaniem (ułamek objętościowy) wyrażony w procentach; percentage by volume volume percent volume percentage
stężenie śmiertelne
n (medycyna, medyczny) zawartość substancji we wdychanym powietrzu powodująca śmierć określonego procentu badanej populacji danego gatunku; LC LCt lethal concentration
suahili ˌsu<sup>w</sup>aˈçilʲi
n (językoznawstwo, językoznawczy) język używany we wschodniej części Afryki; Swahili
subalpejski ˌsubalˈpɛjsʲci
adj (geografia, geograficzny) taki, który znajduje się w wysokim piętrze gór lub dla niego charakterystyczny subalpine
subha
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) muzułmański sznur modlitewny, rodzaj różańca subha
subiekt ˈsubʲjɛkt
n (przestarzałe, przestarzały) sprzedawca w sklepie subject
subiektywnie
adv w sposób subiektywny, nieobiektywnie subjectively
subiektywny ˌsubʲjɛkˈtɨvnɨ
adj (psychologia, psychologiczny) (filozofia, filozoficzny) zależny od podmiotu poznającego subjective stronniczy, odznaczający się subiektywizmem subjective
subkarabinek ˌsupkaraˈbʲĩnɛk
n długa broń palna wyposażona w krótką, krótszą niż karabinek lufę subcarbine
subkontynent ˌsupkɔ̃nˈtɨ̃nɛ̃nt
n (geografia, geograficzny) ląd wielkich rozmiarów, lecz mniejszy niż kontynent lub stanowiący jego wydzieloną, szczególną część; subcontinent
subkultura
n (socjologia, socjologiczny) zespół zjawisk kulturowych, częściowo autonomiczny wobec kultury dominującej tworzone przez jakąś grupę osób; subculture
subletalny
adj (biologia, biologiczny) (medycyna, medyczny) osłabiający znacznie żywotność organizmu, ale nie powodujący natychmiastowej śmierci sublethal
sublimat subˈlʲĩmat
n (chemia, chemiczny) zwyczajowa nazwa chlorku rtęci(II); corrosive sublimate
subordynacja
n podporządkowanie się dyscyplinie, zdyscyplinowanie subordination
subordynacjonizm
n (teologia, teologiczny) (historia, historyczny, historycznie) pogląd teologiczny, według którego Syn Boży i Duch Święty są podporządkowani Bogu Ojcu; subordinationism
substancja supˈstãnʦ̑ʲja
n (chemia, chemiczny) klasa przedmiotów materialnych, mających w danych warunkach jednakowe właściwości fizyczne i chemiczne, mikroskopowo zaś - identyczną budowę molekularną (cząsteczkową) substance
substancja czynna supˈstãnʦ̑ʲja ˈʧ̑ɨ̃nːa
n substancja jakiegokolwiek pochodzenia, która może spowodować zmiany w procesach fizjologicznych lub biochemicznych organizmów żywych, stanowiąca podstawę leku; active ingredient
substytucja ˌsupstɨˈtuʦ̑ʲja
n (chemia, chemiczny) reakcja chemiczna polegająca na wymianie jednego lub kilku atomów w cząsteczce związku chemicznego; substitution (psychologia, psychologiczny) jeden z mechanizmów obronnych, polegający na zastępowaniu nieosiągalnych celów celami łatwiejszymi; substitution przeniesienie pełnomocnictwa na inną osobę substitution wzajemna zastępowalność dóbr o podobnych właściwościach substitution zastąpienie jednych rzeczy, pojęć, usług itp. innymi substitution
subsydiarność ˌsupsɨˈdʲjarnɔɕʨ̑
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) zasada, według której decyzje powinny być podejmowane na najniższym możliwym szczeblu, a na wyższym tylko wtedy, gdy takie ich podjęcie da o wiele lepsze rezultaty; subsidiarity
subsydium supˈsɨdʲjũm
n (urzędowy) pomoc finansowa udzielona osobie prawnej, jednostce organizacyjnej lub osobie fizycznej przeznaczona na konkretny rodzaj działalności subsidy
subtelność supˈtɛlnɔɕʨ̑
n cecha tego, co subtelne delicacy subtlety subtleness niewielka, drobna różnica nuance subtlety
subwencja subˈvɛ̃nʦ̑ʲja
n pomoc finansowa, dotacja, stypendium subvention
suchar ˈsuxar
n (spożywczy) specjalnie wysuszony kawałek pieczywa, przygotowany do dłuższego przechowywania rusk rusk bread twice-baked bread zwieback
suchodrzew Purpusa suˈxɔḍʒɛf purˈpusa
n (botanika, botaniczny) Lonicera × purpusii, mieszaniec dwóch chińskich gatunków wiciokrzewu shrubby honeysuckle winter honeysuckle
suchość
n cecha tego, co suche dryness
suchy ˈsuxɨ
adj (potocznie, potoczny) szczupły skinny pozbawiony wilgoci dry
suchy zębodół ˈsuxɨ zɛ̃mˈbɔduw
n (stomatologia, stomatologiczny) powikłanie po ekstrakcji zęba związane z zapaleniem zakończeń nerwowych znajdujących się w zębodole; dry socket
sudecki suˈdɛʦ̑ʲci
adj związany z Sudetami, dotyczący Sudetów Sudeten Sudetan Sudetian Sudetic Sudetish
sudeckoniemiecki
adj związany z Niemcami sudeckimi lub z Krajem Sudetów, dotyczący Niemców sudeckich lub Kraju Sudetów Sudeten German
sudoku
n japońska łamigłówka, w której zadaniem jest uzupełnienie diagramu tak, aby w każdej kolumnie, każdym wierszu oraz każdym mniejszym kwadracie znalazło się po jednej cyfrze od 1 do 9; sudoku
sufi ˈsufʲi
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) wyznawca sufizmu, mistyk muzułmański Sufi
suficki suˈfʲiʦ̑ʲci
adj (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) związany z sufizmem Sufi
sufiks ˈsufʲiks
n (językoznawstwo, językoznawczy) (gramatyka) afiks występujący za rdzeniem; przyrostek; suffix
sufit ˈsufʲit
n (budownictwo) górna ściana pomieszczenia ceiling
sufizm ˈsufʲism̥
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) muzułmański mistycyzm; Sufism
sufler ˈsuflɛr
n (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) osoba podpowiadająca aktorom tekst roli na próbach i podczas przedstawień w sposób niewidoczny dla widza; prompter
sufragan
n (kościelny) biskup diecezji sufragalnej; suffragan
sugerować ˌsuɡɛˈrɔvaʨ̑
v czynić aluzję allude hint suggest podsuwać komuś nie wprost jakieś rozwiązanie suggest hint stanowić poszlakę dla jakiegoś wniosku suggest
sugestia suˈɡɛstʲja
n przekonywanie kogoś; suggestion
sugestywny
adj wywierający silny wpływ na czyjeś myśli i wyobraźnię, narzucający komuś sposób myślenia; bardzo przekonujący suggestive
sugilit suˈɟilʲit
n (mineralogia, mineralogiczny) (jubilerstwo, jubilerski) rzadki minerał z gromady krzemianów, przyjmujący barwy w odcieniach różu i fioletu, wykorzystywany w jubilerstwie; luvulite sugilite
suicydologia
n (psychologia, psychologiczny) nauka zajmująca się problematyką samobójstw; suicidology
suita
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) wieloczłonowy utwór złożony z kontrastujących ze sobą elementów; suite
suk suk
n bazar lub handlowa dzielnica muzułmańska; souk
suka ˈsuka
n (zoologia, zoologiczny) samica psa domowego lub innego zwierzęcia psowatego bitch (wulgarnie, wulgaryzm) (pejoratywnie, pejoratywny) kobieta, zwłaszcza źle prowadząca się bitch
sukces ˈsukʦ̑ɛs
n korzystny wynik success osiągnięcie bogactwa, sławy; zrobienie kariery success
sukienka suˈcɛ̃nka
n (krawiectwo) krótka suknia, okrywająca tułów, częściowo lub całkowicie nogi, czasem też ręce, zazwyczaj z lekkiego materiału; dress frock
sukiennice
n dawny miejski budynek handlowy cloth hall
sukmana sukˈmãna
n (historia, historyczny, historycznie) długie męskie okrycie wierzchnie z sukna lub wełny, dołem rozszerzane, dawniej powszechnie noszone przez chłopów; sukmana
suknia ˈsucɲa
n (krawiectwo) część kobiecej garderoby okrywająca tułów, częściowo lub całkowicie nogi, czasem też ręce, wkładana zazwyczaj na uroczyste okazje; dress gown
sukno ˈsuknɔ
n gęsta, zgrzebna tkanina wełniana; cloth
sukralfat suˈkralfat
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) lek o działaniu ochronnym na śluzówkę żołądka i jelit, jak również przeciwdziałający hiperfosfatemii w mocznicy sucralfate
sukulent suˈkulɛ̃nt
n (botanika, botaniczny) roślina przystosowana do życia na gorących półpustyniach, posiadająca grube mięsiste pędy bądź liście, służące do gromadzenia wody; succulent
sukurs ˈsukurs
n (przestarzałe, przestarzały) odsiecz, pomoc, posiłki, wsparcie succor succour
suletyjski
n (językoznawstwo, językoznawczy) dialekt języka baskijskiego używany w Soule Souletin Zuberoan
sulfadiazyna
n (chemia, chemiczny) związek chemiczny stosowany przy leczeniu zapalenia płuc i czerwonki sulfadiazine
sum sũm
n (ichtiologia, ichtiologiczny) duża ryba drapieżna z charakterystycznymi wąsami; catfish
suma ˈsũma
n (matematyka, matematyczny) wynik dodawania sum
sumak ˈsũmak
n (botanika, botaniczny) (Rhus) rodzaj roślin należący do rodziny nanerczowatych i obejmujący ok. 250 gatunków; sumac sumach (kulinaria) przyprawa z sumaka (1.1) o kwaśnym smaku sumac sumach
sumatrzański ˌsũmaˈṭʃãj̃sʲci
adj od Sumatra Sumatran
sumeryjski
n (językoznawstwo, językoznawczy) język sumeryjski; Sumerian
sumienie sũˈmʲjɛ̇̃ɲɛ
n wewnętrzne odczucie pozwalające rozróżniać dobro i zło conscience
sumiennie
adv z wielką starannością w działaniu faithfully
sumienność
n cecha osoby, która rzetelnie wypełnia swoje obowiązki conscientiousness
sumienny
adj skrupulatnie wywiązujący się z podjętych obowiązków conscientious scrupulous dutiful faithful wykonywany dokładnie, rzetelnie conscientious scrupulous
sumo ˈsũmɔ
n (sport, sportowy) rodzaj zapasów, japoński sport narodowy; sumo
sundajski
adj związany z Sundajczykami, dotyczący Sundajczyków Sundanese
sundajski
n (językoznawstwo, językoznawczy) język sundajski; Sundanese
sunnicki sũɲˈːiʦ̑ʲci
adj (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) związany z sunnitami lub sunnizmem Sunni
sunnita
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) wyznawca sunnickiego odłamu islamu - sunnizmu Sunni Sunnite
super ˈsupɛr
adj (potocznie, potoczny) wspaniały, świetny, doskonały excellent
superbohater ˌsupɛrbɔˈxatɛr
n fikcyjny bohater filmów, książek lub komiksów posiadający nadprzyrodzone zdolności i walczący o uratowanie ludzkości przed złoczyńcami; superhero
superkontynent ˌsupɛrkɔ̃nˈtɨ̃nɛ̃nt
n (geologia, geologiczny) masa lądu składająca się z więcej niż jednego współczesnego kontynentu; supercontinent
superksiężyc
n (potocznie, potoczny) (astronomia, astronomiczny) księżyc w pełni, obserwowany w syzygijnym perygeum; super moon supermoon
supermarket ˌsupɛrˈmarkɛt
n (handel, handlowy) ogromny, samoobsługowy sklep wielobranżowy; supermarket
supermodelka
n bardzo znana modelka supermodel
supernatant ˌsupɛrˈnatãnt
n górna, płynna warstwa znad osadu; roztwór znad osadu supernatant
supernowa ˌsupɛrˈnɔva
n (astronomia, astronomiczny) gwiazda, której jasność gwałtowanie wzrosła na skutek wybuchowego odrzucenia przez nią swoich zewnętrznych warstw; supernova
supersieć suˈpɛrʲɕɛ̇ʨ̑
n (fizyka, fizyczny) periodyczna struktura krystaliczna, najczęściej składająca się z następujących po sobie studni kwantowych superlattice
superwtorek
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) w USA: dzień (wtorek) na początku lutego lub marca w roku wyborów prezydenckich, kiedy w największej liczbie stanów odbywają się prawybory; Super Tuesday
superżywność
n (neologizm) żywność pochodzenia roślinnego o wysokiej wartości odżywczej ((na przykład) wysokiej zawartości polifenoli lub antyoksydantów) mająca korzystne działanie na zdrowie superfood
supeł
n splot, który powstał w miejscu związania splątania sznurka, nici, łańcuszka itd. knot
suport ˈsapɔrt
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) solista lub zespół muzyczny rozgrzewający publiczność, którego występ poprzedza wyjście na scenę gwiazdy koncertu; opening act supporting act warm-up act (technologia, technika, techniczny) pedał rowerowy wraz z osią; bottom bracket
supremacja ˌsuprɛ̃ˈmaʦ̑ʲja
n zwierzchnictwo, przewaga nad kimś lub czymś supremacy
sura ˈsura
n w islamie: rozdział Koranu; sura
surdut ˈsurdut
n (krawiectwo) wizytowy ubiór męski z ciemnego materiału; długa, dwurzędowa marynarka frock coat
surfer
n (sport, sportowy) osoba uprawiająca surfing surfer
surfing
n (sport, sportowy) ślizganie się na specjalnie przystosowanej do tego desce unoszącej się na fali morskiej surfing
surojadek
n mężczyzna odżwiający się pokarmem nie poddanym obróbce termicznej w wysokiej temperaturze raw foodist
surowica
n (biologia, biologiczny) przesącz osocza krwi serum
surowiec suˈrɔvʲjɛʦ̑
n substancja występująca w przyrodzie, która jest przetwarzana i wykorzystywana w przemyśle raw material
surowo
adv bezwzględnie wymagająco inclemently strictly stringently nie uznając żadnych wytłumaczeń i okoliczności łagodzących harshly rigidly sternly w sposób nieprzetworzony, prosto z natury raw w sposób pozbawiony ozdób lub wygód ruggedly
surowość suˈrɔvɔɕʨ̑
n cecha tego, co jest surowe austerity inclemency severity cecha tego, kto jest surowy rigidity rigour
surowy suˈrɔvɨ
adj (kulinaria) taki, który nie jest ugotowany, usmażony lub upieczony raw uncooked o klimacie: zimny, ostry, o niskiej temperaturze harsh severe o surowcach: niepoddany obróbce coarse crude raw rough taki, który bezwzględnie wymaga wykonania jakiejś czynności, przestrzegania jakichś zasad, nieuznający sprzeciwu, wymagający, bezwzględny, niewyrozumiały; także będący wyrazem tej cechy severe strict harsh stern taki, który jest pozbawiony wszelkich wygód austere severe
surrealista ˌsurːɛaˈlʲista
n artysta tworzący zgodnie z zasadami surrealizmu, członek grupy surrealistycznej surrealist
surrealistyczny ˌsurːɛalʲiˈstɨʧ̑nɨ
adj (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) (sztuka) związany z surrealizmem, wywodzący się z surrealizmu surreal
surrealizm ˌsurːɛˈalʲism̥
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) (sztuka) kierunek artystyczny w literaturze i sztuce, ukształtowany w latach dwudziestych XX w., w założeniu którego wyrażano swoje wnętrze, podświadomość, wizje, sny, halucynacje itp. w oderwaniu od rzeczywistości; surrealism
surykatka ˌsurɨˈkatka
n (zoologia, zoologiczny) mały i smukły ssak drapieżny występujący w Afryce; meerkat suricate
surówka suˈrufka
n (kulinaria) potrawa przyrządzana z surowych warzyw lub owoców; salad
suseł ˈsusɛw
n (zoologia, zoologiczny) Spermophilus niewielki gryzoń półkuli północnej, zapadający w sen zimowy; gopher
sushi ˈsuʃʲi
n (kulinaria) japońska potrawa z ryżu zaprawionego octem ryżowym z różnymi dodatkami w postaci owoców morza, ryb, warzyw, grzybów oraz jajek; sushi
suspens ˈsuspɛ̃w̃s
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) wstrzymanie biegu akcji lub jej niespodziewany zwrot suspense
susz konferencyjny ˈsuʃ ˌkɔ̃nfɛrɛ̃nˈʦ̑ɨjnɨ
n (środowiskowy) ciastka, paluszki itp. podawane podczas przerw kawowych w trakcie konferencji, szkoleń itp. conference snack
susza ˈsuʃa
n długotrwały okres bez opadów atmosferycznych; drought
suszarka suˈʃarka
n (żartobliwie) ręczny radar policyjny do pomiaru prędkości pojazdów radar gun konstrukcja, na której coś zawiesza się lub kładzie, by obeschło drainer rack urządzenie elektryczne do suszenia strumieniem powietrza dryer drier
suszarka do włosów suˈʃarka dɔ‿ˈvwɔsuf
n urządzenie elektryczne służące do suszenia włosów hairdryer blowdryer
suszony
adj taki, który przeszedł proces suszenia dried
suszoodporny
adj (rolnictwo, rolniczy) (ogrodnictwo, ogrodniczy) odporny na suszę drought-resistant drought-tolerant
suszyć ˈsuʃɨʨ̑
v powodować, że coś staje się suchsze przez odparowanie wody dry stawać się suchym dry
sutanna suˈtãnːa
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) długa szata noszona przez duchownych wyznań chrześcijańskich; cassock soutane
sutasz
n rękodzielnicza technika wykonywania ozdób i biżuterii z zaplatanych, kolorowych sznurków, koralików i kamieni ozdobnych soutache
sutek ˈsutɛk
n (anatomia, anatomiczny) gruczoł mlekowy ssaków, nipple
sutener suˈtɛ̃nɛr
n człowiek czerpiący zysk z nierządu innych osób pimp
suterena ˌsutɛˈrɛ̃na
n część budynku znajdująca się pod parterem, często poniżej poziomu terenu, przystosowana do celów mieszkalnych basement basement apartment
sutra ˈsutra
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w buddyzmie: pismo kanoniczne, z naukami Buddy lub późniejszymi komentarzami; sutra sūtra
suw
n (technologia, technika, techniczny) w silnikach, maszynach, urządzeniach mechanicznych: ruch jednego elementu względem drugiego na pewnej długości, np. ruch tłoka w cylindrze w silniku spalinowym stroke
suwak
n (informatyka, informatyczny) pasek przesuwania scrollbar slider
suwak logarytmiczny
n przyrząd do mnemotechnicznego obliczania wartości logarytmów i szybkiego otrzymywania przybliżonych wyników różnych działań arytmetycznych; slide rule
suwenir suˈvɛ̃ɲir
n drobny pamiątkowy upominek souvenir
suwerenność ˌsuvɛˈrɛ̃nːɔɕʨ̑
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) niezależność od innych państw, ich władz lub instytucji sovereignty
suwerenny
adj niezależny od innego państwa lub władzy independent
suwmiarka suvˈmʲjarka
n (metrologia, metrologiczny) przyrząd do pomiaru drobnych długości; caliper
suzeren suˈzɛrɛ̃n
n (historia, historyczny, historycznie) w feudalizmie: najwyższy senior niebędący niczyim wasalem suzerain
sułtan
n tytuł monarchy w krajach muzułmańskich; sultan
sułtanat suwˈtãnat
n państwo rządzone przez sułtana; sultanate
sułtański
adj związany z sułtanem, dotyczący sułtana sultanic
swami
n w hinduizmie: honorowy tytuł duchownych obojga płci swami
swapcja
n (ekonomia, ekonomiczny) opcja na wejście w swap; swaption
swastyka ˈsfastɨka
n (kulturoznawstwo, wiedza o kulturze, kulturoznawczy) multikulturowy symbol szczęścia zwykle w kształcie równoramiennego krzyża o zagiętych ramionach; swastika (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (pejoratywnie, pejoratywny) niemiecki emblemat narodowosocjalistyczny i neonazistowski w kształcie równoramiennego krzyża o zagiętych ramionach swastika
swat sfat
n (etnografia, etnograficzny) osoba, która swata dwie osoby, pośredniczy w zawieraniu związku małżeńskiego matchmaker
sweter ˈsfɛtɛr
n grube okrycie wierzchnie z dzianiny okrywające tułów i ręce sweater jumper
switch
n (informatyka, informatyczny) urządzenie łączące komputery oraz inny sprzęt w sieć komputerową; switch
swoboda sfɔˈbɔda
n naturalna łatwość zachowywania się lub robienia czegoś ease poczucie braku skrępowania, postępowanie bez przymusu, zgodnie z własną wolą freedom
swobodnie sfɔˈbɔdʲɲɛ
adv w sposób nieograniczony, nieskrępowany at ease
swobodny sfɔˈbɔdnɨ
adj mający niezajęty czas w danej chwili free unconstrained niepodlegający przymusowi ani ograniczeniom free zachowujący się w sposób naturalny; (także, też) cechujący zachowanie takiej osoby casual informal uninhibited
swoisty sfɔˈ<sup>j</sup>istɨ
adj charakterystyczny, specyficzny, nietypowy, właściwy dla siebie samego peculiar
swój sfuj
pronoun należący do wykonawcy czynności her their his its
swąd
n niemiła woń stench stink
swędzić ˈsfɛ̃ɲʥ̑iʨ̑
v dawać odczucie nieprzyjemnego podrażnienia, wywołującego chęć drapania itch
sybaryta ˌsɨbaˈrɨta
n człowiek, który spędza czas na przyjemnościach i uwielbia zbytek Sybarite
syberyjski ˌsɨbɛˈrɨjsʲci
adj (przymiotnik) od Syberia Siberian
sycylijski ˌsɨʦ̑ɨˈlʲijsʲci
adj od Sycylia Sicilian
syczeć ˈsɨʧ̑ɛʨ̑
v emitować dźwięk przypominający głoskę s hiss mówić ze złością, z pasją hiss
syf sɨf
n (potocznie, potoczny) (pospolicie) brak ładu i porządku jumble tumble
syfilis sɨˈfʲilʲis
n (medycyna, medyczny) kiła syphilis
syfilityk
n (medycyna, medyczny) chory na syfilis syphilitic
sygnalizacyjny
adj dotyczący sygnału, używany jako sygnał signal signalling
sygnalizator ˌsɨɡnalʲiˈzatɔr
n (technologia, technika, techniczny) urządzenie służące do wyraźnego informowania o sytuacji wymagającej uwagi invigilator signal signalling device signalling equipment osoba dająca sygnał flagman signaller signalman
sygnalizować
v przekazywać informacje poprzez wydawane sygnały signal
sygnatariusz ˌsɨɡnaˈtarʲjuʃ
n strona podpisująca daną umowę, oświadczenie lub memoriał signer
sygnał ˈsɨɡnaw
n znak informacyjny lub ostrzegawczy signal beacon
sygnować sɨɡˈnɔvaʨ̑
v podpisywać lub oznaczać coś odpowiednim znakiem sign
syjamski
adj (historia, historyczny, historycznie) związany z Syjamem, dotyczący Syjamu Siamese
syjamski
n (językoznawstwo, językoznawczy) język syjamski; Siamese
syjonistyczny ˌsɨjɔ̇̃ɲiˈstɨʧ̑nɨ
adj (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) właściwy syjonizmowi, dotyczący syjonizmu lub syjonistów Zionistic Zionist
syjonizm sɨˈjɔ̇̃ɲism̥
n zapoczątkowany w końcu XIX wieku ruch narodowy i towarzysząca mu ideologia stworzenia niezależnego państwa żydowskiego na terenie Palestyny oraz zahamowania procesów asymilacyjnych mniejszości żydowskiej w poszczególnych krajach; Zionism
syk sɨk
n odgłos wydawany przez węża albo szybko uchodzące powietrze, podobny do długiego wymawiania litery „s” hiss
sykatywa ˌsɨkaˈtɨva
n (chemia, chemiczny) środek przyspieszający schnięcie farb olejnych i olejów; dryer siccative
sykl
n (starożytność) (metrologia, metrologiczny) bliskowschodnia jednostka wagi; shekel (starożytność) (numizmatyka, numizmatyczny) bliskowschodnia złota lub srebrna moneta shekel
sykstyński
adj związany z papieżem Sykstusem IV Sistine
sylaba sɨˈlaba
n (językoznawstwo, językoznawczy) jednostka mowy, zwykle dłuższa niż jedna głoska i krótsza niż wyraz; syllable
sylf sɨlf
n (mitologia, mitologiczny) duch powietrza ze średniowiecznych wierzeń ludowych, z którym mógł się przyjaźnić człowiek, który zachował czystość duszy; sylph
sylur ˈsɨlur
n (geologia, geologiczny) trzeci okres ery paleozoicznej; Silurian
sylwanit sɨlˈvãɲit
n (mineralogia, mineralogiczny) stalowoszary, cynowobiały lub brązowożółty minerał o dużej łupliwości sylvanite
sylwester sɨlˈvɛstɛr
n dzień 31 grudnia, zwłaszcza wieczór, i noc z 31 grudnia na 1 stycznia; wigilia Nowego Roku New Year's Eve zabawa lub bal urządzane tej nocy (1.1) na przywitanie Nowego Roku; New Year's Eve party
sylwetka sɨlˈvɛtka
n kształt, zarys postaci lub rzeczy figure profile silhouette
sylwin
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał z gromady halogenków; sylvite
symbioza
n (biologia, biologiczny) współżycie dwóch różnych gatunków przynoszące im korzyści symbiosis
symbol ˈsɨ̃mbɔl
n znak graficzny odpowiadający jakiemuś pojęciu symbol (sztuka) użycie jakiegoś motywu (opisu, obrazu) do przedstawienia zjawiska, o którym nie chce się powiedzieć wprost; symbol
symbolicznie
adv w sposób symboliczny symbolically
symboliczny ˌsɨ̃mbɔˈlʲiʧ̑nɨ
adj o niewielkiej wartości materialnej, niewielkim znaczeniu nominal symbolic token taki, w którym występują symbole symbolic związany z symbolem, będący symbolem – znakiem umownym pełniącym inne, zastępcze funkcje emblematic symbolic
symbolika
n ogół symboli używanych w dana dziedzinie symbolism imagery
symbolizacja
n nadawanie czemuś charakteru symbolu symbolisation symbolization
symbolizować ˌsɨ̃mbɔlʲiˈzɔvaʨ̑
v stanowić symbol czegoś, reprezentować coś za pomocą symbolu symbolize
symetria sɨ̃ˈmɛtrʲja
n (matematyka, matematyczny) określenie endomorfizmu przestrzeni euklidesowych; symmetry
symfonia sɨ̃w̃ˈfɔ̃ɲja
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dużych rozmiarów utwór na orkiestrę; w klasycznym kształcie zazwyczaj trzy- lub czteroczęściowy; symphony
symfoniczny
adj związany z symfonią, dotyczący symfonii symphonic
sympatia sɨ̃mˈpatʲja
n osoba, którą się lubi lub kocha boyfriend girlfriend życzliwy lub przyjazny stosunek do kogoś liking
sympatyczny ˌsɨ̃mpaˈtɨʧ̑nɨ
adj wzbudzający sympatię; miły, życzliwy nice friendly kind likeable
sympatyk sɨ̃mˈpatɨk
n osoba, która z czymś lub z kimś sympatyzuje sympathizer
sympatyzować ˌsɨ̃mpatɨˈzɔvaʨ̑
v darzyć sympatią coś lub kogoś sympathise sympathize
sympozjum sɨ̃mˈpɔzʲjũm
n spotkanie grupy naukowców, praktyków i osób zainteresowanych pewnym działem nauki symposium
symptom ˈsɨ̃mptɔ̃m
n oznaka jakiegoś zjawiska, zwykle ujemnego; symptom
symulacja
n odtworzenie w sposób sztuczny określonego obiektu lub zjawiska simulation udawanie (zazwyczaj objawów choroby) celem wprowadzenia w błąd i oszukania otoczenia simulation
symulakr sɨ̃ˈmulakr̥
n byt, rzecz lub pojęcie udawane, nieprawdziwe, wykreowane przez symulowanie; takie, które nie ma odzwierciedlenia w rzeczywistości; simulacrum
symulakrum ˌsɨ̃muˈlakrũm
n obraz (najczęściej stworzony przez kino lub telewizję) będący czystą symulacją, tworzącą własną rzeczywistość lub pozorującą istniejącą simulacrum simulacre
symulant sɨ̃ˈmulãnt
n osoba, która coś udaje, symuluje, zwłaszcza chorobę malingerer
symulować ˌsɨ̃muˈlɔvaʨ̑
v świadomie wprowadzać w błąd poprzez udawanie feign
syn sɨ̃n
n dziecko płci męskiej (w stosunku do rodziców); son
syn marnotrawny ˈsɨ̃n ˌmarnɔˈtravnɨ
n (przenośnie, przenośnia) ktoś, kto zawinił lub zbłądził, ale w końcu się opamiętał; prodigal son
synagoga ˌsɨ̃naˈɡɔɡa
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) żydowski dom modlitw; synagogue shul
synagogalny
adj (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) związany z synagogą synagogal
synantropizacja ˌsɨ̃nãntrɔpʲiˈzaʦ̑ʲja
n (ekologia, ekologiczny) proces przekształcania się fauny i flory na skutek działalności człowieka synanthropisation synanthropization
synapsa sɨ̃ˈnapsa
n połączenie między aksonem komórki nerwowej a inną komórką, gdzie następuje przekazanie pobudzenia z jednej komórki do drugiej synapse
synchroniczność ˌsɨ̃nxrɔ̃ˈɲiʧ̑nɔɕʨ̑
n zgranie w czasie, następowanie procesów w tym samym czasie synchrony
synchroniczny
adj (książkowy) odbywający się w tym samym czasie synchronic synchronous
syndrom Stendhala
n (psychologia, psychologiczny) zaburzenie somatoformiczne przejawiajace się przyśpieszonym biciem serca, zawrotami głowy, dezorientacją, nawet halucynacjami powstającymi u niektórych osób na widok dzieł sztuki i zabytków zgromadzonych na małej przestrzeni; Stendhal syndrome
syndrom chorego budynku ˈsɨ̃ndrɔ̃m xɔˈrɛɡɔ buˈdɨ̃nku
n (psychologia, psychologiczny) dolegliwości występujące w określonym miejscu (np. w budynku, w którym się pracuje); sick building syndrome
syndrom grupowego myślenia ˈsɨ̃ndrɔ̃m ˌɡrupɔˈvɛɡɔ mɨɕˈlɛ̃ɲa
n (psychologia, psychologiczny) uleganie ograniczającej sugestii i naciskowi grupy, której jest się członkiem groupthink
syndrom jerozolimski ˈsɨ̃ndrɔ̃mʲ ˌjɛrɔzɔˈlʲĩmsʲci
n (psychologia, psychologiczny) zaburzenie urojeniowe występujące wśród pielgrzymów i turystów odwiedzających Palestynę i Jerozolimę, polegające na tym, że osoby pod wpływem obecności w miejscach związanych z historią biblijną doznają psychicznego szoku, utożsamiają się z postaciami biblijnymi Jerusalem syndrome
syndrom miodowego miesiąca ˈsɨ̃ndrɔ̃m ˌmʲjɔdɔˈvɛɡɔ mʲjɛ̇ˈɕɔ̃nʦ̑a
n (medycyna, medyczny) zapalenie pęcherza moczowego u kobiety spowodowane częstszym współżyciem płciowym, dotykające głównie młode kobiety dopiero rozpoczynające życie seksualne honeymoon syndrome
syndrom paryski ˈsɨ̃ndrɔ̃m paˈrɨsʲci
n dolegliwość turystów, (najczęściej japońskich) odwiedzających Paryż i odkrywających, że ich wymarzony czy znany z mediów obraz miasta różni się w znaczący sposób od rzeczywistości; Paris syndrome
syndrom sztokholmski ˈsɨ̃ndrɔ̃m ʃtɔkˈxɔlm̥sʲci
n stan psychiczny, który pojawia się u ofiar porwania lub u zakładników, przejawiający się odczuwaniem sympatii i solidarności z osobami je przetrzymującymi; Stockholm syndrome
syndykacja ˌsɨ̃ndɨˈkaʦ̑ʲja
n konsolidacja syndication
syndykalizm
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) kierunek w ruchu robotniczym, zakładający prymat celów ekonomicznych nad politycznymi w walce o prawa proletariatu; syndicalism
syndykat
n (ekonomia, ekonomiczny) związek kilku przedsiębiorstw powołany dla wspólnego przedsięwzięcia syndicate
syneczek
n (zdrobniale) od: syn sonny
synek ˈsɨ̃nɛk
n (zdrobniale) od: syn sonny
synekura ˌsɨ̃nɛˈkura
n dobrze płatna posada, która nie wymaga od zatrudnionego większego wysiłku sinecure
synergia sɨ̃ˈnɛrʲɟja
n (książkowy) współdziałanie różnych czynników w celu osiągnięcia większego efektu niż suma efektów spowodowanych przez każde z tych czynników działających osobno; także zestawienie tych czynników synergy
synestezja
n stan, w którym wrażenia zmysłowe odbierane przez jeden zmysł towarzyszą również doznaniom charakterystyczne dla innych zmysłów; synesthesia synaesthesia
syngaleski
n (językoznawstwo, językoznawczy) język syngaleski; Sinhalese
synkretyczny
adj taki, który łączy w jedną całość różne, czasami przeczące sobie, elementy syncretic
synkretyzm
n łączenie w jedną całość różnych elementów syncretism
synod ˈsɨ̃nɔt
n (administracja) (kościelny) w prawosławiu: stała rada biskupów synod (administracja) (kościelny) zebranie przedstawicieli duchowieństwa i świeckich w kościołach chrześcijańskich synod
synogarlica
n (ornitologia, ornitologiczny) Streptopelia risoria, gatunek ptaka z rodziny gołębiowatych Barbary dove ring dove ringed turtle dove
synogarlica senegalska ˌsɨ̃nɔɡarˈlʲiʦ̑a ˌsɛ̃nɛˈɡalska
n (ornitologia, ornitologiczny) Streptopelia senegalensis, gatunek ptaka z rodziny gołębiowatych laughing dove
synonim sɨ̃ˈnɔ̃ɲĩm
n wyraz lub dłuższe określenie równoważne znaczeniowo innemu lub o podobnym znaczeniu; bliskoznacznik synonym
synonimiczny ˌsɨ̃nɔ̃ɲĩˈmʲiʧ̑nɨ
adj (językoznawstwo, językoznawczy) od: synonim; bliskoznaczny synonymous
synowa sɨ̃ˈnɔva
n żona syna daughter-in-law
synowektomia ˌsɨ̃nɔvɛkˈtɔ̃mʲja
n (medycyna, medyczny) wycięcie błony maziowej; synovectomy
syntagma sɨ̃nˈtaɡma
n (językoznawstwo, językoznawczy) grupa powiązanych gramatycznie i syntaktycznie słów, które mogą stanowić część zdania, np. podmiot, przydawkę, orzeczenie albo samodzielnie tworzą zdania bądź równoważniki zdań; syntagma
syntetyczny ˌsɨ̃ntɛˈtɨʧ̑nɨ
adj taki, który jest sztucznie osiągany poprzez syntezę synthetic
synteza
n połączenie wielu różnych elementów w całość, całościowe ujęcie zagadnienia synthesis
syntezator
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) (elektryczność) urządzenie elektroniczne wytwarzające i przekształcające dźwięki, wykorzystywane jako instrument muzyczny; synthesizer
syntonizacja ˌsɨ̃ntɔ̃ɲiˈzaʦ̑ʲja
n proces dostrajania częstotliwości jednego urządzenia (zazwyczaj oscylatora) do częstotliwości drugiego syntonization
synuś
n (zdrobniale) od: syn sonny
sypialnia sɨˈpʲjalʲɲa
n pokój służący do spania bedroom
syrakuzanin
n mieszkaniec Syrakuz; osoba z tego miasta Syracusan
syrakuzański
adj związany z Syrakuzami, dotyczący Syrakuz, pochodzący z Syrakuz Syracusan
syrena sɨˈrɛ̃na
n (mitologia, mitologiczny) stworzenie mityczne, początkowo półkobieta, półptak, później półkobieta, półryba; także bohaterka baśni i legend; siren mermaid urządzenie alarmowe wytwarzające sygnał dźwiękowy; siren (zoologia, zoologiczny) roślinożerny ssak morski; syreny tworzą rząd; siren kobieta uwodząca, kusicielka siren
syreni
possessiveAdjective charakterystyczny dla syreny, dotyczący syreny, odnoszący się do syreny siren sirenic
syrop ˈsɨrɔp
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) roztwór leku w wodzie gęstością i smakiem przypominający syrop (1.1) syrup (kulinaria) gęsty, bardzo słodki i lepki roztwór cukru, zagęszczony sok syrup
syrop klonowy ˈsɨrɔp klɔ̃ˈnɔvɨ
n (kulinaria) produkt spożywczy, wytwarzany z soku klonowego; maple syrup
syryjski sɨˈrɨjsʲci
adj odnoszący się do państwa Syria Syrian
system ˈsɨstɛ̃m
n układ urządzeń współpracujących ze sobą; system sposób rozwiązywania, obsługi czegoś system ustrój, sposób organizacji życia system
system operacyjny ˈsɨstɛ̃m ˌɔpɛraˈʦ̑ɨjnɨ
n (informatyka, informatyczny) najbardziej podstawowe oprogramowanie komputera umożliwiające zarządzanie zasobami, sprzętem oraz komunikację z użytkownikiem; operating system
system plików ˈsɨstɛ̃m ˈplʲikuf
n (informatyka, informatyczny) sposób zapisu plików i katalogów, umożliwiający późniejsze ich odczytanie; filesystem
systematycznie ˌsɨstɛ̃maˈtɨʧ̑ʲɲɛ
adv regularnie, powtarzalnie systematically (biologia, biologiczny) pod względem systematyki systematically stale przez dłuższy czas systematically
systematyka ˌsɨstɛ̃ˈmatɨka
n dziedzina/poddziedzina jakiejś nauki zajmująca się klasyfikowaniem jej przedmiotów i pojęć systematics układ (system) przedmiotów lub pojęć danej nauki systematics
systematyzacja ˌsɨstɛ̃matɨˈzaʦ̑ʲja
n ujęcie czegoś w system, porządkowanie systematization systematisation
sytość ˈsɨtɔɕʨ̑
n bycie całkowicie najedzonym, brak głodu satiety
sytuacja ˌsɨtuˈ<sup>w</sup>aʦ̑ʲja
n zespół okoliczności, stan, w którym ktoś lub coś się znajduje lub coś się dzieje situation
sytuacja patowa ˌsɨtuˈ<sup>w</sup>aʦ̑ʲja paˈtɔva
idiom sytuacja bez wyjścia, bez możliwości opanowania, rozwiązania stalemate
sytuacjonista ˌsɨtu<sup>w</sup>aʦ̑ʲjɔ̇̃ˈɲista
n zwolennik sytuacjonizmu situationist
syty
adj taki, który zaspokoił głód, najadł się full satiated
syzyfowa praca ˌsɨzɨˈfɔva ˈpraʦ̑a
n (przenośnie, przenośnia) praca bez końca, ciężka, bezskuteczna, bezcelowa, żmudna, niedająca żadnych efektów Sisyphean labours
szabat ˈʃabat
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w judaizmie: ostatni (siódmy) dzień każdego tygodnia, obchodzony jako dzień święty; Sabbath
szaber ˈʃabɛr
n grabież mienia porzuconego w wyniku wojny, katastrofy itp. looting
szabla ˈʃabla
n (wojskowość, wojskowy) broń sieczna z wygiętą klingą; sabre saber
szablodziób ʃaˈblɔʥ̑up
n (ornitologia, ornitologiczny) Recurvirostra avosetta, ptak przybrzeżny o charakterystycznym czarnym i cienkim dziobie zagiętym w górę; avocet
szablon ˈʃablɔ̃n
n (sztuka) technika street artu wykorzystująca do malowania wycięte matryce; stencil graffiti forma, wzór, według których wyrabia się seryjnie przedmioty template przyrząd służący do mechanicznego odtwarzania liter, kształtów lub całych rysunków stencil
szabrownictwo
n (potocznie, potoczny) grabież dobytku pozostawionego bez opieki przez właścicieli najczęściej w czasie wojny lub klęski żywiołowej looting
szabrownik ʃaˈbrɔvʲɲik
n (potocznie, potoczny) osoba zajmująca się szabrem looter plunderer
szach ʃax
interjection (szachy, pojęcie szachowe) słowo wypowiadane przez gracza, gdy dał on szacha (1.1) przeciwnikowi check
szach ʃax
n (szachy, pojęcie szachowe) zagrożenie króla biciem; check (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (historia, historyczny, historycznie) tytuł monarchy w Persji a następnie w Iranie; shah
szachista ʃaˈçista
n osoba grająca w szachy chess player
szachownica ˌʃaxɔvʲˈɲiʦ̑a
n (szachy, pojęcie szachowe) plansza do gry w szachy, składająca się z kwadratowych, dwukolorowych pól umieszczonych w taki sposób, że każdy kwadrat styka się całym bokiem z kwadratem o innym kolorze; chessboard
szachy ˈʃaxɨ
n (szachy, pojęcie szachowe) gra dwuosobowa, w której gracze wykonują na przemian ruchy bierkami na czarno-białej planszy; chess
szacowanie ˌʃaʦ̑ɔˈvãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: szacować estimation evaluation
szacunek ʃaˈʦ̑ũnɛk
n cześć, poważanie dla kogoś lub czegoś respect awe reverence przybliżona wartość, liczebność, wielkość lub ilość czegoś estimate estimation
szafa ˈʃafa
n (technologia, technika, techniczny) duża obudowa jakiegoś urządzenia technicznego, często umożliwiająca wymianę modułów wewnętrznych rack mebel używany do przechowywania różnych przedmiotów; closet wardrobe cupboard
szafa grająca
n (historia, historyczny, historycznie) (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) knajpiany automat do odtwarzania płyt winylowych za pieniądze jukebox
szafarz
n (teologia, teologiczny) osoba uprawniona do udzielania sakramentu; minister
szafir ˈʃafʲir
n (jubilerstwo, jubilerski) kamień szlachetny oszlifowany z szafiru (1.1) mineralnego sapphire (mineralogia, mineralogiczny) niebieska odmiana korundu; sapphire
szafirek ʃaˈfʲirɛk
n (botanika, botaniczny) (potocznie, potoczny) Muscari botryoides (L.) Mill., szafirek drobnokwiatowy; ozdobna roślina cebulowa kwitnąca w warunkach naturalnych wczesną wiosną grape hyacinth
szafirowy
adj zrobiony z szafiru, dotyczący szafiru sapphire
szafka ˈʃafka
n mała szafa locker
szafot ˈʃafɔt
n rodzaj podwyższenia, na którym wykonywano publiczne egzekucje; scaffold
szafować ʃaˈfɔvaʨ̑
v używać czegoś nieoszczędnie; trwonić coś squander
szafran ˈʃafrãn
n (kulinaria) przyprawa otrzymywana z wysuszonych pręcików lub słupków krokusów saffron
szafranowy ˌʃafrãˈnɔvɨ
adj (książkowy) mający kolor intensywnie żółty, taki jak kolor sproszkowanego słupka kwiatu szafranu uprawnego saffron
szagryn ˈʃaɡrɨ̃n
n skóra cielęca, kozia lub owcza z licem groszkowanym, używana do wyrobu galanterii kaletniczej; shagreen
szagrynowy ˌʃaɡrɨ̃ˈnɔvɨ
adj zrobiony z szagrynu shagreen
szahada ʃaˈxada
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) muzułmańskie wyznanie wiary, jeden z pięciu filarów większości odłamów islamu shahada
szajbus
n (potocznie, potoczny) zwariowany mężczyzna crank wacko
szakal ˈʃakal
n (zoologia, zoologiczny) kilka gatunków z rodzaju Canis, drapieżnik podobny, lecz mniejszy od wilka; jackal (przenośnie, przenośnia) człowiek pasożytujący na nieszczęściu innych bloodsucker
szakal złocisty
n (zoologia, zoologiczny) Canis aureus, gatunek ssaka z rodziny psowatych; golden jackal
szakłak ˈʃakwak
n drzewo lub krzew z rodzaju (1.1) buckthorn
szal ʃal
n prostokątny wyrób włókienniczy owijany wokół szyi i ramion shawl scarf wrap
szalanda
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) duża barka do transportu urobku pogłębiarki dump barge
szalbierstwo
n (książkowy) wykorzystanie czyjejś niewiedzy dla uzyskania korzyści sleight of hand
szalej ˈʃalɛj
n (botanika, botaniczny) Cicuta, roślina o pierzastych liściach, drobnych, białych kwiatach zebranych w baldachy, zawierająca silnie trujące alkaloidy; hemlock
szaleniec ʃaˈlɛ̃ɲɛʦ̑
n (przenośnie, przenośnia) osoba, która nie panuje nad swoimi namiętnościami, nie zwraca uwagi na niebezpieczeństwo daredevil osoba obłąkana, chora umysłowo lunatic madman loony
szalet
n budynek mieszczący publiczną ubikację public lavatory domek górski, domek alpejski chalet
szaleć ˈʃalɛʨ̑
v tracić panowanie nad sobą rage
szaleńczo ʃaˈlɛ̃j̃n͇ʧ̑ɔ
adv w sposób szalony madly
szaleństwo ʃaˈlɛ̃j̃stfɔ
n (potocznie, potoczny) (medycyna, medyczny) (psychologia, psychologiczny) choroba psychiczna insanity folly stan umysłu człowieka, który nad sobą nie panuje insanity folly głupota, wariactwo, nieodpowiedzialne/irracjonalne zachowanie craziness postępowanie, zachowanie kategorycznie wykraczające poza przyjęte, przeciętne normy insanity madness craziness
szalik ˈʃalʲik
n pas materiału służący do owijania szyi scarf neckerchief
szalka ˈʃalka
n (technologia, technika, techniczny) (zdrobniale) mała szala bowl scale pan
szalom
interjection pozdrowienie żydowskie shalom
szalony ʃaˈlɔ̃nɨ
adj charakterystyczny dla osób szalonych w sensie (1.1) lub (1.2) crazy dotty wild chory umysłowo as mad as a March hare as mad as a hatter hare barking barking mad crazy as a loon ga-ga niekontrolowany, intensywny, gwałtowny, niepohamowany crazy frantic wild szybki (np. pościg, ruch) crazy frantic wild nieszablonowy, dziwny crazy mad niezrównoważony, impulsywny, nieobliczalny crazy mad wild crazy like a fox delirious excited
szalotka ʃaˈlɔtka
n (botanika, botaniczny) Allium ascalonicum L., gatunek byliny z rodziny czosnkowatych; shallot (kulinaria) jarzyna z cebulek tej rośliny shallot
szalupa ʃaˈlupa
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) łódź wożona na statku do celów ratunkowych, szkoleniowych i do komunikacji z lądem; lifeboat
szaman ˈʃãmãn
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) wśród niektórych ludów azjatyckich, np. u Eskimosów i Indian, człowiek uważany za pośrednika między duchami, bóstwami, demonami a ludźmi, osoba o nadprzyrodzonej mocy, czarodziej i znachor pierwotnej religii szamanizmu; shaman
szamanizm ʃãˈmãɲism̥
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) wierzenia i praktyki religijne bazujące na animizmie i instytucji szamanów; shamanism
szamański ʃãˈmãj̃sʲci
adj (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) dotyczący szamana, związany z szamanem i jego działaniami shamanic
szambo ˈʃãmbɔ
n (technologia, technika, techniczny) zbiornik, do którego trafiają fekalia septic tank cesspit
szamerować ˌʃãmɛˈrɔvaʨ̑
v obszywać coś galonem, sznurem itp. w celach dekoracyjnych braid
szampan ˈʃãmpãn
n białe wino musujące, oryginalnie produkowane w Szampanii; champagne butelka, kieliszek szampana (1.1) champagne
szampon ˈʃãmpɔ̃n
n płynny środek do mycia włosów lub sierści; shampoo
szanować ʃãˈnɔvaʨ̑
v chronić coś przed zniszczeniem, dbać o coś take care look after mieć szacunek do kogoś lub czegoś, darzyć kogoś lub coś szacunkiem; odnosić się, zwracać się do kogoś z szacunkiem respect esteem darzyć kogoś wzajemnym szacunkiem respect each other żyć w zgodzie z własnym sumieniem, mieć poczucie własnej godności have self-respect
szansa ˈʃãw̃sa
n prawdopodobieństwo, możliwość powodzenia w jakiejś sprawie, osiągnięcia sukcesu lub zaistnienia jakichś pożądanych okoliczności chance
szanta
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) rytmiczna pieśń pracujących żeglarzy chantey chanty shanty
szantaż ˈʃãntaʃ
n wymuszanie czegoś na kimś pod groźbą ujawnienia jakichś kompromitujących lub wstydliwych informacji o tym kimś; także pod groźbą wykonania czynu innego typu (np. przemocy wobec bliskich) blackmail
szantażować ˌʃãntaˈʒɔvaʨ̑
v stosować szantaż wobec kogoś blackmail
szantażysta ˌʃãntaˈʒɨsta
n ten, kto stosuje szantaż, kto szantażuje kogoś blackmailer
szara eminencja ˈʃara ˌɛ̃mʲĩˈnɛ̃nʦ̑ʲja
idiom (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) osoba z ukrycia sprawująca władzę lub wpływająca na podejmowanie decyzji, nie pełniąca jednocześnie funkcji adekwatnych do tych czynności eminence grise gray eminence grey eminence éminence grise
szara strefa ˈʃara ˈstrɛfa
n (ekonomia, ekonomiczny) niezakazana przez prawo działalność gospodarcza odbywająca się z pominięciem prawa (przez m.in. niepłacenie podatków).; grey market
szarawy ʃaˈravɨ
adj w kolorze podobnym do szarego grayish
szarańcza ʃaˈrãj̃n͇ʧ̑a
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) (rolnictwo, rolniczy) owad przypominający pasikonika, szkodnik upraw; locust
szariat ˈʃarʲjat
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) prawo muzułmańskie; sharia
szarlatan
n oszust wykorzystujący łatwowierność ludzi, który zwodzi ich swoimi rzekomymi umiejętnościami i kwalifikacjami oraz ciągnie z tego zyski charlatan mountebank
szarlotka ʃarˈlɔtka
n (kulinaria) kruche ciasto z jabłkami; charlotte apple-pie
szaroniebieski
adj koloru szarego o odcieniu niebieskim battleship grey saxe-blue
szaroskrzydły ˌʃarɔˈskʃɨdwɨ
adj taki, który ma szare skrzydła gray-winged grey-winged
szarozielony
adj zielony o szarym odcieniu mignonette
szarość ˈʃarɔɕʨ̑
n szary kolor grey
szary ˈʃarɨ
adj bez światła słonecznego, niepogodny, zamglony, przygnębiający drab grey w kolorze pośrednim między czarnym a białym grey drab niezmienny, nieurozmaicony, bez wyrazu grey drab
szarytka ʃaˈrɨtka
n (ornitologia, ornitologiczny) (potocznie, potoczny) mały ptak z gatunku sikora uboga; Marsh Tit marsh tit (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) członkini zakonu Sióstr Miłosierdzia św. Wincentego à Paulo; Daughter of Charity
szarża ˈʃarʒa
n gwałtowne natarcie kawalerii charge stopień, ranga w hierarchii wojskowej rank
szaszłyk ˈʃaʃwɨk
n (kulinaria) potrawa składająca się z kawałków mięsa, zwykle baraniny, przekładanych plasterkami warzyw (np. cebula, papryka), boczku, słoniny itp., nadzianych na szpikulec, pieczona na rożnie lub grillowana; shashlik
szata ˈʃata
n (książkowy) podniośle o ubraniu dress robe vestment apparel garment vesture odświętny ubiór dress robe vestment apparel garment vesture rzeczy tworzące powłokę lub zewnętrzny wygląd livery
szatan ˈʃatãn
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) każdy z upadłych aniołów, przeciwnych Bogu, kuszących człowieka do grzechu Satan
szatański
adj związany z szatanem, dotyczący szatana, przejawiający przypisywane mu cechy satanic
szatkownica ˌʃatkɔvʲˈɲiʦ̑a
n przyrząd do szatkowania jarzyn shredder
szatnia ˈʃatʲɲa
n pomieszczenie w teatrze, szkole, lokalu gastronomicznym itp., gdzie pozostawia się wierzchnie okrycia cloakroom
szatniarz ˈʃatʲɲaʃ
n osoba pracująca w szatni instytucji o otwartym lub półotwartym dostępie (teatry, szkoły), przyjmująca i wydająca odzież wierzchnią w czasie pobytu klientów w tych instytucjach; cloakroom attendant
szatobriand
n (kulinaria) francuska pieczeń wołowa chateaubriand
szatyn ˈʃatɨ̃n
n mężczyzna o ciemnych, brązowych, kasztanowatych włosach brown-haired
szatynka ʃaˈtɨ̃nka
n kobieta o brązowych włosach brown-haired
szał ʃaw
n utrata kontroli nad swym zachowaniem, wściekłość fury insanity
szałamaja ˌʃawãˈmaja
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dawny instrument muzyczny wydający przenikliwe dźwięki, rodzaj piszczałki z bocznymi otworami; pochodzący z Azji; shawm
szałas ˈʃawas
n tymczasowe, prymitywne schronienie zbudowane z lokalnie dostępnego materiału, np. z liści i gałęzi; hovel shack shed shelter
szałwia ˈʃawvʲja
n (botanika, botaniczny) Salvia, rodzaj roślin zielnych, półkrzewów i krzewów z rodziny jasnowatych; sage salvia
szczaw ʃʧ̑af
n (botanika, botaniczny) (ogrodnictwo, ogrodniczy) roślina z rodzaju Rumex L.; sorrel dock
szczawik ˈʃʧ̑avʲik
n roślina dwuliścienna z rodzaju Oxalis L.; wood sorrel wood-sorrel woodsorrel
szczawik zajęczy
n (botanika, botaniczny) Oxalis acetosella L., gatunek roślin z rodziny szczawikowatych; wood sorrel common wood sorrel
szczawiówka ʃʧ̑aˈvʲjufka
n (potocznie, potoczny) (kulinaria) (spożywczy) zupa szczawiowa; sorrel soup
szczać ʃʧ̑aʨ̑
v (wulgarnie, wulgaryzm) oddawać mocz piss leak
szczebel ˈʃʧ̑ɛbɛl
n poprzeczny drążek lub pręt w drabinie rung
szczecina
n (żartobliwie) sztywne i gęste owłosienie u ludzi, zwłaszcza zarost bristles sztywne włosy na ciele świniowatych bristle
szczególnie ʃʧ̑ɛˈɡulʲɲɛ
adv w sposób szczególny, wyjątkowy, specjalny, osobliwy, inny niż przeciętny particularly singularly specifically zwłaszcza especially particularly specially
szczególny ʃʧ̑ɛˈɡulnɨ
adj taki, który charakteryzuje się czymś wyróżniającym, jest wyjątkowy ze względu na jakąś cechę special exceptional taki, który ma dla kogoś wyjątkowe znaczenie exceptional special
szczegół ˈʃʧ̑ɛɡuw
n drobny składnik, element jakiejś całości (obiektu, sytuacji) detail
szczegółowy ˌʃʧ̑ɛɡuˈwɔvɨ
adj mający cechy szczegółu; dokładny particular detailed
szczekać ˈʃʧ̑ɛkaʨ̑
v o psie, lisie, szakalu: wydawać krótki, urywany głos bark
szczekuszka ʃʧ̑ɛˈkuʃka
n (zoologia, zoologiczny) Ochotona, niewielki, skoczny ssak; pika
szczelina ʃʧ̑ɛˈlʲĩna
n wąski, podłużny otwór crack slit slot
szczelinomierz ˌʃʧ̑ɛlʲĩˈnɔ̃mʲjɛʃ
n (metrologia, metrologiczny) przyrząd do pomiaru szerokości szczelin; feeler gauge
szczelny
adj taki, który nie przepuszcza czego lub kogo; doskonale dopasowany hermetic airtight
szczenić się
v (zoologia, zoologiczny) (kynologia, kynologiczny) o samicach, zwykle psowatych wydawać potomstwo whelp
szczenię ˈʃʧ̑ɛ̃ɲɛ
n (zoologia, zoologiczny) młode psa lub innych zwierząt z rodziny psowatych puppy whelp pup
szczep ʃʧ̑ɛp
n (botanika, botaniczny) (rolnictwo, rolniczy) roślina powstała w wyniku szczepienia; scion
szczepienie ʃʧ̑ɛˈpʲjɛ̇̃ɲɛ
n (medycyna, medyczny) podanie szczepionki w formie zastrzyku vaccination
szczepienny
adj związany z szczepieniem, dotyczący szczepienia vaccinal
szczepionka ʃʧ̑ɛˈpʲjɔ̃nka
n preparat pochodzenia biologicznego, zawierający osłabione żywe lub zabite drobnoustroje chorobotwórcze lub fragmenty ich struktury stosowany w celu wywołania odpowiedzi immunologicznej i odporności; vaccine
szczepić ˈʃʧ̑ɛpʲiʨ̑
v (medycyna, medyczny) (weterynaria, weterynaryjny) podawać szczepionkę vaccinate
szczerba ˈʃʧ̑ɛrba
n ubytek powstały w wyniku odpadnięcia, wyłamania fragmentu czegoś; miejsce wyszczerbione chip gap jag notch
szczerbaty ʃʧ̑ɛrˈbatɨ
adj posiadający szczerbę jagged pozbawiony jednego lub kilku zębów przednich gap-toothed
szczerość ˈʃʧ̑ɛrɔɕʨ̑
n cecha tego, kto jest szczery sincerity sincereness frankness
szczery ˈʃʧ̑ɛrɨ
adj dotyczący szczerości; taki, który mówi prawdę; wyraża się szczerze, nie ukrywa tego, co myśli i czuje sincere frank
szczerze ˈʃʧ̑ɛʒɛ
adv od: szczery frankly sincerely
szczerze mówiąc
(potocznie, potoczny) deklaruje szczerość wypowiedzi (głównie wypowiedzi kontrowersyjnych i wypowiedzi mogących urazić odbiorcę) to be honest
szczodry ˈʃʧ̑ɔdrɨ
adj hojny, dający coś obficie generous bounteous munificent open-handed prodigal
szczodrze
adv w sposób szczodry bounteously
szczoteczka do zębów ʃʧ̑ɔˈtɛʧ̑ka dɔ‿ˈzɛ̃mbuf
n mała szczoteczka umieszczona na długiej rączce przeznaczona do mycia zębów; toothbrush
szczotka ˈʃʧ̑ɔtka
n narzędzie do czyszczenia składające się z oprawki i przymocowanego do niej miękkiego włosia brush (technologia, technika, techniczny) specjalny rodzaj kontaktu elektrycznego pomiędzy ruchomymi częściami; brush
szczotka do włosów ˈʃʧ̑ɔtka dɔ‿ˈvwɔsuf
n przedmiot służący do czesania, modelowania włosów hairbrush
szczupak ˈʃʧ̑upak
n (ichtiologia, ichtiologiczny) długa ryba drapieżna; pike
szczupły ˈʃʧ̑upwɨ
adj mający smukły kształt, mało tłuszczu slim
szczur ʃʧ̑ur
n (zoologia, zoologiczny) gryzoń z rodziny myszowatych; rat
szczurołap ʃʧ̑uˈrɔwap
n człowiek zajmujący się łapaniem szczurów; rat-catcher
szczurzy ˈʃʧ̑uʒɨ
adj taki, który należy do szczura rat-like
szczuć ʃʧ̑uʨ̑
v judzić do ataku sic
szczygieł ˈʃʧ̑ɨɟɛw
n (ornitologia, ornitologiczny) mały i barwny ptak eurazjatycki; goldfinch
szczyny ˈʃʧ̑ɨ̃nɨ
n (slangowo) (wulgarnie, wulgaryzm) mocz piss
szczypawka ʃʧ̑ɨˈpafka
n (potocznie, potoczny) (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) skorek (owad) earwig
szczypać
v ściskać krótko i boleśnie czyjąś skórę pinch powodować odczucie szczypania smart
szczypior ˈʃʧ̑ɨpʲjɔr
n (kulinaria) (spożywczy) źdźbła cebuli używane jako dodatek do potraw chives
szczyt ʃʧ̑ɨt
n (przenośnie, przenośnia) godziny największego nasilenia ruchu lub poboru energii peak maximum (przenośnie, przenośnia) obrady ważnych osób summit (przenośnie, przenośnia) górna granica czegoś (zwykle niematerialnego) summit najwyższy punkt góry summit peak top apex
szczytowanie
n (rzeczownik odczasownikowy) od: szczytować climaxing (seksuologia, seksuologiczny) przeżywanie orgazmu climax climaxing
szczątki ˈʃʧ̑ɔ̃ntʲci
n pozostałości ciała człowieka lub zwierzęcia remains
szczątkowy
adj pozostały jako szczątek czegoś vestigial residual
szczęk ʃʧ̑ɛ̃ŋk
n odgłos powstający przy uderzeniu o siebie metalowych lub szklanych przedmiotów clang clank
szczęka ˈʃʧ̑ɛ̃ŋka
n (anatomia, anatomiczny) (antropologia, antropologiczny) (medycyna, medyczny) (stomatologia, stomatologiczny) jedna z dwóch kości czaszki (prawa i lewa), w której osadzone są górne zęby; maxilla kość czaszki (górna nieruchoma i dolna ruchoma), w której osadzone są zęby jaw
szczęściarz ˈʃʧ̑ɛ̃w̃ɕʨ̑aʃ
n (potocznie, potoczny) osoba, której sprzyja szczęście w życiu lucky guy lucky man
szczęście ˈʃʧ̑ɛ̃w̃ɕʨ̑ɛ
n powodzenie w jakichś działaniach, pomyślny zbieg okoliczności luck fortune uczucie radości i zadowolenia happiness fortune
szczęście w nieszczęściu
idiom szczęśliwy przypadek, który sprawił, że nieszczęście nie było tak groźne jak się wydawało a blessing in disguise
szczęścić
v o Bogu, losie (i tym podobne, i temu podobne): darzyć kogoś szczęściem, pomyślnością favor favour powodzić się prosper
szczęśliwego Nowego Roku ˌʃʧ̑ɛ̃w̃ɕlʲiˈvɛɡɔ nɔˈvɛɡɔ ˈrɔku
interjection …używana do życzenia komuś pomyślnego rozpoczynającego się roku Happy New Year
szczęśliwie
adv na szczęście fortunately luckily mercifully thankfully w szczęściu i radości joyfully ze szczęściem, zaznając szczęścia, z powodzeniem fortunately aptly felicitously happily successfully
szczęśliwość ʃʧ̑ɛ̃w̃ɕˈlʲivɔɕʨ̑
n uczucie silnego zadowolenia happiness
szczęśliwy ʃʧ̑ɛ̃w̃ɕˈlʲivɨ
adj korzystny fortunate lucky odczuwający szczęście happy przynoszący szczęście lucky fortunate
szef ʃɛf
n osoba kierująca grupą ludzi, zespołem chief
szejk
n (etnografia, etnograficzny) tytuł przywódcy gminy muzułmańskiej sheik sheikh (kulinaria) napój mleczny z różnymi dodatkami smakowymi (owocami, czekoladą) shake
szekel ˈʃɛkɛl
n (jednostka monetarna) waluta Izraela; shekel sheqel (starożytność) (metrologia, metrologiczny) bliskowschodnia jednostka wagi; shekel sheqel
szekspirolog
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) badacz zajmujący się twórczością i życiem Szekspira Shakespearean
szekspirowski
adj (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) dotyczący życia i twórczości Williama Szekspira, charakterystyczny, typowy dla Szekspira lub jego twórczości, taki jak u Szekspira Shakespearean Shakespearian
szelak
n (biologia, biologiczny) (chemia, chemiczny) naturalna żywica pozyskiwana w Indiach i Tajlandii z wydzieliny owadów z gatunku Lac laccifer; shellac
szelest ˈʃɛlɛst
n onomatopeja, cichy dźwięk towarzyszący poruszaniu się liści, kartek papieru, sztywnych tkanin itp. rustle
szelf ʃɛlf
n (geologia, geologiczny) (geografia, geograficzny) przybrzeżna strefa dna morskiego będąca częścią kontynentu zalanego wodami płytkiego morza; shelf
szelka ˈʃɛlka
n pasek z elastycznej tkaniny, zakładany na ramiona w celu podtrzymywania spodni; braces suspenders
szelmowski
adj świadczący o skłonności do figli, żartów skittish
szeląg
n (historia, historyczny, historycznie) drobna moneta miedziana; farthing penny shilling
szemranie
n (rzeczownik odczasownikowy) od: szemrać murmuring
szemrany ʃɛ̃mˈrãnɨ
adj podejrzany, nieuczciwy, nieczysty suspicious
szenti
n (historia, historyczny, historycznie) rodzaj staroegipskiej przepaski biodrowej lub spódniczki schenti
szept
n bezdźwięczny, cichy głos, słyszany tylko z bliska whisper niegłośny dźwięk czegoś znajdującego się w stałym, jednostajnym ruchu susurration susurrus
szept sceniczny
n (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) ostentacyjny, dobrze słyszalny szept stage whisper stage-whisper
szeptanka
n mówienie, rozmawianie szeptem voice-over
szeptać ˈʃɛptaʨ̑
v mówić szeptem (cicho, nie powodując drgań wiązadeł głosowych) whisper
szereg ˈʃɛrɛk
n (matematyka, matematyczny) wyrażenie będące sumą skończonej lub nieskończonej liczby składników series ciąg osób lub przedmiotów ustawionych obok siebie w linii prostej row line
szereg homologiczny ˈʃɛrɛk ˌxɔ̃mɔlɔˈɟiʧ̑nɨ
n (chemia, chemiczny) zbiór organicznych związków chemicznych o zbliżonej strukturze, które różnią się między sobą tylko liczbą grup metylenowych w ich łańcuchach węglowodorowych; homologous series
szeregowy ˌʃɛrɛˈɡɔvɨ
n (wojskowość, wojskowy) najniższy stopień wojskowy; private
szermierczy ʃɛrˈmʲjɛrʧ̑ɨ
adj (sport, sportowy) odnoszący się do szermierki lub szermierza fencing
szermierka ʃɛrˈmʲjɛrka
n (sport, sportowy) dyscyplina sportowa, stanowiąca walkę bronią białą, jak szpada, floret i szabla fencing swordplay fence swordsmanship sztuka władania białą bronią fencing swordplay fence swordsmanship
szermierz ˈʃɛrmʲjɛʃ
n (przenośnie, przenośnia) bojownik za jakąś sprawę czy ideę advocate (sport, sportowy) sportowiec uprawiający szermierkę fencer swordsman człowiek władający lekką białą bronią fencer swordsman
szeroki ʃɛˈrɔci
adj mający określony wymiar poprzeczny wide broad
szerokiej drogi
interjection (motoryzacja) (pospolicie) pozdrowienie kierowców bon voyage farewell
szeroko ʃɛˈrɔkɔ
adv na określony wymiar w poprzek wide rozlegle wszerz, na dużą odległość w poprzek wide
szerokotorowy
adj (kolejnictwo) dostosowany do szerokiego toru broad gauge (kolejnictwo) mający szerzej niż normalnie rozstawione szyny kolejowe broad gauge
szerokość ʃɛˈrɔkɔɕʨ̑
n poprzeczny wymiar obiektu width
szerokość geograficzna ʃɛˈrɔkɔʑʥ̑ ˌɡɛɔɡraˈfʲiʧ̑na
n (geografia, geograficzny) jedna ze współrzędnych geograficznych - kąt pomiędzy lokalną osią pionu a płaszczyzną równika; latitude
szerokość połówkowa ʃɛˈrɔkɔɕʨ̑ ˌpɔwufˈkɔva
n (matematyka, matematyczny) odległość między dwoma punktami krzywej, w których funkcja opisująca tą krzywą przyjmuje wartość równą połowie wartości maksymalnej; FWHM full width at half maximum
szerpa
n tragarz i przewodnik wysokogórski sherpa
szerszeń ˈʃɛrʃɛ̃ɲ
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) większy od osy owad drapieżny; hornet
szeryf ˈʃɛrɨf
n w Anglii: urzędnik w hrabstwie należącym do króla, pełniący funkcję administratora; sheriff w USA: policjant lub urzędnik nadzorujący aparat policyjny na terenie hrabstwa; sheriff (drukarstwo, drukarski) w niektórych krojach pisma: zakończenie linii znaku, przeznaczone głównie do dekoracji; serif
szerzyć ˈʃɛʒɨʨ̑
v popularyzować coś sprawiać, że coś staje się coraz bardziej znane, powszechne spread
szesnastka ʃɛsˈnastka
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dźwięk o czasie trwania równym 1/16 całej nuty; semiquaver sixteenth note demiquaver
szesnastkowy
adj związany z liczbą szesnaście, dotyczący liczby szesnaście hexadecimal
szesnastoletni ˌʃɛsnastɔˈlɛtʲɲi
adj mający szesnaście lat of sixteen sixteen-year-old trwający szesnaście lat of sixteen year
szesnastościan
n (geometria) wielościan o szesnastu ścianach hexadecahedron hexakaidecahedron
szew ʃɛf
n (anatomia, anatomiczny) nieruchome połączenie kości przy pomocy bardzo krótkich włókien łącznotkankowych; suture (medycyna, medyczny) operacyjne zszycie tkanek miękkich; surgical suture suture miejsce zszycia dwóch fragmentów tkaniny seam
szewc ʃɛfʦ̑
n (rzemiosło, rzemieślniczy) człowiek, który ręcznie robi i naprawia buty; shoemaker (środowiskowy) (drukarstwo, drukarski) błąd łamania tekstu, polegający na pozostawieniu na końcu łamu samotnego pierwszego wiersza akapitu; orphan
szewnica
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) motyl z gatunku szewnica miętówka ermine
szewnica miętówka
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) motyl z gatunku (1.1) white ermine (systematyka) (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) Spilosoma lubricipeda Linnaeus, gatunek motyla z rodziny mrocznicowatych; white ermine
szezlong ˈʃɛzlɔ̃ŋk
n kanapa o długim wąskim siedzeniu z jednym lub dwoma oparciami, na której można odpoczywać w pozycji półleżącej; chaise longue
sześcian ˈʃɛɕʨ̑ãn
n (matematyka, matematyczny) (geometria) prostopadłościan, którego każda ze ścian jest kwadratem; cube (matematyka, matematyczny) liczba, która jest trzecią potęgą danej liczby; cube
sześcienny
adj (matematyka, matematyczny) odpowiadający sześcianowi cubic cube
sześciesięciościan
n (geometria) wielościan o sześćdziesięciu ścianach hexacontahedron hexecontahedron
sześciokrotnie ˌʃɛɕʨ̑ɔˈkrɔtʲɲɛ
adv sześć razy sixfold
sześciokąt ʃɛɕˈʨ̑ɔkɔ̃nt
n (geometria) wielokąt o sześciu bokach; hexagon
sześciokątny ˌʃɛɕʨ̑ɔˈkɔ̃ntnɨ
adj mający sześć kątów hexagonal
sześciomasztowiec ˌʃɛɕʨ̑ɔ̃maˈʃtɔvʲjɛʦ̑
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) statek mający sześć masztów six-masted ship
sześciomasztowy ˌʃɛɕʨ̑ɔ̃maˈʃtɔvɨ
adj o żaglowcu: mający sześć masztów six-masted
sześciopak ʃɛɕˈʨ̑ɔpak
n (handel, handlowy) paczka zbiorcza po sześć sztuk towaru six pack six-pack sixpack (potocznie, potoczny) (przenośnie, przenośnia) wyraziste mięśnie brzucha six pack six-pack sixpack
sześcioraki ˌʃɛɕʨ̑ɔˈraci
numeral dotyczący sześciu typów, rodzajów of six way kind type sixfold
sześciorako ˌʃɛɕʨ̑ɔˈrakɔ
adv (przysłówek) od przymiotnika → sześcioraki in six way kind type
sześciościan
n (geometria) wielościan o sześciu ścianach (pojęcie ogólniejsze niż sześcian) hexahedron
sześćdziesięcioczwórka
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) nuta trwająca jedną sześćdziesięcioczwartą całej nuty; hemidemisemiquaver
sześćdziesięciolatek ˌʃɛʑʥ̑ɛ̇ɕɛ̇̃ɲʨ̑ɔˈlatɛk
n osoba w wieku 60-69 lat sexagenarian
szintoista
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) wyznawca shinto/szintoizmu Shintoist
szisza ˈʃʲiʃa
n rodzaj fajki wodnej popularnej w krajach arabskich; hookah shisha
szkaplerz ˈʃkaplɛʃ
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) część stroju zakonnego, prostokątny płat sukna z otworem, nakładany przez głowę na habit scapular (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) dwa małe kawałki sukna z wyszytym imieniem Matki Boskiej lub Chrystusa, połączone tasiemkami, noszone na piersiach, pod ubraniem, przez członków bractw religijnych lub osoby świeckie scapular (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) medalik z wizerunkiem Matki Boskiej scapular
szkaradny ʃkaˈradnɨ
adj (książkowy) wyjątkowo zły; budzący odrazę pod względem moralnym hideous
szkarłatny ʃkarˈwatnɨ
adj (książkowy) mający kolor ciemnoczerwony, taki jak kolor szkarłatu, podobny do koloru krwi scarlet
szkic ʃʲciʦ̑
n wykonany ołówkiem delikatny zaczątek obrazu, planu architektonicznego budynku sketch draft
szkicować
v (sztuka) wykonywać szkic jako zarysy rysunku sketch draw scribble przedstawiać szkic jako wstępny projekt, ogólny plan, zarys czego sketch outline adumbrate sketch out rough out
szkielet ˈʃʲcɛlɛt
n (anatomia, anatomiczny) ogół kości w danym organizmie; skeleton
szkier ʃʲcɛr
n (geografia, geograficzny) skalista wysepka o powierzchni wygładzonej przez lodowiec; skerry
szklanka ˈʃklãnka
n szklane naczynie, z którego się pije; glass
szklany ˈʃklãnɨ
adj zrobiony ze szkła glass
szklarnia ˈʃklarʲɲa
n (rolnictwo, rolniczy) (ogrodnictwo, ogrodniczy) przeszklona budowla, w której utrzymuje się w sztuczny sposób optymalne warunki do rozwoju roślin; greenhouse
szkliwo ˈʃklʲivɔ
n (anatomia, anatomiczny) twarda tkanka łączna pokrywająca koronę zęba; enamel
szkocki ˈʃkɔʦ̑ʲci
adj odnoszący się do Szkocji; związany ze Szkocją, ze Szkotami Scottish Scotch
szkoda ˈʃkɔda
interjection wykrzyknik wyrażający poczucie straty pity what a pity
szkoda ˈʃkɔda
n krzywda, strata damage harm loss
szkoda całkowita
n (lotnictwo, lotniczy) (motoryzacja) całkowite uszkodzenie pojazdu lub samolotu kwalifikujące go do kasacji total loss
szkoda wielkiej pracy, kędy mała zmoże ˈʃkɔda ˈvʲjɛlʲcɛ̇j ˈpraʦ̑ɨ ˈkɛ̃ndɨ ˈmawa ˈzmɔʒɛ
proverb należy planować zadania, aby oszczędzać siły i nie pracować nadaremnie a stitch in time saves nine
szkodliwie
adv w sposób szkodliwy harmfully
szkodliwy ʃkɔˈdlʲivɨ
adj przynoszący szkodę harmful damaging injurious noxious deleterious harming
szkodnik ˈʃkɔdʲɲik
n zwierzę wyrządzające szkody gospodarcze; pest vermin osoba wyrządzająca szkody wrecker
szkodzić ˈʃkɔʥ̑iʨ̑
v działać na czyjąś niekorzyść be detrimental źle wpływać na kogoś lub coś be bad
szkolenie ʃkɔˈlɛ̃ɲɛ
n (edukacja, edukacyjny) jeden lub wiele (cykl) wykładów lub zajęć praktycznych służących do uzupełnienia wiedzy, wykształcenia, umiejętności training coaching
szkoleniowy
adj związany ze szkoleniem, dotyczący szkolenia instructional
szkolić ˈʃkɔlʲiʨ̑
v dokształcać w określonej dziedzinie train
szkolnictwo
n ogół zagadnień związanych ze szkołami i nauczaniem education
szkolny ˈʃkɔlnɨ
adj związany ze szkołą, odnoszący się do szkoły school
szkop ʃkɔp
n (pogardliwie) Niemiec; Kraut
szkorbut
n (medycyna, medyczny) ostra postać awitaminozy wywołanej brakiem witaminy C; scurvy
szkoła ˈʃkɔwa
n (szkolnictwo, szkolny) instytucja edukacyjna; school
szkoła podstawowa ˈʃkɔwa ˌpɔtstaˈvɔva
n szkoła, w której dzieci zaczynają obowiązkową naukę; elementary school primary school
szkoła wyższa
n (szkolnictwo, szkolny) szkoła kształcąca najwyżej kwalifikowanych pracowników w zakresie ustalonych dziedzin college
szkuner ˈʃkũnɛr
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) żaglowiec mający co najmniej dwa maszty; wszystkie maszty niosą ożaglowanie skośne; schooner
szkutnik ˈʃkutʲɲik
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) rzemieślnik budujący i naprawiający łodzie shipwright
szkółka ˈʃkuwka
n (zdrobniale) od szkoła nursery
szkło ʃkwɔ
n twardy, kruchy i przezroczysty materiał produkowany głównie z krzemionki; glass
szkło powiększające
n (technologia, technika, techniczny) prosty przyrząd optyczny do powiększania obrazu magnifying glass
szlaban ˈʃlabãn
n (motoryzacja) ruchoma zapora blokująca ruch samochodów barrier boom gate
szlachar ˈʃlaxar
n (ornitologia, ornitologiczny) Mergus serrator, wędrowny ptak wodny półkuli północnej z charakterystycznym czubem na głowie; red-breasted merganser Red-breasted Merganser
szlachcic ˈʃlaçʨ̑iʦ̑
n członek szlachty nobleman
szlachecki ʃlaˈxɛʦ̑ʲci
adj związany ze szlachtą, dotyczący szlachty noble
szlachetny ʃlaˈxɛtnɨ
adj taki, który postępuje dobrze, uczciwie, w sposób wspaniałomyślny, prawy, sprawiedliwy, bezinteresowny noble
szlachta ˈʃlaxta
n (historia, historyczny, historycznie) ludzie należący do tego stanu nobility (historia, historyczny, historycznie) warstwa społeczna wywodząca się z rycerstwa; nobility
szlachtować ʃlaxˈtɔvaʨ̑
v (przestarzałe, przestarzały) zarzynać bydło slaughter (potocznie, potoczny) mordować ludzi slaughter
szlafmyca
n dawne czapka noszona do snu nightcap
szlafrok ˈʃlafrɔk
n domowy ubiór przypominający lekki płaszcz bez zapięć dressing gown bathrobe negligee
szlak ʃlak
n (turystyka, turystyczny) znakowana ścieżka do uprawiania turystyki pieszej, rowerowej, narciarskiej itp.; trail określona droga podróży lądem, morzem lub w inny sposób way route trail
szlam
n (technologia, technika, techniczny) warstwa miękkich zanieczyszczeń, które pokrywają powierzchnię metali użytkowanych sludge osad tworzący się na dnie i nieraz brzegach zbiorników wodnych brown nose ooze silt slime slurry
szlama ˈʃlãma
n (literacko) (obraźliwie) w świecie Harry’ego Pottera — czarodziej lub czarownica, którego rodzice są mugolami; mudblood
szlauch ʃlawx
n (potocznie, potoczny) bardzo długa rura gumowa hose
szlaufwaga ʂlauf'vaga
n (regionalizm, regionalny), (potocznie, potoczny) poziomica wężowa water level
szlifierka ʃlʲiˈfʲjɛrka
n obrabiarka przeznaczona do obróbki wykańczającej utwardzonych powierzchni przedmiotów grinder grinding machine
szlifierka kątowa ʃlʲiˈfʲjɛrka kɔ̃nˈtɔva
n (technologia, technika, techniczny) rodzaj ręcznej szlifierki o momencie obrotowym przekazywanym poprzez przekładnię pod kątem prostym, przeznaczona do szlifowania i przecinania; angle grinder
szlifowanie
n (rzeczownik odczasownikowy) od: szlifować sanding
szlifować ʃlʲiˈfɔvaʨ̑
v nadawać gładkość, dokładne wymiary oraz połysk obrabianym przedmiotom z metalu, szkła, drewna przy pomocy narzędzi ściernych, ścierać, wygładzać, polerować polish
szlug ʃluk
n (potocznie, potoczny) papieros fag
szmaragd ˈʃmarakt
n (geologia, geologiczny) (mineralogia, mineralogiczny) przezroczysta odmiana berylu barwy zielonej; emerald
szmata ˈʃmata
n (przenośnie, przenośnia) (pogardliwie) (wulgarnie, wulgaryzm) człowiek bezwartościowy scumbag (przenośnie, przenośnia) (wulgarnie, wulgaryzm) kobieta rozwiązła seksualnie slut kawałek tkaniny, zwykle brudnej rag
szmatogłowy
n (obraźliwie) (potocznie, potoczny) muzułmanin z Bliskiego Wschodu lub Afryki Północnej raghead towelhead
szmer ʃmɛr
n cichy, głuchy dźwięk przypominający szeleszczenie murmur purl whisper
szmer sercowy ˈʃmɛr sɛrˈʦ̑ɔvɨ
n (medycyna, medyczny) zjawisko akustyczne spowodowane przejściem przepływu strumienia krwi z warstwowego w turbulentny cardiac murmur heart murmur murmur
szmergiel
n (mineralogia, mineralogiczny) twarda skała stosowana jako materiał ścierny; emery
szminka ˈʃmʲĩnka
n (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) kosmetyk używany do barwienia ust lipstick
szmira ˈʃmʲira
n coś o niskiej lub żadnej wartości artystycznej, np.: utwór literacki, przedstawienie teatralne, obraz trash
szmonces
n dowcip lub skecz kabaretowy oparty na humorze żydowskim; Jewish joke
szmugiel ˈʃmuɟɛl
n (potocznie, potoczny) nielegalne przewożenie towarów przez granicę smuggling
sznaucer ˈʃnawʦ̑ɛr
n (kynologia, kynologiczny) typ psa pochodzący z Niemiec schnauzer
sznur ʃnur
n (potocznie, potoczny) izolowany przewód zasilający urządzenie elektryczne cord grupa ludzi, zwierząt lub przedmiotów ustawionych jeden za drugim string noszona na ramieniu pleciona ozdoba będąca częścią munduru galowego aiguillette splot wielu włókien w jedno grubsze cięgno; cord string rope
sznurek ˈʃnurɛk
n cienka linka zbudowana z włókien; węższy sznur twine cord string tape
sznurowadło ˌʃnurɔˈvadwɔ
n taśma używana do wiązania (sznurowania) butów; shoelace shoestring
sznycel ˈʃnɨʦ̑ɛl
n (kulinaria) kotlet z bitych i panierowanych plastrów mięsa, najczęściej z cielęciny schnitzel veal cutlet
szo
n (językoznawstwo, językoznawczy) baktryjska litera dodana do alfabetu greckiego służąca do zapisu głoski /ʃ/, czytanej jak polskie "sz"; sho
szodon
n (kulinaria) gorący sos do deserów składający się z ubitych żółtek, cukru i białego wina chaudeau
szofar ˈʃɔfar
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) instrument muzyczny wykonany z rogu zwierzęcia koszernego, najczęściej baraniego, używany podczas niektórych świąt żydowskich; shofar
szofer
n zawodowy kierowca chauffeur
szogun
n (historia, historyczny, historycznie) (etnografia, etnograficzny) japoński wódz naczelny, generał, zwierzchnik sił zbrojnych; shogun
szok
n intensywna reakcja psychiczna, która jest wywołana gwałtownym, zazwyczaj negatywnym przeżyciem lub wydarzeniem shock
szokować
v wzbudzać szok, skrajne zadziwiać lub bulwersować, dziwić, wstrząsać shock
szop ʃɔp
n (zoologia, zoologiczny) nadrzewny amerykański ssak o gęstym futrze; raccoon
szop pracz ˈʃɔp ˈːraʧ̑
n (zoologia, zoologiczny) szop z gatunku, u którego obserwowano płukanie pokarmu przed spożyciem; raccoon
szopka ˈʃɔpka
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) model stajenki betlejemskiej, zwykle ze żłobkiem i figurkami crib (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) widowisko teatralne związane z Bożym Narodzeniem nativity play (zdrobniale) od: szopa small shed
szorski
n (językoznawstwo, językoznawczy) język szorski; Shor
szorstki ˈʃɔrstʲci
adj mający niegładką, chropawą powierzchnię coarse rough o człowieku: przykry, nieprzyjemny w obejściu abrupt coarse o dźwiękach, odgłosach: nieczysty, brzmiący przenikliwie hoarse
szowinista
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) zwolennik szowinizmu chauvinist jingo jingoist
szowinizm ʃɔˈvʲĩɲism̥
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) skrajna postać nacjonalizmu, w której bezkrytyczne uwielbienie do własnego narodu jest połączone z pogardą i wrogością wobec mniejszości narodowych i innych narodów; chauvinism (socjologia, socjologiczny) postawa charakteryzująca się brakiem tolerancji i przyznawaniem uprzywilejowanej pozycji własnej płci, rasie czy grupie społecznej chauvinism
szowinizm gatunkowy ʃɔˈvʲĩɲizm ˌɡatũŋˈkɔvɨ
n (neologizm) postawa stawiająca interesy własnego gatunku ponad interesami innych gatunków; speciesism
szpada
n (dawniej, dawny) broń boczna kłująca épée
szpadel ˈʃpadɛl
n narzędzie obsługiwane dwoma rękami, służące do kopania, z metalową częścią roboczą spade
szpak ʃpak
n (ornitologia, ornitologiczny) niewielki i ciemny, prawie czarny ptak; starling common starling
szpakowate ˌʃpakɔˈvatɛ
n (zoologia, zoologiczny) rodzina ptaków z rzędu wróblowych; starling
szpara
n wąska, długa przerwa między elementami położonymi obok siebie gap
szparag ˈʃparak
n (botanika, botaniczny) Asparagus L., rodzaj roślin o długich pędach i łuskowatych listkach; asparagus (kulinaria) jadalny pęd szparaga lekarskiego asparagus
szparagowa
n (potocznie, potoczny) (kulinaria) zupa ze szparagów, zwykle w postaci kremu asparagus soup
szpic fiński ˈʃpʲiʦ̑ ˈfʲĩj̃sʲci
n (kynologia, kynologiczny) rasa niedużych energicznych psów o intensywnie rudym umaszczeniu z grupy szpiców myśliwskich pochodzących z Finlandii; Finnish spitz
szpic japoński ˈʃpʲiʦ̑ʲ jaˈpɔ̃j̃sʲci
n (kynologia, kynologiczny) rasa małych psów do towarzystwa z Japonii; Japanese spitz
szpicel
n (pogardliwie) tajny agent, szpieg informant mole nark sleuth snoop
szpiczasty ʃpʲiˈʧ̑astɨ
adj mający ostre, wąskie zakończenie pointed
szpieg ʃpʲjɛk
n osoba zajmująca się szpiegostwem spy
szpiegostwo
n praca szpiega, ogół działań mających na celu zdobycie i przekazanie władzom obcego państwa tajemnice państwowe lub wojskowe espionage spying
szpiegować
v (potocznie, potoczny) działać jak szpieg; śledzić kogoś i donosić na niego sleuth sleuthhound spy on działać jako szpieg; przekazywać innym podmiotom tajemnice państwowe lub wojskowe sleuth sleuthhound spy
szpik ʃpʲik
n (biologia, biologiczny) miękka, silnie ukrwiona, mająca gąbczastą konsystencję tkanka znajdująca się wewnątrz kości; marrow bone marrow
szpilka ˈʃpʲilka
n cienki i wysoki obcas w bucie stiletto heel kobiecy but ze szpilką (1.2) stiletto mały, wąski, zaostrzony kawałek metalu służący do mocowania np. tkaniny pin
szpinak ˈʃpʲĩnak
n (ogrodnictwo, ogrodniczy) (rolnictwo, rolniczy) Spinacia oleracea, szpinak warzywny, roślina warzywna o podłużnych, szpiczastych liściach spinach
szpital ˈʃpʲital
n (medycyna, medyczny) zakład lecznictwa zamkniętego służący badaniu i leczeniu pacjentów wymagających hospitalizacji; hospital
szpital psychiatryczny
n (medycyna, medyczny) kliniczna instytucja medyczna, która zajmuje się leczeniem chorób psychicznych mental hospital
szpon ʃpɔ̃n
n (ornitologia, ornitologiczny) ostry, zakrzywiony pazur ptaków drapieżnych; talon
szprotka
n (ichtiologia, ichtiologiczny) Sprattus sprattus, mała ryba morska, podobna do śledzia, żyjąca w europejskich morzach brisling sprat
szprycer ˈʃprɨʦ̑ɛr
n (potocznie, potoczny) wino z wodą sodową fizz
szprycha ˈʃprɨxa
n (technologia, technika, techniczny) pręt łączący piastę koła z jego obręczą spoke
szpulka ˈʃpulka
n walec, na który nawija się np. nić spool
szrapnel ˈʃrapnɛl
n (wojskowość, wojskowy) pocisk artyleryjski zawierający metalowe odłamki, które rozpryskują się podczas wybuchu zapalnika czasowego; shrapnel shrapnel shell
szron ʃrɔ̃n
n warstwa kryształków lodu powstałych z zamarzającej pary wodnej osadzająca się na przedmiotach; frost
sztab ʃtap
n (wojskowość, wojskowy) organ dowodzący jednostką wojskową na różnych szczeblach; staff
sztabka ˈʃtapka
n uformowana bryłka cennego metalu o określonej wadze i próbie bar
sztacheta
n wąska deska będąca częścią pionowego obicia płotu pale
sztafaż ˈʃtafaʃ
n (książkowy) elementy i środki zastosowane np. w dziele literackim, teatralnym czy w sytuacji życiowej, nie najistotniejsze dla idei dzieła lub w danej sytuacji, a jedynie uzupełniające lub ozdabiające coś staffage
sztafeta
n (przenośnie, przenośnia) seria jednakowych czynności wykonywanych przez kolejne osoby lub zespoły relay (sport, sportowy) bieg ze zmiennikami relay race
sztaluga
n (sztuka) stojak, zwykle trójnogi, służący do pokazywania obrazów, a podczas powstawania obrazu do utrzymywania go w dogodnej dla malarza pozycji; easel
sztandar ˈʃtãndar
n chorągiew, która jest symbolem organizacji, związku lub narodu banner
sztanga ˈʃtãŋɡa
n (sport, sportowy) ciężar podnoszony w zawodach ciężarowców; barbell
sztangista ʃtãŋʲˈɟista
n (sport, sportowy) sportowiec trenujący podnoszenie ciężarów weightlifter
sztetl
n (historia, historyczny, historycznie) (etnografia, etnograficzny) małe skupisko miejskie zachowujące tradycyjną obyczajowość żydowską, przed II wojną światową główny ośrodek demograficzny Żydów aszkenazyjskich w Europie Wschodniej; shtetl
sztorm ʃtɔrm
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) (meteorologia, meteorologiczny) burza morska, podczas której wieje bardzo silny i porywisty wiatr, powodujący powstawanie wysokich fal storm
sztormowy
adj związany z sztormem, dotyczący sztormu squally
sztos
n (sport, sportowy) uderzenie kijem kuli bilardowej stroke
sztruks
n (włókiennictwo) prążkowana tkanina bawełniana, rzadziej wełniana; corduroy
sztruksy
n spodnie uszyte ze sztruksu corduroys
sztuciec ˈʃtuʨ̑ɛʦ̑
n przedmiot służący do jedzenia: nóż, widelec lub łyżka; a piece of cutlery
sztuczka
n (potocznie, potoczny) (przenośnie, przenośnia) zachowanie, posunięcie, przez które chcemy coś osiągnąć, korzystając z cudzej naiwności, niewiedzy itp. trick popis zręczności sprawnie wykonywanych trick
sztuczna szczęka ˈʃtuʧ̑na ˈʃʧ̑ɛ̃ŋka
n (stomatologia, stomatologiczny) proteza naturalnego uzębienia dentures dental plate denture false teeth
sztuczne ognie ˈʃtuʧ̑nɛ ˈɔɟɲɛ
n wyroby pirotechniczne wykorzystywane w celach widowiskowych, dające po zapaleniu efekty świetlne i akustyczne; fireworks
sztuczny ˈʃtuʧ̑nɨ
adj wytworzony syntetycznie przez człowieka artificial
sztuka ˈʃtuka
n pojedynczy przedmiot, egzemplarz, element piece item twórczość artystyczna art umiejętność wymagająca szczególnych zdolności art ability utwór sceniczny, przedstawienie play
sztuki piękne ˈʃtuci ˈpʲjɛ̃ŋknɛ
n termin obejmujący dziedziny twórczości artystycznej: sztuki plastyczne, literaturę i muzykę fine arts
szturmowiec
n (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) żołnierz sił imperium w uniwersum „Gwiezdnych wojen” stormtrooper
sztućce ˈʃtuʨ̑ʦ̑ɛ
n komplet sztućców cutlery
sztylet ˈʃtɨlɛt
n krótka broń biała o cienkim ostrzu; dagger poniard
sztywny ˈʃtɨvnɨ
adj (potocznie, potoczny) nieżywy stiff (przenośnie, przenośnia) nieumiejący się bawić lub wyluzować rigid niepoddający się wyginaniu, odporny na zginanie, zmiany rigid stiff
szubienica ˌʃubʲjɛ̇̃ˈɲiʦ̑a
n konstrukcja służąca do wykonywania kary śmierci przez powieszenie; gallows gibbet
szuflada ʃufˈlada
n wysuwana, otwarta od góry skrzynka, stanowiąca część mebla i służąca do przechowywania różnych przedmiotów; drawer
szukajcie, a znajdziecie ʃuˈkajʨ̑ɛ ˌa‿znajˈʥ̑ɛ̇ʨ̑ɛ
proverb tylko aktywni osiągną cel; bierność nie przyniesie oczekiwanego efektu seek, and ye shall find
szukać ˈʃukaʨ̑
v podejmować działanie w celu odnalezienia kogoś / czegoś search seek look for
szukać dziury w całym ˈʃukaʥ̑ ˈːurɨ ˈf‿ʦ̑awɨ̃m
v doszukiwać się błędów, niedociągnięć, problemów tam, gdzie ich nie ma be nit-picky
szukać igły w stogu siana ˈʃukaʨ̑ ˈiɡwɨ ˈf‿stɔɡu ˈɕãna
v (przenośnie, przenośnia) szukać czegoś pośród ogromnej ilości innych rzeczy needle in a haystack
szukać zwady
v (książkowy) szukać pretekstu by rozpocząć bójkę, bijatykę, kłótnię be spoilling for a fight
szuler ˈʃulɛr
n (termin karciany) osoba oszukująca podczas gry w karty cardsharp
szum ʃũm
n (fotografia) plamki, kreski na zdjęciu pojawiające się na obszarach jednolitego koloru; image noise przeciągły, jednostajny szmer; hałas, zakłócający odbiór; noise
szumieć ˈʃũmʲjɛ̇ʨ̑
v powodować szum hum sough swoosh
szumowina ˌʃũmɔˈvʲĩna
n (kulinaria) piana zbierająca się na powierzchni gotowanych płynów scum (potocznie, potoczny) osoba o podłym charakterze scum
szumówka
n rodzaj łyżki cedzakowej do zbierania szumowin skimmer
szwabski ˈʃfapsʲci
adj (przymiotnik) od Szwabia Swabian
szwaczka ˈʃfaʧ̑ka
n kobieta zawodowo szyjąca w szwalni seamstress
szwadron
n (wojskowość, wojskowy) (jeździectwo, jeździecki) pododdział kawalerii konnej będący odpowiednikiem kompanii lub batalionu w piechocie; squadron
szwagier ˈʃfaɟɛr
n brat żony brother-in-law mąż siostry brother-in-law
szwagierka ʃfaˈɟɛrka
n siostra żony lub męża sister-in-law żona szwagra sister-in-law
szwajcarski ʃfajˈʦ̑arsʲci
adj związany ze Szwajcarią, dotyczący Szwajcarii Swiss
szwankować
v (potocznie, potoczny) źle funkcjonować act up
szwarc, mydło i powidło
n o wielu, bardzo różnych rzeczach w jednym miejscu, zwłaszcza o towarach w sklepie, w którym jest po trochu wszystkiego everything from soup to nuts
szwargot
n (potocznie, potoczny) niezrozumiała, nieprzyjemnie brzmiąca mowa, zwłaszcza w języku niemieckim gibberish
szwedzki ˈʃfɛʦ̑ʲci
adj odnoszący się do Szwecji lub Szwedów Swedish
szwedzki ˈʃfɛʦ̑ʲci
n język urzędowy Szwecji; Swedish
szwindel ˈʃfʲĩndɛl
n (potocznie, potoczny) nieuczciwy interes swindle
szyb ʃɨp
n (górnictwo, górniczy) szyb (1.1) wraz z instalacją naziemną, niezbędną do prowadzenia wydobycia lub innych podziemnych prac oil rig pithead shaft pionowa komora grzejna pieca furnace shaft pionowy sztuczny kanał w ziemi, budynku, itp. shaft well
szyba ˈʃɨba
n płyta ze szkła; pane glass windowpane
szyber ˈʃɨbɛr
n zasuwa w kominie regulująca przepływ powietrza baffle damper
szyberdach ʃɨˈbɛrdax
n (motoryzacja) rodzaj okna zainstalowanego w dachu samochodu; sunroof
szybki ˈʃɨpʲci
adj poruszający, odbywający się z dużą prędkością fast quick
szybko ˈʃɨpkɔ
adv z dużą prędkością quickly fast
szybkość ˈʃɨpkɔɕʨ̑
n cecha charakteryzująca obiekty poruszające się szybko lub dziejące się szybko speed
szybowiec ʃɨˈbɔvʲjɛʦ̑
n (lotnictwo, lotniczy) samolot bez własnego napędu, utrzymujący się dzięki wstępującym prądom powietrza oddziaływującym na skrzydła; glider sailplane
szyderczo
adv w sposób szyderczy, ironicznie mockingly
szyderczy
adj wyrażający kpinę, szyderstwo sardonic derisive mocking snide barbed derisory
szyderstwo ʃɨˈdɛrstfɔ
n złośliwy, dotkliwy żart, drwina, kpina, urąganie mockery derision sneer
szydełko ʃɨˈdɛwkɔ
n (rękodzieło, rękodzielniczy) cienki pręcik wykonany z metalu, kości, drewna lub plastiku, z haczykowatym zakończeniem, służący do wytwarzania wyrobów tekstylnych crochet-hook crochet-needle
szydełkować ˌʃɨdɛwˈkɔvaʨ̑
v (rękodzieło, rękodzielniczy) wytwarzać wyroby tekstylne używając szydełka, robić na szydełku crochet
szydełkowy ˌʃɨdɛwˈkɔvɨ
adj (rzemiosło, rzemieślniczy) wykonany szydełkiem, związany z robótkami wykonywanymi szydełkiem crochet
szydło ˈʃɨdwɔ
n ostry kolec na trzonku; awl
szyfon ˈʃɨfɔ̃n
n (włókiennictwo) cienka, przewiewna i półprzezroczysta tkanina o splocie płóciennym z mocno skręconych nitek jedwabnych lub bawełnianych, używana do produkcji bielizny, sukni, szali itp. chiffon
szyfr ʃɨfr̥
n kod znaków, znany tylko niektórym osobom, umożliwiający im komunikację i zabezpieczający przekazywane informacje przed poznaniem przez inne osoby; cipher code
szyfrant ˈʃɨfrãnt
n (urzędowy) (wojskowość, wojskowy) osoba, która zajmuje się nadawaniem, odbieraniem i odczytywaniem tajnej korespondencji podanej szyfrem coder
szyfrowanie ˌʃɨfrɔˈvãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: szyfrować encryption scrambling
szyicki ʃɨˈ<sup>j</sup>iʦ̑ʲci
adj (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) związany z szyitami lub szyizmem Shiite Shia Shiah Shiitic
szyita ʃɨˈ<sup>j</sup>ita
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) wyznawca szyizmu, szyickiego nurtu w islamie Shi'ite Shiite Shia Shiah
szyizm
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) doktryna religijna szyitów, jeden z trzech głównych nurtów współczesnego islamu; Shia Shia islam
szyja ˈʃɨja
n (anatomia, anatomiczny) część ciała łącząca głowę z korpusem neck (przestarzałe, przestarzały) węższa część butelki (zwykle (zdrobniale) szyjka) neck
szyjka macicy ˈʃɨjka maˈʨ̑iʦ̑ɨ
n (anatomia, anatomiczny) dolna część mięśniówki macicy łącząca pochwę z jamą macicy; cervix neck of the uterus
szyjny
adj związany z szyją, dotyczący szyi jugular
szyk ʃɨk
n elegancja w stroju i zachowaniu chic określony porządek – rzeczy, osób lub pojęć array
szympans ˈʃɨ̃mpãw̃s
n (zoologia, zoologiczny) Pan, człekokształtna, bezogonowa małpa afrykańska; chimpanzee chimp
szyna ˈʃɨ̃na
n (informatyka, informatyczny) wewnętrzne połączenie elektroniczne, po którym transmitowane są dane bus (medycyna, medyczny) urządzenie do wsparcia lub usztywnienia kończyny albo kręgosłupa splint (technologia, technika, techniczny) specjalnie wyprofilowana sztaba przeznaczona do poruszania się po niej pojazdów na kołach; rail
szynka ˈʃɨ̃nka
n (spożywczy) tylna część półtuszy wieprzowej będąca surowcem do produkcji wędlin; ham
szynobus ʃɨ̃ˈnɔbus
n (kolejnictwo) (potocznie, potoczny) lekki pociąg o napędzie spalinowym obsługujący trasy, gdzie liczba podróżnych jest niewielka; railcar diesel multiple unit railbus
szynszyla ʃɨ̃w̃ˈʃɨla
n (zoologia, zoologiczny) gryzoń pochodzący z Ameryki Południowej, o bardzo gęstym futrze; w domyśle: szynszyla mała; chinchilla
szynszyla mała ʃɨ̃w̃ˈʃɨla ˈmawa
n (zoologia, zoologiczny) Chinchilla lanigera, zwierzę z rodziny szynszylowatych; chinchilla
szypułka ʃɨˈpuwka
n (botanika, botaniczny) łodyżka, na której osadzony jest owoc lub kwiat; pedicel pedicle
szyszka ˈʃɨʃka
n (botanika, botaniczny) (dendrologia, drzewoznawstwo, dendrologiczny, drzewoznawczy) zdrewniały owoc większości roślin iglastych; cone
szyszynka ʃɨˈʃɨ̃nka
n (anatomia, anatomiczny) gruczoł dokrewny położony w mózgu; pineal gland
szyć ʃɨʨ̑
v robić ubrania sew łączyć dwa materiały za pomocą igły i nici stitch sew
szósty zmysł ˈʃustɨ ˈzmɨsw̥
idiom wyjątkowa intuicja, przeczucie, wrażliwość i umiejętność przewidywania sytuacji sixth sense
sód sut
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Na i liczbie atomowej 11; sodium natrium
sójka ˈsujka
n (ornitologia, ornitologiczny) średni ptak leśny; jay Eurasian jay
sójka złowroga ˈsujka zwɔvˈrɔɡa
n (ornitologia, ornitologiczny) Perisoreus infaustus, sójka syberyjska, gatunek ptaka z rodziny krukowatych występujący w tajdze Eurazjii; Siberian jay
sól sul
n (kulinaria) (spożywczy) chlorek sodu salt (chemia, chemiczny) związek chemiczny, pochodny kwasowi, zawierający co najmniej jeden atom metalu w cząsteczce; salt
sól fizjologiczna ˈsul ˌfʲizʲjɔlɔˈɟiʧ̑na
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) (medycyna, medyczny) (weterynaria, weterynaryjny) roztwór chlorku sodowego o stężeniu 0,9 % albo 0,6 %; physiological solution saline saline solution
sól ziemi ˈsulʲ ˈʑɛ̃mʲi
n najbardziej wartościowi ludzie salt of the earth
sówka ˈsufka
n mała lub młoda sowa owlet
sąd sɔ̃nt
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) instytucja, która zajmuje się rozstrzyganiem sporów albo orzekaniem o winie lub niewinności zgodnie z obowiązującym prawem court
sądowy sɔ̃nˈdɔvɨ
adj związany z sądem (instytucją) judicial
sądzić ˈsɔ̃ɲʥ̑iʨ̑
v oceniać, jak należy zakwalifikować określony stan rzeczy z punktu widzenia prawa judge mieć o czymś jakieś zdanie think consider deem
sąg sɔ̃ŋk
n stos drewna o objętości 4 m³; chord woodpile
sąsiad ˈsɔ̃w̃ɕat
n osoba, której dom / mieszkanie jest blisko czyjegoś domu / mieszkania neighbour neighbor
sąsiadować ˌsɔ̃w̃ɕaˈdɔvaʨ̑
v być położonym obok czegoś neighbour
sąsiedni sɔ̃w̃ˈɕɛdʲɲi
adj leżący najbliżej next o terenie, państwie: bezpośrednio graniczący adjacent adjoin położony niedaleko neighbour next
sąsiedztwo sɔ̃w̃ˈɕɛʦ̑tfɔ
n osoby mieszkające nieopodal neighbourhood to, co znajduje się w pobliżu vicinity nearness proximity
sąsiek ˈsɔ̃w̃ɕɛk
n (rolnictwo, rolniczy) wydzielona część stodoły, w której magazynuje się siano, zboże lub słomę huche
sążeń ˈsɔ̃w̃ʒɛ̃ɲ
n (dawniej, dawny) (metrologia, metrologiczny) jednostka długości, używana do pocz. XX w., równa odległości między dłońmi rozpostartych ramiom mężczyzny, czyli około 1,7 m fathom
sędzia ˈsɛ̃ɲʥ̑a
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) osoba, która wydaje wyroki w sądzie; judge (sport, sportowy) osoba, która pilnuje przestrzegania przepisów w zawodach sportowych referee
sędziwy sɛ̃ɲˈʥ̑ivɨ
adj bardzo stary elderly grey-headed venerable
sęk sɛ̃ŋk
n wrośnięta w pień drzewa część konaru, która po ścięciu stanowi wadę drewna; knot
sękaty sɛ̃ŋˈkatɨ
adj pokryty sękami gnarled knotty
sęp sɛ̃mp
n (ornitologia, ornitologiczny) padlinożerny ptak o szerokich skrzydłach i niemal nagiej głowie i szyi; vulture
słaba płeć ˈswaba ˈpwɛʨ̑
n (książkowy) kobiety weaker sex
słabnąć
v tracić intensywność die down diminish ease off tracić siły, stawać się słabszym weaken
słabo ˈswabɔ
adv (matematyka, matematyczny) w sensie słabej topologii weakly z niewielką siłą weakly kiepsko poorly niewyraźnie, mało intensywnie, nieznacznie faintly feebly
słabość ˈswabɔɕʨ̑
n brak odporności na zniszczenie vulnerability odczucie osłabienia, braku sił fizycznych lub psychicznych weakness frailty skłonność ku czemuś weakness soft spot wybijająca się niedoskonałość, słaba strona weakness flakiness
słaby ˈswabɨ
adj (matematyka, matematyczny) w sensie słabej topologii, czyli dla ustalonego zbioru najmniejszej w sensie inkluzji topologii, względem której każdy element ustalonej rodziny odwzorowań tego zbioru jest ciągły; weak mający niewielką wartość, nie najlepszej jakości mediocre feeble poor niewyraźny, mało intensywny, nieznaczny weak faint frail posiadający niewielką siłę fizyczną weak unsound weak uległy, nie posiadający silnej woli, psychiki submissive
sława ˈswava
n wielki rozgłos fame
sławny ˈswavnɨ
adj taki, który ma sławę, rozgłos; jest znany wielu osobom famous
słać swaʨ̑
v rozkładać pościel, przygotowywać miejsce do spania, także: składać pościel po spaniu make the bed wyprawiać, kierować kogoś dokądś, przekazywać coś komuś send
słodkawy
adj całkiem słodki, trochę słodki sweetish
słodki ˈswɔtʲci
adj mający smak cukru sweet wywołujący miłe uczucie sweet
słodko ˈswɔtkɔ
adv od: słodki sweetly
słodkowodny ˌswɔtkɔˈvɔdnɨ
adj typowy dla wód słodkich, żyjący w wodach słodkich freshwater zawierający wody słodkie freshwater
słodkość ˈswɔtkɔɕʨ̑
n cecha tego, co słodkie sweetness
słodownia
n wydział produkcyjny w browarze lub gorzelni malt house maltery malthouse zakład lub pomieszczenie, w którym wytwarza się słód malthouse
słodycz ˈswɔdɨʧ̑
n słodki smak sweetness
słodycze swɔˈdɨʧ̑ɛ
n coś słodkiego candy sweet
słodzik ˈswɔʥ̑ik
n (spożywczy) słodka substancja używana do słodzenia żywności zamiast cukru sweetener
słoik ˈswɔ<sup>j</sup>ik
n szklany, najczęściej walcowaty pojemnik z zakrętką lub nakrywką służący do przechowywania substancji płynnych lub półpłynnych jar
słoma ˈswɔ̃ma
n (rolnictwo, rolniczy) łodygi i liście dojrzałych zbóż po wymłóceniu ziarna; straw
słomiana wdowa swɔ̃ˈmʲjãna ˈvdɔva
n żona, której małżonek wyjechał dokądś na pewien czas grass widow
słomiany wdowiec swɔ̃ˈmʲjãnɨ ˈvdɔvʲjɛʦ̑
n mąż, którego małżonka wyjechała dokądś na pewien czas grass widower
słomka ˈswɔ̃mka
n kawałek słomy lub plastikowa rurka o tym samym kształcie, służące do picia napojów straw źdźbło słomy straw
słomkowy swɔ̃mˈkɔvɨ
adj żółty o odcieniu słomy; jasnożółty straw
słonecznica
n (ornitologia, ornitologiczny) Eurypyga helias, gatunek ptaka z rzędu żurawiowych; sunbittern
słonecznik swɔ̃ˈnɛʧ̑ʲɲik
n (botanika, botaniczny) Helianthus, rodzaj roślin; sunflower (potocznie, potoczny) słonecznik zwyczajny ((łacina) Helianthus annuus) – wysoka roślina jednoroczna o bardzo dużych (zwykle żółtych) kwiatach, uprawiana dla oleistych nasion lub jako roślina ozdobna; sunflower
słonecznik zwyczajny
n (botanika, botaniczny) Helianthus annuus L., gatunek rośliny z rodziny astrowatych, uprawiany w wielu rejonach świata; common sunflower
słoneczność
n wielka jasność pochodząca ze Słońca sunshine
słoneczny swɔ̃ˈnɛʧ̑nɨ
adj pełen słońca sunny związany ze słońcem sunny
słonica swɔ̃ˈɲiʦ̑a
n (zoologia, zoologiczny) samica słonia elephant
słoniątko swɔ̃ˈɲɔ̃ntkɔ
n młode słonia baby elephant
słonka ˈswɔ̃nka
n (ornitologia, ornitologiczny) Scolopax rusticola, eurazjatycki ptak wędrowny; woodcock
słony ˈswɔ̃nɨ
adj mający smak soli salty
słowa ˈswɔva
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) tekst utworu lyrics
słowacki swɔˈvaʦ̑ʲci
adj związany ze Słowacją lub Słowakami, dotyczący Słowacji lub Słowaków slovak Slovak
słowacki swɔˈvaʦ̑ʲci
n język słowacki; Slovak
słoweński swɔˈvɛ̃j̃sʲci
adj odnoszący się do Słowenii lub Słoweńców Slovenian Slovene
słoweński swɔˈvɛ̃j̃sʲci
n język urzędowy Słowenii; Slovene
słowiański swɔˈvʲjä̃j̃sʲci
adj (językoznawstwo, językoznawczy) związany z językami Słowian Slavic Slavonic związany ze Słowianami, słowiańszczyzną Slavic Slavonic
słowik ˈswɔvʲik
n (ornitologia, ornitologiczny) Luscinia, rodzaj małych ptaków śpiewającego z rodziny muchołówek nightingale
słowik rdzawy ˈswɔvʲik ˈrʣ̑avɨ
n gatunek małego ptaka śpiewającego z rodziny muchołówek występującego w południowo-zachodniej Polsce; nightingale common nightingale rufous
słowik syberyjski ˈswɔvʲik ˌsɨbɛˈrɨjsʲci
n (ornitologia, ornitologiczny) (Luscinia sibilans) gatunek małego ptaka śpiewającego z rodziny muchołówek, występujący od północno-wschodniej Azji po Mongolię, zimujący w południowo-wschodniej Azji i południowych Chinach; Rufous-tailed Robin Swinhoe's Robin Whistling Nightingale
słowik szary ˈswɔvʲik ˈʃarɨ
n (ornitologia, ornitologiczny) (Luscinia luscinia) gatunek małego ptaka śpiewającego z rodziny muchołówek, mieszkającego na Półwyspie Skandynawskim, Europie wschodniej i zachodniej Syberii; Thrush Nightingale
słowiński swɔˈvʲĩj̃sʲci
adj dotyczący Słowińców, pochodzący od Słowińców Slovincian
słownictwo swɔvʲˈɲiʦ̑tfɔ
n (językoznawstwo, językoznawczy) zasób słów składających się na jakiś język (lub dialekt, gwarę); ogół wyrazów vocabulary lexis
słownie
adv poprzez wypowiedź say zapisując za pomocą słów in words
słownik ˈswɔvʲɲik
n zasób słownictwa: indywidualny jakiejś osoby lub pewnej zbiorowości vocabulary zbiór słów, pojęć z pewnej dziedziny, wszystkich lub dobranych wg jakiejś metody, wraz z ich skrótowymi opisami; dictionary
słownik wyrazów obcych
n (językoznawstwo, językoznawczy) zbiór słów jakiegoś języka pochodzących z innych języków dictionary of foreign words foreign language dictionary
słownikarz
n (językoznawstwo, językoznawczy) językoznawca układający słowniki lexicographer
słowność
n cecha tych, którzy są słowni, dotrzymujący danego słowa, złożonej obietnicy dependability reliability
słowny ˈswɔvnɨ
adj wyrażony za pomocą słów verbal
słowo ˈswɔvɔ
n wyróżniona fonetycznie lub graficznie część wypowiedzi składająca się z jednego lub więcej morfemów, wyrażająca pewną niezmienną treść w danym języku; word obietnica, przyrzeczenie word
słoń swɔ̃ɲ
n (zoologia, zoologiczny) duży, roślinożerny ssak lądowy z chwytną trąbą elephant
słoń nadepnął na ucho ˈswɔ̃ɲ naˈdɛpnɔw na‿ˈuxɔ
v (przenośnie, przenośnia) o kimś niemuzykalnym, nie mającym słuchu have tin ear
słońce ˈswɔ̃j̃nʦ̑ɛ
n Słońce widziane jako tarcza na niebie sun (astronomia, astronomiczny) główna gwiazda w układzie planetarnym, źródło światła i ciepła pojawiające się na niebie sun (przenośnie, przenośnia) światło wysyłane przez słońce (1.1); blask słoneczny sun
słuch swux
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) umiejętność rozróżniania wysokości dźwięków ear jeden ze zmysłów, który odbiera dźwięki; hearing audition
słuch absolutny ˈswux ˌapsɔˈlutnɨ
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) zdolność rozróżniania bezwzględnej wysokości dźwięku; absolute pitch perfect pitch
słuchacz
n osoba, która słucha kogoś lub czegoś listener
słuchawka swuˈxafka
n (medycyna, medyczny) przyrząd diagnostyczny służący do osłuchiwania chorego; stethoscope element lub całość urządzeń emitujących dźwięki, np. aparatu telefonicznego, radia, umożliwiająca słuchanie; handset receiver
słuchawki swuˈxafʲci
n zestaw głośników służący do indywidualnego odbioru dźwięku, najczęściej umieszczany w bezpośredniej bliskości ucha, a nawet wewnątrz ucha earphones headphones
słuchać ˈswuxaʨ̑
v być posłusznym obey odbierać dźwięk za pośrednictwem narządu słuchu listen świadomie odbierać czyjąś mowę listen
słuchowisko ˌswuxɔˈvʲiskɔ
n dramat radiowy, forma operująca specyficznie radiowymi środkami wyrazu: dialogiem, efektami akustycznymi, muzyką itp.; także: audycja radiowa, w czasie której nadawany jest utwór dramatyczny; radio play
słuchowy swuˈxɔvɨ
adj dotyczący narządu słuchu, będący jego elementem auditory aural auricular otic dotyczący słyszenia, funkcji narządu słuchu, odbierany za pomocą słuchu aural auricular
sługa ˈswuɡa
n (dawniej, dawny) osoba która usługuje servant minion (seksuologia, seksuologiczny) osoba podległa w układzie sadomasochistycznym servant slave
słup swup
n wysoki, pionowy element konstrukcyjny; pillar pole post pylon column neck
słup ogłoszeniowy
n budowla w kształcie szerokiej, krótkiej kolumny służąca do prezentowania ogłoszeń, afiszy lub reklam w publicznych miejscach; Morris column advertising column
słup słoneczny
n zjawisko optyczne w atmosferze polegające na ukazaniu się kolumny świetlnej; light pillar sun pillar
słupek ˈswupɛk
n (botanika, botaniczny) żeński organ płciowy u roślin okrytonasiennych; pistil (fizyka, fizyczny) ciecz w pionowej rurce, np. termometru column (matematyka, matematyczny) pionowy rząd liczb, zwłaszcza do zsumowania column (sport, sportowy) boczny element bramki goalpost (zdrobniale) od: słup bollard post rail stake prostokątny element wykresu bar column
słusznie ˈswuʃʲɲɛ
adv w uzasadniony sposób, sprawiedliwie, mając podstawę do czegoś, mając prawo do czegoś equitably justly with reason właściwie, zgodnie ze stanem faktycznym, trafnie right rightly
słusznie ˈswuʃʲɲɛ
interjection oznaczający zgodę that's right
słuszność
n trafny, właściwy pogląd czy sprawa advisability correctness uzasadniona opinia validity zgodność z prawdą equitability equity justness righteousness
słuszny ˈswuʃnɨ
adj godziwy, duży, uczciwy fair sensowny, trafny correct taki, który jest odpowiedni, spełnia określone warunki correct proper right zgodny z prawem, uzasadniony legitimate justified
służalczy
adj poddający się bezkrytycznie czyimś poleceniom lub świadczący o tym servile obsequious subservient
służba ˈswuʒba
n działanie dla jakiejś idei duty służenie komuś service
służba bezpieczeństwa ˈswuʒba ˌbɛspʲjɛˈʧ̑ɛ̃j̃stfa
n (administracja) określenie służb państwowych odpowiedzialnych za bezpieczeństwo wewnętrzne kraju security service
służba wojskowa
n (wojskowość, wojskowy) wykonywanie działań, obowiązków wojskowych military service
służbówka swuʒˈbufka
n skromne pomieszczenie mieszkalne dla służby, służących servant's room
służebność
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) ograniczone prawo rzeczowe na nieruchomości; servitude
służyć ˈswuʒɨʨ̑
v (przestarzałe, przestarzały) dobrze wpływać na kogoś lub na coś agree być czyimś sługą serve o przedmiotach: być przydatnym; dobrze działać serve pracować w wojsku serve dawać, ofiarować coś offer provide
służąca swuˈʒɔ̃nʦ̑a
n osoba, która komuś służy, zajmuje się czyimś domem za wynagrodzenie; maid servant
służący swuˈʒɔ̃nʦ̑ɨ
n osoba, która komuś służy, zajmuje się czyimś domem za wynagrodzeniem servant
słychać ˈswɨxaʨ̑
v (przenośnie, przenośnia) wiadomo z plotek, ze słyszenia people say there be news there is talk daje się usłyszeć be audible be heard
słyszalny
adj możliwy do usłyszenia, dający się usłyszeć audible hearable
słyszeć ˈswɨʃɛʨ̑
v odbierać dźwięk za pomocą zmysłu słuchu hear
słód
n (rolnictwo, rolniczy) (spożywczy) kiełkujące i wysuszone ziarna zbóż, zazwyczaj jęczmienia, podstawowy surowiec w piwowarstwie; malt
ta ta
pronoun zaimek wskazujący, rodzaj żeński this
tabaka taˈbaka
n sproszkowany tytoń zażywany przez nos; snuff
tabakowy
adj związany z tabaką, dotyczący tabaki tobacco
tabela taˈbɛla
n uporządkowany wykaz większej liczby danych, odpowiednio posegregowanych i umieszczonych w rubrykach table
tabernakulum ˌtabɛrnaˈkulũm
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) szafka umieszczona na ołtarzu w kościele katolickim, przeznaczona do przechowywania hostii tabernacle
tabi
n tradycyjne japońskie skarpety z osobnym palcem; tabi
tabin
n (dawniej, dawny) (włókiennictwo) gatunek tkaniny jedwabnej, złocista mora tabbinet tabinet
tabla ˈtabla
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) indyjski instrument perkusyjny złożony z pary drewnianych, glinianych lub miedzianych bębenków z membraną naciągniętą rzemieniami; tabla
tablet ˈtablɛt
n (informatyka, informatyczny) urządzenie wskazujące służące przede wszystkim do rysowania elementów graficznych na komputerze, używane zamiast myszki komputerowej; digitizer graphics tablet
tabletka taˈblɛtka
n mała porcja lekarstwa w zwartej postaci i zwykle o obłym kształcie tablet pill
tablica taˈblʲiʦ̑a
n (edukacja, edukacyjny) (szkolnictwo, szkolny) (matematyka, matematyczny) (chemia, chemiczny) zestawienie danych, wzorów table (edukacja, edukacyjny) (szkolnictwo, szkolny) miejsce do pisania za pomocą kredy (czarna lub zielona deska) blackboard chalkboard (edukacja, edukacyjny) (szkolnictwo, szkolny) miejsce do pisania za pomocą specjalnego pisaka (wykonana z białego plastiku) whiteboard (informatyka, informatyczny) kontener danych, do których dostęp uzyskiwany jest przy pomocy, na ogół liczbowego, klucza; array miejsce do umieszczania ogłoszeń, informacji board notice board noticeboard pin board pinboard
tablica interaktywna taˈblʲiʦ̑a ˌĩntɛrakˈtɨvna
n (technologia, technika, techniczny) (edukacja, edukacyjny) urządzenie w postaci białej tablicy połączonej z komputerem i wyświetlające (dzięki rzutnikowi) ten sam obraz co monitor, na której można poprzez dotyk wykonywać te same czynności co na komputerze interactive whiteboard
tablica rejestracyjna taˈblʲiʦ̑a ˌrɛjɛstraˈʦ̑ɨjna
n tablica zawierająca unikalny numer umożliwiający identyfikację pojazdu; license plate registration plate vehicle registration plate
tablice logarytmiczne taˈblʲiʦ̑ɛ ˌlɔɡarɨtˈmʲiʧ̑nɛ
n (matematyka, matematyczny) (technologia, technika, techniczny) zbiór przybliżonych mantys lub pełnych wartości logarytmów o określonej podstawie, wydany w formie książkowej logarithmic tables
tabliczka taˈblʲiʧ̑ka
n mała tablica, płyta z określonym napisem table
tabliczka czekolady taˈblʲiʧ̑ka ˌʧ̑ɛkɔˈladɨ
n prostokątny kawałek czekolady, najczęściej w oddzielnym opakowaniu chocolate bar bar of chocolate
tabliczka mnożenia taˈblʲiʧ̑ka mnɔˈʒɛ̃ɲa
n (edukacja, edukacyjny) (matematyka, matematyczny) zestawienie iloczynów liczb od 1 do 10; multiplication table
tabliczka znamionowa taˈblʲiʧ̑ka ˌznãmʲjɔ̃ˈnɔva
n (technologia, technika, techniczny) tabliczka na obudowie urządzenia, podająca podstawowe parametry eksploatacji; nameplate
tabloid taˈblɔ<sup>j</sup>it
n gazeta zawierająca dużo kolorowych ilustracji i niewielką ilość treści o sensacyjnym charakterze tabloid
taboret taˈbɔrɛt
n rodzaj krzesła bez oparcia stool taboret tabouret
taboryta
n (historia, historyczny, historycznie) członek najradykalniejszej z grup husyckich, dążącej do gruntownej przebudowy stosunków społecznych i reformy kościoła a przewodzonej przez Jana Žižke i Prokopa Wielkiego; Taborite
tabu ˈtabu
n głęboki i fundamentalny zakaz kulturowy; taboo
tabule
n (spożywczy) (kulinaria) libańska sałatka, której głównymi składnikami są: bulgur (lub kuskus), pomidory, ogórek, cebula, natka pietruszki, mięta i sok z cytryny; tabbouleh
taca ˈtaʦ̑a
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) pojemnik, często koszyczek, służący do zbierania pieniędzy od wiernych w czasie mszy świętej collection duży, płaski przedmiot służący do noszenia na nim naczyń, potraw itp.; tray (technologia, technika, techniczny) wysuwany element odtwarzacza CD i DVD tray
tachi
n rodzaj długiego miecza japońskiego; tachi
tachykardia ˌtaxɨˈkardʲja
n (medycyna, medyczny) szybka czynność rytmu serca tachycardia
tacker
n (środowiskowy) (technologia, technika, techniczny) urządzenie do wbijania spinek, zszywek w twarde podłoże staple gun
tacos
n (kulinaria) meksykańska przekąska z kukurydzianej tortilli z farszem, głównie z wołowiny, fasoli i pomidorów; taco
taczka ˈtaʧ̑ka
n mały wózek z jednym lub dwoma kółkami używany do transportu przedmiotów lub materiałów sypkich na niewielkich odległościach; wheelbarrow
tadelakt
n (budownictwo) ozdobny stiuk pochodzący z okolic Marrakeszu w Maroku tadelakt
tadżycki taˈʤ̑ɨʦ̑ʲci
adj odnoszący się do państwa Tadżykistan lub Tadżyków, związany z Tadżykistanem lub Tadżykami Tajik
tadżycki taˈʤ̑ɨʦ̑ʲci
n język urzędowy Tadżykistanu; Tajik
tafta ˈtafta
n gęsta, nieco sztywna, szeleszcząca tkanina jedwabna taffeta
tag tak
n (informatyka, informatyczny) znacznik rozpoczynający i kończący tekst i zaznaczający jego odmienną funkcję lub cechy; tag
tagalski
n (językoznawstwo, językoznawczy) język tagalski; Tagalog
tahina
n (kulinaria) pasta z sezamu; to samo co: (zobacz) tahini tahina
tahini taˈçĩɲi
n (kulinaria) pasta z nasion sezamu używana do przygotowywania wielu potraw; tahini
tahitański
adj związany z Tahiti lub Tahitańczykami, dotyczący Tahiti (wyspy na Oceanie Spokojnym) Tahitian
tailgate
adj (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dotyczący stosowania glissand w grze na puzonie tailgate
tajać
v topnieć, roztapiać się thaw
tajemnica ˌtajɛ̃mʲˈɲiʦ̑a
n rzecz tajemna, niewytłumaczalna mystery wiadomość poufna, przeznaczona dla niektórych osób lub całkowicie skryta secret
tajemnica poliszynela ˌtajɛ̃mʲˈɲiʦ̑a ˌpɔlʲiʃɨ̃ˈnɛla
n rzekoma tajemnica, wiadomość o której wszyscy od dawna wiedzą; open secret secret of Polichinelle
tajemniczo ˌtajɛ̃mʲˈɲiʧ̑ɔ
adv w sposób tajemniczy mysteriously secretively
tajemniczość ˌtajɛ̃mʲˈɲiʧ̑ɔɕʨ̑
n cecha tego, co jest tajemnicze, zagadkowe, niejasne mystery
tajemniczy ˌtajɛ̃mʲˈɲiʧ̑ɨ
adj zagadkowy i trudny do zrozumienia mysterious
tajemny
adj skryty, owiany tajemnicą mysterious secret
tajfun ˈtajfũn
n (meteorologia, meteorologiczny) cyklon tropikalny, nazwa używana na określenie cyklonów w Azji Wschodniej i Południowo-Wschodniej; typhoon
tajga ˈtajɡa
n borealne lasy szpilkowe występujące w północnej części Ameryki Północnej, Europy oraz Azji; taiga
tajlandzki tajˈlãnʦ̑ʲci
adj odnoszący się do Tajlandii Thai Tai
tajniak ˈtajɲak
n (potocznie, potoczny) tajny funkcjonariusz służb mundurowych, kontroli lub wywiadu plain-clothes man
tajny ˈtajnɨ
adj ukryty i nieprzeznaczony dla wszystkich secret
tajski ˈtajsʲci
n język urzędowy Tajlandii; Thai
tajwański tajˈvãj̃sʲci
adj dotyczący Tajwanu, pochodzący z Tajwanu, odnoszący się do Tajwanu Taiwanese
tak tak
adv = w ten sposób as this way używany do podkreślania cechy przymiotnika so that this używany do podkreślania cechy przysłówka so that this
tak tak
particle wyraz służący do udzielania odpowiedzi twierdzącej na pytanie zaczęte od słowa czy; potwierdzenie czegoś yes yep ay right
tak jest
interjection (wojskowość, wojskowy) (harcerski) deklaracja podwładnego względem przełożonego wyrażająca posłuszeństwo, pełne zrozumienie treści polecenia i bezwarunkową obietnicę jego wykonania yes sir
tak sobie ˈtak ˈsɔbʲjɛ
adv bez powodu, przyczyny for no reason przeciętnie, zwyczajnie; ani dobrze, ani źle so-so
tak zwany ˈtaɡ ˈzvãnɨ
adj …używana przy wprowadzaniu nowego terminu lub gdy jest on nie do końca znany so-called
taki ˈtaci
pronoun …do podkreślenia zwrotu, który będzie omówiony w zdaniu podrzędnym such so …do wzmocnienia przymiotnika so …podczas porównywania rzeczowników, do wyrażenia ich identyczności such …do zastąpienia przymiotnika znanego z kontekstu such
taki sam ˈtaci ˈsãm
adj identyczny, o tych samych właściwościach, choć niekoniecznie ten sam identical
taki sobie ˈtaci ˈsɔbʲjɛ
adj średni, przeciętny; ani dobry, ani zły middling so-so
takin ˈtacĩn
n (zoologia, zoologiczny) Budorcas taxicolor, himalajski ssak z rodziny krętorogich; takin
takson ˈtaksɔ̃n
n (biologia, biologiczny) jednostka w systematyce biologicznej grupująca organizmy o określonym zestawie cech np.: pies domowy, róża, głowonogi taxon
taksonomia
n (naukoznawstwo, nauka, naukoznawczy, naukowy) poddyscyplina systematyki organizmów, nauka o zasadach klasyfikowania przy opisie gatunków; taxonomy
taksydermia
n rzemiosło, umiejętność preparowania i wypychania zwłok zwierzęcych; taxidermy
taksówka taˈksufka
n samochód, którym za pieniądze ktoś wozi innych ludzi tam, gdzie chcą taxi taxicab
taksówkarz taˈksufkaʃ
n kierowca taksówki cabbie taxi driver
takt takt
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) najmniejszy odcinek tekstu muzycznego zawartego między dwiema kreskami, zwanymi kreskami taktowymi; bar
taktyczny takˈtɨʧ̑nɨ
adj (wojskowość, wojskowy) (sport, sportowy) związany z taktyką tactical
taktyka ˈtaktɨka
n (wojskowość, wojskowy) teoria i praktyka posługiwania się jednostkami wojskowymi dla osiągnięcia zamierzonego celu; tactics
tal tal
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Tl i liczbie atomowej 81; lekki, srebrzysty metal o dużej reaktywności i właściwościach toksycznych; thallium
talar ˈtalar
n (jednostka monetarna) duża moneta srebrna, początkowo stanowiąca równowartość złotego dukata; thaler taler
talasemia ˌtalaˈsɛ̃mʲja
n (medycyna, medyczny) choroba krwi polegająca na zaburzeniach syntezy hemoglobiny; thalassemia Mediterranean anemia
talent ˈtalɛ̃nt
n starożytna jednostka masy; także jednostka monetarna; talent ponadprzeciętne uzdolnienie w jakimś kierunku talent osoba obdarzona nadzwyczajnymi uzdolnieniami w jakiejś dziedzinie talent
talerz ˈtalɛʃ
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) przypominający talerz (1.1), zrobiony z metalu element perkusji; cymbal (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) przypominający talerz (1.1), zrobiony z metalu samodzielny instrument; cymbal płaskie, okrągłe naczynie, z którego je się posiłki; plate
talia ˈtalʲja
n (anatomia, anatomiczny) przewężenie ciała powyżej bioder waist (termin karciany) komplet kart do gry pack of card (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) wielokrążek; tackle
talib ˈtalʲip
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) członek fundamentalistycznego ugrupowania islamskiego, które powstało w 1994 w Afganistanie; Taliban Talib
talibski
adj (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) związany z talibami, dotyczący talibów Taliban
talizman taˈlʲizmãn
n przedmiot, któremu przypisuje się magiczną moc przynoszenia szczęścia jego posiadaczowi; talisman
talk talk
n (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) (medycyna, medyczny) biały puder mineralny używany jako kosmetyk do pielęgnacji skóry talc talcum powder (mineralogia, mineralogiczny) miękki minerał z gromady krzemianów; talc
talliński talˈlʲĩj̃sʲci
adj odnoszący się do miasta Tallinn Tallinner
talmudyczny
adj (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) związany z Talmudem, zawarty w Talmudzie Talmudic
tam tãm
pronoun …wskazujący miejsce inne od miejsca, w którym znajduje się mówiący there
tam i nazad ˈtãm i‿ˈnazat
idiom tam i z powrotem back and forth
tam i z powrotem
idiom o chodzeniu: w kółko, bezsensownie back and forth
tamada
n mistrz ceremonii podczas supry (uczty) na Kaukazie, w szczególności w Gruzji; zwykle dojrzały mężczyzna, który cieszy się szacunkiem i potrafi wygłaszać oratorskie toasty tamada
tamanu
n (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) olej pozyskiwany poprzez wytłoczenie na zimno pestek owoców drzewa tamanu (1.1) tamanu oil
tamaryndowiec indyjski
n (botanika, botaniczny) Tamarindus indica, drzewo tropikalne pochodzące ze wschodniej Afryki; tamarind
tamaryszka
n (ornitologia, ornitologiczny) Acrocephalus melanopogon, ptak z rodziny trzciniaków; moustached warbler
tamaszek tãˈmaʃɛk
n (językoznawstwo, językoznawczy) język berberyjski, używany w Afryce (na rozległych obszarach Mali, Nigru, Algierii, Libii i Burkina Faso), rozdzielający się na cztery dialekty; Tamasheq Tuareg language
tamburyn tãmˈburɨ̃n
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) instrument perkusyjny w formie obręczy z naciągniętą membraną i blaszkami lub dzwoneczkami naokoło; tambourine marine
tamburynista ˌtãmburɨ̃ˈɲista
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) muzyk, który gra na tamburynie tambourine man tambourinist
tamilski
adj dotyczący Tamilów Tamil
tamilski
n (językoznawstwo, językoznawczy) język z rodziny drawidyjskiej, którym posługują się Tamilowie zamieszkujący południowoindyjski stan Tamilnadu (60 mln) oraz wyspę Cejlon (4 mln); Tamil
tampon ˈtãmpɔ̃n
n (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) (medycyna, medyczny) rodzaj opatrunku będący zwitkiem gazy, waty itp. używany do wprowadzania leków do jam ciała lub ran oraz jako materiał opatrunkowy; tampon (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) (medycyna, medyczny) specjalnie ukształtowany opatrunek ze sznurkiem stosowany wewnętrznie podczas menstruacji; tampon
tamten ˈtãmtɛ̃n
pronoun obiekt bardziej odległy w przestrzeni lub czasie niż ten, który jest bliżej (tu) that
tamto
pronoun odnosi się do obiektów lub okoliczności postrzeganych jako dalsze w sensie umiejscowienia lub wystąpienia w czasie; (rodzaj nijaki) lp od tamten that
tancerz ˈtãnʦ̑ɛʃ
n (choreografia, choreograficzny) osoba, której zawód polega na tańczeniu dancer
tandem
n (sport, sportowy) rower dla dwóch osób tandem
tandeta tãnˈdɛta
n rzecz źle wykonana, słabej jakości rubbish trash
tandetnie
adv w sposób tandetny cheesily shoddily
tandetny tãnˈdɛtnɨ
adj o przedmiocie: kiepski, o niskiej wartości, wykonany z materiałów o niskiej jakości chaffy cheesy tacky tawdry trashy trumpery
tangens ˈtãŋɡɛ̃w̃s
n (matematyka, matematyczny) funkcja wyrażająca dla argumentów α z przedziału 0 ≤ α < π/2 stosunek długości przyprostokątnej naprzeciw danego kąta do długości przyprostokątnej przyległej do kąta; tangent
tango ˈtãŋɡɔ
n (choreografia, choreograficzny) taniec towarzyski pochodzący z Buenos Aires; tango
tani ˈtãɲi
adj mający niską cenę, niewymagający dużych nakładów finansowych cheap inexpensive
taniec ˈtãɲɛʦ̑
n (choreografia, choreograficzny) zespół ruchów wykonywany zwykle w rytm muzyki, zazwyczaj w parze z inną osobą, ale także indywidualnie lub w większej grupie osób; dance
taniec brzucha ˈtãɲɛʣ̑ ˈbʒuxa
n (etnografia, etnograficzny) (choreografia, choreograficzny) taniec solowy polegający na poruszaniu biodrami i mięśniami brzucha w rytm muzyki, popularny szczególnie w krajach arabskich; belly dance
taniec godowy
n (zoologia, zoologiczny) zespół typowych zachowań zwierząt w okresie rozrodczym, który ma na celu zdobycie partnerki lub partnera: prezentację własnych walorów i zniechęcenie konkurentów albo stymulację seksualną mating dance
taniec na rurze ˈtãɲɛʦ̑ na‿ˈruʒɛ
n (choreografia, choreograficzny) rodzaj tańca erotycznego wykonywany na pionowo zamocowanej rurze; pole dance
taniec słońca
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (etnografia, etnograficzny) zespół ceremonii religijnych u Indian północnoamerykańskich związany z przesileniem letnim; sun dance sundance
taniec śmierci ˈtãɲɛʦ̑ʲ ˈɕmʲjɛrʲʨ̑i
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (sztuka) alegoryczny, średniowieczny korowód związany głównie z uroczystościami pogrzebowymi; dance macabre
tanina
n (biochemia, biochemiczny) naturalny garbnik polifenolowy pochodzenia roślinnego; tannin
tanio ˈtãɲɔ
adv w sposób tani; niedrogo, po okazjonalnej/niskiej cenie cheaply
tankini tãŋʲˈcĩɲi
n damski strój plażowy, składający się z fig i topu tankini
tankować tãŋˈkɔvaʨ̑
v (motoryzacja) (lotnictwo, lotniczy) napełniać bak paliwem fill up with petrol refuel
tanoreksja
n (psychologia, psychologiczny) (medycyna, medyczny) nałóg opalania się, często powiązany z uzależnieniem od solarium; tanorexia
tanorektyczny
adj (rzadki, rzadko używany) związany z tanoreksją tanorexic
tanorektyk
n mężczyzna cierpiący na tanoreksję tanorexic
tantal ˈtãntal
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Ta i liczbie atomowej 73; tantalum tantalium
tanzanit tãw̃ˈzãɲit
n (mineralogia, mineralogiczny) odmiana zoisytu tanzanite
taoista ˌtaɔˈ<sup>j</sup>ista
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) wyznawca taoizmu Taoist
taoizm taˈɔ<sup>j</sup>ism̥
n (filozofia, filozoficzny) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) tradycyjny chiński system filozoficzny i religijny, podkreślający równowagę, prostotę i życie w harmonii z wszechświatem; Taoism Daoism daoism taoism
tapczan ˈtapʧ̑ãn
n rodzaj łóżka w formie skrzyni, w którym część, na której się śpi (materac), stanowi jednocześnie wieko pojemnika na pościel; couch
tapenada ˌtapɛ̃ˈnada
n (kulinaria) prowansalska pasta, której głównymi składnikami są oliwki, kapary i oliwa; tapenade
tapeta taˈpɛta
n kolorowy lub wzorzysty papier, którym dekoruje się wewnętrzne ściany pomieszczeń; wallpaper grafika umieszczona jako tło roboczego obszaru pulpitu komputera; wallpaper
tapir ˈtapʲir
n (zoologia, zoologiczny) Tapirus, ssak lasów tropikalnych, o niewielkiej trąbie wykształconej z nosa i wargi; tapir bouffant
tapir anta
n (zoologia, zoologiczny) Tapirus terrestris, ssak z rodziny tapirowatych występujący w Ameryce Południowej; South American tapir anta
tapir czaprakowy
n (zoologia, zoologiczny) Tapirus indicus, ssak z rodziny tapirowatych występujący w Azji Południowo-Wschodniej; Malayan tapir
tapir malajski
n (zoologia, zoologiczny) Tapirus indicus, ssak z rodziny tapirowatych występujący w Azji Południowo-Wschodniej; Malayan tapir
tapiseria
n (sztuka) jednostronna tkanina o różnorodnej dekoracji, służącą do dekoracji ścian; tapestry
tapnięcie
n (rzeczownik odczasownikowy) od: tapnąć tapping
tapnąć
v (informatyka, informatyczny) dotknąć palcem (w odniesieniu do urządzeń dotykowych) tap
taramosalata ˌtarãmɔsaˈlata
n (kulinaria) pasta z ikry, tradycyjna grecka potrawa wielkopostna; taramosalata
tarantula ˌtarãnˈtula
n (zoologia, zoologiczny) Lycosa tarantula, drapieżny gatunek pająka; tarantula
taras ˈtaras
n (budownictwo) otwarta przestrzeń użytkowa budynku; deck terrace
tarcza ˈtarʧ̑a
n (heraldyka, heraldyczny) element herbu w kształcie tarczy (1.1) shield escutcheon element konstrukcyjny, którego grubość jest mała w porównaniu do długości i szerokości, obciążony prostopadle do mniejszego wymiaru plate obronna część uzbrojenia wytwarzana z drewna, kory, wikliny, skóry, metalu lub tworzyw sztucznych shield (geologia, geologiczny) rozległy, zazwyczaj lekko wypukły i mający tendencje do podnoszenia się, obszar skał krystalicznych shield tektura lub tablica z narysowanymi koncentrycznymi okręgami przeznaczona do zawieszenia na strzelnicy (sportowej/wojskowej / policyjnej) jako cel do ostrzelania target shooting target
tarcza antyrakietowa ˈtarʧ̑a ˌãntɨracɛˈtɔva
n (potocznie, potoczny) amerykański wielonarodowy i wielowarstwowy system obrony antybalistycznej; ballistic missile defense
tarcza ostrzegawcza ˈtarʧ̑a ˌɔsṭʃɛˈɡafʧ̑a
n (kolejnictwo) urządzenie sygnalizacyjne przeznaczone do informowania maszynisty o sygnale wyświetlanym na zbliżającym się semaforze, aby w razie konieczności mógł zmienić prędkość; semaphore signal
tarcza sterująca ˈtarʧ̑a ˌstɛruˈjɔ̃nʦ̑a
n (mechanika) (lotnictwo, lotniczy) element sterujący, odpowiedzialny za zmianę kąta natarcia łopat wirnika w śmigłowcach; swashplate
tarcznik niszczyciel ˈtarʧ̑ʲɲic ɲiʃˈʧ̑ɨʨ̑ɛl
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) Quadraspidiotus perniciosus, gatunek owada z rodziny tarcznikowatych San José scale
tarczownik
n (wojskowość, wojskowy) (historia, historyczny, historycznie) piechur osłaniający swą tarczą innych żołnierzy esquire shield bearer
tarczyca
n (anatomia, anatomiczny) gruczoł kręgowców, wydzielający hormony mające ważną rolę w regulowaniu przemiany materii; thyroid gland thyroid
tarczycowy
adj (anatomia, anatomiczny) dotyczący tarczycy thyroid
targ tark
n miejsce, gdzie dokonuje się transakcji kupna i sprzedaży market kupno i sprzedaż towarów mająca miejsce w wydzielonym miejscu w określone dni tygodnia market
target ˈtarɡɛt
n (środowiskowy) (ekonomia, ekonomiczny) grupa docelowa, np. klientów, odbiorców target group
targi ˈtarʲɟi
n (handel, handlowy) rodzaj ekspozycji towarów na arenie krajowej lub międzynarodowej, na której wystawiane są wytwory różnych dziedzin przemysłu, której celem jest zawieranie transakcji handlowych exhibition
targowisko
n (urbanistyka, urbanistyczny) (handel, handlowy) stałe miejsce targowe market
tarka ˈtarka
n (kulinaria) przyrząd kuchenny do ręcznego rozdrabniania surowców przez pocieranie grater (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) instrument perkusyjny zbudowany na wzór tarki (1.1) washboard dawny przyrząd służący do prania ręcznego w formie pofałdowanej płyty washboard (zoologia, zoologiczny) chitynowy fałd na dnie gardzieli mięczaków pokryty rzędami ząbków służący do ścierania pokarmu; radula
tarnina tarʲˈɲĩna
n (botanika, botaniczny) Prunus spinosa L., ciernisty krzew, dziki gatunek śliwy o drobnych, białych kwiatach i granatowych owocach; blackthorn sloe (kulinaria) owoc tarniny (1.1) o cierpkim smaku stosowany w ziołolecznictwie i używany na przetwory blackthorn sloe
tarpan ˈtarpãn
n (zoologia, zoologiczny) Equus ferus ferus, wymarły gatunek dzikiego konia o szarym ubarwieniu z ciemną pręgą na grzbiecie oraz czarną, stojącą grzywą i czarnym ogonem, wytępiony w XIX wieku; tarpan
tarragoński
adj związany z Tarragoną, dotyczący Tarragony, pochodzący z Tarragony (miasta w Hiszpanii) Tarragonan
tarta ˈtarta
n (kulinaria) niewysokie ciasto na kruchym spodzie, na którym kładzie się nadzienie słodkie (owoce lub konfitury) lub słone (rybę, warzywa, wędlinę itp.); tart
tartak ˈtartak
n zakład przerabiający drewno okrągłe na tarcicę. sawmill
tartan ˈtartãn
n tradycyjny szkocki deseń w kratę; tartan
tartrazyna ˌtartraˈzɨ̃na
n (biochemia, biochemiczny) (spożywczy) cytrynowożółty barwnik azowy używany głównie do celów spożywczych; tartrazine
taryfa
n (ekonomia, ekonomiczny) oficjalny wykaz zawierający stawki różnego typu opłat, podatków lub cen produktów tariff (potocznie, potoczny) taksówka hack
tarło ˈtarwɔ
n (zoologia, zoologiczny) okres godowy u ryb; spawning
taser
interjection …ostrzegający napastnika o możliwości użycia tasera (1.1) w przypadku niedostosowania się do poleceń służb porządkowych taser
taser
n rodzaj paralizatora o dużym zasięgu rażenia, wystrzeliwującego elektrody na odległość taser
tasiemiec taˈɕɛ̃mʲjɛʦ̑
n (zoologia, zoologiczny) (medycyna, medyczny) płaziniec o ciele pozbawionym przewodu pokarmowego oraz narządów zmysłów, pasożytujący w ciele kręgowców; tapeworm
tasza ˈtaʃa
n (ichtiologia, ichtiologiczny) ryba morska poławiana w celach spożywczych; lumpsucker lumpfish
taszczyć ˈtaʃʧ̑ɨʨ̑
v (potocznie, potoczny) nieść, ciągnąć z trudem coś (rzadziej kogoś), ciężkiego lub niewygodnego cart lug tote
taszlich
n (etnografia, etnograficzny) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) żydowski obrzęd symbolicznego oczyszczenia z grzechów polegający na wyrzuceniu w nurt drobin wytrząśniętych z kieszeni i modlitwie; tashlikh
tata ˈtata
n (potocznie, potoczny) ojciec lub teść dad
tatersal
n (dawniej, dawny) targowisko koni w miejscu zamkniętym (budynku); wydzielone publiczne miejsce handlu końmi, także powozami; Tattersalls
tatuaż taˈtu<sup>w</sup>aʃ
n trwały napis, wzór lub rysunek wykonany na ciele; tattoo
tatuażysta ˌtatu<sup>w</sup>aˈʒɨsta
n człowiek, który wykonuje tatuaże tattooist tattoo artist
tatuować ˌtatuˈ<sup>w</sup>ɔvaʨ̑
v wykonywać tatuaż tattoo
tatuś ˈtatuɕ
n (zdrobniale) tata dad daddy
tau taw
n starogrecka nazwa dziewiętnastej litery alfabetu greckiego, τ; tau
tautologia ˌtawtɔˈlɔɟja
n (językoznawstwo, językoznawczy) konstrukcja wyrazowa, w której jeden lub kilka wyrazów pokrywają się znaczeniowo, przez co część wyrazów jest zbędna; tautology (logika, logiczny) zdanie, które jest zawsze prawdziwe; tautology
taxi ˈtaksʲi
n (potocznie, potoczny) taksówka taxi
tałes
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) żydowska chusta modlitewna z frędzlami; tallit
tańczyć ˈtãj̃n͇ʧ̑ɨʨ̑
v (choreografia, choreograficzny) poruszać się rytmicznie w takt muzyki, wykonywać taniec dance
taśma ˈtaɕma
n długi pas z jakiegoś materiału, np. gumy, plastiku itp. tape
taśma filmowa ˈtaɕma fʲilˈmɔva
n celuloidowy, perforowany, światłoczuły nośnik filmu, negatyw lub kopia pokazowa pozytywowa; film stock
taśma perforowana ˈtaɕma ˌpɛrfɔrɔˈvãna
n (informatyka, informatyczny) (historia, historyczny, historycznie) nośnik danych na taśmie, na której informacje kodowano odpowiednim układem otworów; punched tape
tażin
n (kulinaria) tradycyjna marokańska potrawa przygotowana w takim naczyniu, zwykle składająca się z mięsa i warzyw, czasem samych warzyw tajine arabskie naczynie z gliny posiadające wysoką, stożkowatą pokrywę, służące do duszenia mięs nad rozżarzonym węglem lub drewnem, rozpowszechnione w kuchniach Maghrebu, zwłaszcza w Maroku; tajine
tchawica txaˈvʲiʦ̑a
n (anatomia, anatomiczny) narząd układu oddechowego, sprężysta cewa stanowiąca przedłużenie krtani i zapewniająca dopływ powietrza do płuc; trachea windpipe
tchórz txuʃ
n (pejoratywnie, pejoratywny) (przenośnie, przenośnia) człowiek bojaźliwy, strachliwy coward chicken (zoologia, zoologiczny) niewielki europejski ssak drapieżny; polecat fitch
tchórz zwyczajny
n (zoologia, zoologiczny) Mustela putorius, gatunek ssaka z rodziny łasicowatych; black polecat european polecat forest polecat
tchórzliwy txuʒˈlʲivɨ
adj taki jak u tchórza; lękliwy, bojący się coś zrobić cowardly gutless craven
tchórzostwo txuˈʒɔstfɔ
n cecha właściwa tchórzowi; lękliwość, brak odwagi cowardice recreancy
te
n (filozofia, filozoficzny) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w taoizmie: wewnętrzna natura przedmiotu, istota tej rzeczy, jej przeznaczenie, zdatność; de te
team
n (sport, sportowy) zwykle drużyna sportowa, niekiedy inny zespół team
teaser
n reklama mająca na celu jedynie wzbudzenie zainteresowania; teaser
teatr ˈtɛatr̥
n budynek teatru (1.2); theatre theater dziedzina sztuki, w której utwory są przedstawiane publiczności przez aktorów odgrywających role według scenariusza (dramatu); theatre theater instytucja, która odgrywa (wystawia) takie przedstawienia; ogół osób (zwykle: aktorów) zatrudnionych w tej instytucji theatre theater
teatralny ˌtɛaˈtralnɨ
adj związany z teatrem, odnoszący się do teatru theatrical obliczony na wywołanie efektu u obserwatora theatrical
tebanka
n mieszkanka Teb Theban
tebańczyk
n mieszkaniec Teb Theban
tebański
adj odnoszący się do Teb, związany z Tebami Theban Thebæan
technet ˈtɛxnɛt
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Tc i liczbie atomowej 43; technetium
techniczne uzbrojenie pracy tɛçˈɲiʧ̑nɛ ˌuzbrɔˈjɛ̇̃ɲɛ ˈpraʦ̑ɨ
n (ekonomia, ekonomiczny) liczba jednostek kapitału przypadających na jednostkę pracy technical devices
techniczny tɛçˈɲiʧ̑nɨ
adj odnoszący się do techniki, związany z techniką technical
technik ˈtɛçɲik
n pracownik średniego szczebla z wykształceniem technicznym technician
technika ˈtɛçɲika
n dziedzina działalności, obejmująca wytwarzanie zjawisk i przedmiotów nie występujących naturalnie w przyrodzie; technology sposób wytwarzania, produkcji technique
technika analogowa
n (technologia, technika, techniczny) zespół metod i środków służących do wytwarzania i przesyłania sygnałów analogowych, czyli takich, które mają postać wielkości fizycznej zmieniającej się w sposób ciągły analogue electronics
techno ˈtɛxnɔ
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) gatunek tanecznej muzyki elektronicznej; techno
technoglobalizm ˌtɛxnɔɡlɔˈbalʲism̥
n (ekonomia, ekonomiczny) proces globalizacji technologii technoglobalism
technokracja ˌtɛxnɔˈkraʦ̑ʲja
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) ustrój, w którym władzę pełnią specjaliści, technicy i organizatorzy technocracy
technokrata ˌtɛxnɔˈkrata
n zwolennik technokracji technocrat
technokratyczny ˌtɛxnɔkraˈtɨʧ̑nɨ
adj (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) związany z technokracją lub technokratą technocratic
technolog tɛxˈnɔlɔk
n specjalista w zakresie technologii – procesu wytwarzania, obróbki, uprawy lub hodowli czegoś technologist specjalistka w zakresie technologii – procesu wytwarzania, obróbki, uprawy lub hodowli czegoś technologist
technologia ˌtɛxnɔˈlɔɟja
n dziedzina wiedzy zajmująca się procesami produkcji lub przetwarzania technology engineering proces wytwarzania lub przetwarzania czegoś technology
technologiczny ˌtɛxnɔlɔˈɟiʧ̑nɨ
adj związany z technologią, dotyczący technologii technological
technopolis ˌtɛxnɔˈpɔlʲis
n okręg, skupiający ośrodki działające w zakresie rozwoju najnowszej techniki, m.in. parki technologiczne i parki naukowe; technopolis
teczka ˈtɛʧ̑ka
n okładka z papieru, tektury lub tworzywa sztucznego służąca do przetrzymywania akt, dokumentów, nut, rysunków itp. folder prostokątna torba z uchwytem briefcase portfolio
tego kwiatu jest pół światu ˈtɛɡɔ ˈkfʲjatu ˈjɛst ˈpuwʲ ˈɕfʲjatu
proverb jest wielu ludzi dookoła, znajdziesz jeszcze kogoś dla siebie (mówione zwykle na pocieszenie komuś, kto dostał kosza) there are plenty more fish in the sea there are plenty of fish in the sea
teista tɛˈ<sup>j</sup>ista
n osoba wyznająca teizm theist
teizm ˈtɛ<sup>j</sup>ism̥
n wiara w jednego Boga transcendentnego, osobowego stwórcę świata, stale wpływającego na jego losy; theism
tek tɛk
n (botanika, botaniczny) tropikalne drzewo; teak
teksański
adj odnoszący się do Teksasu, związany z Teksasem Texan
tekst tɛkst
n ciąg słów i zdań wyrażający określoną treść text
tekstylny tɛkˈstɨlnɨ
adj związany z tekstyliami, dotyczący tekstyliów textile linen
tektoniczny ˌtɛktɔ̃ˈɲiʧ̑nɨ
adj (geologia, geologiczny) związany z tektoniką, odnoszący się do tektoniki tectonic
tektura
n (technologia, technika, techniczny) gruby materiał papierniczy uzyskany głównie z materiałów odpadkowych, przeznaczony do innych celów niż pisanie cardboard paperboard
teleewangelista
n (telewizja, telewizyjny) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) człowiek głoszący i komentujący ewangelię poprzez telewizję televangelist
telefaks
n (przestarzałe, przestarzały) faks fax
telefax
n (przestarzałe, przestarzały) faks fax
telefon tɛˈlɛfɔ̃n
n aparat umożliwiający prowadzenie rozmów; telephone phone
telefon komórkowy tɛˈlɛfɔ̃ŋ ˌkɔ̃murˈkɔvɨ
n (telekomunikacja) przenośny telefon komunikujący się z siecią przy użyciu fal radiowych; mobile phone cell phone
telefonia
n (telekomunikacja) system odbioru i przesyłania na odległość dźwięków mowy za pomocą telefonów telephony
telefoniczny ˌtɛlɛfɔ̃ˈɲiʧ̑nɨ
adj wykonany za pomocą lub pośrednictwem telefonu telephonic
telefonować ˌtɛlɛfɔ̃ˈnɔvaʨ̑
v rozmawiać z kimś przez telefon telephone ring call
telegrafista ˌtɛlɛɡraˈfʲista
n (urzędowy) osoba obsługująca aparat telegraficzny, wysyłający depesze telegrapher telegraphist
telegram tɛˈlɛɡrãm
n (usługi pocztowe, kurierskie, poczta) wiadomość przykazywana telegraficznie telegram
telemetryczny
adj związany z telemetrią, dotyczący telemetrii, pomiarów dokonywanych zdalnie telemetric
telenowela ˌtɛlɛ̃nɔˈvɛla
n wieloodcinkowy serial, którego akcja dzieje się wewnątrz jakiegoś środowiska; soap opera
teleobiektyw ˌtɛlɛɔˈbʲjɛktɨf
n (fotografia) (technologia, technika, techniczny) wąskokątny obiektyw fotograficzny o długiej ogniskowej przeznaczony do robienia zdjęć ze znacznej odległości lub z bliska, ale w dużym powiększeniu; telephoto lens
teleologiczny
adj (filozofia, filozoficzny) związany z teleologią teleological
telepatycznie
adv w sposób telepatyczny, za pomocą telepatii telepathically
telepatyczny
adj związany z telepatią, dotyczący telepatii telepathic
telepraca
n (neologizm) forma organizacji pracy polegająca na świadczeniu pracy poza jednostką organizacyjną pracodawcy za pomocą środków komunikacji elektronicznej; telecommuting telework
teleprompter
n (telewizja, telewizyjny) urządzenie do pokazywania lektorowi w studio tekstu do czytania; teleprompter
telerecording
n (technologia, technika, techniczny) dawna metoda zapisu obrazu telewizyjnego na taśmie filmowej, wykorzystywana przed wynalezieniem magnetowidu; kinescoping telerecording (technologia, technika, techniczny) urządzenie do telerecordingu (1.1) telerecorder
teleskop tɛˈlɛskɔp
n (optyka, optyczny) (astronomia, astronomiczny) przyrząd astronomiczny używany do obserwacji nieba; telescope
teleturniej ˌtɛlɛˈturʲɲɛ̇j
n konkurs odbywający się w studio telewizyjnym game show
telewidz
n widz programu telewizyjnego; oglądający telewizję viewer
telewizja ˌtɛlɛˈvʲizʲja
n metoda przekazywania ruchomego obrazu oraz dźwięku na odległość; television TV
telewizor ˌtɛlɛˈvʲizɔr
n urządzenie wyposażone w ekran umożliwiające odbiór i oglądanie sygnału telewizyjnego; TV TV set
telewizyjny ˌtɛlɛvʲiˈzɨjnɨ
adj związany z telewizją television
tellur ˈtɛlːur
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Te i liczbie atomowej 52; tellurium
telluryczny
adj (chemia, chemiczny) związany z tellurem telluric (książkowy) związany z Ziemią telluric
telomer
n (biologia, biologiczny) element strukturalny chromosomu; telomere (chemia, chemiczny) polimer zdolny do dalszej polimeryzacji; telomer
temat ˈtɛ̃mat
n (językoznawstwo, językoznawczy) część wyrazu pozostająca po odrzuceniu końcówki root główna myśl lub przedmiot rozmowy, pracy lub dzieła subject topic theme matter
tematycznie
adv zgodnie z tematem thematically
tematyczny ˌtɛ̃maˈtɨʧ̑nɨ
adj związany z tematem, tematyką, opierający się na temacie thematic topical
tematyka
n ogół zagadnień issue matter subject subject area subject matter thematics
temblak ˈtɛ̃mblak
n (medycyna, medyczny) opaska unieruchamiająca chorą rękę sling
temperatura ˌtɛ̃mpɛraˈtura
n (fizyka, fizyczny) miara nagrzania ciał; temperature wartość temperatury (1.1) w przyjętej skali temperature
temperatura bezwzględna ˌtɛ̃mpɛraˈtura bɛzˈvzɡlɛ̃ndna
n (chemia, chemiczny) (fizyka, fizyczny) temperatura w skali Kelvina absolute temperature
temperatura pokojowa ˌtɛ̃mpɛraˈtura ˌpɔkɔˈjɔva
n (fizyka, fizyczny) (chemia, chemiczny) temperatura około dwudziestu pięciu stopni Celsjusza; room temperature ambient temperature
temperatura wrzenia ˌtɛ̃mpɛraˈtura ˈvʒɛ̃ɲa
n (fizyka, fizyczny) temperatura, w której prężność pary cieczy równa się ciśnieniu zewnętrznemu i w której ciecz wrze; boiling point
temperówka ˌtɛ̃mpɛˈrufka
n oprawione ostrze, służące do temperowania ołówków; pencil sharpener sharpener
templariusz tɛ̃mˈplarʲjuʃ
n (historia, historyczny, historycznie) (kościelny) członek średniowiecznego rycerskiego Zakonu Ubogich Rycerzy Chrystusa i Świątyni Salomona; Templar
tempo ˈtɛ̃mpɔ
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) szybkość utworu muzycznego tempo prędkość wykonywania jakiejś czynności, zwykle powtarzanej tempo speed rate
temporalizacja
n (psychologia, psychologiczny) odniesienie aktualnego przeżycia do dawniejszego temporalization
tempura tɛ̃mˈpura
n (kulinaria) japońska potrawa z jarzyn, grzybów i owoców morza smażonych w cieście naleśnikowym, podawanych ze specjalnym sosem; tempura
temu ˈtɛ̃mu
particle …używana po określeniu czasu, oznaczająca, że jakieś wydarzenie odbyło się przed tym odstępem czasu ago
ten tɛ̃n
pronoun …na przedmiot, zwierzę, osobę lub pojęcie znajdujące się blisko mówiącego this
ten jedyny
n wybranek serca, partner życiowy the one
ten sam ˈtɛ̃n ˈsãm
adj taki, który jest identyczny z obiektem, o którym mowa lub dokładnie ten obiekt the same
ten się śmieje, kto się śmieje ostatni ˈtɛ̃nʲ‿ɕɛ ˈɕmʲjɛ̇jɛ ˈktɔ‿ɕɛ ˈɕmʲjɛ̇jɛ ɔˈstatʲɲi
proverb nie należy przedwcześnie cieszyć się z własnego sukcesu lub z porażki innych, gdyż sukces może się okazać nietrwały he who laughs last, laughs best
tendencja tɛ̃nˈdɛ̃nʦ̑ʲja
n (statystyka, statystyczny) trend, jednostajność wzrostu lub spadku trend skłonność do czegoś proclivity propensity trend, moda tendency trend
tendencyjny ˌtɛ̃ndɛ̃nˈʦ̑ɨjnɨ
adj stronniczy tendentious
tender ˈtɛ̃ndɛr
n (kolejnictwo) wagon specjalnej konstrukcji połączony z parowozem do przewozu węgla; coal-car tender
tenis ˈtɛ̃ɲis
n (sport, sportowy) gra rozgrywana na korcie, polegająca na odbijaniu rakietą piłki na pole przeciwnika; tennis
tenis stołowy ˈtɛ̃ɲis ːtɔˈwɔvɨ
n (sport, sportowy) gra polegająca na odbijaniu paletkami plastikowej piłeczki na stole przedzielonym rozpiętą na nim siatką; table tennis
tenisista ˌtɛ̃ɲiˈɕista
n (sport, sportowy) ktoś, kto gra w tenisa ziemnego, sportowo lub rekreacyjnie tennis player
tenrek ˈtɛ̃nrɛk
n (zoologia, zoologiczny) madagaskarski ssak przypominający jeża; tenrec
teocentryczny
adj związany z teocentryzmem, dotyczący teocentryzmu theocentric charakterystyczny dla teocentryzmu theocentric
teodolit ˌtɛɔˈdɔlʲit
n (geodezja, geodezyjny) instrument geodezyjny do pomiaru kątów; theodolite
teodramatyczny
adj (teologia, teologiczny) dotyczący teodramatu theodramatic
teodycea
n (filozofia, filozoficzny) (teologia, teologiczny) koncepcja dążąca do uzgodnienia sprzeczności pomiędzy wiarą w dobro i wszechmoc bożą a istnieniem zła i nieszczęść na świecie; theodicy
teofania ˌtɛɔˈfãɲja
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) pojedynczy akt objawienia się Boga w świecie; ukazanie się Boga w nadzwyczajnym znaku; theophany
teokracja
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) ustrój państwowy w którym najwyższa władza należy do samego boga, a dalej do jego przedstawicieli (duchowieństwa), którzy wchodzą w skład rządu albo podporządkowują go sobie theocracy (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) państwo o ustroju (1.1) theocracy
teolog
n (filozofia, filozoficzny) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) specjalista w dziedzinie teologii theologian
teologia ˌtɛɔˈlɔɟja
n (potocznie, potoczny) wydział lub kierunek na uczelni obejmujący studia w dziedzinie (1.1) theology (teologia, teologiczny) teoretyczna podbudowa jakiejś religii, zwłaszcza w odniesieniu do religii uznających istnienie Boga (bogów); theology
teologiczny ˌtɛɔlɔˈɟiʧ̑nɨ
adj (teologia, teologiczny) związany z teologią theological
teoremat
n (logika, logiczny) twierdzenie pochodne, który występuje w obrębie systemu dedukcyjnego i jest wyprowadzone za pomocą wnioskowania dedukcyjnego z aksjomatów tego systemu theorem
teoretycznie
adv w sposób teoretyczny theoretically
teoretyczny ˌtɛɔrɛˈtɨʧ̑nɨ
adj niesprawdzony w praktyce, oparty tylko na teorii theoretical mało prawdopodobny theoretical
teoretyk
n naukowiec zajmujący się nauką teoretyczną theoretician theorist
teoria tɛˈɔrʲja
n system pojęć, definicji, aksjomatów, i twierdzeń, opisujący wybrany fragment świata fizycznego, świata kultury, bądź abstrakcyjnego obiektu; theory (potocznie, potoczny) teza tłumacząca coś, ale nie udowodniona (w nauce takie użycie uważane jest za błąd, patrz uwagi) theory
teoria względności
n (fizyka, fizyczny) dział fizyki współczesnej zajmujący się podstawowymi właściwościami przebiegu procesów w czasie i przestrzeni; theory of relativity
teozoficzny ˌtɛɔzɔˈfʲiʧ̑nɨ
adj związany z teozofią theosophic
teraherc
n (metrologia, metrologiczny) (fizyka, fizyczny) jednostka częstotliwości równa bilionowi herców terahertz
terapeuta ˌtɛraˈpɛwta
n (medycyna, medyczny) specjalista od prowadzenia jakiejś terapii; therapist
terapeutycznie
adv za pomocą terapii therapeutically
terapia tɛˈrapʲja
n (medycyna, medyczny) przywracanie zdrowia, leczenie therapy treatment
teratogenność
n cecha tego, co jest teratogenne, co powoduje powstawanie wad rozwojowych płodu teratogenesis teratogenicity
teratogenny
adj (medycyna, medyczny) (weterynaria, weterynaryjny) powodujący powstawanie wad rozwojowych płodu teratogenic
teratologia ˌtɛratɔˈlɔɟja
n (biologia, biologiczny) (medycyna, medyczny) nauka o wadach rozwojowych i potwornościach u organizmów żywych; teratology
teraz ˈtɛras
adv w tej chwili, obecnie now
teraźniejszość
n czas obecny; to, co dzieje się teraz present here and now
teraźniejszy ˌtɛraˈʑɲɛ̇jʃɨ
adj odbywający się teraz present (gramatyka) dotyczący czasu teraźniejszego present
terb tɛrp
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Tb i liczbie atomowej 65; terbium
tercjarski
adj dotyczący tercjarstwa, właściwy tercjarstwu, związany z tercjarstwem, należący do tercjarstwa tertiary
tercjarz
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) członek jednego z katolickich stowarzyszeń świeckich, tzw. „zakonów tercjarskich” (zakonów trzecich); tertiary
tere-fere kuku, strzela baba z łuku
interjection fragment kilku wyliczanek lub rymowanek dziecięcych; (zobacz) też rymowanki dziecięce w Wikicytatach tere fere bow wow gramma shoots from a bow
terekia tɛˈrɛca
n (ornitologia, ornitologiczny) Xenus cinereus, gatunek ptaka z rodziny bekasowatych; Terek sandpiper
teren ˈtɛrɛ̃n
n pewien określony obszar ziemi area
terenówka ˌtɛrɛ̃ˈnufka
n (motoryzacja) (potocznie, potoczny) samochód przystosowany do jazdy w utrudnionych warunkach terenowych jeep
terier ˈtɛrʲjɛr
n (kynologia, kynologiczny) typ psa należącego pierwotnie do grona psów myśliwskich – norowców; terrier
terier brazylijski ˈtɛrʲjɛr ˌbrazɨˈlʲijsʲci
n (kynologia, kynologiczny) rasa psów z grupy średnich terierów; Brazilian terrier
terier szkocki ˈtɛrʲjɛr ˈʃkɔʦ̑ʲci
n (kynologia, kynologiczny) rasa psów z grupy małych (krótkonożnych) terierów; Aberdeen terrier Scottish terrier
teriologia ˌtɛrʲjɔˈlɔɟja
n (zoologia, zoologiczny) dział zoologii zajmujący się ssakami; theriology therology
teriologiczny ˌtɛrʲjɔlɔˈɟiʧ̑nɨ
adj (zoologia, zoologiczny) związany z teriologią, dotyczący teriologii theriological therological
termiczny
adj mający związek z ciepłem thermal heat
termin ˈtɛrmʲĩn
n wyrażenie lub wyraz o specyficznym znaczeniu term czas przeznaczony na wykonanie czegoś term
terminator ˌtɛrmʲĩˈnatɔr
n uczeń pobierający nauki rzemiosła pod okiem mistrza apprentice (astronomia, astronomiczny) linia pomiędzy oświetloną (dzienną) a nieoświetloną (nocną) stroną ciała niebieskiego (zwykle planety lub księżyca); terminator (biologia, biologiczny) odcinek genu, na którym kończy się proces transkrypcji terminator (elektronika, elektroniczny) (informatyka, informatyczny) element w sieciach komputerowych opartych na kablu koncentrycznym służący do zakończenia linii; terminator
terminologia ˌtɛrmʲĩnɔˈlɔɟja
n zbiór słów z danej dziedziny, np. nauki, sztuki, wojskowości terminology
terminologiczny
adj dotyczący terminologii terminological
termistor
n (elektronika, elektroniczny) typ opornika, w którym opór zmienia się w znaczący sposób wraz ze zmianą temperatury, a znajomość tej zależności pozwala na użycie go jako czujnika temperatury; thermistor
termit ˈtɛrmʲit
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) owad społeczny krajów tropikalnych; termite (technologia, technika, techniczny) mieszanina glinu z tlenkami metali stosowana w pirotechnice i spawalnictwie; thermite
termitiera
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) gniazdo termitów mające kształt wysokiej kolumny, gniazda na drzewie lub w formie kanałów w drzewie i ziemi termite mound
termobaryczny
adj (wojskowość, wojskowy) działający poprzez wysoką temperaturę oraz ekstremalnie wysokie, a następnie niskie ciśnienie thermobaric
termodynamiczny ˌtɛrmɔdɨ̃nãˈmʲiʧ̑nɨ
adj (fizyka, fizyczny) związany z termodynamiką thermodynamic
termodynamika ˌtɛrmɔdɨ̃ˈnãmʲika
n (fizyka, fizyczny) nauka zajmująca się badaniem efektów energetycznych przemian fizycznych i chemicznych; thermodynamics
termometr tɛrˈmɔ̃mɛtr̥
n przyrząd do pomiaru temperatury; thermometer
termopauza ˌtɛrmɔˈpawza
n (meteorologia, meteorologiczny) warstwa atmosfery Ziemi oddzielająca termosferę od egzosfery; thermopause
termopunktura
n (medycyna, medyczny) sposób leczenia, wywodzący się z medycyny chińskiej, polegający na drażnieniu wybranych punktów ciała wysoką temperaturą za pomocą żarzących się suszonych ziół; moxibustion
terrarium tɛrˈːarʲjũm
n zbiornik lub pomieszczenie przeznaczone do hodowli płazów, gadów lub pajęczaków terrarium
terror ˈtɛrːɔr
n działanie z zastosowaniem przemocy mające na celu zastraszenie drugiego człowieka terror
terrorysta ˌtɛrːɔˈrɨsta
n człowiek dokonujący aktu terrorystycznego, siejący terror, terroryzujący terrorist
terrorystyczny ˌtɛrːɔrɨˈstɨʧ̑nɨ
adj charakterystyczny dla terrorystów i terroryzmu terrorist
terroryzm tɛrˈːɔrɨsm̥
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) użycie przemocy przez osobę lub grupę z pogwałceniem prawa, mające na celu zastraszenie i wymuszenie ustępstw; terrorism
terroryzować
v przymuszać do czegoś używając terroru terrorise terrorize
terytorialny ˌtɛrɨtɔrʲˈjalnɨ
adj dotyczący danego terytorium territorial
terytorium ˌtɛrɨˈtɔrʲjũm
n określenie dotyczące danego obszaru ziemskiego; territory
terytorium autonomiczne ˌtɛrɨˈtɔrʲjũm ˌawtɔ̃nɔ̃ˈmʲiʧ̑nɛ
n fragment obszaru państwa, cieszący się pewną niezależnością od władzy centralnej autonomous area
test tɛst
n próba podejmowana, aby uzyskać odpowiedź na postawione pytania test (szkolnictwo, szkolny) (edukacja, edukacyjny) egzamin, sprawdzian test
test ciążowy ˈtɛstʲ ʨ̑ɔ̃w̃ˈʒɔvɨ
n test wykrywający gonadotropinę kosmówkową, której pojawienie się świadczy o zagnieżdżeniu się jaja płodowego w błonie śluzowej macicy; pregnancy test przedmiot służący do wykonania (1.1) pregnancy test
testament tɛˈstãmɛ̃nt
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) dokument, w którym człowiek określa, co po jego śmierci należy zrobić z jego majątkiem; testament last will
tester
n (technologia, technika, techniczny) urządzenie, przyrząd do testowania tester (informatyka, informatyczny) osoba weryfikująca działanie oprogramowania tester (medycyna, medyczny) człowiek zajmujący się sprawdzaniem działania leku, który jest dopiero w fazie testów tester
testosteron
n (biochemia, biochemiczny) (medycyna, medyczny) męski hormon płciowy, wytwarzany przez jądra, otrzymywany także syntetycznie, stosowany domięśniowo jako lek przy schorzeniach na tle niedomogi płciowej u mężczyzn, jak również przy niektórych chorobach kobiecych oraz nowotworowych; testosterone
testować tɛˈstɔvaʨ̑
v badać z wykorzystaniem testu test sprawdzać test
tetra-
pierwszy człon wyrazów złożonych mający znaczenie: czterokrotny, poczwórny quadri- tetr- tetra-
tetrachlorometan ˌtɛtraxlɔrɔ̃ˈmɛtãn
n (chemia, chemiczny) związek organiczny, bezbarwna, trująca ciecz, mająca słodkawy zapach, stosowana jako rozpuszczalnik oraz w gaśnicach; carbon tetrachloride tetrachloromethane
tetrakozaktyd ˌtɛtrakɔˈzaktɨt
n (biochemia, biochemiczny) (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) syntetyczny hormon, analog ludzkiej kortykotropiny tetracosactide
tetraplegia ˌtɛtraˈplɛɟja
n (medycyna, medyczny) paraliż czterokończynowy; tetraplegia quadriplegia
tetraplegik ˌtɛtraˈplɛɟik
n osoba z tetraplegią – paraliżem czterokończynowym tetraplegic
tetrapylon ˌtɛtraˈpɨlɔ̃n
n (architektura, architektoniczny) (historia, historyczny, historycznie) monumentalna brama o czterech wejściach, stawiana w starożytności na skrzyżowaniach dróg lub na forach tetrapylon
tetum ˈtɛtũm
n (językoznawstwo, językoznawczy) jeden z języków urzędowych w Timorze Wschodnim, obok portugalskiego; Tetum
teutoburski
adj związany z Teutbergiem (Teutburgiem); dotyczący Teutbergu (Teutburga) Teutoburg
teutoński
adj (książkowy) związany z Krzyżakami Teutonic Teutonick
teza
n twierdzenie dla którego przedstawia się uzasadnienie thesis
tezaurus tɛˈzawrus
n (literacko) dzieło, które obejmuje całość określonej wiedzy, dorobku intelektualnego thesaurus
teściowa tɛɕˈʨ̑ɔva
n matka żony lub męża mother-in-law
teść tɛɕʨ̑
n ojciec żony lub męża father-in-law
tg ˈtãŋɡɛ̃w̃s
symbol = (matematyka, matematyczny) tangens tan tg
thali
n (kulinaria) północnoindyjskie danie, podawane na dużym metalowym talerzu, składające się z ryżu, placków ciapati, otoczonego małymi miseczkami zawierającymi dodatki: dal, sosy, jarzyny, jogurt, papad, czatnej, aćar itd.; thali
thatcheryzm taˈʧ̑ɛrɨsm̥
n (ekonomia, ekonomiczny) liberalna polityka gospodarcza prowadzona przez Margaret Thatcher, premiera Wielkiej Brytanii w latach 1979-1990, cechująca się m.in. ograniczaniem roli państwa i związków zawodowych w gospodarce; Thatcherism
theravada
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (filozofia, filozoficzny) jedna ze szkół buddyjskich, tzw. wczesnych, uważana za najstarszą spośród istniejących do dziś; Theravada
theremin
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) instrument elektroniczny, wytwarzający dźwięk o różnej wysokości i sile w zależności od odległości dłoni muzyka od dwóch umieszczonych na tym instrumencie anten; theremin
thermidor
n nazwa jedenastego miesiąca we francuskim kalendarzu rewolucyjnym; Thermidor
thulit
n (mineralogia, mineralogiczny) różowa lub różowoczerwona odmiana zoisytu lub klinozoisytu; rosaline thulite
tiamina tʲjãˈmʲĩna
n (biochemia, biochemiczny) witamina z grupy B; thiamin thiamine
tiara ˈtʲjara
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (historia, historyczny, historycznie) pontyfikalna korona papieska; tiara
tilapia
n (ichtiologia, ichtiologiczny) ryba słodkowodna o pierwotnym zasięgu występowania obejmującym Afrykę i Lewant; tilapia
tilapia nilowa
n (ichtiologia, ichtiologiczny) Oreochromis niloticus, gatunek ryby słodkowodnej hodowanej m.in. w Izraelu; Nile tilapia
timokracja ˌtʲĩmɔˈkraʦ̑ʲja
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) forma rządów, w której władzę sprawuje grupa najbogatszych ludzi; timocracy
tioarsenian ˌtʲjɔarˈsɛ̃ɲãn
n (chemia, chemiczny) związek chemiczny, sól lub ester nieznanego w stanie wolnym kwasu tioarsenowego; thioarsenate
tioeter tʲjɔˈɛtɛr
n (chemia, chemiczny) związek siarkoorganiczny, siarkowy analog eteru, posiadający atom siarki połączony z dwoma atomami węgla; thioether sulfide
tipi ˈtʲipʲi
n (etnografia, etnograficzny) stożkowaty namiot złożony z żerdzi pokrytej skórami zwierząt, budowany kiedyś przez Indian Ameryki Północnej; tipi
tips tʲips
n (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) sztuczny paznokieć, płytka przyklejona do prawdziwego paznokcia; artificial nails
tirańczyk tʲiˈrãj̃n͇ʧ̑ɨk
n mieszkaniec Tirany Tiranan
tiul
n (włókiennictwo) tkana z trzech nitek, bardzo lekka, przejrzysta tkanina – bawełniana, jedwabna lub nylonowa; tulle
tkactwo
n dział przemysłu włókienniczego i rzemiosła zajmujący się wytwarzaniem tkanin oraz ich wykończeniem; weaving
tkacz tkaʧ̑
n (rzemiosło, rzemieślniczy) człowiek zajmujący się wyrobem tkanin weaver
tkanina tkãˈɲĩna
n (włókiennictwo) płaski wyrób włókienniczy ze splecionych nitek; fabric cloth
tkanka ˈtkãnka
n (biologia, biologiczny) zespół komórek o podobnych cechach i funkcjach; tissue
tkanka tłuszczowa ˈtkãnka twuʃˈʧ̑ɔva
n (biologia, biologiczny) tkanka łączna zlokalizowana głównie w warstwie podskórnej, zbudowana w większości z komórek tłuszczowych (adipocytów) o wnętrzu wypełnionym kroplą tłuszczu; adipose tissue
tkać tkaʨ̑
v sporządzać tkaninę weave
tkwić
v zostawać nadal w tym samym miejscu, przedtem tam wpadłszy, przybywszy czy będąc wetkniętym be sitting be sticking be stranded be stuck reside rivet mieć początek w czymś, być istotą czego inhere in lie reside in
tlen tlɛ̃n
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu O i liczbie atomowej 8; oxygen
tlenek ˈtlɛ̃nɛk
n (chemia, chemiczny) nieorganiczny związek chemiczny zbudowany z tlenu i innego pierwiastka chemicznego; oxide
tlenek etylenu ˈtlɛ̃nɛk ˌɛtɨˈlɛ̃nu
n (chemia, chemiczny) związek organiczny z grupy cyklicznych eterów, stosowany do gazowej sterylizacji sprzętu medycznego, przypraw spożywczych, środków farmaceutycznych oraz jako środek bakteriobójczy i grzybobójczy; dimethylene oxide epoxyethane ethylene oxide oxacyclopropane oxirane
tlenek potasu ˈtlɛ̃nɛk pɔˈtasu
n (chemia, chemiczny) związek nieorganiczny, bladożółty, higroskopijny, krystaliczny związek potasu i tlenu o właściwościach zasadowych; potassium monoxide potassium oxide
tlenek węgla ˈtlɛ̃nɛɡ ˈvɛ̃ŋɡla
n (chemia, chemiczny) związek nieorganiczny, bezbarwny i bezwonny gaz o silnych właściwościach toksycznych; carbon monoxide
tlenowy tlɛ̃ˈnɔvɨ
adj związany z tlenem, dotyczący tlenu oxygenic
tlić się ˈtlʲiʨ̑‿ɕɛ
v lekko się palić bez płomienia glow smolder smoulder
to
pronoun …wskazujący, rodzaj nijaki this …występujący w funkcji podmiotu it
toaleta ˌtɔaˈlɛta
n ubikacja w miejscu publicznym lavatory toilet rest room
toaletka ˌtɔaˈlɛtka
n (książkowy) mebel z lustrem i miejscem na przybory do makijażu, robienia fryzury itp. dresser dressing table
toast ˈtɔast
n (książkowy) krótka przemowa podczas przyjęcia wygłaszana w celu złożenia życzeń pomyślności, gratulacji itp., podczas której zazwyczaj następuje wzniesienie kieliszka alkoholu toast
tocharski
adj związany z Tocharami, dotyczący Tocharów Tocharian
tocharski
n (językoznawstwo, językoznawczy) język tocharski; Tocharian
toczyć ˈtɔʧ̑ɨʨ̑
v czynić coś, prowadzić battle be at war campaign carry on conduct feud formować jakąś masę w kulkę roll przesuwać obracając po ziemi roll nadawać czemuś kształt, obrabiając to na tokarce turn nadawać kształt wyrobom ceramicznym na kole garncarskim turn niszczyć coś, zwłaszcza drewno, poprzez drążenie w nim otworów eat through o chorobach: wyniszczać organizm wrack o negatywnych uczuciach: dawać się we znaki, trawić, powodować negatywny stan eat up pobierać płyn i wypuszczać go draw tap (potocznie, potoczny) powoli, ociężale iść waddle dziać się be under way go on run o cieczy: płynąć, zwykle w dużych ilościach flow o pojeździe kołowym: powoli się poruszać (celowo) coast freewheel tootle trundle przesuwać się, obracając się po ziemi (bezwładnie) roll bowl rumble
toffi ˈtɔffʲi
n (kulinaria) ciągnący się cukierek mleczny butterscotch
tofu ˈtɔfu
n (spożywczy) twarożek z mleka sojowego, składnik wielu potraw orientalnych i wegetariańskich; tofu bean curd
tofucznica
n (kulinaria) danie przypominające jajecznicę, lecz bazujące na pokruszonym tofu zamiast jajek scramble tofu tofu scramble
togijski tɔˈɟijsʲci
adj odnoszący się do państwa Togo Togolese
toi toi ˈtɔj ˈtɔj
n (potocznie, potoczny) wolno stojąca przenośna ubikacja portable toilet
tojad ˈtɔjat
n (botanika, botaniczny) rodzaj roślin wieloletnich z rodziny jaskrowatych; aconite wolfsbane
tojadowy ˌtɔjaˈdɔvɨ
adj otrzymany z tojadu wolfsbane
tok pisin tɒk pɪzɪn tɔk pɪzɪn
n język kreolski używany w Papui-Nowej Gwinei; Melanesian Pidgin English Neo-Melanesian New Guinea Pidgin Tok Pisin
tokamak tɔˈkãmak
n (technologia, technika, techniczny) urządzenie do przeprowadzania kontrolowanych reakcji termojądrowych przez podgrzanie plazmy deuterowo-trytowej do temperatury kilkudziesięciu milionów stopni Kelwina; tokamak
tokarka tɔˈkarka
n (technologia, technika, techniczny) obrabiarka skrawająca, służąca do toczenia wałków, tulei, pierścieni; lathe
token ˈtɔkɛ̃n
n (informatyka, informatyczny) elektroniczny generator kodów jednorazowych do uwierzytelniania transakcji internetowych; token
tokijczyk tɔˈcijʧ̑ɨk
n mieszkaniec Tokio Tokyoite
tokijski tɔˈcijsʲci
adj odnoszący się do miasta Tokio Tokyoite
toko
n (ornitologia, ornitologiczny) ptak posiadający duży dziób z rodziny dzioborożców; hornbill
tokoferol ˌtɔkɔˈfɛrɔl
n (biochemia, biochemiczny) witamina E tocopherol
tokofobia
n (psychologia, psychologiczny) (medycyna, medyczny) lęk przed ciążą i/lub porodem tocophobia tokophobia
tokowisko
n (łowiectwo, łowiecki) (ornitologia, ornitologiczny) miejsce zbiorowych toków ptasich lek tooting-ground
toksyczność tɔˈksɨʧ̑nɔɕʨ̑
n (biochemia, biochemiczny) cecha związków chemicznych polegająca na powodowaniu zaburzeń funkcji lub śmierci komórek, organów lub organizmów po dostaniu się w ich pobliże; toxicity cecha tego, co jest toksyczne ((dosłownie) i (przenośnie, przenośnia)) toxicity
toksyczny tɔˈksɨʧ̑nɨ
adj (książkowy) mający właściwości trujące toxic
toksykologia ˌtɔksɨkɔˈlɔɟja
n (biochemia, biochemiczny) (medycyna, medyczny) nauka o cechach substancji toksycznych, ich działaniu na żywe organizmy i o metodach ich wykrywania oraz zapobiegania zatruciom nimi; toxicology
toksykologiczny
adj (medycyna, medyczny) związany z toksykologią, dotyczący toksykologii toxicological
toksyna tɔˈksɨ̃na
n substancja chemiczna o właściwościach trujących toxin
tolerancja ˌtɔlɛˈrãnʦ̑ʲja
n czyjaś zgoda na istnienie poglądów, zachowań, rzeczy itd., które są dla tego kogoś niemiłe lub nieprzyjemne; tolerance
tolerancyjnie
adv w sposób tolerancyjny, pełen tolerancji tolerantly
tolerancyjny ˌtɔlɛrãnˈʦ̑ɨjnɨ
adj szanujący czyjeś poglądy, wierzenia, upodobania, czyjeś postępowanie, różniące się od własnych tolerant
tolerować ˌtɔlɛˈrɔvaʨ̑
v odnosić się z pobłażaniem do nagannych zachowań lub zjawisk tolerate
tom tɔ̃m
n oddzielna książka stanowiąca część jakiegoś zbioru (np. wydania, encyklopedii, kolekcji itp.) volume tome
tombak ˈtɔ̃mbak
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) kielichowaty bęben, perska odmiana darbuki tonbak (technologia, technika, techniczny) (chemia, chemiczny) stop miedzi z cynkiem przypominający złoto; pinchbeck tombac
tombola
n (przestarzałe, przestarzały) zabawa polegająca na loterii liczbowej, gdzie nagrodami są głównie przedmioty, a nie pieniądze raffle tombola
tombolo
n (geografia, geograficzny) wąski pas lądowy łączący wyspę z lądem albo wyspy ze sobą; tombolo
ton tɔ̃n
n charakter brzmienia dźwięku tone dźwięk odpowiadający określonej częstotliwości drgań akustycznych; pitch jednostka odległości na skali dźwieku pitch intonacja intonation
tona ˈtɔ̃na
n jednostka masy równa 1000 kilogramów tonne
tonacja tɔ̃ˈnaʦ̑ʲja
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) konkretna gama durowa lub molowa, na której materiale dźwiękowym oparty jest utwór muzyczny key
tonalit
n (geologia, geologiczny) kwaśna skała magmowa; tonalite
tondo
n (sztuka) obraz lub płaskorzeźba w kształcie koła; tondo
toner ˈtɔ̃nɛr
n (poligrafia) czarny lub barwny proszek tworzący obraz w technice druku laserowego; toner
tonfa ˈtɔ̃nfa
n sztywna pałka z poprzeczną rękojeścią używana w policji i walce wręcz; tonfa
tongijski tɔ̃ŋʲˈɟijsʲci
adj odnoszący się do państwa Tonga Tongan
tonik ˈtɔ̃ɲik
n (kulinaria) (spożywczy) bezbarwny napój gazowany z dodatkiem chininy, o gorzkawym smaku tonic water quinine water tonic
tonika
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) funkcja harmoniczna rozładowująca napięcie tonalne tonic (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) pierwszy stopień skali w systemie dur-moll tonic chord
tonsura tɔ̃w̃ˈsura
n krąg skóry wygolony na ciemieniu, czasami tak duży że pozostaje jedynie wąskie pasmo włosów wokół głowy; tonsure
tonący brzytwy się chwyta tɔ̃ˈnɔ̃nʦ̑ɨ ˈbʒɨtfɨ‿ɕɛ ˈxfɨta
proverb człowiek w kłopotach próbuje wszelkich rozwiązań a drowning man clutches at straws
tonąć ˈtɔ̃nɔ̃ɲʨ̑
v o ludziach: zapadać się pod wodę, nie umiejąc pływać sink zanurzać się pod wodę, znikając w niej sink tracić życie w wodzie, topić się drown
top tɔp
n (potocznie, potoczny) krótka damska bluzka, nierozpinana, zwykle dopasowana, bez rękawów lub z krótkimi rękawkami i bez kołnierzyka top
topaz ˈtɔpas
n (geologia, geologiczny) (mineralogia, mineralogiczny) minerał z grupy krzemianów; topaz (jubilerstwo, jubilerski) kamień szlachetny z oszlifowanego topazu (1.1) topaz
topi
n (zoologia, zoologiczny) Damaliscus lunatus, gatunek antylopy z rodziny krętorogich; topi tradycyjne, męskie nakrycia głowy w Indiach, Pakistanie, Bangladeszu i Afganistanie, występujące w różnych odmianach topi
topielec tɔˈpʲjɛlɛʦ̑
n zwłoki osoby, która utopiła się drowned man (etnografia, etnograficzny) (mitologia, mitologiczny) w podaniach ludowych: pokutujący duch utopionego człowieka, który wciąga ludzi w głębiny wód kelpie
topinambur ˌtɔpʲĩˈnãmbur
n (potocznie, potoczny) słonecznik bulwiasty, Helianthus tuberosus L., gatunek rośliny z rodziny astrowatych; girasol girasole
topić
v przemieniać ciało stałe w ciecz poprzez podgrzewanie melt liquefy liquify próbować pozbawić życia poprzez zanurzanie w czymś płynnym drown sprawiać, że coś przemieszcza się pod powierzchnię cieczy albo w głąb ciała throw przybierać postać płynną melt tracić życie w płynie lub czymś grząskim drown
topless ˈtɔplɛs
n rodzaj ubrania, najczęściej damski kostium plażowy lub kąpielowy bez górnej części zasłaniającej piersi topless
topnienie tɔpʲˈɲɛ̇̃ɲɛ
n proces przechodzenia ciała ze stanu stałego w stan ciekły pod wpływem działania podwyższonej temperatury fusion
topnieć ˈtɔpʲɲɛ̇ʨ̑
v przechodzić ze stanu stałego w stan ciekły pod wpływem działania podwyższonej temperatury melt
topograf tɔˈpɔɡraf
n osoba zawodowo zajmująca się topografią, sporządzająca zdjęcia terenu topographer
topografia ˌtɔpɔˈɡrafʲja
n dział geodezji zajmujący się pomiarami szczegółów sytuacyjnych i rzeźby terenu w celu sporządzenia map; topography
topograficzny ˌtɔpɔɡraˈfʲiʧ̑nɨ
adj związany z topografią, dotyczący topografii topographic topographical
topola tɔˈpɔla
n rodzaj drzewa należący do rodziny wierzbowatych; poplar
topologia ˌtɔpɔˈlɔɟja
n (matematyka, matematyczny) dział geometrii badający właściwości geometryczne, które nie zmieniają się przy przekształceniach takich jak rozciąganie, skręcanie albo obroty; topology
toponim tɔˈpɔ̃ɲĩm
n (geografia, geograficzny) (językoznawstwo, językoznawczy) nazwa własna jakiegoś punktu lub obszaru geograficznego (miasta, państwa, rzeki itd.); toponym
toponimia ˌtɔpɔ̃ˈɲĩmʲja
n (językoznawstwo, językoznawczy) nauka zajmująca się badaniem znaczenia i pochodzenia nazw geograficznych, dział onomastyki; toponymy
toponomastyka ˌtɔpɔ̃nɔ̃ˈmastɨka
n (językoznawstwo, językoznawczy) nauka o nazwach miejscowych, zamieszkałych i niezamieszkałych toponymy
topos
n (literacko) powtarzający się motyw literacki topos
topór ˈtɔpur
n narzędzie składające się z drewnianego trzonka i metalowego ostrza, służące np. do rąbania drewna lub mięsa, a dawniej także jako broń; axe
tor tɔr
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Th i liczbie atomowej 90; thorium (geologia, geologiczny) samotna skała, skalica; residual rock tor (sport, sportowy) konstrukcja, budowla przeznaczona do rozgrywania określonych zawodów; wydzielona część terenu używana do zawodów racetrack (sport, sportowy) wydzielona część bieżni, basenu itp. przeznaczona dla jednego zawodnika lane konstrukcja naziemna na stacji kolejowej, zbudowana z szyn, podkładów itp., umieszczona przy peronie, przeznaczona do ruchu pociągów oraz ich zatrzymywania się; track trasa ruchu; track path course trajectory
torako- tɔˈrakɔ
pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z klatką piersiową thoraco-
torakochirurg ˌtɔrakɔˈçirurk
n (medycyna, medyczny) lekarz specjalista zajmujący się operacjami klatki piersiowej; thoracic surgeon
torba ˈtɔrba
n worek wykonany z wytrzymałego materiału przeznaczony do noszenia rzeczy osobistych bag worek, opakowanie do przechowywania rzeczy bag
torbiel
n (medycyna, medyczny) patologiczna jama w narządzie wewnętrznym organizmu, złożona z jednej lub większej liczby komór wypełnionych płynem lub galaretowatą treścią; cyst
toreador ˌtɔrɛˈadɔr
n (etnografia, etnograficzny) każdy uczestnik korridy (pikador, matador, banderillero lub kapeador); toreador torero
torebka tɔˈrɛpka
n mała torba bag sachet mniejsza torba do przechowywania osobistych drobiazgów wykonana z wytrzymałych materiałów noszona najczęściej przez kobiety na ramieniu lub w dłoni purse bag boll capsule follicle hangbag zawartość torebki (1.2) bagful
torf tɔrf
n (geologia, geologiczny) skała osadowa występująca w postaci brunatnej lub czarnej masy, wykorzystywana jako składnik nawozów oraz jako paliwo stałe; peat
torfowisko ˌtɔrfɔˈvʲiskɔ
n teren podmokły, porośnięty roślinami, które stopniowo przekształcają się w torf; peatland
torfowisko niskie ˌtɔrfɔˈvʲiskɔ ˈɲisʲcɛ
n zagłębienie terenu, porośnięte przez roślinność bagienną lub szuwarową, zasilane głównie przez wody powierzchniowe, eutroficzne; fen
torfowisko przejściowe ˌtɔrfɔˈvʲiskɔ pʃɛjɕˈʨ̑ɔvɛ
n teren podmokły, o cechach pośrednich między torfowiskiem wysokim a niskim; intermediate mire poor fen
torfowisko wysokie ˌtɔrfɔˈvʲiskɔ vɨˈsɔcɛ
n (geografia, geograficzny) teren podmokły porośnięty mchami, torfowcami itp., zasilany głównie przez opady, o odczynie kwaśnym; raised bog
tornado tɔrˈnadɔ
n (meteorologia, meteorologiczny) trąba powietrzna; tornado
tornister tɔrʲˈɲistɛr
n (szkolnictwo, szkolny) rodzaj usztywnianego plecaka noszonego przez uczniów klas młodszych satchel schoolbag (wojskowość, wojskowy) czworokątna sztywna torba noszona na plecach; knapsack
toroid
n (geometria) bryła w kształcie pierścienia, powstała poprzez obrót dowolnej figury wokół osi leżącej poza tą figurą; toroid
toroidalny
adj (geometria) mający kształt toroidu toroidal
torpeda tɔrˈpɛda
n (wojskowość, wojskowy) (marynarka) podwodny pocisk z autonomicznym napędem stosowany zazwyczaj do rażenia podwodnej części kadłuba okrętu; torpedo
torpedować
v niszczyć, zatapiać okręt torpedą torpedo
tort tɔrt
n (kulinaria) wykwintne ciasto na specjalne okazje, zazwyczaj okrągłe, przekładane masą, ozdobione z wierzchu owocami, lukrem, masą, galaretką lub kremem; cake torte
tortellini
n (kulinaria) małe pierożki nadziewane różnorodnym farszem (przeważnie mięsnym), zlepione rogami tortellini
tortura tɔrˈtura
n (przenośnie, przenośnia) cierpienie, męczarnia, udręka, męka, duży dyskomfort torment torture świadome zadawanie komuś (więźniowi, jeńcowi) ogromnego bólu fizycznego za pomocą określonych metod i narzędzi, najczęściej po to, aby wymusić na nim zeznania bądź aby wydobyć z niego informacje; torture
torturować ˌtɔrtuˈrɔvaʨ̑
v zadawać komuś tortury, świadomie zadawać komuś ogromny ból fizyczny za pomocą okrutnych metod, najczęściej w celu wymuszenia zeznań, informacji torture
tory ˈtɔrɨ
n tor kolejowy poza stacją; konstrukcja zbudowana z szyn, podkładów itd. dla ruchu pojazdów szynowych track
toskański tɔˈskãj̃sʲci
adj charakterystyczny dla Toskanii, związany z Toskanią, wywodzący się z Toskanii Tuscan
toskijski
n (językoznawstwo, językoznawczy) dialekt toskijski języka albańskiego Tosk
tost tɔst
n (spożywczy) (kulinaria) rodzaj opiekanego pieczywa; toast
toster ˈtɔstɛr
n urządzenie do pieczenia tostów toaster
totalitarny ˌtɔtalʲiˈtarnɨ
adj odnoszący się do totalitaryzmu, związany z totalitaryzmem; taki, w którym panuje totalitaryzm totalitarian
totalitarystyczny ˌtɔtalʲitarɨˈstɨʧ̑nɨ
adj (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) związany, zgodny z totalitaryzmem, właściwy totalitaryzmowi totalitarian
totalitaryzm ˌtɔtalʲiˈtarɨsm̥
n system sprawowania władzy państwowej, polegający na dążeniu do pełnej kontroli wszelkich stosunków społecznych i całkowitego podporządkowania jednostki ludzkiej państwu; totalitarianism
totalny
adj (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) dotyczący totalizmu total totalitarian obejmujący wszystko total complete all-out complete and utter full-out
totem ˈtɔtɛ̃m
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) zwierzę, roślina lub przedmiot, który w kulturach pierwotnych służy za godło rodziny czy klanu, uważany często za przodka lub opiekuna i otaczany czcią; totem
totemizm
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (etnografia, etnograficzny) zespół wierzeń religijnych u ludów pierwotnych opierający się na kulcie totemu totemism
toteż ˈtɔtɛʃ
conjunction (książkowy) …przyłączający wniosek z twierdzenia podanego w zdaniu przed nim so thus
touchpad
n (informatyka, informatyczny) panel dotykowy, urządzenie wskazujące często spotykane w laptopach, zastępujące mysz; touchpad
towar ˈtɔvar
n coś, co może stanowić przedmiot transakcji handlowej; commodity merchandise
towarzyski ˌtɔvaˈʒɨsʲci
adj dobrze czujący się w obecności innych osób matey sociable social
towarzystwo ˌtɔvaˈʒɨstfɔ
n obecność przy kimś company organizacja, grupa osób o wspólnych celach lub zainteresowaniach society
towarzystwo wzajemnej adoracji ˌtɔvaˈʒɨstfɔ vzaˈjɛ̃mnɛj ˌadɔˈraʦ̑ʲji
idiom (ironicznie) grupa osób popierających się nawzajem, prawiących sobie wzajemnie komplementy mutual admiration society
towarzysz tɔˈvaʒɨʃ
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) członek partii, organizacji robotniczej comrade ten, kto komuś towarzyszy, jest z kimś obecny, przebywa z kimś, spędza z kimś czas partner
towarzysz broni
n (wojskowość, wojskowy) osoba wspólnie z kimś walcząca, biorąca udział w tej samej wojnie battle buddy brother-in-arms comrade in arms
towarzyszyć ˌtɔvaˈʒɨʃɨʨ̑
v być, pozostawać przy kimś, asystować komuś accompany
tołstojowski
adj dotyczący twórczości Tołstoja, charakterystyczny dla Tołstoja, mający cechy utworów Tołstoja Tolstoyan
toń tɔ̃ɲ
n względnie głęboka część jeziora, rzeki, morza depths
tożsamość tɔʃˈsãmɔɕʨ̑
n identyczność, brak różnic identity
tracheo- traˈxɛɔ
pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z tchawicą tracheo-
tracheostomia ˌtraxɛɔˈstɔ̃mʲja
n (medycyna, medyczny) zabieg chirurgiczny polegający na połączeniu tchawicy ze światłem zewnętrznym; tracheostomy
tracić ˈtraʨ̑iʨ̑
v przestawać posiadać jakąś rzecz lose wymierzać komuś karę śmierci execute
tracić panowanie nad sobą ˈtraʨ̑iʨ̑ ˌpãnɔˈvãɲɛ nat‿ˈsɔbɔ̃w̃
idiom ulegać emocjom, bardzo się denerwować lose one's temper
tracki
adj (historia, historyczny, historycznie) związany z Trakami, dotyczący Traków Thracian związany z Tracją, dotyczący Tracji Thracian
trackpoint
n (informatyka, informatyczny) mały dżojstik umieszczony w środkowej części klawiatury, zastępujący touchpad; trackpoint
traczyk ˈtraʧ̑ɨk
n (ornitologia, ornitologiczny) Alle alle, mały morski ptak z rodziny alk dovekie
tradycja traˈdɨʦ̑ʲja
n przekazywanie z pokolenia na pokolenie zasad, obyczajów, poglądów; tradition
tradycjonalista
n zwolennik tradycjonalizmu, człowiek przywiązany do tradycji traditionalist
tradycjonalizm
n przywiązanie do tradycji traditionalism
tradycyjnie ˌtradɨˈʦ̑ɨjɲɛ
adv zgodnie z tradycją traditionally
tradycyjny ˌtradɨˈʦ̑ɨjnɨ
adj wywodzący się z tradycji; stanowiący element tradycji, zwyczaju; wykonany w sposób nakazany tradycją traditional
trafika ˈtrafʲika
n sklep z wyrobami tytoniowymi tobacconist
trafić ˈtrafʲiʨ̑
v (potocznie, potoczny) przypadkiem spotkać kogoś lub coś come across run into (potocznie, potoczny) przypadkiem zjawić się w jakimś szczególnym momencie come o człowieku: uderzyć czymś w jakiś cel hit miss o pocisku, nożu, ręce, piłce, itp.: uderzyć w cel hit miss znaleźć drogę i dotrzeć gdzieś find one's way get znaleźć się gdzieś (raczej niecałkowicie to kontrolując) find oneself (potocznie, potoczny) zdarzyć się niespodziewanie happen
trafiła kosa na kamień traˈfʲiwa ˈkɔsa na‿ˈkãmʲjɛ̇̃ɲ
proverb osoba preferująca ostre metody działania trafiła w końcu na kogoś, kto potraktował ją identycznie lub jeszcze gorzej; ktoś trafił na osobę (np. przeciwnika) godną/równą sobie diamond cut diamond it takes one to know one
trafnie ˈtrafʲɲɛ
adv od: trafny accurately relevantly rightly
trafny
adj docierający do celu spot-on o najlepszym efekcie lub dopasowaniu, najbardziej oddający rzeczywistość apt apposite felicitous fit fitting incisive
tragakanta
n żywica traganka gumodajnego; tragacanth
tragarz
n osoba, której profesją jest noszenie lub ręczne przewożenie, np. towarów, ciężkiego ekwipunku, lektyki porter
tragedia traˈɡɛdʲja
n ogromne nieszczęście tragedy dramatyczny utwór literacki przedstawiający konflikt między dążeniami bohatera a siłami wyższymi; klęska bohatera jest zawsze nieuchronna; tragedy
tragicznie
adv w sposób tragiczny tragically
tragiczny traˈɟiʧ̑nɨ
adj pełny smutku, nieszczęścia lub rozpaczy tragic calamitous właściwy tragedii (jako utworowi) tragic
tragikomedia ˌtraɟikɔ̃ˈmɛdʲja
n (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) utwór teatralny lub filmowy mający cechy tragedii i komedii; tragicomedy
trakt trakt
n (książkowy) droga, szlak road
traktat ˈtraktat
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) ważna umowa międzynarodowa uroczyście zawierana na piśmie między państwami i regulująca najistotniejsze kwestie polityczne, wojskowe, handlowe itp. treaty tekst naukowy w formie rozbudowanej rozprawy, zazwyczaj bardzo obszernej; treatise
traktor ˈtraktɔr
n (rolnictwo, rolniczy) pojazd przeznaczony do przemieszczania pojazdów, maszyn i urządzeń pozbawionych własnego silnika, do napędzania takich maszyn i urządzeń; tractor agrimotor
traktorzysta ˌtraktɔˈʒɨsta
n kierowca traktora, ciągnika rolniczego tractor driver
traktować trakˈtɔvaʨ̑
v odnosić się do kogoś lub czegoś w określony sposób treat działać czymś na kogoś lub coś treat omawiać coś cover
tralka ˈtralka
n (architektura, architektoniczny) pionowy element balustrady, który podtrzymuje poręcz, w formie profilowanego słupka z kamienia lub drewna baluster
tramadol trãˈmadɔl
n (chemia, chemiczny) wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny stosowany jako przeciwbólowy syntetyczny lek opioidowy; tramadol
tramp
n wędrowiec, włóczykij, obieżyświat tramp
trampolina
n (sport, sportowy) sprężysta deska umożliwiająca wysokie wybicie się w górę przy skokach do wody springboard
tramwaj ˈtrãw̃vaj
n pojazd szynowy dostosowany do ruchu drogowego, przeznaczony do przewozu pasażerów; streetcar tram
tramwajowy ˌtrãw̃vaˈjɔvɨ
adj związany z tramwajami tram
transakcentacja
n (językoznawstwo, językoznawczy) sztuczne przeniesienie akcentu w wyrazie, np. w celu uzyskania rytmu piosenki lub wiersza; displaced accent
transakcja trãw̃ˈsakʦ̑ʲja
n (handel, handlowy) operacja handlowa związana z kupnem lub sprzedażą towarów bądź usług transaction (informatyka, informatyczny) grupa operacji, które razem wszystkie są wycofywane, np. jeśli choć jedna z nich zakończy się błędem transaction
transakcyjny
adj związany z transakcją, dotyczący transakcji transactional
transatlantycki
adj odbywający kursy przez Atlantyk, przechodzący przez Atlantyk transatlantic
transatlantyk
n (marynarka) duży transatlantycki statek pasażerski; ocean liner
transcendencja ˌtrãw̃sʦ̑ɛ̃nˈdɛ̃nʦ̑ʲja
n (filozofia, filozoficzny) istnienie poza czymś, w szczególności istnienie przedmiotu poznania poza umysłem poznającym transcendence (teologia, teologiczny) istnienie Boga i świata duchowego poza światem uznanym za stworzony; transcendence
transcendentalizm
n (filozofia, filozoficzny) nurt filozofii amerykańskiej głoszący ideę równości, niezależności oraz samodzielności i podkreślający autonomiczność każdego człowieka w dochodzeniu do prawd moralnych, duchowych oraz społecznych; transcendentalism
transept ˈtrãw̃sɛpt
n (architektura, architektoniczny) nawa poprzeczna w kościele, oddzielająca prezbiterium od reszty budynku; transept
transformacja ˌtrãw̃sfɔrˈmaʦ̑ʲja
n przemiana, przekształcanie czegoś transformation transition
transformata
n (matematyka, matematyczny) wynik transformacji, wynik przekształcenia operandu pod wpływem działania operatora; transform
transformator ˌtrãw̃sfɔrˈmatɔr
n (elektryczność) urządzenie do zmiany poziomu napięcia elektrycznego; transformer
transgenderowy
adj związany z transgenderyzmem, wykazujący tendencje do odbiegania od tradycyjnej roli płciowej transgender
transgenderyzm
n forma tożsamości płciowej polegająca na psychicznej identyfikacji osoby z płcią biologicznie odmienną, połączona z dążeniem do zmiany płci zgodnie z tym poczuciem transgender transgenderism
transgeniczny
adj (biologia, biologiczny) określający organizm, którego genom zawiera gen wprowadzony od innego organizmu tego samego lub innego gatunku transgenic
transgresja trãw̃zˈɡrɛsʲja
n przekroczenie granic, norm transgression
transkontynentalny
adj przemierzający, przebiegający przez cały kontynent albo kursujący między kontynentami transcontinental
transkrypcja trãw̃sˈkrɨpʦ̑ʲja
n (biologia, biologiczny) pierwszy etap procesu syntezy protein; transcription (językoznawstwo, językoznawczy) zapisywanie mowy za pomocą znaków graficznych transcription (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) przekształcenie partytury napisanej dla pewnego instrumentu muzycznego lub głosu na inny instrument lub głos transcription zapisywanie tekstu w innym systemie pisma transcription
translator trãw̃sˈlatɔr
n (informatyka, informatyczny) program wykonujący tłumaczenie (translację) kodu źródłowego na kod wynikowy translator (technologia, technika, techniczny) urządzenie dokonujące tłumaczeń w sposób automatyczny translator
transliteracja ˌtrãw̃slʲitɛˈraʦ̑ʲja
n (językoznawstwo, językoznawczy) zapis tekstu z użyciem liter innego alfabetu niż alfabet właściwy dla danego języka; transliteration
transmigracja
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) reinkarnacja, metempsychoza transmigration
transmisja trãw̃sˈmʲisʲja
n (technologia, technika, techniczny) przesyłanie sygnałów (obrazów, dźwięków) za pomocą fal elektromagnetycznych transmission telecast
transmitować
v dokonywać transmisji, nadawać obrazy i dźwięki za pośrednictwem fal elektromagnetycznych transmit
transmutacja ˌtrãw̃smuˈtaʦ̑ʲja
n (chemia, chemiczny) przekształcenie jednego pierwiastka chemicznego w inny transmutation (historia, historyczny, historycznie) w alchemii: przemiana metalu nieszlachetnego w złoto lub w srebro, następująca pod wpływem kamienia filozoficznego transmutation (książkowy) przemiana, przekształcenie, przeobrażenie, transformacja transmutation
transplantacja
n (medycyna, medyczny) przeszczepianie tkanki, organu lub części komórki transplantation (ogrodnictwo, ogrodniczy) szczepienie nowych odmian na starych drzewach grafting
transport ˈtrãw̃spɔrt
n ogół działań związanych z przemieszczaniem towarów i/lub ludzi za pomocą środków lokomocji; transport
transporter opancerzony trãw̃sˈpɔrtɛr ˌɔpãnʦ̑ɛˈʒɔ̃nɨ
n (wojskowość, wojskowy) opancerzony pojazd służący do transportu piechoty i sprzętu na polu walki; armoured personnel carrier
transportowy
adj dotyczący transportu transport transportation
transseksualista ˌtrãw̃sːɛksu<sup>w</sup>aˈlʲista
n ktoś żyjący lub pragnący żyć, jako osoba płci przeciwnej transsexual
transseksualny
adj związany z transseksualizmem, dotyczący transseksualizmu transsexual
transsubstancjacja
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w teologii katolickiej to przemiana substancji: chleba i wina w ciało i krew Chrystusa podczas eucharystii; transubstantiation
transwestytyzm
n (psychologia, psychologiczny) upodobnianie się do osoby płci przeciwnej poprzez ubiór i zachowanie; transvestism transvestitism
transzeja
n (wojskowość, wojskowy) odkryty, wąski rów wykopany wzdłuż linii frontu, łączący w jednolity system inne elementy fortyfikacji (okopy, schrony itp.), ułatwiający skryte manewry wzdłuż frontu; trench
tranzycja trãw̃ˈzɨʦ̑ʲja
n (biologia, biologiczny) (chemia, chemiczny) zmiana prawidłowych nukleotydów w DNA na inne w ramach jednej grupy zasad azotowych transition (medycyna, medyczny) proces korekty płci obejmujący zmianę roli społecznej i wizerunku, medyczną diagnostykę, terapię hormonalną zabiegi chirurgiczne oraz zmianę oznaczenia płci prawnej transition
tranzystor trãw̃ˈzɨstɔr
n (elektryczność) przyrząd półprzewodnikowy służący do wzmacniania sygnałów elektrycznych; transistor
tranzystor polowy trãw̃ˈzɨstɔr pɔˈlɔvɨ
n tranzystor, w którym za pomocą pola elektrycznego steruje się przewodnością kanału, wytworzonego z półprzewodnika o jednym typie przewodnictwa; field-effect transistor
traper
n (łowiectwo, łowiecki) północnoamerykański myśliwy stosujący pułapki na zwierzęta futerkowe; trapper rodzaj zamkniętego skórzanego wiązanego buta turystycznego lub zimowego hike shoe
trapez ˈtrapɛs
n (geometria) czworokąt, który posiada dwa równoległe boki; trapezoid trapezium (sport, sportowy) przyrząd gimnastyczny w postaci drążka zawieszonego poziomo na linach; trapeze
trasa ˈtrasa
n szlak, droga, arteria route określona droga wyznaczona do przejechania route
trasować traˈsɔvaʨ̑
v (informatyka, informatyczny) stanowić połączenie różnych sieci komputerowych i wyznaczać trasę przepływu pakietów w nich route
traszka ˈtraʃka
n (zoologia, zoologiczny) wodnolądowy, oliwkowobrunatny, podłużny płaz; newt triton
traszka górska ˈtraʃka ˈɡurska
n (zoologia, zoologiczny) gatunek płaza z rodziny salamandrowatych; Alpine newt
tratować traˈtɔvaʨ̑
v niszczyć lub uszkadzać coś przez przebiegnięcie po czymś override trample
tratwa ˈtratfa
n rodzaj płaskiej, często prowizorycznej, konstrukcji służącej do transportu po wodzie; raft
trauma ˈtrawma
n (psychologia, psychologiczny) uraz psychiczny, trwała zmiana w psychice wynikła z gwałtownego, ciężkiego przeżycia, szoku trauma uszkodzenie organizmu będące rezultatem obrażenia ciała trauma
traumatologia ˌtrawmatɔˈlɔɟja
n (medycyna, medyczny) dział medycyny zajmujący się operacyjnym leczeniem obrażeń ciała spowodowanych urazami; traumatology
traumatyczny ˌtrawmaˈtɨʧ̑nɨ
adj (medycyna, medyczny) związany z traumą – uszkodzeniem organizmu traumatic (psychologia, psychologiczny) związany z traumą, ciężkim przeżyciem traumatic
trawa ˈtrava
n (botanika, botaniczny) roślina z rodziny wiechlinowatych, zwykle w kolorze zielonym, rozłogowa lub kępiasta, o długich, wąskich liściach; grass (potocznie, potoczny) marihuana weed
trawers ˈtravɛrs
n (geografia, geograficzny) pokonywanie zbocza góry w poprzek lub w skos traverse (lotnictwo, lotniczy) (marynarka) poruszanie się statku lub samolotu w tym kierunku traverse
trawestować ˌtravɛˈstɔvaʨ̑
v (literacko) przerabiać poważny utwór literacki na komiczny, satyryczny; przerabiać czyjąś wypowiedź na żartobliwą, dopasowując ją do innej, zabawnej sytuacji travesty
trawienie traˈvʲjɛ̇̃ɲɛ
n (fizjologia, fizjologiczny) rozkładanie spożytego pokarmu na prostsze części, które mogą być łatwo pobrane przez układ pokarmowy; digestion
trawieniec traˈvʲjɛ̇̃ɲɛʦ̑
n (zoologia, zoologiczny) (anatomia, anatomiczny) gruczołowa część żołądka przeżuwaczy, o gruszkowatym kształcie, tworząca czwarty przedział; abomasum maw
trawić ˈtravʲiʨ̑
v rozkładać spożyty pokarm na prostsze części digest
trawnik ˈtravʲɲik
n poletko trawy o charakterze ozdobnym; lawn yard
trawożerny
adj (zoologia, zoologiczny) żywiący się trawą graminivorous
trebusz ˈtrɛbuʃ
n (historia, historyczny, historycznie) (wojskowość, wojskowy) barobalistyczna machina miotająca, wyrzucająca pociski stromotorowo; trebuchet
trefl trɛfl̥
n (termin karciany) kolor w kartach oznaczony czarną koniczynką; karta tego koloru club
trekking ˈtrɛcĩŋk
n forma turystyki (pieszej lub rowerowej) uprawiana w trudnych warunkach; trek trekking
tremolit trɛ̃ˈmɔlʲit
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał z gromady krzemianów, z grupy amfiboli; tremolite
tren trɛ̃n
n (książkowy) ogon, wydłużona część sukni lub płaszcza ciągnąca się z tyłu po ziemi; element ubioru uroczystego, ceremonialnego; trail train (literacko) gatunek liryczny o charakterze elegijnym, poświęcony zmarłej osobie, wychwalający jej zalety i zasługi oraz opłakujący jej śmierć; threnody
trend trɛ̃nt
n (statystyka, statystyczny) monotoniczny składnik w modelu zależności badanej cechy statystycznej od czasu; trend istniejący w danym momencie kierunek rozwoju w jakiejś dziedzinie; trend
trendy ˈtrɛ̃ndʲi
adj modny, na czasie trendy
trener ˈtrɛ̃nɛr
n (sport, sportowy) osoba zajmująca się przygotowaniami zawodnika lub drużyny do zawodów; rzadziej także osoba przekazująca podopiecznym umiejętności z innych dziedzin; coach trainer
trenerski
adj związany z trenerem, dotyczący trenera trenerski
trening ˈtrɛ̃ɲĩŋk
n (sport, sportowy) proces poddawania organizmu rosnącym obciążeniom fizycznym w celu poprawienia cech motorycznych sportowca; training
trenować
v (sport, sportowy) kierować rozwojem sprawności fizycznej sportowca train (sport, sportowy) ćwiczyć celem poprawienia swojej sprawności w danej dyscyplinie train work out podnosić czyjeś umiejętności coach teach train
trepan ˈtrɛpãn
n (medycyna, medyczny) narzędzie chirurgiczne kształtu cylindrycznego, którego koniec ma kształt okrężnej piły, służące do wywiercania okrągłego otworu w kości lub w innej tkance przez ucisk z jednoczesnym obracaniem; trephine
treser ˈtrɛsɛr
n (książkowy) człowiek tresujący zwierzęta handler
treść trɛɕʨ̑
n istota, sens zawartości książki; tematy zawarte w książce lub jakimś dokumencie contents matter to, co jest zawarte (wyrażane) przez jakiś środek przekazu – mowę, pismo lub jakąkolwiek inną formę sztuki essence substance
tri trʲi
n (chemia, chemiczny) handlowa nazwa trichloroetenu trichloroethylene TCE Tricky Trike tri trichlor
triadyczny
adj dotyczący triady triadic
triak
n (elektryczność) element elektroniczny trójwyprowadzeniowy (dwie anody i bramka), przewodzący lub zatrzymujący prąd elektryczny w obu kierunkach, zależnie od napięcia na bramce; triac TRIAC
trial
n (sport, sportowy) (motoryzacja) obserwowany rajd terenowy, np. rowerowy, motocyklowy, samochodowy observed trial tral
trias trʲjas
n (geologia, geologiczny) jeden z okresów geologicznych; Triassic
tribal ˈtrʲibal
n abstrakcyjny lub symboliczny wzór tatuażu stylizowany na etniczny tribal
trichotillomania
n (psychologia, psychologiczny) zaburzenie polegające na niemożności powstrzymania się od wyrywania włosów; trichotillomania hair pulling disorder trichotillosis
tricykl ˈtrʲiʦ̑ɨkl̥
n (historia, historyczny, historycznie) rower z trzema kołami wynaleziony w 2. połowie XIX w.; tricycle
triduum
n trzy dni triduum
triera
n (historia, historyczny, historycznie) (starożytność) grecka galera o trzech rzędach wioseł, później wzbogacona o żagiel; trireme
trijodotyronina
n (biochemia, biochemiczny) organiczny związek chemiczny, jeden z hormonów tarczycy; triiodothyronine
trik trʲik
n sztuczka zastosowana w celu osiągnięcia jakiegoś szczególnego efektu ploy trick
trimaran trʲĩˈmarãn
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) (marynarka) łódź żaglowa lub statek o trzech równoległych, połączonych ze sobą kadłubach; trimaran
trimer
n (chemia, chemiczny) oligomer zbudowany z trzech merów; trimer
trio ˈtrʲi<sup>j</sup>ɔ
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) trzyosobowy zespół muzyczny: wokalny lub instrumentalny trio
triolet
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) forma stroficzna wiersza, składająca się z ośmiu wersów i dwóch rymów; triolet
triumf trʲjũw̃f
n (historia, historyczny, historycznie) w starożytnym Rzymie: uroczysty wjazd zwycięskiego wodza do Rzymu; triumph (przestarzałe, przestarzały) (termin karciany) atut triumph radość ze zwycięstwa, sukcesu triumph wspaniałe zwycięstwo, sukces triumph zwycięstwo jednej idei nad drugą triumph
triumfalny
adj związany z triumfem, dotyczący triumfu, wyrażający triumf triumphal
triumwirat trʲjũw̃ˈvʲirat
n trójka osób, które rządzą razem; triumvirate
trochę ˈtrɔxɛ
indefiniteCardinalNumeral w niewielkim stopniu, niewiele few a bit a little some
trociny trɔˈʨ̑ĩnɨ
n drobne odpady po obróbce drewna; sawdust
trockista trɔʦ̑ʲˈcista
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) zwolennik trockizmu Trotskyite trot
trockistowski
adj (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) związany z trockizmem, dotyczący trockizmu lub trockistów Trotskyite
trockizm
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) lewicowy ruch polityczny bazujący na ideach Lwa Trockiego, wiążą się z nim hasła takie jak: permanentna rewolucja, niemożliwość zbudowania socjalizmu tylko w jednym kraju oraz antystalinizm; Trotskyism trotskyism
trojaki trɔˈjäci
numeral dotyczący trzech typów, rodzajów of three way kind type threefold
trojako trɔˈjakɔ
adv (odprzymiotnikowy) → trojaki in three way kind type
trojański
adj związany z Troją, dotyczący Troi Trojan
trojka ˈtrɔjka
n (historia, historyczny, historycznie) (ekonomia, ekonomiczny) zespół złożony z Komisji Europejskiej, Europejskiego Banku Centralnego i Międzynarodowego Funduszu Walutowego, który odpowiadał za ustalenie warunków udzielenia pomocy finansowej Grecji, Irlandii, Portugalii i Cyprowi troika (historia, historyczny, historycznie) rodzaj trójkonnego rosyjskiego zaprzęgu; troika (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) komitet złożony z trzech osób, zwłaszcza z poprzedniego przewodniczącego, obecnego i przyszłego troika
trolejbus trɔˈlɛjbus
n drogowy pojazd komunikacji miejskiej napędzany energią elektryczną pobieraną z sieci trakcyjnej; trolleybus trackless trolley
troll trɔl
n (mitologia germańska) skand. istota mająca postać olbrzyma lub karła, zamieszkująca zwykle górskie pieczary, zazwyczaj nieprzyjazna wobec ludzi troll
troll patentowy ˈtrɔl ˌpatɛ̃nˈtɔvɨ
idiom (pejoratywnie, pejoratywny) podmiot, zwykle firma, która nabywa patent dotyczący jakiegoś rozwiązania, ale nie zamierza stosować go w praktyce, czekając aż ktoś inny to zrobi, by go pozwać za rzekome utracone korzyści i zyskać na odszkodowaniu patent troll
trolling ˈtrɔlʲĩŋk
n (informatyka, informatyczny) wysyłanie wrogich, obraźliwych lub kontrowersyjnych wiadomości na jedno z publicznych miejsc w Internecie w celu wzniecenia kłótni; trolling
trombita trɔ̃mˈbʲita
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) (etnografia, etnograficzny) dęty instrument muzyczny w postaci bardzo długiej, prostej, drewnianej rury, używany przez Hucułów, także w Rumunii, na Węgrzech i Podhalu; podobny do ligawki i bazuny; trembita
tron trɔ̃n
n fotel lub podobny mebel przeznaczony dla monarchów lub hierarchów kościelnych; throne (przenośnie, przenośnia) stanowisko monarchy w danym kraju throne
trop trɔp
n (literacko) zwrot o znaczeniu przenośnym; trope ślad odciśniętych stóp track trail
tropiciel
n (przenośnie, przenośnia) szpicel stalker (łowiectwo, łowiecki) osoba tropiąca zwierzynę pathfinder tracker (kynologia, kynologiczny) (łowiectwo, łowiecki) pies tropiący zwierzynę; tracker
tropikalny ˌtrɔpʲiˈkalnɨ
adj typowy dla strefy międzyzwrotnikowej, o klimacie gorącym i wilgotnym tropical equatorial tropic
tropowiec
n (kynologia, kynologiczny) (łowiectwo, łowiecki) pies tropiący zwierzynę; scent hound scenthound
troska ˈtrɔska
n chęć pomocy komuś; dbałość o czyjeś dobro care
troskliwy trɔsˈklʲivɨ
adj wyrażający troskę, zmartwienie, niepokój attentive solicitous thoughtful caring
troszczyć się ˈtrɔʃʧ̑ɨʨ̑‿ɕɛ
v wykazywać troskę o kogoś lub coś care for look after
trubadur
n (historia, historyczny, historycznie) (literacko) poeta dworski tworzący w XI–XIII wieku w południowej Francji, wędrowny poeta i śpiewak; troubadour
trucht
n wolny, nieśpieszny bieg małymi krokami o prędkości między 5 a 10 km/h jogging
trucizna truˈʨ̑izna
n substancja mogąca zakłócić funkcjonowanie organizmu lub spowodować śmierć; poison toxin
trud trut
n ciężka praca, duży wysiłek toil
trudno ˈtrudnɔ
adv z koniecznością włożenia dużego wysiłku, uciążliwie, opornie hard
trudność ˈtrudnɔɕʨ̑
n coś, co jest trudne difficulty hassle snag trouble przeszkoda, coś, co utrudnia osiągnięcie celu difficulty hassle snag trouble właściwość rzeczy trudnych difficulty hassle snag trouble
trudny ˈtrudnɨ
adj taki, którego wykonanie wymaga wysiłku difficult hard niełatwy do zrozumienia difficult hard
trufla ˈtrufla
n (mikologia, mikologiczny) grzyb jadalny wytwarzający podziemne owocniki truffle
truflowy trufˈlɔvɨ
adj związany z truflą truffle
truizm ˈtru<sup>j</sup>ism̥
n wypowiedź prawdziwa, ale taka, że jej treść jest wszystkim znana; banał, coś oczywistego truism
trujący truˈjɔ̃nʦ̑ɨ
adj taki, który truje, szkodzi zdrowiu, powodujący zatrucie lub śmierć poisonous toxic
trumna ˈtrũmna
n zazwyczaj drewniany pojemnik, do którego kładzie się ciało zmarłej osoby, coffin pall
trunek ˈtrũnɛk
n (książkowy) napój alkoholowy intoxicant liquor
trup trup
n (potocznie, potoczny) (pogardliwie) wyeksploatowany, zniszczony przedmiot, urządzenie, najczęściej samochód clunker ciało zmarłego człowieka; (rzadki, rzadko używany) zwierzęcia corpse
trupa ˈtrupa
n (przestarzałe, przestarzały) grupa artystów teatralnych lub cyrkowych troupe
trupi ˈtrupʲi
adj odnoszący się do trupa, związany z trupem cadaverous
trupia czaszka ˈtrupʲja ˈʧ̑aʃka
n schematyczny rysunek ludzkiej czaszki, często nad skrzyżowanymi piszczelami będący symbolem śmierci skull and crossbones
truskawka truˈskafka
n (botanika, botaniczny) Fragaria grandiflora, Fragaria ananassa, roślina uprawna o czerwonych, soczystych owocach, powstała ze skrzyżowania poziomki wirginijskiej i poziomki chilijskiej; strawberry (kulinaria) owoc truskawki (1.1) strawberry
truskawkowy ˌtruskafˈkɔvɨ
adj przyrządzony z truskawek, z dodatkiem truskawek strawberry
truteń ˈtrutɛ̃ɲ
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) (pszczelarstwo, pszczelarski) samiec pszczoły miodnej; drone
trutka ˈtrutka
n (potocznie, potoczny) pokarm zawierający substancję trującą, wykładany w celu pozbycia się szkodników poison
truć
v powodować objawy choroby lub śmierć poprzez działanie trucizny poison (potocznie, potoczny) powodować niepokój, przygnębienie poison (pogardliwie) mówić rozwlekle, natrętnie prosić prattle zażywać truciznę poison oneself take poison (potocznie, potoczny) ulegać złym przemyśleniom worry
trwale
adv niezmiennie, permanentnie permanently constantly
trwanie ˈtr̥fãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: trwać duration
trwać tr̥faʨ̑
v istnieć lub odbywać się przez jakiś czas last pozostawać w niezmienionej sytuacji albo pozycji last
trwała ˈtr̥fawa
n (potocznie, potoczny) (fryzjerstwo, fryzjerski) trwała ondulacja perm
trwałość ˈtr̥fawɔɕʨ̑
n (rzeczownik odprzymiotnikowy) od: trwały constancy durability endurance longevity permanence persistence
trwały ˈtr̥fawɨ
adj taki, który nadaje się do użytku przez długi czas ze względu na swoją trwałość, wytrzymałość, odporność fixed taki, który nie ulega większym zmianom durable lasting permanent
trwoga ˈtr̥fɔɡa
n intensywny strach, przerażenie fright fear lęk, obawa przed czymś, co ma się wydarzyć anxiety
tryb trɨp
n (językoznawstwo, językoznawczy) kategoria gramatyczna wyrażająca stosunek mówiącego do treści wypowiedzenia; grammatical mood (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) molowa lub durowa wersja akordu, tonacji, lub gamy mode koło zębate, szczególnie duże; gear procedura lub ustalony wariant jej wykonania mechanism mode procedure
tryb orzekający ˈtrɨp ˌɔʒɛkaˈjɔ̃nʦ̑ɨ
n (gramatyka) jeden z trybów czasownika wyrażający neutralny lub obiektywny stosunek mówiącego do podawanych faktów; indicative mood
tryb przypuszczający ˈtrɨp ˌːʃɨpuʃʧ̑aˈjɔ̃nʦ̑ɨ
n (gramatyka) jeden z trybów czasownika wyrażający przypuszczenie, wątpliwość, niezdecydowanie; conditional
tryb rozkazujący ˈtrɨp ˌrɔskazuˈjɔ̃nʦ̑ɨ
n (gramatyka) jeden z trybów czasownika wyrażający rozkaz, życzenie, prośbę lub przyzwolenie; imperative
tryb łączący ˈtrɨp wɔ̃n͇ˈʧ̑ɔ̃nʦ̑ɨ
n (gramatyka) jeden z trybów czasownika, wyrażający m.in. życzenie, polecenie, możliwość, potrzebę lub wątpliwość; conjunctive subjunctive mood
trybalizm trɨˈbalʲism̥
n (socjologia, socjologiczny) utrzymywanie się w społeczeństwach narodowych dawnych podziałów i odrębności klanowych, plemiennych tribalism
trybularz
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) rodzaj utensyliów liturgicznych, służący do okadzania podczas uroczystości i nabożeństw religijnych; thurible
trybuna trɨˈbũna
n specjalne podwyższenie z pulpitem przeznaczone dla mówcy tribune
trybunał
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) instancja orzekająca, kolegium sądowe; tribunal
trychologia ˌtrɨxɔˈlɔɟja
n (medycyna, medyczny) (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) dziedzina nauki zajmująca się łysieniem, schorzeniami oraz pielęgnacją włosów i skóry głowy trichology
tryftong ˈtrɨftɔ̃ŋk
n (językoznawstwo, językoznawczy) dźwięk samogłoskowy o zmiennym przebiegu artykulacji, będący złożeniem samogłoski i dwóch półsamogłosek; przez użytkowników języka postrzegany jako złożenie trzech samogłosek triphthong
trygonometria
n (matematyka, matematyczny) dział matematyki obejmujący badanie związków między bokami i kątami trójkątów za pomocą funkcji zwanych trygonometrycznymi; trigonometry
trygonometryczny
adj związany z trygonometrią, dotyczący trygonometrii trigonometric
tryk trɨk
n (zoologia, zoologiczny) samiec owcy gotowy do rozpłodu ram tup
tryktrak ˈtrɨktrak
n rodzaj gry planszowej dla dwóch graczy; backgammon
tryliard ˈtrɨlʲjart
n liczba o wartości 1 000 000 000 000 000 000 000 = 1021; sextillion
trylogia
n cykl składający się z trzech utworów literackich, muzycznych lub filmowych, z których każdy stanowi odrębną całość, lecz połączonych np. wspólną tematyką, grupą bohaterów trilogy
trymestr ˈtrɨ̃mɛstr̥
n (urzędowy) trzymiesięczny okres stanowiący jedną trzecią roku akademickiego na niektórych uczelniach trimester
trymować trɨ̃ˈmɔvaʨ̑
v (kynologia, kynologiczny) usuwać martwą sierść psa w celach estetycznych i pielęgnacyjnych trim
trynitarz
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) zakonnik z zakonu założonego przez św. Jana z Matty; Trinitarian
tryskać ˈtrɨskaʨ̑
v wydobywać się nagle, wyrzucać gwałtownie come out erupt exude gush play spout
trytytka
n (środowiskowy) elastyczna obejma z tworzywa sztucznego z mechanizmem zębatkowo-zapadkowym stosowana np. do spinania wiązek kabli elektrycznych lub mocowania kołpaków; cable tie
tryumfalny
adj związany z tryumfem, dotyczący tryumfu, wyrażający tryumf triumphal
trywializować ˌtrɨvʲjalʲiˈzɔvaʨ̑
v sprowadzać coś do rzeczy trywialnej, banalnej trivialise trivialize
trywialnie trɨˈvʲjalʲɲɛ
adv w sposób trywialny, niewybredny, ordynarny trivially
trywialny trɨˈvʲjalnɨ
adj (książkowy) niewyszukany, pospolity trivial
trzask
n suchy, gwałtowny, urwany odgłos clack crackle
trzaskać
v (potocznie, potoczny) robić coś w szybkim tempie i w dużej liczbie snap uderzać mocno, wywołując trzask bang click hit slam smack wydawać charakterystyczny krótki odgłos podczas rozpadania, pękania crackle
trzcina ˈṭʃʲʨ̑ĩna
n materiał otrzymywany z trzciny (1.1) cane roślina o wysokiej łodydze, z kwiatami w postaci wiech, rosnąca przy brzegach zbiorników wodnych i na mokradłach; reed
trzcina cukrowa
n (rolnictwo, rolniczy) (botanika, botaniczny) roślina uprawna z gatunku Saccharum officinarum, (zobacz) cukrowiec lekarski; sugarcane sugar cane
trzeba ˈṭʃɛba
v …tworzący wyrażenia, w których wykonanie czynności jest konieczne lub niezbędne; musieć w formie bezosobowej it be necessary to one ought to one should
trzecia wojna światowa ˈṭʃɛʨ̑a ˈvɔjna ɕfʲjaˈtɔva
pn (historia, historyczny, historycznie) hipotetyczny ogólnoświatowy konflikt zbrojny; World War III
trzeciej możliwości nie ma
wyrażenie charakteryzujące sytuację, w której są tylko dwie możliwości no third possibility is given
trzeciorzęd ṭʃɛˈʨ̑ɔʒɛ̃nt
n (geologia, geologiczny) starszy okres (system) kenozoiku, dzielący się na paleogen i neogen; Tertiary
trzepaczka ṭʃɛˈpaʧ̑ka
n narzędzie do ubijania piany z białek jaj lub śmietany; whisk przyrząd do trzepania dywanów z kurzu; carpet beater
trzepak ˈṭʃɛpak
n konstrukcja składająca się z dwóch słupków z poprzeczką, służąca do przewieszania dywanów i innych rzeczy trzepanych z kurzu; carpet beating rack carpet beating stand carpet hanger
trzepot
n szybki ruch skrzydeł ptaków z towarzyszącym mu szumem lub furkotem flutter
trzepotanie przedsionków
n (medycyna, medyczny) rodzaj zaburzenia – arytmii, polegający na szybkim i uporządkowanym rytmie przedsionkowym serca o częstotliwości zwykle w granicach 250-350 na minutę atrial flutter
trzewikodziób ˌṭʃɛvʲiˈkɔʥ̑up
n (ornitologia, ornitologiczny) Balaeniceps rex, duży afrykański ptak o krótkim, silnym i masywnym dziobie, żywiący się wyłącznie rybami dwudysznymi; shoebill
trzeć ṭʃɛʨ̑
v (kulinaria) rozdrabniać na cząstki lub rozgniatać na jednolitą masę grate naciskając, pocierać rub chafe pocierać sobą o coś rub
trzeźwo
adv nie będąc pod wpływem alkoholu soberly
trzeźwy ˈṭʃɛʑvɨ
adj niepijany sober
trzmiel ṭʃmʲjɛl
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) Bombus, owłosiony owad żyjący w koloniach mieszkający w gniazdach zakładanych w ziemi; bumblebee humble-bee
trzmielojad ṭʃmʲjɛˈlɔjat
n (ornitologia, ornitologiczny) Pernis apivorus, drapieżny ptak żywiący się żądłówkami; honey buzzard
trznadel zwyczajny ˈṭʃnadɛl zvɨˈʧ̑ajnɨ
n (ornitologia, ornitologiczny) Emberiza citrinella, mały ptak częściowo wędrowny z rodziny trznadlowatych; yellowhammer
trzoda ˈṭʃɔda
n gromada zwierząt hodowlanych flock
trzon ṭʃɔ̃n
n (architektura, architektoniczny) układ ścian w budynku zapewniający jego stateczność ogólną core najważniejszy, główny element jakiegoś przedmiotu core
trzonek ˈṭʃɔ̃nɛk
n uchwyt, rękojeść jakiegoś narzędzia handle
trzos ṭʃɔs
n (dawniej, dawny) pas z kieszeniami na pieniądze purse
trzustka ˈṭʃustka
n (anatomia, anatomiczny) gruczoł jamy brzusznej składający się z części hormonalnej i trawiennej; pancreas
trzustkowy
adj (anatomia, anatomiczny) związany z trzustką pancreatic
trzyczęściowy
adj składający się z trzech części, podzielony na trzy części tripartite
trzydniowy ṭʃɨdʲˈɲɔvɨ
adj trwający trzy dni three-day
trzydziestodwójka
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) nuta trwająca jedną trzydziestodrugą całej nuty; demisemiquaver
trzydziestościan
n (geometria) wielościan o trzydziestu ścianach triacontahedron
trzyjęzyczny ˌṭʃɨjɛ̃w̃ˈzɨʧ̑nɨ
adj napisany w trzech językach trilingual posługujący się trzema językami trilingual
trzykrotka ṭʃɨˈkrɔtka
n (botanika, botaniczny) roślina z rodzaju (1.1) spiderwort
trzymać ˈṭʃɨ̃maʨ̑
v chwycić coś / kogoś (np. rękami, nogami, zębami) i nie wypuszczać hold keep zatrudniać keep
trzymać język za zębami ˈṭʃɨ̃maʨ̑ ˈjɛ̃w̃zɨɡ ˌza‿zɛ̃mˈbãmʲi
v (przenośnie, przenośnia) dochowywać tajemnicy, być ostrożnym w wypowiedziach hold one's tongue
trzymać rękę na pulsie ˈṭʃɨ̃maʨ̑ ˈrɛ̃ŋkɛ na‿ˈpulʲɕɛ
idiom śledzić wypadki, rozwój czegoś, być dobrze zorientowanym, uważnym; być na bieżąco be in the swim in have one's finger on the pulse of
trzynastoletni ˌṭʃɨ̃nastɔˈlɛtʲɲi
adj mający trzynaście lat of thirteen thirteen-year-old trwający trzynaście lat of thirteen year thirteen-year
trzynastościan
n (geometria) wielościan o trzynastu ścianach tridecahedron
trząść
v (potocznie, potoczny) podporządkowywać sobie wszystko keep a firm grip on (potocznie, potoczny) wywoływać silne emocje shake wykonywać ruchy drgania, szarpania shake powodować podrzucanie zawartości podczas jazdy judder poddawać się drganiom shiver
trzęsawisko
n podmokły i grząski teren, zwykle porośnięty szuwarami swamp
trzęsienie ziemi ṭʃɛ̃w̃ˈɕɛ̇̃ɲɛ ˈʑɛ̃mʲi
n (geofizyka) wstrząsy ziemi, najczęściej pochodzenia tektonicznego; earthquake quake
trój- truj
pierwszy człon wyrazów złożonych oznaczających trzykrotne wystąpienie czegoś lub całość składającą się z trzech części three- tri-
trójatomowy
adj (fizyka, fizyczny) (chemia, chemiczny) złożony z trzech atomów triatomic
trójca ˈtrujʦ̑a
n rzecz, byt o troistej naturze trinity trzy osoby trinity
trójdźwięk
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) akord złożony z trzech dźwięków, które mogą zostać uporządkowane w układ dwóch nałożonych tercji; triad
trójdźwięk durowy
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) trójdźwięk składający się od podstawy (od dołu) z tercji wielkiej i tercji małej major triad
trójdźwięk molowy
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) trójdźwięk składający się od podstawy (od dołu) z tercji małej i tercji wielkiej minor triad
trójdźwięk zmniejszony
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) trójdźwięk składający się z dwóch tercji małych diminished triad
trójdźwięk zwiększony
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) trójdźwięk składający się z dwóch tercji wielkich augmented triad
trójgliceryd
n (biochemia, biochemiczny) organiczny związek chemiczny należący do lipidów; triglyceride
trójjedyny ˌtrujːɛˈdɨ̃nɨ
adj (środowiskowy) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) jeden w trzech osobach triune
trójka ˈtrujka
n ocena dostateczna w szkole C trzy osoby, troje zwierząt, lub, rzadziej, trzy przedmioty trinity
trójkąt ˈtrujkɔ̃nt
n (matematyka, matematyczny) wielokąt posiadający trzy boki triangle (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) instrument perkusyjny uderzany pałeczką triangle
trójmasztowiec ˌtrujmaˈʃtɔvʲjɛʦ̑
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) statek posiadający trzy maszty three-masted ship
trójmasztowy ˌtrujmaˈʃtɔvɨ
adj o żaglowcu: mający trzy maszty three-masted
trójnóg ˈtrujnuk
n przedmiot, sprzęt o trzech nogach tripod trivet
trójpłat ˈtrujpwat
n (lotnictwo, lotniczy) samolot o trzech płatach nośnych; triplane
trójskok ˈtrujskɔk
n (sport, sportowy) konkurencja lekkoatletyczna, w której zawodnik musi wykonać trzy następujące po sobie skoki i wylądować na piaszczystej skoczni obunóż; triple jump
trójstyk
n (geografia, geograficzny) zetknięcie granic trzech państw tripoint
trójwartościowy
adj (chemia, chemiczny) wykorzystujący trzy elektrony do utworzenia wiązania chemicznego trivalent
trójwzgórze
n (heraldyka, heraldyczny) element w heraldyce, występujący na herbach i godłach, potrójne wzgórze; trimount
trójząb ˈtrujzɔ̃mp
n (historia, historyczny, historycznie) (wojskowość, wojskowy) ręczna broń drzewcowa zakończona potrójnym ostrzem; trident
trójścian ˈtrujɕʨ̑ãn
n (matematyka, matematyczny) bryła ograniczona przez trzy nierównoległe płaszczyzny trihedron
trąba ˈtrɔ̃mba
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) (potocznie, potoczny) każdy duży dęty, blaszany instrument muzyczny, np. tuba lub waltornia tuba (zoologia, zoologiczny) wydłużony i umięśniony narząd chwytny u niektórych zwierząt (np. słonia); trunk gwałtowny wir powietrza; vortex whirlwind
trąba powietrzna
n (meteorologia, meteorologiczny) przesuwający się wir powietrza w kształcie leja o duża sile niszczącej; whirlwind
trąbka ˈtrɔ̃mpka
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) bezstroikowy, dęty, blaszany instrument muzyczny lub sygnalizacyjny z ustnikiem; trumpet
trąbka słuchowa
n (anatomia, anatomiczny) kanał, który łączy jamę bębenkową ucha środkowego z górną częścią gardła; Eustachian tube auditory tube pharyngotympanic tube (technologia, technika, techniczny) dawny aparat słuchowy w kształcie rożka, trąbki ear trumpet hearing trumpet
trącać ˈtrɔ̃nʦ̑aʨ̑
v szturchać, lekko uderzać to jostle
trącić ˈtrɔ̃ɲʨ̑iʨ̑
v wydzielać lekki zapach, raczej nieprzyjemny to smell
trąd trɔ̃nt
n (medycyna, medyczny) choroba zakaźna skóry i układu nerwowego; leprosy
trądzik ˈtrɔ̃ɲʥ̑ik
n (medycyna, medyczny) schorzenie skóry wywołane przez łojotok acne
trądzik różowaty
n (medycyna, medyczny) przewlekła i zapalna dermatoza polegająca na występowaniu wykwitów rumieniowych, grudkowych i krostkowych; rosacea
trędowaty ˌtrɛ̃ndɔˈvatɨ
n (medycyna, medyczny) osoba chora na trąd leper
tu tu
pronoun …miejsce, w którym znajduje się mówiący here
tu i ówdzie ˈtu i‿ˈuvʲʥ̑ɛ
adv tu i tam here and there
tu leży pies pogrzebany ˈtu ˈlɛʒɨ ˈpʲjɛs ˌpɔɡʒɛˈbãnɨ
proverb wyrażenie używane, gdy ktoś znajduje sedno sprawy, przyczynę problemu that's the snag that's where the shoe pinches
tuareski ˌtu<sup>w</sup>aˈrɛsʲci
adj dotyczący Tuaregów, związany z Tuaregami Tuareg
tubylczy
adj dotyczący tubylców autochthonic indigenous native native-born
tucznik
n (zootechnika, zootechniczny) zwierzę, zwykle świnia, obficie karmione i przeznaczone na ubój; porker
tuf tuf
n (geologia, geologiczny) rodzaj skały osadowej, składającej się z materiału piroklastycznego; tuff
tugrik ˈtuɡrʲik
n (jednostka monetarna) waluta Mongolii; tögrög
tukan ˈtukãn
n (ornitologia, ornitologiczny) barwny ptak południowoamerykański o dużym dziobie, z rodzaju Ramphastos, w podrodzinie tukanów; toucan
tukan tęczodzioby ˈtukãn ˌtɛ̃n͇ʧ̑ɔˈʥ̑ɔbɨ
n (ornitologia, ornitologiczny) Ramphastos sulfuratus, kilkudziesięciocentymetrowy ptak z wielkim wielokolorowym dziobem, zamieszkujący Amerykę Południową i Amerykę Środkową; keel-billed toucan
tukan wielki
n (ornitologia, ornitologiczny) ptak z gatunku (1.1) common toucan giant toucan toco toucan (systematyka) (ornitologia, ornitologiczny) Ramphastos toco Statius Müller, gatunek dużego ptaka z rodziny tukanowatych, występujący w Ameryce Południowej; common toucan giant toucan toco toucan
tul tul
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Tm i liczbie atomowej 69; thulium
tuleja tuˈlɛja
n (technologia, technika, techniczny) element mechanizmów i maszyn w kształcie wydłużonego pierścienia lub wydrążonego walca bushing
tulipan tuˈlʲipãn
n (botanika, botaniczny) Tulipa L., posiadająca wiele odmian roślina cebulowa z rodziny liliowatych, z pojedynczymi dużymi kwiatami; tulip
tum tũm
n (kościelny) kościół katedralny cathedral
tuman ˈtũmãn
n (potocznie, potoczny) człowiek niezbyt rozgarnięty, wolno myślący dumbbell
tumult ˈtũmult
n sytuacja zamętu tumult
tundra ˈtũndra
n (geografia, geograficzny) bezleśne zbiorowisko roślinności w zimnym klimacie strefy arktycznej i subarktycznej; tundra
tunel ˈtũnɛl
n budowla ziemna umożliwiająca poprowadzenie drogi lub torów kolejowych pod ziemią, górą, wodą itp.; tunnel (informatyka, informatyczny) połączenie się ze zdalnym komputerem przez połączenie się z pośrednim komputerem, z którego dopiero następuje docelowe połączenie; tunnel
tunezyjski ˌtũnɛˈzɨjsʲci
adj odnoszący się do państwa Tunezja Tunisian
tunguski
adj (językoznawstwo, językoznawczy) związany z językami tunguskimi Tungusic związany z Tunguzami, dotyczący Tunguzów Tungusic
tunika tũˈɲika
n (historia, historyczny, historycznie) (starożytność) spodnia, lekka szata wełniana, zwykle z krótkim rękawem lub bez, noszona przez mężczyzn i kobiety w starożytnym Rzymie; tunic
tupaja
n (zoologia, zoologiczny) Tupaia, rodzaj ssaka z rodziny tupajowatych; treeshrew
tupet ˈtupɛt
n zbytnia pewność siebie, granicząca z bezczelnością, zuchwałość cheek
tupolew
n (lotnictwo, lotniczy) samolot marki Tupolew tupolev
tur tur
n (zoologia, zoologiczny) Bos primigenius, wymarły gatunek ssaka z rodziny wołowatych; aurochs
turban ˈturbãn
n męskie nakrycie głowy w postaci zwoju noszone w krajach orientalnych; turban
turbina turˈbʲĩna
n (technologia, technika, techniczny) silnik zmieniający energię kinetyczną cieczy lub gazu na ruch obrotowy; turbine
turbulencja
n chaotycznie poruszające się wiry i strumienie powietrza w atmosferze ziemskiej turbulence ruch cieczy lub gazu, w którym tory poszczególnych elementów cieczy lub gazu przecinają się ze sobą w chaotyczny sposób turbulence
turecki tuˈrɛʦ̑ʲci
adj odnoszący się do Turcji, do zamieszkujących ją Turków, do ich kultury, dziejów, języka itp. Turkish odnoszący się do grupy ludów zamieszkujących tereny od Syberii po Europę Wschodnią (m.in. Rosję, Kazachstan, Uzbekistan, Kirgizję, Turkmenię, Azerbejdżan, Turcję), dotyczący ich kultur, dziejów, języków itp.; Turkic
turecki tuˈrɛʦ̑ʲci
n język urzędowy Turcji; Turkish the Turkish language
turkawka turˈkafka
n (ornitologia, ornitologiczny) (Streptopelia turtur) średniej wielkości ptak leśny podobny do gołębia; turtledove turtle
turkijski
adj odnoszący się do grupy ludów zamieszkujących tereny od Syberii po Europę Wschodnią (m.in. Rosję, Kazachstan, Uzbekistan, Kirgizję, Turkmenię, Azerbejdżan, Turcję), dotyczący ich kultur, dziejów, języków itp.; Turkic
turkizacja
n narzucanie danemu ludowi lub przyswajanie przez dany lud tureckiej kultury, obyczajów i języka Turkization
turkmeński turkˈmɛ̃j̃sʲci
adj odnoszący się do Turkmenów lub do Turkmenistanu Turkmen
turkmeński turkˈmɛ̃j̃sʲci
n język urzędowy Turkmenistanu; Turkmen
turkus ˈturkus
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał o barwie niebieskawej lub niebieskozielonej; turquoise barwa, zielony odcień cyjanu; turquoise
turkusowy ˌturkuˈsɔvɨ
adj (jubilerstwo, jubilerski) (mineralogia, mineralogiczny) dotyczący turkusu, wykonany z turkusu, związany z turkusem, ozdobiony turkusem turquoise (książkowy) mający kolor niebieskawy lub niebieskawozielony, taki jak kolor turkusu turquoise
turmalin turˈmalʲĩn
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał z grupy krzemianów; tourmaline
turniej
n (sport, sportowy) rozgrywki lub zawody sportowe; tournament (historia, historyczny, historycznie) średniowieczne zawody rycerskie; tournament
turon ˈturɔ̃n
n (geologia, geologiczny) drugi wiek późnej kredy, trwający 93,5 – 89,3 milionów lat temu; Turonian
turysta tuˈrɨsta
n osoba uprawiająca turystykę tourist
turystyczny ˌturɨˈstɨʧ̑nɨ
adj związany z turystyką lub turystami touristic
turystyka tuˈrɨstɨka
n wyjazdy poza miejsce zamieszkania w celach krajoznawczych lub wypoczynkowych; tourism touring
turystyka aborcyjna
n podróżowanie z kraju o restrykcyjnych przepisach aborcyjnych do tego, w którym są one łagodniejsze w celu wykonania aborcji; abortion tourism
tusz tuʃ
n farba wodna używana zwykle do napełniania wkładów w długopisach ink
tusz do rzęs ˈtuʒ dɔ‿ˈʒɛ̃w̃s
n (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) kosmetyk służący do podkreślenia rzęs, dopełniający makijaż oka mascara
tutek
n (środowiskowy) tutorial tut tutorial
tutor ˈtutɔr
n opiekun studentów na wyższych uczelniach, adiunkt kierujący indywidualnie ich pracą tutor
tutorial tuˈtɔrʲjal
n samouczek; tutorial
tuwalski tuˈvalsʲci
adj odnoszący się do państwa Tuvalu Tuvaluan
tuwiński
adj odnoszący się do Tuwy lub Tuwińców Tuvan
tuwiński
n (językoznawstwo, językoznawczy) język turkijski, którym posługują się Tuwińcy Tuvan Tuvinian
tuzin ˈtuʑĩn
n 12 sztuk dozen
tułów ˈtuwuf
n (anatomia, anatomiczny) ciało ssaka oprócz głowy i kończyn; torso trunk (zoologia, zoologiczny) odcinek ciała u owadów i skorupiaków (zwykle pomiędzy głową a odwłokiem) barrel
tuńczyk ˈtũj̃n͇ʧ̑ɨk
n (ichtiologia, ichtiologiczny) duża, żyjąca w ławicach, ryba drapieżna, ważna w rybołówstwie; tuna tunny tunnyfish
tuż tuʃ
adv prawie, blisko almost
twardość
n (rzeczownik odprzymiotnikowy) od: twardy hardness
twardy ˈtfardɨ
adj ciężki, trudny adamant hard nie miękki, nieuginający się pod naciskiem hard adamant
twardy orzech do zgryzienia ˈtfardɨ ˈɔʒɛγ ˌdɔ‿zɡrɨˈʑɛ̇̃ɲa
idiom trudna sprawa a hard nut to crack
twardziel ˈtfarʲʥ̑ɛl
n (potocznie, potoczny) ktoś niezłomny, odporny na trudy tough-guy (geologia, geologiczny) odosobnione wzgórze, zbudowane ze skał odporniejszych na wietrzenie, niż skały go otaczające monadnok (leśnictwo) wewnętrzna, fizjologicznie nieczynna strefa w pniu drzewa heartwood duramen (medycyna, medyczny) rodzaj przewlekłego, swoistego zapalenia górnych dróg oddechowych wytwarzającego twarde jak chrząstka nacieki; rhinoscleroma scleroma
twardówka
n (anatomia, anatomiczny) biała błona pokrywająca wewnętrzną powierzchnię oka; sclera
twarz tfaʃ
n przednia część głowy człowieka, zawierająca usta, nos, oczy face
twarzoczaszka ˌtfaʒɔˈʧ̑aʃka
n (anatomia, anatomiczny) część czaszki człowieka i naczelnych; facial skeleton splanchnocranium viscerocranium
twarzą w twarz ˈtfaʒɔ̃w̃ ˈf‿tfaʃ
adv bezpośrednio face to face
twaróg ˈtfaruk
n (spożywczy) produkt wytwarzany z mleka po oddzieleniu serwatki; rodzaj sera, świeżego, niedojrzewającego cottage cheese quark
twierdza ˈtfʲjɛrʣ̑a
n (architektura, architektoniczny) (wojskowość, wojskowy) rodzaj stałej fortyfikacji obronnej, złożonej z fortów i umocnień połączonych w całość; fortress stronghold
twierdzenie tfʲjɛrˈʣ̑ɛ̃ɲɛ
n zdanie oznajmujące określające czyjeś przeświadczenie o czymś proposition assertion claim theorem
twierdzić ˈtfʲjɛrʲʥ̑iʨ̑
v zapewniać o czymś ((zobacz) twierdzenie) assert claim allege contend maintain make an allegation
tworzenie tfɔˈʒɛ̃ɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: tworzyć creation formation
tworzywo sztuczne
n (technologia, technika, techniczny) (chemia, chemiczny) materiał łatwy w przetwórstwie, zbudowany z polimerów nie występujących w naturze, a wytworzonych przez człowieka plastic
tworzyć ˈtfɔʒɨʨ̑
v budować, konstruować coś nowego (również z niczego); przyczyniać się do powstania czegoś (także pojęć niematerialnych) create być składnikiem czegoś; mieć jakiś kształt form constitute
twój tfuj
pronoun 2 os. lp your yours
twórca ˈtfurʦ̑a
n (książkowy) osoba, która coś stworzyła, najczęściej dzieło sztuki creator architect
twórczość ˈtfurʧ̑ɔɕʨ̑
n aktywność opierająca się na tworzeniu, byciu kreatywnym creativeness creativity
twórczy ˈtfurʧ̑ɨ
adj taki, który ma zdolność tworzenia, tworzy lub prowadzi do tworzenia creative formative originative
ty
personalPronoun (gramatyka) druga osoba liczby pojedynczej you thou
tyberiadzki
adj odnoszący się do Tyberiady, związany z Tyberiadą Tiberian
tybetański ˌtɨbɛˈtãj̃sʲci
adj odnoszący się do Tybetu; związany lub wywodzący się z Tybetu Tibetan
tybetański ˌtɨbɛˈtãj̃sʲci
n (językoznawstwo, językoznawczy) język Tybetańczyków; Tibetan
tyczkarz ˈtɨʧ̑kaʃ
n (sport, sportowy) zawodnik skoków o tyczce pole-vaulter
tydzień ˈtɨʥ̑ɛ̇̃ɲ
n okres siedmiu kolejnych dni, zwykle od poniedziałku do niedzieli, będący częścią miesiąca, związany prawdopodobnie ze zmianami Księżyca, powtarzający się cyklicznie; week każdy okres siedmiu dni week
tygiel ˈtɨɟɛl
n (przenośnie, przenośnia) miejsce, w którym zachodzi wiele zmian społecznych, w którym mieszają się narodowości, wyznania itd. melting pot element wyposażenia laboratoryjnego, naczynie o kształcie podobnym do kubka, służące do wykonywania operacji na substancjach stałych wymagających wysokiej temperatury, np. suchej destylacji, stapiania metali itd. crucible
tygodniowo ˌtɨɡɔdʲˈɲɔvɔ
adv w ciągu tygodnia; dotyczy ilości czegoś weekly
tygodniowy
adj zdarzający się, ukazujący się co tydzień; przypadający raz na tydzień weekly
tygrys ˈtɨɡrɨs
n (zoologia, zoologiczny) Panthera tigris, duży drapieżnik z rodziny kotowatych z wyrazistymi pręgami na sierści; tiger
tygrys azjatycki
n (systematyka) (zoologia, zoologiczny) Panthera tigris Linnaeus, gatunek ssaka z rodziny kotowatych, występujący w Azji; tiger (zoologia, zoologiczny) kot z gatunku (1.1) tiger
tygrysica ˌtɨɡrɨˈɕiʦ̑a
n (zoologia, zoologiczny) samica tygrysa tigress
tykać ˈtɨkaʨ̑
v o zegarze: wydawać krótki odgłos przy przesunięciu wskazówki tick
tylda
n (termin typograficzny) znak diakrytyczny w postaci poziomego wężyka stawianego nad literą tilde (termin typograficzny) znak w tekście w postaci poziomego wężyka (˜), którym zastępuje się opuszczony dla oszczędności miejsca wyraz lub jego część tilde
tyle ˈtɨlɛ
pronoun określenie odnoszące się do liczebników głównych lub zastępujące je so many so much
tylko ˈtɨlkɔ
particle oznacza ograniczenie, wyróżnienie, wyodrębnienie only just
tylne światło
n lampa sygnalizacyjna umieszczona z tyłu pojazdu taillight
tylny ˈtɨlnɨ
adj znajdujący się z tyłu czegoś back
tym razem ˈtɨ̃m ˈrazɛ̃m
adv w tym wypadku, obecnie, teraz this time
tymczasem tɨ̃mˈʧ̑asɛ̃m
adv w tym samym czasie, o którym była mowa in the mean time in the meantime meanwhile
tymczasem tɨ̃mˈʧ̑asɛ̃m
interjection forma pożegnania na krótki okres so long
tymczasem tɨ̃mˈʧ̑asɛ̃m
particle sygnalizuje treść przeciwstawną do tego, co było powiedziane przed chwilą in contrast
tymczasowo
adv nie na stałe; do czasu spodziewanej zmiany temporarily provisionally
tymczasowy ˌtɨ̃mʧ̑aˈsɔvɨ
adj taki, który trwa tylko, jakiś czas temporary provisional interim
tymianek tɨ̃ˈmʲjãnɛk
n (botanika, botaniczny) Thymus vulgaris, gatunek rośliny z rodziny jasnotowatych pochodzącej z rejonów Morza Śródziemnego i stosowanej jako przyprawa; thyme
tympanon tɨ̃mˈpãnɔ̃n
n (architektura, architektoniczny) gładkie lub wypełnione płaskorzeźbą pole wewnątrz frontonu; tympanum (architektura, architektoniczny) półkoliste lub ostrołukowe pole między nadprożem a łukiem portalu tympanum
tynk
n (budownictwo) powłoka odpowiednio przygotowanej zaprawy budowlanej nałożonej na surową powierzchnię ściany, filaru, sufitu, itp. plaster
tynkarz ˈtɨ̃ŋkaʃ
n (zawodowy) (budownictwo) murarz będący specjalistą w zakresie tynkowania plasterer
tynkować tɨ̃ŋˈkɔvaʨ̑
v nakładać tynk na wewnętrzną lub zewnętrzną ścianę budynku plaster
typ tɨp
n (potocznie, potoczny) podejrzany mężczyzna character fellow guy (systematyka) (zoologia, zoologiczny) kategoria w systematyce zwierząt; phylum rodzaj, wzorzec type model
typografia ˌtɨpɔˈɡrafʲja
n technika druku wypukłego, drukarstwo; typography
typograficzny
adj związany z typografią, zgodny z zasadami typografii typographic
typologia
n nauka o typach, porównująca typy w zakresie różnych dziedzin typology
typologiczny
adj związany z typologią typological
typowo
adv od: typowy typically
typowy tɨˈpɔvɨ
adj często spotykany typical będący charakterystyczną cechą określonego typu typical będący reprezentantem jakiegoś typu, najlepiej oddającym jego specyfikę typical
tyran
n (historia, historyczny, historycznie) (starożytność) udzielny władca miasta albo państwa greckiego, dochodzący do władzy zazwyczaj na drodze przewrotu albo otrzymując swoje władztwo z zewnątrz, z rzadka przez dziedziczenie; tryrant człowiek okrutny, nieliczący się ze zdaniem innych, narzucający swą wolę tryrant
tyrania
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) rządy jednostki opierające się na przemocy i terrorze tyranny
tyranozaur ˌtɨrãˈnɔzawr
n (paleontologia, paleontologiczny) jeden z gatunków dinozaurów mięsożernych; tyrannosaurus
tyrański
adj właściwy tyranowi, bezwzględny, związany z narzucanie, swojej woli innym tyrannical tyrannic tyrannous
tyroksyna
n (biochemia, biochemiczny) organiczny związek chemiczny, jeden z hormonów tarczycy; thyroxine
tyrolski tɨˈrɔlsʲci
adj dotyczący Tyrolu, związany z Tyrolem, pochodzący z Tyrolu Tyrolean Tyrolese
tyrozyna
n (biochemia, biochemiczny) organiczny związek chemiczny, aminokwas wchodzący w skład wielu białek, przekształcany m.in. w hormony - tyroksynę i adrenalinę; tyrosine
tyrs tɨrs
n (mitologia grecka) (mitologia rzymska) laska opleciona winoroślą i bluszczem oraz zakończona szyszką sosny pinii; atrybut Dionizosa (Bachusa), menad (bachantek) i satyrów; symbol płodności; thyrsus
tyrystor
n przyrząd półprzewodnikowy stosowany w układach prostowniczych, przekaźnikowych i przełączających; thyristor
tysiąc ˈtɨɕɔ̃nʦ̑
n lm tysiące: (potocznie, potoczny) bardzo dużo thousand
tysiąclecie ˌtɨɕɔ̃nʦ̑ˈlɛʨ̑ɛ
n rocznica założenia lub wydarzenia, od którego minęło tysiąc lat thousandth anniversary tysiąc lat millennium
tytan ˈtɨtãn
n (mitologia grecka) każdy z olbrzymów, synów Uranosa i Gai, braci tytanid; (także, też) ich potomkowie; titan (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Ti i liczbie atomowej 22; titanium Titan
tytanit tɨˈtãɲit
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał z grupy krzemianów; sphene titanite
tytanomachia ˌtɨtãnɔ̃ˈmaçja
n (mitologia grecka) walka tytanów z bogami olimpijskimi; Titanomachy
tytoniowy ˌtɨtɔ̃ˈɲɔvɨ
adj dotyczący tytoniu (rośliny) tobacco dotyczący tytoniu (używki) tobacco
tytoń ˈtɨtɔ̃ɲ
n suszone liście tej rośliny (1.1); tobacco (botanika, botaniczny) Nicotiana, roślina zawierająca nikotynę; tobacco
tytuł ˈtɨtuw
n napis, nagłówek, nazwa dzieła (filmu, sztuki teatralnej, utworu muzycznego, literackiego) lub jego rozdziałów; title zdobyta godność, stopień naukowy, służbowy, także zajmowane stanowisko, pełniona funkcja title
tytułować ˌtɨtuˈwɔvaʨ̑
v nadawać czemuś tytuł, nazwę entitle
tyć tɨʨ̑
v zwiększać swoją masę za sprawą przyrostu tkanki tłuszczowej gain weight
tył tɨw
n część czegoś najdalej od przodu back
tyłek ˈtɨwɛk
n (potocznie, potoczny) pośladki bottom backside bum
tąpnięcie
n (górnictwo, górniczy) oberwanie się skał w kopalni, połączone z silnym wstrząsem; bump rock burst
tęcza ˈtɛ̃n͇ʧ̑a
n (meteorologia, meteorologiczny) zjawisko optyczne pod postacią kolorowego łuku z rozszczepionego światła; rainbow
tęczówka tɛ̃n͇ˈʧ̑ufka
n (anatomia, anatomiczny) element budowy oka, nieprzezroczysta tarczka stanowiąca przednią część błony naczyniówkowej, w centrum zawierająca źrenicę; iris
tędy ˈtɛ̃ndɨ
pronoun tą drogą (bliską od osoby wskazującej) this way
tęgi ˈtɛ̃ŋʲɟi
adj dobrze zbudowany, postawny, otyły stout
tępak ˈtɛ̃mpak
n (potocznie, potoczny) (obraźliwie) osoba tępa, głupia, mało inteligentna, bezmyślna blockhead dimwit dunderhead
tępić ˈtɛ̃mpʲiʨ̑
v czynić tępym dull masowo zabijać (stworzenia żywe); zgładzać, wytrzebiać exterminate
tępy ˈtɛ̃mpɨ
adj (przenośnie, przenośnia) (potocznie, potoczny) (obraźliwie) głupi, mało inteligentny blunt dull dense foolish stupid nieostry, mający nieostrą krawędź bądź końcówkę blunt dull
tęsknić ˈtɛ̃w̃sʲkɲiʨ̑
v odczuwać tęsknotę; odczuwać brak czegoś dobrego, co wcześniej się miało; czuć nostalgię miss yearn
tęsknota tɛ̃w̃sˈknɔta
n chęć osiągnięcia, pozyskania czegoś longing yearning uczucie żalu, smutku wywołane rozłąką z kimś, brakiem lub utratą kogoś albo czegoś yearning nostalgia homesickness
tęskny ˈtɛ̃w̃sknɨ
adj pełen tęsknoty, nostalgii wistful
tętent ˈtɛ̃ntɛ̃nt
n odgłos uderzających o ziemię kopyt biegnącego zwierzęcia clop
tętniak ˈtɛ̃ntʲɲak
n (medycyna, medyczny) ograniczone poszerzenia światła tętnicy; aneurysm
tętniczy tɛ̃ntʲˈɲiʧ̑ɨ
adj (medycyna, medyczny) dotyczący tętnicy (tętnic) arterial
tętno
n (medycyna, medyczny) (biologia, biologiczny) falisty, powtarzający się ruch naczyń krwionośnych wywoływany akcją serca; pulse
tężcowy
adj (medycyna, medyczny) związany z tężcem, dotyczący tężca tetanic
tężeć ˈtɛ̃w̃ʒɛʨ̑
v zmieniać stan skupienia z ciekłego na stały coagulate solidify
tężnia
n budowla z drewna i gałęzi tarniny służąca do zwiększania stężenia soli w solance; graduation tower
tło twɔ
n dalszy widok np. obrazu, dalszy plan background
tłok twɔk
n (technologia, technika, techniczny) element maszyny, który przyjmuje nacisk lub wywiera go na gaz, ciecz lub inną substancję, przekazując do niej lub odbierając od niej energię; piston duża masa ludzi throng
tłokowy
adj od: tłok (tylko w znaczeniu: „element maszyny, który przyjmuje nacisk lub wywiera go na gaz, ciecz lub inną substancję, przekazując do niej lub odbierając od niej energię”) piston
tłuc
v powodować uderzeniami powstawanie kawałków czegoś break smash zmieniać uderzeniami formę lub konsystencję czego smash
tłuczek ˈtwuʧ̑ɛk
n narzędzie służące do rozgniatania, rozbijania czegoś, w celu uzyskania cieńszej warstwy, drobniejszych kawałków lub jednolitej masy pestle pounder tenderizer
tłuczek do mięsa ˈtwuʧ̑ɛɡ dɔ‿ˈmʲjɛ̃w̃sa
n (zobacz) [[tłuczek, do, mięso]] meat hammer meat mallet meat pounder meat tenderizer
tłuczek do ziemniaków ˈtwuʧ̑ɛɡ ˌdɔ‿ʑɛ̃mʲˈɲakuf
n (kulinaria) narzędzie do ręcznego rozgniatania ziemniaków po ugotowaniu potato masher
tłum twũm
n duża grupa ludzi zebrana w jednym miejscu crowd
tłumacz ˈtwũmaʧ̑
n osoba dokonująca tłumaczenia wypowiedzi ustnej interpreter osoba przekładająca tekst pisany z jednego języka na inny; translator
tłumaczenie ˌtwũmaˈʧ̑ɛ̃ɲɛ
n jakieś słowo, wyrażenie lub tekst wyrażony w innym języku translation (rzeczownik odczasownikowy) od: tłumaczyć – przekładanie na inny język translation
tłumaczyć twũˈmaʧ̑ɨʨ̑
v wyjaśniać, objaśniać coś, przekazywać zasadę działania czegoś explain wyrażać tę samą informację za pomocą innego języka niż wyjściowy translate interpret
tłumik
n (motoryzacja) podzespół motoryzacyjny służące do tłumienia hałasu wydobywania się spalin z rury wydechowej muffler (technologia, technika, techniczny) (wojskowość, wojskowy) urządzenie zakładane na lufę broni palnej tłumiące odgłos wystrzału; silencer
tłumić ˈtwũmʲiʨ̑
v (o buncie, powstaniu, rebelii) zwalczać, usiłować doprowadzić do poddania się (kapitulacji) powstańców / rebeliantów quash quell (o emocjach, uczuciach, odczuciach) powstrzymywać, hamować, nie dawać upustu; starać się nie okazywać uczuć suppress ograniczać, zmniejszać nasilenie czegoś smother
tłumnie
adv w dużej grupie osób en masse multitudinously
tłusty ˈtwustɨ
adj (pejoratywnie, pejoratywny) o człowieku: gruby fat pokryty tłuszczem albo będący w dotyku jak tłuszcz fat zawierający dużo tłuszczu fat
tłusty czwartek ˈtwustɨ ˈʧ̑fartɛk
n (etnografia, etnograficzny) ostatni czwartek karnawału, w którym zwyczajowo urządza się zabawy, przyjęcia i częstuje pączkami; Fat Tuesday Shrove Tuesday
tłuszczak
n (medycyna, medyczny) łagodny nowotwór składający się z tkanki tłuszczowej; lipoma (ornitologia, ornitologiczny) Steatornis caripensis, monotypowy gatunek ptaków południowoamerykańskich, jedyny przedstawiciel rodziny tłuszczaków; oilbird
tłuszczowy twuʃˈʧ̑ɔvɨ
adj (przymiotnik) od tłuszcz adipic adipose fat fatty greasy lipid
u u
preposition …bycie częścią całości of …przynależność of …osobę związaną ze sprawą at …umiejscowienie w bliskości at by
ubezpieczać
v zawierać umowę o odszkodowanie w losowym przypadku insure
ubezpieczenie ˌubɛspʲjɛˈʧ̑ɛ̃ɲɛ
n zapewnienie o odszkodowaniu za poniesioną stratę; działania prowadzące do zaspokojenia potrzeb finansowych osoby, która poniosła straty materialne insurance assecuration
ubezpieczenie na życie ˌubɛspʲjɛˈʧ̑ɛ̃ɲɛ na‿ˈʒɨʨ̑ɛ
n (urzędowy) zapewnienie wypłaty odpowiedniej sumy osobie wskazanej, w razie śmierci osoby objętej tym ubezpieczeniem; life insurance
ubezwłasnowolnienie ˌubɛzvwasnɔvɔlʲˈɲɛ̇̃ɲɛ
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) pozbawienie zdolności do czynności prawnych; incapacitation
ubiegły uˈbʲjɛɡwɨ
adj zeszły, miniony, poprzedni, ostatni last
ubierać uˈbʲjɛraʨ̑
v zakładać, wkładać ubranie lub obuwie dress clothe wear
ubijać
v (kulinaria) zmieniać produkty płynne na gęstą masę poprzez energiczne mieszanie whip beat churn (potocznie, potoczny) powodować czyjąś śmierć slay bijąc w coś, powodować mocniejsze powiązanie cząstek tego, zwiększać gładkość i twardość czego level
ubikacja kucana ˌubʲiˈkaʦ̑ʲja kuˈʦ̑ãna
n rodzaj ubikacji, w której brak muszli i wymagającej korzystania w pozycji kucznej; squat squat toilet
ubiór ˈubʲjur
n elementy nakładane na ciało; to, co ma się na sobie clothes attire outfit raiment garb get-up
uboczny
adj mający drugorzędne znaczenie extrinsic fringe incidental peripheral powstający przy okazji jakiegoś działania by- side
ubogi uˈbɔɟi
adj posiadający mało dóbr materialnych poor
ubranie uˈbrãɲɛ
n wszystko, co służy do okrycia ludzkiego ciała clothes attire
ubrany
adj noszący odzież dressed
ubuntu
n (filozofia, filozoficzny) subsaharyjska ideologia i system etyczny skupiający się na relacjach międzyludzkich i pomocy bliźniemu; ubuntu
ubój
n zabijanie zdrowych zwierząt hodowlanych dla mięsa slaughter
ubój rytualny ˈubuj ˌrɨtuˈ<sup>w</sup>alnɨ
n w judaizmie i islamie metoda zabicia zwierzęcia gospodarskiego poprzez przecięcie przełyku i arterii jednym cięciem noża bez uprzedniego ogłuszenia, prowadząca do śmierci przez wykrwawienie ritual slaughter
ubóstwiać uˈbustfʲjäʨ̑
v czcić, wielbić, uwielbiać, otaczać kogoś (lub coś) zachwytem adore nadawać obiektom lub zjawiskom cechy boskie deify
ubóstwo uˈbustfɔ
n (przenośnie, przenośnia) brak różnorodności paucity poorness brak środków materialnych poverty penury
ucha ˈuxa
n (kulinaria) typowa dla kuchni rosyjskiej zupa rybna przyrządzana z kilku gatunków ryb słodkowodnych ukha
ucho ˈuxɔ
n (anatomia, anatomiczny) narząd słuchu; ear małżowina uszna ear klapki na czapce opuszczane dla zasłonięcia uszu (1.1) eye uchwyt kosza, garnka, filiżanki lub siatki handle
ucho wewnętrzne ˈuxɔ vɛvˈnɛ̃nṭʃnɛ
n (anatomia, anatomiczny) część ucha mieszcząca receptory zmysłu słuchu i równowagi; inner ear
uchodzić uˈxɔʥ̑iʨ̑
v (geografia, geograficzny) o cieku wodnym: mieć ujście, wpadać gdzieś debouch disembogue (przestarzałe, przestarzały) uciekać escape get away run away być uznawanym / uważanym za kogoś lub za coś pass for
uchodźca uˈxɔʨ̑ʦ̑a
n osoba, która musiała opuścić swój kraj ze względu na wojnę, prześladowania lub klęski żywiołowe; refugee
uchwała uˈxfawa
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) akt woli kolegialnego organu państwowego, samorządu lub organizacji, podejmowany z reguły na posiedzeniu tego gremium, po przeprowadzeniu głosowania; resolution
uchwyt ˈuxfɨt
n część przedmiotu służąca do chwytania go ręką handle uchwycenie grasp grip
uciec grabarzowi spod łopaty ˈuʨ̑ɛʣ̑ ˌɡrabaˈʒɔvʲi ˌspɔd‿wɔˈpatɨ
v (potocznie, potoczny) (żartobliwie) wyzdrowieć po ciężkiej, poważnej chorobie to escape a close call
ucieczka uˈʨ̑ɛʧ̑ka
n szybkie uciekanie skądś lub przed czymś flight escape defection elopement getaway
uciekać uˈʨ̑ɛkaʨ̑
v pośpiesznie opuszczać jakieś miejsce (najczęściej ze względu na niebezpieczeństwo, zagrożenie) escape run away flee skedaddle
ucinać
v oddzielać coś od całości, tnąc to chop chop off cut cut off sever truncate przerywać nagle wypowiedź cut short przerywać raptownie coś nieprzychylnego scotch
ucisk
n oddziaływanie pewną siłą na coś pressure ograniczanie czyjejś wolności oppression
uciskać uˈʨ̑iskaʨ̑
v prześladować, ograniczać czyjąś wolność oppress wywierać ucisk na coś constrict
uciążliwy ˌuʨ̑ɔ̃w̃ʒˈlʲivɨ
adj męczący, dokuczliwy inconvenient oppressive severe tedious taki, którego wykonanie sprawia kłopot, trudności, wymaga dużego wysiłku onerous troublesome burdensome bothersome toilsome uphill
uczciwie uʧ̑ʲˈʨ̑ivʲjɛ
adv w sposób uczciwy, dobry, czysty honestly
uczciwość uʧ̑ʲˈʨ̑ivɔɕʨ̑
n cecha tego, kto jest uczciwy; cecha tego, co jest uczciwe honesty probity integrity rectitude uczciwe zachowanie honesty
uczciwy uʧ̑ʲˈʨ̑ivɨ
adj (o człowieku) szanujący własność innych ludzi, nie oszukujący (również w użyciu rzeczownikowym) honest zgodny z przyjętymi zasadami aboveboard honest
uczcić
v (książkowy) oddać komuś cześć, hołd, okazać uznanie, szacunek venerate
uczelnia uˈʧ̑ɛlʲɲa
n szkoła wyższa academy college university
uczelniany
adj związany z uczelnią, odnoszący się do uczelni academic
uczestnictwo ˌuʧ̑ɛˈstʲɲiʦ̑tfɔ
n fakt uczestniczenia w czymś; branie / wzięcie udziału w czymś participation
uczestniczyć ˌuʧ̑ɛˈstʲɲiʧ̑ɨʨ̑
v brać udział participate take part
uczestnik uˈʧ̑ɛstʲɲik
n osoba biorąca w czymś udział participant
uczeń ˈuʧ̑ɛ̃ɲ
n kontynuator czyjejś teorii, nauki lub twórczości acolyte disciple ten, kto się uczy, pobiera naukę pupil student schoolboy apprentice
uczony uˈʧ̑ɔ̃nɨ
adj gruntownie wykształcony w swojej dziedzinie educated poparty lub nacechowany wiedzą learned scholarly
uczony uˈʧ̑ɔ̃nɨ
n osoba zajmująca się naukowo jakąś dziedziną wiedzy i będąca w niej autorytetem scholar
uczta ˈuʧ̑ta
n duże, wystawne przyjęcie feast
uczucie uˈʧ̑uʨ̑ɛ
n miłość, przyjaźń affection stan psychiczny odzwierciedlający stosunek emocjonalny podmiotu do osób, rzeczy, zdarzeń zewnętrznych lub do samego podmiotu feeling
uczuciowo
adv w sposób dotyczący uczuć emotionally
uczuciowy ˌuʧ̑uˈʨ̑ɔvɨ
adj taki, który łatwo ulega uczuciom; jest czuły, wrażliwy affectionate affective sentimental
uczulenie
n (medycyna, medyczny) nadmierna wrażliwość organizmu na pewne czynniki, polegająca na nieprawidłowej reakcji immunologicznej po zetknięciu się z alergenem allergy
uczynek uˈʧ̑ɨ̃nɛk
n zachowanie się, postąpienie w jakiś sposób deed
uczyć ˈuʧ̑ɨʨ̑
v przekazywać komuś wiedzę teach zdobywać pewną wiedzę lub umiejętności learn
uczęszczać uˈʧ̑ɛ̃w̃ʃʧ̑aʨ̑
v bywać gdzieś często (lub regularnie); brać udział w czymś attend
udar ˈudar
n (medycyna, medyczny) porażenie stroke
udar mózgu ˈudar muzɡu
n (medycyna, medyczny) zespół objawów związanych z zaburzeniem krążenia krwi w mózgu; stroke
udawać uˈdavaʨ̑
v postępować nieszczerze, podawać się za kogoś innego pretend feign pose odnosić dobry, właściwy, pomyślny, pozytywny skutek be a success
udawać Greka uˈdavaʥ̑ ˈɡrɛka
v udawać, że nie ma się pojęcia, wiedzy na jakiś temat; zachowywać się jak ktoś niezorientowany, nierozumiejący określonej kwestii, mimo że w rzeczywistości jest inaczej play dumb
uderzenie ˌudɛˈʒɛ̃ɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: uderzyć blow stroke hit
uderzyć uˈdɛʒɨʨ̑
v zadać komuś cios beat hit strike
udmurcki
adj odnoszący się do Udmurcji lub Udmurców Udmurt
udmurcki
n (językoznawstwo, językoznawczy) język udmurcki Udmurt
udo ˈudɔ
n (anatomia, anatomiczny) część nogi pomiędzy kolanem a biodrem; thigh
udon
n (spożywczy) gruby japoński makaron z mąki pszennej; udon
udoskonalenie ˌudɔskɔ̃naˈlɛ̃ɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: udoskonalić improvement
udowadniać
v wykazywać prawdziwość czegoś lub jej brak, przedstawiając dowody prove show kithe kythe make out a case
udręka
n to, co kogoś dręczy i powoduje cierpienie agony torment
udział ˈuʥ̑aw
n (ekonomia, ekonomiczny) wkład kapitału do przedsięwzięcia finansowego, dokonany przez jego uczestnika holding share stock dokument potwierdzający udział (1.2) holding share stock przypadająca część własności po podziale part share uczestnictwo w jakimś wydarzeniu participation contribution take part zysk z tytułu udziału (1.2) dividend
udziałowiec
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) (ekonomia, ekonomiczny) osoba z udziałem w przedsięwzięciu finansowym shareholder stakeholder
udziec ˈuʥ̑ɛʦ̑
n (kulinaria) udo dużego zwierzęcia przeznaczone do spożycia haunch
udzielać uˈʥ̑ɛlaʨ̑
v pożyczać, dostarczać, użyczać czegoś give o nastroju, idei: roznosić się z osoby na osobę be infectous infect
ufać ˈufaʨ̑
v mieć przekonanie, że ktoś nie oszuka i nie zrobi niczego złego trust
ufny ˈufnɨ
adj mający lub wyrażający zaufanie confident trustful trusting credent hopeful reliant
uformować ˌufɔrˈmɔvaʨ̑
v nadać formę form mould mold powołać do istnienia create form ustawić grupę w danym porządku form wyrobić w kimś lub czymś określone przymioty lub postawy form
ufortyfikowany ˌufɔrtɨfʲikɔˈvãnɨ
participleAdjective przystosowany do zadań obronnych fortified
ugali
n (kulinaria) gęsta papka z mąki kukurydzianej na wodzie lub uformowane z niej kluski; specjalność kuchni afrykańskiej ugali
ugarycki
adj związany z Ugaritem, dotyczący Ugaritu Ugaritic
ugarycki
n (językoznawstwo, językoznawczy) język ugarycki; Ugaritic
ugoda uˈɡɔda
n porozumienie, które kończy spór settlement agreement compromise conciliation covenant
ugrofiński ˌuɡrɔˈfʲĩj̃sʲci
adj dotyczący Ugrofinów Finno-Ugric
ugrupowanie ˌuɡrupɔˈvãɲɛ
n grupa ludzi o podobnych przekonaniach i/lub ze wspólnym celem camp formation group grouping
ugryjski
adj (językoznawstwo, językoznawczy) związany z językami ugryjskimi: chantyjskim, wogulskim i węgierskim Ugric
ugryźć ˈuɡrɨɕʨ̑
v użądlić bite sting zacisnąć na czymś zęby, wbić je w coś zaciskając bite
ugryźć się w język ˈuɡrɨɕʨ̑‿ɕɛ ˈvʲ‿jɛ̃w̃zɨk
v (przenośnie, przenośnia) powstrzymać się w ostatniej chwili od powiedzenia czegoś bite one's tongue
ujawniać
v podawać do wiadomości give
ujednolicenie
n nadanie jednolitej formy unification uniformity uniformization
ujednoznacznienie ˌujɛdnɔznaʧ̑ʲˈɲɛ̇̃ɲɛ
n (językoznawstwo, językoznawczy) uściślenie znaczenia słowa disambiguation
ujemny uˈjɛ̃mnɨ
adj (matematyka, matematyczny) (ekonomia, ekonomiczny) mniejszy od zera negative
ujgurski ujˈɡursʲci
adj dotyczący Ujgurów albo Ujgurii Uyghur
ujgurski ujˈɡursʲci
n (językoznawstwo, językoznawczy) język turkijski używany przez około 10 milionów Ujgurów, głównie w Regionie Autonomicznym Sinciang w zachodnich Chinach Uyghur
ujmować
v chwytać ręką lub narzędziem grasp pozyskiwać czyjąś przychylność endear chwytać siebie nawzajem clasp
ujmujący
adj budzący sympatię charming winsome
ujęcie uˈjɛ̇̃ɲʨ̑ɛ
n fragment filmu nakręcony bez wyłączania kamery shot miejsce pobierania wody spod ziemi, gazu składowiskowego, ropy itp. intake złapanie, zatrzymanie, schwytanie capture
ujście ˈujɕʨ̑ɛ
n (hydrologia, hydrologiczny) miejsce, w którym ciek wodny wpada do większego cieku lub akwenu mouth
ukamienowanie ˌukãmʲjɛ̃nɔˈvãɲɛ
n forma kary śmierci polegająca na obrzucaniu skazanego kamieniami do momentu zabicia; lapidation stoning
ukamienować ˌukãmʲjɛ̃ˈnɔvaʨ̑
v zabić kogoś poprzez ukamienowanie – obrzucając go kamieniami stone lapidate
ukaz ˈukas
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) w dawnej i obecnej Rosji dekret, edykt lub akt prawny wyższego rzędu wydawany przez cara lub prezydenta, a w czasach istnienia ZSRR przez najwyższe organy państwowe ukase
ukazywać ˌukaˈzɨvaʨ̑
v (książkowy) pokazywać, sprawiać, że coś jest widoczne appear
ukierunkowywać ˌucɛrũŋkɔˈvɨvaʨ̑
v nadawać kierunek czemuś, precyzować, określać zakres direct steer
ukleja ukˈlɛja
n (ichtiologia, ichtiologiczny) niewielka ryba z rodziny karpiowatych; ablet bleak
ukochana
n dziewczyna lub kobieta, którą łączy z kimś silna więź uczuciowa, miłość, przywiązanie beloved sweetheart
ukochany ˌukɔˈxãnɨ
adj będący obiektem czyjejś miłości beloved
ukochany ˌukɔˈxãnɨ
n osoba, którą ktoś kocha darling sweetheart
ukojenie ˌukɔˈjɛ̇̃ɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: ukoić alleviation consolation relief solace
ukończyć uˈkɔ̃j̃n͇ʧ̑ɨʨ̑
v przerobić w całości materiał/program kursu/szkoły i zdać wymagane egzaminy graduate sprawić, że coś zostaje zrobione w całości complete end finish
ukośny uˈkɔɕnɨ
adj nachylony w stosunku do czegoś pod kątem ostrym diagonal
ukradkiem uˈkratʲcɛ̃m
adv tak, żeby nie zwrócić niczyjej uwagi furtively stealthily
ukraiński ˌukraˈ<sup>j</sup>ĩj̃sʲci
adj odnoszący się do Ukrainy lub Ukraińców, charakterystyczny dla Ukrainy lub Ukraińców Ukrainian
ukraiński ˌukraˈ<sup>j</sup>ĩj̃sʲci
n wschodniosłowiański język używany na Ukrainie; Ukrainian
ukryty uˈkrɨtɨ
adj taki, o którym nikt nie wie, którego ktoś nie chce ujawnić hidden
ukrywać uˈkrɨvaʨ̑
v nie podawać wszystkich informacji, przemilczać coś o ważnego conceal schować, umieścić w zasłoniętym, niewidocznym miejscu, umieścić w zamknięciu; skrywać przed wzrokiem ludzkim hide
ukrzyżowanie ˌukʃɨʒɔˈvãɲɛ
n zadanie śmierci poprzez przybicie do krzyża crucifixion
ukształtować ˌukʃtawˈtɔvaʨ̑
v nadać kształt form mould mold
ukształtowywanie ˌukʃtawtɔvɨˈvãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: ukształtowywać shaping
ukwiał
n (zoologia, zoologiczny) Actiniaria, bezszkieletowe zwierzę z rzędu ukwiałów, prowadzące osiadłych lub półosiadłych tryb życia; sea anemone
układ ˈukwat
n porozumienie agreement treaty zbiór elementów powiązanych ze sobą w jakiś sposób; system configuration set
układ krążenia
n (anatomia, anatomiczny) (medycyna, medyczny) układ organizmu, złożony z dwóch układów: krwionośnego i chłonnego; circulatory system
układ nerwowy
n (anatomia, anatomiczny) zbiór wyspecjalizowanych komórek, pozostających ze sobą w złożonych relacjach funkcjonalnych i strukturalnych, odpowiadający za sterowanie aktywnością organizmu; nervous system
układ okresowy ˈukwat ˌɔkrɛˈsɔvɨ
n zestawienie wszystkich pierwiastków chemicznych w postaci rozbudowanej tabeli, uporządkowane według ich rosnącej liczby atomowej, grupujące pierwiastki według ich cyklicznie powtarzających się podobieństw właściwości; periodic table
układ okresowy pierwiastków ˈukwat ˌɔkrɛˈsɔvɨ pʲjɛrˈvʲjastkuf
n (chemia, chemiczny) tabelaryczny układ pierwiastków chemicznych uporządkowany według rosnącej liczby atomowej; periodic table periodic table of the chemical elements
układ planetarny ˈukwat ˌplãnɛˈtarnɨ
n (astronomia, astronomiczny) zbiór planet i innych ciał niebieskich krążących wokół wspólnego centrum masy; planetary system
układ przeciwpoślizgowy ˈukwat ˌpʃɛʨ̑ifpɔɕlʲizˈɡɔvɨ
n (motoryzacja) układ stosowany w pojazdach mechanicznych w celu uniknięcia blokowania kół w trakcie hamowania; ABS anti-lock braking system
układ przywspółczulny
n (anatomia, anatomiczny) podukład autonomicznego układu nerwowego; parasympathetic nervous system
układ scalony ˈukwat sʦ̑aˈlɔ̃nɨ
n (elektronika, elektroniczny) zamknięty w obudowie układ elektroniczny, gotowy do umieszczenia w innym układzie; integrated circuit
układ zbiorowy ˈukwad zbʲjɔˈrɔvɨ
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) układ określający warunki pracy, zawierany między związkami zawodowymi i pracodawcami collective agreement
układanka ˌukwaˈdãnka
n zabawka z wielu fragmentów, z których składany jest obrazek jigsaw puzzle
układać ukˈwadaʨ̑
v komponować, tworzyć utwór compose tworzyć całość z określonych elementów arrange compose lay negocjować negotiate o ubraniu: przybierać na kimś określony kształt look on o wydarzeniach, sytuacji: rozwijać się turn out
ukłuć
v zranić za pomocą spiczastego przedmiotu prick
ul ul
n (pszczelarstwo, pszczelarski) pomieszczenie przystosowane do trzymania w nim pszczół dla hodowli; beehive hive
ulegać uˈlɛɡaʨ̑
v być poddawanym procesom undergo nie być w stanie czemuś się oprzeć give in yield
ulegle
adv w sposób uległy acquiescently compliantly docilely submissively
uległość
n cecha tego, co uległe; cecha tych, którzy są ulegli compliance submission
uległy
adj będący wyrazem uległości compliant conformable poddający się czyjejś woli, pozwalający sobą kierować acquiescent amenable conformable docile ductile duteous
ulepszać uˈlɛpʃaʨ̑
v udoskonalać coś, poprawiać, czynić lepszym improve
ulepszenie ˌulɛˈpʃɛ̃ɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: ulepszyć improve
ulewa uˈlɛva
n deszcz dający w stosunkowo krótkim czasie duże ilości wody downpour
ulga ˈulɡa
n (ekonomia, ekonomiczny) zmniejszenie podatków, opłat allowance reduction poczucie odprężenia po minięciu lub zmniejszeniu się bólu, napięcia, strachu relief solace
ulica uˈlʲiʦ̑a
n droga wytyczona i zbudowana na terenie zurbanizowanym, głównie w mieście; street
uliczka uˈlʲiʧ̑ka
n krótka lub wąska ulica alley lane
ulicznica ˌulʲiʧ̑ʲˈɲiʦ̑a
n (przestarzałe, przestarzały) prostytutka streetwalker whore
uliczny uˈlʲiʧ̑nɨ
adj dotyczący ulicy, związany z ulicą street odbywający się na ulicy street
ulizać uˈlʲizaʨ̑
v (potocznie, potoczny) gładko uczesać lick sleek
ulotka uˈlɔtka
n niewielka publikacja zawierająca przekaz reklamowy, społeczny lub polityczny flyer leaflet handbill
ulotny uˈlɔtnɨ
adj (książkowy) (przenośnie, przenośnia) szybko się kończący, przemijający, niemożliwy do zachowania, krótkotrwały fugitive passing transitory
ultimatum ˌultʲĩˈmatũm
n oświadczenie zawierające żądanie określonego zachowania, poparte groźbą zastosowania środków przymusu w razie niespełnienia żądań przed ściśle określonym terminem; ultimatum
ultimogenitura ulˈtʲĩmɔˌɡɛ̃ɲiˈtura
n dziedziczenie przez najmłodszego w rodzie ultimogeniture
ultrabook
n (informatyka, informatyczny) lekki, smukły komputer przenośny, rodzaj laptopa o małej wadze, ale wysokiej wydajności; ultrabook
ultradźwięk
n (fizyka, fizyczny) fala dźwiękowa o częstotliwości zbyt wysokiej by być słyszalna dla człowieka (umownie 20 kHz - 1 GHz) ; ultrasound
ultradźwiękowy ˌultraʥ̑vʲjɛ̃ŋˈkɔvɨ
adj charakterystyczny, odnoszący się do lub związany z ultradźwiękami ultrasonic
ultrafioletowy ˌultrafʲjɔlɛˈtɔvɨ
adj (fizyka, fizyczny) dotyczący ultrafioletu, świecący ultrafioletem ultraviolet
ultrasonografia
n (technologia, technika, techniczny) (medycyna, medyczny) (weterynaria, weterynaryjny) metoda obrazowania organów wewnętrznych przy pomocy ultradźwięków; diagnostic sonography medical ultrasound ultrasonography
ulubieniec
n ktoś, kto jest bardzo lubiany i wyróżniany przez kogoś favorite favourite blue-eyed boy o zwierzęciu domowym pet
ulubiony ˌuluˈbʲjɔ̃nɨ
adj najbardziej lubiany favourite
ululany
adj (potocznie, potoczny) zupełnie pijany blind drunk crocked dead drunk fuddled paid plotzed
ulung ˈulũŋk
n półfermentowana herbata z Chin oraz północnej i północno-wschodniej części Tajwanu; oolong
ulęgałka
n (botanika, botaniczny) dzika grusza o małych, zielonych owocach nadających się do jedzenia dopiero po uleżeniu się snow pear owoc ulęgałki (1.1) snow pear
umacniać
v (wojskowość, wojskowy) budować obiekty fortyfikacyjne pod działania bojowe fortify czynić coś bardziej wytrzymałym na zniszczenie strengthen czynić coś trwalszym strengthen consolidate (wojskowość, wojskowy) wzmacniać siłę obronną poprzez budowę obiektów fortyfikacyjnych oraz przygotowując się do działań bojowych fortify oneself stawać się odporniejszym na zniszczenie be strengthened strengthen
umami ũˈmãmʲi
n (fizjologia, fizjologiczny) jeden z pięciu podstawowych smaków, smak kwasu glutaminowego występującego w białku; umami
umarł król, niech żyje król ˈũmarw̥ ˈkrulʲ ˈɲɛγ ˈʒɨjɛ ˈkrul
proverb pierwotnie w średniowieczu słowa marszałka dworu francuskiego, wygłaszane po śmierci króla Francji i od razu ogłaszające nowego monarchę, zapewniające brak kłótni i walk o sukcesję the King is dead, long live the King
umarła
n kobieta, która nie żyje, nieboszczka deceased
umaszczenie ˌũmaʃˈʧ̑ɛ̃ɲɛ
n kolor sierści zwierzęcia; animal coloration
umbra ˈũmbra
n (astronomia, astronomiczny) wewnętrzny cień Ziemi obserwowany na powierzchni Księżyca; umbra (geologia, geologiczny) ilasta skała koloru czerwono-brązowego umber (sztuka) brązowawy pigment używany w malarstwie, glinka farbiarska; umber (ichtiologia, ichtiologiczny) Umbra krameri, gatunek szczupakokształtnej ryby z rodziny muławkowatych; European mudminnow (ichtiologia, ichtiologiczny) osobnik z gatunku (1.3) European mudminnow
umbryjski
adj charakterystyczny dla Umbrii, odnoszący się do Umbrii, związany z Umbrią Umbrian
umbryjski
n nazwa języka; Umbrian
umbundu
n (językoznawstwo, językoznawczy) język z rodziny bantu, używany w Angoli; Mbundu Umbundu
umiak ˈũmʲjak
n duża eskimoska łódź wiosłowo-żaglowa oomiac oomiak umiac umiak umialak umiaq
umiarkowanie ˌũmʲjarkɔˈvãɲɛ
adv w sposób umiarkowany mildly moderately
umiarkowany ˌũmʲjarkɔˈvãnɨ
adj taki, który nie jest ani zbyt duży, ani zbyt mały moderate
umiejętnie
adv w sposób umiejętny capably competently handily skillfully
umiejętność ˌũmʲjɛ̇ˈjɛ̃ntnɔɕʨ̑
n biegłość w danym temacie, praktyczna zdolność do robienia czegoś ability
umieranie ˌũmʲjɛˈrãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: umierać dying
umierać ũˈmʲjɛraʨ̑
v kończyć swoje życie, przestawać żyć die
umieszczać ũˈmʲjɛʃʧ̑aʨ̑
v stawiać, kłaść kogoś lub coś w określonym miejscu; umiejscawiać place
umieć ˈũmʲjɛ̇ʨ̑
modal potrafić coś zrobić; wiedzieć, jak coś zrobić can be able
umilać
v powodować, że coś staje się miłe amuse beguile brighten
umięśniony
adj mający silnie rozwinięte mięśnie muscular
umlaut ˈũmlawt
n (językoznawstwo, językoznawczy) przegłos umlaut znak przegłosu – dwie kropki nad literą umlaut
umniejszać
v czynić coś mniej ważnym; obniżać wartość, wielkość, znaczenie diminish abate detract lessen belittle deflate
umowa ũˈmɔva
n wzajemne zobowiązanie dwóch lub więcej osób do zrobienia czegoś lub zachowywania się w określony sposób; arkusz lub inny zapis takiego zobowiązania; deal
umowa o pracę ũˈmɔva ɔ‿ˈpraʦ̑ɛ
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) umowa zawarta między pracodawcą a pracownikiem, w której pracownik zobowiązuje się do wykonywania dla pracodawcy określonej pracy za określonym wynagrodzeniem; work contract
umowny ũˈmɔvnɨ
adj dotyczący umowy contractual of contract wymyślony, nierzeczywisty conventional
umożliwiać ˌũmɔʒˈlʲivʲjäʨ̑
v dawać, tworzyć jakąś możliwość zrobienia czegoś make possible allow
umrzeć ˈũmʒɛʨ̑
v skończyć życie pass away
umundurowanie ˌũmũndurɔˈvãɲɛ
n mundury noszone przez członków danej organizacji uniform prawnie wyznaczony strój członków danej organizacji; uniform
umysł ˈũmɨsw̥
n siedlisko poznawczej i myślowej aktywności człowieka; mind
umysłowość
n stan możliwości umysłowych mentality
umysłowy ˌũmɨˈswɔvɨ
adj charakterystyczny dla umysłu, związany z umysłem i jego pracą mental
umywalka ˌũmɨˈvalka
n urządzenie sanitarne z bieżącą wodą i naczyniem, przeznaczone do higieny osobistej; washbasin
umywalnia ˌũmɨˈvalʲɲa
n miejsce, w którym można umyć się washroom
umywać ręce ũˈmɨvaʨ̑ ˈrɛ̃nʦ̑ɛ
v nie brać odpowiedzialności za coś wash one's hands of something
umyślnie ũˈmɨɕl̥ʲɲɛ
adv w sposób umyślny; specjalnie, zgodnie z zamiarem deliberately on purpose intentionally advisedly knowingly purposely
umyślny
adj będący przejawem czyjegoś zamierzenia deliberate intentional studious
umówić ũˈmuvʲiʨ̑
v ustalić, uzgodnić, postanowić, określić wraz z kimś agree uzgodnić, zaplanować spotkanie z kimś make an appointment
uncja
n (metrologia, metrologiczny) (fizyka, fizyczny) jednostka masy pochodzenia rzymskiego równa około 27 gramom; ounce oz
unia ˈũɲja
n dobrowolny związek dwóch lub więcej państw (także: osób, partii, stowarzyszeń itp.) przynoszący im korzyści; union
uniemożliwiać ˌũɲɛ̃mɔʒˈlʲivʲjäʨ̑
v sprawiać, że coś jest niemożliwe lub bardzo trudne do zrobienia; znacznie coś utrudniać make impossible preclude prevent
uniesienie
n stan wzmożonej aktywności emocjonalnej lub uczuciowej elation passion
unieważnienie ˌũɲɛvaʒʲˈɲɛ̇̃ɲɛ
n zniesienie ważności czegoś; uznanie, że coś jest nieważne, niebyłe annulment cancellation abolition abrogation
uniewinniać ˌũɲɛˈvʲĩɲːäʨ̑
v oczyszczać z zarzutów acquit
uniform ũˈɲifɔrm
n ujednolicony ubiór wyróżniający członków jakiejś organizacji lub grupy zawodowej; uniform
unikalny
adj unikatowy, wyjątkowy, rzadko spotykany unique
unikanie ˌũɲiˈkãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: unikać avoidance
unikanie podatków ˌũɲiˈkãɲɛ pɔˈdatkuf
n podejmowanie działań zgodnych z prawem w celu zmniejszenia zobowiązania podatkowego tax avoidance
unikat ũˈɲikat
n rzecz szczególna, niepowtarzalna, jedyna w swoim rodzaju unique
unikatowy ˌũɲikaˈtɔvɨ
adj niepowtarzalny, wyjątkowy, szczególny unique
unikać ũˈɲikaʨ̑
v starać się nie mieć kontaktu z kimś lub czymś avoid
uniwersalny ˌũɲivɛrˈsalnɨ
adj obejmujący całość universal
uniwersytecki ˌũɲivɛrsɨˈtɛʦ̑ʲci
adj dotyczący uniwersytetu, związany z uniwersytetem academic collegiate university
uniwersytet ˌũɲiˈvɛrsɨtɛt
n wyższa uczelnia obejmująca zwykle kilka wydziałów nauk, mająca prawo nadawania stopni naukowych university college
unosić ũˈnɔɕiʨ̑
v (dawniej, dawny) o uczuciach, doznaniach: kogoś owładnąć, ugłaskać, udobruchać, ułaskawić, ukrócić, ułagodzić, okiełznać, uśmierzyć, powściągnąć , zmiękczyć inspire move seize dźwigać kogoś lub coś w górę, podnosić, wznosić, dźwigać, podciągać elevate lift raise utrzymywać na sobie, przenosić pewien ciężar, wytrzymywać jego nacisk carry zabierać kogoś, coś ze sobą; uchodzić z kimś, z czymś; zagarniać coś z sobą, porywać, ponieść, przenosić, zanosić na inne miejsce kidnap być owładniętym przez uczucie, wzburzyć się get angry take offence dawać się przenosić, utrzymywać się na lub nad czymś float float over wzlatywać w powietrze rise
ununbium ũˈnũnbʲjũm
n (chemia, chemiczny) (zobacz) kopernik ununbium
ununhexium ˌũnũnˈxɛksʲjũm
n (chemia, chemiczny) (zobacz) liwermor ununhexium
ununoctium ˌũnũnˈɔktʲjũm
n (przestarzałe, przestarzały) (chemia, chemiczny) wstępna nazwa pierwiastka chemicznego o liczbie atomowej 118 (symbol Uuo), nazwanego ostatecznie oganesson (symbol Og); ununoctium
ununpentium ˌũnũnˈpɛ̃ntʲjũm
n (chemia, chemiczny) wstępna nazwa pierwiastka chemicznego o liczbie atomowej 115 (symbol Uup), nazwanego ostatecznie moscovium (symbol Mc); ununpentium
ununquadium ˌũnũŋˈkwadʲjũm
n (chemia, chemiczny) (zobacz) flerow ununquadium
ununseptium ˌũnũnˈsɛptʲjũm
n (chemia, chemiczny) wstępna nazwa pierwiastka chemicznego o liczbie atomowej 117 (symbol Uus), nazwanego ostatecznie tennessine (symbol Ts); ununseptium
ununtrium ũˈnũntrʲjũm
n (przestarzałe, przestarzały) (chemia, chemiczny) wstępna nazwa radioaktywnego pierwiastka chemicznego o liczbie atomowej 113, oznaczanego obecnie Nh; ununtrium
unununium ˌũnũnˈũɲũm
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Uuu i liczbie atomowej 111; unununium
uosobienie ˌu<sup>w</sup>ɔsɔˈbʲjɛ̇̃ɲɛ
n personifikacja, przypisanie cech ludzkich przedmiotowi, zwierzęciu itp. personification
upadać uˈpadaʨ̑
v (przestarzałe, przestarzały) przestać postępować według zasad moralnych; być niemoralnym, postąpić w taki sposób decline momentalnie, mimowolnie zmieniać pozycję ze stojącej na leżącą fall fall down opaść, zlecieć; szybko przemieścić się w locie z góry na dół fall fall down tracić na znaczeniu, kończyć się niepowodzeniem collapse
upadek uˈpadɛk
n pogorszenie się stanu, pozycji, znaczenia decay przewrócenie się misstep trip spadnięcie fall falling
upalnie
adv bardzo gorąco hot scorchingly sweltering
upalny uˈpalnɨ
adj o porach dnia, roku itp.: odznaczający się wysoką temperatura powietrza scorching
upamiętniać
v zachowywać dla pamięci commemorate mark memorialise memorialize
upamiętnić
v uczynić pamiętanym commemorate memorialize
uparcie uˈparʲʨ̑ɛ
adv w sposób uparty obstinately stubbornly
uparty uˈpartɨ
adj (o osobach) charakteryzujący się uporem; upierający się przy czymś stubborn obstinate
upał ˈupaw
n (meteorologia, meteorologiczny) okres wysokich temperatur; heat
upiec dwie pieczenie na jednym ogniu
v załatwić dwie sprawy jednocześnie kill two birds with one stone
upiec dwie pieczenie przy jednym ogniu
idiom załatwić dwie sprawy przy jednej okazji, odnieść podwójną korzyść kill two birds with one stone
upierać się
v nie dawać przekonać się do zmiany decyzji lub zdania insist
upijać uˈpʲijäʨ̑
v brać łyka z wierzchu drink doprowadzać kogoś do stanu upojenia alkoholowego inebriate intoxicate pić alkohol, wchodzić w stan upojenia alkoholowego, stawać się pijanym get canned tipple to get drunk tope
upiór ˈupʲjur
n (mitologia, mitologiczny) (fantasy) wampir, zmarły atakujący w nocy żywych phantom spectre spook vampire
upiększać uˈpʲjɛ̃ŋkʃaʨ̑
v czynić coś piękniejszym, dodawać ozdobniki, dekoracje embellish beautify
upodobnienie ˌupɔdɔbʲˈɲɛ̇̃ɲɛ
n (językoznawstwo, językoznawczy) dostosowanie brzmienia głoski do brzmienia głosek ją otaczających; assimilation
upojny
adj (książkowy) taki, który wywołuje upojenie intoxicating stunning
upokarzać ˌupɔˈkaʒaʨ̑
v poniżać kogoś, obrażać czyjąś godność humiliate mortify
upokorzenie
n wywołane przez kogoś odczucie urażonej ambicji, poniżenia oraz wstydu humiliation abasement indignity debasement
upolitycznienie
n uczynienie czegoś politycznym, nadanie czemuś politycznego charakteru politicisation politicization
upominać
v skłaniać kogoś do właściwego zachowywania się admonish rebuke (potocznie, potoczny) brać kogoś w obronę czy wstawiennictwo speak up zwracać się do kogoś o coś, przypominając; ponownie prosić lub zarządać claim want
upominek
n zwykle nieduża rzecz ofiarowana komuś souvenir gift lagniappe lagnappe present
uporczywie ˌupɔrˈʧ̑ɨvʲjɛ
adv w sposób uporczywy; uparcie, zawzięcie stubbornly
uporczywość ˌupɔrˈʧ̑ɨvɔɕʨ̑
n cecha tego, co jest długotrwałe, powtarzalne i trudne do przezwyciężenia insistence persistence pertinacity
uporządkowanie
n (rzeczownik odczasownikowy) od: uporządkować alignment systematisation systematization
upoważniać
v dawać komuś pełnomocnictwo do przeprowadzania czynności formalnych authorise authorize
upośledzać
v doprowadzać do upośledzenia, naruszać sprawność funkcjonowania czegoś handicap stawiać w gorszej sytuacji, utrudniać lub uniemożliwiać działanie czegoś handicap
upośledzenie ˌupɔɕlɛˈʣ̑ɛ̃ɲɛ
n stan ograniczenia w funkcjonowaniu jakiegoś narządu, organu ciała lub jego czynności handicap
upośledzony
adj wykazujący niedorozwój umysłowy jakiegoś stopnia disabled handicapped impaired
upraszczać
v sprawiać, że coś staje się prostsze, tłumaczyć coś prosto, w przystępny sposób simplify
uprawa uˈprava
n zespół zabiegów potrzebnych do zasiewu lub sadzenia cropping cultivation tillage
uprawiać uˈpravʲjäʨ̑
v zajmować się regularnie jakąś czynnością practise zajmować się uprawą rośliny lub ziemi cultivate
uprawnienie ˌupravʲˈɲɛ̇̃ɲɛ
n prawo do wykonywania czegoś przez daną osobę authorization entitlement
uprawniony
adj (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) mający podstawy prawne justified (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) mający prawo do czegoś entitled
uproszczenie ˌuprɔʃˈʧ̑ɛ̃ɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: uprościć simplification
uprowadzić
v zmusić kogoś do pójścia ze sobą lub porwać środek lokomocji abduct hijack kidnap ravish
uprościć uˈprɔɕʨ̑iʨ̑
v uczynić coś prostszym, mniej skomplikowanym simplify
uprzedmiotawiać ˌupʃɛdmʲjɔˈtavʲjäʨ̑
v sprowadzać człowieka lub zwierzę do roli przedmiotu, traktować jak przedmiot objectify
uprzedmiotowienie ˌupʃɛdmʲjɔtɔˈvʲjɛ̇̃ɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: uprzedmiotowić objectification
uprzednio
adv przed danym momentem, wydarzeniem; wcześniej ahead of time anteriorly beforehand in advance theretofore
uprzedzać
v powiadamiać o niebezpieczeństwie warn robić wcześniej anticipate zawiadamiać zawczasu inform stawać się niechętnym, źle nastawionym become prejudiced
uprzedzenie ˌupʃɛˈʣ̑ɛ̃ɲɛ
n nieuzasadniona niechęć do kogoś lub czegoś, negatywne odczucia w stosunku do kogoś, czegoś prejudice
uprzejmie uˈpʃɛjmʲjɛ
adv w sposób uprzejmy affably kindly
uprzejmość uˈpʃɛjmɔɕʨ̑
n uprzejmy zwrot grzecznościowy, uprzejmy uczynek, gest, przysługa pleasantry uprzejmy, grzeczny i życzliwy stosunek do ludzi amenity amiability amiableness civility courtesy gentility
uprzejmy uˈpʃɛjmɨ
adj zachowujący się zgodnie z zasadami dobrego wychowania amiable courteous polite suave
uprzywilejowany
adj mający szczególne przywileje, uprawnienia privileged
uprzywilejować
v obdarzyć przywilejami, nadać szczególne uprawnienia privilege
uprzątać uˈpʃɔ̃ntaʨ̑
v doprowadzać coś do porządku oczyszczając z czegoś clear away
uprząż
n (technologia, technika, techniczny) zespół lin, pasów, itp., umożliwiający sprężyste połączenie kogoś, czegoś harness sling (zootechnika, zootechniczny) pasy zakładane na konia, dzięki którym możliwe jest użycie zwierzęcia do pracy w zaprzęgu harness tackling trappings
ups
interjection (potocznie, potoczny) wyrażający zakłopotanie oups
upór
n niezmienne zachowanie, ciągłe trwanie przy tych samych zasadach czy poglądach stubbornness obstinacy obduracy pertinacity
upływać
v trwając, zmierzać do swojego końca expire go by
uran ˈurãn
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu U i liczbie atomowej 92; uranium
uran zubożony
n (chemia, chemiczny) uran, składający się głównie z izotopu uranu o liczbie masowej 238 i zawierający małomniej izotopu U-235 niż w naturalnym uranie; depleted uranium
urartyjski
adj związany z Urartu, dotyczący Urartu Urartian
uraz ˈuras
n uszkodzenie ciała injury trauma
uraza
n niechęć, żal do kogoś injury
urbanista ˌurbãˈɲista
n projektant przestrzeni miejskiej i rozplanowania zabudowy urban planner
urbanistyczny
adj dotyczący urbanistyki urban urbanistic
urbanizacja ˌurbãɲiˈzaʦ̑ʲja
n wzrost liczby ośrodków miejskich na jakimś obszarze, ich powiększenie i rozwój wiążący się z koncentracją, napływem ludności, wzrostem ich roli i znaczenia dla danego regionu; urbanisation
urdu ˈurdu
n (językoznawstwo, językoznawczy) język indoeuropejski używany przez ponad 50 milionów ludzi na subkontynencie indyjskim, język urzędowy w Pakistanie; Urdu
ureusz uˈrɛ<sup>w</sup>uʃ
n (historia, historyczny, historycznie) w starożytnych królestwach, głównie Egipcie, symbol władzy boskiej i królewskiej w postaci świętego węża – stylizowanej kobry w pozycji ataku; uraeus
urlop ˈurlɔp
n dni wolne od pracy przysługujące pracownikowi; leave vacation leave of absence
urlopowicz ˌurlɔˈpɔvʲiʧ̑
n (potocznie, potoczny) osoba spędzająca urlop holiday-maker holidayer holidaymaker vacationer vacationist holiday maker
urna ˈurna
n pojemnik (zazwyczaj w kształcie wazy) do przechowywania prochów zmarłych po ich kremacji; urn funeral urn funerary urn pojemnik, do którego wyborcy wrzucają swoje głosy ballot box
uroczy uˈrɔʧ̑ɨ
adj pełen uroku, atrakcyjny, pociągający, czarujący charming
uroczystość ˌurɔˈʧ̑ɨstɔɕʨ̑
n uroczyste obchodzenie jakiegoś święta, wydarzenia itp. ceremony festivity celebration feast
uroczysty ˌurɔˈʧ̑ɨstɨ
adj obchodzony w sposób podniosły, odznaczający się okazałością ceremonial festive gala
uroczyście
adv w sposób odbiegający od zwyczajności czy codzienności solemnly ceremonially ceremoniously festively grandly portentously
uroda uˈrɔda
n wygląd człowieka appearance zespół cech wyglądu człowieka, które pociągają, budzą zachwyt beauty
urodlin uˈrɔdlʲĩn
n (botanika, botaniczny) Asimina, rodzaj małych drzew lub krzewów z rodziny flaszowcowatych, asymina; pawpaw
urodzaj
n (potocznie, potoczny) obfitość, duża ilość czegoś abundance
urodzajność
n (rzeczownik odprzymiotnikowy) od: urodzajny fruitfulness
urodzajny
adj (rolnictwo, rolniczy) dający obfity plon fertile fecund productive taki, w którym zebrano wysokie plony good productive
urodzenie ˌurɔˈʣ̑ɛ̃ɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: urodzić birth
urodziny ˌurɔˈʥ̑ĩnɨ
n fakt narodzenia się birth rocznica dnia narodzin birthday anniversary
urodzony ˌurɔˈʣ̑ɔ̃nɨ
adj (książkowy) taki, który posiada skłonności i zamiłowanie do czegoś natural born
urojenie
n (psychologia, psychologiczny) (medycyna, medyczny) objaw wytwórczy psychozy, zaburzenie treści myślenia polegające na nierzeczywistym osądzie, błędnym przekonaniu, niepodlegającym logicznej argumentacji delusion myśl lub pomysł nie do zrealizowania figment figment of the imagination
urojony
adj będący wytworem wyobraźni a nie rzeczywistości imaginary
urok ˈurɔk
n (dawniej, dawny) według wierzeń ludowych: negatywna siła magiczna mogąca komuś lub czemuś szkodzić hex spell (książkowy) to, co wywiera przyjemne wrażenie attraction charm
urolog uˈrɔlɔk
n (medycyna, medyczny) lekarz specjalista zajmujący się rozpoznawaniem i leczeniem chorób układu moczowo-płciowego urologist
urologia ˌurɔˈlɔɟja
n (medycyna, medyczny) dział medycyny, który zajmuje się fizjologią i schorzeniami układu moczowo-płciowego; urology
urologiczny ˌurɔlɔˈɟiʧ̑nɨ
adj (medycyna, medyczny) związany z urologią urological urologic
urszulanka
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) zakonnica z jednego z trzech katolickich zgromadzeń urszulańskich; Ursuline
uruchamiać ˌuruˈxãmʲjäʨ̑
v (bankowość, bankowy) zaczynać wykorzystywać jakieś środki finansowe use włączać jakąś maszynę start turn on
urwis
n chłopiec lubiący płatać figle rascal gamin imp jackanapes larrikin little devil
urwisko urˈvʲiskɔ
n stroma ściana skalna scarp bluff cliff crag precipice steep
urynoterapia ˌurɨ̃nɔtɛˈrapʲja
n (medycyna, medyczny) terapia moczem; urinotherapy
urzeczywistniać ˌuʒɛʧ̑ɨˈvʲistʲɲäʨ̑
v realizować coś realize
urzekać uˈʒɛkaʨ̑
v wzbudzać podziw enchant
urząd ˈuʒɔ̃nt
n (potocznie, potoczny) przedmiot sprawowania władzy publicznej, stanowisko w instytucji publicznej office department
urządzenie ˌuʒɔ̃nˈʣ̑ɛ̃ɲɛ
n mechanizm służący do wykonywania określonych zadań / czynności device
urządzenie peryferyjne
n (informatyka, informatyczny) każde niesamodzielne urządzenie komputerowe sterowane przez jednostkę centralną i realizujące jakieś specjalne zadanie np. drukowanie, wyświetlanie obrazu, wprowadzanie danych, zapis informacji na nośnikach; peripheral
urzędas uˈʒɛ̃ndas
n (potocznie, potoczny) (pogardliwie) urzędnik desk jocker desk jockey paper pusher pencil-neck
urzędnik uˈʒɛ̃ndʲɲik
n osoba pracujący w urzędzie civil servant clerk office worker officer official registrar
urzędnik stanu cywilnego
n (administracja) urzędnik, który prowadzi rejestr o stanie cywilnym, narodzinach, małżeństwie i śmierci obywateli registrar
urzędowy ˌuʒɛ̃nˈdɔvɨ
adj oficjalnie przyjęty official
usankcjonować ˌusãŋkʦ̑ʲjɔ̃ˈnɔvaʨ̑
v autorytatywnie zatwierdzić, nadać moc prawną lub urzędową sanction
usilny
adj taki, w który ktoś wkłada wiele wysiłku hard insistent
usiłowanie ˌuɕiwɔˈvãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: usiłować attempt effort
usiłować ˌuɕiˈwɔvaʨ̑
v bardzo usilnie starać się; działać w celu osiągnięcia czegoś attempt endeavor endeavour struggle
uskok ˈuskɔk
n (geologia, geologiczny) pęknięcie mas skalnych, wzdłuż którego nastąpiło ich przesunięcie względem siebie; fault skok do tyłu lub w bok wykonany w celu uniknięcia jakiegoś niebezpieczeństwa dodge
uspokajać ˌuspɔˈkajäʨ̑
v dawać uspokojenie calm down odzyskiwać spokój, stawać się spokojnym calm down settle
usposobienie
n nastrój, chwilowy stan psychiczny mood temperament, zespół stałych skłonności i cech psychicznych temperament disposition
usprawiedliwiać ˌuspravʲjɛˈdlʲivʲjäʨ̑
v oczyszczać z zarzutów, podawać usprawiedliwienie exculpate wyjaśniać motywy działania justify
usta ˈusta
n (anatomia, anatomiczny) część ciała służąca głównie do spożywania pokarmów oraz artykulacji głosek; mouth
ustalać uˈstalaʨ̑
v czynić niezmiennym establish pozbawiać chwiejności, usztywniać set stwierdzać coś po zbadaniu determine establish wybierać, wyznaczać, uzgadniać coś, jakąś wartość dla czegoś fix decide establish set settle
ustawa uˈstava
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) akt normatywny o charakterze powszechnie obowiązującym, najczęściej obecnie uchwalany przez parlament (w niektórych państwach zatwierdzany później przez organ władzy wykonawczej); act bill constitution enactment legislation statute
ustawiać uˈstavʲjäʨ̑
v (potocznie, potoczny) kierować czyimś postępowaniem order about o namiocie: rozbić pitch powodować określone działanie mechanizmu, urządzenia adjust set set up stawiać w jakimś porządku align arrange umieszczać kogoś, coś w określonej pozycji place put
ustawicznie ˌustaˈvʲiʧ̑ʲɲɛ
adv ciągle, nieprzerwanie, uporczywie persistently
ustawodawca
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) organ, który stanowi ustawy lawmaker
ustawodawczy
adj (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) opracowujący i wydający ustawy; związany z wydawaniem ustaw legislative
ustawodawstwo
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) całokształt ustaw, przepisów oraz uregulowań prawnych dotyczących danej dziedziny życia, w określonym państwie lawmaking legislation
ustawowy ˌustaˈvɔvɨ
adj uregulowany ustawą legal
usterka
n nieduża wada w urządzeniu fault niewielki błąd w tekście error mistake
ustniczek francuzik uˈstʲɲiʧ̑ɛk frãnˈʦ̑uʑik
n (zoologia, zoologiczny) Pomacanthus arcuatus, gatunek morskiej ryby okoniokształtnej z rodziny pomakantowatych; gray angelfish
ustnie
adv komunikując się słowami wymawianymi orally verbally
ustnik ˈustʲɲik
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) część instrumentu dętego w postaci rurki trzymanej w ustach lub przykładanej do nich w celu wdmuchania powietrza; mouthpiece część aparatu służącego nurkowi do oddychania mouthpiece część papierosa lub fajki trzymana w ustach podczas palenia mouthpiece
ustny ˈustnɨ
adj dotyczący ust, związany z ustami oral wyrażony, przekazany za pomocą ust oral verbal
ustrojstwo uˈstrɔjstfɔ
n (potocznie, potoczny) (żartobliwie) o nieznanym, bliżej nieokreślonym mechanizmie, urządzeniu contraption gizmo
ustrój ˈustruj
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) forma sprawowanej władzy publicznej w państwie, zbiór zasad określających funkcjonowanie państwa i społeczeństwa regime system ogół norm prawnych regulujących procesy gospodarcze w państwie system żywy organizm organism
ustępliwy ˌustɛ̃mˈplʲivɨ
adj o człowieku, instytucji itp.: taki, który jest skłonny do ustępstw pliable
ustępować
v dawać wolne miejsce lub drogę concede give give place give way pod naciskiem zmieniać postępowanie lub stanowisko acquiesce budge cave in defer relent retreat przestawać (lub coraz mniej) się objawiać lub występować abate ebb recede retreat subside
ustępstwo uˈstɛ̃mpstfɔ
n rezygnacja z własnych żądań na rzecz drugiej strony concession climb-down
usunięcie ˌusũˈɲɛ̇̃ɲʨ̑ɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: usunąć removal
usuwać uˈsuvaʨ̑
v (informatyka, informatyczny) kasować dane z dysku itp. delete
uszkodzenie ˌuʃkɔˈʣ̑ɛ̃ɲɛ
n (medycyna, medyczny) naruszenie tkanki organizmu lub jej nieprawidłowa zmiana pod wpływem choroby bądź czynników zewnętrznych np. promieniowania injury (technologia, technika, techniczny) awaria, usterka damage
uszkodzony
adj taki, który uległ uszkodzeniu damaged
uszny ˈuʃnɨ
adj związany z uchem otic
usługa uˈswuɡa
n okazana pomoc service
usługowy
adj przeznaczony do zaspokajania ludzkich potrzeb service servicing tertiary
ut ut
n (dawniej, dawny) (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dźwięk „do” (C) ut
utalentowany
adj (książkowy) obdarzony talentem talented gifted
utopia uˈtɔpʲja
n nie biorący pod uwagę możliwości realizacji ideał szczęśliwego społeczeństwa, ideał doskonałego ustroju politycznego utopia
utopijny
adj właściwy utopii, niemożliwy do urzeczywistnienia utopian utopic
utopista ˌutɔˈpʲista
n człowiek mający nierealne pomysły; marzyciel, fantasta utopian
utrakwista
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w katolicyzmie: zwolennik utrakwizmu, czyli komunii pod dwiema postaciami utraquist
utrata uˈtrata
n (książkowy) fakt, że ktoś został pozbawiony kogoś lub czegoś loss
utrudniać uˈtrudʲɲäʨ̑
v sprawiać trudność, czynić coś trudniejszym impede
utrudnienie ˌutrudʲˈɲɛ̇̃ɲɛ
n to, co utrudnia wykonanie czegoś hindrance impediment stymie
utrwalać
v (fotografia) nadawać trwałość zdjęciom poprzez zastosowanie właściwych odczynników fix (technologia, technika, techniczny) zapisywać na nośniku celem późniejszego odczytania lub odtworzenia record czynić trwalszym strengthen consolidate set przedstawiać w formach literatury lub sztuki wycinek rzeczywistości preserve starać się dobrze zachować w pamięci, ucząc się, powtarzając materiał revise review stawać się trwalszym be commemorated
utrzymanie ˌuṭʃɨ̃ˈmãɲɛ
n wyżywienie; czasem także: możliwość pobytu, noclegu board środki, pieniądze niezbędne do życia keep livelihood upkeep
utrzymanka ˌuṭʃɨ̃ˈmãnka
n (lekceważąco, lekceważący) (pejoratywnie, pejoratywny) kobieta utrzymywana przez kochanka bimbo kept woman (środowiskowy) (regionalizm, regionalny) (żartobliwie) uchwyt umożliwiający trzymanie naczynia wypełnionego gorącym płynem glass cup holder hand-held tea glass holder tea cup holder
utrzymywać ˌuṭʃɨ̃ˈmɨvaʨ̑
v mieć kogoś lub coś na utrzymaniu maintain popierać pogląd, powtarzać jakąś opinię maintain
utworzenie ˌutfɔˈʒɛ̃ɲɛ
n zorganizowanie czegoś (stowarzyszenia, instytucji (et cetera)) creation foundation
utwór ˈutfur
n (geologia, geologiczny), zwykle w lm, jakiekolwiek stałe tworzywo skorupy ziemskiej, będące produktem procesów geologicznych, posiadające tę samą budowę wewnętrzną lub inną wspólną cechę deposit dzieło literackie lub muzyczne work piece
utykać
v stawać, nie mogąc poruszać się dalej get stuck run aground chodzić niepłynnie z przyczyn chorobowych limp
utylitarny ˌutɨlʲiˈtarnɨ
adj taki, który dąży do niesienia praktycznej korzyści, pożytku; jest użyteczny utilitarian
utylitarystyczny ˌutɨlʲitarɨˈstɨʧ̑nɨ
adj (filozofia, filozoficzny) związany z utylitaryzmem, dotyczący utylitaryzmu, właściwy utylitaryzmowi utilitarianist
utylizacja ˌutɨlʲiˈzaʦ̑ʲja
n wykorzystywanie odpadów lub niepotrzebnych materiałów do dalszej produkcji, jako surowce wtórne; utilisation
uwaga uˈvaɡa
interjection uwaga! → okrzyk, mający na celu ostrzec przed niebezpieczeństwem caution look out uwaga! → okrzyk, mający na celu zwrócić czyjąś uwagę (1.1) attention
uwaga uˈvaɡa
n pouczenie, upomnienie; krytyka czyjegoś zachowania rebuke reproof skupienie nad przedmiotem, zjawiskiem lub myślą attention notice spostrzeżenie, komentarz lub wypowiedź dotycząca czegoś observation remark comment
uważać uˈvaʒaʨ̑
v skupiać się concentrate sądzić coś o kimś lub czymś consider deem find uznawać; poczytywać consider deem find zwracać szczególną uwagę na coś; być ostrożnym take care
uważnie uˈvaʒʲɲɛ
adv z uwagą, bacznie, ostrożnie attentively carefully heedfully intently mindfully
uważny uˈvaʒnɨ
adj charakteryzujący się uwagą, rozwagą, ostrożnością; taki, który czuwa, uważa attentive observant careful heedful watchful
uwertura ˌuvɛrˈtura
n (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) utwór orkiestrowy poprzedzający rozpoczęcie opery, oratorium lub baletu overture
uwielbiać uˈvʲjɛlbʲjäʨ̑
v bardzo coś/kogoś lubić like very much otaczać kogoś miłością adore love
uwierać
v gnieść, uciskać pinch
uwiąz
n linka lub łańcuch, którym przywiązane jest zwierzę tether
uwięzić
v pozbawić wolności, zamknąć w więzieniu jail trap
uwodziciel ˌuvɔˈʥ̑iʨ̑ɛl
n mężczyzna uwodzący kogoś seducer
uwodzić uˈvɔʥ̑iʨ̑
v porywać, ujmować kogoś czymś; czarować, oczarować kogoś; (potocznie, potoczny) podrywać kogoś seduce
uwolnienie ˌuvɔlʲˈɲɛ̇̃ɲɛ
n wypuszczenie na wolność; wyzwolenie liberation
uwolnić uˈvɔlʲɲiʨ̑
v oswobodzić kogoś z jakichś ograniczeń lub od czegoś nieprzyjemnego exempt usunąć więzy ograniczające ruchy unbind unchain wypuścić na wolność, oswobodzić free liberate set free z zarzutów: oczyścić exonerate wyrwać się z zamknięcia free oneself wyzwolić się z jakichś ograniczeń lub od czegoś nieprzyjemnego get rid
uwspólnotowić ˌufspulnɔˈtɔvʲiʨ̑
v (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) przenieść w wyłączne kompetencje Unii Europejskiej (o sferach zarządzania państwowego) communitise
uzależnienie ˌuzalɛʒʲˈɲɛ̇̃ɲɛ
n (psychologia, psychologiczny) chroniczna potrzeba dostarczania określonych, na ogół szkodliwych bodźców do organizmu człowieka, zwykle sprzeczna z jego wolą i intelektem addiction
uzależnienie seksualne
n (medycyna, medyczny) (psychologia, psychologiczny) uzależnienie od seksu; sex addiction sexual addiction
uzależniony
n osoba, która popadła w nałóg addict
uzasadniać ˌuzaˈsadʲɲäʨ̑
v podawać dowody na prawdziwość czegoś justify excuse found motivate validate account for
uzasadnienie ˌuzasadʲˈɲɛ̇̃ɲɛ
n zbiór argumentów, powodów, motywów i dowodów wyjaśniających jakieś działanie explanation justification rationale
uzasadniony
adj oparty na słusznych podstawach justified well-founded founded informed principled reasoned
uzbrojenie ˌuzbrɔˈjɛ̇̃ɲɛ
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) wyposażenie statku żaglowego, składające się z omasztowania, ożaglowania i olinowania rigging osprzęt, armatura fittings sprzęt bojowy, w który wyposażone jest wojsko armament arms weaponry
uzbrojony
adj mający wyposażenie służące bytowaniu, przetrwaniu lub rozwojowi developed posiadający broń przy sobie armed gun-toting militarized strapped tooled up
uzdolniony
adj obdarzony ponadprzeciętnymi umiejętnościami gifted talented
uzdrawianie
n (rzeczownik odczasownikowy) od: uzdrawiać healing
uzdrowiciel
n osoba, która posiada moc uzdrawiania i stosuje w tym celu metody niepraktykowane przez medycynę oficjalną; (także, też) ten, kto kogoś uzdrowił healer
uzdrowisko
n miejscowość mająca naturalne właściwości lecznicze spa town
uzgadniać uzˈɡadʲɲäʨ̑
v doprowadzać do zgodności adjust coordinate doprowadzać do zgody agree agree on negotiate
uznanie uˈznãɲɛ
n ocena, wyczucie discretion przyjęcie za prawdę recognition szacunek, poważanie, podziw acknowledgement recognition
uznawać uzˈnavaʨ̑
v potwierdzać czyjeś prawa, pozycję, suwerenność accredit honor honour stwierdzać, że ktoś lub coś jest kimś lub czymś innym consider stwierdzać, że ktoś lub coś ma określone cechy consider zgadzać się z czymś avow recognise recognize sanction
uzupełniać ˌuzuˈpɛwʲɲäʨ̑
v czynić coś kompletnym, dodawać czego brakuje complement
uzupełnienie ˌuzupɛwʲˈɲɛ̇̃ɲɛ
n to, co jest dopełnieniem, rozwinięciem, dodatkiem do czegoś addition supplement
uzurpator
n człowiek, który bezprawnie przywłaszcza sobie tytuł, władzę albo cudze prawa do czegoś usurper
uzurpować ˌuzurˈpɔvaʨ̑
v bezprawnie, samowolnie zagarniać, przywłaszczać usurp
uzwojenie
n (elektryczność) część obwodu magnetycznego odpowiedzialna za wytwarzanie strumienia magnetycznego electromagnetic coil winding wire coil
uzyskanie ˌuzɨˈskãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: uzyskać achieve acquire acquisition gain obtain obtainment
uzyskiwać ˌuzɨˈsʲcivaʨ̑
v otrzymywać coś o co się zabiegało, starało się otrzymać obtain
uzębienie
n (zoologia, zoologiczny) (stomatologia, stomatologiczny) zestaw wszystkich zębów u danego osobnika dentition set of teeth
ułamek uˈwãmɛk
n (matematyka, matematyczny) zapis dzielenia za pomocą poziomej kreski rozdzielającej dzielną od dzielnika (zwanych w tej sytuacji licznikiem i mianownikiem) fraction fragment całości fraction part
ułamek masowy
n (chemia, chemiczny) stosunek masy składnika do masy mieszaniny; mass fraction
ułamek molowy
n (chemia, chemiczny) stosunek liczby moli składnika do sumy liczby moli wszystkich składników mieszaniny; mole fraction
ułamek niewłaściwy
n (matematyka, matematyczny) ułamek, w którym licznik jest większy lub równy mianownikowi top-heavy fraction
ułamek objętościowy
n (chemia, chemiczny) stosunek objętości składnika do sumy objętości wszystkich składników mieszaniny przed ich zmieszaniem; volume fraction
ułan ˈuwãn
n (wojskowość, wojskowy) (historia, historyczny, historycznie) żołnierz lekkiej kawalerii utworzonej w Polsce w XVIII w.; ; (zobacz) też ułan w Encyklopedii staropolskiej uhlan lancer
ułaskawienie ˌuwaskaˈvʲjɛ̇̃ɲɛ
n (potocznie, potoczny) dokument, którego podpisanie skutkuje ułaskawieniem (1.1) pardon reprieve (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) całkowite lub częściowe darowanie skazanemu kary orzeczonej prawomocnie przez sąd lub zamiana takiej kary na łagodniejszą; pardon reprieve
ułatwiać uˈwatfʲjäʨ̑
v sprawiać, że coś staje się dla kogoś łatwiejsze facilitate ease simplify further
ułomność uˈwɔ̃mnɔɕʨ̑
n kalectwo handicap lameness
uśmiech ˈuɕmʲjɛx
n zmiana wyrazu twarzy, która jest przejawem odczuwania radości, zadowolenia, rozbawienia, serdeczności lub ironii; smile
uśmiechać się uɕˈmʲjɛxaʨ̑‿ɕɛ
v wyrażać pozytywne emocje za pomocą grymasów twarzy smile
uśmiechnięty ˌuɕmʲjɛçˈɲɛ̃ntɨ
adj taki, który się uśmiecha smiling
uśmieszek uˈɕmʲjɛʃɛk
n niewyraźny uśmiech wyrażający często drwinę, ironię albo pogardę smirk
uświęcać
v sprawiać, by ktoś lub coś stawało się święte sanctify
użański
adj związany z Użem (rzeką na Ukrainie i Słowacji) Uzhanian
użycie uˈʒɨʨ̑ɛ
n skorzystanie z czegoś, zastosowanie, posłużenie się czymś use usage
użyszkodnik ˌuʒɨˈʃkɔdʲɲik
n (slangowo) (informatyka, informatyczny) (żartobliwie) (czasem (pejoratywnie, pejoratywny)) użytkownik luser
użytek uˈʒɨtɛk
n obszar ziemi będący w uprawie lub nadający się do uprawy farmland użycie, używanie, użytkowanie use
użytkownik ˌuʒɨtˈkɔvʲɲik
n osoba, która używa czegoś, użytkuje coś user
używalność
n przydatność do używania usability usableness useableness
używanie ˌuʒɨˈvãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: używać use
używany ˌuʒɨˈvãnɨ
adj mający wcześniej innego właściciela, noszący ślady użytkowania used secondhand
używać uˈʒɨvaʨ̑
v korzystać z czegoś do zrobienia czegoś use
używka uˈʒɨfka
n produkt spożywczy, zwykle nie mający wartości odżywczej, działający pobudzająco na organizm ludzki drug stimulant
użyźniać uˈʒɨʑɲäʨ̑
v czynić glebę bardziej urodzajną, zwiększać jej żyzność fertilise fertilize
użyźnić
v zwiększyć urodzajność ziemi enrich
van vãn
n typ nadwozia samochodu osobowego do przewozu większej ilości osób; van
vel vɛl
conjunction (książkowy) albo, czyli, albo też (używane tylko dla połączenia określeń synonimicznych, szczególnie nazwisk, pseudonimów tej samej osoby) AKA alias
vendémiaire
n nazwa pierwszego miesiąca we francuskim kalendarzu rewolucyjnym; Vendémiaire
ventôse
n nazwa szóstego miesiąca we francuskim kalendarzu rewolucyjnym; Ventôse
verbum deponens
n (gramatyka) czasownik, który przyjmuje formę strony biernej, ale ma znaczenie czynne lub zwrotne; deponent verb
via ˈvʲi<sup>j</sup>a
preposition …służący do określenia miejscowości, przez którą przebiega trasa podróży lub transportu via
vibrato vʲiˈbratɔ
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) określenie wykonawcze wibracji dźwięku lub głosu; vibrato
vice versa ˈvʲiʦ̑ɛ ˈvɛrsa
adv (żartobliwie) wzajemnie vice versa na odwrót, odwrotnie vice versa
village development committee
n najniższa jednostka administracyjna dla obszarów wiejskich w Nepalu; village development committee
vipassana
n technika medytacyjna w buddyzmie therawada; vipassana
vloger ˈvlɔɡɛr
n autor vloga vlogger
vogueing
n (choreografia, choreograficzny) housowy taniec imitujący zachowanie modelek na pokazie mody vogueing
w f v vu
n dwudziesta ósma litera polskiego alfabetu w
w f v vu
preposition …czas zaistnienia czynności; czas trwania czynności at …kierunek czynności into …wnętrze miejsca wykonywania czynności (również przenośne: umysł, mózg, serce itp.) in at
w biały dzień ˈv‿bʲjawɨ ˈʥ̑ɛ̇̃ɲ
adv nie kryjąc się z niczym, jawnie, otwarcie in broad daylight
w celu ˈf‿ʦ̑ɛlu
przyłącza określenie celu, w jakim ktoś działa; aby, by in order to
w chuj f‿xuj
(wulgarnie, wulgaryzm) bardzo dużo, całe mnóstwo shitload
w ciągu ˈfʲ‿ʨ̑ɔ̃ŋɡu
wskazuje odcinek czasu stanowiący ramy czasowe dla opisywanych zdarzeń within for over
w ciąży
adj (fizjologia, fizjologiczny) taka, która została ciężarną pregnant
w ciąży
adv (fizjologia, fizjologiczny) gdy trwa okres ciąży, typowo dla ciąży pregnantly
w czepku urodzony ˈf‿ʧ̑ɛpku ˌːrɔˈʣ̑ɔ̃nɨ
adj (przenośnie, przenośnia) o kimś, kto ma dużo szczęścia born with a silver spoon in one's mouth
w cztery oczy ˈf‿ʧ̑tɛrɨ ˈɔʧ̑ɨ
adv na osobności, bez udziału osób trzecich face to face
w dodatku
adv ponadto, dodatkowo, poza tym, prócz tego on top of that to boot additionally also in addition moreover
w dół
…informujący o miejscu, przebiegu czegoś lub o odbywaniu się jakiejś czynności w kierunku niżej od omawianej pozycji down
w dół
adv w kierunku tego, co znajduje się niżej; coraz niżej adown down downhill downslope downwardly downwards
w formie ˈf‿ːɔrmʲjɛ
w postaci czegoś in the form
w formie ˈf‿ːɔrmʲjɛ
adj w dobrej kondycji fit in fine fettle in good shape in good trim
w grudniu po południu ˈv‿ɡrudʲɲu ˌpɔ‿pɔˈwudʲɲu
adv (potocznie, potoczny) (żartobliwie) w nieokreślonej, niepewnej przyszłości; nie wiadomo kiedy when hell freezes over
w górę ˈv‿ɡurɛ
adv (hydrologia, hydrologiczny) w kierunku źródła upstream określenie kierunku powyżej czegoś above up uphill upwards
w imię ˈv‿ĩmʲjɛ
ze względu na jakąś wartość in the name of
w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego
interjection (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) chrześcijańskie wezwanie rozpoczynające modlitwę In the name of the Father, the Son, and the Holy Spirit
w kształcie
nadając lub przybierając kształt czegoś in the shape of
w kwiecie wieku ˈf‿kfʲjɛ̇ʨ̑ɛ ˈvʲjɛku
idiom w pełni sił/życia, w najlepszym okresie życia, w rozkwicie in one's prime
w mgnieniu oka ˈv‿mʲɟɲɛ̇̃ɲu ˈɔka
adv (potocznie, potoczny) bardzo szybko in a split second in a twinkling in the twinkling of an eye
w międzyczasie ˌv‿mʲjɛ̃nʣ̑ɨˈʧ̑aɕɛ
idiom (potocznie, potoczny) między jednym wydarzeniem a drugim in the meantime meantime meanwhile
w moich oczach ˈv‿mɔ<sup>j</sup>ix ˈɔʧ̑ax
idiom moim zdaniem, według mojej opinii in my eyes
w ogóle v‿ɔˈɡulɛ ˈv‿ɔɡulɛ
adv ogólnie, w sumie, podsumowując generally in general zupełnie (nie), nic a nic at all
w pizdu f‿pʲizˈdu
(wulgarnie, wulgaryzm) dużo shitload
w pocie czoła ˈf‿pɔʨ̑ɛ ˈʧ̑ɔwa
adv z wielkim wysiłkiem in the sweat of one's brow
w poprzek
przyimek wskazujący, że coś znajduje się lub porusza prostopadle do długości danego obiektu across over
w porządku
w określonej kolejności in order
w porządku
idiom (potocznie, potoczny) zwrot wyrażający zgodę na coś OK all right (potocznie, potoczny) zwrot wyrażający zrozumienie, uznanie czegoś (lub kogoś) za dobre, do przyjęcia, możliwe, prawidłowe OK all right okay
w przybliżeniu
blisko, ale niedokładnie tak approximately about or so approx approx. approximatively
w przód
adv w kierunku przed obserwatorem onward
w sposób
adv w jakimś stylu in a way
w stosunku do f‿stɔˈsũnku ˈdɔ
w porównaniu z in comparison with wobec, do, względem against to toward towards
w tym f‿tɨ̃m
adv połączenie w + to therein włącznie z including
w ukryciu
adv tak, by inni nie wiedzieli doggo in secret ulteriorly
w wyniku
…tworząca konstrukcje opisujące przyczynę omawianego zjawiska czy wydarzenia accordingly as a result of
w zamian
adv dając albo otrzymując coś za coś in exchange in return
w zasięgu ręki
adv (przenośnie, przenośnia) coś jest łatwo dostępne, łatwo osiągalne within arm's reach within reach coś jest w pobliżu, niedaleko, na wyciągnięcie ramienia within arm's reach within reach
w ślad za ˈfʲ‿ɕlad ˈza
(idąc, podążając) za kimś following
w żywe oczy
idiom bezpośrednio, wprost bald-faced unblushingly
wacha ˈva.xa
n (ichtiologia, ichtiologiczny) gatunek ryby morskiej, Acanthocybium solandri, zaliczanej do rodziny makrelowatych wahoo
wachlarz ˈvaxlaʃ
n ręczny przyrząd do ochładzania za pomocą ruchów powietrza, rozkładany kolisto fan
wacik ˈvaʨ̑ik
n (potocznie, potoczny) kulisty bądź spłaszczony kawałek waty służący m.in. do dezynfekcji lub demakijażu cotton ball swab
wada ˈvada
n ujemna cecha charakteru fault flaw
wadery vaˈdɛrɨ
n (łowiectwo, łowiecki) (rybołówstwo, rybacki) rodzaj ochronnego ubrania z nieprzemakalnego materiału mającego formę butów połączonych ze spodniami sięgającymi pod pachy i używanego przez myśliwych i rybaków waders
wadliwie vaˈdlʲivʲjɛ
adv w sposób wadliwy, nieprawidłowy faultily
wafel
n (kulinaria) kruche ciastko złożone z kilku warstw (1.1), przełożonych określonym nadzieniem wafer (spożywczy) rodzaj ciasta cienko sprasowanego, łamliwego, służącego do przekładania nadzieniem lub jako foremka na lody czy inną masę wafer
waga ˈvaɡa
n (przenośnie, przenośnia) znaczenie, wartość weight importance ciężar czegoś lub kogoś weight (sport, sportowy) w boksie: kategoria zawodników o zbliżonej wadze (1.2) weight urządzenie do pomiaru masy; scales balance
wagarowicz
n uczeń chodzący na wagary, opuszczający lekcje truant
wagary vaˈɡarɨ
n nieuzasadniona jedno- lub wielokrotna celowa nieobecność ucznia na obowiązkowych zajęciach w szkole; jigging truancy wagging
wagon ˈvaɡɔ̃n
n (kolejnictwo) pojazd szynowy, zazwyczaj bez własnego napędu, przeznaczony do przewozu pasażerów lub towarów; wagon car carriage
wagon restauracyjny
n (kolejnictwo) wagon pociągu dalekobieżnego o wyposażeniu właściwym dla restauracji buffet car
wagon sypialny
n (kolejnictwo) wagon pociągu dalekobieżnego o wyposażeniu właściwym dla sypialni sleeping car
wagonownia
n (kolejnictwo) pomieszczenie do postoju, remontów i konserwacji wagonów; car barn depot
wagowy
adj (fizyka, fizyczny) związany z wagą, dotyczący wagi ponderal
wahabicki ˌwaxaˈbʲiʦ̑ʲci
adj (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) związany z wahhabizmem Wahhabi Wahabi
wahabita ˌwaxaˈbʲita
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) zwolennik wahhabizmu Wahabi
wahadło
n ciało poruszające się wokół nieruchomego punktu lub poziomej osi nie przechodzącej przez środek ciężkości tego ciała pendulum
wahanie vaˈxãɲɛ
n brak zdecydowania hesitation ruch okresowy zbliżony do ruchu wahadła swing zmienność określonej wielkości (cen, temperatur) w określonych granicach fluctuation
wahać ˈvaxaʨ̑
v nie móc podjąć jednoznacznej decyzji, zastanawiać się nad nią hesitate
wakacje vaˈkaʦ̑ʲjɛ
n okres wolny od zajęć szkolnych / pracy / obowiązków; vacation holiday
wakame
n (spożywczy) rodzaj jadalnych glonów morskich z gatunku undaria pierzastodzielna, składnik kuchni dalekowschodnich wakame
wakat ˈvakat
n wolna posada, nieobsadzone stanowisko vacancy
wakeboard
n (sport, sportowy) szeroka deska używana do płynięcia po wodzie w wakeboardingu wakeboard
wakeboarding
n (sport, sportowy) dyscyplina sportu wodnego, polegający na jeździe lub wykonywaniu ewolucji na specjalnej desce; wakeboarding
wakuola
n (mikrobiologia, mikrobiologiczny) owalna organella w strukturze komórki wypełniona sokiem komórkowym; vacuole
walatka
n (etnografia, etnograficzny) wielkanocny zwyczaj stukania się jajkami; egg fight egg tapping
walc valʦ̑
n (choreografia, choreograficzny) taniec wirowy wykonywany w parach do melodii w metrum 3/4; waltz (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) taneczny utwór muzyczny oparty o walc (1.1); waltz
walcowaty
adj taki, który przypomina kształtem walec cylindrical
walczyć ˈvalʧ̑ɨʨ̑
v toczyć walkę, uczestniczyć w walce fight struggle
walczyć z wiatrakami ˈvalʧ̑ɨʥ̑ ˌz‿vʲjatraˈkãmʲi
v walczyć z wytworami własnej wyobraźni tilting at windmills
walec ˈvalɛʦ̑
n (matematyka, matematyczny) bryła o przekroju pionowym prostokąta i o podstawie będącej kołem; cylinder przedmiot o kształcie walca (1.2) cylinder pojazd budowlany, z szerokim kołem na przedniej osi, służący do wyrównywania nawierzchni; roller
waleczność vaˈlɛʧ̑nɔɕʨ̑
n wyjątkowe poświęcenie walce, odwaga; cecha tego, kto jest waleczny bravery prowess
waleczny vaˈlɛʧ̑nɨ
adj ktoś, kto odznacza się męstwem, odwagą w walce brave
walenie vaˈlɛ̃ɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: walić pounding
walentynka ˌvalɛ̃nˈtɨ̃nka
n anonimowy drobny upominek lub kartka z życzeniami na walentynki, zwykle ozdobiona sercem, będąca wyrazem adoracji valentine osoba obdarowana z okazji walentynek valentine
walet ˈvalɛt
n (termin karciany) najsłabsza figura w kartach, starsza od blotek, oznaczona literą W (J, V lub B w innych językach); jack knave
waleń ˈvalɛ̃ɲ
n zwierzę należące do rzędu waleni whale
walidator ˌvalʲiˈdatɔr
n (informatyka, informatyczny) program sprawdzający poprawność dokumentu o określonej składni; validator
walizka vaˈlʲiska
n rodzaj torby podróżnej w formie sztywnego prostopadłościanu z uchwytem; suitcase
walić ˈvalʲiʨ̑
v (potocznie, potoczny) strzelać z broni fire shoot (potocznie, potoczny) mocno coś lub kogoś uderzać punch
walić konia ˈvalʲiʨ̑ ˈkɔ̃ɲa
v (wulgarnie, wulgaryzm) (eufemistycznie) pobudzać męskiego członka jerk off beat the cock beat the meat choke the chicken whack off
walka ˈvalka
n (sport, sportowy) mecz bokserski lub mecz innego sportu kontaktowego fight siłowe lub zbrojne rozstrzygnięcie konfliktu fight battle zmaganie z czymś, zwalczanie czegoś struggle
walka z wiatrakami ˈvalka ˌz‿vʲjatraˈkãmʲi
idiom walka z czymś nierealnym, urojonym tilting at windmills
walkman ˈwɔkmɛ̃n
n (elektronika, elektroniczny) mały, przenośny magnetofon kasetowy lub radiomagnetofon wyposażony w słuchawki; walkman
walkower valˈkɔvɛr
n (sport, sportowy) przyznanie zwycięstwa z powodu nieobecności przeciwnika, jego wycofania się lub dyskwalifikacji; W.O. walkover
walny ˈvalnɨ
adj mający decydujące znaczenie decisive
walor ˈvalɔr
n cecha wyróżniająca, szczególnie pozytywna value quality virtue advantage
waloński
adj związany z Walonią lub Walonami, dotyczący Walonii lub Walonów Walloon
waloński
n (językoznawstwo, językoznawczy) język waloński; Walloon
waltornia valˈtɔrʲɲa
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) instrument muzyczny dęty blaszany; French horn
waluta vaˈluta
n (bankowość, bankowy) oficjalna jednostka monetarna danego państwa; currency
wamp vãmp
n demoniczna, uwodzicielska kobieta vamp
wampir ˈvãmpʲir
n (mitologia, mitologiczny) (fantasy) upiór wysysający krew z żyjących; vampire (zoologia, zoologiczny) gatunek nietoperza żywiącego się krwią ssaków; vampire bat
wampirzyca
n kobieta-wampir vampiress
wanad ˈvãnat
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu V i liczbie atomowej 23; vanadium
wandal ˈvãndal
n osoba bezsensownie i bezmyślnie niszcząca rzeczy, wartości kulturalne, dzieła sztuki vandal
wandelia vãnˈdɛlʲja
n (ichtiologia, ichtiologiczny) Vandellia cirrhosa, pasożytnicza ryba z dorzecza Amazonki i Orinoko candiru
wanilia vãˈɲilʲja
n (botanika, botaniczny) rodzaj roślin jednoliściennych z rodziny storczykowatych; vanilla
wanilina
n (biochemia, biochemiczny) (spożywczy) aromatyczna substancja występująca w owocach wanilii, otrzymywana również syntetycznie vanillin
wanna ˈvãnːa
n duże naczynie do kąpieli bathtub bath
wanta ˈvãnta
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) lina podtrzymująca i usztywniająca maszt w płaszczyźnie prostopadłej do płaszczyzny symetrii kadłuba jachtu; shroud
wapienny
adj dotyczący wapienia, wykonany z wapienia limestone
wapień ˈvapʲjɛ̇̃ɲ
n (geologia, geologiczny) skała osadowa pochodzenia organicznego lub chemicznego zbudowana z węglanu wapnia; limestone
wapiti
n (zoologia, zoologiczny) Cervus canadensis, duży, północnoamerykański jeleń; elk red deer
wapń vapʲɲ̊
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Ca i liczbie atomowej 20; calcium
waran ˈvarãn
n (zoologia, zoologiczny) rodzaj dużej jaszczurki monitor lizard biawak goanna
warcab
n pionek w grze w warcaby piece
warcaba
n pionek warcabowy piece
warcabiarz
n osoba grająca w warcaby checkers player draughts player
warcabista
n osoba grająca w warcaby checkers player draughts player
warcabnica ˌvarʦ̑abʲˈɲiʦ̑a
n plansza do warcabów chessboard
warcaby
n gra dwuosobowa, w której gracze wykonują na przemian ruchy bierkami na czarno-białej planszy; checkers draughts
warczeć
v (potocznie, potoczny) mówić opryskliwie snap o stworzeniach wydawać gardłowe, niskie dźwięki ostrzegawcze jako forma gniewu, chęci ataku growl snarl gnar gnarr o urządzeniach wydawać niskie dźwięki przy pracy throb whirr whir
wareski
adj (historia, historyczny, historycznie) związany z Waregami, dotyczący Waregów Varangian
warga ˈvarɡa
n (anatomia, anatomiczny) fałd skórny ograniczający usta; lip
wargowy
adj (anatomia, anatomiczny) dotyczący warg, ust labial (fonetyka, fonetyczny) związany z artykulacją ustami labial
wariacko varʲˈjaʦ̑kɔ
adv w sposób wariacki, szalony madly
wariancja varʲˈjãnʦ̑ʲja
n (statystyka, statystyczny) miara zmienności, odzwierciedlająca zróżnicowanie zbiorowości; jest kwadratem odchylenia standardowego; variance
wariant ˈvarʲjãnt
n inne rozwiązanie, opracowanie, inna wersja variant
wariat ˈvarʲjat
n (potocznie, potoczny) człowiek chory psychicznie fool lunatic madman loony
wariograf
n urządzenie służące do rejestrowania nieświadomych reakcji przesłuchiwanego na zadawane pytania, pomagające wnioskować o jego prawdomówności; polygraph
warkocz ˈvarkɔʧ̑
n (fryzjerstwo, fryzjerski) splot zazwyczaj z trzech pasm włosów plait braid plat coś zaplecionego tak jak warkocz (1.1) braid
warkoczyk varˈkɔʧ̑ɨk
n (zdrobniale) od: warkocz pigtail
warna ˈvarna
n klasa społeczna w tradycyjnym indyjskim podziale społecznym, dzieląca się dalej na kasty; varna
warownia
n (architektura, architektoniczny) (wojskowość, wojskowy) obwarowany gród, twierdza otoczona obwarowaniem fortress
warowny vaˈrɔvnɨ
adj umocniony w celu przetrwania oblężenia fortified
warstwa ˈvarstfa
n (geologia, geologiczny) forma występowania skał osadowych; stratum każda z części materii wyraźnie wyodrębniających się w postaci równoległych płaszczyzn layer
warstwownica ˌvarstfɔvʲˈɲiʦ̑a
n (technologia, technika, techniczny) element kotła rusztowego regulujący wysokość warstwy dostarczanego do kotła paliwa coal gate
warstwowo
adv warstwami, jedna na drugiej in layers
warstwowy varˈstfɔvɨ
adj złożony z warstw stratified lamellar laminal laminar layered stratal
warszawianin ˌvarʃaˈvʲjä̃ɲĩn
n mieszkaniec Warszawy Varsovian man of Warsaw
warszawski varˈʃafsʲci
adj związany z Warszawą, pochodzący z Warszawy Varsovian Warsaw
warsztat ˈvarʃtat
n (motoryzacja) (rzemiosło, rzemieślniczy) firma zajmująca się usługami mechanicznymi, rzemieślniczymi, naprawczymi workshop (rzemiosło, rzemieślniczy) pomieszczenie z kompletem narzędzi do wykonanie określonej pracy, zwłaszcza rzemieślniczej, mechanicznej workshop (rzemiosło, rzemieślniczy) stół z kompletem narzędzi do wykonania określonej pracy, zwłaszcza rzemieślniczej, mechanicznej bench
wart vart
adj posiadający pewną wartość worth
warta ˈvarta
n straż pełniona przez jedną lub kilka osób; sentry
wartki ˈvartʲci
adj szybko płynący lively rapid swift
warto ˈvartɔ
particle dobrze byłoby, gdyby coś się stało; trzeba (słowo mniej naciskające) it is worth
wartownia varˈtɔvʲɲa
n pomieszczenie dla wartowników guardroom
wartościowy ˌvartɔɕˈʨ̑ɔvɨ
adj o wysokiej wartości materialnej valuable precious worthful
wartość ˈvartɔɕʨ̑
n (fizyka, fizyczny) (matematyka, matematyczny) liczba wyrażająca daną wielkość fizyczną lub będąca wynikiem wyrażenia matematycznego value kwota pieniędzy, jaką wart jest jakiś przedmiot lub usługa value worth określony stan danej cechy, wymiar cechy; znaczenie; to, ile coś jest warte z jakiejś przyczyny value worth merit zwykle lm zasada moralna, przekonanie value principle
waruj ˈvaruj
interjection komenda dla psa, aby ten przywarł do ziemi w pozycji oczekującej down
warunek vaˈrũnɛk
n ograniczenie, bez którego coś nie jest możliwe condition
warunki
n stan rzeczy conditions terms
warunkowo
adv w zależności od warunków conditionally
warunkowy ˌvarũŋˈkɔvɨ
adj (przymiotnik) od warunek conditional
waryscyt vaˈrɨsʦ̑ɨt
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał z gromady fosforanów; variscite
warzucha tatrzańska
n (botanika, botaniczny) Cochlearia tatrae Borbás, gatunek rośliny z rodziny kapustowatych, endemit tatrzański; Tatra scurvy-grass
warzywnia warzywna
n (botanika, botaniczny) Euterpe oleracea Mart., gatunek rośliny z rodziny arekowatych; açaí palm
warzywo vaˈʒɨvɔ
n roślina, której owoce, korzenie, liście lub kwiatostany służą człowiekowi za pokarm vegetable
warzyć ˈvaʒɨʨ̑
v przygotowywać piwo brew
warząchew vaˈʒɔ̃w̃xɛf
n (gastronomia) (przestarzałe, przestarzały) duża łyżka kuchenna, zwykle drewniana ladle
wasabi
n (botanika, botaniczny) (potocznie, potoczny) chrzan japoński, Eutrema japonica (Miq.) Koidz., roślina z rodziny kapustowatych; wasabi
wasal ˈvasal
n (historia, historyczny, historycznie) w feudalizmie: szlachcic, który złożył przysięgę innemu szlachcicowi (seniorowi), zobowiązując się do wierności, pomocy różnego rodzaju, a w zamian korzystając z jego ochrony; vassal
wasz vaʃ
pronoun 2. osoba lm your yours
wat vat
n (fizyka, fizyczny) jednostka mocy w układzie SI odpowiadająca pracy 1 dżula wykonywanej w czasie 1 sekundy; watt
wata cukrowa ˈvata ʦ̑uˈkrɔva
n (kulinaria) jadalny wyrób z cukru przypominający watę; candy floss cotton candy fairy floss
wataha vaˈtaxa
n (łowiectwo, łowiecki) stado wilków lub dzików; pack
wawrzyn ˈvavʒɨ̃n
n (botanika, botaniczny) drzewo lub krzew, Laurus L., z rodziny wawrzynowatych; laurel laurus (historia, historyczny, historycznie) wieniec z liści wawrzynu (1.1) będący symbolem zwycięstwa i chwały w starożytnej Grecji i Rzymie laurel (przenośnie, przenośnia) nagroda, którą przyznaje się za wybitne osiągnięcia w pewnej dziedzinie laurel
waza ˈvaza
n duże, szerokie i głębokie naczynie, zwykle z dwoma uchwytami i przykrywką, służące do podawania na stół zup lub ponczu; soup tureen duże, wysmukłe i ozdobne naczynie z ceramiki, kamienia albo metalu vase
wazektomia ˌvazɛkˈtɔ̃mʲja
n (medycyna, medyczny) zabieg urologiczny przeprowadzany u mężczyzn w celu trwałego pozbawienia ich płodności, polegający na przecięciu nasieniowodu (nasieniowodów); vasectomy
wazelina
n (chemia, chemiczny) mazista, biaława substancja będąca mieszaniną węglowodorów parafinowych, głównie dokozanu i trikozanu, wykorzystywana w kosmetyce i technice; vaseline petrolatum petroleum jelly white petrolatum
wazon ˈvazɔ̃n
n ozdobne naczynie przeznaczone do przechowywania ciętych kwiatów vase
wał vaw
n narzędzie do ugniatania ziemi roller rodzaj nasypu, usypisko z ziemi, naturalne lub sztuczne rampart
wałach ˈvawax
n (jeździectwo, jeździecki) (zootechnika, zootechniczny) wykastrowany samiec konia o wyciszonym temperamencie; gelding
wałaski
adj odnoszący się do Wałachów, związany z Wałachami Vlach
wałek ˈvawɛk
n przedmiot przypominający cylinder roller
wałek do ciasta ˈvawɛɡ dɔ‿ˈʨ̑asta
n (kulinaria) drewniany przedmiot w kształcie walca służący do rozpłaszczania ciasta, w celu uzyskania cienkiej warstwy; rolling pin
wałkoń
n osoba, której nie chce się pracować idler lazybones sluggard dawdler loafer dead-beat
wałęsać się
v chodzić bez celu knock about knock around
ważka ˈvaʃka
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) żyjący w okolicach zbiorników wodnych podłużny owad o dwóch parach skrzydeł i dużych oczach; dragonfly
ważność ˈvaʒnɔɕʨ̑
n cecha tego, co ważne, mające duże znaczenie importance cecha tego, co ważne, mające moc prawną validity
ważny ˈvaʒnɨ
adj mający duże znaczenie important mający moc prawną, obowiązujący valid
ważyć ˈvaʒɨʨ̑
v mieć jakiś ciężar, masę weigh
wbrew vbrɛf
preposition sprzecznie z czymś, na przekór komuś lub czemuś against contrary to
wcale ˈfʦ̑alɛ
adv …(potocznie, potoczny) komunikujący, że jakiś stan dotyczy wspomnianego obiektu w stopniu wystarczającym, wbrew oczekiwaniom fairly quite …używany z przeczeniem „nie”, komunikujący, że jakiś stan nie dotyczy wspomnianego obiektu not at all
wcale ˈfʦ̑alɛ
particle …(potocznie, potoczny) zaprzeczająca sądowi wyrażonemu przez rozmówcę not at all …używana z przeczeniem „nie”, podkreślająca, że mówiący jest przekonany o wyrażanym sądzie, wbrew przypuszczeniom rozmówcy, że jest inaczej but
wchodzić ˈfxɔʥ̑iʨ̑
v wstępować w obręb jakiegoś pomieszczenia, budynku, obszaru, strefy itp. enter go into
wcisnąć gaz do dechy ˈfʲʨ̑isnɔ̃ɲʥ̑ ˈɡaz dɔ‿ˈdɛxɨ
idiom (potocznie, potoczny) nacisnąć pedał gazu do oporu, maksymalnie zwiększając szybkość put the pedal to the metal
wciąż fʲʨ̑ɔ̃w̃ʃ
adv powtarzając jakąś czynność wiele razy continuously keep do wykonując jakąś czynność cały czas, bez przerwy still
wczasy ˈfʧ̑asɨ
n zorganizowany wielodniowy wypoczynek poza miejscem zamieszkania holiday vacation
wczesny ˈfʧ̑ɛsnɨ
adj taki, który jest u swojego początku early występujący w początkowej fazie; odbywający się na początku właściwej sobie pory early
wcześniactwo fʧ̑ɛɕˈɲaʦ̑tfɔ
n (medycyna, medyczny) urodzenie dziecka między 22. a 37. tygodniem ciąży premature birth preterm birth
wcześniak ˈfʧ̑ɛɕɲak
n dziecko urodzone w wyniku przedwczesnego porodu preemie preterm baby preterm infant
wcześnie ˈfʧ̑ɛɕɲɛ
adv podczas początkowego etapu trwania czegoś early rano, w pierwszych godzinach po świcie early
wcześniej ˈfʧ̑ɛɕɲɛ̇j
adv przed upływem pewnego określonego czasu; przed jakimś wydarzeniem ago
wczoraj ˈfʧ̑ɔraj
adv w dniu poprzedzającym dzisiejszy yesterday
wczoraj ˈfʧ̑ɔraj
n dzień poprzedni w stosunku do dzisiejszego yesterday
wczorajszy fʧ̑ɔˈrajʃɨ
adj taki, który był wczoraj, dotyczy poprzedniego dnia; z dnia poprzedniego yesterday's
wdech
n (fizjologia, fizjologiczny) akt wprowadzania powietrza do układu oddechowego inhalation breath indrawn breath inspiration
wdowa ˈvdɔva
n (zoologia, zoologiczny) Latrodectus, rodzaj pająków z rodziny omatnikowatych; black widow black widow spider widow spider kobieta, której ostatni mąż nie żyje; widow
wdowi grosz ˈvdɔvʲi ˈɡrɔʃ
n (książkowy) niewielka kwota przekazana kosztem wyrzeczeń przez osobę niezmożoną widow's mite
wdowiec ˈvdɔvʲjɛʦ̑
n mężczyzna, którego ostatnia żona nie żyje widower
wdychać ˈvdɨxaʨ̑
v wciągać powietrze/wyziewy nosem lub ustami do płuc inhale breathe
wdzięczność ˈvʲʥ̑ɛ̃n͇ʧ̑nɔɕʨ̑
n uczucie serdeczności w stosunku do swojego darczyńcy, dobroczyńcy, chęć odwzajemnienia się mu za dobrodziejstwa gratitude thankfulness gratefulness
wdzięczny ˈvʲʥ̑ɛ̃n͇ʧ̑nɨ
adj pełen wdzięczności grateful thankful pełen wdzięku, gracji graceful
wdzięk vʲʥ̑ɛ̃ŋk
n sprawianie miłego wrażenia swoim wyglądem i / lub zachowaniem charm cuteness grace gracefulness
weber
n (jednostka miary) (fizyka, fizyczny) jednostka pochodna układu SI, w której podawany jest strumień indukcji magnetycznej; weber
webinar
n konferencja, prezentacja lub szkolenie dla grupy osób przeprowadzone przez Internet; webinar Webinar
weduta vɛˈduta
n (sztuka) dzieło (rysunek, sztych, obraz) przedstawiające panoramę miasta; veduta
wedyjski vɛˈdɨjsʲci
adj dotyczący wedyzmu Vedic
według ˈvɛdwuk
preposition …oznaczający, że coś odbywa się zgodnie z jakąś instrukcją, planem, poleceniem according to accordingly …wyrażający autora czegoś according to accordingly
weekend
n sobota i niedziela, także piątek wieczorem, (dosłownie) koniec tygodnia weekend
weganin vɛˈɡãɲĩn
n człowiek przestrzegający zasad weganizmu, niejedzący żadnych pokarmów pochodzenia zwierzęcego vegan veganist
weganizm vɛˈɡãɲism̥
n styl życia dążący do minimalizacji wykorzystywania zwierząt w celach konsumpcyjnych, tj. wykluczający jedzenie mięsa i pokarmów zawierających składniki pochodzenia zwierzęcego (nabiał, jajka, żelatynę) i odrzucający produkty wytworzone z użyciem zwierząt ((na przykład) futro, skórzana odzież, kosmetyki testowane na zwierzętach); veganism
wegański vɛˈɡãj̃sʲci
adj (kulinaria) bez mięsa, ryb i innych produktów pochodzenia zwierzęcego (tj. nabiału, tłuszczów zwierzęcych, jajek, owoców morza, miodu) vegan plant-based (rzadki, rzadko używany) stworzony bez użycia produktów pochodzenia zwierzęcego, (także, też) nietestowany na zwierzętach cruelty-free związany z weganizmem, dotyczący weganizmu vegan
wege ˈvɛɡɛ
adj (potocznie, potoczny) wegetariański, (także, też) wegański veg
wegeburger
n (kulinaria) wegański lub wegetariański kotlet przygotowany (na przykład) z ciecierzycy, kaszy jaglanej, fasoli, soczewicy itd. veggie burger
wegetarianin ˌvɛɡɛtarʲˈjä̃ɲĩn
n człowiek, który nie je mięsa vegetarian
wegetarianizm ˌvɛɡɛtarʲˈjä̃ɲism̥
n sposób odżywiania się charakteryzująca się wyłączeniem z posiłków produktów mięsnych; vegetarianism
wegetariański ˌvɛɡɛtarʲˈjä̃j̃sʲci
adj (kulinaria) o jedzeniu: pozbawiony mięsa vegetarian (kulinaria) o jedzeniu: pozbawiony mięsa i niektórych albo wszystkich produktów pochodzenia zwierzęcego vegetarian związany z wegetarianizmem, dotyczący wegetarianizmu vegetarian
wegetariańsko
adv w sposób wegetariański in a vegetarian manner
wegetatywny ˌvɛɡɛtaˈtɨvnɨ
adj związany z bezpłciowym rozmnażaniem się organizmów żywych vegetative związany z podstawowymi procesami fizjologicznymi organizmu vegetative
wehikuł vɛˈçikuw
n (żartobliwie) środek transportu conveyance vehicle
wehikuł czasu vɛˈçikuw ˈʧ̑asu
n fikcyjna maszyna umożliwiająca podróże w czasie; time machine
wejście ˈvɛjɕʨ̑ɛ
n miejsce, przez które można gdzieś wejść, wkroczyć entrance
weksylolog
n specjalista w dziedzinie weksylologii vexillologist
weksylologia ˌvɛksɨlɔˈlɔɟja
n nauka zajmująca się badaniem flag, sztandarów i chorągwi; vexillology
weksylologiczny
adj dotyczący weksylologii vexillologic
wektor ˈvɛktɔr
n (geometria) (fizyka, fizyczny) obiekt będący wielkością określoną przez wartość liczbową (moduł), zwrot i kierunek, ale bez punktu zaczepienia; vector (biologia, biologiczny) organizm lub cząsteczka zdolna do przeniesienia fragmentu DNA do komórki biorcy; vector (geometria) (fizyka, fizyczny) para punktów, przedstawiana geometrycznie w postaci odcinka ze strzałką; vector (informatyka, informatyczny) (cybernetyka, cybernetyczny) sposób, w jaki można zainfekować urządzenie vector (informatyka, informatyczny) tablica jednowymiarowa; vector (matematyka, matematyczny) w szerszym znaczeniu: element przestrzeni liniowej, czyli obiekt, który może być skalowany i dodawany; vector (medycyna, medyczny) organizm przenoszący pasożyta lub drobnoustrój zakaźny; vector
welin ˈvɛlʲĩn
n dobrej jakości cienki pergamin z cielęcej skóry; vellum
welocyped ˌvɛlɔˈʦ̑ɨpɛt
n (historia, historyczny, historycznie) pierwotny rower, który nie posiada łańcucha ani hamulców; velocipede
welur ˈvɛlur
n (włókiennictwo) tkanina osnowowa z krótkim włosem tworzącym okrywę runową, rodzaj pluszu velour
welurowy
adj (rzemiosło, rzemieślniczy) (włókiennictwo) wykonany z weluru velour velours
wena ˈvɛ̃na
n (dawniej, dawny) (anatomia, anatomiczny) żyła vein (książkowy) zapał twórczy, natchnienie, zdolność, łatwość tworzenia afflatus
wenecjanin ˌvɛ̃nɛˈʦ̑ʲjä̃ɲĩn
n mieszkaniec Wenecji Venetian
wenecki vɛ̃ˈnɛʦ̑ʲci
adj odnoszący się do Wenecji, związany z Wenecją, wywodzący się z Wenecji Venetian
wenecki vɛ̃ˈnɛʦ̑ʲci
n (językoznawstwo, językoznawczy) zespół dialektów używanych w północno-wschodnich Włoszech; Venetan Venetian
wenerolog ˌvɛ̃nɛˈrɔlɔk
n (medycyna, medyczny) lekarz specjalista zajmujący się profilaktyką, rozpoznawaniem i leczeniem chorób wenerycznych venereologist
wenerologia ˌvɛ̃nɛrɔˈlɔɟja
n (medycyna, medyczny) dziedzina medycyny zajmująca się rozpoznawaniem i leczeniem chorób przenoszonych drogą płciową; venereology
weneryczny
adj (medycyna, medyczny) przenoszony drogą płciową venereal
wenezuelski ˌvɛ̃nɛzuˈ<sup>w</sup>ɛlsʲci
adj odnoszący się do Wenezueli lub Wenezuelczyków Venezuelan
wentyl
n zawór doprowadzający i odprowadzający powietrze (np. w piłce lub w kole) valve
wentylacja
n (technologia, technika, techniczny) wymiana powietrza w pomieszczeniach lub maszynach ventilation
wentylacyjny
adj związany z wentylacją ventilation ventilatory
wentylator ˌvɛ̃ntɨˈlatɔr
n (technologia, technika, techniczny) (elektryczność) urządzenie w formie śmigła napędzanego silnikiem, wywołującego wiatr, stosowane do schładzania pomieszczeń, urządzeń elektrycznych lub w celu stworzenia sztucznego ciągu w kanałach wentylacyjnych, w piecach hutniczych itp.; fan ventilator exhauster
wenusjański
adj związany z planetą Wenus Venusian
weranda vɛˈrãnda
n (architektura, architektoniczny) drewniana lub murowana dobudówka o funkcji rekreacyjnej, zazwyczaj dostawiona do budynku mieszkalnego, otwarta lub oszklona, z dachem na słupach. verandah
werbel ˈvɛrbɛl
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) bęben posiadający struny pod spodnią membraną dla uzyskania charakterystycznego dźwięku; snare drum
werbena
n (botanika, botaniczny) roślina z rodzaju (1.1) verbena vervain
werbista
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) zakonnik z zakonu założonego przez św. Arnolda Janssena; Verbite
werbować
v namawiać kogo do udziału w czym recruit enlist (wojskowość, wojskowy) zaciągać do wojska recruit enlist pozyskiwać zwolenników enlist recruit
werdykt ˈvɛrdɨkt
n decyzja podjęta przez sędziów, jurorów, ławę przysięgłych, komisję itp. verdict
wermut
n (kulinaria) wino korzenno-ziołowe; vermouth
wernakularny ˌvɛrnakuˈlarnɨ
adj rodzimy, etniczny, natywny, miejscowy, potoczny, w języku narodowym – w odniesieniu do literatury, kultury słowa vernacular rodzimy, nieprofesjonalny, tworzony przez anonimowych twórców – w odniesieniu do kultury materialnej (sztuki, architektury) vernacular
weroński
adj związany z Weroną, dotyczący Werony, pochodzący z Werony Veronese
wers vɛrs
n podstawowa jednostka wersyfikacyjna, najczęściej złożona z jednej linijki tekstu line
wersalka vɛrˈsalka
n rozkładane łóżko, które po złożeniu tworzy kanapę sofa bed
wersja ˈvɛrsʲja
n jeden ze sposobów przedstawienia, wykonania, powiedzenia czegoś version
wersor ˈvɛrsɔr
n (matematyka, matematyczny) wektor o długości równej 1, zwykle stanowiący bazę przestrzeni (określający układ współrzędnych); versor
weryfikacja
n sprawdzenie kwalifikacji czy przydatności screening vetting sprawdzenie zgodności z prawdą verification
weryfikowalny
adj taki, który da się zweryfikować, możliwy do sprawdzenia verifiable
weryfikować ˌvɛrɨfʲiˈkɔvaʨ̑
v sprawdzać, potwierdzać lub wypróbowywać prawdziwość, prawidłowość, słuszność lub autentyczność czegoś verify check
wesele vɛˈsɛlɛ
n (etnografia, etnograficzny) (gastronomia) przyjęcie i zabawa urządzane po ślubie wedding reception
wesołe miasteczko vɛˈsɔwɛ mʲjaˈstɛʧ̑kɔ
n karuzele, strzelnice i inne podobne atrakcje zebrane w jednym miejscu; amusement park funfair
wesoło vɛˈsɔwɔ
adv w pogodnym nastroju merrily amusingly gaily jauntily
wesoły vɛˈsɔwɨ
adj taki, który odczuwa rozbawienie, ma dobry humor, nastrój; nie jest smutny cheerful taki, który wprawia w dobry humor lively
westchnienie
n głębokie odetchnięcie jako wyraz znaczącego przeżycia, emocji sigh gasp
western ˈwɛstɛrn
n (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) gatunek filmowy obejmujący filmy, których akcja toczy się na Dzikim Zachodzie; western
westfalski
adj związany z Westfalią lub Westfalczykami, dotyczący Westfalii Westphalian (historia, historyczny, historycznie) związany układem politycznym jaki nastał po pokoju westfalskim z 1648 roku Westphalian
wesz vɛʃ
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) bezskrzydły owad pasożytujący na ssakach i sporadycznie na rybach; louse sucking louse
wet za wet ˈvɛd za‿ˈvɛt
idiom (książkowy) wzajemnie, w ten sam sposób (zwykle złem za zło) tit for tat
weteran vɛˈtɛrãn
n (wojskowość, wojskowy) stary, zasłużony w boju żołnierz veteran
weterynaryjny ˌvɛtɛrɨ̃naˈrɨjnɨ
adj związany z weterynarią veterinary
weterynarz ˌvɛtɛˈrɨ̃naʃ
n lekarz leczący zwierzęta; veterinarian vet
weto ˈvɛtɔ
n protest lub sprzeciw wobec czegoś; veto
wewnątrz ˈvɛvnɔ̃nṭʃ
preposition w środku jakiegoś wnętrza, w jakimś pomieszczeniu inside
wewnątrzmaciczny ˌvɛvnɔ̃nṭʃmaˈʨ̑iʧ̑nɨ
adj dziejący się wewnątrz macicy, dotyczący wnętrza macicy, obowiązujący wewnątrz macicy intrauterine
wewnątrznerkowy ˌvɛvnɔ̃nṭʃnɛrˈkɔvɨ
adj dziejący się wewnątrz nerki, dotyczący wnętrza nerki, obowiązujący wewnątrz nerki intrarenal
wewnątrzstanowy ˌvɛvnɔ̃nṭʃstãˈnɔvɨ
adj dziejący się wewnątrz stanu, dotyczący wnętrza stanu, obowiązujący wewnątrz stanu intrastate
wewnątrztrynitarny
adj (teologia, teologiczny) dziejący się wewnątrz Trójcy Świętej, obowiązujący wewnątrz Trójcy Świętej intertrinitary
wewnętrznie
adv w sposób dotyczący wnętrza, środka; w środku, do środka internally
wewnętrzny vɛvˈnɛ̃nṭʃnɨ
adj taki, który znajduje się wewnątrz czegoś, w środku interior
wezuwian vɛˈzuvʲjãn
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał z gromady krzemianów; vesuvianite idocrase
wezwanie vɛzˈvãɲɛ
n apel, odezwa call appeal calling exhortation pisemny, urzędowy nakaz, pismo wzywające do stawienia się lub dopełnienia formalności itp. subpoena summons citation
wezwać na dywanik ˈvɛzvaʨ̑ ˌna‿dɨˈvãɲik
v wezwać podwładnego na rozmowę, zwykle przykrą call on to the carpet
wezyr ˈvɛzɨr
n najważniejszy urzędnik na dworze kalifów vizier
wełna ˈvɛwna
n sierść niektórych zwierząt parzystokopytnych, głównie owiec i wielbłądów wool tkanina, wyrób z wełny (1.1) wool
wełna mineralna ˈvɛwna ˌmʲĩnɛˈralna
n (budownictwo) materiał izolacyjny wytwarzany z surowców mineralnych; mineral wool rock wool stone wool
wełniany vɛwʲˈɲãnɨ
adj wykonany z wełny woolen
wełnisty
adj porosły wełną wooly
wgłębienie vɡwɛ̃mˈbʲjɛ̇̃ɲɛ
n wklęsłość, dołek hollow pit wnęka, nisza recess
whisky
n mocna, wytrawna wódka produkowana głównie ze słodu jęczmiennego i żyta, leżakująca w dębowych beczkach, kojarzona głównie ze Szkocją i Irlandią; whisky whiskey
whistleblower
n informator, który zdradza informacje o wewnętrznych nadużyciach w jakiejś grupie i przełamuje zmowę milczenia whistleblower
wiadomo vʲjaˈdɔ̃mɔ
modal w wypowiedziach twierdzących, przeczących i pytających: znane są szczegóły, jest rzeczą znaną nobody knows there is no knowing there is no saying there is no telling w wypowiedziach twierdzących: jest pewne, oczywiste, jasne it goes without saying it is a well-known fact it is a common knowledge needless to say
wiadomości ˌvʲjadɔ̃ˈmɔɕʨ̑i
n jakiś obszar wiedzy knowledge telewizyjny lub radiowy, zwykle cykliczny, program informacyjny news
wiadomość vʲjaˈdɔ̃mɔɕʨ̑
n nowina, informacja message advice information
wiadro ˈvʲjadrɔ
n walcowaty pojemnik, zwykle nieco szerszy u góry, z pałąkowatym uchwytem, służący do przechowywania i ręcznego przenoszenia cieczy lub materiałów sypkich; bucket pail
wiadukt ˈvʲjadukt
n (urbanistyka, urbanistyczny) most przeprowadzający drogę komunikacyjną nad przeszkodą terenową inną niż woda (np. inna droga lub wąwóz); viaduct overpass
wiara ˈvʲjara
n (książkowy) przekonanie o słuszności twierdzeń dogmatycznych opierające się na uznaniu ich za objawione przez Boga; religia, wyznanie faith przekonanie, że coś jest prawdą; ufność, zaufanie wobec rzeczy niepewnych, nie do końca znanych faith belief confidence trust
wiarygodność ˌvʲjarɨˈɡɔdnɔɕʨ̑
n cecha tego, co wiarygodne, rzetelne, prawdziwe credibility reliability
wiarygodny ˌvʲjarɨˈɡɔdnɨ
adj godny wiary, zasługujący na wiarę i zaufanie, pewny reliable credible
wiata ˈvʲjata
n budowla zwykle w ogóle bez ścian, z zadaszeniem opartym na słupach, często prowizoryczna; canopy
wiatr vʲjatr̥
n (meteorologia, meteorologiczny) ruszające się masy powietrza; wind
wiatraczek vʲjaˈtraʧ̑ɛk
n zabawka przypominająca kształtem skrzydła wiatraka lub poruszająca się tak jak one; pinwheel windmill
wiatrak ˈvʲjatrak
n (budownictwo) budowla ze skrzydłami obracanymi przez wiatr; windmill (potocznie, potoczny) wentylator ze śmigłem fan
wiatrochron
n (rolnictwo, rolniczy) szpaler drzew, żywopłot lub ogrodzenie chroniące uprawy przed wiatrem windbreak tkanina na palikach chroniąca ludzi od wiatru na plaży windbreak
wiatrowy
adj związany z wiatrem wind
wiatrołom
n drzewa powalone wiatrem; windfall
wiatrówka vʲjaˈtrufka
n (potocznie, potoczny) (medycyna, medyczny) ospa wietrzna windpocken (potocznie, potoczny) karabin lub pistolet pneumatyczny; air-gun lekka kurtka chroniąca przed wiatrem windbreaker windcheater
wiatyk
n (kościelny) komunia dawana wiernemu w niebezpieczeństwie śmierci; viaticum
wiać vʲjäʨ̑
v (meteorologia, meteorologiczny) przesuwać się (o wietrze, o masach powietrza) blow
wibracja
n drganie o dużej częstotliwości vibration pobudzenie odczuwane i wzmacniane poprzez kontakt z czymś lub kimś vibe
wibro-
pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z drganiem, wstrząsem lub falowaniem vibro-
wibrys ˈvʲi.brɨs
n (zoologia, zoologiczny) (anatomia, anatomiczny) prosty, sztywny i gruby włos pełniący rolę narządu dotyku; whisker vibrissa
wice-
…tworzący określenia osób będących czyimś zastępcą vice-
wicher
n (meteorologia, meteorologiczny) silny, porywisty wiatr o prędkości 60-75 km/h i o sile 8 stopni w skali Beauforta gale
wichura vʲiˈxura
n silny, porywisty wiatr gale
wiciokrzew vʲiˈʨ̑ɔkʃɛf
n (botanika, botaniczny) roślina z rodzaju Lonicera L.; honeysuckle
wiciokrzew przewiercień vʲiˈʨ̑ɔkʃɛf pʃɛˈvʲjɛrʲʨ̑ɛ̇̃ɲ
n (botanika, botaniczny) Lonicera caprifolium, roślina pnąca z rodzaju wiciokrzewów; honeysuckle italian honeysuckle italian woodbine perfoliate honeysuckle
wiciokrzew siny vʲiˈʨ̑ɔkʃɛfʲ ˈɕĩnɨ
n (botanika, botaniczny) Lonicera caerulea, gatunek krzewu należący do rodziny przewiertniowatych; blue-berried honeysuckle sweetberry honeysuckle
widać ˈvʲidaʨ̑
v widocznie, zapewne, pewnie apparently
widelec vʲiˈdɛlɛʦ̑
n ostro zakończony przedmiot używany do nabierania jedzenia; fork
widelec do porcjowania vʲiˈdɛlɛʣ̑ ˌdɔ‿pɔrʦ̑ʲjɔˈvãɲa
n widelec do przytrzymywania najczęściej mięsa podczas dzielenia na mniejsze kawałki, do przewracania podczas obróbki termicznej carving fork
wideo
n (technologia, technika, techniczny) technika elektroniczna bazująca na sekwencji nieruchomych obrazów, które mogą być nagrywane, przetwarzane, transmitowane, a następnie odtwarzane, dając złudzenie ruchu; video
wideoklip ˌvʲidɛˈɔklʲip
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) (telewizja, telewizyjny) krótki film towarzyszący utworowi muzycznemu music video
widmo ˈvʲidmɔ
n (fizyka, fizyczny) rozkład wielkości fizycznej w funkcji energii lub częstotliwości, długości fali, itp.; ; ; spectrum (matematyka, matematyczny) zbiór wartości własnych macierzy kwadratowej lub operatora liniowego; ; spectrum niematerialna postać lub złudzenie takiej postaci; phantom perspektywa czegoś złego mogącego nastąpić w przyszłości spectre
widocznie vʲiˈdɔʧ̑ʲɲɛ
adv dostrzegalnie, istotnie, wyraźnie clearly markedly notably visibly
widocznie vʲiˈdɔʧ̑ʲɲɛ
particle … wprowadzająca wniosek, który mówca uważa za prawdopodobne wyjaśnienie apparently evidently
widoczny vʲiˈdɔʧ̑nɨ
adj taki, którego widać visible
widok ˈvʲidɔk
n widziana przestrzeń, krajobraz view
widokówka ˌvʲidɔˈkufka
n karta pocztowa z widokiem krajobrazu, miasta lub zabytku; picture postcard picture post-card
widownia vʲiˈdɔvʲɲa
n miejsce w teatrze, kinie, stadionie itp. przeznaczone dla widzów auditorium wszyscy widzowie jakiegoś przedstawienia audience
widz vʲiʦ̑
n osoba oglądająca film, przedstawienie, pokaz, koncert lub inne widowisko spectator onlooker
widzenie vʲiˈʣ̑ɛ̃ɲɛ
n odwiedziny więźnia w więzieniu visit
widzialny vʲiˈʥ̑alnɨ
adj taki, który widać, który jest dostrzegalny visible
widzieć ˈvʲiʥ̑ɛ̇ʨ̑
v odbierać bodźce wzrokowe see spotykać się see mieć dany pogląd na coś/kogoś see
widzimisię
n (potocznie, potoczny) czyjś pogląd nieliczący się z niczym caprice whim
widłonóg vʲidˈwɔ̃nuk
n (zoologia, zoologiczny) skorupiak morski lub słodkowodny wolno pływający lub pasożytniczy; copepod
widły ˈvʲidwɨ
n narzędzie składające się z trzech lub czterech długich zębów osadzonych na drzewcu; pitchfork
wiec
n (historia, historyczny, historycznie) ogólne zebranie członków plemienia, mieszkańców grodu lub osady veche (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) publiczne zgromadzenie polityczne; rally
wiecha
n (botanika, botaniczny) typ kwiatostanu, w którym na osi pędu wykształcają się odgałęzienia drugiego i trzeciego rzędu, a na nich kwiaty; panicle
wieczerza Pańska
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w tradycji chrześcijańskiej wieczerza paschalna, którą Chrystus spożył ze swymi apostołami w przeddzień ukrzyżowania; Lord's Supper
wieczna lampka ˈvʲjɛʧ̑na ˈlãmpka
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) czerwone światełko w kościele wskazujące miejsce przechowywania Najświętszego Sakramentu sanctuary lamp
wieczne pióro
n przyrząd do pisania ze zbiorniczkiem na atrament wewnątrz obsadki; fountain pen
wiecznozielony
adj (botanika, botaniczny) zawsze zielony, nigdy nie tracący liści evergreen sempervirent
wieczność ˈvʲjɛʧ̑nɔɕʨ̑
n nieskończoność; trwanie poza czasem, poza początkiem i końcem; eternity perpetuity
wieczny ˈvʲjɛʧ̑nɨ
adj trwający wieczność; dotyczący wieczności eternal
wieczny szach ˈvʲjɛʧ̑nɨ ˈʃax
n (szachy, pojęcie szachowe) sytuacja remisowa, w której jeden z graczy nie jest w stanie obronić się przed ciągłym szachowaniem jego króla przez bierki przeciwnika; perpetual check
wieczorem vʲjɛˈʧ̑ɔrɛ̃m
adv gdy zapada zmierzch in the evening
wieczorny vʲjɛˈʧ̑ɔrnɨ
adj odbywający się wieczorem, związany z końcem dnia evening tonight
wieczorynka ˌvʲjɛʧ̑ɔˈrɨ̃nka
n (potocznie, potoczny) program telewizyjny dla dzieci emitowany wieczorem; bed-time cartoon
wieczysty
adj (poetycki, poetycko) podniośle: który trwa wiecznie, który nie przemija imperishable
wieczór ˈvʲjɛʧ̑ur
n część doby między zachodem słońca a nocą evening eve
wieczór kawalerski ˈvʲjɛʧ̑ur ˌkavaˈlɛrsʲci
n zwyczajowa zabawa urządzana w przeddzień ślubu przez pana młodego, dla męskiego grona przyjaciół; bachelor party stag party pre-marriage party
wiedza ˈvʲjɛʣ̑a
n ogół posiadanych wiadomości knowledge
wiedzieć ˈvʲjɛ̇ʥ̑ɛ̇ʨ̑
v mieć wiedzę na jakiś temat, mieć świadomość prawdziwości czegoś know
wiedźma ˈvʲjɛ̇ʥ̑ma
n (etnografia, etnograficzny) od średniowiecza: kobieta mająca związek ze złymi mocami witch (etnografia, etnograficzny) w dawnych wierzeniach: kobieta, która ma wiedzę (głównie o leczeniu ludzi, przyrodzie i magii), określenie pozytywne, nobilitujące; witch (potocznie, potoczny) (pogardliwie) kobieta stara, brzydka, kłótliwa witch
wiedźmin ˈvʲjɛ̇ʥ̑mʲĩn
n (fantasy) człowiek poddany kontrolowanej mutacji, by potem zabijał potwory w charakterze najemnika witcher
wiejski ˈvʲjɛ̇jsʲci
adj związany z wsią, dotyczący wsi, pochodzący ze wsi rural rustic
wiek vʲjɛk
n czas, jaki ktoś już przeżył, jaki coś przeżyło age pewna charakterystyczna epoka age sto lat; century
wiek emerytalny ˈvʲjɛk ˌɛ̃mɛrɨˈtalnɨ
n rok życia, od którego osoba ubezpieczona na życie nabywa prawo do świadczenia z tytułu dożycia tego wieku; wiek, od którego pracownik może odejść na emeryturę; retirement age pensionable age retiring age
wiek poborowy
n (wojskowość, wojskowy) (administracja) wiek mężczyzny, w którym może zostać powołany do służby wojskowej military age
wielbiciel vʲjɛlˈbʲiʨ̑ɛl
n (książkowy) osoba, która wielbi kogoś lub coś admirer fan
wielbłąd ˈvʲjɛlbwɔ̃nt
n (zoologia, zoologiczny) Camelus, duży afrykański i azjatycki ssak kopytny z rodziny wielbłądowatych, z charakterystycznym jednym lub dwoma garbami; camel
wielce
adv w sposób znaczny greatly much very amain big time extremely
wiele ˈvʲjɛlɛ
dużo, w dużym stopniu, zakresie a lot of much lots of
wiele ˈvʲjɛlɛ
indefiniteCardinalNumeral duża ilość, duża liczba czegoś lub kogoś many much a lot of lots of
wielka koalicja
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) koalicja rządowa największych partii politycznych o przeciwnych poglądach w przypadku, kiedy niemożliwe jest uzyskanie większości w parlamencie, partii wygranej z jedną z mniejszych partii; grand coalition
wielka płyta
n (budownictwo) technologia wznoszenia budynków z żelbetonowych, prefabrykowanych elementów konstrukcyjnych – gotowych ścian, stropów, biegów schodów itp.; plattenbau
wielki ˈvʲjɛlʲci
adj bardzo ważny, znaczący great o człowieku: mocno wyróżniający się zdolnościami lub innymi cechami great o nadzwyczaj dużej skali lub natężeniu great o nadzwyczaj dużych rozmiarach great
wielkoduszny ˌvʲjɛlkɔˈduʃnɨ
adj taki, który charakteryzuje się wielkimi zaletami ducha, zwłaszcza szlachetnością i wyrozumiałością magnanimous
wielkomiejski
adj taki, który jest charakterystyczny dla wielkiego miasta metropolitan
wielkopostny
adj (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) związany z Wielkim Postem, dotyczący Wielkiego Postu, odprawiany w Wielkim Poście Lenten of Lent
wielkorówninny
adj związany z północnoamerykańskimi Wielkimi Równinami, dotyczący Wielkich Równin Great Plains
wielkość ˈvʲjɛlkɔɕʨ̑
n rozmiary czegoś size
wielo- ˈvʲjɛlɔ
adv pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na dużą liczbę tego, co jest nazywane drugim członem multi- poly-
wielobarwny
adj mający wiele barw, złożony z elementów różnego koloru multicoloured
wielodotykowy ˌvʲjɛlɔdɔtɨˈkɔvɨ
adj (informatyka, informatyczny) o urządzeniach wskazujących: taki, który reaguje na wiele jednoczesnych dotknięć multi-touch
wielogryfowy
adj (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) posiadający wiele gryfów multi-neck
wielojęzyczność
n cecha tego, co wielojęzyczne multilingualism
wielojęzyczny ˌvʲjɛlɔjɛ̃w̃ˈzɨʧ̑nɨ
adj posługujący się wieloma językami multilingual polyglot napisany w wielu językach multilingual polyglot
wielokomórkowy ˌvʲjɛlɔkɔ̃murˈkɔvɨ
adj składający się z wielu komórek multicellular
wielokrotnie ˌvʲjɛlɔˈkrɔtʲɲɛ
numeral wiele razy repeatedly time and again
wielokrotność ˌvʲjɛlɔˈkrɔtnɔɕʨ̑
n (matematyka, matematyczny) iloczyn danej liczby i dowolnej dodatniej liczby naturalnej; multiple
wielokrotny ˌvʲjɛlɔˈkrɔtnɨ
adj występujący więcej niż raz, powtarzający się multiple
wielokrążek ˌvʲjɛlɔˈkrɔ̃w̃ʒɛk
n (technologia, technika, techniczny) układ cięgien i krążków umożliwiający przełożenie siły, dzięki któremu można np. podnieść duży ciężar, działając mniejszą siłą; tackle
wielokulturowość ˌvʲjɛlɔkultuˈrɔvɔɕʨ̑
n (socjologia, socjologiczny) idea i model społeczny, według którego społeczeństwo powinno cechować się występowaniem grup o różnym pochodzeniu i wyznających odmienne systemy multiculturalism
wielokulturowy ˌvʲjɛlɔkultuˈrɔvɨ
adj dotyczący wielokulturowości, cechujący się występowaniem grup społecznych o różnym pochodzeniu, z różnych kultur multicultural
wielokąt vʲjɛˈlɔkɔ̃nt
n (geometria) spójny obszar ograniczony przez łamaną zamkniętą; polygon
wielokątny
adj (geometria) mający wiele kątów multangular polygonal
wieloletni ˌvʲjɛlɔˈlɛtʲɲi
adj trwający lub mający wiele lat long standing long-term perennial
wielomian vʲjɛˈlɔ̃mʲjãn
n (matematyka, matematyczny) wyrażenie algebraiczne złożone ze zmiennych i stałych połączonych działaniami dodawania, odejmowania, mnożenia i podnoszenia do potęgi o stałym wykładniku naturalnym; polynomial
wielonarodowy
adj złożony z przedstawicieli wielu narodów, narodowości multinational multiethnic
wielooczny
adj taki, który ma wiele oczu many-eyed
wieloowocowy ˌvʲjɛlɔːvɔˈʦ̑ɔvɨ
adj złożony z wielu owoców lub ich produktów made with various fruit multi-fruit
wielopokoleniowy ˌvʲjɛlɔpɔkɔlɛ̃ˈɲɔvɨ
adj składający się z wielu pokoleń multigenerational
wielopoziomowy ˌvʲjɛlɔpɔʑɔ̃ˈmɔvɨ
adj taki, który ma wiele poziomów multi-level multilevel
wieloprocesorowy
adj (informatyka, informatyczny) mający wiele procesorów multiprocessor
wielorodzinny
adj przeznaczony do użytku dla wielu rodzin multi-family
wieloryb vʲjɛˈlɔrɨp
n (zoologia, zoologiczny) potoczna nazwa każdego większego walenia; whale
wielorybiątko
n (zdrobniale) od: wielorybię (młode wieloryba) calf cub
wielorybnictwo ˌvʲjɛlɔrɨbʲˈɲiʦ̑tfɔ
n polowanie na walenie w celu pozyskania olbrotu, fiszbinu czy ambry; whaling
wieloródka ˌvʲjɛlɔˈrutka
n (medycyna, medyczny) w ginekologii: kobieta, która rodziła więcej niż jeden raz lub kobieta w ciąży, która rodziła już co najmniej jeden raz multigravida
wielostopniowy
adj mający wiele stopni, zachodzący etapami multistage multistaged
wielotorbielowaty ˌvʲjɛlɔtɔrbʲjɛlɔˈvatɨ
adj (medycyna, medyczny) mający wiele torbieli multicystic polycystic
wieloużytkownikowy
adj (informatyka, informatyczny) (telekomunikacja) mogący obsługiwać wielu użytkowników na raz multi-user multiuser
wielowiekowy ˌvʲjɛlɔvʲjɛˈkɔvɨ
adj trwający wiele wieków, istniejący wiele wieków centuries-old
wielowodzie
n (medycyna, medyczny) występująca w czasie ciąży anomalia, w której ilość płynów zawartych w błonach płodowych jest nadmierna; polyhydramnios
wieloznacznie
adv w sposób wieloznaczny ambiguously polysemously
wieloznaczność ˌvʲjɛlɔˈznaʧ̑nɔɕʨ̑
n cecha tego, co ma wiele znaczeń polysemy
wieloznaczny
adj mający liczne znaczenia ambiguous
wielościan vʲjɛˈlɔɕʨ̑ãn
n (geometria) ograniczona bryła geometryczna, której powierzchnia jest złożona wyłącznie z wielokątów; polyhedron
wielościenny
adj taki, który ma wiele ścian polyhedral polyhedric polyedric
wieniec ˈvʲjɛ̇̃ɲɛʦ̑
n wiązanka w kształcie kręgu upleciona z kwiatów, liści, gałązek lub kłosów wreath
wieniec adwentowy ˈvʲjɛ̇̃ɲɛʦ̑ ˌadvɛ̃nˈtɔvɨ
n (kulturoznawstwo, wiedza o kulturze, kulturoznawczy) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) wywodzący się z tradycji niemieckiej wieniec z cetyny (zwłaszcza z jedliny, świerczyny), z czterema świecami, które zapala się kolejno w każdą niedzielę adwentu, ozdobiony wstążkami, symbolizujący przygotowanie i nadzieję; advent wreath
wieniec laurowy ˈvʲjɛ̇̃ɲɛʦ̑ lawˈrɔvɨ
n (historia, historyczny, historycznie) wieniec z liści wawrzynu będący nagrodą za zwycięstwo w równej walce; laurel wreath symbol zwycięstwa lub wybitnych osiągnięć mający kształt wieńca laurowego (1.1); laurel wreath
wieprz vʲjɛpʃ
n (potocznie, potoczny) (obraźliwie) tęgi mężczyzna swine wykastrowany samiec świni hog
wieprzowina ˌvʲjɛpʃɔˈvʲĩna
n (spożywczy) (kulinaria) mięso ze świni; pork
wiercenie vʲjɛrˈʦ̑ɛ̃ɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: wiercić; drilling
wierchuszka vʲjɛrˈxuʃka
n (potocznie, potoczny) grupa ludzi sprawujących władzę w państwie, jakiejś organizacji, instytucji top brass
wiercić ˈvʲjɛrʲʨ̑iʨ̑
v wykonywać otwór przy użyciu wiertarki drill (potocznie, potoczny) nie móc usiedzieć lub leżeć w jednej pozycji, poruszać się niespokojnie fidget wriggle
wiercić dziurę w brzuchu
v ciągle molestować kogoś o coś keep on at nag
wiernie ˈvʲjɛrʲɲɛ
adv w sposób wierny, dokładny accurately w sposób wierny, oddany, lojalny faithfully
wierność ˈvʲjɛrnɔɕʨ̑
n bycie wiernym, stałym, oddanym komuś lub czemuś fidelity faithfulness
wierny ˈvʲjɛrnɨ
adj o kopii, tłumaczeniu itp.: dokładny, ścisły faithful true wykazujący się wiernością, lojalnością faithful
wiersz vʲjɛrʃ
n charakterystyczny układ graficzny tekstów (1.1) verse każda z części rubryk tabeli row linia tekstu line utwór poetycki, często rymowany poem verse
wiersz częstochowski ˈvʲjɛrʃ ˌʧ̑ɛ̃w̃stɔˈxɔfsʲci
idiom nieudolny, banalny wiersz doggerel
wiertarka vʲjɛrˈtarka
n przyrząd dentystyczny o napędzie elektrycznym służący do oczyszczania zębów z próchnicy dentist's drill urządzenie służące do wiercenia lub pogłębiania otworów; drill
wiertło ˈvʲjɛrtwɔ
n (technologia, technika, techniczny) narzędzie do wykonywania otworów; drill bit
wierzba ˈvʲjɛʒba
n (dendrologia, drzewoznawstwo, dendrologiczny, drzewoznawczy) Salix, rodzaj drzewa, krzewu lub krzewinki z rodziny wierzbowatych; willow
wierzba płacząca ˈvʲjɛʒba pwaˈʧ̑ɔ̃nʦ̑a
n (botanika, botaniczny) (Salix alba L. Tristis) odmiana wierzby białej o zwisających gałęziach; weeping willow
wierzba wawrzynkowa ˈvʲjɛʒba ˌvavʒɨ̃ŋˈkɔva
n (botanika, botaniczny) Salix daphnoides, gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny wierzbowatych; daphne willow violet willow
wierzch vʲjɛʃx
n górna lub zewnętrzna powierzchnia czegoś back surface top upper
wierzchołek vʲjɛʃˈxɔwɛk
n (geografia, geograficzny) szczyt góry apex (matematyka, matematyczny) punkt łączący sąsiednie boki wielokąta lub co najmniej trzy ściany wielościanu; apex
wierzyciel vʲjɛˈʒɨʨ̑ɛl
n (potocznie, potoczny) osoba lub instytucja, od której pożyczone zostały pieniądze creditor
wierzyć ˈvʲjɛʒɨʨ̑
v ufać komuś, uważać, że ktoś ma rację believe trust uważać coś za prawdziwe mimo braku dowodów na prawdziwość tego believe wyznawać religię believe
wierzący
n osoba wyznająca jakąś religię believer
wiesiołek vʲjɛ̇ˈɕɔwɛk
n (botanika, botaniczny) Oenothera, roślina o żółtych kwiatach i lancetowatych liściach; evening primrose
wieszak ˈvʲjɛʃak
n mebel zaopatrzony w kilka wieszaków (1.1) hallstand rack przedmiot o łukowatym lub trójkątnym kształcie, z hakiem pośrodku, służący do wieszania ubrań na drążku; cloth hanger coat hanger
wieszać
v umieszczać coś w taki sposób, że punkt zaczepienia znajduje się ponad jego środkiem ciężkości hang zabijać kogoś poprzez zawiązanie na jego szyi pętli zaciskającej się pod jego ciężarem hang
wieszcz vʲjɛʃʧ̑
n natchniony, wybitny poeta prophet seer
wieszczek
n (dawniej, dawny) człowiek przepowiadający przyszłość soothsayer (systematyka) (ornitologia, ornitologiczny) (ornitologia, ornitologiczny) Pyrrhocorax graculus, gatunek średniego ptaka osiadłego z rodziny krukowatych; Alpine chough
wietnamski vʲjɛtˈnãmsʲci
adj odnoszący się do Wietnamu lub Wietnamczyków Vietnamese
wietrzny ˈvʲjɛṭʃnɨ
adj odznaczający się silnymi podmuchami wiatru windy breezy
wietrzyk ˈvʲjɛṭʃɨk
n lekki wiatr breeze
wiewiórka vʲjɛˈvʲjurka
n (zoologia, zoologiczny) nadrzewny gryzoń o puszystym i najczęściej rudym futrze oraz długiej kicie; squirrel
wieńcowy
adj (anatomia, anatomiczny) odnoszący się do naczyń odżywiających serce coronary
wieś vʲjɛ̇ɕ
n jednostka osadnicza nieposiadająca praw miejskich lub statusu miasta; village country tereny pozamiejskie countryside
wieśniak ˈvʲjɛ̇ɕɲak
n (potocznie, potoczny) (pogardliwie) prostak, człowiek prymitywny redneck człowiek mieszkający na wsi peasant
wieść vʲjɛ̇ɕʨ̑
n (książkowy) nowina, wiadomość news tiding
wieść vʲjɛ̇ɕʨ̑
v (książkowy) prowadzić lead
wieża ˈvʲjɛʒa
n (architektura, architektoniczny) wysoka budowla o małej płaszczyźnie podstawy w stosunku do wysokości; tower rook (szachy, pojęcie szachowe) figura mogąca poruszać się tylko w rzędach i kolumnach; rook castle (technologia, technika, techniczny) (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) element elektronicznego sprzętu odtwarzającego muzykę stereo (wojskowość, wojskowy) wystający ponad korpus element wojskowych pojazdów, okrętów, umocnień z zamontowanym działem turret
wieża Babel ˈvʲjɛʒa ˈbabɛl
n określenie grupy ludzi mówiącej różnymi językami, niepotrafiącej się porozumieć; Tower of Babel
wieża Eiffla ˈvʲjɛʒa ˈajfla
n (architektura, architektoniczny) (turystyka, turystyczny) ogromna, stalowa wieża na Polu Marsowym w Paryżu; Eiffel Tower
wieża ciśnień ˈvʲjɛʒa ˈʨ̑iɕɲɛ̇̃ɲ
n (technologia, technika, techniczny) budynek w formie wieży, ze zbiornikiem wody na szczycie, który służy do stabilizowania ciśnienia wody w sieci wodociągowej; water tower
wieża spadochronowa
n stalowa konstrukcja z wysięgnikiem służąca do treningu skakania ze spadochronem; parachute jump tower
wieżowiec vʲjɛˈʒɔvʲjɛʦ̑
n wolnostojący wielokondygnacyjny budynek o niewielkiej w stosunku do wysokości powierzchni podstawy skyscraper tower block
wigilia vʲiˈɟilʲja
n (książkowy) dzień poprzedzający inny dzień, zwykle jakieś święto lub ważne wydarzenie eve (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w kalendarzu chrześcijańskim dzień poprzedzający ważniejsze święto, zwłaszcza Boże Narodzenie, często połączony z postem i uroczystym oczekiwaniem eve tradycyjna, uroczysta wieczerza w wigilię (1.1) Bożego Narodzenia christmas eve
wigor ˈvʲiɡɔr
n energia objawiająca się w chęci do pracy i zabawy oraz w szybkości i sprawności w działaniu vigour brio verve
wigwam ˈvʲiɡvãm
n rodzaj nieprzenośnej chaty Indian Ameryki Północnej; wigwam
wihajster vʲiˈxajstɛr
n (potocznie, potoczny) przedmiot, czasem fragment innego przedmiotu, o nieznanej lub nieistotnej w chwili wypowiedzi nazwie thingamajig thingy whachamacallit
wihara vʲiˈxara
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) klasztor buddyjski i dźinijski vihara
wikariusz
n (kościelny) prezbiter na stałe pomagający proboszczowi w pracy duszpasterskiej; vicar (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) (administracja) w administracji kościelnej duchowny będący zastępcą lub namiestnikiem; vicar
wikary
n (kościelny) prezbiter na stałe pomagający proboszczowi w pracy duszpasterskiej; vicar
wiki- ˈvʲici
prefix …pierwszy człon rzeczowników złożonych oznaczający związek z programami i projektami opartymi na mechanizmie wiki wiki-
wikiholik ˌvʲiciˈxɔlʲik
n (potocznie, potoczny) osoba uzależniona od Wikipedii, Wikisłownika, itp., poświęcająca im dużo czasu wikiholic
wiking ˈvʲicĩŋk
n (historia, historyczny, historycznie) skandynawski wojownik biorący udział w wyprawach o charakterze handlowym, rabunkowym lub osadniczym w VIII-XI w.; Viking
wikipedysta ˌvʲicipɛˈdɨsta
n internauta tworzący i edytujący Wikipedię, (także, też), Wikibooks lub Wikicytaty Wikipedian
wikiprojekt
n (neologizm) projekt realizowany przez społeczność wikipedystów wikiproject
wikitekst vʲiciˈtɛkst
n (informatyka, informatyczny) tekst napisany w języku programowania Wikitext Markup Language; wiki markup wikitext
wiklina vʲikˈlʲĩna
n młode pędy kilku gatunków wierzb, które po obróbce wykorzystywane są w wikliniarstwie; wicker przedmioty z wikliny (1.2) wickerwork
wikt i opierunek ˈvʲikt ˌi‿ɔpʲjɛˈrũnɛk
n posiłki i zakwaterowanie board and lodging room and board
wiktoria vʲikˈtɔrʲja
n (botanika, botaniczny) Victoria Lindl., rodzaj roślin wodnych z rodziny grzybieniowatych, o charakterystycznych pływających liściach; victoria
wiktuały
n (przestarzałe, przestarzały) dziś (książkowy) żywność, prowiant victual
wiktymologia ˌvʲiktɨ̃mɔˈlɔɟja
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) nauka zajmująca się ofiarami przestępstw i badaniem roli ofiary w genezie przestępstwa; dziedzina kryminalistyki i kryminologii; victimology
wilamowski ˌvʲilãˈmɔfsʲci
adj dotyczący Wilamowic koło Bielska-Białej Vilamovian Wilamowicean Wymysorys
wilczy ˈvʲilʧ̑ɨ
adj związany z wilkiem, dotyczący wilka wolf- charakterystyczny dla wilka, posiadający cechy przypisywane wilkowi wolf -like
wilczy apetyt ˈvʲilʧ̑ɨ aˈpɛtɨt
n bardzo duży apetyt ravenous appetite wolfish appetite
wilczy bilet ˈvʲilʧ̑ɨ ˈbʲilɛt
n dokument zabraniający osobie wydalonej z jakiejś uczelni lub zakładu pracy wstępu na inną uczelnię lub podjęcia pracy gdzie indziej; blacklist
wilczyca vʲilˈʧ̑ɨʦ̑a
n (zoologia, zoologiczny) samica wilka she-wolf
wilec ziemniaczany
n (botanika, botaniczny) (rolnictwo, rolniczy) Ipomoea batatas; pochodzący z Ameryki gatunek rośliny uprawnej z rodziny powojowatych sweet potato camote
wilga ˈvʲilɡa
n (ornitologia, ornitologiczny) średniej wielkości, żółtoczarny ptak z rodziny wilg (Oriolidae); golden oriole
wilgotność
n stan wyższego nasycenia czegoś wodą humidity wetness dampness
wilgotny vʲilˈɡɔtnɨ
adj trochę mokry humid
wilgoć ˈvʲilɡɔʨ̑
n woda zawarta w czymś, zwykle w powietrzu; humidity moisture
wilk vʲilk
n (zoologia, zoologiczny) przypominające psa zwierzę drapieżne, dziko żyjące; wolf (kulinaria) duża maszyna do rozdrabniania mięsa; meat grinder
wilk morski ˈvʲilk ˈmɔrsʲci
n (przenośnie, przenośnia) bardzo doświadczony marynarz seadog
wilk szary
n (systematyka) (zoologia, zoologiczny) Canis lupus Linnaeus, gatunek drapieżnego ssaka z rodziny psowatych; gray wolf timber wolf (zoologia, zoologiczny) jaszczurka z gatunku (1.1) gray wolf timber wolf
wilk w owczej skórze ˈvʲilɡ ˈv‿ɔfʧ̑ɛj ˈskuʒɛ
n (związek frazeologiczny) ktoś zły, niebezpieczny udający kogoś łagodnego i pokornego wolf in sheep's clothing
wilkołak vʲilˈkɔwak
n (folklor) człowiek, który może zmienić się w wilka podczas pełni werewolf
willa ˈvʲilːa
n podmiejska lub wiejska rezydencja bogatego człowieka; villa
wimperga vʲĩmˈpɛrɡa
n (architektura, architektoniczny) dekoracyjne, ażurowe wykończenie w kształcie trójkąta, wieńczące szczyt portalu albo okna, charakterystyczne dla architektury gotyckiej wimperg
wina ˈvʲĩna
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) instrument szarpany z rodziny lutni pochodzący z południowych Indii veena czyn niezgodny z normami postępowania guilt fault
winda ˈvʲĩnda ˈvʲĩndɨ
n poruszająca się w pionie klatka służąca do transportu osób lub towarów; lift elevator
windsurfer
n osoba uprawiająca windsurfing windsurfer
windsurfing
n (sport, sportowy) sport wodny, odmiana żeglarstwa uprawiana przy użyciu deski z niewielkim żaglem; windsurfing
windykacja
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) przejmowanie majątku na drodze prawnej debt collection
windziarz ˈvʲĩɲʥ̑aʃ
n (potocznie, potoczny) mężczyzna obsługujący windę liftman
winglet
n (lotnictwo, lotniczy) krótkie skrzydełko na końcu skrzydła nośnego, ustawione pod pewnym kątem, poprawiające parametry aerodynamiczne samolotu; winglet
wingsuit
n (sport, sportowy) kombinezon do (1.1) wingsuit (sport, sportowy) rodzaj sportu ekstremalnego, w którym sportowcy skaczą w specjalnych kombinezonach z dużych wysokości, a następnie szybują, ślizgając się w powietrzu; wingsuit
winiarnia
n (handel, handlowy) lokal, gdzie serwuje i sprzedaje się wino wine bar wytwórnia wina winery
winnica vʲĩɲˈːiʦ̑a
n (rolnictwo, rolniczy) miejsce uprawy winorośli; vineyard
winny ˈvʲĩnːɨ
adj taki, który jest obarczony winą, będący sprawcą czegoś złego guilty
wino ˈvʲĩnɔ
n (kulinaria) napój alkoholowy powstający dzięki fermentacji owoców; wine
winobranie ˌvʲĩnɔˈbrãɲɛ
n okres zbierania winogron grape harvest vine harvest vintage zbiór owoców winorośli vintage grape harvest grape picking
winogrodnictwo ˌvʲĩnɔɡrɔdʲˈɲiʦ̑tfɔ
n (rolnictwo, rolniczy) uprawa i hodowla winorośli; viticulture
winogrono ˌvʲĩnɔˈɡrɔ̃nɔ
n (spożywczy) (kulinaria) (cukiernictwo) owoc winorośli grape
winorośl vʲĩˈnɔrɔɕl̥
n (ogrodnictwo, ogrodniczy) (botanika, botaniczny) krzew o długich pędach i owocach zebranych w kiści. grapevine
winowajca ˌvʲĩnɔˈvajʦ̑a
n ten, kto zawinił, kto popełnił występek, kto zrobił coś złego culprit wrongdoer
winszować vʲĩw̃ˈʃɔvaʨ̑
v składać gratulacje congratulate gratulate składać życzenia felicitate give one’s best wishes wish wish the best
wiolonczela ˌvʲjɔlɔ̃n͇ˈʧ̑ɛla
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) instrument smyczkowy, większy od altówki i mniejszy od kontrabasu; cello violoncello
wiolonczelista ˌvʲjɔlɔ̃n͇ʧ̑ɛˈlʲista
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) muzyk, który gra na wiolonczeli cellist violoncellist
wiorsta
n (metrologia, metrologiczny) dawna rosyjska jednostka długości, równa około 1067 metrów verst
wiosennie
adv typowo dla wiosny vernally
wiosenny vʲjɔˈsɛ̃nːɨ
adj mający związek z wiosną, dotyczący wiosny, mający miejsce wiosną spring
wioska olimpijska
n (sport, sportowy) obszar, na którym mieszkają uczestnicy igrzysk olimpijskich Olympic Village
wiosna ˈvʲjɔsna
n pora roku, która następuje po zimie i poprzedza lato; spring springtime springtide
wiosną ˈvʲjɔsnɔ̃w̃
adv w czasie trwania wiosny in spring
wiosło ˈvʲjɔswɔ
n spłaszczony i rozszerzony u końca (lub obu końców) kij służący do nadawania biegu łodzi oraz kierowania nią; oar paddle
wiosłować
v (sport, sportowy) wykonywać wiosłami ruchy łodzi lub kajaka w celu nadania im biegu i kierunku row paddle oar scull
wiosłowy
adj poruszany wiosłami rowing
wioślarka vʲjɔ̇ɕˈlarka
n (sport, sportowy) kobieta uprawiająca wioślarstwo; taka, która wiosłuje rower oarswoman (zoologia, zoologiczny) drobny skorupiak słodkowodny mający dwuczęściową skorupkę i rozwiniętą drugą parą czułków służących do pływania; water flea
wioślarstwo vʲjɔ̇ɕˈlarstfɔ
n (sport, sportowy) dyscyplina sportowa obejmująca wyścigi sportowych łodzi wiosłowych; rowing
wioślarz ˈvʲjɔ̇ɕlaʃ
n (sport, sportowy) ktoś uprawiający wioślarstwo oarsman oar rower ktoś, kto wiosłuje rower (sport, sportowy) (środowiskowy) przyrząd treningowy, na którym ćwiczy się w sposób przypominający wiosłowanie indoor rower rowing machine
wir vʲir
n (przenośnie, przenośnia) natłok wydarzeń, różnych spraw wymagających intensywnego, szybkiego działania whirl poruszanie się po drodze kolistej lub obracanie się wokół własnej osi whirl szybki ruch obrotowy wody lub powietrza wokół osi eddy whirlpool
wiremia vʲiˈrɛ̃mʲja
n (medycyna, medyczny) obecność wirusów we krwi; viremia
wirginał
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dawny instrument muzyczny, mała odmiana klawesynu popularna w XVI i XVII wieku; virginal virginals
wirnik ˈvʲirʲɲik
n (mechanika) obracająca się część maszyny wirującej; rotor
wiropłat vʲiˈrɔpwat
n (lotnictwo, lotniczy) maszyna cięższa od powietrza, zdolna do lotu dzięki powstawaniu siły nośnej na wirujących powierzchniach; rotorcraft
wirtualny ˌvʲirtuˈ<sup>w</sup>alnɨ
adj (informatyka, informatyczny) wykreowany przez komputer, odbywający się na ekranie komputera, telewizora virtual możliwy do zaistnienia w rzeczywistości, ale pozorny virtual
wirtuoz vʲirˈtu<sup>w</sup>ɔs
n artysta, który doskonale włada swoją sztuką (najczęściej o muzykach) virtuoso
wirus ˈvʲirus
n (biologia, biologiczny) (medycyna, medyczny) cząsteczka organiczna nieposiadająca struktury komórkowej; virus (informatyka, informatyczny) samopowielający się program komputerowy, który przy pomocy nosiciela (np. poczty elektronicznej) wdziera się do komputera w celu zakłócania jego pracy lub niszczenia danych; virus
wirusologia ˌvʲirusɔˈlɔɟja
n (biologia, biologiczny) nauka o wirusach oraz o wywoływanych przez nie chorobach; virology
wirusowe zakażenie przewodu pokarmowego ˌvʲiruˈsɔvɛ ˌzakaˈʒɛ̃ɲɛ pʃɛˈvɔdu ˌpɔkarmɔˈvɛɡɔ
n (medycyna, medyczny) choroba układu pokarmowego; gastric flu gastro gastroenteritis infectious diarrhea stomach bug stomach flu
wirusowy
adj związany z wirusami, dotyczący wirusów viral
wirówka vʲiˈrufka
n (lotnictwo, lotniczy) (astronomia, astronomiczny) urządzenie służące do wytwarzania przeciążeń, składające się z długiego ramienia, na końcu którego znajduje się kabina; human centrifuge (technologia, technika, techniczny) urządzenie laboratoryjne lub przemysłowe do separacji mieszanin metodą wirową; laboratory centrifuge domowe urządzenie do suszenia prania w szybkoobrotowym bębnie spin dryer
wisielczy humor
idiom humor bardzo zły, objawiający się niewybrednymi, często fatalistycznymi lub makabrycznymi żartami gallows humor
wisieć ˈvʲiɕɛ̇ʨ̑
v (potocznie, potoczny) być winnym (pieniądze itp.) owe (potocznie, potoczny) być zbyt luźnym (o odzieży) hang loosely być przymocowanym do czegoś od góry hang umierać na szubienicy hang znajdować się w powietrzu, tkwić nieruchomo nad ziemią hang dawać się odczuć, być odczuwalnym (o nastroju itp.); zagrażać hang be feel
wisior ˈvʲiɕɔr
n (książkowy) spory, okazały wisiorek pendant
wiskacza vʲiˈskaʧ̑a
n (zoologia, zoologiczny) Lagostomus maximus, południowoamerykański gryzoń spokrewniony z szynszylą, szkodnik pastwisk; viscacha
wist vʲist
n (termin karciany) rodzaj gry w karty; whist
witaj w klubie ˈvʲitaj ˈf‿klubʲjɛ
idiom zwrot używany w stosunku do kogoś, kto ma podobne doświadczenia join the club
witalista
n zwolennik witalizmu vitalist
witalność vʲiˈtalnɔɕʨ̑
n cecha tego, co jest witalne, pełne energii życiowej vitality viability
witamina ˌvʲitãˈmʲĩna
n (biologia, biologiczny) (chemia, chemiczny) związek organiczny niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania organizmu żywego; vitamin
witaminowy ˌvʲitãmʲĩˈnɔvɨ
adj związany z witaminami, zawierający witaminy vitaminic
witarianin
n osoba praktykująca witarianizm raw foodist
witarianizm
n sposób odżywiania się polegający na spożywaniu wyłącznie surowych pokarmów (dopuszczalne jest podgrzewanie jedzenia do 40 °C) i wykluczeniu wysoko przetworzonej żywności rawism
witać ˈvʲitaʨ̑
v pozdrowić kogoś na początku spotkania; okazać swoje uczucia w związku z czyimś przybyciem, odwiedzinami, spotkaniem kogoś greet welcome
witlinek vʲiˈtlʲĩnɛk
n (ichtiologia, ichtiologiczny) Merlangius merlangus, ryba atlatycka; whiting
witraż ˈvʲitraʃ
n (sztuka) ozdobna kompozycja wykonana z kawałków barwnego szkła wprawionego w okno zamiast szyb; stained glass
wiwarium
n (zootechnika, zootechniczny) pomieszczenie do przetrzymywania drobnych zwierząt lub roślin w warunkach maksymalnie zbliżonych do naturalnych; vivarium
wiwianit vʲiˈvʲjä̃ɲit
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał z gromady fosforanów; vivianite
wiza ˈvʲiza
n (urzędowy) (turystyka, turystyczny) pisemne pozwolenie na przekroczenie granicy państwowej wydawane przez organy odwiedzanego kraju visa
wizerunek ˌvʲizɛˈrũnɛk
n pierwowzór, odbicie, obraz image picture
wizja
n obraz, plan czegoś stworzony w czyjejś wyobraźni vision widzenie, przywidzenie vision
wizjer ˈvʲizʲjɛr
n (budownictwo) otwór w drzwiach (czasem w ścianie) umożliwiający obserwowanie tego, co dzieje się po drugiej stronie peephole
wizjonerstwo ˌvʲizʲjɔ̃ˈnɛrstfɔ
n widzenie, przeżywanie wizji visionary
wizualny
adj dostrzegalny wzrokiem video visual
wizygocki
adj (historia, historyczny, historycznie) (etnografia, etnograficzny) związany z Wizygotami, dotyczący Wizygotów Visigothic
wizyta vʲiˈzɨta
n pobyt u kogoś jako gość w celach towarzyskich lub oficjalnych visit call
wizytówka ˌvʲizɨˈtufka
n dołączana do wiadomości e-mail informacja o danych osobowych lub firmowych nadawcy v-card mały kartonik z zapisanymi na nim danymi osobowymi lub firmowymi business card
wiórek ˈvʲjurɛk
n mały, podłużny kawałek czegoś, zazwyczaj starty lub zestrugany shred
wiąz vʲjɔ̃w̃s
n (dendrologia, drzewoznawstwo, dendrologiczny, drzewoznawczy) Ulmus L., rodzaj drzew i krzewów rosnących w strefie umiarkowanej, należących do rodziny wiązowatych; elm (dendrologia, drzewoznawstwo, dendrologiczny, drzewoznawczy) drzewo z rodzaju (1.1) elm
wiązadło vʲjɔ̃w̃ˈzadwɔ
n (anatomia, anatomiczny) błona lub pasmo wytrzymałej tkanki łącznej łączące kości między sobą lub wzmacniające ruchome połączenia między kośćmi (stawy) ligament (pospolicie) coś, co służy do wiązania cord
wiązanie vʲjɔ̃w̃ˈzãɲɛ
n splatanie czegoś poprzez tworzenie węzłów binding
wiązanie chemiczne vʲjɔ̃w̃ˈzãɲɛ xɛ̃ˈmʲiʧ̑nɛ
n (chemia, chemiczny) każde trwałe połączenie dwóch atomów; chemical bond
wiązanka vʲjɔ̃w̃ˈzãnka
n pęk związanych razem kwiatów bouquet
wiązać ˈvʲjɔ̃w̃zaʨ̑
v splatać, tworząc węzeł bind tie bundle tworzyć ciąg logiczny prowadzący od czegoś do czegoś, kojarzyć link relate
wiązać koniec z końcem ˈvʲjɔ̃w̃zaʨ̑ ˈkɔ̃ɲɛʦ̑ ˈs‿kɔ̃j̃nʦ̑ɛ̃m
v dawać radę finansowo make ends meet
wiązka ˈvʲjɔ̃w̃ska
n pewna liczba jednakowych, zwykle podłużnych przedmiotów, ułożonych razem i związanych; bundle światło lub cząstki biegnące w jednym kierunku beam
więc vʲjɛ̃nʦ̑
conjunction …służący do tworzenia konstrukcji, w których zdanie za spójnikiem opisuje czynność, która nastąpiła, ponieważ odbyła się czynność opisana w zdaniu przed spójnikiem therefore so
więc vʲjɛ̃nʦ̑
particle …używana do rozpoczęcia wypowiedzi well
więdnąć ˈvʲjɛ̃ndnɔ̃ɲʨ̑
v o roślinach: tracić wodę w komórkach, wiotczeć, usychać fade wither
większość ˈvʲjɛ̃ŋkʃɔɕʨ̑
n większa część jakichś rzeczy lub jakiejś grupy osób; więcej niż połowa majority most
większy ˈvʲjɛ̃ŋkʃɨ
przewyższający coś rozmiarami, wielkością big large przewyższający coś siłą, natężeniem great
więzadło
n (anatomia, anatomiczny) (zoologia, zoologiczny) tkanka łączna włóknista łącząca ze sobą kości w stawach lub inne ruchomo połączone narządy ligament
więzadło głosowe
n (anatomia, anatomiczny) każdy z dwu drgających fałdów znajdujących się w krtani, dzięki którym człowiek może mówić; vocal cord vocal fold voice reed
więzadło krzyżowe przednie
n (anatomia, anatomiczny) wewnątrzstawowe więzadło stawu kolanowego o budowie dwupęczkowej; jego uszkodzenie jest jedną z najczęstszych kontuzji u sportowców; ACL anterior cruciate ligament
więzienie vʲjɛ̃w̃ˈʑɛ̇̃ɲɛ
n miejsce, w którym odbywa się karę pozbawienia wolności prison jail
więziennictwo ˌvʲjɛ̃w̃ʑɛ̇̃ɲˈːiʦ̑tfɔ
n (urzędowy) system odbywania kary pozbawienia wolności, także ogół zakładów karnych; penology
więzień ˈvʲjɛ̃w̃ʑɛ̇̃ɲ
n człowiek pozbawiony wolności, np. odbywający karę w więzieniu, zamknięty w areszcie, obozie lub innym miejscu odosobnienia prisoner
więzić
v trzymać kogoś w więzieniu (także przenośnie) confine detain imprison jail
więzy
n rzeczy, którymi się krępuje co lub kogo fetters to, co komu przeszkadza fetters to, co wiąże; relacja zażyłości bonds ties
więzy krwi ˈvʲjɛ̃w̃zɨ ˈkr̥fʲi
idiom stosunek pokrewieństwa między osobami blood relation consanguinity
więź
n stan posiadania czegoś wspólnego bond togetherness to, co łączy jednostki ze sobą attachment connection connexion kinship link tie
wiśnia ˈvʲiɕɲa
n (botanika, botaniczny) Cerasus Miller, rodzaj roślin należący do rodziny różowatych; cherry cherry-tree sour cherry owoce wiśni (1.1) cherry
wiśniowy vʲiɕˈɲɔvɨ
adj mający kolor dojrzałych owoców wiśni cerise cherry
wjeżdżać
v jadąc, dostawać się dokądś drive into go into ride into jadąc, wpadać na jakiś obiekt hit run into
wklęsły
adj taki, który ma zagłębienie lub odcinkowe obniżenie concave dished intaglio re-entrant sunken
wkrótce ˈfkrutʦ̑ɛ
adv w niedługim czasie, w najbliższym czasie soon
wkręt fkrɛ̃nt
n (technologia, technika, techniczny) śruba z nacięciem we łbie, umożliwiającym jej wkręcanie przy pomocy śrubokręta w miękki materiał bez konieczności wiercenia; screw
wkurwiać ˈfkurvʲjäʨ̑
v (wulgarnie, wulgaryzm) wyjątkowo kogoś denerwować, drażnić piss off (wulgarnie, wulgaryzm) denerwować się, odczuwać gniew get pissed off
wkurwiony fkurˈvʲjɔ̃nɨ
adj (wulgarnie, wulgaryzm) odczuwający gniew, duże zdenerwowanie pissed pissed off
wkład fkwat
n to, co się wkłada w jakąś działalność (np. pieniądze) contribution
wkładać ˈfkwadaʨ̑
v o pieniądzach: inwestować invest contribute ubierać się w coś put on umieszczać w środku czegoś put insert place
wkładka ˈfkwatka
n (drukarstwo, drukarski) (poligrafia) dodatek do książki lub czasopisma w postaci kolorowego prospektu, plakatu, tabeli itp., włożony luźno w środek insert inset pull-out (drukarstwo, drukarski) (poligrafia) niezadrukowany kawałek papieru, znajdujący się między kartkami książki, mający chronić ilustracje w niej zawarte przed uszkodzeniem interleaf (technologia, technika, techniczny) część urządzenia wkładana między inne części w celu uszczelnienia, zabezpieczenia ich przed tarciem itp. filler to, co wkłada się między jakieś powierzchnie, zwykle w celu wypełnienia, izolacji lub jako uzupełnienie czegoś insert insertion
wkładka do butów ˈfkwatka dɔ‿ˈbutuf
n (rzemiosło, rzemieślniczy) wkładka przykrywająca część buta przylegającą do spodu stopy, poprawiająca komfort chodzenia, często o właściwościach przeciwpotnych, antypoślizgowych itp. insole
wlec vlɛʦ̑
v ciągnąć po ziemi drag
wnet
adv (książkowy) w niedługim czasie od wskazanego momentu shortly
wnikliwość vʲɲikˈlʲivɔɕʨ̑
n cecha tego, kto wnikliwy, dociekliwy, uważny discernment
wniosek ˈvʲɲɔsɛk
n pomysł, propozycja, projekt złożony do dyskusji i podjęcia decyzji o jego przyjęciu lub odrzuceniu proposal suggestion request wynik, rezultat przemyślenia czegoś; twierdzenie, przekonanie będące wynikiem rozumowania, rozmyślania conclusion
wnioskodawca ˌvʲɲɔskɔˈdafʦ̑a
n ten, kto wnioskuje, składa wniosek applier proposer
wnioskować
v wywodzić wniosek conclude deduce gather infer presume starać się oficjalnie o coś put forward a motion
wnosić ˈvnɔɕiʨ̑
v mieć swój wkład w czymś; dodawać (treści), uzupełniać bring przemieszczać coś w górę lub w pewne miejsce bring wyciągać wnioski infer
wnuczka ˈvnuʧ̑ka
n córka syna lub córki granddaughter
wnuk vnuk
n syn córki lub syna grandson
wnętrze ˈvnɛ̃nṭʃɛ
n przestrzeń, znajdująca się w środku czegoś interior inside
wnętrzności vnɛ̃nˈṭʃnɔɕʨ̑i
n (anatomia, anatomiczny) narządy wewnętrzne jamy brzusznej, klatki piersiowej oraz miednicy człowieka lub zwierzęcia intestines
wobec ˈvɔbɛʦ̑
preposition (w odniesieniu) do; biorąc pod uwagę; uwzględniając, razem, wspólnie in front of in that case in the face of in the presence of przed, w obliczu, naprzeciw in front of in that case in the face of in the presence of
woda ˈvɔda
n bezbarwna i bezzapachowa ciecz, tlenek wodoru, H2O; water
woda kolońska ˈvɔda kɔˈlɔ̃j̃ska
n (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) rodzaj wody toaletowej, kilkuprocentowy alkoholowy roztwór olejków eterycznych w alkoholu; eau de Cologne
woda królewska ˈvɔda kruˈlɛfska
n (chemia, chemiczny) mieszanina stężonego kwasu solnego i kwasu azotowego rozpuszczająca metale szlachetne; aqua regia
woda kwiatowa ˈvɔda kfʲjaˈtɔva
idiom (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) perfumy o lekkim zapachu kwiatów floral flower-scented water
woda mineralna ˈvɔda ˌmʲĩnɛˈralna
n naturalna woda lecznicza; mineral water
woda słodka
n woda pozbawiona lub zawierająca stosunkowo niewielkie ilości soli fresh water
woder ˈvɔdɛr
n długi, wodoszczelny but gumowy, sięgający po pachwinę; wader
wodewil vɔˈdɛvʲil
n (sztuka) (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) widowisko komediowe lub farsowe z muzyką, piosenkami, pantomimą i baletem, z przewagą tekstu mówionego nad śpiewanym; vaudeville
wodniczka
n (ornitologia, ornitologiczny) Acrocephalus paludicola, zagrożony wyginięciem niewielki ptak wędrowny, zamieszkujący wschodnią Europę i zachodnią Azję po Ural, w pasie klimatu umiarkowanego; aquatic warbler
wodnik ˈvɔdʲɲik
n (ornitologia, ornitologiczny) Rallus aquaticus, żyjący na mokradłach ptak o upierzeniu oliwkowobrązowym z plamami; water rail
wodnisty
adj zawierający zbyt dużo wody watery
wodny ˈvɔdnɨ
adj (chemia, chemiczny) o roztworze: rozcieńczany wodą aqueous (sport, sportowy) odbywający się w wodzie aquatic water żyjący w wodzie lub na wodzie aquatic water nawiązujący do wody lub innych cieczy water poruszający się po wodzie water poruszany wodą lub inną cieczą water
wodogłowie
n (medycyna, medyczny) nadmierne nagromadzenie płynów w układzie komorowym mózgu; hydrocephalus
wodolot vɔˈdɔlɔt
n jednostka pływająca charakteryzująca się zainstalowanymi pod kadłubem płatami nośnymi, które powodują wynurzanie się kadłuba z wody wraz ze wzrostem prędkości jednostki; hydrofoil
wodopój vɔˈdɔpuj
n miejsce, w którym zwierzęta zwykle piją wodę waterhole
wodorost vɔˈdɔrɔst
n miękka roślina rosnąca w wodzie seaweed wielokomórkowa roślina zbudowana z plechy alga
wodorotlenek berylu ˌvɔdɔrɔˈtlɛ̃nɛɡ bɛˈrɨlu
n (chemia, chemiczny) związek nieorganiczny, toksyczny wodorotlenek amfoteryczny; beryllium hydroxide hydrated beryllia
wodorowęglan
n (chemia, chemiczny) sól kwasu węglowego, w której tylko jeden atom wodoru uległ podstawieniu przez atom metalu; bicarbonate
wodospad vɔˈdɔspat
n swobodny, pionowy spadek wody rzecznej, spowodowany różnicą poziomów dna koryta rzeki waterfall
wodoszczelny ˌvɔdɔˈʃʧ̑ɛlnɨ
adj nie przepuszczający wody watertight
wodowstręt
n (medycyna, medyczny) (weterynaria, weterynaryjny) jeden z poważnych objawów wścieklizny objawiający się bolesnymi skurczami krtani podczas picia wody, a nawet na jej widok hydrophobia
wody terytorialne ˈvɔdɨ ˌtɛrɨtɔrʲˈjalnɛ
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) pas morza określonej szerokości, na którym obowiązuje prawodawstwo i władza państwa, do którego należy dany odcinek wybrzeża; territorial waters
wodzirej vɔˈʥ̑irɛj
n człowiek, który prowadzi tańce na weselach i balach bellwether ringleader
wodzić za nos ˈvɔʥ̑iʥ̑ za‿ˈnɔs
v (przenośnie, przenośnia) oszukiwać, manipulować kimś, zwodzić kogoś, mamić kogoś, aby podporządkować go swej woli; wykorzystywać przewagę lead by the nose
wodór ˈvɔdur
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu H i liczbie atomowej 1; hydrogen
wojak ˈvɔjak
n (ornitologia, ornitologiczny) Sturnella ptak z rodziny kacykowatych; meadowlark
wojażer
n (przestarzałe, przestarzały) podróżnik voyager
wojenny vɔˈjɛ̃nːɨ
adj związany z wojną, odnoszący się do wojny war
wojewoda ˌvɔjɛˈvɔda
n (administracja) zwierzchnik administracji na terenie województwa province governor voivode
województwo ˌvɔjɛˈvuʦ̑tfɔ
n (administracja) jednostka podziału administracyjnego wyższego stopnia w Polsce; province voivodship
wojna ˈvɔjna
n zorganizowany konflikt zbrojny o dużej skali; war
wojna domowa ˈvɔjna dɔ̃ˈmɔva
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (wojskowość, wojskowy) konflikt zbrojny, którego strony należą do tego samego państwa, plemienia lub grupy etnicznej; civil war
wojna religijna ˈvɔjna ˌrɛlʲiˈɟijna
n konflikt, wojna motywowana przyczynami religijnymi; religious war
wojna trojańska ˈvɔjna trɔˈjä̃j̃ska
n (mitologia grecka) wojna Achajów z Trojanami; Trojan War
wojowniczy
adj skłonny do walki bellicose
wojownik vɔˈjɔvʲɲik
n ten, który walczy warrior
wojsko ˈvɔjskɔ
n (potocznie, potoczny) grupa żołnierzy troop (potocznie, potoczny) obowiązkowa służba militarna obywateli, przeszkolenie bojowe military service zorganizowana grupa uzbrojonych ludzi przygotowanych do obrony kraju i walki na wojnie army
wojskowy vɔjˈskɔvɨ
adj związany z wojskiem, dotyczący wojska military militar
wojskowy vɔjˈskɔvɨ
n żołnierz militar
wojujący ˌvɔjüˈjɔ̃nʦ̑ɨ
adj zaciekle walczący o swoje ideały warring
wok vɔk wɔk
n (kulinaria) głęboka patelnia w kształcie misy używana w kuchniach azjatyckich; wok
wokalista ˌvɔkaˈlʲista
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) śpiewak, nauczyciel śpiewu vocalist
wokalny
adj (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) związany ze śpiewaniem vocal
wokanda vɔˈkãnda
n spis spraw sądowych, ułożony według kolejności ich rozpatrywania w danym dniu cause-list
wokół ˈvɔkuw
preposition ze wszystkich stron around among
wola ˈvɔla
n zdolność człowieka do świadomego kontrolowania, kierowania swoim postępowaniem will
wolant ˈvɔlãnt
n (lotnictwo, lotniczy) urządzenie sterujące lotkami i sterem wysokości; yoke
wolej ˈvɔlɛj
n (sport, sportowy) odbicie lub uderzenie piłki w locie przed dotknięciem przez nią podłoża (w tenisie lub piłce nożnej) volley
woleć ˈvɔlɛʨ̑
modal bardziej lubić lub chcieć coś od czegoś innego prefer zwykle w trybie przypuszczającym chcieć would like
wolfram ˈvɔlfrãm
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu W i liczbie atomowej 74; tungsten wolfram
wolicjonalny ˌvɔlʲiʦ̑ʲjɔ̃ˈnalnɨ
adj (psychologia, psychologiczny) dotyczący woli, zależny od niej volitional volitive
wolna miłość
n postawa hołdująca nieskrępowanemu życiu seksualnemu bez zobowiązań, w opozycji do tradycyjnego małżeństwa i monogamii, kojarzona z ruchem hipisowskim; free love
wolne oprogramowanie ˈvɔlnɛ ˌɔprɔɡrãmɔˈvãɲɛ
n oprogramowanie, które może być uruchamiane, kopiowane, rozpowszechniane, analizowane oraz zmieniane i poprawiane przez użytkowników; free software
wolno ˈvɔlnɔ
adv swobodnie, w sposób luźny free w sposób wolny, powoli, bez pośpiechu slow
wolno ˈvɔlnɔ
v jest dozwolone, można, nie jest zabronione, mieć pozwolenie be allow
wolnomularski
adj związany z wolnomularstwem, dotyczący wolnomularstwa freemasonic
wolnomularz ˌvɔlnɔ̃ˈmulaʃ
n członek stowarzyszenia wolnomularskiego mason
wolnomyślicielstwo ˌvɔlnɔ̃mɨɕlʲiˈʨ̑ɛlstfɔ
n (filozofia, filozoficzny) światopogląd rozpowszechniony na przełomie XIX i XX wieku, opierający się na racjonalizmie, agnostycyzmie i laicyzacji życia publicznego; freethought
wolnorynkowy ˌvɔlnɔrɨ̃ŋˈkɔvɨ
adj (ekonomia, ekonomiczny) związany z wolnym rynkiem free-market
wolność ˈvɔlnɔɕʨ̑
n niezależność państwowa freedom liberty independence prawo obywatelskie liberty freedom wolna wola, możliwość samodzielnego podejmowania decyzji, brak przymusu freedom liberty pozostawanie poza więzieniem freedom liberty
wolność słowa ˈvɔlnɔɕʨ̑ ˈswɔva
n (filozofia, filozoficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) prawo do publicznego wyrażania swoich poglądów z jednoczesnym poszanowaniem go przez innych; freedom of speech
wolny ˈvɔlnɨ
adj mogący postępować zgodnie z własną wolą free (informatyka, informatyczny) będący wolnym oprogramowaniem free nieobciążony czymś niekorzystnym free niezajęty przez coś free niebędący w związku, nieposiadający partnera / partnerki single free odbywający się bez pośpiechu slow
wolny rynek ˈvɔlnɨ ˈrɨ̃nɛk
n handel, w którym ceny ustalane są między kupującymi a sprzedającymi, gdzie nie podlegają one żadnym ograniczeniom ze strony podmiotów zewnętrznych (np. państwa); free market free-market
wolontariusz ˌvɔlɔ̃nˈtarʲjuʃ
n osoba, która bez wynagrodzenia i dobrowolnie poświęca czas dla innych volunteer
wolt vɔlt
n (fizyka, fizyczny) jednostka potencjału elektrycznego, napięcia elektrycznego i siły elektromotorycznej; volt
wolta ˈvɔlta
n (jeździectwo, jeździecki) figura jeździecka; wykonanie konno pełnego, szerokiego koła; volte
woltomierz vɔlˈtɔ̃mʲjɛʃ
n (metrologia, metrologiczny) (elektryczność) przyrząd do pomiaru napięcia elektrycznego; voltmeter
woluta vɔˈluta
n ozdobny ornament lub detal architektoniczny, czy rzeźbiarski w kształcie spirali albo zwoju; volute
wombat ˈvɔ̃mbat
n (zoologia, zoologiczny) australijski torbacz o brunatnoszarej sierści; wombat
won vɔ̃n
interjection nieuprzejme wezwanie do oddalenia się beat it
woonerf
n (urbanistyka, urbanistyczny) rodzaj ulicy w mieście zaprojektowanej w celu zwiększenia bezpieczeństwa przede wszystkim pieszych i rowerzystów, którzy mają priorytet przed samochodami; woonerf
word
n (geologia, geologiczny) drugi wiek gwadalupu (środkowego permu), trwający 268 – 265,8 milionów lat temu; Wordian
worek ˈvɔrɛk
n (geografia, geograficzny) wybiegnięcia terytorium państwa w głąb innych państw sąsiednich panhandle miękki, elastyczny pojemnik wykonany z kawałków materiału, folii lub papieru; sack bag
worek stomijny
n (medycyna, medyczny) woreczek umieszczany wokół wyłonionej stomii w celu kontroli wypróżnień lub oddawania moczu stoma bag
worek treningowy
n (przenośnie, przenośnia) osoba regularnie dręczona fizycznie, na której ktoś się wyżywa punchbag punching bag (sport, sportowy) wiszący lub rzadziej wolnostojący worek służący do treningu bokserskiego boxing bag punchbag punching bag
wosk vɔsk
n plastyczna substancja o żółtawym kolorze, łatwo topliwa, nierozpuszczalna w wodzie, używana do produkcji świec, past do obuwia itp., stosowana w przemyśle farmaceutycznym i spożywczym; wax
woskowina ˌvɔskɔˈvʲĩna
n (fizjologia, fizjologiczny) żółtawa, woskowata substancja wydzielana w przewodzie słuchowym zewnętrznym człowieka i wielu innych ssaków; earwax cerumen
woskowy
adj odnoszący się do wosku, zrobiony z wosku waxen
woskówka
n (anatomia, anatomiczny) (ornitologia, ornitologiczny) miękka skóra pokrywająca nasadę dzioba (występuje u ptaków drapieżnych, sów, gołębi, a także u innych grup ptaków); beak
wotować
v (dawniej, dawny) głosować vote
wotum
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) (kulturoznawstwo, wiedza o kulturze, kulturoznawczy) przedmiot ofiarowany Bogu w jakiejś intencji, umieszczony w świątyni; ex-voto votive
wotum nieufności ˈvɔtũmʲ ˌɲɛ<sup>w</sup>ufˈnɔɕʨ̑i
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) (administracja) uchwała wyrażająca niezadowolenie z działań ministra, rządu, zarządu spółki etc.; motion of no confidence
wotywny
adj (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) ofiarowywany jako wotum votive
wow
interjection …(potocznie, potoczny) wyrażający zachwyt, uznanie itp. wow
wozić żyto na Zawiśle ˈvɔʑiʥ̑ ˈʒɨtɔ ˌna‿zaˈvʲiɕlɛ
v wykonywać niepotrzebną pracę carry coals to Newcastle
wołacz ˈvɔwaʧ̑
n (gramatyka) siódmy przypadek deklinacji polskiej, tworzy formę zwrotu do omawianego przedmiotu lub osoby, wykrzyknięcia do niego lub zwrócenia jego uwagi; vocative
wołać ˈvɔwaʨ̑
v przekazywać coś krzykiem shout wzywać kogoś, kierować do kogoś głośne wołanie call nazywać kogoś call
wołchw
n szaman, kapłan w religii słowiańskiej; volkhv
wołowina ˌvɔwɔˈvʲĩna
n (spożywczy) mięso z wołu lub krowy; beef
woń vɔ̃ɲ
n (chemia, chemiczny) bodziec działający na zmysł powonienia fragrance
woźnica vɔʑˈɲiʦ̑a
n osoba kierująca wozem konnym lub saniami zaprzęgniętymi w konie; coachman carter charioteer wagoner
wpadać ˈfpadaʨ̑
v (przenośnie, przenośnia) (potocznie, potoczny) zakochiwać się fall in love domyślać się, sprawnie rozumować contrive popadać w kłopotliwy stan run into zderzać się z kimś lub czymś run into przemieszczać się do wnętrza czegoś fall fall down rush into przychodzić z nieformalną wizytą drop in spotykać się niespodziewanie run across ulegać działaniu silnych emocji fly into
wpadka ˈfpatka
n (potocznie, potoczny) pomyłka, błąd, gafa, faux pas gaffe screw-up screwup
wpatrywać się fpaˈtrɨvaʨ̑‿ɕɛ
v uważnie i długo patrzeć gaze
wpaść z deszczu pod rynnę ˈfpaʑʥ̑ ˈz‿dɛʃʧ̑u pɔd‿ˈrɨ̃nːɛ
v (przenośnie, przenośnia) znaleźć się w sytuacji jeszcze gorszej niż poprzednia jump out of the frying pan and into the fire
wpis
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) rejestracja w księdze urzędowej entry (szkolnictwo, szkolny) umieszczenie w dokumencie podpisu poświadczającego zaliczenie nauczanego przedmiotu teacher's signature opłata ponoszona przy przystępowanie do jakiejś grupy fee registration fee umieszczenie zapisu w jakimś tekście registration
wpisać ˈfpʲisaʨ̑
v (geometria) umieścić bryłę w wielościanie tak, aby dotykała jego wszystkich ścian inscribe (geometria) umieścić figurę w wielokącie tak, aby dotykała jego wszystkich boków inscribe dopisać w zeszycie, księdze inscribe write in dopisać swoje nazwisko na listę enter one's name register umieścić osobiste pozdrowienia w pamiętniku, księdze pamiątkowej register write down
wprawa ˈfprava
n biegłość w wykonywaniu czegoś, nabyta w wyniku ćwiczeń, powtarzania jakiejś czynności skill
wprawdzie ˈfpravʲʥ̑ɛ
składnik spójnika złożonego łączącego zdania lub wyrażenia, oznaczającego, że treść jednego z nich jest zastrzeżeniem w stosunku do tego, co wynika z treści drugiego zdania admittedly while it is true that
wprawiać
v umocowywać coś w czymś fix set ćwiczeniami wdrażać kogoś, coś do czegoś accustom teach train ćwiczyć, aby nabyć wprawy improve one skill practice
wprost fprɔst
adv bezpośrednio directly straight szczerze, otwarcie, bez ogródek frankly openly outright wręcz simply
wprowadzać fprɔˈvaʣ̑aʨ̑
v wtajemniczać kogoś w coś initiate introduce
wprowadzenie ˌfprɔvaˈʣ̑ɛ̃ɲɛ
n wstęp, prolog ((na przykład) w utworze literackim) introduction
wpół fpuw
adv przy podawaniu czasu: pół godziny przed pełną godziną half
wpół- fpuw
prefix w połowie half-
wpływ fpwɨf
n presja, oddziaływanie na coś lub kogoś influence
wpływać ˈfpwɨvaʨ̑
v (urzędowy) o poczcie, pieniądzach, wnioskach itp.: zostawać dostarczonym arrive come in płynąc dostawać się na teren jakiegoś obszaru sail into swim into sprawiać, że ktoś lub coś zachowuje się w określony sposób: (także, też) pociągać za sobą zachodzenie pewnych zjawisk; wywierać wpływ influence affect bias o ciekach wodnych: mieć ujście flow into
wpływowy fpwɨˈvɔvɨ
adj mający duży wpływ, autorytet influential
wracać ˈvraʦ̑aʨ̑
v przybywać do miejsca, z którego się wyszło lub było poprzednio return come back
wrak vrak
n resztki uszkodzonego statku lub samolotu; wreck shipwreck
wrap
n (kulinaria) rodzaj kanapki wykonanej z okrągłego placka (np. tortilli czy pity) z zawiniętym w środku nadzieniem; wrap
wraz vras
preposition (książkowy) razem, wspólnie (z kimś) in conjunction with together with
wraz z
wspólnie z (dodaje człon do podmiotu) along with alongside together with
wrażenie vraˈʒɛ̃ɲɛ
n reakcja na bodziec zewnętrzny lub wewnętrzny; impression sensation
wrażliwość vraʒˈlʲivɔɕʨ̑
n (fizjologia, fizjologiczny) zdolność odbierania bodźców poprzez zmysły sensitivity
wrażliwy vraʒˈlʲivɨ
adj taki, który ma słabą odporność delicate fragile taki, który ma wrażliwość, łatwo reaguje na bodźce zmysłowe sensitive taki, który ma dużą zdolność do odczuwania i przeżywania emocji sensitive
wrednie
adv w sposób wredny, perfidnie evilly
wredny ˈvrɛdnɨ
adj (potocznie, potoczny) pełny podłości, fałszu mean spiteful
wrestling ˈrɛstlʲĩŋk
n (sport, sportowy) amerykańska odmiana zapasów z elementami popisów; pro wrestling professional wrestling
wreszcie ˈvrɛʃʲʨ̑ɛ
adv nareszcie, w końcu finally eventually after all ultimately
wrodzony vrɔˈʣ̑ɔ̃nɨ
adj właściwy istocie żywej od urodzenia innate inborn native natural
wrogi ˈvrɔɟi
adj właściwy wrogowi/nieprzyjacielowi, wrogo nastawiony; nieprzyjazny, nieżyczliwy hostile adverse antagonistic inimical malevolent negative
wrogo ˈvrɔɡɔ
adv w sposób wrogi hostilely inimically
wrogość ˈvrɔɡɔɕʨ̑
n nieprzyjazny stosunek do kogoś lub czegoś hostility
wrona ˈvrɔ̃na
n (ornitologia, ornitologiczny) ptak z rodziny krukowatych; crow
wrostek ˈvrɔstɛk
n (językoznawstwo, językoznawczy) element słowotwórczy umieszczany wewnątrz leksemu, np. morfem wewnątrz rdzenia wyrazu; infix
wrota ˈvrɔta
n wielkie drzwi frontowe gate
wrotka ˈvrɔtka
n (informatyka, informatyczny) (slangowo) informacja w treści listu elektronicznego o autorze cytowanego fragmentu; attribution line (sport, sportowy) podeszwa przyczepiana do buta, wyposażona w kółka, umożliwiająca jazdę; roller
wrotkarz ˈvrɔtkaʃ
n (sport, sportowy) ktoś, kto jeździ na wrotkach, uprawia wrotkarstwo skater
wrotycz ˈvrɔtɨʧ̑
n (botanika, botaniczny) Tanacetum, rodzaj roślin należących do rodziny astrowatych; tansy
wrrr vrːː
interjection onomatopeja naśladująca warczenie zwierzęcia, np. psa grrr
wrzask
n bardzo głośny krzyk shout
wrzawa ˈvʒava
n (przenośnie, przenośnia) wzburzenie, zamieszanie agitation excitement hałas, gwar różnych zmieszanych głosów lub dźwięków hubbub rumpus turmoil
wrzeciono vʒɛˈʨ̑ɔ̃nɔ
n (włókiennictwo) obrotowe narzędzie ręczne lub część kołowrotka do nawijania przędzy; spindle
wrzenie
n (fizyka, fizyczny) przechodzenie ze stanu ciekłego w gazowy boiling vaporization oznaki niezadowolenia lub buntu buzz ferment
wrzesień ˈvʒɛɕɛ̇̃ɲ
n dziewiąty miesiąc w roku (wg kalendarza gregoriańskiego i juliańskiego); September
wrzeć vʒɛʨ̑
v (fizyka, fizyczny) gotować się, bulgotać od gorąca boil
wrzodowy
adj (medycyna, medyczny) związany z wrzodami, dotyczący wrzodów ulcerous
wrzos vʒɔs
n (botanika, botaniczny) Calluna vulgaris, krzewinka o drobnych, różowofioletowych kwiatach rosnąca w dużych skupieniach, kwitnąca jesienią; heather ling
wrzosowisko ˌvʒɔsɔˈvʲiskɔ
n bezleśna formacja zimozielonych krzewinek, w której dominują wrzosy; heath moor heathland moorland
wrzucać ˈvʒuʦ̑aʨ̑
v rzucając, umieszczać coś w czymś throw throw in
wrzutka ˈvʒutka
n w go sposób zabicia grupy kamieni poprzez postawienie ich w atari kamieniem, który sam jest w atari snapback
wrzutnia ˈvʒutʲɲa
n udostępniany przez instytucję publiczną zasobnik umożliwiający ludności zdawanie określonych obiektów, bez możliwości ich samodzielnego wyjęcia drop box
wrzód vʒut
n (medycyna, medyczny) głęboki ubytek skóry lub śluzówki, tzn. poniżej błony podstawnej naskórka / nabłonka; ulcer (potocznie, potoczny) czyrak boil (potocznie, potoczny) ropień abscess
wrzątek ˈvʒɔ̃ntɛk
n ciecz (najczęściej woda) w stanie wrzenia (zamieniania się w parę) boil water
wróbel ˈvrubɛl
n (potocznie, potoczny) (ornitologia, ornitologiczny) Passer domesticus, mały, pospolity ptak występujący w pobliżu osiedli ludzkich; sparrow
wróbel krótkopalcowy
n (ornitologia, ornitologiczny) Carpospiza brachydactyla, gatunek niewielkiego ptaka z rodziny wróblowatych; pale rock sparrow pale rockfinch
wróbelek vruˈbɛlɛk
n (zdrobniale) wróbel little sparrow
wróg vruk
n nieprzyjaciel, osoba lub obiekt darzony negatywnymi uczuciami enemy foe państwo, które jest w stanie wojny z innym państwem, oraz jego wojska enemy foe
wróżba
n przepowiadanie przyszłości wraz z obrzędami towarzyszącymi temu divination fortune-telling prediction prognostication prophecy vaticination zjawisko uznawane za zapowiedź czegoś augury omen
wróżbiarz ˈvruʒbʲjaʃ
n człowiek przepowiadający przyszłość fortuneteller
wróżbita
n (ezoteryka) osoba zajmująca się wróżeniem diviner fortune teller fortuneteller fortune-teller psychic soothsayer
wróżka ˈvruʃka
n (ezoteryka) kobieta przepowiadająca przyszłość fortuneteller (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) baśniowa postać czyniąca czary; fairy fay
wróżyć ˈvruʒɨʨ̑
v (ezoteryka) przepowiadać przyszłość, dawać wróżbę foretell bode augur portend
wręcz vrɛ̃n͇ʧ̑
adv bezpośrednio openly straight
wręcz vrɛ̃n͇ʧ̑
particle …podkreślająca znaczenie even
wręczać ˈvrɛ̃n͇ʧ̑aʨ̑
v dawać coś komuś, najczęściej do rąk własnych, zwykle w sposób uroczysty lub oficjalny give hand in present
wschodni ˈfsxɔdʲɲi
adj dotyczący Europy Wschodniej, także Azji, zwykle w odniesieniu kulturowym lub ekonomicznym east eastern mający miejsce na wschodzie, dotyczący wschodu, skierowany na wschód eastern east
wschodnioafrykański
adj odnoszący się do Afryki Wschodniej, związany z Afryką Wschodnią East African
wschodnioazjatycki
adj zamieszkujący, występujący w Azji wschodniej East Asian związany z Azją wschodnią East Asian
wschodnioeuropejski
adj dotyczący Europy Wschodniej, wywodzący się z Europy Wschodniej Eastern European East European
wschodnioniemiecki
adj (geografia, geograficzny) dotyczący wschodnich Niemiec; taki jak we wschodnich Niemczech East German dotyczący Niemieckiej Republiki Demokratycznej (NRD) East German
wschodniosłowiański ˌfsxɔdʲɲɔswɔˈvʲjä̃j̃sʲci
adj odnoszący się do Słowian wschodnich (Rosjan, Białorusinów, Ukraińców, Rusinów), związany ze Słowianami wschodnimi, dotyczący wschodniej Słowiańszczyzny East Slavic
wschodniotimorski ˌfsxɔdʲɲɔtʲĩˈmɔrsʲci
adj odnoszący się do Timoru Wschodniego East Timorese
wschodzić ˈfsxɔʥ̑iʨ̑
v o roślinach: kiełkować, wychodzić z ziemi come forth wychodzić zza horyzontu, zjawiać się na niebie (głównie o ciałach niebieskich) rise come forth
wschód fsxut
n (astronomia, astronomiczny) chwila pojawienia się ciała niebieskiego (w domyśle: Słońca) nad horyzontem rise (geografia, geograficzny) kierunek wskazywany przez Słońce podczas jego wschodu (1.1) w dniu równonocy; East east (rolnictwo, rolniczy) (leśnictwo) proces kiełkowania nasion w glebie germination rise
wsiadać ˈfʲɕadaʨ̑
v wchodzić do środka lokomocji board get in get on
wsierdzie ˈfʲɕɛrʲʥ̑ɛ
n (anatomia, anatomiczny) wewnętrzna warstwa ściany serca; endocardium
wskazać
v zwrócić czyjąś uwagę na coś indicate intimate mark point show
wskazywać fskaˈzɨvaʨ̑
v o przyrządach pokazywać wartość wielkości mierzonej record stand pokazywać gdzie się ktoś lub coś znajduje indicate point show
wskazówka fskaˈzufka
n element ruchomy przyrządu pomiarowego, którego położenie określa na podziałce określoną wartość mierzonej wielkości; needle hand indicator pointer oznaka czegoś clue skierowana do kogoś porada, pouczenie dotyczące postępowania, podpowiedź, punkt wytyczny, informacja o czymś instruction
wskaźnik ˈfskaʑɲik
n (informatyka, informatyczny) adres w pamięci pointer długi i cienki przedmiot do wskazywania pointer (statystyka, statystyczny) liczbowe przedstawienie pewnej wielkości indicator
wskoczyć ˈfskɔʧ̑ɨʨ̑
v skacząc, dostać się na wierzch lub do środka czegoś jump in jump on
wskutek ˈfskutɛk
preposition (książkowy) (zobacz) na skutek as a result of in consequence of on account of owing to
wspakultura
n (neologizm) przeciwieństwo kultury w filozofii Jana Stachniuka; back-culture
wspaniale fspãˈɲalɛ
adv w sposób wspaniały magnificently marvellously wonderfully splendidly
wspaniałomyślność ˌfspãɲawɔ̃ˈmɨɕl̥nɔɕʨ̑
n cecha, tego kto jest wspaniałomyślny; cecha tego, co jest wspaniałomyślne generosity
wspaniałomyślny ˌfspãɲawɔ̃ˈmɨɕl̥nɨ
adj szlachetny, potrafiący wybaczać; serdeczny, wyrozumiały magnanimous
wspaniałość fspãˈɲawɔɕʨ̑
n cecha tego, co wspaniałe magnificence grandiosity greatness
wspaniały fspãˈɲawɨ
adj cudowny, idealny, doskonały wonderful
wsparcie ˈfsparʲʨ̑ɛ
n udzielenie pomocy help support
wspierać ˈfspʲjɛraʨ̑
v dawać komuś wsparcie, pomoc, opiekę support
wspinaczka fspʲĩˈnaʧ̑ka
n (sport, sportowy) dyscyplina sportowa polegająca na pokonywaniu stromych ścian climbing wyprawa w strome, wysokie góry mountaineering
wspinać ˈfspʲĩnaʨ̑
v wznosić siebie samego na coś wysokiego climb
wspomagać fspɔ̃ˈmaɡaʨ̑
v pomagać, wspierać materialnie; udzielać pomocy materialnej osobie, instytucji support assist help wspierać urządzenie support
wspominać fspɔ̃ˈmʲĩnaʨ̑
v mówić mimochodem, wzmiankować mention refer sięgać pamięcią do wydarzenia lub osoby z przeszłości remember recall
wspomnienie fspɔ̃mʲˈɲɛ̇̃ɲɛ
n powrót myślami do przeszłości memory recollection remembrance souvenir reference reminiscence
wspólnik
n osoba mająca wspólny udział w czymś associate partner osoba wspólnie uczestnicząca w występku czy przestępstwie accomplice
wspólnota fspulˈnɔta
n grupa ludzi / państw związanych podobnymi poglądami / dążeniami commonwealth communion community fellowship union
wspólny ˈfspulnɨ
adj należący lub używany przez kilka osób common charakterystyczny w równym stopniu dla grupy osób lub rzeczy common
współ-
pierwszy człon wyrazów złożonych, wskazujący na wspólną z kimś cechę, na wspólne działanie itp. co-
współautor fspuwˈawtɔr
n jeden z dwóch lub więcej autorów tego samego dzieła co-author
współautorka ˌfspuwawˈtɔrka
n kobieta będąca jednym z dwóch lub więcej autorów tego samego dzieła co-author
współbiesiadnik
n współuczestnik biesiady commensal
współbrzmienie
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) jednoczesne brzmienie dźwięków concord consonance
współbrzmieć
v (książkowy) zwykle o instrumentach muzycznych: wydawać harmonijny dźwięk harmonize
współczesny fspuwˈʧ̑ɛsnɨ
adj istniejący obecnie, teraz, aktualnie, teraźniejszy contemporary present
współcześnie fspuwˈʧ̑ɛɕɲɛ
adv w obecnej epoce contemporarily modernly recently today w sposób typowy dla dzisiejszej epoki contemporarily w tej samej epoce z kimś lub czymś contemporarily
współczucie fspuwˈʧ̑uʨ̑ɛ
n zdolność emocjonalnej solidarności z cierpiącym, poszkodowanym compassion sympathy empathy
współczuć ˈfspuwʧ̑uʨ̑
v czuć emocjonalną bliskość z osobą cierpiącą empathise sympathise feel sorry
współczynnik
n (fizyka, fizyczny) wielkość liczbowa określająca pewne właściwości ciał modulus (matematyka, matematyczny) wartość stanowiąca mnożnik jakiejś wielkości lub wyrażenia matematycznego coefficient quotient jeden z czynników oddziałujących coefficient factor rate
współczynnik załamania fspuwˈʧ̑ɨ̃ɲːiɡ ˌzawãˈmãɲa
n (fizyka, fizyczny) stosunek prędkości fazowej w ośrodku odniesienia do prędkości fazowej w opisywanym ośrodku; refractive index
współdziałać
v działać razem, współpracować cooperate
współgrać ˈfspuwɡraʨ̑
v wzajemnie się dopełniać, działać wspólnie harmonise
współistnienie
n (rzeczownik odczasownikowy) od: współistnieć coexistence
współliniowy
adj leżący na jednej linii collinear (matematyka, matematyczny) o wektorach leżący na prostej równoległej (w szczególnym przypadku tej samej) collinear
współlokator ˌfspuwlɔˈkatɔr
n ktoś, z kim się wspólnie mieszka flatmate roommate roomie housemate
współogniskowy ˌfspuwɔɟɲiˈskɔvɨ
adj (matematyka, matematyczny) (optyka, optyczny) mający wspólne ognisko confocal
współpraca fspuwˈpraʦ̑a
n wspólne działanie kilku podmiotów cooperation co-operation
współpracować ˌfspuwpraˈʦ̑ɔvaʨ̑
v pracować wspólnie z kimś w celu osiągnięcia określonego rezultatu cooperate
współpracownik ˌfspuwpraˈʦ̑ɔvʲɲik
n osoba lub inny podmiot pracujący wspólnie z inną osobą lub podmiotem collaborator
współprądowy
adj (fizyka, fizyczny) dotyczący rodzaju układu przepływu płynów w urządzeniach przepływowych, m.in. wymiennikach ciepła, w którym płyny poruszają się równolegle do siebie w tym samym kierunku parallel-flow parallelflow
współrzędna
n (matematyka, matematyczny) liczba lub układ liczb określające położenie punktu na linii, na płaszczyźnie, na powierzchni, w przestrzeni coordinate
współwyznawca ˌfspuwvɨˈznafʦ̑a
n wyznawca tej samej religii coreligionist
współzawodnictwo ˌfspuwzavɔdʲˈɲiʦ̑tfɔ
n rywalizacja grupy osób o pierwszeństwo w jakiejś dyscyplinie competition
wstawać ˈfstavaʨ̑
v stać się zdolnym po chorobie do opuszczania łóżka recover wychodzić z posłania po śnie lub odpoczynku get up rise zmieniać pozycję ciała z leżącej lub siedzącej do stojącej get up rise stand up
wstawiać
v (potocznie, potoczny) zaczynać gotowanie put on dopisywać do tekstu insert osadzać w czymś brakujące lub dodatkowe części put in replace umieszczać coś w czym, na ogół w pozycji pionowej put (potocznie, potoczny) ulegać upojeniu alkoholowemu get tipsy brać w obronę put in a good word for put in a word for
wstawiennictwo
n bronienie kogoś, ujmowanie się za kimś intercession
wstać lewą nogą ˈfstaʨ̑ ˈlɛvɔ̃w̃ ˈnɔɡɔ̃w̃
v być bez powodu w złym humorze, mieć zły nastrój od samego rana wake up on the wrong side of bed
wstecz fstɛʧ̑
adv do tyłu (w czasie lub przestrzeni) back backwards
wstrzemięźliwie
adv z umiarem abstemiously temperately
wstrzemięźliwość
n powstrzymywanie się od czego abstemiousness
wstrzemięźliwy
adj zachowujący umiar, potrafiący powstrzymać się od czego reserved świadczący o zachowywaniu umiaru abstemious
wstrzymać się od głosu ˈfsṭʃɨ̃maʨ̑‿ɕɛ ɔd‿ˈɡwɔsu
idiom nie głosować ani za, ani przeciw to abstain from voting
wstrzymywać
v odkładać na później defer put off withhold powodować zatrzymanie czegoś, co ma się poruszać ban belay bring to a halt snarl stop nie pozwalać sobie na co abstain nie wykonywać czegoś przez pewien czas abstain
wstrząs fsṭʃɔ̃w̃s
n (medycyna, medyczny) zaburzenia czynności organizmu występujące jako reakcja na ciężkie urazy, następstwo operacji itp.; shock silne, gwałtowne drgnięcie shock
wstrząsająco
adv prowokując mocne wrażenie, powodując wstrząs harrowingly shockingly
wstręt fstrɛ̃nt
n intensywne uczucie niechęci, odraza; disgust
wstrętny ˈfstrɛ̃ntnɨ
adj wywołujący obrzydzenie awful nasty repugnant abominable detestable disgusting
wstyd fstɨt
n (psychologia, psychologiczny) niemiłe uczucie spowodowane świadomością zrobienia czegoś nieodpowiedniego, złego; disgrace shame uczucie onieśmielenia, zażenowania shame embarassment
wstydliwy
adj powodujący odczucie wstydu derpy embarrassing shaming toe-curling łatwo odczuwający wstyd bashful coy pudibund retiring shy świadczący o wstydliwości pudibund shy
wstydzić się ˈfstɨʥ̑iʨ̑‿ɕɛ
v odczuwać zawstydzenie, być onieśmielonym, speszonym w danej sytuacji abash be shy
wstąpić ˈfstɔ̃mpʲiʨ̑
v przyjść z krótką wizytą w pewnym celu enter come in drop into go in stop by wejść w szeregi jakiejś organizacji lub grupy join accede affiliate ascend associate connect zrobić krok na miejsce wyżej położone go up mount
wstążka ˈfstɔ̃w̃ʃka
n (sport, sportowy) przyrząd używany w gimnastyce artystycznej; ribbon (informatyka, informatyczny) element interfejsu użytkownika, zastępujący tradycyjne menu i paski narzędzi; ribbon ozdobny, wąski pasek tkaniny ribbon
wstęga ˈfstɛ̃ŋɡa
n duża (w szczególności szeroka) wstążka band
wstęp fstɛ̃mp
n początek jakiejś czynności prelude początkowa część utworu literackiego lub muzycznego prelude prologue początkowy, wydzielony fragment książki, opisujący cel, historię jej powstania i wprowadzający w treść preface prawo wejścia dokądś admittance wejście dokądś admittance w tytułach książek i nazwach wykładów: podstawowe zagadnienia introduction
wstępniak
n artykuł wstępny editorial
wstępny ˈfstɛ̃mpnɨ
adj robiony na początku (wstępie) initial preliminary
wsuwać
v (potocznie, potoczny) jeść dużo i szybko scoff tuck in sunąć czymś, umieszczać to gdzieś slip sunąc się, dostawać się gdzieś slip
wszak fʃak
particle …mająca nawiązywać do danej sytuacji, wypowiedzi i podkreślać jej prawdziwość, słuszność question tag
wszakże ˈfʃaɡʒɛ
particle … podkreślająca prawdziwość i oczywistość wypowiedzi however nevertheless yet
wszawica
n (medycyna, medyczny) choroba powodowana bytowanie wszy na ciele ludzkim albo zwierzęcym, objawiająca się zmianami zapalnymi skóry; pediculosis
wszczepić
v (botanika, botaniczny) (ogrodnictwo, ogrodniczy) umieścić w tkance rośliny szczepkę rośliny szlachetnej implant (medycyna, medyczny) wprowadzić z zewnątrz do organizmu tkankę lub protezę, zastępując nią usuniętą część implant nauczyć czegoś kogoś inculcate implant
wszechmocny fʃɛxˈmɔʦ̑nɨ
adj mający nieograniczoną moc, mogący wszystko omnipotent
wszechmogący
adj (książkowy) mający nieograniczoną moc, mogący wszystko all-powerful almighty
wszechobecny
adj obecny wszędzie, występujący wszędzie omnipresent ubiquitous
wszechocean
n (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) kompleks wszystkich oceanów ziemskiego globu; Global Ocean World Ocean
wszechstronnie
adv od: wszechstronny comprehensively
wszechstronny
adj mający rozległy zakres zainteresowań, rozwijający działalność w wielu dziedzinach, w równym stopniu dotyczący wszystkich dziedzin, aspektów czegoś versatile obejmujący możliwie jak najwięcej aspektów czegoś comprehensive
wszechświat ˈfʃɛçɕfʲjat
n cała przestrzeń, czas, materia i energia; kosmos; universe
wszelki ˈfʃɛlʲci
pronoun dotyczący wszystkich aspektów; każdy; wszystek all any every
wszerz
adv zgodnie z kierunkiem szerokości czegoś across
wszoł fʃɔw
n (zoologia, zoologiczny) Mallophaga, owad pasożytniczy żyjący na skórze zwierząt; wesz zwierzęca; chewing louse
wszyscy ˈfʃɨsʦ̑ɨ
indefinitePronoun ogół ludzi z danego zbioru all
wszystek ˈfʃɨstɛk
pronoun taki, który wyczerpuje cały zbiór nie pozostawiając nic all
wszystkie drogi prowadzą do Rzymu ˈfʃɨstʲcɛ ˈdrɔɟi prɔˈvaʣ̑ɔ̃w̃ dɔ‿ˈʒɨ̃mu
proverb do jednego miejsca, celu można dojść na różne sposoby all roads lead to Rome
wszystko ˈfʃɨstkɔ
indefinitePronoun ogół rzeczy i spraw everything all
wszystko jedno ˈfʃɨstkɔ ˈjɛdnɔ
adv (związek frazeologiczny) nieistotne, bez znaczenia (ile, jak, gdzie, dokąd itp.) all the same
wszędzie ˈfʃɛ̃ɲʥ̑ɛ
adv w każdym miejscu everywhere do każdego miejsca everywhere
wszędzie dobrze, ale w domu najlepiej ˈfʃɛ̃ɲʥ̑ɛ ˈdɔbʒɛ ˈalɛ ˈv‿dɔ̃mu najˈlɛpʲjɛ̇j
proverb najwygodniej każdy czuje się we własnym domu East or West home is best
wtajemniczać ˌftajɛ̃mʲˈɲiʧ̑aʨ̑
v sprawiać, że ktoś się o czymś dowiaduje initiate
wtajemniczenie
n (rzeczownik odczasownikowy) od: wtajemniczyć initiation
wtedy ˈftɛdɨ
pronoun w tym (określonym wcześniej w zdaniu) czasie then
wtem ftɛ̃m
adv w sposób nieoczekiwany suddenly all of a sudden
wtorek ˈftɔrɛk
n drugi dzień tygodnia Tuesday
wtrącać ˈftrɔ̃nʦ̑aʨ̑
v nadmiernie ingerować w cudze sprawy; zajmować się czymś, nie będąc o to proszonym cut in
wtrącać swoje trzy grosze ˈftrɔ̃nʦ̑aʨ̑ ˈsfɔjɛ ˈṭʃɨ ˈɡrɔʃɛ
idiom wtrącać się do nie swojej sprawy add one's twopenn'orth
wtyczka ˈftɨʧ̑ka
n (elektryczność) element umożliwiający podłączenie urządzeń elektrycznych, zasilanych z sieci elektrycznej do gniazda elektrycznego; plug (informatyka, informatyczny) dodatek do programu komputerowego zwiększający jego funkcjonalność plug-in
wtykać ˈftɨkaʨ̑
v wkładać, wstawiać, wciskać coś między inne rzeczy stick
wtórny
adj mniej ważny od czegoś secondary
wu
n nazwa litery w / W double U
wucziaping
n (geologia, geologiczny) pierwszy, starszy wiek lopingu (późnego permu), trwający 260,4 – 253,8 milionów lat temu; Wuchiapingian
wujek ˈvujɛk
n brat matki uncle
wulgarnie vulˈɡarʲɲɛ
adv w wulgarny sposób vulgarly
wulgarny vulˈɡarnɨ
adj zachowujący się w sposób ordynarny, nieprzyzwoity, grubiański vulgar
wulgaryzm vulˈɡarɨsm̥
n słowo albo wyrażenie wulgarne, obelżywe, ordynarne i łamiące normy społeczne; vulgarism
wulkan ˈvulkãn
n miejsce na powierzchni Ziemi, z którego wydobywa się lawa, gazy i popioły; volcano forma terenu powstała wskutek aktywności wulkanu (1.1) volcano
wulkaniczny ˌvulkãˈɲiʧ̑nɨ
adj związany z wulkanami i ich aktywnością volcanic
wulwodynia
n (medycyna, medyczny) zaburzenie w genitaliach żeńskich polegające na chronicznym bólu lub dyskomforcie; vulvodynia
wuwuzela
n (sport, sportowy) afrykański aerofon ustnikowy używany przez kibiców piłki nożnej vuvuzela
www
acronym (zobacz) hasło WWW www
wy
personalPronoun druga osoba liczby mnogiej, rodzaj męskoosobowy i niemęskoosobowy you
wybaczać vɨˈbaʧ̑aʨ̑
v dawać przebaczenie, odpuszczać winę forgive
wybieg ˈvɨbʲjɛk
n miejsce, po którym poruszają się modelki podczas pokazu mody catwalk
wybielacz vɨˈbʲjɛlaʧ̑
n (chemia, chemiczny) środek chemiczny służący do wybielania m.in. tkanin, urządzeń sanitarnych lub zębów; bleach
wybierać vɨˈbʲjɛraʨ̑
v dokonywać wyboru choose powoływać kogoś na jakieś stanowisko poprzez głosowanie elect
wybijać
v (medycyna, medyczny) powodować przemieszczenie narządu lub części ciała poza fizjologiczne miejsce dislocate knock out (metaloznawstwo, metalurgia) produkować monety, odznaki lub biżuterię przy pomocy uderzeń właściwym przedmiotem, modelując metal i / lub ozdabiając czym emboss (technologia, technika, techniczny) o przyrządach wskazywać czas, rytm, takt, tempo lub liczbę czego beat strike uderzając w coś, powodować wypadnięcie tego, co znajduje się w środku break (sport, sportowy) skacząc, odrywać się od podłoża take off osiągać lepszą, bardziej prestiżową pozycję stand out
wybitnie vɨˈbʲitʲɲɛ
adv bardzo, szczególnie, niezwykle extremely notably significantly w sposób wybitny, wyborny, pierwszorzędny eminently notably
wybitność vɨˈbʲitnɔɕʨ̑
n cecha tego, co wybitne distinction eminence
wybitny vɨˈbʲitnɨ
adj bardzo uzdolniony eminent prominent remarkable
wyboczenie ˌvɨbɔˈʧ̑ɛ̃ɲɛ
n (technologia, technika, techniczny) zjawisko polegające na niekontrolowanym zginaniu ściskanego elementu, buckling
wyborca vɨˈbɔrʦ̑a
n osoba uprawniona do uczestnictwa w głosowaniu/wyborach voter elector constituent
wyborczy vɨˈbɔrʧ̑ɨ
adj taki, który dotyczy wyborów i wyborców; związany z wyborami i wyborcami electoral elective
wybornie
adv od: wyborny exquisitely perfectly
wybory vɨˈbɔrɨ
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (administracja) proces, w którym obywatele wybierają spośród zgłoszonych kandydatów swoich przedstawicieli do organów władzy; election
wybredny vɨˈbrɛdnɨ
adj taki, który jest kapryśny, trudny do zaspokojenia, zadowolenia; taki, któremu trudno zaspokoić, dogodzić choosy fastidious finicky squeamish
wybryk
n zaskakujący postępek, odbiegający od przyjętych norm postępowania antic
wybrzeże vɨˈbʒɛʒɛ
n (geografia, geograficzny) wąski obszar znajdujący się po obu stronach linii brzegowej; coast shore seaside
wybuch ˈvɨbux
n rozerwanie się czegoś pod wpływem gwałtownej reakcji chemicznej lub jądrowej explosion detonation outburst
wybuchowy ˌvɨbuˈxɔvɨ
adj o człowieku, charakterze: taki, którego zachowanie/reakcje są gwałtowne, impulsywne, żywiołowe, szybkie impulsive taki, który może wybuchnąć wskutek określonej reakcji chemicznej explosive
wybór ˈvɨbur
n wybranie jednej z wielu możliwości choice selection pick
wychodek
n ubikacja na wsi na zewnątrz domu outhouse
wychodzić za mąż vɨˈxɔʥ̑iʥ̑ ˈza‿mɔ̃w̃ʃ
v wstępować w związek małżeński z mężczyzną get married
wychowanie ˌvɨxɔˈvãɲɛ
n całokształt działań służących ukształtowaniu człowieka pod względem moralnym, umysłowym i fizycznym; przygotowywanie kogoś do życia w społeczeństwie upbringing parenting kultura, ogłada, zdolność do właściwego zachowania manners
wychowanie fizyczne ˌvɨxɔˈvãɲɛ fʲiˈzɨʧ̑nɛ
n (edukacja, edukacyjny) (sport, sportowy) dział pedagogiki zajmujący się badaniem, analizą i konstruowaniem programu wychowania i rozwoju fizycznego człowieka; physical education education physic
wychowawczy
adj dotyczący wychowania i nauczania educative
wychowywać ˌvɨxɔˈvɨvaʨ̑
v kształtować czyjś charakter i zachowanie, zapewniać komuś opiekę do momentu osiągnięcia przez niego samodzielności raise bring up nauczać kogoś pewnej czynności lub zawodu educate być wychowywanym (1) be raise
wychudzony ˌvɨxuˈʣ̑ɔ̃nɨ
adj bardzo chudy, wątły, mizerny emaciated
wychwalać vɨˈxfalaʨ̑
v bardzo chwalić, nie szczędzić pochwał laud praise exalt extol belaud eulogise
wychwytywać ˌvɨxfɨˈtɨvaʨ̑
v łapać, chwytać, wyłapywać catch
wycie
n (rzeczownik odczasownikowy) od: wyć howl howling
wycieczka vɨˈʨ̑ɛʧ̑ka
n wędrówka w celach rekreacyjnych lub turystycznych trip excursion
wyciek pamięci ˈvɨʨ̑ɛk pãˈmʲjɛ̇̃ɲʨ̑i
n (informatyka, informatyczny) alokacja pamięci przez program bez zapewnienia możliwości wykonania jej zwolnienia po przeprowadzeniu na niej wszystkich operacji; memory leak
wyciekać vɨˈʨ̑ɛkaʨ̑
v o cieczy, płynie: sącząc się, wylewać się z jakiegoś zbiornika leak out ooze o poufnych danych: wychodzić na jaw, docierać do niepowołanych osób leak out
wycieraczka ˌvɨʨ̑ɛˈraʧ̑ka
n (motoryzacja) (lotnictwo, lotniczy) ruchomy element wyposażenia pojazdów, oczyszczający szybę z nieczystości ograniczających widoczność; wiper mata leżąca przed wejściem do budynku lub na granicy pomieszczeń służąca do czyszczenia butów; doormat
wycieńczyć vɨˈʨ̑ɛ̇̃j̃n͇ʧ̑ɨʨ̑
v aspekt dokonany od: wycieńczać enfeeble
wycinać
v (informatyka, informatyczny) pobierać fragment pliku, by wstawiać go w inne miejsce cut oddzielać od całości, usuwając cięciem cut excise exscind exsect wydobywać cięciem kształt z czegoś clip crop out cut cut out żłobić w czymś znaki indent
wyciskacz
n (kulinaria) przyrząd do wyciskania soku z owoców lub warzyw squeezer
wyciskacz łez
n naładowana emocjonalnie, rzewna i wzruszająca książka lub film (najczęściej melodramat, dramat, film romantyczny lub katastroficzny), pod wpływem których czytelnik lub widz płacze cryfest hearts and flowers tear-jerker tearjerker weepie
wyciskać
v (potocznie, potoczny) wymuszać maksymalną sprawność squeeze wring oddzielać od czego płynną zawartość poprzez ściskanie squeeze wring odbijać ślad, wklęsły wzór impress
wyciąg ˈvɨʨ̑ɔ̃ŋk
n (chemia, chemiczny) roztwór otrzymywany z substancji roślinnej lub organu zwierzęcego poprzez ich gotowanie, zalewanie wrzątkiem lub alkoholem; extract abstract (medycyna, medyczny) (technologia, technika, techniczny) urządzenie mechaniczne stosowane w ortopedii do nastawiania złamań i zwichnięć, korygowania zniekształceń i wad postawy (np. skrzywienia kręgosłupa); traction (potocznie, potoczny) streszczenie, krótka notatka przedstawiająca dany tekst abstract urządzenie lub układ urządzeń do wyciągania czegoś lub kogoś na jakąś wysokość lift
wyciąg krzesełkowy ˈvɨʨ̑ɔ̃ŋk ˌːʃɛsɛwˈkɔvɨ
n rodzaj wyciągu linowego popularny w górach, przewożący pasażerów na otwartych siedziskach; chairlift elevate passenger ropeway
wyciąg narciarski ˈvɨʨ̑ɔ̃ŋk narʲˈʨ̑arsʲci
n kolej linowa instalowana na stokach, służąca do transportu narciarzy, snowboardzistów lub turystów ski lift
wyciąg orczykowy ˈvɨʨ̑ɔ̃ŋk ˌɔrʧ̑ɨˈkɔvɨ
n wyciąg narciarski w postaci drążka w kształcie odwróconej litery T przyczepiony do poruszającej się stalowej liny, podtrzymujący narciarza; T-bar T-bar lift
wyciąg talerzykowy ˈvɨʨ̑ɔ̃ŋk ˌtalɛʒɨˈkɔvɨ
n wyciąg narciarski służący do wciągania narciarzy lub snowboardzistów do góry wzdłuż stoku; button lift j-bar platter lift platter pull
wyciągać vɨˈʨ̑ɔ̃ŋɡaʨ̑
v osiągać, uzyskiwać do reach pytać, uzyskiwać informację find out wydobywać, wyjmować coś z czegoś pull out take out przeciągnąć się, rozprostowywać kości stretch out
wycięcie
n (medycyna, medyczny) usunięcie tkanek lub narządu cięciem chirurgicznym ectomy excision resection czynność mająca za cel usunięcie cięciem jakiejś części z całości clearing cutting excising excision miejsce wycięte w czym opening wycięta część z ubioru neck-line
wycofywać
v zabierać coś, co było uprzednio dane withdraw opuszczać jakieś miejsce, cofając się move back retreat rezygnować z czego retire retreat withdraw
wyczerpanie ˌvɨʧ̑ɛrˈpãɲɛ
n duże zmęczenie, wycieńczenie exhaustion
wyczucie
n umiejętność intuicyjnego odbierania czegoś sense feel intuiting sensing umiejętność stosownego zachowania się w zależności od okoliczności tact
wyczuwalny
adj dający się wyczuć, możliwy do zarejestrowania zmysłami, zwłaszcza dotykiem, węchem lub smakiem noticeable
wyczyn ˈvɨʧ̑ɨ̃n
n dokonanie czegoś niezwykłego, brawurowego deed achievement doing effort exploit feat
wydajność
n cecha tego, co wydajne efficiency
wydajny
adj opłacalny, przynoszący zyski lub mniejsze straty albo zużycie, np. prądu elektrycznego efficient
wydalać
v (biologia, biologiczny) usuwać szkodliwe lub zbędne produkty przemiany materii eliminate excrete egest usuwać kogoś niepożądanego expel banish expulse
wydalina
n (fizjologia, fizjologiczny) materia wydalana przez organizm jako zbędny produkt metabolizmu waste product
wydanie vɨˈdãɲɛ
n (drukarstwo, drukarski) wszystkie egzemplarze danego dzieła wydrukowane z tego samego składu drukarskiego edition issue publication
wydarzać się
v stawać się faktem happen
wydarzenie ˌvɨdaˈʒɛ̃ɲɛ
n to, co się stało event ważne dokonanie związane z jakąś dziedziną event
wydarzyć się vɨˈdaʒɨʨ̑‿ɕɛ
v wystąpić jako rzeczywiste zjawisko occur come about come up take place
wydatek vɨˈdatɛk
n kwota, która została wydana lub ma być wydana na coś expenditure expense
wydawać vɨˈdavaʨ̑
v publikować coś publish wydatkować pieniądze w celu zakupu czegoś spend mieć wrażenie autentyczności zdarzenia (faktu) nierzeczywistego; przedstawiać się w innym świetle seem appear
wydawca
n instytucja zajmująca się wydawaniem produktów medialnych publisher publishing company publishing house osoba zajmująca się wydawaniem środków masowego przekazu publisher publ.
wydawnictwo ˌvɨdavʲˈɲiʦ̑tfɔ
n firma, która wydaje (drukuje i sprzedaje księgarniom) książki publisher
wydać na świat ˈvɨdaʨ̑ na‿ˈɕfʲjat
idiom urodzić dziecko to give birth to
wydech
n (fizjologia, fizjologiczny) akt wydalenia powietrza z układu oddechowego na zewnątrz ustroju expiration exhalation expulsion of breath (technologia, technika, techniczny) wydmuchnięcie poza cylinder mieszaniny gazów, pyłów i spalin exhaust exhaustion
wydma ˈvɨdma
n piaszczyste wzniesienie usypane przez wiatr; dune
wydmuszka vɨˈdmuʃka
n skorupka jajka, którego zawartość została wydmuchana przez małą dziurkę eggshell empty egg
wydobywać ˌvɨdɔˈbɨvaʨ̑
v (górnictwo, górniczy) wydostawać surowce naturalne spod ziemi na powierzchnię extract quarry recover unearth z trudem uzyskiwać od kogoś jakąś informację extract uwalniać się od problemów, znaleźć się w lepszej sytuacji extricate
wydra ˈvɨdra
n (obraźliwie) wredna, przebiegła kobieta vixen (zoologia, zoologiczny) (Lutrinae), ssak wód przybrzeżnych o wydłużonym ciele i brązowej sierści; otter
wydruk ˈvɨdruk
n efekt pracy drukarki, telefaksu lub innego urządzenia drukującego printout
wydrzyk ostrosterny
n (ornitologia, ornitologiczny) Stercorarius parasiticus, gatunek ptaka z rodzaju wydrzyków; parasitic jaeger
wydział ˈvɨʥ̑aw
n dział urzędu obejmujący określony zakres spraw department dział wyższej uczelni obejmujący określoną dziedzinę faculty
wydziedziczyć ˌvɨʥ̑ɛ̇ˈʥ̑iʧ̑ɨʨ̑
v (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) pozbawić praw do dziedziczenia, do przysługującego spadku disinherit
wydzielać vɨˈʥ̑ɛlaʨ̑
v dawać komuś pewną część czegoś ration być czegoś źródłem (zapachu, substancji) emit
wydzielina
n (biologia, biologiczny) substancja fizjologiczna produkowana przez komórki gruczołowe secretion (medycyna, medyczny) wyciek substancji powstających w stanie chorobowym discharge exudation rheum
wydłubywać
v dłubiąc, wydobywać coś z czegoś gouge out
wydłużony
adj przeciągający się w czasie overlong prolonged protracted wyraźnie długi elongated lengthened prolate
wydłużyć vɨˈdwuʒɨʨ̑
v uczynić dłuższym w czasie, przedłużyć prolong uczynić dłuższym w przestrzeni, wyciągnąć, rozciągnąć wzdłuż prolong
wygibas vɨˈɟibas
n dziwaczny ruch contortion hop nienaturalny sposób pisania curlicue curlycue squiggle
wyginać
v nadawać kształt przez gięcie bend
wyginięcie
n (rzeczownik odczasownikowy) od: wyginąć extinction
wygląd ˈvɨɡlɔ̃nt
n grupa cech tworzących obraz zewnętrzny człowieka, zwierzęcia lub przedmiotu appearance look
wyglądać vɨˈɡlɔ̃ndaʨ̑
v mieć dany wygląd look wychylać się spoza przeszkody lub z okna look out
wygnaniec
n ktoś skazany na wygnanie, wypędzony exile expatriate
wygodnie vɨˈɡɔdʲɲɛ
adv w sposób wygodny comfortably conveniently comfortingly
wygodny vɨˈɡɔdnɨ
adj charakteryzujący się wygodą, dający wygodę comfortable
wygrana vɨˈɡrãna
n nagroda w jakimś konkursie, zysk w hazardzie prize zwycięstwo victory triumph
wygrywać vɨˈɡrɨvaʨ̑
v zdobyć pierwsze miejsce w jakiejś rywalizacji, pokonać przeciwników, odnieść zwycięstwo win grając w coś, zdobyć wygraną win o losach loteryjnych: gwarantować wygraną win
wyguglać vɨˈɡuɡlaʨ̑
v wyszukać za pomocą wyszukiwarki Google google
wygwizdywać ˌvɨɡvʲizˈdɨvaʨ̑
v odtworzyć jakąś melodię za pomocą gwizdania whistle wyśmiać, wyszydzić kogoś; wyrazić niezadowolenie, dezaprobatę za pomocą gwizdania (częściej w (aspekt dokonany)) boo catcall
wygórowany
adj zbyt duży, nadmierny exorbitant
wygładzanie ˌvɨɡwaˈʣ̑ãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: wygładzać smoothing
wygłaszać vɨˈɡwaʃaʨ̑
v wypowiadać jakiś tekst głośno declaim give an opinion make a speech make a statement
wyjawiać vɨˈjavʲjäʨ̑
v sprawiać, że coś staje się wiadome; dawać informację o czymś, co dotychczas było trzymane w tajemnicy reveal unveil
wyjazd ˈvɨjast
n fakt wyjechania skądś, opuszczenia jakiegoś miejsca departure
wyjaśniać vɨˈjäɕɲäʨ̑
v czynić coś zrozumiałym explain get straight (matematyka, matematyczny) o zmiennej losowej: mieć określony udział w obserwowanym efekcie. explain get straight uzasadniać, usprawiedliwiać, podawać szczegóły justify spell out
wyjaśnienie ˌvɨjäɕˈɲɛ̇̃ɲɛ
n przedstawienie, omówienie istoty problemu bądź zagadnienia; wytłumaczenie, uczynienie zrozumiałym explanation clarification
wyjebany ˌvɨjɛˈbãnɨ
adj (wulgarnie, wulgaryzm) super, świetny fucking awesome (wulgarnie, wulgaryzm) zmęczony fucking exhausted
wyjec ˈvɨjɛʦ̑
n (zoologia, zoologiczny) Alouatta, południowoamerykańska małpa o donośnym głosie; howler monkey
wyjeżdżać vɨˈjɛʒʤ̑aʨ̑
v opuszczać jakieś miejsce, przemieszczać się, udać się w inne miejsce leave
wyjmować
v wydostawać z wnętrza collect get out take out unplug
wyjątek vɨˈjɔ̃ntɛk
n coś, do czego nie stosuje się powszechna reguła exception excerpt (informatyka, informatyczny) w programowaniu: obiekt używany do przerwania normalnego działania programu i przeniesienia informacji o błędzie do innego miejsca programu exception excerpt
wyjątek potwierdza regułę vɨˈjɔ̃ntɛk pɔˈtfʲjɛrʣ̑a rɛˈɡuwɛ
proverb istnienie normy dowiedzione jest przez odstępstwa od niej the exception confirms the rule the exception proves the rule
wyjątkowo ˌvɨjɔ̃ntˈkɔvɔ
adv niekiedy, nieczęsto, bardzo rzadko unusually w sposób szczególny, nadzwyczajny exceptionally unusually
wyjątkowość
n cecha tego, co jest wyjątkowe uniqueness
wyjątkowy ˌvɨjɔ̃ntˈkɔvɨ
adj wyróżniający się czymś nieprzeciętnym; taki, który jest wyjątkiem exceptional special unique
wyjście ˈvɨjɕʨ̑ɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: wyjść exiting droga lub otwór, którym się wychodzi exit gate
wyjście pożarowe ˈvɨjɕʨ̑ɛ ˌpɔʒaˈrɔvɛ
n dodatkowe wyjście z budynku, które umożliwia ewakuację w przypadku pożaru fire escape
wyjściowy
adj dotyczący miejsca, z którego się wychodzi exit związany z początkiem output starting
wyjść vɨjɕʨ̑
v opuścić jakieś miejsce go out exit leave
wyjść po angielsku ˈvɨjɕʨ̑ ˌpɔ‿ãŋʲˈɟɛlsku
v wymknąć się ukradkiem, nie żegnając się z nikim; wyjść tak, by nikt tego nie zauważył take French leave take a French leave
wyjść z siebie ˈvɨjɕʨ̑ ˈsʲ‿ɕɛbʲjɛ
v (potocznie, potoczny) bardzo się starać, robić wszystko co możliwe to bend over backwards
wyka
n (botanika, botaniczny) rodzaj roślin zielnych należący do rodziny bobowatych; vetch
wykaszać
v usuwać całkowicie przez koszenie mow down
wykazać vɨˈkazaʨ̑
v dowieść, stwierdzić, wykryć prove reveal przejawić, ukazać, dać czemuś wyraz show
wykałaczka ˌvɨkaˈwaʧ̑ka
n cienki, zaostrzony patyczek ((dawniej, dawny) także piórko) służący do usuwania spomiędzy zębów resztek jedzenia; toothpick pick
wykańczać
v (potocznie, potoczny) powodować znaczny uszczerbek, zniszczenie lub śmierć do in (potocznie, potoczny) wywoływać osłabienie lub zmęczenie u kogo bring to the end of one's tether finish off doprowadzać do końca wykonanie czego put the finishing touches zużywać do końca polish off być zużywanym run out niszczyć samego siebie have a nervous breakdown
wykluczać
v wyłączać coś z czegoś, pomijać coś exclude preclude
wykluwać się vɨˈkluvaʨ̑‿ɕɛ
v (książkowy) (przenośnie, przenośnia) rodzić się, formować się, powstawać be born (zoologia, zoologiczny) (zootechnika, zootechniczny) wydostawać się z jaja hatch hatch out
wykoleić ˌvɨkɔˈlɛ<sup>j</sup>iʨ̑
v spowodować wypadnięcie pojazdu z szyn derail
wykolejenie
n (kolejnictwo) wypadnięcie pojazdu z szyn derailment
wykonalność ˌvɨkɔ̃ˈnalnɔɕʨ̑
n cecha tego, co jest wykonalne, co da się wykonać practicability feasibility
wykonalny ˌvɨkɔ̃ˈnalnɨ
adj możliwy do wykonania, realizacji, wprowadzenia w życie doable feasible viable
wykonanie ˌvɨkɔ̃ˈnãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: wykonać performance
wykonawca ˌvɨkɔ̃ˈnafʦ̑a
n grający rolę teatralną (lub inną) lub wykonujący utwór muzyczny performer ten, który wykonuje, urzeczywistnia, wprowadza w czyn contractor executor
wykonawczy ˌvɨkɔ̃ˈnafʧ̑ɨ
adj związany z wykonywaniem, dotyczący wykonywania czegoś executive
wykonawczyni ˌvɨkɔ̃nafˈʧ̑ɨ̃ɲi
n kobieta wykonawca, realizująca, wcielająca w życie executrix wykonująca rolę teatralną lub utwór muzyczny performer
wykonywanie ˌvɨkɔ̃nɨˈvãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: wykonywać execution performing production
wykonywać ˌvɨkɔ̃ˈnɨvaʨ̑
v formalnie: spełniać pewne obowiązki practise odtwarzać, grać (role teatralne lub filmowe, utwory muzyczne) perform urzeczywistniać, zrealizować, uczyniać, spełniać coś, wprowadzać coś w czyn, doprowadzać coś do skutku execute perform make wytwarzać lub produkować coś produce
wykopaliska ˌvɨkɔpaˈlʲiska
n prace archelogiczne mające prowadzić do wydobycia spod ziemi produktów ludzkiej działalności będących pozostałościami z dawnych wieków excavation
wykopki
n (rolnictwo, rolniczy) zbiór roślin okopowych, zwłaszcza wykopywanie ziemniaków; potaoes digging potato harvest
wykorzystanie ˌvɨkɔʒɨˈstãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: wykorzystać exploitation usage use utilisation utilization
wykorzystywać ˌvɨkɔʒɨˈstɨvaʨ̑
v mieć korzyść z czegoś lub kogoś, zrobić użytek z czegoś use mieć zysk z cudzego wysiłku, pracy, a także cech danej osoby exploit
wykończony
adj (potocznie, potoczny) mocno zmęczony beat dead beat dog-tired
wykończony
v imiesłów przymiotnikowy od wykończyć finished
wykres ˈvɨkrɛs
n graficzne przedstawienie danych, zjawisk, zależności; chart diagram
wykroczenie ˌvɨkrɔˈʧ̑ɛ̃ɲɛ
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) czyn społecznie szkodliwy, zabroniony przez ustawę i zagrożony karą aresztu, ograniczenia wolności, grzywny lub nagany; misdemeanour
wykrywacz vɨˈkrɨvaʧ̑
n urządzenie, które coś wykrywa detector
wykrywacz kłamstw vɨˈkrɨvaʧ̑ ˈkwãmstf
n (potocznie, potoczny) wariograf, poligraf lie detector
wykrywać
v stwierdzać obecność czego w czymś poprzez badanie discover detect find ujawniać coś nieznanego lub ukrytego uncover reveal detect find
wykrzaczyć vɨˈkʃaʧ̑ɨʨ̑
v (środowiskowy) (potocznie, potoczny) (informatyka, informatyczny) spowodować krytyczny błąd w programie crash (środowiskowy) (potocznie, potoczny) (informatyka, informatyczny) o programie: przestać działać z powodu błędu krytycznego crash
wykrzyknik vɨˈkʃɨcɲik
n (gramatyka) nieodmienne słowo lub wyrażenie służące do wyrażenia stanu emocjonalnego, nakazu lub do imitacji odgłosu z otaczającego świata; interjection (językoznawstwo, językoznawczy) znak interpunkcyjny służący do wzmacniania ekspresji wypowiedzi, zapisywany za pomocą kropki i umieszczonej nad nią pionowej kreski: !; exclamation mark exclamation point
wykształcenie ˌvɨkʃtawˈʦ̑ɛ̃ɲɛ
n poziom wiedzy nabytej na drodze nauki education
wykształcenie wyższe
n zasób wiedzy zdobytej w wyższej uczelni higher education
wykształciuch vɨˈkʃtawʲʨ̑ux
n (publikatory) (pejoratywnie, pejoratywny) człowiek wykształcony; clever clogs
wykształcić vɨˈkʃtawʲʨ̑iʨ̑
v nadać czemuś jakiś kształt, uformować coś form sprawić, że ktoś nauczy się czegoś, posiądzie wiedzę, ukończy szkołę itp. educate
wykształcony ˌvɨkʃtawˈʦ̑ɔ̃nɨ
adj taki, który posiadł szeroką wiedzę, ukończył jakąś szkołę, zwłaszcza wyższą uczelnię educated erudite
wykusz ˈvɨkuʃ
n (architektura, architektoniczny) forma architektoniczna stanowiąca element wystający z lica elewacji; bay window
wykwalifikowany
adj posiadający odpowiednie kwalifikacje skilled qualified
wykwintnie
adv w sposób wykwintny elegantly exquisitely opulently poshly
wykwintny
adj będący w dobrym guście, wytworny, wyszukanie elegancki elegant refined
wykwit
n (medycyna, medyczny) zmiana chorobowa na skórze lub śluzówce efflorescence (mineralogia, mineralogiczny) skupienie kryształów mineralnych na danej powierzchni efflorescence
wykład ˈvɨkwat
n dłuższa, zaplanowana wypowiedź ustna służąca przekazaniu słuchaczom wiedzy na jakiś temat lecture
wykładać vɨˈkwadaʨ̑
v uczyć czegoś, prowadzić wykłady lecture wyściełać powierzchnię czegoś cover
wykładnik
n to, co określa, wskazuje, wyraża coś indicator
wykładowca ˌvɨkwaˈdɔfʦ̑a
n (edukacja, edukacyjny) osoba prowadząca wykłady na wyższej uczelni lecturer reader
wylać dziecko z kąpielą ˈvɨlaʥ̑ ˈːɛʦ̑kɔ s‿kɔ̃mˈpʲjɛlɔ̃w̃
v chcąc przeciwdziałać złu, niechcący zatracić także pozytywny aspekt jakiejś sprawy throw the baby out with the bathwater
wylew
n (potocznie, potoczny) (medycyna, medyczny) udar mózgu cerebral haemorrhage
wylogowanie
n (rzeczownik odczasownikowy) od: wylogować logout
wylogowywać ˌvɨlɔɡɔˈvɨvaʨ̑
v (informatyka, informatyczny) zakończyć sesję pracy z systemem informatycznym log out log off
wylot ˈvɨlɔt
n dziura przez którą coś wylatuje exhaust outlet vent odlot, wylecenie, wylatywanie departure takeoff zakończenie drogi, tunelu, doliny, itp. mouth
wylotek vɨˈlɔtɛk
n (pszczelarstwo, pszczelarski) otwór w ulu umożliwiający pszczołom opuszczanie ula i powracanie do niego beehive entrance
wymaganie ˌvɨ̃maˈɡãɲɛ
n wymóg, żądanie, stanowcza potrzeba requirement demand
wymagać vɨ̃ˈmaɡaʨ̑
v potrzebować czegoś, uznawać coś za niezbędne require żądać, chcieć coś od kogoś; domagać się require
wymawiać vɨ̃ˈmavʲjäʨ̑
v niestosownie zwracać uwagę, czynić wymówki odwołując się do wdzięczności expostulate wyrażać coś dźwiękowo, słownie pronounce spell
wymiana vɨ̃ˈmʲjãna
n otrzymanie czegoś od kogoś w zamian za coś innego exchange
wymiar ˈvɨ̃mʲjar
n (matematyka, matematyczny) minimalna liczba współrzędnych, którymi da się opisać położenie punktu w przestrzeni; dimension wielkość, rozmiar, ilość size
wymienialny ˌvɨ̃mʲjɛ̇̃ˈɲalnɨ
adj dający się wymienić, mogący być zastąpionym exchangeable
wymieniać vɨ̃ˈmʲjɛ̇̃ɲäʨ̑
v dokonywać wymiany, zmiany - dawać coś za coś innego exchange change podawać coś z nazwy, wyliczać name
wymiennik vɨ̃ˈmʲjɛ̇̃ɲːik
n (technologia, technika, techniczny) urządzenie służące do wymiany ciepła między dwoma ośrodkami, wymiennik ciepła; heat exchanger to, co podlega lub służy wymianie exchanger
wymiennik ciepła vɨ̃ˈmʲjɛ̇̃ɲːic ˈʨ̑ɛpwa
n (technologia, technika, techniczny) urządzenie służące do wymiany ciepła; heat exchanger
wymienny vɨ̃ˈmʲjɛ̃nːɨ
adj polegający na wymianie exchange taki, który można wymienić exchangeable replaceable
wymiociny ˌvɨ̃mʲjɔ̇ˈʨ̑ĩnɨ
n to, czym się wymiotuje vomit
wymiotny vɨ̃ˈmʲjɔtnɨ
adj występujący przy wymiotach emetic wywołujący wymioty vomitory
wymiotowanie ˌvɨ̃mʲjɔtɔˈvãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: wymiotować vomiting
wymiotować ˌvɨ̃mʲjɔˈtɔvaʨ̑
v (fizjologia, fizjologiczny) zwracać przez usta zawartość żołądka vomit throw up
wymioty vɨ̃ˈmʲjɔtɨ
n gwałtowny wyrzut treści pokarmowej na zewnątrz z żołądka poprzez przełyk i jamę ustną; vomiting
wymię ˈvɨ̃mʲjɛ
n (zoologia, zoologiczny) gruczoł mlekowy niektórych ssaków, zwłaszcza hodowlanych; udder
wymoczek vɨ̃ˈmɔʧ̑ɛk
n (potocznie, potoczny) mężczyzna blady, słaby, niemęski i wątły, najczęściej młody weakling
wymowa vɨ̃ˈmɔva
n sposób artykulacji dźwięków mowy pronunciation
wymowny
adj taki, który coś sugeruje; dający do myślenia meaningful telling
wymuszać vɨ̃ˈmuʃaʨ̑
v usiłować uzyskać coś wywierając na kogoś nacisk extort
wymyślić vɨ̃ˈmɨɕlʲiʨ̑
v wpaść na jakiś pomysł think out
wymóg
n warunki, jakim coś lub ktoś musi sprostać requirement prerequisite
wymówka
n pretensja wyrażana słownie reproach reproof wykrętne usprawiedliwienie excuse pretext
wynagradzać
v ofiarowywać nagrodę, dawać zapłatę give a gratuity gratify reward okazywać wdzięczność make up requite wyrównywać stratę, przekazywać odszkodowanie za poniesione krzywdy compensate guerdon make amends recompense recoup remunerate
wynagrodzenie ˌvɨ̃naɡrɔˈʣ̑ɛ̃ɲɛ
n pensja, wypłata payment rekompensata remuneration reward
wynajem vɨ̃ˈnajɛ̃m
n oddanie komuś lub wzięcie od kogoś do czasowego użytkowania pewnej własności za zapłatą lease rent
wynajmować ˌvɨ̃najˈmɔvaʨ̑
v korzystać z czyjejś własności w zamian za opłatę rent przyjąć kogoś do krótkoterminowej pracy hire zezwalać komuś na korzystanie ze swojej własności w zamian za opłatę rent let
wynalazca ˌvɨ̃naˈlasʦ̑a
n autor wynalazku, ten, który coś wynalazł inventor
wynalazek ˌvɨ̃naˈlazɛk
n coś, co wynaleziono; invention
wynaleźć
v odkryć lub opracować coś, co wcześniej było nieznane invent
wynik ˈvɨ̃ɲik
n rezultat, skutek result effect
wynikać vɨ̃ˈɲikaʨ̑
v być wynikiem, konsekwencją, skutkiem, rezultatem czegoś; stawać się następstwem; mieć w czymś początek result
wyniosłość
n cecha bycia wyniosłym aloofness haughtiness miejsce górujące nad otoczeniem elevation rise
wyniosły vɨ̃ˈɲɔswɨ
adj dumny, zarozumiały i wywyższający się nad innych lordly
wynocha vɨ̃ˈnɔxa
interjection (potocznie, potoczny) (pospolicie) (grubiański, grubiańsko) gwałtowne wyrażenie nakazu oddalenia się lub zabrania jakiejś rzeczy; także wyrażenie niechęci lub sprzeciwu; bywa używane żartobliwie clear off clear out get off get out
wynosić vɨ̃ˈnɔɕiʨ̑
v osiągać jakąś wartość liczbową amount podnosić coś i umieszczać poza jakimś obszarem carry away carry out take away take out zabierać ponad Ziemię carry up lift (potocznie, potoczny) (grubiański, grubiańsko) wychodzić (skądś), odchodzić (skądś) get out
wynosić śmieci vɨ̃ˈnɔɕiʨ̑ ˈɕmʲjɛ̇ʨ̑i
v pozbywać się zebranych w domu odpadów poprzez wyniesienie ich do śmietnika na zewnątrz budynku lub do zsypu take out the trash
wyobcowany ˌvɨɔpʦ̑ɔˈvãnɨ
adj wyalienowany, zdystansowany w stosunku do innych ludzi alienated
wyobraźnia ˌvɨɔˈbraʑɲa
n zdolność przywoływania i tworzenia w myślach wyobrażeń; imagination
wyobrażalny ˌvɨɔbraˈʒalnɨ
adj możliwy do wyobrażenia sobie; dający się zrozumieć, pojąć imaginable
wyobrażać ˌvɨɔˈbraʒaʨ̑
v tworzyć sobą jakiś obraz, symbol represent tworzyć obraz czegoś nieznanego w swojej wyobraźni, umyśle (zwykle przez porównanie z czymś znanym) envisage imagine
wyobrażenie ˌvɨɔbraˈʒɛ̃ɲɛ
n obraz, podobizna, wizualne przedstawienie czegoś representation stworzony w świadomości obraz czegoś (przedmiotu, osoby, przebieg sytuacji) fancy idea notion
wyodrębniać ˌvɨɔˈdrɛ̃mbʲɲäʨ̑
v czynić odrębnym lub wyrazistym distinguish isolate separate
wyolbrzymiać
v powiększać się znacznie exaggerate overstate
wypad
n (sport, sportowy) szermierka atak w formie wyprostowania uzbrojonego ramienia z jednoczesnym gwałtownym ruchem do przodu lunge (wojskowość, wojskowy) krótkotrwały atak zbrojny znienacka foray sortie sally krótkotrwały wyjazd lub wyjście excursion jaunting outing sally
wypadać vɨˈpadaʨ̑
v poruszać się pod wpływem grawitacji na zewnątrz czegoś fall out
wypadek vɨˈpadɛk
n nieszczęśliwe zdarzenie, w którym ktoś ucierpiał accident to, co wydarzyło się lub wydarzy w przyszłości, zdarzenie incident
wypadek losowy
n nieszczęście, któremu nie można było zapobiec contingence contingency fortuitous event
wyparcie vɨˈparʲʨ̑ɛ
n (psychologia, psychologiczny) mechanizm obronny, który polega na usuwaniu ze świadomości myśli lub uczuć wywołujących lęk lub poczucie winy repression
wypasacz
n (pogardliwie) mężczyzna, który celowo doprowadza partnerkę do stanu chorobliwej otyłości, w którym jej życie i funkcjonowanie jest w pełni od niego zależne feeder
wypchany vɨˈpxãnɨ
adj poddany preparacji przez usunięcie tkanek i wypełnieniu skóry wypełniaczem taxidermied
wypełniać vɨˈpɛwʲɲäʨ̑
v wpisywać dane w pola formularza fill in
wypełnienie ˌvɨpɛwʲˈɲɛ̇̃ɲɛ
n (stomatologia, stomatologiczny) (zobacz) plomba filling
wypierdalać ˌvɨpʲjɛrˈdalaʨ̑
v (wulgarnie, wulgaryzm) wynosić się, opuszczać jakieś miejsce fuck off
wypijać
v pijąc, opróżniać coś z cieczy consume drink drink up
wypisywać ˌvɨpʲiˈsɨvaʨ̑
v usuwać z listy/rejestru unsubscribe
wypiętrzenie
n (geologia, geologiczny) efekt wypiętrzania uplift
wypoczynkowy ˌvɨpɔʧ̑ɨ̃ŋˈkɔvɨ
adj służący do wypoczynku rest
wypoczywać
v przywracać dobre samopoczucie, siły życiowe, odstępując od codziennych czynności, od pracy rest
wyposażać
v dostarczać coś potrzebnego do funkcjonowania outfit accoutre equip fit out accouter accessorise
wyposażenie ˌvɨpɔsaˈʒɛ̃ɲɛ
n narzędzia, urządzenia i inne przedmioty potrzebne do prawidłowego funkcjonowania czegoś equipment
wyposażyć ˌvɨpɔˈsaʒɨʨ̑
v dać posag córce wychodzącej za mąż endow zaopatrzyć w przedmioty potrzebne do prawidłowego funkcjonowania czegoś lub do wykonywania czegoś equip
wypowiedzenie ˌvɨpɔvʲjɛˈʣ̑ɛ̃ɲɛ
n zawiadomienie o rozwiązaniu umowy, np. o pracę denunciation dismissal repudiation sack
wypowiedź vɨpɔˈvʲɛʥi vɨˈpɔvʲjɛ̇ʨ̑
n coś, co zostało powiedziane, wypowiedziane lub napisane statement pronouncement opinion saying view voice
wypożyczalnia
n miejsce wypożyczania książek circulation desk miejsce, z którego można wypożyczyć co hire company hire firm rental company renting company
wypożyczać
v brać do tymczasowego użytkowania borrow udostępniać na jakiś czas lend
wypracowanie
n (rzeczownik odczasownikowy) od: wypracować essay
wyprawa vɨˈprava
n (potocznie, potoczny) wycieczka party grupa osób wyposażona w odpowiedni ekwipunek udająca się w podróż expedition party podróż w celach naukowych, wojennych lub turystycznych expedition rzeczy, które dostaje od rodziców kobieta wychodząca za mąż trousseau
wyprawiać
v (potocznie, potoczny) robić coś niestosownego do (technologia, technika, techniczny) poddawać obróbce surową skórę na surowiec galanteryjny tan urządzać uroczyste spotkanie własnym kosztem celebrate wysyłać kogoś dokądś w określonym celu send
wyprowadzać
v dochodzić do czegoś przez rozumowanie derive pomagać przezwyciężyć trudną sytuację help out lead out prowadząc kogoś lub coś, opuszczać razem określone miejsce lead out take out opuszczać miejsce zamieszkania move move out
wyprzedaż vɨˈpʃɛdaʃ
n (handel, handlowy) sprzedaż towaru, zazwyczaj po obniżonych cenach, w celu pozbycia się go, najczęściej pod koniec sezonu lub w ramach likwidacji sklepu sale
wyprzedzanie ˌvɨpʃɛˈʣ̑ãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: wyprzedzać overtaking
wyprzedzać vɨˈpʃɛʣ̑aʨ̑
v prześcigać kogoś; przyśpieszając znaleźć się przed kimś (jadąc lub idąc) overtake
wypukłość
n wypukły fragment powierzchni swelling
wypukły vɨˈpukwɨ
adj łukowato wygięty i wystający ponad powierzchnię czegoś convex
wypuszczać vɨˈpuʃʧ̑aʨ̑
v wyswobadzać coś lub kogoś, z uwięzienia, zamknięcia, przymocowania release
wypytywać
v pytając, zbierać informacje od kogo question
wypłata vɨˈpwata
n wynagrodzenie za wykonaną pracę payment
wypływać
v być skutkiem czegoś come ensue flow follow result spring pojawiać się originate pojawiać się w postaci kropel lub strużki cieczy drain flow out pour płynąc, opuszczać dane miejsce put to sea set off set sail wydostawać się na powierzchnię (np. wody) effuse emerge flow out surface zaczynać swój bieg, mieć źródło gdzieś flow
wyrabiać vɨˈrabʲjäʨ̑
v (potocznie, potoczny) uzyskiwać dokument apply for have issue nadawać ciastu odpowiednią konsystencję knead udoskonalać coś develop tworzyć coś make manufacture produce nabierać w czymś sprawności develop niszczyć się wskutek częstego korzystania wear out dziać się what's go on what's up
wyrafinowany ˌvɨrafʲĩnɔˈvãnɨ
adj mający wyszukane maniery, kulturę, zachowanie sophisticated
wyrak ˈvɨrak
n (zoologia, zoologiczny) wyłącznie drapieżny ssak naczelny; tarsier
wyrastać
v (o cieście) zwiększać swoją objętość wskutek fermentacji rise być budowanym, zakładanym stand up pojawiać się niespodzianie appear spring up rosnąc, utracić pewne cechy, upodobania grow out outgrow rozwijając się, pojawić się lub kształtować się na czymś grow sprout stawać się większym lub dojrzalszym develop grow ukazywać się wyraźnie nad powierzchnią rise rise above stem tower over
wyraz ˈvɨras
n przejaw stanu emocjonalnego człowieka, mający odzwierciedlenie w mimice lub rysach twarzy expression wymowa / odbicie / uzewnętrznienie czegoś expression
wyraz twarzy
n emocje ukazujące się na czyjeś twarzy nadające jej dany wygląd facial expression countenance face facial gesture look
wyrazistość ˌvɨraˈʑistɔɕʨ̑
n cecha tego, co wyraziste, wyraźne lucidity distinctness
wyrazisty ˌvɨraˈʑistɨ
adj przykuwający uwagę, pełen wyrazu, sugestywnie przedstawiający coś aquiline expressive incisive
wyraźnie vɨˈraʑɲɛ
adv w sposób niepozostawiający wątpliwości unmistakeably w sposób łatwy do zaobserwowania lub usłyszenia clearly plainly
wyraźny vɨˈraʑnɨ
adj taki, który jest przejrzysty, zrozumiały, jasny, wyrazisty clear distinct clear-cut conspicuous plain sharp
wyrażanie ˌvɨraˈʒãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: wyrażać expressing
wyrażać vɨˈraʒaʨ̑
v opisywać ustnie lub pisemnie, dawać informację o czymś lub kimś; być wyrazem czegoś express
wyrażenie ˌvɨraˈʒɛ̃ɲɛ
n (językoznawstwo, językoznawczy) zespół wyrazów mających ze sobą związek składniowy expression (informatyka, informatyczny) fragment kodu programu dający w wyniku wartość expression (logika, logiczny) (matematyka, matematyczny) ciąg symboli matematycznych zgodny z regułami notacji matematycznej expression
wyrażenie przyimkowe ˌvɨraˈʒɛ̃ɲɛ ˌpʃɨ<sup>j</sup>ĩmˈkɔvɛ
n (gramatyka) połączenie przyimka z rzeczownikiem, przysłówkiem, liczebnikiem lub zaimkiem; adpositional phrase
wyrażenie ułamkowe ˌvɨraˈʒɛ̃ɲɛ ˌuwãmˈkɔvɛ
n (matematyka, matematyczny) wyrażenie algebraiczne reprezentujące dzielenie za pomocą ułamka fractional expression
wyrok ˈvɨrɔk
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) orzeczenie sądu dotyczące kwestii będącej przedmiotem postępowania sądowego; judgement sentence
wyrosnąć
v rozwinąć się, pokazując się w swojej okazałości grow up stracić pewne cechy ((na przykład) wyglądu czy usposobienia) grow out of outgrow
wyrostek
n kilkunastoletni chłopak hobbledehoy juvenile stripling young shaver (anatomia, anatomiczny) (biologia, biologiczny) odstający twór na skórze, kości lub narządach organizmów appendix outgrowth (potocznie, potoczny) wyrostek robaczkowy appendix
wyrostek robaczkowy vɨˈrɔstɛk ˌrɔbaʧ̑ˈkɔvɨ
n (anatomia, anatomiczny) cienkie uwypuklenie jelita ślepego u niektórych ssaków, m.in. u człowieka; appendix vermiform appendix
wyrostek soczewkowaty kowadełka vɨˈrɔstɛk ˌsɔʧ̑ɛfkɔˈvatɨ ˌkɔvaˈdɛwka
n (anatomia, anatomiczny) zakończenie odnogi długiej kowadełka, poprzez które kowadełko łączy się ze strzemiączkiem lenticular process
wyrostkowy
adj (medycyna, medyczny) (anatomia, anatomiczny) związany z wyrostkiem robaczkowym appendicular
wyrozumiałość
n cecha tego, kto jest wyrozumiały, cecha tego, co jest wyrozumiałe leniency charity clemency forbearance longanimity
wyrozumiały
adj podchodzący ze zrozumieniem do czyjegoś niewłaściwego postępowania i skłonny wybaczać understanding lenient forbearing
wyruszać vɨˈruʃaʨ̑
v ruszać w drogę set off
wyrzeczenie
n rezygnacja z wygód lub przyzwyczajeń abnegation
wyrzucać pieniądze przez okno vɨˈʒuʦ̑aʨ̑ pʲjɛ̇̃ˈɲɔ̃nʣ̑ɛ pʃɛz‿ˈɔknɔ
v marnować pieniądze throw money out of the window
wyrzucić vɨˈʒuʨ̑iʨ̑
v pozbyć się czegoś chuck dump eject
wyrzut
n gwałtowne rzucenie lub wyciągnięcie throw fling pretensja lub żal wyraźnie pokazywane reproach reproof zewnętrzny sposób wyrażania (1.2) twinge
wyrzutnia
n (językoznawstwo, językoznawczy) zanik samogłoski wygłosowej lub końcowej zgłoski wyrazu przed samogłoską nagłosową kolejnego wyrazu elision (literacko) pominięcie w wyrażeniu wyrazu albo wyrazów domyślnych w szerszym kontekście ellipsis (technologia, technika, techniczny) (wojskowość, wojskowy) urządzenie do wyrzucania, wystrzeliwania czego launcher
wyrzynarka ˌvɨʒɨ̃ˈnarka
n elektronarzędzie służące do cięcia drewna, metali i tworzyw sztucznych; jigsaw
wyrób ˈvɨrup
n przedmiot będący końcowym efektem procesu produkcji product wyrabianie production
wyróżniać vɨˈruʒʲɲäʨ̑
v zwracać na kogoś lub coś specjalną uwagę, wybierać spośród innych; dawać komuś, czemuś pierwszeństwo distinguish
wyróżnienie
n uhonorowanie za szczególne osiągnięcie distinction honor honour
wysforować
v wyjść, lub wyjechać naprzód, zostawiając innych w tyle take the lead
wysiadać vɨˈɕadaʨ̑
v opuszczać pojazd, łódź lub samolot alight get off get out dismount leave
wysiadywać ˌvɨɕaˈdɨvaʨ̑
v (zoologia, zoologiczny) ogrzewać jaja przed wylęgiem brood
wysiłek vɨˈɕiwɛk
n wytężenie sił lub dołożenie starań w celu zdobycia, osiągnięcia czegoś effort
wysoki vɨˈsɔci
adj mający duże znaczenie, cieszący się szacunkiem; używane również jako tytuł honorowy high mający dużą zawartość czegoś (zwykle domyślnej cechy) high mający duży wymiar pionowy tall high
wysokie napięcie vɨˈsɔcɛ naˈpʲjɛ̇̃ɲʨ̑ɛ
n (fizyka, fizyczny) (technologia, technika, techniczny) napięcie elektryczne powyżej 1000 V (= tysiąca woltów); w elektroenergetyce: od 110 kV (= stu dziesięciu kilowoltów) high voltage
wysoko vɨˈsɔkɔ
adv (odprzymiotnikowy) → wysoki high highly
wysokociśnieniowy ˌvɨsɔkɔʨ̑iɕɲɛ̇̃ˈɲɔvɨ
adj (technologia, technika, techniczny) działający w wyniku wysokiego ciśnienia high-pressure (technologia, technika, techniczny) przeznaczony, przystosowany do wysokiego ciśnienia high-pressure (technologia, technika, techniczny) wytwarzający wysokie ciśnienie high-pressure
wysokoczęstotliwościowy ˌvɨsɔkɔʧ̑ɛ̃w̃stɔtlʲivɔɕˈʨ̑ɔvɨ
adj (technologia, technika, techniczny) dotyczący wysokich częstotliwości high-frequency
wysokogórski ˌvɨsɔkɔˈɡursʲci
adj odnoszący się do wysokich gór, charakterystyczny dla wysokich gór alpestrine
wysokonapięciowy
adj (elektryczność) odnoszący się do wysokiego napięcia; wytwarzający lub przewodzący wysokie napięcie, wytrzymujący wysokie napięcie high voltage
wysokowęglowodanowy
adj o wysokiej zawartości węglowodanów high carb high-carb
wysokość vɨˈsɔkɔɕʨ̑
n odległość od ziemi altitude wymiar pionowy czegoś height
wyspa ˈvɨspa
n (geografia, geograficzny) ląd otoczony ze wszystkich stron wodami morza, jeziora lub rzeki; island isle
wyspiarz ˈvɨspʲjaʃ
n mieszkaniec wyspy islander
wyssać ˈvɨsːaʨ̑
v wydobyć lub opróżnić poprzez ssanie suck out suck up
wystarczająco ˌvɨstarʧ̑aˈjɔ̃nʦ̑ɔ
adv w sposób wystarczający; dostatecznie, odpowiednio sufficiently
wystarczający
adj dostateczny, odpowiadający określonym wymaganiom sufficient
wystarczyć vɨˈstarʧ̑ɨʨ̑
v być w odpowiedniej ilości lub liczbie do wykonania jakiejś czynności, nie zabraknąć suffice
wystawa vɨˈstava
n miejsce prezentowania towarów w sklepie shop window zbiór eksponatów, przedmioty ustawione na pokaz exhibition exposure
wystawać vɨˈstavaʨ̑
v być częściowo widocznym spoza lub z wnętrza czegoś jut jut out poke out project protrude stać w jakimś miejscu zbyt długo lub zbyt często stick around
wystawiać vɨˈstavʲjäʨ̑
v (teatrologia, teatr, teatrologiczny, teatralny) o sztuce: grać przed publicznością stage kłaść coś na widoku, pokazywać exhibit oceniać give umieszczać na zewnątrz put out
wystawienie ˌvɨstaˈvʲjɛ̇̃ɲɛ
n położenie lub skierowanie na zewnątrz, poddając jakiemuś oddziaływaniu exposure
wystawić do wiatru
v (pospolicie) oszukać kogoś leave somebody stranded
wystrzał
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) niemal poziomy maszt wystający na rufie żaglowca; boomkin
wystąpienie ˌvɨstɔ̃mˈpʲjɛ̇̃ɲɛ
n pojawienie się jakiegoś zjawiska appearance occurence wygłoszenie przemówienia przed jakimś audytorium performance speech
występ ˈvɨstɛ̃mp
n publiczne odgrywanie roli przez aktora, muzyka lub innego artystę; udział w przedstawieniu, koncercie performance show to, co wystaje, sterczy poza obręb czegoś projection ledge
występek vɨˈstɛ̃mpɛk
n (książkowy) czyn niewłaściwy moralnie, niezgodny z normami społecznymi misdemeanor
występować ˌvɨstɛ̃mˈpɔvaʨ̑
v o gatunkach: zamieszkiwać dany obszar be be found odgrywać rolę (w teatrze, filmie) perform opuszczać jakąś organizację, partię leave resign
wysublimować ˌvɨsublʲĩˈmɔvaʨ̑
v nadać czemuś głębszy charakter, wyższą wartość sublimate sublime
wysuwać
v przedstawiać innym pewne myśli, poglądy propound umieszczać coś lub tego część na zewnątrz, poza jakąś granicę exsert outthrust przemieszczać się na zewnątrz, poza obręb slide
wysypka
n (medycyna, medyczny) wykwity skórne lub na błonach śluzowych będące objawem jakiejś choroby eruption exanthem exanthema rash tetter
wysypkowy
adj (medycyna, medyczny) związany z wysypką, objawiający się wysypką exanthematous
wysyłać vɨˈsɨwaʨ̑
v przekazywać komuś coś za pośrednictwem innych osób lub urządzeń technicznych send polecać komuś udanie się dokądś w jakimś celu send nadawać, wydawać z siebie; emitować send
wysyłkowy ˌvɨsɨwˈkɔvɨ
adj związany z wysyłką, zajmujący się wysyłką shipping
wyszczególnić ˌvɨʃʧ̑ɛˈɡulʲɲiʨ̑
v wykazać szczegółowo detail itemise itemize particularize
wyszukany
adj mający szczególne cechy, rzadko spotykany sophisticated refined elaborate fancy recherche
wyszukiwanie ˌvɨʃuciˈvãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: wyszukiwać lookup
wyszukiwarka ˌvɨʃuciˈvarka
n (informatyka, informatyczny) narzędzie służące do wyszukiwania informacji w sieci www; search engine
wysłannik vɨˈswãɲːik
n osoba wysłana dokądś w określonym celu envoy
wytaczak vɨˈtaʧ̑ak
n (technologia, technika, techniczny) typ noża tokarskiego do wykonywania otworów i rowków; boring cutter
wytchnienie
n krótka przerwa w codziennych obowiązkach celem nabrania sił respite
wytrawny
adj (kulinaria) o napojach alkoholowych, rzadziej o potrawach: niesłodki dry szczególnie doświadczony, biegły w czymś expert sophisticated
wytrwać
v dotrwać do końca, do określonego czasu w danych warunkach persevere bear with
wytrwałość vɨˈtr̥fawɔɕʨ̑
n konsekwencja, upór, zdecydowanie w działaniu lub dążeniu do czegoś assiduity diligence industriousness obstinacy perseverance persistence
wytrwały
adj cierpliwie bądź uparcie dążący do celu persistent tenacious dogged dour patient pertinacious
wytrysk ˈvɨtrɨsk
n strumień, nagłe tryśnięcie, wytryśnięcie jakiegoś płynu na zewnątrz blow-out blowout jet
wytrzymałość ˌvɨṭʃɨ̃ˈmawɔɕʨ̑
n umiejętność zniesienia wielu problemów endurance toughness hardiness
wytrzymały ˌvɨṭʃɨ̃ˈmawɨ
adj taki, który jest w stanie dużo wytrzymać; wytrwały hardy resistant solid sturdy
wytrzymywać
v nie poddawać się działaniu pewnych sił abide endure put up with stand up sustain withstand
wytwarzanie ˌvɨtfaˈʒãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: wytwarzać manufacture production
wytwarzać vɨˈtfaʒaʨ̑
v produkować na większą skalę, wydawać manufacture
wytworny
adj pełen elegancji uptown
wytwór ˈvɨtfur
n efekt aktywności człowieka lub natury product
wytwórca vɨˈtfurʦ̑a
n ten, kto coś wytwarza, produkuje producer generator maker manufacturer
wytwórnia vɨˈtfurʲɲa
n przedsiębiorstwo lub zakład zajmujące się wytwarzaniem pewnych produktów record label
wytłoki vɨˈtwɔci
n pozostałość nasion, owoców, warzyw po wyciśnięciu soku, oleju, oliwy itd. pomace
wytłumaczalny
adj dający się wytłumaczyć interpretable
wytłumaczyć ˌvɨtwũˈmaʧ̑ɨʨ̑
v usprawiedliwić czyjeś postępowanie excuse wyjaśnić jakieś zagadnienie explain
wyuzdanie ˌvɨ<sup>w</sup>uzˈdãɲɛ
n nadużywanie swobody seksualnej licentiousness
wywiad ˈvɨvʲjat
n instytucja państwowa mająca na celu zbieranie tajnych informacji na temat innych państw; intelligence rozmowa prowadzona przez dziennikarza z osobą lub grupą osób, mająca na celu przybliżenie poglądów lub działań tych osób odbiorcom interview
wywiadówka ˌvɨvʲjaˈdufka
n (potocznie, potoczny) (szkolnictwo, szkolny) zebranie rodziców organizowane przez szkołę w celu poinformowania ich o wynikach w nauce i zachowaniu się ich dzieci parent-teacher conference parent-teacher interview parents' evening parent-teacher conference parents' night
wywierać vɨˈvʲjɛraʨ̑
v działać na coś z pewną siłą exert oddziaływać na kogoś lub na coś w jakiś sposób albo z określonym skutkiem impose wywoływać określone myśli i odczucia affect impress
wywiercić vɨˈvʲjɛrʲʨ̑iʨ̑
v wykonać otwór przy użyciu wiertła lub innego obracającego się narzędzia drill out
wywietrznik vɨˈvʲjɛṭʃʲɲik
n otwór, który służy do wietrzenia ventilator
wywodzić vɨˈvɔʥ̑iʨ̑
v dochodzić do czegoś przez rozumowanie, wysnuwać wnioski argue lead out mieć początek w czymś, w jakimś miejscu derive originate pochodzić z jakiegoś miejsca come from derive
wywoływać ˌvɨvɔˈwɨvaʨ̑
v (fotografia) oddziaływać w sposób chemiczny na materiał światłoczuły w celu uwidocznienia obrazu develop powodować arouse cause start trigger skłaniać do wyjścia poprzez wołanie call (out) invoke wracać do pamięcią, przypominać sobie evoke
wywóz ˈvɨvus
n wywożenie lub wywiezienie czegoś lub kogoś skądś export
wyznaczać vɨˈznaʧ̑aʨ̑
v określać granicę, trasę lub zasięg czegoś przy pomocy znaków lub linii delimit mark out trace określać wartość czegoś poprzez pomiar lub obliczenia determine ustalać warunki, takie, jak termin, miejsce lub cenę assign determine fix set wskazywać osobę do określonego zadania appoint assign nominate
wyznacznik vɨˈznaʧ̑ʲɲik
n (matematyka, matematyczny) jedna z funkcji w algebrze; wyróżnik, za pomocą którego prosto i krótko formułuje się reguły dotyczące istnienia i liczby rozwiązań układu algebraicznych równań liniowych; determinant to, co wyznacza coś lub wskazuje na coś determinant
wyznanie vɨˈznãɲɛ
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) grupa religijna wewnątrz większego prądu religijnego; denomination przyznanie się do czegoś confession declaration
wyznanie wiary
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) krótki i zwięzły kanoniczny zbiór podstawowych dogmatów, wierzeń określonej religii statement of faith confession of faith
wyznaniowy
adj dotyczący wyznania jako deklaracji denotative odnoszący się do wyznania jako wiary religious
wyznawać vɨˈznavaʨ̑
v wierzyć w coś; czcić coś; także: być wyznawcą danej religii believe rely trust wyjawiać, ujawniać coś; zwłaszcza coś, co dotychczas się ukrywało confess admit declare own profess
wyznawca vɨˈznafʦ̑a
n (przenośnie, przenośnia) entuzjasta czyichś poglądów adherent (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) ktoś, kto kultywuje jakąś religię, wyznaje ją; believer confessor
wyzwanie vɨˈzvãɲɛ
n trudne zadanie, nowa sytuacja wymagająca zmierzenia się z nią challenge
wyzwisko
n słowo obraźliwe dla kogoś epithet
wyzwolenie ˌvɨzvɔˈlɛ̃ɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: wyzwolić liberation deliverance
wyzwoleniec
n (historia, historyczny, historycznie) były niewolnik, oficjalnie obdarowany wolnością przez swojego właściciela freedman
wyzwoliciel
n ten, kto wyzwolił (kogoś lub coś) liberator
wyzwolić
v (książkowy) uwolnić z pęt, ze skrępowania, umożliwiając swobodę ruchów free spowodować pojawienie się czegoś release trigger uczynić wolnym, przywrócić wolność free liberate wytrącić z jakiegoś związku, substancji liberate release (przenośnie, przenośnia) pozbyć się, uciec od niechcianych uczuć, cech free oneself uwolnić się z tego, co powstrzymuje ruchy ciała free oneself odzyskać wolność break free free oneself wystąpić, ujawnić się nagle, niespodzianie emerge wytrącić się z jakiegoś związku, substancji be release liberate
wyzysk
n akcja wyzyskiwania kogoś lub czegoś, eksploatacja, wykorzystywanie exploitation
wyzywać
v proponować walkę challenge challenge to a duel take on wzywać siebie nawzajem na pojedynek fling an insult at
wyć vɨʨ̑
v o zwierzętach (zazw. wilkach, psach, hienach) wydawać długi zawodzący głos, przeciągle skowyczeć howl o ludziach przeciągle krzyczeć z bólu lub żałości howl
wyć do księżyca
v (przenośnie, przenośnia) na próżno protestować, krzyczeć itp. bay at the moon
wyłazić ze skóry vɨˈwaʑiʥ̑ zɛ‿ˈskurɨ
v (potocznie, potoczny) usilnie się o coś starać, robić wszystko co możliwe, by coś osiągnąć, czegoś dopiąć bend over backwards
wyłudzenie podatku ˌvɨwuˈʣ̑ɛ̃ɲɛ pɔˈdatku
n (ekonomia, ekonomiczny) działanie w celu otrzymania nienależnego zwrotu podatku tax fraud
wyłudzić vɨˈwuʥ̑iʨ̑
v podstępnie, chytrze uzyskać coś od kogoś cadge
wyłączać vɨˈwɔ̃n͇ʧ̑aʨ̑
v oddzielać (np. sprawę do osobnego rozpatrzenia) separate wstrzymywać pracę jakiegoś urządzenia shut down disable turn off
wyłącznie vɨˈwɔ̃n͇ʧ̑ʲɲɛ
adv od: wyłączny; wyłączając wszystko inne, wszystkich innych exclusively only w całości, bez wyjątku exclusively only
wyłącznik vɨˈwɔ̃n͇ʧ̑ʲɲik
n (elektryczność) (potocznie, potoczny) przycisk z łącznikiem umożliwiający przerwanie obwodu zawierającego jakieś urządzenie switch (elektryczność) łącznik umożliwiający przerwanie obwodu elektrycznego przy prądzie zwarcia switchgear
wyłączny
adj należący do kogoś jednego lub przysługujący tylko jednej osobie exclusive sole
wyścig ˈvɨɕʨ̑ik
n (sport, sportowy) zawody, w których usiłuje się wyprzedzić pozostałych zawodników, stara się być szybszym od nich; race
wyścig w workach ˈvɨɕʨ̑iɡ ˈv‿ːɔrkax
n (sport, sportowy) rodzaj zabawy ruchowej polegającej na ściganiu się na krótkim dystansie skacząc z nogami w dużym worku sack race
wyścigi vɨˈɕʨ̑iɟi
n współzawodnictwo polegające na przebyciu określonego toru w jak najkrótszym czasie race
wyściółczak vɨˈɕʨ̑uwʧ̑ak
n (medycyna, medyczny) nowotwór ośrodkowego układu nerwowego wywodzący się z komórek wyściółki ependymoma
wyśmienity
adj (książkowy) wyjątkowo dobry, doskonały, znakomity excellent exquisite
wyśmiewać
v ośmieszać, wytykając braki, słabości, wady deride jeer ridicule scout taunt twit wystawiać na pośmiewisko make fun
wyświetlacz vɨˈɕfʲjɛtlaʧ̑
n tablica informacyjna lub moduł urządzenia elektronicznego, który świecąc podaje informacje display
wyż
n (meteorologia, meteorologiczny) obszar podwyższonego ciśnienia atmosfery; anticyclone high high-pressure area
wyżeł ˈvɨʒɛw
n (kynologia, kynologiczny) pies myśliwski z charakterystyczną stójką; pointer
wyżeł pirenejski ˈvɨʒɛw ˌpʲirɛ̃ˈnɛjsʲci
n (kynologia, kynologiczny) rasa psów z grupy wyżłów w typie psów gończych wywodzących się z Francji; French pointer
wyższość ˈvɨʃːɔɕʨ̑
n przewaga, dominowanie nad kimś lub nad czymś superiority
wyżymaczka ˌvɨʒɨ̃ˈmaʧ̑ka
n urządzenie do wyciskania nadmiaru wody ze świeżo wypranych odzieży lub bielizny, składające się z przylegających do siebie dwóch wałków napędzanych korbką; mangle wringer
wyżyna vɨˈʒɨ̃na
n (geografia, geograficzny) obszar, którego wysokości bezwzględne przekraczają 300 metrów n.p.m., a wysokości względne są na ogół mniejsze niż 300 metrów; highland
wyżąć
v wycisnąć ciecz (z tkaniny) wring
wyżłobienie
n rowek, żłobek, wgłębienie w jakiejś powierzchni groove furrow
wz- vz
prefix w połączeniu z czasownikiem uwydatnia wykonanie lub intensywność tego, co oznacza czasownik up
wzajemnie vzaˈjɛ̃mʲɲɛ
adv jeden drugiego, jeden drugiemu mutually również, tak samo – w odpowiedzi na czyjeś życzenia and the same to you with brass knobs on and the same to you with knobs on
wzajemny vzaˈjɛ̃mnɨ
adj dokonywany przez obie strony, osoby wobec siebie nawzajem; taki, który jest odwzajemniony mutual
wzbudnica
n (elektryczność) pomocnicza prądnica prądu stałego wytwarzająca napięcie do zasilania uzwojenia wzbudzającego prądnicy głównej prądu stałego; exciter
wzbudzać ˈvzbuʣ̑aʨ̑
v wywoływać, powodować evoke
wzburzony
adj (meteorologia, meteorologiczny) przedstawiający sobą gwałtowne zmiany pogodowe boisterous raging rough storm-tossed stormy tempestuous odczuwający lub prezentujący gniew agitated disturbed flappable furibund irate outraged
wzdręga ˈvzdrɛ̃ŋɡa
n (ichtiologia, ichtiologiczny) Scardinius erythrophthalmus, ryba z rodziny karpiowatych; rudd
wzdręga grecka ˈvzdrɛ̃ŋɡa ˈɡrɛʦ̑ka
n (ichtiologia, ichtiologiczny) Scardinius graecus, endemiczny gatunek ryby z rodziny karpiowatych z jeziora Iliki w centralnej Grecji; Greek rudd Yliki rudd
wzdychanie vzdɨˈxãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: wzdychać sighing
wzdychać ˈvzdɨxaʨ̑
v głęboko i głośno oddychać, zazwyczaj w celu wyrażenia smutku lub ulgi sigh
wzdęcie
n (medycyna, medyczny) powiększenie brzucha wskutek nagromadzenia zbytniej ilości gazów w jelitach bloating
wzdłuż vzdwuʃ
adv równolegle do dłuższego boku, na całej długości, przez całą długość in length
wzdłuż vzdwuʃ
preposition …informujący o położeniu czegoś lub o odbywaniu się jakiejś czynności równolegle do długości danego obiektu along alongside
wzgląd vzɡlɔ̃nt
n (najczęściej w liczbie mnogiej) przyczyny, określone aspekty reason branie pod uwagę, liczenie się consideration regard respect
względem ˈvzɡlɛ̃ndɛ̃m
preposition w stosunku, w relacji do czegoś lub kogoś in regard to in relation to regarding relative to wobec czegoś lub kogoś against to toward
względnie
adv do jakiegoś stopnia comparatively rel. relatively
względność ˈvzɡlɛ̃ndnɔɕʨ̑
n zależność czegoś od różnych czynników relativity
względny ˈvzɡlɛ̃ndnɨ
adj możliwy do zaakceptowania comparative relative nie odnoszący się do wszystkiego lub wszystkich, np. ludzi, sytuacji, itp. relative odniesiony do jakiegoś innego stanu, cechy, wielkości lub ogólnie: rzeczy relative
wzgórze ˈvzɡuʒɛ
n (geografia, geograficzny) niewielkie wzniesienie (do stu metrów) o zaokrąglonym szczycie; hill (medycyna, medyczny) część międzymózgowia znajdująca się pod spoidłem wielkim; thalamus
wziąć byka za rogi
v podjąć się czegoś ważnego bez wahania się, bez zastanowienia grab the bull by the horns take the bull by the horns
wziąć ślub
v zawrzeć związek małżeński get married
wzloty i upadki ˈvzlɔtɨ ˌi‿uˈpatʲci
idiom okresy powodzenia, szczęścia i jego braku ups and downs
wzmacniacz
n (fizyka, fizyczny) (elektronika, elektroniczny) przyrząd do zwiększania natężenia lub amplitudy drgań elektrycznych zbudowany z wykorzystaniem tranzystorów lub lamp elektronowych amplifier (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) część składowa wielu instrumentów muzycznych resonator
wzmacniać ˈvzmaʦ̑ʲɲäʨ̑
v sprawiać, że coś staje się mocniejsze, silniejsze, trwalsze, liczniejsze reinforce strengthen intensify amplify magnify
wzmagać
v czynić mocniejszym, większym increase intensify przybierać na sile escalate grow stronger intensify
wzmianka ˈvzmʲjãnka
n krótka informacja o czymś, napomknięcie mention
wzmiankować
v mówić o czym mimochodem mention allude bring up intimate remark
wzniecać
v powodować powstanie ognia lub światła kindle rozbudzać zachowania, emocje stir up sprawiać, że coś wznosi się w powietrze raise
wzniesienie vzʲɲɛ̇ˈɕɛ̇̃ɲɛ
n miejsce wyższe od innych w okolicy; elevation survey uprising
wzniosłość
n (książkowy) cecha bycia wzniosłym; wielkość moralna elevation high-mindedness highness loftiness sublime sublimity
wzniosły
adj odznaczający się szlachetnością dążeń elevated lofty magnific magnifical sublime winged
wznosić ˈvznɔɕiʨ̑
v budować coś ku górze, coraz wyżej build erect raise unosić coś do góry raise lift o budynku, górze, maszcie: górować nad okolicą tower o drodze: prowadzić pod górę slope up unosić do góry samego siebie soar
wzorcownia
n miejsce opracowywania prototypów showroom studio wydział fabryki, w którym sprawdza się produkowane narzędzia prototyping department
wzrastać ˈvzrastaʨ̑
v powiększać się, rosnąć w górę increase wychowywać się grow up
wzrok vzrɔk
n zmysł umożliwiający patrzenie, widzenie; zdolność do postrzegania rzeczywistości za pomocą oczu; vision eyesight
wzrost vzrɔst
n wysokość człowieka, rzadziej zwierzęcia height zwiększanie się jakiejś wartości increase grow
wzruszać
v pobudzać czyjąś wrażliwość move touch poruszając czymś, zmieniać położenie składników tego loosen
wzruszyć ramionami ˈvzruʃɨʨ̑ ˌrãmʲjɔ̃ˈnãmʲi
idiom unieść ramiona na znak obojętności, niewiedzy lub pogardy to shrug one's shoulders
wzywać ˈvzɨvaʨ̑
v przywoływać do siebie call in page zwracać się z apelem do kogoś bid exhort
wzór vzur
n kolorystyczny motyw (najczęściej z powtarzających się elementów) nadrukowany, namalowany lub wyhaftowany na jakiejś powierzchni lub materiale (ubraniu, kartce) pattern design model sekwencja symboli (liter, cyfr, znaków) dotyczący prawa matematycznego, fizycznego lub chemicznego formula
wzór strukturalny
n (chemia, chemiczny) wzór, który odzwierciedla strukturę cząsteczki structural formula
wódka ˈvutka
n (spożywczy) wysokoprocentowy napój alkoholowy składający się z destylatu alkoholowego i wody, czasem z dodatkiem innych składników; vodka
wódz vuʦ̑
n osoba dowodząca dowolną grupą commander leader
wójt vujt
n (administracja) urzędnik samorządowy stojący na czele gminy wiejskiej; vogt
wówczas ˈvufʧ̑as
pronoun odsyła do okresu czasu, o którym mowa w danej wypowiedzi then odsyła do sytuacji po spełnieniu określonego warunku then
wóz vus
n ciągnięty przez konie lub inne zwierzęta pociągowe pojazd używany do podróżowania lub transportu, rzadko też jako mieszkanie cart caravan wagon waggon
wóz Tespisa
n (przenośnie, przenośnia) (literacko) teatr objazdowy lub tournée aktorskie wagon of Thespis
wóz albo przewóz
idiom wyrażenie używane w trudnej sytuacji, gdy mając do wyboru dwie możliwości trzeba podjąć ostateczną decyzję sink or swim
wózek ˈvuzɛk
n mały pojazd kołowy; cart trolley
wózek dziecięcy
n ręcznie pchany pojazd do przewożenia małego dziecka; pram stroller baby carriage perambulator
wózek inwalidzki ˈvuzɛk ˌĩnvaˈlʲiʦ̑ʲci
n wózek poruszany siłą rąk lub prowadzony przez opiekuna, na którym siedzi osoba niemogąca się poruszać na nogach ze względu na niepełnosprawność, chorobę, uraz itd. wheelchair
wózek sklepowy ˈvuzɛk sklɛˈpɔvɨ
n (handel, handlowy) specjalny wózek na duże zakupy w supermarkecie; shopping cart shopping trolley carriage trolley caddie
wózek widłowy ˈvuzɛɡ vʲidˈwɔvɨ
n niewielki pojazd do przeładunku towarów, wyposażony w podnośnik widłowy; forklift truck fork truck forklift lift truck
wół vuw
n (zoologia, zoologiczny) wykastrowany samiec bydła domowego; ox
wąchać ˈvɔ̃w̃xaʨ̑
v badać zapach nozdrzami smell sniff
wąkrota zwyczajna vɔ̃ŋˈkrɔta zvɨˈʧ̑ajna
n (botanika, botaniczny) Hydrocotyle vulgaris, gatunek rośliny wieloletniej z rodziny araliowatych występująca w prawie całej Europie; Marsh pennywort
wąs vɔ̃w̃s
n u ludzi: zarost nad górną wargą; moustache
wąsatka
n (ornitologia, ornitologiczny) (Panurus biarmicus) niewielki ptak przypominający sikorę; bearded tit
wąsaty vɔ̃w̃ˈsatɨ
adj (o człowieku) mający wąsy (zwykle pokaźne) moustachioed mustachioed whiskered whiskery (zoologia, zoologiczny) z widocznymi włosami czuciowymi awned whiskered whiskery
wąski ˈvɔ̃w̃sʲci
adj mający niewielką szerokość narrow
wąsko ˈvɔ̃w̃skɔ
adv (przysłówek) od: wąski narrowly tightly
wąskopyski
adj taki, który ma wąski pysk, mordę, otwór gębowy, twarz narrow-mouthed
wąskotorówka
n (kolejnictwo) (potocznie, potoczny) kolejka wąskotorowa; narrow-gauge track
wątek ˈvɔ̃ntɛk
n (architektura, architektoniczny) sposób ułożenia cegieł lub kamieni w murze; opus (informatyka, informatyczny) jednostka wykonawcza w obrębie jednego procesu, będąca kolejnym ciągiem instrukcji wykonywanym w obrębie tych samych danych (w tej samej przestrzeni adresowej); thread sposób ułożenia nici w tkaninie, w które wplata się nici osnowy; także same nici tworzące ten układ weft woof w powieści, filmie lub innym utworze fabularnym - wydarzenia dotyczące jednej postaci, składające się na akcję; plot thread
wątpić ˈvɔ̃ntpʲiʨ̑
v nie wierzyć, nie dowierzać; nie mieć pewności; podawać w wątpliwość, podać w wątpliwość doubt
wątpliwość vɔ̃ntˈplʲivɔɕʨ̑
n brak pewności co do prawdziwości, słuszności czegoś doubt
wątpliwy vɔ̃ntˈplʲivɨ
adj taki, który wzbudza wątpliwość, nie daje pewności doubtful uncertain dubious questionable equivocal
wątroba vɔ̃nˈtrɔba
n (anatomia, anatomiczny) duży, wielofunkcyjny gruczoł występujący u wszystkich kręgowców, a także u niektórych innych zwierząt; liver
wątrobianka ˌvɔ̃ntrɔˈbʲjãnka
n (kulinaria) (potocznie, potoczny) kiszka wątrobiana liverwurst liver sausage
wątrobowy ˌvɔ̃ntrɔˈbɔvɨ
adj (przymiotnik) od wątroba hepatic
wątły
adj niezbyt silny, słabo powiązany tenuous słabego zdrowia asthenic delicate frail słabej budowy asthenic puny wispy zagrożony zniszczeniem fragile
wąwóz ˈvɔ̃w̃vus
n (geografia, geograficzny) głęboka, sucha dolina o wąskim dnie i stromych zboczach; ravine gorge gully
wąż vɔ̃w̃ʃ
n (zoologia, zoologiczny) przedstawiciel podrzędu beznogich gadów o podłużnym ciele; snake serpent (przenośnie, przenośnia) coś lub ślad po czymś przypominający węża (1.1) snake zigzag (przenośnie, przenośnia) długa i wąska kolumna osób, pojazdów snaking line snaking queue giętka rura do transportu wody hose hosepipe
węch vɛ̃w̃x
n zmysł pozwalający czuć zapachy i substancje lotne; zmysł powonienia; olfaction sense of smell
węchowy
adj związany ze zmysłem węchu, odczuwalny węchem olfactory olfactive
wędka ˈvɛ̃ntka
n sprzęt służący do amatorskiego połowu ryb, składający się najczęściej z wędziska, żyłki, spławika i haczyka; fishing rod
wędkarstwo vɛ̃ntˈkarstfɔ
n rodzaj hobby i sportu, polegający na łowieniu ryb na wędkę; angling
wędkarz ˈvɛ̃ntkaʃ
n osoba łowiąca ryby na wędkę angler fisher fisherman
wędlina vɛ̃nˈdlʲĩna
n (kulinaria) wyrób spożywczy z jednego kawałka mięsa (szynka, polędwica, baleron) lub z mięsa rozdrobnionego (kiełbasa, salceson), odpowiednio przyprawiony, zwykle wędzony, peklowany, rzadziej gotowany; cold meat cold meats cured meat cured meats
wędrować vɛ̃nˈdrɔvaʨ̑
v przebywać długą drogę skądś dokądś wander
wędrowiec
n ktoś, kto wędruje, porusza się pieszo hiker
wędrowny vɛ̃nˈdrɔvnɨ
adj odbywający wędrówkę; zmieniający miejsce pobytu; przenoszący się z miejsca na miejsce itinerant migratory nomadic peripatetic travel
wędzić
v (kulinaria) konserwować żywność przy użyciu odpowiedniego dymu smoke (kulinaria) być wędzonym (1.1) become smoked
wędzony
adj (kulinaria) przyrządzony / przyrządzany w procesie wędzenia smoked
węgar ˈvɛ̃ŋɡar
n belka, która ogranicza z boku otwór drzwiowy lub okienny wspierający łuk lub nadproże; jamb door jamb doorjamb doorpost
węgiel ˈvɛ̃ŋʲɟɛl
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu C i liczbie atomowej 6; carbon (geologia, geologiczny) bryłka rudy z dużą zawartością węgla (1.1), materiał opałowy; coal (sztuka) materiał rysunkowy w formie patyczków miękkiego węgla drzewnego charcoal
węgiel drzewny
n (chemia, chemiczny) produkt spalania drewna przy ograniczonym dostępie tlenu, lekki i czarny, złożony z węgla pierwiastkowego zanieczyszczonego popiołem i związkami organicznymi charcoal
węgierski vɛ̃ŋʲˈɟɛrsʲci
adj związany z Węgrami, dotyczący Węgier lub Węgrów Hungarian
węgieł ˈvɛ̃ŋʲɟɛw
n (budownictwo) zewnętrzny róg budynku quoin
węglan ˈvɛ̃ŋɡlãn
n (chemia, chemiczny) związek chemiczny, sól lub ester kwasu węglowego; carbonate
węglan litu ˈvɛ̃ŋɡlãn ˈlʲitu
n (chemia, chemiczny) związek nieorganiczny, sól litowa kwasu węglowego, bezwonny, krystaliczny, biały proszek, stosowany w produkcji gotowych zapraw budowlanych i jako lek przeciwdepresyjny; lithium carbonate
węglarka vɛ̃ŋɡˈlarka
n (kolejnictwo) (potocznie, potoczny) tender, wagon do przewożenia węgla używanego jako paliwo lokomotywy parowej tender metalowy pojemnik z uchwytem, służący do noszenia węgla do pieca coal scuttle
węglarz ˈvɛ̃ŋɡlaʃ
n ktoś, kto zajmuje się handlem węglem lub jego dowozem coalman
węgle
n (potocznie, potoczny) węglowodany carb
węglowiec vɛ̃ŋɡˈlɔvʲjɛʦ̑
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) masowiec do transportu węgla; collier
węglowodan ˌvɛ̃ŋɡlɔˈvɔdãn
n (biochemia, biochemiczny) organiczny związek chemiczny składający się z atomów węgla, wodoru i tlenu; carbohydrate carb carbo
węglowodorowy ˌvɛ̃ŋɡlɔvɔdɔˈrɔvɨ
adj (chemia, chemiczny) zbudowany głównie z atomów węgla i wodoru hydrocarbonic
węglowodór
n (chemia, chemiczny) związek chemiczny organiczny złożony wyłącznie z atomów węgla i wodoru; hydrocarbon
węglowy vɛ̃ŋɡˈlɔvɨ
adj (chemia, chemiczny) dotyczący węgla jako pierwiastka chemicznego; składający się z węgla carbon carbonic dotyczący węgla; przewożący węgiel; poruszający się na węgiel coal
węgorz ˈvɛ̃ŋɡɔʃ
n (ichtiologia, ichtiologiczny) ryba z rodziny węgorzowatych; eel
węszyć
v (potocznie, potoczny) usiłować dowiedzieć się czegoś o kimś lub o czymś pry snoop szukać czegoś po zapachu, wyczuwając to węchem snuff
węzeł ˈvɛ̃w̃zɛw
n (marynarka) (meteorologia, meteorologiczny) jednostka służąca do określania prędkości, równa jednej mili morskiej na godzinę; w meteorologii używana do określania prędkości wiatrów; knot (matematyka, matematyczny) dowolna krzywa zwykła zamknięta zanurzona w przestrzeni trójwymiarowej; knot połączenie, umocowanie lub skrócenie lin lub podobnych materiałów poprzez związanie lub przeplecenie; knot tie
węzeł chłonny ˈvɛ̃w̃zɛw ˈxwɔ̃nːɨ
n (anatomia, anatomiczny) występująca licznie struktura leżące na przebiegu naczyń limfatycznych, filtrująca limfę oraz wytwarzająca przeciwciała; lymph node
węzeł gordyjski ˈvɛ̃w̃zɛw ɡɔrˈdɨjsʲci
n zagadka (problem) trudna do rozwiązania; skomplikowany problem Gordian knot
wężówka
n (ornitologia, ornitologiczny) ptak z rodziny Anhingidae; darter
władać ˈvwadaʨ̑
v (przenośnie, przenośnia) (żartobliwie) szefować, kierować manage o królu, księciu: sprawować nad czymś władzę govern reign rule umieć posługiwać się czymś be master of have good command of
władca ˈvwatʦ̑a
n osoba, która włada (rządzi) w kraju o ustroju innym niż republika ruler
władczo
adv w sposób władczy, dominująco commandingly domineeringly imperiously masterfully
władczy
adj (książkowy) wymagający posłuchu domineering overbearing
władza ˈvwaʣ̑a
n (zobacz) władze government ludzie, którzy rządzą government relacja, w której jedna strona – rządząca – ma możliwość oddziaływania na drugą power
władza państwowa
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (administracja) władza funkcjonująca na danym terytorium państwowym state power
władze ˈvwaʣ̑ɛ
n ludzie, którzy rządzą authorities
włamanie vwãˈmãɲɛ
n napad rabunkowy połączony z wyłamaniem urządzeń zamykających burglary
włamać
v (informatyka, informatyczny) bezprawnie odczytać lub zapisać dane w komputerze lub w sieci komputerowej po złamaniu zabezpieczeń hack into dostać się siłą do zamkniętego budynku (pomieszczenia, skrytki, kasy itp.), niszcząc urządzenia zamykające break in
włamywacz vwãˈmɨvaʧ̑
n złodziej dokonujący kradzieży z włamaniem burglar
własnoręcznie
adv własną ręką, własnymi rękami with your own fair hands
własnoręczny
adj napisany lub zrobiony własną ręką autographic oleographic
własność ˈvwasnɔɕʨ̑
n prawo do rozporządzania daną rzeczą i korzystania z niej property rzecz posiadana przez kogoś property właściwość, cecha property
własny ˈvwasnɨ
adj będący w czyimś wyłącznym posiadaniu own właściwy temu, o kim lub o czym jest mowa own
właz vwas
n otwór do wchodzenia, szczególnie na statkach hatch scuttle manhole
włazić w dupę ˈvwaʑiʥ̑ ˈv‿dupɛ
v (przenośnie, przenośnia) (grubiański, grubiańsko) bezceremonialnie podlizywać się, starać się przypodobać to kiss ass
właściciel vwaɕˈʨ̑iʨ̑ɛl
n osoba, do której coś należy, która jest w posiadaniu danej rzeczy; ten, kto ma coś na własność owner
właściwie vwaɕˈʨ̑ivʲjɛ
adv należycie, adekwatnie, tak jak się powinno, poprawnie adequately accurately appropriately correctly duly properly
właściwie vwaɕˈʨ̑ivʲjɛ
particle partykuła, komunikująca zmianę treści w stosunku do wcześniejszych wypowiedzi in fact in point of fact intrinsically
właściwość vwaɕˈʨ̑ivɔɕʨ̑
n cecha, zwykle jakiejś substancji property
właściwy vwaɕˈʨ̑ivɨ
adj specyficzny, charakterystyczny dla kogoś lub czegoś specific typical taki, którego cechy są zgodne z określonym gatunkiem, grupą suitable taki, który jest odpowiedni, spełnia określone warunki appropriate proper suitable
właśnie ˈvwaɕɲɛ
adv …komunikujący, że dane zdarzenie odbywa się w chwili mówienia, odbywało się bezpośrednio przed nią lub w czasie innego zdarzenia just right now
właśnie ˈvwaɕɲɛ
particle …potwierdzająca słuszność przypuszczenia zawartego w pytaniu rozmówcy exactly
włochatka vwɔˈxatka
n (ornitologia, ornitologiczny) Aegolius funereus, gatunek średniej wielkości sowy, zamieszkujący północne lasy typu tajgi; boreal owl
włochaty
adj pokryty sierścią, włosami, włoskami lub kudłami comose crinite hairy hirsute
włos vwɔs
n nitkowaty twór, pochodzenia naskórkowego, występujący na powierzchni skóry ssaków; hair
włoski ˈvwɔsʲci
adj związany z Włochami, dotyczący Włoch lub Włochów, wywodzący się z Włoch Italian charakterystyczny dla Włoch i Włochów, mający cechy lub właściwości przypisywane Włochom lub Italii Italian
włoski ˈvwɔsʲci
n język z grupy romańskich, używany między innymi we Włoszech; Italian
włosy ˈvwɔsɨ
n owłosienie głowy ludzkiej hair
włoszczyzna
n (kulinaria) warzywa używane do przygotowania zupy lub wywaru z warzyw mirepoix
włócznia ˈvwuʧ̑ʲɲa
n ogólna nazwa długiej prostej broni drzewcowej; ; (zobacz) też włócznia w Encyklopedii staropolskiej spear lance
włócznik
n (historia, historyczny, historycznie) (wojskowość, wojskowy) żołnierz uzbrojony we włócznię, walczący włócznią spearman (ichtiologia, ichtiologiczny) Xiphias gladius, duża ryba drapieżna z górną szczęką przekształconą w długi szpikulec xiphias
włóczęga vwuˈʧ̑ɛ̃ŋɡa
n osoba podróżująca po świecie, szukająca schronienia u innych vagabond wanderer
włókiennictwo ˌvwucɛ̇̃ɲˈːiʦ̑tfɔ
n gałąź przemysłu zajmująca się produkcją tkanin, nici, dzianin, itp. textile industry
włókniak
n (medycyna, medyczny) nowotwór łagodny fibroma fibroid
włóknina vwucˈɲĩna
n materiał wytwarzany z włókien poprzez ich klejenie i prasowanie bez tkania nonwoven fabric
włóknisty
adj składający się, zbudowany z włókien fibrous stringy fibroid
włókno ˈvwuknɔ
n jednostka strukturalna materiału o długości znacznie większej niż przekrój; fiber fibre
włączać ˈvwɔ̃n͇ʧ̑aʨ̑
v uruchamiać jakieś urządzenie; przyłączać urządzenie do sieci elektrycznej turn on enable wcielać kogoś lub coś do jakiegoś zbioru include
włącznie
particle …oznaczająca, że wyrażony na końcu zdania element również należy do przedstawianej całości inclusive
wścieklizna fʲɕʨ̑ɛkˈlʲizna
n (medycyna, medyczny) (weterynaria, weterynaryjny) wirusowa, zawsze śmiertelna choroba zakaźna niektórych zwierząt, mogąca przenieść się na człowieka; rabies
wściekłość ˈfʲɕʨ̑ɛkwɔɕʨ̑
n bardzo silna negatywna emocja, intensywna złość fury
wściekły ˈfʲɕʨ̑ɛkwɨ
adj o zwierzęciu: chory na wściekliznę rabid taki, który jest bardzo zdenerwowany, rozgniewany, wzburzony furious
wślizg fʲɕlʲisk
n (sport, sportowy) w piłce nożnej manewr mający na celu odebranie piłki przeciwnikowi, polegający na wykonaniu po murawie ruchu ślizgowego nogami w kierunku piłki sliding tackle slide tackle
wśród fʲɕrut
preposition w danym otoczeniu, między określonymi elementami (w czasie lub przestrzeni) among amid amidst amongst
y ˈiɡrɛk
n dwudziesta dziewiąta litera polskiego alfabetu y
yacht club
n klub żeglarski yacht club
yacht-club
n klub żeglarski yacht club
yachting
n żeglarstwo, jachting yachting
yale
n typ automatycznego zamka do otwierania drzwi płaskim kluczem Yale lock
yaoi
n (sztuka) podgatunek hentai pokazujący miłość między mężczyznami yaoi
yard
n brytyjska i amerykańska miara długości, równa trzem stopom lub 36 calom, albo 0,9144 metra yard
yari
n japońska włócznia; yari
yerba mate ˈjɛrba ˈmatɛ
n (kulinaria) napar z ostrokrzewu paragwajskiego, popularnej głównie w krajach Ameryki Południowej (Argentynie, Paragwaju, Urugwaju, Brazylii) i w niektórych krajach Bliskiego Wschodu, głównie Syrii i Libanie; maté yerba mate yerba maté
yeti ˈjɛtʲi
n (mitologia, mitologiczny) (fantasy) duża, dwunożna istota, podobna do człowieka, o gęstym futrze, żyjąca rzekomo w Himalajach; yeti
youtuber
n osoba nagrywająca filmiki wideo i umieszczająca je na serwisie internetowym YouTube YouTuber
yuppie
n (publikatory) świetnie zarabiający młody człowiek demonstrujący swój wystawny tryb życia yuppie
yuri
n (sztuka) podgatunek hentai pokazujący miłość między kobietami yuri
z s z zet
particle (potocznie, potoczny) …poprzedzająca liczbę lub określenie czasu, oznaczająca ich przybliżenie about
z s z zet
preposition …opisujący związek with …wskazujący zawartość with …wskazujący towarzystwo with …wskazujący przyczynę from of …wskazujący punkt początku ruchu from …wskazujący źródło from …wskazujący okres from
z Bogiem ˈz‿bɔɟɛ̃m
interjection rodzaj pożegnania Godspeed
z całego serca s‿ʦ̑aˈwɛɡɔ ˈsɛrʦ̑a
adv całym sobą, całkowicie, angażując wszystkie swoje uczucia wholeheartedly wholehearted
z grubsza ˈz‿ɡrupʃa
adv niedokładnie, nieprecyzyjnie, nieściśle roughly
z góry ˈz‿ɡurɨ
idiom z jakiejś wysokości downhill zawczasu, od razu, zanim coś się zdarzy, z wyprzedzeniem in advance ahead of time
z hakiem
idiom (potocznie, potoczny) nieco ponad podaną wartość -odd
z lotu ptaka ˈz‿lɔtu ˈptaka
adv z góry, zazwyczaj z dużej wysokości bird's eye view
z osobna z‿ɔˈsɔbna
adv odzielnie, osobno individually
z pewnością
adv (książkowy) na pewno, bez wątpienia, niewątpliwie, niechybnie certainly assuredly certes
z poważaniem ˌs‿pɔvaˈʒãɲɛ̃m
idiom formuła grzecznościowa zamieszczana na końcu listu skierowanego do urzędu lub mniej znanej nadawcy osobie yours faithfully yours sincerely
z powodu s‿pɔˈvɔdu
wprowadza przyczynę wystąpienia jakiejś sytuacji lub wykonania jakiejś czynności due to because of for on account of owing to through
z powrotem s‿pɔˈvrɔtɛ̃m
adv ponownie, lecz w przeciwnym kierunku niż za pierwszym razem back to and fro znowu przywracając pierwotny stan again
z przodu
adv będąc przed czymś lub kimś ahead before in front stanowiąc przedni element czegoś lub kogoś at the front in the front on the front
z reguły z‿rɛˈɡuwɨ
adv zazwyczaj, zwykle as a rule
z ręką na sercu ˈz‿rɛ̃ŋkɔ̃w̃ na‿ˈsɛrʦ̑u
adv otwarcie, szczerze, bez kręcenia cross my heart cross my heart and hope to die
z tyłu
adv od przeciwnej strony niż przód behind
z tyłu liceum, z przodu muzeum ˈs‿tɨwu lʲiˈʦ̑ɛ<sup>w</sup>ũm ˈs‿pʃɔdu muˈzɛ<sup>w</sup>ũm
idiom (potocznie, potoczny) (ironicznie) osoba wyraźnie niemłoda starająca się odmłodzić swój wygląd mutton dressed as lamb
z wiatrem ˈz‿vʲjatrɛ̃m
adv w kierunku, w którym wieje wiatr downwind
za za
preposition podczas at for zamiast at in …służący do tworzenia wyrażeń, w których czynność odbywa się w kierunku określonym przez wyrażenie za przyimkiem for at …służący do tworzenia wyrażeń, w których dana czynność będzie wykonana po jakimś czasie in at …służący do tworzenia wyrażeń, w których omawiana czynność, odnosząca się do całego elementu, została wykonana przez wykorzystanie jego części at o czasie: po at w głosowaniu: zgodnie z pytaniem; popierając kogoś at …służący do tworzenia wyrażeń, w których omawiany element znajduje się dalej w stosunku do wyrażenia za przyimkiem behind after at …służący do tworzenia wyrażeń, w których czynność odbywa się w kierunku dalszym w stosunku do wyrażenia za przyimkiem behind after at …służący do tworzenia wyrażeń, w których wyrażenie za przyimkiem określa przyczynę wykonywania czynności at because of
za darmo
adv bezpłatnie, gratis free gratis for free free of charge complimentarily
za friko za‿ˈfrʲikɔ
adv (potocznie, potoczny) za darmo freebie
za granicą ˌza‿ɡrãˈɲiʦ̑ɔ̃w̃
adv poza granicami kraju abroad
za każdym razem
adv w sposób ustawiczny, powtarzający się przy każdym podejściu every time everytime
za kratkami ˌza‿kratˈkãmʲi
idiom (potocznie, potoczny) w więzieniu, w areszcie behind bars
za nic na świecie za‿ˈɲiʦ̑ na‿ˈɕfʲjɛ̇ʨ̑ɛ
adv absolutnie nie; nigdy; za żadną cenę not for the world
za pobraniem ˌza‿pɔˈbrãɲɛ̃m
adv o płatności za paczkę, przesyłkę: forma opłacenia zamówionych towarów dopiero przy ich odbiorze cash on delivery
za żadne skarby świata za‿ˈʒadnɛ ˈskarbɨ ˈɕfʲjata
adv kategoryczna odmowa na czyjąś propozycję not for all the tea in China not for love or money not for world
zaaprobować ˌzaːprɔˈbɔvaʨ̑
v wyrazić aprobatę, uznać coś za słuszne, godne poparcia approve
zaawansowany
adj będący w dalszej fazie rozwoju advanced sophisticated
zaawansowany
n człowiek mający pewną wiedzę i doświadczenie w danej dziedzinie advanced learner
zabarwić zaˈbarvʲiʨ̑
v nadać czemuś barwę tint
zabawa zaˈbava
n ogół czynności, które wykonuje się dla przyjemności i wywołania zadowolenia game play fun
zabawiać
v spędzać czas dwell stay uprzyjemniać czas, dostarczając rozrywki entertain
zabawka zaˈbafka
n rzecz służąca do zabawy; toy plaything
zabawnie
adv w sposób zabawny wittily
zabawny zaˈbavnɨ
adj o wesołym usposobieniu amusing entertaining funny wywołujący rozbawienie, śmiech funny amusing entertaining
zabezpieczać ˌzabɛˈspʲjɛʧ̑aʨ̑
v czynić bezpiecznym safeguard secure zapewniać ochronę przed czymś niebezpiecznym lub szkodliwym guard insure protect zapewniać utrzymanie się czegoś w dotychczasowym stanie provide zapewniać sobie ochronę przed czymś niebezpiecznym lub szkodliwym protect oneself
zabezpieczenie ˌzabɛspʲjɛˈʧ̑ɛ̃ɲɛ
n coś, co chroni przed czymś precaution protection
zabieg ˈzabʲjɛk
n czynność wykonywana przez lekarza lub pielęgniarkę służąca pomocy pacjentowi, procedure
zabiegać
v czynić starania court solicit strive
zabierać zaˈbʲjɛraʨ̑
v brać coś od kogoś, pozbawiać kogoś czegoś take idąc lub jadąc dokądś, brać coś lub kogoś ze sobą take prowadzić kogoś gdzieś bez jego woli take przenosić coś w inne miejsce, usuwać coś z jakiegoś miejsca take zaczynać coś robić, przygotowywać się do robienia czegoś be about to do
zabijać zaˈbʲijäʨ̑
v na stałe zamknąć za pomocą młotka i gwoździ nail up pozbawiać życia kill (środowiskowy) (informatyka, informatyczny) zakończyć działanie programu w sposób wymuszony kill odebrać sobie życie, popełnić samobójstwo commit a suicide
zabijać czas zaˈbʲijäʨ̑ ˈʧ̑as
v (przenośnie, przenośnia) wykonywać czynności mające na celu subiektywne przyspieszenie upływu czasu; człowiek sądzi, że czas płynie szybciej i dzięki temu znudzenie nie jest tak przykre kill the time
zabity zaˈbʲitɨ
participleAdjective miejsce z utrudnioną możliwością dojścia / dojechania jammed pozbawiony życia przez kogoś lub coś killed
zabić kurę znoszącą złote jajka
idiom (przenośnie, przenośnia) sprzeniewierzyć intratny interes; zmarnować głupio coś, co mogło przynosić krocie kill the goose that lays the golden eggs
zabobon
n przypisywanie mocy nadprzyrodzonej czemu lub komu superstition
zabraniać zaˈbrãɲäʨ̑
v nie pozwalać, odbierać prawo lub nie przyznawać prawa do robienia czegoś ban forbid prohibit disallow
zabroniony
adj taki, który jest objęty zakazem forbidden prohibited disallowed illicit interdicted off-limits
zabudowa ˌzabuˈdɔva
n ogół budynków znajdujących się na określonym obszarze development housing szafy, półki, szafki montowane w pomieszczeniu na stałe closet
zaburzenie ˌzabuˈʒɛ̃ɲɛ
n nieprawidłowość w działaniu czegoś powodująca odchylenie od określonej normy disorder disturbance
zabytek zaˈbɨtɛk
n budynek lub rzecz, wykonana na tyle dawno, że ma już wartość historyczną; ancient monument historic building monument
zabytkowy ˌzabɨtˈkɔvɨ
adj (przymiotnik) od zabytek antique
zabójca zaˈbujʦ̑a
n ktoś, kto zabił lub zabija killer assassin assassinator
zabójczo zaˈbujʧ̑ɔ
adv w sposób zabójczy, pozbawiający życia lethally
zabójczy zaˈbujʧ̑ɨ
adj (potocznie, potoczny) świetny, wystrzałowy brill brilliant cool powodujący śmierć deadly lethal fatal
zabójczyni ˌzabujˈʧ̑ɨ̃ɲi
n (historia, historyczny, historycznie) (książkowy) (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) kobieta, która kogoś zabiła murderess
zabójstwo honorowe
n (kulturoznawstwo, wiedza o kulturze, kulturoznawczy) zabójstwo popełniane przez bliską osobę z rodziny ofiary motywowane chęcią „zmycia hańby”, spowodowanej uznawanym za rzekomo niewłaściwe zachowanie członka tejże rodziny; honor killing honour killing
zabłądzić zaˈbwɔ̃ɲʥ̑iʨ̑
v stracić orientację w terenie i nie móc znaleźć dalszej drogi get lost
zachcianka
n nagła silna chęć na coś caprice whim fantasy
zachmurzenie ˌzaxmuˈʒɛ̃ɲɛ
n (meteorologia, meteorologiczny) stopień pokrycia nieba przez chmury; cloudiness
zachmurzony
adj (meteorologia, meteorologiczny) pokryty chmurami cloudy overcast (przenośnie, przenośnia) o niewesołym obliczu frowning
zachodni zaˈxɔdʲɲi
adj mający miejsce na zachodzie, dotyczący zachodu, skierowany na zachód Western dotyczący Europy Zachodniej i Ameryki Północnej, zwykle w odniesieniu kulturowym lub ekonomicznym Western
zachodnioafrykański
adj związany z Afryką Zachodnią; tam położony West Africa
zachodnioantarktyczny
adj odnoszący się do Antarktyki Zachodniej, związany z Antarktyką Zachodnią West Antarctic
zachodnioeuropejski
adj odnoszący się do Europy Zachodniej, związany z Europą Zachodnią Western European West European
zachodnioflamandzki
adj związany z Flandrią Zachodnią, dotyczący Flandrii Zachodniej West Flemish związany z dialektami Flandrii Zachodniej West Flemish
zachodnioflamandzki
n (językoznawstwo, językoznawczy) dialekt (język) zachodnioflamandzki; West Flemish
zachodnioniemiecki
adj (geografia, geograficzny) związany z zachodnią częścią Niemiec, tam położony West German
zachodniosłowiański ˌzaxɔdʲɲɔswɔˈvʲjä̃j̃sʲci
adj odnoszący się do Słowian zachodnich (Polaków, Czechów, Słowaków, Łużyczan i Kaszubów), związany ze Słowianami zachodnimi, dotyczący zachodniej Słowiańszczyzny West Slavic Western Slavic
zachodzić zaˈxɔʥ̑iʨ̑
v częściowo przykrywać lub pokrywać się overlap o ciałach niebieskich: znikać za horyzontem, za chmurą set odwiedzać kogoś przy okazji drop in zdarzać się, odbywać się, mieć miejsce occur
zachodzić w głowę zaˈxɔʥ̑iʥ̑ ˈv‿ɡwɔvɛ
v zastanawiać się nad czymś intensywnie cudgel one's brain rack one's brain
zachorowalność
n liczba zachorowań na daną chorobę, częstotliwość zachorowań morbidity morbidity rate
zachorować ˌzaxɔˈrɔvaʨ̑
v stać się chorym, popaść w chorobę fall ill
zachowanie ˌzaxɔˈvãɲɛ
n sposób bycia, postępowania, działania; reakcja na bodźce, sytuacje; behavior behaviour
zachowawczy ˌzaxɔˈvafʧ̑ɨ
adj taki, który ma na celu zachowanie dotychczasowego stanu czegoś conservative
zachować zimną krew zaˈxɔvaʥ̑ ˈʑĩmnɔ̃w̃ ˈkrɛf
v mieć spokojny umysł, być opanowanym, nie denerwować się mimo niebezpieczeństwa lub ciężkiej, trudnej sytuacji keep calm keep one's cool
zachowek
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) gwarantowana część spadku, która przysługuje osobom najbliższym spadkodawcy, niezależnie od jego woli; legitime
zachowywać ˌzaxɔˈvɨvaʨ̑
v ochraniać coś przed czymś lub przed kimś preserve postępować w jakiś sposób behave
zachwycający
adj wywołujący zachwyt admirable marvellous
zachwycać zaˈxfɨʦ̑aʨ̑
v wprawiać kogoś w stan zachwytu; być powodem/obiektem czyjegoś zachwytu delight enthral
zachwycony ˌzaxfɨˈʦ̑ɔ̃nɨ
adj odczuwający zachwyt, pełen zachwytu delight rapt thrilled
zachwyt ˈzaxfɨt
n podziw często wyrażony miną, gestem, słowem admiration awe rapture
zachód ˈzaxut
n (geografia, geograficzny) kierunek wskazywany przez Słońce podczas jego zachodu (1.1) w dniu równonocy; West west chwila zniknięcia słońca, księżyca lub innego ciała niebieskiego za horyzontem set
zachód księżyca
n (astronomia, astronomiczny) zjawisko chowania się księżyca za horyzont moonset
zachód słońca ˈzaxut ˈswɔ̃j̃nʦ̑a
n zjawisko chowania się słońca za horyzont sunset sundown
zachęcać zaˈxɛ̃nʦ̑aʨ̑
v próbować wzbudzić w kimś chęć do czegoś encourage
zachłannie
adv w sposób zachłanny greedily
zachłanny zaˈxwãnːɨ
adj pragnący więcej niż potrzebuje avid greedy voracious acquisitive grasping ravenous
zaciek ˈzaʨ̑ɛk
n odbarwienie powstałe po wyschnięciu cieczy waterstain
zaciekły
adj dążący do czegoś za wszelką cenę unrelenting toczony z zawziętością ferocious fierce wyrażający postawę bezwzględnego dążenia do czego, determinację fierce
zacieniać zaˈʨ̑ɛ̇̃ɲäʨ̑
v tworzyć nad czymś cień shadow
zacier
n (spożywczy) fermentująca mieszanina na wódkę mash
zaciskać
v czynić ciaśniejszym, ściśle przylegającym tighten ściśle przywierać tighten up
zaciąg
n werbowanie osób chętnych do wojska lub pracy conscription enlistment recruitment the draft
zaciągać zaˈʨ̑ɔ̃ŋɡaʨ̑
v paląc tytoń, wciągać dym do płuc inhale wstępować jako ochotnik do jakiejś służby, zwłaszcza do wojska enlist
zacny ˈzaʦ̑nɨ
adj (dawniej, dawny) o osobie: pełen cnót, pełen zalet; godny szacunku virtuous worthy (dawniej, dawny) o rzeczy: wyborny; dobrej jakości, w najlepszym gatunku worthy
zacofanie ˌzaʦ̑ɔˈfãɲɛ
n opóźnienie w rozwoju pod względem technologicznym, społecznym itd. backwardness retardation underdevelopment
zacofany
adj nieufny lub przeciwny postępowi diehard opóźniony w rozwoju backward behind the times hidebound
zaczepiać
v mocować coś na czymś wystającym hitch hook rozpoczynać agresywną prowokację czy bójkę attack zatrzymywać kogoś, podejmując relację accost zawadzać o coś podczas ruchu grapple (potocznie, potoczny) znajdować tymczasowe mieszkanie lub pracę gain a foothold chwytać za coś, przytrzymywać się czego catch hold zatrzymywać się lub zawisać, zahaczywszy o coś catch catch on
zaczepny
adj zdolny prowokować i wszczynać kłótnię pugnacious truculent
zaczerpywać
v brać skądś, aby wykorzystać do jakiegoś celu take nabierać coś płynnego lub sypkiego lade ladle scoop up nabierać powietrza, by poczuć się dobrze have uzyskiwać wiadomości draw
zaczynać zaˈʧ̑ɨ̃naʨ̑
v przystępować do wykonywania jakiejś czynności start begin
zadanie zaˈdãɲɛ
n coś, co należy wykonać task job chores errand
zadarty
adj skierowany na końcu ku górze snub
zadawać zaˈdavaʨ̑
v nakazywać komuś coś robić give set o pytaniach: wypowiadać w celu uzyskania odpowiedzi ask a question sprawiać komuś coś złego deal deliver inflict
zadowalający
adj wystarczająco dobry satisfactory
zadowalać ˌzadɔˈvalaʨ̑
v zaspokajać potrzeby, odpowiadać czyimś upodobaniom satisfy
zadowolenie ˌzadɔvɔˈlɛ̃ɲɛ
n uczucie przyjemności wywołane spełnieniem się pragnień lub pomyślnym obrotem sprawy satisfaction contentment complacence gladness
zadowolony ˌzadɔvɔˈlɔ̃nɨ
adj taki, który cieszy się, czerpie zadowolenie, satysfakcję z czegoś; radosny content pleased glad
zadość ˈzadɔɕʨ̑
adv (książkowy) wystarczająca ilość czegoś, zaspokajająca pewną potrzebę enough
zaduch
n nieświeże powietrze, nie do oddychania frowst stuffiness
zaduma zaˈdũma
n głębokie zamyślenie muse
zadupie zaˈdupʲjɛ
n (potocznie, potoczny) (grubiański, grubiańsko) miasteczko ze słabo rozwiniętą komunikacją, handlem itp. middle of nowhere
zadyma
n (potocznie, potoczny) (pejoratywnie, pejoratywny) publiczna burda z udziałem wielu osób, często brutalna brawl riot
zadzierać zaˈʥ̑ɛraʨ̑
v nadrywać coś, zaczepiwszy tym czymś o coś innego get torn unosić coś ku górze perk pull up (przenośnie, przenośnia) narażać się komuś fall foul
zadziwiający
adj wywołujący podziw, zdumienie surprising
zadziwiać
v powodować podziw lub zdumienie astound strike with wonder okazywać podziw albo zdumienie be surprised be taken with surprise
zagadka zaˈɡatka
n gatunek literatury ludowej; element fabuły baśni; riddle puzzle intrygująca tajemnica, trudna do wyjaśnienia enigma
zagadnienie ˌzaɡadʲˈɲɛ̇̃ɲɛ
n omawiany temat, wątek, problem, kwestia issue problem
zaginiony ˌzaɟĩˈɲɔ̃nɨ
adj utracony, zagubiony w czasie lub przestrzeni missing disappeared lost
zaglądać do butelki zaˈɡlɔ̃ndaʥ̑ ˌdɔ‿buˈtɛlʲci
v pić alkohol, popijać hit the bottle
zaglądać do kieliszka zaˈɡlɔ̃ndaʥ̑ ˌdɔ‿cɛˈlʲiʃka
v popijać, pić często alkohol hit the bottle
zagranica ˌzaɡrãˈɲiʦ̑a
n terytorium położone poza terytorium państwa, o którym mowa abroad overseas foreign land
zagraniczny ˌzaɡrãˈɲiʧ̑nɨ
adj odbywający się za granicą, mający związek z zagranicą, pochodzący z zagranicy foreign alien overseas
zagrać ˈzaɡraʨ̑
v udać coś lub kogoś play wykonać czynność związaną z grą (np. uderzyć piłkę, położyć kartę, wykonać ruch) play wykonać utwór na instrumencie muzycznym play wziąć udział w grze play
zagroda zaˈɡrɔda
n wydzielony ogrodzeniem teren dla zwierząt corral pen
zagrozić
v zacząć stanowić zagrożenie endanger zasugerować groźne skutki threaten
zagrożenie ˌzaɡrɔˈʒɛ̃ɲɛ
n coś, co jest niebezpieczne threat menace
zagrożony
adj taki, któremu coś grozi endangered
zaimek zaˈ<sup>j</sup>ĩmɛk
n (gramatyka) część mowy, która zastępuje rzeczownik, przymiotnik, liczebnik lub przysłówek i pełni ich funkcje w zdaniu; pronoun
zaimek dzierżawczy zaˈ<sup>j</sup>ĩmɛɟ ʥ̑ɛrˈʒafʧ̑ɨ
n (gramatyka) zaimek, który wskazuje na przynależność czegoś bądź kogoś do danej osoby lub rzeczy possessive pronoun
zainteresowanie ˌza<sup>j</sup>ĩntɛrɛsɔˈvãɲɛ
n zaciekawienie jakąś rzeczą, obiektem lub osobą interest
zainteresowany ˌza<sup>j</sup>ĩntɛrɛsɔˈvãnɨ
adj taki, którego dotyczy lub obchodzi poruszana sprawa interested
zainteresowany ˌza<sup>j</sup>ĩntɛrɛsɔˈvãnɨ
n osoba, której dotyczy lub którą obchodzi poruszana sprawa interested
zainteresować
v wzbudzić w kimś zainteresowanie interest wzbudzić w sobie zainteresowanie become interest in
zajadle zaˈjadlɛ
adv w sposób zajadły vehemently
zajadły zaˈjadwɨ
adj uparcie, zawzięcie walczący przeciwko komuś, czemuś; nieustępliwy bitter
zajazd ˈzajast
n (kolejnictwo) ślepe odgałęzienie toru kolejowego zakończone odbojnicą domestic fight blind railway track (przestarzałe, przestarzały) droga, którą podjeżdża się pod dom inn road house (przestarzałe, przestarzały) karczma ze stajnią i wozownią dla koni i powozów inn road house (przestarzałe, przestarzały) plac, na którym zatrzymują się podjeżdżające pod dom pojazdy inn road house (przestarzałe, przestarzały) przybycie pojazdem lub konno arrive by vehicle or on horseback
zajebisty ˌzajɛˈbʲistɨ
adj (potocznie, potoczny) (wulgarnie, wulgaryzm) fajny, wspaniały badass fanfuckingtastic fucking awesome kick-ass shit-hot
zajmować zajˈmɔvaʨ̑
v przejmować mienie w celu wyegzekwowania należności distrain rezerwować miejsce reserve book keep użytkować pomieszczenie occupy take up zainteresować czymś engage interest occupy zapełniać sobą przestrzeń lub powierzchnię fill take opiekować się kimś take care pracować nad czymś be engage be occupy work
zajrzeć ˈzajʒɛʨ̑
v popatrzeć do środka czegoś look peek
zając ˈzajɔ̃nʦ̑
n (zoologia, zoologiczny) dziki, roślinożerny gryzoń polny z długimi uszami; hare
zając bielak
n (zoologia, zoologiczny) Lepus timidus, gatunek ssaka z rodziny zającowatych; alpine hare mountain hare snow hare white hare Irish hare blue hare
zajączek zaˈjɔ̃n͇ʧ̑ɛk
n (zdrobniale) od: zając leveret mały lub młody zając leveret
zajęcie zaˈjɛ̇̃ɲʨ̑ɛ
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) areszt nałożony na czyjąś własność distraint praca, robota, czynność, zajmowanie się czymś job resource
zajęty zaˈjɛ̃ntɨ
adj taki, który wykonuje pilnie jakieś zajęcie, czynność busy
zajść zajɕʨ̑
v (potocznie, potoczny) zajść w ciążę set wstąpić gdzieś pop in wydarzyć się happen
zakalec zaˈkalɛʦ̑
n nieudana, niewypieczona część ciasta lub całe niedopieczone ciasto; sad cake
zakarpacki zaˈkarˈpaʦ̑ʲci
adj związany z Zakarpaciem, dotyczący Zakarpacia Transcarpathian
zakaz ˈzakas
n zabronienie czegoś komuś prohibition ban interdiction
zakazany owoc ˌzakaˈzãnɨ ˈɔvɔʦ̑
n (przenośnie, przenośnia) coś zakazanego, zabronionego; kontakt z tym jest miły, lecz grozi poważnymi konsekwencjami forbidden fruit
zakazywać ˌzakaˈzɨvaʨ̑
v zabraniać, ustanawiać regułę niewykonywania określonych czynności prohibit suppress
zakaźny
adj (medycyna, medyczny) wywołujący zakażenie infectious contagious septic zymotic odnoszący się do zakażeń infectious isolation
zakażać zaˈkaʒaʨ̑
v powodować dostawanie się drobnoustrojów chorobotwórczych do organizmu infect
zakażenie ˌzakaˈʒɛ̃ɲɛ
n (medycyna, medyczny) wniknięcie chorobotwórczego drobnoustroju do organizmu infection
zaklinać zaˈklʲĩnaʨ̑
v rzucać czar na kogoś cast a spell jinx prosić o przebaczenie, pomoc plead
zakluczyć
v (dawniej, dawny) obecnie (regionalizm poznański) zamknąć na klucz lock
zaklęcie
n (książkowy) żarliwa prośba entreaty magiczna formułka mająca nadprzyrodzoną moc incantation spell charm magic spell magical spell
zakochany ˌzakɔˈxãnɨ
adj taki, który zakochał się w kimś; odczuwający zakochanie in love infatuated
zakochiwać się
v zaczynać odczuwać do kogoś miłość fall for fall in love
zakon ˈzakɔ̃n
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) zgromadzenie religijne lub świeckie związane ślubami, żyjące według ściśle określonych reguł; order
zakon żebraczy ˈzakɔ̃n ʒɛˈbraʧ̑ɨ
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) zakon o surowej regule zabraniającej posiadania majątku, utrzymujący się z pracy i z dobrowolnych datków zbieranych głównie podczas kwest; mendicant order
zakonnica ˌzakɔ̃ɲˈːiʦ̑a
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) członkini zakonu żeńskiego nun religious
zakonnik zaˈkɔ̃ɲːik
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) członek męskiego zgromadzenia zakonnego; monk friar religious
zakonny zaˈkɔ̃nːɨ
adj dotyczący zakonu, właściwy zakonowi, związany z zakonem, należący do zakonu monastic religious
zakonodawca
n (przestarzałe, przestarzały) prawodawca lawgiver (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) założyciel wspólnoty zakonnej founder
zakończenie ˌzakɔ̃j̃n͇ˈʧ̑ɛ̃ɲɛ
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) (telekomunikacja) fizyczny punkt, w którym abonent otrzymuje dostęp do publicznej sieci telekomunikacyjnej; NT network termination (rzeczownik odczasownikowy) od: zakończyć completion end surcease ostatnia część jakiejś czynności, działań, opowieści, utworu literackiego, muzycznego, filmu end ending epilogue finale wystający fragment jakiegoś przedmiotu ending
zakrawać zaˈkravaʨ̑
v być do czegoś podobnym, przypominać coś sound like verge
zakres ˈzakrɛs
n granice zasięgu jakiegoś zjawiska area range scope
zakreślacz zaˈkrɛɕlaʧ̑
n gruby pisak o jaskrawym, prześwitującym kolorze służący do zaznaczania tekstu highlighter
zakrystia zaˈkrɨstʲja
n boczne pomieszczenie w świątyniach chrześcijańskich sąsiadujące z prezbiterium, służące kapłanom do przygotowywania się do liturgii oraz do przechowywania szat i naczyń liturgicznych; sacristy vestry
zakrystian
n ten, kto ma nadzór nad zakrystią, kościelny; sacristan
zakręt ˈzakrɛ̃nt
n odcinek drogi, na którym zmienia ona kierunek, bieg bend turn zmiany kierunku ruchu turn
zakup ˈzakup
n czynność kupowania czegoś w sklepie lub w Internecie purchase shopping
zakupoholik
n osoba uzależniona od robienia zakupów shopaholic
zakupoholizm
n (potocznie, potoczny) nałogowe robienie zakupów, kompulsywne kupowanie shopaholism
zakupy zaˈkupɨ
n czynność kupowania shopping
zakurzony
adj pokryty kurzem; z widoczną warstwą, warstewką kurzu dusty
zakuwać zaˈkuvaʨ̑
v (potocznie, potoczny) (przenośnie, przenośnia) bardzo intensywnie się uczyć hit the books
zakwas
n (spożywczy) (kulinaria) rozmnożona kultura bakterii stosowana do zakwaszania, np. przy produkcji przetworów mlecznych, pieczywa; sourdough
zakwaszać
v (chemia, chemiczny) (rolnictwo, rolniczy) nasycać kwaśnymi związkami chemicznymi acidify (kulinaria) poddawać ciasto zwykle krótkotrwałej fermentacji leaven (kulinaria) poddawać dłuższej fermentacji pickle (chemia, chemiczny) (rolnictwo, rolniczy) ulegać zakwaszeniu acidify (kulinaria) ulegać fermentacji become pickled ferment
zakąska zaˈkɔ̃w̃ska
n potrawa, niewielkie danie podawane przed głównym posiłkiem lub do wódki appetizer snack
zakątek zaˈkɔ̃ntɛk
n miejsce położone na uboczu corner nook
zakład ˈzakwat
n przedsiębiorstwo produkujące coś lub świadczące usługi plant umowa między osobami będącymi odmiennego zdania, która polega na tym, że osoba, której zdanie okaże się mylne, płaci ustaloną kwotę, przekazuje rzecz materialną lub wartość niematerialną osobie, która ma rację bądź wykonuje jakąś czynność bet wager
zakład pogrzebowy
n instytucja zajmująca się organizowaniem pogrzebów undertaker
zakładać zaˈkwadaʨ̑
v organizować i rozpoczynać działalność firmy, instytucji, organizacji itp. set up establish found przypuszczać assume suppose presume ubierać się w coś, ozdabiać się czymś put on robić z kimś zakład, umawiać się o nagrodę lub karę za konsekwencje pewnego zdarzenia bet
zakładka zaˈkwatka
n kawałek papieru, wstążki wkładany między kartki książki, gdy ktoś chce zaznaczyć miejsce, w którym przerwał czytanie bookmark (informatyka, informatyczny) pamiętany w przeglądarce internetowej skrót do strony internetowej bookmark
zakładnik zaˈkwadʲɲik
n osoba przetrzymywana w celu wymuszenia jakiś korzyści; hostage
zakłamany ˌzakwãˈmãnɨ
adj (o człowieku) nieszczery, fałszywy, obłudny mendacious disingenuous
zakłopotany
adj taki, który wyraża zakłopotanie embarrassed at fault disconcerted self-conscious
zakłócenie ˌzakwuˈʦ̑ɛ̃ɲɛ
n niepożądany sygnał zaburzający pracę czegoś disruption disturbance interference
zalać
v lejąc, przykryć coś płynem inundate
zaledwie zaˈlɛdvʲjɛ
conjunction spójnik komunikujący, iż zdarzenie opisane w zdaniu podrzędnym wystąpiło bardzo krótko po zdarzeniu opisanym w zdaniu nadrzędnym no sooner
zaledwie zaˈlɛdvʲjɛ
particle partykuła podkreślająca, że czegoś jest mniej niż można by oczekiwać lub niż być powinno barely hardly just merely only scarcely partykuła podkreślająca, że pewien odcinek czasu jest krótki just only just
zaległość zaˈlɛɡwɔɕʨ̑
n należne komuś pieniądze arrear praca, która nie została wykonana w wyznaczonym czasie, a która musi zostać wykonana backlog
zaległość podatkowa zaˈlɛɡwɔɕʨ̑ ˌpɔdatˈkɔva
n (ekonomia, ekonomiczny) kwota podatku nie zapłacona w terminie tax arrears
zalesianie ˌzalɛˈɕä̃ɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: zalesiać forestation
zalesiać zaˈlɛɕäʨ̑
v o jakimś obszarze: sadzić na nim las forest
zaleta zaˈlɛta
n cecha podwyższająca wartość przedmiotu asset dodatnia cecha charakteru virtue
zalew
n (hydrologia, hydrologiczny) zatoka o wąskim wylocie, oddzielona od morza mierzeją bay niekontrolowany, bardzo duży napływ czego flood sztuczny akwen reservoir
zalewajka
n (kulinaria) zupa kartoflana zalewana żurem oraz śmietaną lub mlekiem cream and garlic potato soup with rye flour
zależeć zaˈlɛʒɛʨ̑
v być uwarunkowanym be up to depend on potrzebować, pragnąć care about
zależność zaˈlɛʒnɔɕʨ̑
n uzależnienie, bycie zależnym, niesamodzielnym dependence dependency zjawisko polegające na tym, że jedna rzecz warunkuje, decyduje o innej relation
zależny zaˈlɛʒnɨ
adj o znaczeniu, wartości, intensywność, parametrach, lub przebiegu zmieniających się wraz ze zmianą innego czynnika dependent pod czyjąś władzą lub dużym wpływem dependent występujący pod pewnymi warunkami subject
zaliczać zaˈlʲiʧ̑aʨ̑
v (potocznie, potoczny) odbywać przelotny stosunek seksualny get any get some (potocznie, potoczny) zdawać egzamin, sprawdzian lub test take ujmować do pewnego zbioru, zbiorowości class classify
zaliczenie ˌzalʲiˈʧ̑ɛ̃ɲɛ
n wpis w indeksie potwierdzający że student opanował materiał zajęć credit
zaliczka zaˈlʲiʧ̑ka
n część należności wpłacana lub wypłacana z góry na poczet tej należności advance
zalotka zaˈlɔtka
n (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) przyrząd kosmetyczny służący do podkręcania rzęs, kształtem podobny do małych nożyczek, które zamiast ostrz mają zaciskaną na rzęsach końcówkę; eyelash curler
zamach ˈzãmax
n targnięcie się na czyjąś własność lub czyjeś życie assassination attempt swing
zamach stanu ˈzãmax ˈstãnu
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) nagłe przejęcie władzy w państwie przez jednostkę lub grupę osób wbrew obowiązującemu prawu, często z użyciem siły; coup coup d'état putsch overthrow
zamachowiec ˌzãmaˈxɔvʲjɛʦ̑
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) osoba dokonująca zamachu assassin assassinator attacker iceman
zamartwica
n (medycyna, medyczny) stan znacznego niedotlenienia organizmu prowadzący do utraty świadomości lub śmierci; asphyxia
zamarzać zãˈmarzaʨ̑ zãˈmaʒaʨ̑
v (fizyka, fizyczny) przechodzić ze stanu ciekłego w stan stały freeze freeze over
zamarznąć
v (fizyka, fizyczny) przejść ze stanu ciekłego w stan stały freeze
zamek ˈzãmɛk
n (architektura, architektoniczny) (budownictwo) budynek warowny; castle palace (krawiectwo) zapięcie garderoby, (zobacz) zamek błyskawiczny. fastener zip zipper (technologia, technika, techniczny) mechanizm zamykający drzwi, szuflady; lock
zamek błyskawiczny ˈzãmɛɡ ˌbwɨskaˈvʲiʧ̑nɨ
n (krawiectwo) zapięcie służące do czasowego łączenia dwóch kawałków tkaniny; zip fastener slide fastener zip zipper
zamglenie zãˈmɡlɛ̃ɲɛ
n (meteorologia, meteorologiczny) obniżona widoczność atmosferyczna w zakresie od 1 do 9 km; mist
zamiana
n przejście z jednej postaci w drugą conversion zastąpienie jednej rzeczy lub osoby inną exchange
zamiar ˈzãmʲjar
n chęć zrobienia czegoś; coś, co się zamierza, planuje intention
zamiast ˈzãmʲjast
conjunction słowo wprowadzające zamiennik do słowa lub stanu wspomnianego uprzednio instead
zamiast ˈzãmʲjast
preposition słowo wprowadzające zamiennik do słowa lub stanu wspomnianego uprzednio instead
zamiatać zãˈmʲjataʨ̑
v oczyszczać jakąś powierzchnię za pomocą miotły, szczotki lub innego podobnego narzędzia sweep
zamieniać się w słuch zãˈmʲjɛ̇̃ɲäʨ̑‿ɕɛ ˈf‿swux
v (potocznie, potoczny) (przenośnie, przenośnia) uważnie słuchać be all ears
zamierzać zãˈmʲjɛʒaʨ̑
v planować coś, mieć intencję coś zrobić intend plan to be go to
zamierzony
adj taki, który jest zgodny z zamiarem intentional deliberate intended studious
zamieszanie ˌzãmʲjɛˈʃãɲɛ
n zamęt, rozgardiasz; sytuacja, w której panuje chaos confusion
zamieszkanie ˌzãmʲjɛˈʃkãɲɛ
n miejsce, gdzie się mieszka accommodation domicile home lodging residence wprowadzenie się gdzieś dwelling habitation
zamieszkać zãˈmʲjɛʃkaʨ̑
v o uczuciach, zjawiskach itp.: ukazać się, pojawić się descend prevail wprowadzić się gdzieś, zacząć gdzieś mieszkać settle
zamieszki zãˈmʲjɛʃʲci
n demonstracje, uliczne manifestacje i starcia wyrażające bunt przeciwko władzy; riot
zamieć ˈzãmʲjɛ̇ʨ̑
n (meteorologia, meteorologiczny) śnieg podniesiony z powierzchni ziemi i niesiony przez wiatr; blizzard
zamknij się ˈzãmʲcɲij‿ɕɛ
interjection (potocznie, potoczny) (pospolicie) milcz! shut up
zamknięty zãˈmʲcɲɛ̃ntɨ
adj bez dostępu, odizolowany closed
zamknąć ˈzãmknɔ̃ɲʨ̑
v (informatyka, informatyczny) zakończyć działanie (programu, komputera…) shut down sprawić, że coś przestaje być otwarte, np. okno close (potocznie, potoczny) (pospolicie) przestać mówić, być cicho, uciszyć się shut up
zamorski zãˈmɔrsʲci
adj taki, który znajduje się lub pochodzi z terenów leżących za morzem overseas
zamożny zãˈmɔʒnɨ
adj dysponujący dużym majątkiem affluent opulent rich uptown wealthy well-off
zamrażarka ˌzãmraˈʒarka
n urządzenie do zamrażania produktów spożywczych freezer
zamrażać
v (ekonomia, ekonomiczny) wstrzymywać realizację, użytkowanie, sprzedaż czegoś freeze znacznie schładzać coś, doprowadzając do stopniowego zamarznięcia freeze ice
zamsz zãmʃ
n (rzemiosło, rzemieślniczy) rodzaj miękkiej w dotyku, nasiąkliwej skóry z delikatnym meszkiem (często owczej lub jeleniej); suede
zamyślony
adj pogrążony w myślach pensive thoughtful meditative
zamówienie ˌzãmuˈvʲjɛ̇̃ɲɛ
n ustne lub pisemne polecenie dostarczenia lub wykonania czegoś order commission
zamówić zãˈmuvʲiʨ̑
v zlecić sprowadzenie przedmiotu, wykonanie usługi, rezerwację miejsca itp. order
zamęt ˈzãmɛ̃nt
n sytuacja zakłócenia porządku aggro muddle unrest whirl
zamężna zãˈmɛ̃w̃ʒna
adj (o kobiecie) taka, która ma męża married
zamężny zãˈmɛ̃w̃ʒnɨ
adj mający / mająca męża married
zaniechać
v nie podjąć działania lub ulec rezygnacji desist
zanieczyszczać
v czynić nieczystym pollute contaminate
zanieczyszczenie ˌzãɲɛʧ̑ɨʃˈʧ̑ɛ̃ɲɛ
n stan bycia zanieczyszczonym pollution contamination substancja lub przedmiot, który zanieczyszcza contaminant impurity
zaniedbanie ˌzãɲɛdˈbãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: zaniedbać negligence
zaniedbany
adj będący w stanie zaniedbania disheveled dishevelled dowdy dowdyish down-at-the-heel neglected
zaniedbywać ˌzãɲɛdˈbɨvaʨ̑
v nie troszczyć się o coś neglect
zaniepokojony
adj ktoś, kto odczuwa niepokój lub niepewność, także je wyrażający worried afraid inquiet
zanik ˈzãɲik
n zanikanie, zamieranie czegoś disappearance decline
zanikać
v przestawać istnieć die die out disappear dwine lapse vanish stawać się niepostrzegalnym dwindle wane decline die away disappear evanesce
zanim ˈzãɲĩm
conjunction przed jakimś wydarzeniem before prior to by the time
zanokcica
n (medycyna, medyczny) rodzaj ropowicy, zapalenie ropne związane z zakażeniem wałów paznokciowych, wokół paznokci palców dłoni lub stóp; paronychia
zaokrąglać
v (matematyka, matematyczny) zmniejszyć liczbę miejsc dziesiętnych round round off
zaokrąglony
adj o kształcie okrągłym lub zbliżonym do niego full plump round
zaopatrywać ˌzaɔpaˈtrɨvaʨ̑
v stale dostarczać komuś potrzebnych mu rzeczy furnish cater wyposażać w coś equip
zaopatrzenie ˌzaɔpaˈṭʃɛ̃ɲɛ
n dostarczenie komuś potrzebnych mu rzeczy procurement supply
zaopatrzony ˌzaɔpaˈṭʃɔ̃nɨ
taki, który otrzymał zaopatrzenie, wyposażenie; dostał potrzebne środki equipped
zaoszczędzać
v (ekonomia, ekonomiczny) odkładać jakąś ilość czegoś, gospodarując w sposób rozsądny economise economize save nie narażać kogoś na coś przykrego spare
zapach ˈzapax
n (fizyka, fizyczny) jedna z liczb kwantowych przypisywanych kwarkom i leptonom; flavour węchowe wrażenie zmysłowe; odour smell fragrance scent
zapadać zaˈpadaʨ̑
v osuwać się w głąb, spadać, opuszczać się w dół; stawać się wklęsłym, wklęsnąć; zagłębiać się, pogrążać się w czymś. collapse
zapalenie ˌzapaˈlɛ̃ɲɛ
n (medycyna, medyczny) reakcja tkanki organicznej na infekcję, podrażnienie; inflammation
zapalenie mięśnia sercowego ˌzapaˈlɛ̃ɲɛ ˈmʲjɛ̃w̃ɕɲa ˌsɛrʦ̑ɔˈvɛɡɔ
n (medycyna, medyczny) choroba zapalna dotycząca komórek mięśnia sercowego, tkanki śródmiąższowej i naczyń serca, myocarditis
zapalenie okrężnicy
n (medycyna, medyczny) stan zapalny występujący w błonie śluzowej okrężnicy colitis
zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
n (medycyna, medyczny) choroba obejmująca opony mózgowo-rdzeniowe najczęściej wywołana przez wirusy lub bakterie; meningitis
zapalenie osierdzia
n (medycyna, medyczny) stan zapalny blaszek osierdzia; pericarditis
zapalenie oskrzeli ˌzapaˈlɛ̃ɲɛ ɔˈskʃɛlʲi
n (medycyna, medyczny) stan zapalny błony śluzowej oskrzeli; bronchitis
zapalenie płuc ˌzapaˈlɛ̃ɲɛ ˈpwuʦ̑
n (medycyna, medyczny) (weterynaria, weterynaryjny) stan zapalny miąższu płucnego występujący u ludzi i zwierząt; pneumonia
zapalenie skóry ˌzapaˈlɛ̃ɲɛ ˈskurɨ
n (medycyna, medyczny) proces zapalny w obrębie skóry o różnym podłożu dermatitis
zapalenie spojówek
n (medycyna, medyczny) choroba oczu; conjunctivitis
zapalenie wyrostka robaczkowego
n (medycyna, medyczny) ostre lub rzadko przewlekłe schorzenie spowodowane zapaleniem wywołanym najczęściej zatrzymaniem treści pokarmowej w wyrostku; appendicitis
zapaleniec ˌzapaˈlɛ̃ɲɛʦ̑
n (książkowy) ktoś, kto z zapałem oddaje się jakiemuś hobby, zajęciu czy działalności enthusiast fan hot head
zapalić zaˈpalʲiʨ̑
v (potocznie, potoczny) uruchomić, np. silnik samochodu, radio, telewizor put on start switch on sprawić, że coś zaczyna się świecić, zaczyna dawać światło turn on switch on wzniecić ogień light ignite kindle strike (potocznie, potoczny) o silniku zacząć pracować start (książkowy) nabrać chęci, zapału do jakiegoś przedsięwzięcia become enthusiastic (książkowy) o uczuciu opanować kogoś boil grow get heated zacząć się palić, zająć się płomieniem catch fire ignite light zacząć się świecić go on light up
zapalniczka ˌzapalʲˈɲiʧ̑ka
n mały pojemniczek z gazem (lub z benzyną) służący do zapalania, niecenia ognia; lighter
zapalny
adj (medycyna, medyczny) dotyczący zapalenia inflammatory o właściwościach zapalających flammable inflammable skłonny do nieobliczalnych zachowań inflammable stanowiący zarzewie konfliktu lub mogący nim się stać inflammable
zapalony
adj wykonujący coś z zapałem keen fervent
zapalony
v (imiesłów) przymiotnikowy bierny od (czasownik) zapalić (wzniecić płomień) burning (imiesłów) przymiotnikowy bierny od (czasownik) zapalić (włączyć światło) alight on
zaparcie
n (medycyna, medyczny) utrudniona lub nieczęsta defekacja; constipation
zapas ˈzapas
n (potocznie, potoczny) (motoryzacja) koło zapasowe spare tyre spare wheel lm zapasy (sport, sportowy) walka wręcz przez stosowanie chwytów wrestling naddatek ponad niezbędną ilość reserve stock
zapasowy
adj stanowiący zapas (na wszelki wypadek) spare
zapał ˈzapaw
n (książkowy) stan ogromnego podniecenia, gotowość do działania ardor ardour zeal eagerness
zapałka zaˈpawka
n cienki, krótki patyczek zakończony łebkiem z masy zapalającej się przy potarciu o draskę; match
zapaśnik zaˈpaɕɲik
n sportowiec uprawiający zapasy (bez względu na styl) wrestler
zapaść ˈzapaɕʨ̑
n (medycyna, medyczny) stan ostrej niewydolności krążenia połączony z nagłym spadkiem ciśnienia krwi collapse
zapewne zaˈpɛvnɛ
particle (książkowy) partykuła sygnalizująca, że stwierdzenie jest domysłem mówiącego assuredly doubtless undoubtedly
zapewniać zaˈpɛvʲɲäʨ̑
v oświadczać komuś, że coś jest lub będzie na pewno assure powodować, że coś będzie się stawać lub sprawiać, że ktoś będzie coś uzyskiwał ensure provide
zapiekanka ˌzapʲjɛˈkãnka
n (kulinaria) danie zapiekane w piekarniku, składającego się z różnych składników; casserole
zapinać zaˈpʲĩnaʨ̑
v łączyć dwa brzegi tkaniny przy pomocy guzików, haftek, zatrzasków, zamka błyskawicznego itp. button
zapis ˈzapʲis
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) punkt umowy, ustawy, rozporządzenia entry blp zapisy – okres czasu, kiedy można zapisać się na pewną listę registration sposób zapisywania notation trwały ślad powstały na skutek rejestracji lub zapisania record zapisanie, rejestracja czegoś recording
zapis nutowy
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) umowny układ znaków graficznych służący do utrwalania utworów muzycznych i przekazywania ich innym staff music notation musical notation stave
zapisywać ˌzapʲiˈsɨvaʨ̑
v (informatyka, informatyczny) zachowywać dane w pamięci save o lekarzu: wskazywać komuś leki tworząc receptę prescribe oddawać coś komuś w spadku tworząc testament bequeath trwale coś pisać, notować, zwykle krótką informację note wypełniać coś pismem, literami write down włączać kogoś na listę uczestników register sign up
zaplanować
v poczynić plan, postanowić w jakich warunkach coś wykonać program programme schedule
zaplecze
n pomieszczenie pomocnicze backstage backroom pomocniczy zespół osób lub środków base
zapobiegać ˌzapɔˈbʲjɛɡaʨ̑
v nie dopuścić (do czegoś), nie pozwolić (na coś), zabezpieczyć się (przed czymś) prevent avert stave off
zapobiegliwość
n cecha tego, kto jest zapobiegliwy providence forethought
zapominalski
adj taki, który ma skłonność do łatwego/szybkiego zapominania czegoś przez roztargnienie forgetful
zapominać ˌzapɔ̃ˈmʲĩnaʨ̑
v tracić coś z pamięci, przestawać pamiętać o czymś forget gubić coś, zostawiać coś gdzieś (= zapominać (1.1) zabrać coś ze sobą) forget
zapomoga ˌzapɔ̃ˈmɔɡa
n pomoc finansowa udzielana bezzwrotnie osobom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej, losowej benefit
zapora zaˈpɔra
n przeszkoda fizycznie uniemożliwiająca przejście, przedostanie się, lub zmianę położenia czegoś w przestrzeni barrier stała budowla hydrotechniczna umożliwiająca piętrzenie wody; dam
zapowiadać ˌzapɔˈvʲjadaʨ̑
v dawać zapowiedź – zwiastować, przewidywać coś co nastąpi w przyszłości, dawać znaki charakteryzujące zdarzenie, które ma nastąpić announce
zapowiedź zaˈpɔvʲjɛ̇ʨ̑
n krótki, wstępny utwór adumbration intro prelude ogłaszanie tego, co ma stać się lub nadejść announcement declaration denouncement denunciation forecast prediction oznaka czegoś zbliżającego się augury forerunner harbinger omen portent predictor
zapożyczenie ˌzapɔʒɨˈʧ̑ɛ̃ɲɛ
n (językoznawstwo, językoznawczy) wyraz, zwrot, forma gramatyczna zapożyczona z języka obcego; loanword
zapraszać zaˈpraʃaʨ̑
v proponować komuś, aby przyszedł w odwiedziny invite
zaproszenie ˌzaprɔˈʃɛ̃ɲɛ
n informacja o byciu mile widzianym w roli uczestnika określonego zdarzenia invitation kartka papieru wyrażająca taką informację invitation
zaprzeczać zaˈpʃɛʧ̑aʨ̑
v kwestionować prawdziwość deny negate traverse
zaprzeczenie
n wypowiedź zaprzeczająca czemuś, przeczenie, negacja negation denial disclaimer negative
zaprzyjaźnić się
v nawiązać z kimś bliskie, serdeczne stosunki become friends befriend make friends
zaprzysiężenie ˌzapʃɨɕɛ̃w̃ˈʒɛ̃ɲɛ
n ceremonia składania przysięgi adjuration
zaprząc ˈzapʃɔ̃nʦ̑
v przywiązać zwierzę pociągowe do pojazdu za pomocą uprzęży gear harness hitch up yoke
zapuszczać zaˈpuʃʧ̑aʨ̑
v nie obcinać, nie strzyc owłosienia grow
zapuścić korzenie zaˈpuɕʨ̑iʨ̑ kɔˈʒɛ̃ɲɛ
idiom zżyć się z środowiskiem; przyzwyczaić się do jakiegoś miejsca put down roots
zapytanie ˌzapɨˈtãɲɛ
n (informatyka, informatyczny) fraza powodująca wygenerowanie raportu z bazy danych query
zapytać zaˈpɨtaʨ̑
v zadać pytanie ask
zapładniać zaˈpwadʲɲäʨ̑
v powodować wniknięcie plemnika do komórki jajowej i utworzenie zarodka fertilise fertilize impregnate fecundate inseminate
zapłakany ˌzapwaˈkãnɨ
adj o człowieku: ze śladami płaczu na twarzy tearful
zapłata zaˈpwata
n należność za coś remuneration fee payment wage wages odpłacenie się reward zapłacenie należnych pieniędzy payment
zapłon
n (fizyka, fizyczny) (motoryzacja) układ umożliwiający (1.1) ignition
zarabiać zaˈrabʲjäʨ̑
v dostawać regularnie pieniądze za wykonywaną pracę earn
zaradny
adj umiejący radzić sobie autonomous resourceful self-directed self-reliant
zarastać zaˈrastaʨ̑
v (o roślinności) pokrywać coś rozrastając się overgrow
zaratusztrianizm ˌzaratuʃtrʲˈjä̃ɲism̥
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) jedna z religii monoteistycznych; Zoroastrianism
zaratusztriański
adj (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) związany z zaratusztrianizmem Zoroastrian
zaraz ˈzaras
particle w krótkim czasie soon
zarazek
n (biologia, biologiczny) (medycyna, medyczny) mikroorganizm powodujący zakażenie contagium germ germen
zarazem zaˈrazɛ̃m
particle partykuła informująca o współwystępowaniu dwóch cech dotyczących tej samej rzeczy lub osoby also at the same time
zaraźliwy
adj (medycyna, medyczny) (weterynaria, weterynaryjny) łatwo szerzący się między organizmami contagious communicable
zardzewiały
adj zniszczony przez rdzę rusty
zarobek zaˈrɔbɛk
n wynagrodzenie za wykonaną pracę earnings wages gain gainings
zarodek zaˈrɔdɛk
n (biologia, biologiczny) organizm powstały z podziałów zygoty embryo bud germ
zarost ˈzarɔst
n owłosienie w dolnej części twarzy facial hair
zarozumialec
n (książkowy) (obraźliwie) człowiek zachowujący się w sposób zarozumiały bighead cockscomb prig swank whippersnapper
zarozumiały ˌzarɔzũˈmʲjawɨ
adj mający wysokie mniemanie o sobie, nadmiernie wychwalający swoją osobę arrogant bumptious cocksure conceited presumptuous
zarośla zaˈrɔɕla
n gęste skupisko krzewów thicket
zarośnięcie
n (medycyna, medyczny) wrodzone lub wtórne patologiczne zamknięcie (zmniejszenie światła) przewodu ciała (np. jelita, pochwy, odbytu) atresia
zarwać nockę ˈzarvaʨ̑ ˈnɔʦ̑kɛ
idiom (slangowo) nie spać w nocy, pracując lub ucząc się pull an all-nighter
zarys ˈzarɨs
n ogólny kształt jakiegoś obiektu contour outline projekt, podstawy jakiegoś pomysłu outline draft sketch
zarysować ˌzarɨˈsɔvaʨ̑
v uszkodzić robiąc rysy na powierzchni czegoś key
zarzut ˈzaʒut
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) część aktu oskarżenia opisująca charakter popełnionego wykroczenia lub przestępstwa accusation słownie sformułowane zastrzeżenie wobec kogoś lub czyjegoś zachowania objection reproach reproof
zarzutka
n (slangowo) prowokacyjny wpis na forum publicznym bait
zarząd ˈzaʒɔ̃nt
n zespół ludzi uprawnionych do kierowania działalnością instytucji management
zarządzanie
n sprawowanie nad czymś zarządu management
zarządzać zaˈʒɔ̃nʣ̑aʨ̑
v kierować czymś (instytucją, zasobami), decydować o losie czegoś direct manage run
zarządzenie ˌzaʒɔ̃nˈʣ̑ɛ̃ɲɛ
n polecenie wydane przez zwierzchnika lub instytucję nadrzędną decree order
zarówno zaˈruvnɔ
…oznajmiającego, że wspomniane cechy lub stany rzeczy charakteryzowane przez dwa zdania lub składniki zdań odnoszą się do tego samego desygnatu as well as both and
zaręczyny
n (kulturoznawstwo, wiedza o kulturze, kulturoznawczy) obrzęd wyrażenia woli bycia razem w małżeństwie; engagement espousal betrothal affiance
zasada zaˈsada
n (chemia, chemiczny) związek chemiczny cząsteczek składających się z atomu pierwiastka metalicznego i grupy wodorotlenowej; base alkali reguła rządząca czymś principle tenet rule
zasadniczo
adv całkiem, zupełnie, zgoła fundamentally substantially właściwie, na ogół basically in principle
zasadniczy ˌzasadʲˈɲiʧ̑ɨ
adj podstawowy, najważniejszy elementary fundamental taki, który kieruje się zasadami principled
zasadzka zaˈsaʦ̑ka
n pułapka przygotowana w celu schwytania lub wyrządzenia komuś zła, krzywdy ambush
zasiać ziarno ˈzaɕäʥ̑ ˈʑarnɔ
v zapoczątkować czymś drobnym jakąś sytuację brzemienną w skutkach w późniejszym czasie sow the seeds
zasiedlać
v zajmować dany obszar, określone siedlisko settle zajmować miejsce mieszkalne move into
zasiek ˈzaɕɛk
n (wojskowość, wojskowy) zapora lub ogrodzenie z drutu kolczastego, zwykle prowizoryczne abatis abattis
zasilacz zaˈɕilaʧ̑
n urządzenie, które dostarcza energię elektryczną o określonych parametrach do innego urządzenia power supply
zasięg ˈzaɕɛ̃ŋk
n obszar występowania lub działania jakiegoś zjawiska albo czyjegoś wpływu range reach
zasięgnąć języka zaˈɕɛ̃ŋɡnɔ̃ɲʨ̑ jɛ̃w̃ˈzɨka
v wypytać się ludzi o daną rzecz/temat, dowiedzieć się o czymś ask around
zasiłek
n świadczenie pieniężne przyznawane osobom w trudnej lub szczególnej sytuacji materialnej allowance benefit welfare
zaskakiwać
v atakować znienacka baffle boggle catch unawares take by surprise sprawiać niespodziankę surprise występować nieoczekiwanie stun take aback (potocznie, potoczny) zaczynać rozumieć get get the message (technologia, technika, techniczny) zaczynać prawidłowo działać click into position engage start
zaskakujący
adj wywołujący zaskoczenie surprising astonishing
zaskoczenie ˌzaskɔˈʧ̑ɛ̃ɲɛ
n zdziwienie wywołane przez coś czego się nie spodziewamy, czego nie oczekujemy, z czym się nie liczymy surprise astonishment
zaskoczony
adj taki, który nie spodziewał się surprised
zaskroniec zaˈskrɔ̃ɲɛʦ̑
n (zoologia, zoologiczny) niejadowity wąż występujący na terenach podmokłych Europy, Azji i Afryki; grass snake
zaskórniak zaˈskurʲɲak
n (potocznie, potoczny) pewna kwota pieniędzy schowana na specjalne wydatki, na czarną godzinę lub ukryta przed innymi członkami rodziny nest-egg
zaskórnik zaˈskurʲɲik
n (fizjologia, fizjologiczny) (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) utworzona z łoju i obumarłych komórek naskórka ciemna grudka zatykająca por w skórze blackhead comedo whitehead
zasmażka zaˈsmaʃka
n (kulinaria) zagęszczacz do zup, sosów otrzymywany przez zasmażenie mąki z tłuszczem; roux
zasmucać zaˈsmuʦ̑aʨ̑
v sprawiać, że ktoś staje się smutny, niepocieszony, zmartwiony sadden
zasnąć ˈzasnɔ̃ɲʨ̑
v przejść w stan snu, spania; zacząć spać fall asleep drop off
zasobnie
adv w sposób zasobny affluently
zasobny
adj mający dużo czegoś, bogaty w zasoby, dostatni affluent opulent plenteous
zaspa ˈzaspa
n kopiec śniegu utworzony w wyniku zawiei śnieżnej snowdrift
zaspać ˈzaspaʨ̑
v obudzić się później niż się zamierzało, nie obudzić się na czas oversleep
zaspokajać ˌzaspɔˈkajäʨ̑
v zadowalać kogoś, dając mu to, czego potrzebuje lub pragnie satisfy appease assuage attain cater gratify
zaspokojenie ˌzaspɔkɔˈjɛ̇̃ɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: zaspokoić appeasement fulfilment
zastanawiać ˌzastãˈnavʲjäʨ̑
v skłaniać do refleksji puzzle myśleć, rozważać coś w myślach think
zastaw
n (ekonomia, ekonomiczny) czasowe posiadanie przedmiotu stanowiącego zabezpieczenie spłaty długu; także: oddanie czegoś jako zabezpieczenie długu pledge (ekonomia, ekonomiczny) rzecz, pieniądz stanowiąca zabezpieczenie spłaty długu pledge
zastawa zaˈstava
n (książkowy) komplet naczyń stołowych i sztućców coffee set gold plate silverware tableware
zastawiać
v pokrywać jakieś miejsce, stawiając tam dużo rzeczy cram przekazywać w zastaw hock hypothecate impawn impledge pawn pledge uniemożliwiać dostęp do czegoś poprzez stawianie siebie lub czegoś block obstruct box in encumber incumber urządzać zasadzkę, umieszczać pułapkę, sieci, itp. lay set
zastawka
n (anatomia, anatomiczny) błoniasty fałd zapobiegający cofaniu się płynu valve
zastosowanie ˌzastɔsɔˈvãɲɛ
n użycie czegoś w jakimś celu, w jakiś sposób application
zastraszać
v próbować działaniami wzbudzić strach intimidate terrorize
zastrzyk ˈzasṭʃɨk
n (medycyna, medyczny) zabieg bezpośredniego wprowadzenie do organizmu leku za pomocą igły injection
zastępca zaˈstɛ̃mpʦ̑a
n ktoś, kto zastępuje jakąś osobę w obowiązkach replacement substitute
zastępować ˌzastɛ̃mˈpɔvaʨ̑
v pełnić cudzą rolę zamiast tej osoby lub rzeczy substitute zamieniać coś na coś replace
zastępstwo
n wypełnianie obowiązków za kogoś, w czyimś imieniu replacement
zasuwa
n (technologia, technika, techniczny) urządzenie służące do regulacji przepływu cieczy i gazów gate valve valve (technologia, technika, techniczny) zamek złożony z ruchomej sztabki wsuwanej do odpowiedniego otworu bar bolt latch
zaszczyt ˈzaʃʧ̑ɨt
n coś, co jest powodem do dumy; wyróżnienie, docenienie honor credit glory w lm zaszczyty: wysokie stanowiska zawodowe, odznaczenia, honory wraz ze związanymi z nimi przywilejami privilege
zaszczytny zaˈʃʧ̑ɨtnɨ
adj taki, który daje zaszczyt, stanowi wyróżnienie honorable honourable
zasób ˈzasup
n (informatyka, informatyczny) obiekt lub inne dobro do którego proces może mieć przez pewien czas wyłączny dostęp resource pewien zbiór rzeczy nagromadzonych w celu wykorzystania w przyszłości reserve resource
zasób naturalny
n (ekonomia, ekonomiczny) twór organiczny ((na przykład) ekosystem) i nieorganiczny ((na przykład) woda, minerał), który jest wykorzystywany przez człowieka w celach produkcyjnych i konsumpcyjnych; natural resource
zasłona zaˈswɔ̃na
n (sport, sportowy) ustawienie się zawodnika drużyny atakującej w celu odgrodzenia drogi obrońcy do zawodnika z piłką; guard tkanina ograniczająca ilość światła wpadającego do pomieszczenia; curtain
zasłona dymna
n (wojskowość, wojskowy) chmura dymu służąca do ukrycia własnych działań i dezorientacji przeciwnika; smoke screen
zasłonak zaˈswɔ̃nak
n (mikologia, mikologiczny) (Cortinarius) najliczniejszy w gatunki rodzaj grzybów kapeluszowych z rodziny zasłonakowatych cortinar
zasługa zaˈswuɡa
n godny docenienia, wartościowy rezultat czyjegoś działania merit contribution
zasługiwać ˌzaswuˈɟivaʨ̑
v być godnym czegoś, mieć prawo do jakiejś wartości; zdobywać sobie prawo do czegoś zgodnie z tym, co się zrobiło deserve
zasłużenie
adv zgodnie z czyimiś zasługami, słusznie, tak, jak się komuś należy deservedly justly
zasłużony ˌzaswuˈʒɔ̃nɨ
adj (książkowy) taki, na który ktoś zasłużył, zapracował sobie; należący się komuś lub czemuś deserve
zatem ˈzatɛ̃m
conjunction (książkowy) spójnik przyłączający wniosek z twierdzenia podanego w zdaniu przed nim. Czasami w połączeniu z a: a zatem. so then thus (książkowy) w połączeniu ze słowem a (a zatem): spójnik przyłączający wyrażenie podające w odmienny sposób informację zawartą w zdaniu przed nim so then thus
zatem ˈzatɛ̃m
particle (książkowy) w połączeniu ze słowem a (a zatem): partykuła wprowadzająca nawiązanie do bieżącej sytuacji lub kontekstu rozmowy then
zatoczka
n mała zatoka cove
zatoka zaˈtɔka
n (anatomia, anatomiczny) przestrzeń pneumatyczna w kościach twarzoczaszki; sinus (geografia, geograficzny) część zbiornika wodnego (oceanu, morza, jeziora) wcinająca się w ląd; bay bight gulf cove inlet sound rozszerzenie na pewnym odcinku drogi, służące jako przystanek autobusu lub miejsce do parkowania lay-by waiting bay
zator
n (medycyna, medyczny) zaczopowanie naczynia krwionośnego przez wędrujące ciało obce, np. zakrzep embolism powstanie przeszkody w jakimś ruchu, zablokowanie przepływu congestion backup block blockage bottleneck hold-up
zatroskany
adj przejęty troską o kogoś lub coś worried anxious preoccupied careworn ruthful solicitous
zatrucie
n (medycyna, medyczny) stan chorobowy spowodowany dostaniem się substancji trującej do organizmu poisoning intoxication
zatrucie pokarmowe
n (medycyna, medyczny) dolegliwość występująca po zjedzeniu pokarmu zarażonego wirusami lub bakteriami ((na przykład) salmonellą, gronkowcem); food poisoning
zatrudniać zaˈtrudʲɲäʨ̑
v dawać komuś pracę employ
zatrudnienie ˌzatrudʲˈɲɛ̇̃ɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: zatrudnić employment
zatrudniony
adj mający zatrudnienie employed in employment
zatrudniony
n człowiek posiadający zatrudnienie employee
zatruwać
v dodawać substancje toksyczną poison
zatruć
v dodać substancje toksyczną poison
zatrzaśnik zaˈṭʃaɕɲik
n (zobacz) karabińczyk snap hook spring hook
zatrzymanie ˌzaṭʃɨ̃ˈmãɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: zatrzymać stop pozbawienie kogoś wolności arrest detention
zatrzymywać ˌzaṭʃɨ̃ˈmɨvaʨ̑
v aresztować arrest unieruchamiać coś stop halt zachować coś dla siebie keep
zatrzęsienie ˌzaṭʃɛ̃w̃ˈɕɛ̇̃ɲɛ
n (przenośnie, przenośnia) (potocznie, potoczny) nadmiar, ogromna ilość czegoś, mnóstwo plenitude redundance
zatwardzenie
n (potocznie, potoczny) (medycyna, medyczny) utrudnione oddawanie stolca constipation obstipation obstruction
zatwierdzać
v uznawać za obowiązujące confirm
zaufanie ˌza<sup>w</sup>uˈfãɲɛ
n przeświadczenie, że można komuś ufać confidence trust
zauważyć ˌza<sup>w</sup>uˈvaʒɨʨ̑
v dostrzec coś, patrząc w jakimś kierunku notice zrobić uwagę, uświadomić kogoś o czymś remark notice
zaułek zaˈ<sup>w</sup>uwɛk
n niedługa, wąska uliczka, znajdująca się zwykle między budynkami, niemająca wylotu alleyway
zawadiaka ˌzavaˈdʲjaka
n osoba skłonna do awantur, potyczek heckler swashbuckler troublemaker
zawartość zaˈvartɔɕʨ̑
n ilość jakiegoś składnika w czymś content to, co się w czymś znajduje contents treść książki, artykułu itp. subject
zawarty
adj znajdujący się w czym contained embraced
zawał serca ˈzavaw ˈsɛrʦ̑a
n (potocznie, potoczny) (medycyna, medyczny) (zobacz) zawał mięśnia sercowego; heart attack
zawczasu
adv z wyprzedzeniem, tak, aby zdążyć beforehand
zawetować
v zgłosić weto, formalny sprzeciw zawieszający lub uniemożliwiający wejście w życie aktu prawnego veto
zawezwać
v służbowo wezwać kogoś gdzieś summon
zawiadomienie ˌzavʲjadɔ̃ˈmʲjɛ̇̃ɲɛ
n wypowiedź pisemna (pismo, list) zawiadamiająca o czymś; notification
zawias
n (technologia, technika, techniczny) połączenie ruchome złożone z dwóch części złączonych przegubowo, do mocowania wiek, włazów, skrzydeł drzwi i okien hinge wicket
zawierać zaˈvʲjɛraʨ̑
v mieć coś wewnątrz siebie; mieć coś za składnik siebie, składać się contain include utworzyć, zawiązać jakieś porozumienie conclude ratify close enter into make
zawiesina
n (fizyka, fizyczny) (chemia, chemiczny) gazowy lub ciekły układ niejednorodny substancji, zwykle dwóch, w postaci cząstek jednej rozproszonych w drugiej; suspension
zawiesić
v powiesić coś wysoko hang
zawieszać zaˈvʲjɛʃaʨ̑
v powiesić coś na czymś; umiejscowić coś wyżej hang append suspend wstrzymać, zatrzymać jakieś działanie, by później do niego wrócić suspend
zawieszenie broni ˌzavʲjɛˈʃɛ̃ɲɛ ˈbrɔ̃ɲi
n umówione zaprzestanie walk przez wszystkie strony na wszystkich frontach; armistice ceasefire
zawietrzna zaˈvʲjɛṭʃna
n (morski) (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) burta przeciwna do tej, na którą wieje wiatr lee
zawietrzny zaˈvʲjɛṭʃnɨ
adj (geografia, geograficzny) / (morski) (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) znajdujący się po przeciwnej stronie niż ta, na którą wieje wiatr lee leeward
zawijać
v otaczać ze wszystkich stron cocoon enwrap inwrap pack wrap wrap up zaginać brzegi lub koniec czegoś roll up wpływać do portu call a harbour call at harbour okrywać siebie ze wszystkich stron sinuate
zawilec zaˈvʲilɛʦ̑
n (botanika, botaniczny) Anemone L., rodzaj roślin z rodziny jaskrowatych; anemone
zawistnie zaˈvʲistʲɲɛ
adv w sposób zawistny enviously
zawistny zaˈvʲistnɨ
adj pełen zawiści, odczuwający zawiść; (także, też) świadczący o zawiści envious
zawiły zaˈvʲiwɨ
adj kręty sinuous winding trudny do zrozumienia abstruse
zawiść ˈzavʲiɕʨ̑
n uczucie silnej niechęci do osoby, której się czegoś zazdrości envy
zawodnik zaˈvɔdʲɲik
n (sport, sportowy) uczestnik zawodów player participant
zawodowo
adv uprawiając lub wykonując coś jako zawód, zajmując się czymś z zawodu professionally
zawodowy ˌzavɔˈdɔvɨ
adj taki, który wykonuje określone zajęcie, traktując jako swój zawód professional
zawody zaˈvɔdɨ
n impreza sportowa, podczas której zawodnicy rywalizują ze sobą competition
zawodzić zaˈvɔʥ̑iʨ̑
v robić rzeczy, które nie są oczekiwane, nie działać sprawnie, nie spełniać się disappoint
zawracać
v podążać w przeciwnym kierunku turn back
zawracać głowę zaˈvraʦ̑aʥ̑ ˈɡwɔvɛ
v (potocznie, potoczny) niepotrzebnie zajmować kogoś swoimi sprawami lub problemami, przeszkadzać, być natrętnym lub nie dawać spokoju bother bug pester
zawrotny zaˈvrɔtnɨ
adj oszałamiający, godny podziwu lub niezwykły, nieprzeciętny giddy vertiginous
zawroty głowy zaˈvrɔtɨ ˈɡwɔvɨ
n (medycyna, medyczny) nieprzyjemne, subiektywne odczucie wirowania lub braku równowagi; dizziness vertigo giddiness head rush
zawstydzać zaˈfstɨʣ̑aʨ̑
v sprawiać, że ktoś czuje zawstydzenie, wstyd, zakłopotanie make shy shy
zawstydzenie
n uczucie wstydu embarrassment
zawstydzony ˌzafstɨˈʣ̑ɔ̃nɨ
adj odczuwający zawstydzenie, wstyd ashamed
zawsze ˈzafʃɛ
particle mimo wszystko, jednak, tak czy owak anyway still
zawsze ˈzafʃɛ
pronoun w każdym momencie i sytuacji, bez przerwy always ever constantly
zawziętość zaˈvʲʑɛ̃ntɔɕʨ̑
n skłonność do oddawania się jakimś zajęciom z wielkim zapałem obstinacy skłonność do upierania się przy swoich racjach, uczuciach, forsowanie za wszelką cenę swoich decyzji nawet wbrew rozsądkowi doggedness
zawzięty zaˈvʲʑɛ̃ntɨ
adj skłonny do oddawania się jakimś zajęciom całym sobą determined obstinate skłonny do upierania się przy swoich racjach, uczuciach; forsujący własne decyzje, często nawet wbrew rozsądkowi dogged
zawód ˈzavut
n czynność, którą ktoś wykonuje, by zdobyć pieniądze profession occupation job career niemiłe uczucie, gdy ktoś / coś nie spełniło naszych oczekiwań disappointment
zawór ˈzavur
n (technologia, technika, techniczny) urządzenie do zamykania otworów; valve
zawór bezpieczeństwa ˈzavur ˌbɛspʲjɛˈʧ̑ɛ̃j̃stfa
n (technologia, technika, techniczny) rodzaj zaworu stosowany w celach ochronnych, safety valve pressure safety valve
zawór motylkowy ˈzavur ˌmɔtɨlˈkɔvɨ
n (technologia, technika, techniczny) rodzaj zaworu butterfly valve
zawór sterujący ˈzavur ˌstɛruˈjɔ̃nʦ̑ɨ
n (technologia, technika, techniczny) rodzaj zaworu z możliwością regulacji przepływu; control valve
zazdrosny zazˈdrɔsnɨ
adj odczuwający zazdrość o coś; taki, który chce mieć coś całkowicie na własność envious taki, który boi się o coś własnego; podejrzliwy wobec wierności osoby, z którą jest w związku jealous
zazdrościć
v odczuwać zazdrość z braku czegoś, chcieć mieć coś, co ma ktoś inny envy begrudge
zazdrość ˈzazdrɔɕʨ̑
n podejrzenie, że ukochana osoba mogłaby nie być wierna jealousy uczucie chęci posiadania czegoś należącego do innej osoby, robienia tego, co ona envy
zazdrość o członek
n (psychologia, psychologiczny) termin psychoanalityczny będący żeńskim odpowiednikiem kompleksu kastracyjnego; penis envy
zazen ˈzazɛ̃n
n podstawowa forma medytacji w buddyzmie zen; zazen
zaznaczać
v czynić wyraźniejszym point out stress wskazywać co poprzez wykonanie znaku mark stawać się wyraźnym stand out
zazwyczaj zaˈzvɨʧ̑aj
adv w większości przypadków usually
zaćma ˈzaʨ̑ma
n (medycyna, medyczny) defekt soczewki powodujący pełną lub częściową utratę wzroku; cataract
zaćmienie zaˈʨ̑mʲjɛ̇̃ɲɛ
n (astronomia, astronomiczny) zjawisko pozornego znikania ciała niebieskiego wywołane przez jego przesłanianie lub wejście w cień; eclipse
załatać
v aspekt dokonany od: łatać patch
załatwiać
v (potocznie, potoczny) pozbawiać możliwości działania lub unicestwiać; wyrządzać komuś krzywdę clobber do in hit own whomp obsługiwać kogoś attend serve podejmować różne działania w celu uzyskania czegoś arrange despatch dispatch do fix get done
załoga zaˈwɔɡa
n grupa ludzi obsługująca jakiś pojazd crew team ogół pracowników zakładu, instytucji itp. personnel staff
załom
n linia, wzdłuż której następuje wyraźna zmiana bend curve miejsce załamania lub zagięcia czegoś offset set-back setoff
założenie ˌzawɔˈʒɛ̃ɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: założyć assuming teza stanowiąca punkt wyjścia do dalszych rozważań i dalszego toku rozumowania assumption
założyciel
n ktoś, kto coś założył lub dał czemuś początek founder
założycielka
n kobieta, która coś założyła lub dała czemuś początek foundress
założyć zaˈwɔʒɨʨ̑
v uznawać, że coś jest czymś innym; przyjmować coś za coś assume włożyć ubranie/okulary put on
załączać
v dodawać załącznik, dodatkowy dokument, fizycznie lub elektronicznie, dodawać plik do maila attach
załącznik zaˈwɔ̃n͇ʧ̑ʲɲik
n dokument uzupełniający treść innego dokumentu lub dzieła książkowego, część addendum addendum plik dołączony do wiadomości e-mail attachment
zaściankowość
n cecha tego, kto jest zaściankowy; cecha tego, co jest zaściankowe, zacofane insularism insularity localism parochialism
zaślepiony ˌzaɕlɛˈpʲjɔ̃nɨ
adj (książkowy) bezkrytyczny wobec czyichś wad, niedostrzegający ewidentnych faktów besotted blinded infatuated
zaświadczać
v dawać dowód czegoś; być dowodem czegoś, stawać się świadectwem czegoś prove potwierdzać coś oficjalnie attest testify
zaświadczenie ˌzaɕfʲjaṭˈʧ̑ɛ̃ɲɛ
n dokument potwierdzający coś certificate
zaświaty zaˈɕfʲjatɨ
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) miejsce poza światem realnym, gdzie przebywają zmarli underworld
zażenowanie
n poczucie zakłopotania i wstydu embarrassment
zażywać
v korzystać z czegoś przyjemnego have take przyjmować jakąś substancję take
zażyłość
n (przenośnie, przenośnia) bardzo bliski stosunek z jakąś rzeczą czy dobrem attachment closeness familiarity bardzo bliskie relacje międzyludzkie intimacy
zażyły
adj nacechowany bliskością intimate
zbawczy
adj (książkowy) dający zbawienie saving
zbawiać
v (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) odżegnać niebezpieczeństwo potępienia wiecznego save wyciągać kogoś z opresji, uratować salvage save salve
zbawienie zbaˈvʲjɛ̇̃ɲɛ
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) boski akt wybawienia ludzi od wiecznego potępienia; salvation uratowanie w trudnej sytuacji salvation
zbawiennie
adv w sposób zbawienny; przynosząc zbawienie, wybawienie beneficially salutarily
zbawienny
adj niosący zbawienie, ratujący przed czymś salutary beneficial
zbawić
v (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) uchronić przed potępieniem wiecznym deliver redeem wyciągnąć kogoś z opresji, uratować salvage save salve
zbałamucić ˌzbawãˈmuʨ̑iʨ̑
v (przestarzałe, przestarzały) pozyskać czyjeś względy w wyniku bałamucenia, skutecznie zawrócić komuś w głowie seduce spowodować zamieszanie, wprowadzić w błąd mislead
zbezcześcić
v potraktować coś bez odpowiedniego szacunku defile
zbieg zbʲjɛk
n ktoś, kto uciekł, zbiegł skądś escaped prisoner escapee fugitive run-away miejsce styku, zbliżenia się (np. żył wodnych, żył kruszcowych w skale, tras kolejowych, drogowych) confluence
zbieg okoliczności ˈzbʲjɛk ˌɔkɔlʲiʧ̑ˈnɔɕʨ̑i
n przypadkowe, równoczesne nastąpienie dwóch lub więcej wydarzeń pozostających w pewnej relacji do siebie coincidence concurrence
zbierać ˈzbʲjɛraʨ̑
v gromadzić gather kolekcjonować, tworzyć zbiór czegoś collect podnosić coś, co jest w wielu częściach; podnosić wiele jednakowych lub podobnych rzeczy pick pick up powodować, że grupa osób znajdzie się w jakimś miejscu call rally summon gromadzić się gather
zbierać śmietankę ˈzbʲjɛraʨ̑ ɕmʲjɛˈtãnkɛ
v zbierać śmietankę z powierzchni mleka cream skim
zbieżność
n posiadanie czegoś wspólnego concurrence schodzenie się w jednym punkcie convergence convergency
zbieżny
adj mający coś wspólnego concurrent zbiegający się w jednym punkcie convergent
zbijać ˈzbʲijäʨ̑
v obalać argument, teorię, pogląd refute tłuc coś zrobione z kruchej, twardej substancji smash
zbiornik ˈzbʲjɔrʲɲik
n przedmiot przeznaczony do zbierania, przechowywania lub transportu materiałów, zwłaszcza cieczy i gazów cistern container tank vessel
zbiorowość zbʲjɔˈrɔvɔɕʨ̑
n grupa wyodrębniona ze względu na wspólną cechę; community collectivity
zbiorowy zbʲjɔˈrɔvɨ
adj odnoszący się do pewnej grupy ludzi lub rzeczy, złożony z wielu jednostek group
zbir zbʲir
n bandyta, zbój, przestępca thug
zbiór zbʲjur
n (matematyka, matematyczny) kolekcja niepowtarzających się elementów; set family (rolnictwo, rolniczy) czynność zbierania plonów harvest crop (rolnictwo, rolniczy) zwykle w lm plon harvest crop grupa, pewna liczba czegoś traktowana jako jedna całość set zbiór (1.1) wszystkich przedmiotów o jakiejś cesze należących do kogoś collection
zbiórka ˈzbʲjurka
n zbieranie, gromadzenie rzeczy lub pieniędzy w określonym celu gathering
zbić majątek ˈzbʲiʨ̑ maˈjɔ̃ntɛk
v dorobić się dużych pieniędzy make a fortune
zbliżać ˈzblʲiʒaʨ̑
v podchodzić, przysuwać się do czegoś approach
zbliżenie zblʲiˈʒɛ̃ɲɛ
n ujęcie filmowe lub fotograficzne z bliskiej odległości zoom
zbliżony
adj o podobnych cechach, niewiele różniący się akin approximate close near similar
zbocze ˈzbɔʧ̑ɛ
n (geografia, geograficzny) pochyły teren stanowiący część góry, wzgórza, doliny czy wąwozu dip slope
zboczenie
n (psychologia, psychologiczny) (seksuologia, seksuologiczny) zaspokajanie popędu płciowego w sposób odbiegający od normy deviance deviancy deviation perversion (rzeczownik odczasownikowy) od: zboczyć deviation
zboczeniec zbɔˈʧ̑ɛ̃ɲɛʦ̑
n (potocznie, potoczny) (pejoratywnie, pejoratywny) człowiek o nienormalnych zachowaniach, zwłaszcza seksualnych pervert deviant
zboczony zbɔˈʧ̑ɔ̃nɨ
adj (potocznie, potoczny) o człowieku lub jego myślach, zachowaniach seksualnych: nienormalny, nieprawidłowy perverted
zborsuczyć się zbɔrˈsuʧ̑ɨʨ̑‿ɕɛ
v neologizm (książkowy) nic nie znaczące, absurdalne słowo, wprowadzające do akcji dramatu element groteski mongrelize
zboże ˈzbɔʒɛ
n (botanika, botaniczny) (rolnictwo, rolniczy) roślina z rodziny traw, uprawiana dla jadalnego ziarna cereal
zbroczony krwią zbrɔˈʧ̑ɔ̃nɨ ˈkr̥fʲjɔ̃w̃
adj ociekający krwią, poplamiony krwią soak in blood
zbrodnia ˈzbrɔdʲɲa
n (potocznie, potoczny) czyn moralnie naganny, który spotyka się ze szczególnym potępieniem społecznym crime (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) bardzo ciężkie przestępstwo; felony
zbrodnia katyńska ˈzbrɔdʲɲa kaˈtɨ̃j̃ska
n (historia, historyczny, historycznie) rozstrzelanie ponad dwudziestu tysięcy polskich oficerów (jeńców wojennych) dokonane przez NKWD w 1940 roku w Katyniu i innych miejscach w ZSRR; Katyn massacre
zbrodnia wojenna ˈzbrɔdʲɲa vɔˈjɛ̃nːa
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) działanie poważnie naruszające prawa i zwyczaje wojenne, a także bulwersujące międzynarodową moralność i powagę traktatów; war crime
zbrodniarz
n człowiek popełniający zbrodnię criminal felon malefactor
zbroja ˈzbrɔja
n okrycie ochronne wojownika, zabezpieczające przed ciosami armour armor
zbrojny ˈzbrɔjnɨ
adj wyposażony w broń armed związany z użyciem broni, walką lub wojną armed
zbrojny ˈzbrɔjnɨ
n (historia, historyczny, historycznie) uzbrojony rycerz man-at-arms
zbuk zbuk
n zepsute, cuchnące jajko defected egg
zbyt zbɨt
adv nadmiernie, w nadmiarze, za bardzo, przesadnie too
zbyt zbɨt
n odpłatne rozprowadzanie czegoś sale market
zbyteczny zbɨˈtɛʧ̑nɨ
adj taki, którego się nie potrzebuje superfluous
zbędny ˈzbɛ̃ndnɨ
adj taki, bez którego można się obyć dispensable redundant superfluous useless
zbłaźnić się ˈzbwaʑɲiʨ̑‿ɕɛ
v o człowieku ośmieszyć się, zaszkodzić swojej reputacji, narazić się na śmieszność lub wstyd compromise discredit
zdalnie ˈzdalʲɲɛ
adv (technologia, technika, techniczny) na odległość, nie bezpośrednio distantly remotely
zdalny ˈzdalnɨ
adj (technologia, technika, techniczny) taki, który może być przeprowadzany na odległość remote
zdanie ˈzdãɲɛ
n (gramatyka) wypowiedzenie posiadające orzeczenie (osobową formę czasownika) sentence opinia opinion
zdanie nadrzędne ˈzdãɲɛ naḍˈʒɛ̃ndnɛ
n (gramatyka) w zdaniu złożonym: zdanie samodzielne znaczeniowo, określane przez zdanie podrzędne independent clause main clause
zdanie podrzędne ˈzdãɲɛ pɔḍˈʒɛ̃ndnɛ
n (gramatyka) w zdaniu złożonym: zdanie określające zdanie nadrzędne clause dependent clause subordinate clause
zdanie złożone ˈzdãɲɛ zwɔˈʒɔ̃nɛ
n (gramatyka) zdanie dające się podzielić na co najmniej dwa wypowiedzenia (zdania pojedyncze lub równoważniki zdania) complex sentence compound sentence
zdarzać ˈzdaʒaʨ̑
v wydarzać się, trafiać się happen
zdarzenie zdaˈʒɛ̃ɲɛ
n (matematyka, matematyczny) podzbiór przestrzeni probabilistycznej, symbolizujący pewien zestaw wyników eksperymentu; event (informatyka, informatyczny) zapis zajścia w systemie komputerowym określonej sytuacji; event coś, co miało miejsce; co zdarzyło się event happening
zdawać ˈzdavaʨ̑
v przedstawiać sprawę give an account report przekazywać stanowisko, funkcję lub odpowiedzialność za coś return turn over przystępować do egzaminu lub sprawdzianu take an exam odnosić wrażenie, nie będąc jednak pewnym appear seem pokładać w kimś zaufanie rely trust
zdawać sobie sprawę ˈzdavaʨ̑ ˈsɔbʲjɛ ˈspravɛ
idiom mieć pełną świadomość czegoś; rozumieć, wiedzieć coś, uświadamiać sobie coś realize awake
zdać zdaʨ̑
v aspekt dokonany od: zdawać pass
zdechnąć ˈzdɛxnɔ̃ɲʨ̑
v (pogardliwie) umrzeć die (potocznie, potoczny) o zwierzęciu: skończyć życie die
zdechł pies ˈzdɛxw̥ ˈpʲjɛs
idiom komenda skierowana do psa polegająca na celowym przewróceniu się zwierzęcia na grzbiet lub na bok (tak, jakby było postrzelone) i pozostaniu nieruchomo w tej pozycji do wyznaczonego przez opiekuna momentu play dead
zdecydowanie ˌzdɛʦ̑ɨdɔˈvãɲɛ
adv w sposób pewny, zdecydowany; bez wątpliwości decidedly
zdecydowany ˌzdɛʦ̑ɨdɔˈvãnɨ
adj niebudzący wątpliwości, niewątpliwy definite umiejący szybko się zdecydować, podjąć decyzję determined firm
zdecydować ˌzdɛʦ̑ɨˈdɔvaʨ̑
v podjąć decyzję decide
zdejmować zdɛjˈmɔvaʨ̑
v zabierać coś z jakiegoś miejsca wysoko lub z wieszaka take down ściągać ubranie, buty take off ściągać nakrycie głowy, okulary take off
zdenerwowanie ˌzdɛ̃nɛrvɔˈvãɲɛ
n rozdrażnienie nerwowe jitters
zdenerwowany ˌzdɛ̃nɛrvɔˈvãnɨ
adj odczuwający niepokój, niepewność nervous odczuwający rozdrażnienie, złość irritated
zderzacz
n urządzenie, które ma za zadanie coś zderzać collider
zderzak ˈzdɛʒak
n (kolejnictwo) urządzenie przeznaczone do łagodzenia siły nacisku i uderzeń oraz utrzymywania wagonów w odpowiedniej odległości; buffer (motoryzacja) element pojazdu służący do złagodzenia zderzenia pojazdu z drugim pojazdem lub przeszkodą; bumper fender
zderzenie zdɛˈʒɛ̃ɲɛ
n gwałtowne uderzenie się poruszających się obiektów crash
zdesperowany ˌzdɛspɛrɔˈvãnɨ
adj taki, który stracił nadzieję na coś, jest ogarnięty desperacją desperate
zdeterminowany
adj zdecydowany, dążący do osiągnięcia swoich planów determinate
zdjąć zdʲjɔ̇̃ɲʨ̑
v biorąc, usunąć skąd remove take off
zdobić ˈzdɔbʲiʨ̑
v służyć jako ozdoba grace upiększać coś, dodawać elementy dekoracyjne adorn decorate
zdobycie zdɔˈbɨʨ̑ɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: zdobyć achievement acquirement acquisition attainment capture conquest
zdobycz ˈzdɔbɨʧ̑
n ofiara upolowana przez drapieżnika, myśliwego lub wędkarza prey osiągnięcia w jakiejś dziedzinie achievement rzecz, która została zdobyta booty spoils trophy
zdobywać zdɔˈbɨvaʨ̑
v odbierać przemocą conquer get obtain procure win
zdolność ˈzdɔlnɔɕʨ̑
n naturalna sprawność i możliwość robienia czegoś capacity facility umiejętność zrobienia czegoś, predyspozycja do szybkiego opanowywania umiejętności ability capacity aptitude gift talent
zdolny ˈzdɔlnɨ
adj będący w stanie wykonać określoną czynność able capable taki, który ma talent, zdolności; jest uzdolniony talented clever
zdołowany ˌzdɔwɔˈvãnɨ
adj (potocznie, potoczny) przygnębiony depressed feeling down
zdrada ˈzdrada
n działanie na szkodę narodu lub kraju betrayal treason niedochowanie wierności (zazwyczaj seksualnej) małżeńskiej lub partnerskiej infidelity marital infidelity odstąpienie od zasad lub wartości betrayal
zdrada stanu ˈzdrada ˈstãnu
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) przestępstwo wymierzone przeciw najistotniejszym interesom państwa, jego bezpieczeństwu lub ustrojowi; high treason
zdradzać ˈzdraʣ̑aʨ̑
v o sekrecie, tajemnicy: wyjawiać, mówić komuś, często niepowołanemu reveal złamać przysięgę wierności w związku, zwykle przez odbycie stosunku seksualnego z inną osobą niż osoba, z którą jest się w związku cheat łamać dane komuś słowo, obietnicę; wykonywać coś, co może być traktowane jako złamanie takiej obietnicy; także porzucać swoje ideały betray
zdradziecki
adj taki, który ma na celu zdradę; który zdradził lub zdradza insidious traitorous treasonable
zdradziecko zdraˈʥ̑ɛʦ̑kɔ
adv w sposób zdradziecki, zdradliwy, podstępny treacherously traitorously
zdrajca ˈzdrajʦ̑a
n ktoś, kto zdradza swój naród, kraj, plemię, społeczność, itp. traitor betrayer
zdrajczyni zdrajˈʧ̑ɨ̃ɲi
n forma żeńska od zdrajca traitress
zdrapka ˈzdrapka
n kupon lub karta z polem zdrapki (1.1) scratchcard loteria w formie kuponu ze zdrapką (1.2) scratch game
zdrobnienie zdrɔbʲˈɲɛ̇̃ɲɛ
n (gramatyka) oznaczenie przedmiotu mniejszego w stosunku do poprzedniego, oznaczać może pieszczotliwy lub pogardliwy stosunek mówiącego do obiektu; diminutive
zdrowaśka zdrɔˈvaɕka
n (potocznie, potoczny) modlitwa chrześcijańska zaczynająca się od słów „Zdrowaś Maryjo”; Hail Mary
zdrowie ˈzdrɔvʲjɛ
n stan organizmu, który funkcjonuje prawidłowo (przeciwieństwo choroby) health
zdrowieć ˈzdrɔvʲjɛ̇ʨ̑
v wracać do zdrowia, odzyskiwać siły recover get better get well recuperate
zdrowo
adv w sposób świadczący o zdrowiu healthily
zdroworozsądkowy ˌzdrɔvɔrɔsːɔ̃ntˈkɔvɨ
adj zgodny ze zdrowym rozsądkiem commonsense
zdrowy ˈzdrɔvɨ
adj dobry dla zdrowia healthy wholesome taki, który nie cierpi na żadną chorobę, ma się dobrze healthy sound able
zdrów jak ryba
adj całkiem zdrowy as fit as a fiddle
zdumienie zdũˈmʲjɛ̇̃ɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: zdumieć, stan zaskoczenia amazement
zdumiewać
v wywoływać zdumienie amaze astound przyjmować ze zdumieniem be amazed be astounded
zdumieć ˈzdũmʲjɛ̇ʨ̑
v wywołać u kogoś zakłopotanie astound
zdumiony
adj znacznie zdziwiony; wyrażający zdumienie amazed astounded
zdun zdũn
n osoba, która buduje i konserwuje piece tile-stove setter
zdzierać ˈʑʥ̑ɛraʨ̑
v szarpiąc, zdejmować warstwę czegoś tear off
zdziwienie ʑʥ̑iˈvʲjɛ̇̃ɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: zdziwić astonishment
zdążyć ˈzdɔ̃w̃ʒɨʨ̑
v dotrzymać komuś kroku keep pace przybyć na umówioną godzinę be in time come in time come too late miss
ze
particle (potocznie, potoczny) partykuła poprzedzająca liczbę oznaczająca jej przybliżenie about
ze względu na zɛ‿ˈvzɡlɛ̃ndu ˈna
z uwagi na, biorąc pod uwagę on account of
zebra ˈzɛbra
n (potocznie, potoczny) przejście dla pieszych zebra crossing (zoologia, zoologiczny) afrykański ssak z rodziny koniowatych z charakterystycznymi pasami na sierści; zebra
zebranie zɛˈbrãɲɛ
n zgromadzenie grupy ludzi w celu omówienia jakiejś kwestii, poruszenia tematu meeting
zebroid zɛˈbrɔ<sup>j</sup>it
n (zootechnika, zootechniczny) krzyżówka zebry z innym koniowatym; zebroid
zebu ˈzɛbu
n (zoologia, zoologiczny) gatunek bydła; zebu
zebździć się
v (eufemistycznie) wypróżnić się z kału shit
zechcieć
v forma uprzejmego polecenia lub prośby will have nabrać ochoty coś zrobić desire want zdecydować się na coś deign
zefir ˈzɛfʲir
n (meteorologia, meteorologiczny) (poetycki, poetycko) łagodny i ciepły wiatr zephyr
zegar ˈzɛɡar
n przyrząd przeznaczony do mierzenia i wskazywania właściwego czasu; clock watch
zegar biologiczny ˈzɛɡar ˌbʲjɔlɔˈɟiʧ̑nɨ
n (biologia, biologiczny) ogół procesów przystosowujących organizm do cyklicznych zmian wewnętrznych i zewnętrznych; body clock
zegar słoneczny ˈzɛɡar swɔ̃ˈnɛʧ̑nɨ
n zegar określający czas na podstawie pozycji słońca sundial
zegarek zɛˈɡarɛk
n niewielkich rozmiarów zegar watch
zegarmistrz zɛˈɡarmʲisṭʃ
n (rzemiosło, rzemieślniczy) osoba zajmująca się naprawą zegarów, zegarków; watchmaker
zegarynka ˌzɛɡaˈrɨ̃nka
n (potocznie, potoczny) automat telefonicznie podający czas speaking clock
zelandzki
n (językoznawstwo, językoznawczy) grupa gwar języka niderlandzkiego, używana głównie w holenderskich prowincjach Zelandii i Holandii Południowej; Zeelandic
zelota zɛˈlɔta
n (historia, historyczny, historycznie) członek antyarystokratycznego ugrupowania politycznego działającego w Salonikach w latach 1342-1350 Zealot (historia, historyczny, historycznie) członek żydowskiego ugrupowania religijno-politycznego z I w. n.e., którego celem była czynna walka z okupacją rzymską w Palestynie; Zealot (książkowy) gorliwy, fanatyczny entuzjasta, wyznawca jakiejś idei lub religii zealot
zelotyzm zɛˈlɔtɨsm̥
n (przestarzałe, przestarzały) żarliwość, gorliwość, fanatyzm zealotry
zelżywość zɛˈlʒɨvɔɕʨ̑
n (staropolski) hańba, dyshonor opprobrium
zemsta ˈzɛ̃msta
n odwet za krzywdy revenge vengeance retribution
zen zɛ̃n
n szkoła buddyzmu mahajany rodem z Japonii; zen
zenana zɛ̃ˈnãna
n kobieca część domu u muzułmanów zenana
zenit ˈzɛ̃ɲit
n (astronomia, astronomiczny) najwyżej położony punkt na niebie; zenith
zepsucie
n rozkład moralności depravity
zepsuć ˈzɛpsuʨ̑
v zniszczyć, uszkodzić w sposób uniemożliwiający działanie mutilate spoil o sprzęcie: przestać działać break down
zeriba zɛˈrʲiba
n ogrodzenie wykonane z kolczastych krzewów, chroniące przed afrykańskimi drapieżnikami zareba
zero ˈzɛrɔ
n liczba 0; zero
zerowy zɛˈrɔvɨ
adj (językoznawstwo, językoznawczy) pusty, nie mający treści null początkowy, wyjściowy null taki, którego wartość wynosi zero null identyfikowany przez zero; taki, który w określonym porządku liczenia poprzedza pierwszy zeroth 0th noughth
zerwać ˈzɛrvaʨ̑
v (potocznie, potoczny) skończyć związek z kimś break up split up oddzielić coś od czegoś, ciągnąć tear tear off przerwać coś break break off
zerówka zɛˈrufka
n (edukacja, edukacyjny) najwyższy oddział przedszkola lub funkcjonujący samodzielnie, poprzedzający pójście do szkoły; klasa zero reception class
zespolić zɛˈspɔlʲiʨ̑
v połączyć trwale kilka części w jedną bring together integrate unite
zespół ˈzɛspuw
n (medycyna, medyczny) występowanie wad wrodzonych, urazów lub objawów chorobowych w charakterystycznym zestawieniu; syndrome complex całość grupy teatralnej w danym teatrze company ensemble troupe grupa muzyków występująca razem na scenie band group grupa osób realizująca wspólny cel; team group body zbiór jednostek, obiektów stanowiący całość complex set unit
zespół Downa
n (medycyna, medyczny) zespół wad wrodzonych spowodowany obecnością dodatkowego chromosomu 21; Down syndrome Down's syndrome
zespół Guillaina-Barrégo
n (medycyna, medyczny) ostry, zapalny stan chorobowy dotyczący nerwów o nieznanej etiologii; Guillain-Barré syndrome
zespół Hioba
n (medycyna, medyczny) jedna z rzadkich chorób genetycznych; Job's syndrome
zespół Sjögrena
n (medycyna, medyczny) choroba autoimmunizacyjna z powstawaniem nacieków limfocytarnych w obrębie gruczołów wydzielania zewnętrznego, charakteryzująca się suchością śluzówek, zwłaszcza jamy ustnej i spojówek; Sjögren’s syndrome
zespół hipoplazji lewego serca ˈzɛspuw ˌçipɔˈplazʲji lɛˈvɛɡɔ ˈsɛrʦ̑a
n (medycyna, medyczny) wrodzona wada serca polegająca na niewykształceniu prawidłowej lewej komory serca; hypoplastic left heart syndrome
zespół kanału nadgarstka ˈzɛspuw kãˈnawu nadˈɡarstka
n (medycyna, medyczny) zaburzenie będące neuropatią uciskową nerwu pośrodkowego na poziomie kanału nadgarstka carpal tunnel syndrome
zespół lęku uogólnionego
n (psychologia, psychologiczny) zaburzenie, któremu towazyszy obecność uporczywego lęku nie wiążącego się z żadnym określonym czynnikiem; generalized anxiety disorder
zespół napięcia przedmiesiączkowego ˈzɛspuw naˈpʲjɛ̇̃ɲʨ̑a ˌpʃɛdmʲjɛ̇ɕɔ̃n͇ʧ̑kɔˈvɛɡɔ
n (medycyna, medyczny) zespół objawów psychicznych, fizycznych i emocjonalnych występujący od kilku do kilkunastu dni przed menstruacją, ustępujący z chwilą jej rozpoczęcia; premenstrual syndrome premenstrual tension
zespół opóźnionej fazy snu
n (medycyna, medyczny) zaburzenie snu polegające na zbyt późnym zasypianiu i budzeniu się; delayed sleep phase disorder delayed sleep phase syndrome
zespół policystycznych jajników
n (medycyna, medyczny) zaburzenie endokrynne dotykające kobiety w wieku reprodukcyjnym; polycystic ovary syndrome
zespół przyspieszonej fazy snu
n (medycyna, medyczny) zaburzenie snu polegający na zbyt wczesnym kładzeniu się spać (między 18 a 21:00) i wczesnym budzeniu się, o ok. 3:00–4:00 w nocy advanced sleep phase disorder advanced sleep phase syndrome
zespół złego wchłaniania
n (medycyna, medyczny) stan wynikły z nieprawidłowości w trawieniu i wchłanianiu składników odżywczych z przewodu pokarmowego; malabsorption
zesrać się ˈzɛsraʨ̑‿ɕɛ
v (wulgarnie, wulgaryzm) wypróżnić się z kału take a shit
zestaw ˈzɛstaf
n całość, zbiór składający się z różnych elementów, przedmiotów kit set suite
zestawiać
v (medycyna, medyczny) złączać końce złamanej kości set przedstawiać dane w formie wykazu compile ustalać podobieństwa i różnice juxtapose zdejmując coś, kłaść to niżej take down
zeszyt ˈzɛʃɨt
n (szkolnictwo, szkolny) kartki papieru złożone w całość służące do zapisywania; notebook
zeszły ˈzɛʃwɨ
adj taki, który minął, odbył się już i należy do przeszłości; poprzedni, przed tym, który jest teraz (najczęściej w odniesieniu do czasu) last yester-
zet zɛt
n nazwa litery z, trzydziestej litery polskiego alfabetu zed zee
zetta- ˈzɛtːa
(fizyka, fizyczny) pierwszy człon wyrazów złożonych oznaczających jednostki miary 1021 razy większe od podstawowych; zetta-
zewangelizowanie
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) dokonanie ewangelizacji evangelization
zewangelizować
v zaprowadzić chrześcijaństwo evangelize
zewnątrz ˈzɛvnɔ̃nṭʃ
preposition (przestarzałe, przestarzały) poza obrębem, obszarem jakiejś powierzchni terenu, obiektu, środowiska outside
zewnętrzny zɛˈvnɛ̃nṭʃnɨ
adj taki, który znajduje się poza czymś (poza obrębem); taki, który widać na zewnątrz external exterior extern extraneous outdoor superficial
zewsząd ˈzɛfʃɔ̃nt
indefinitePronoun (książkowy) ze wszystkich stron from all side from every direction
zez zɛs
n (medycyna, medyczny) nierównoległe ustawienie gałek ocznych względem siebie, powodujące nieprawidłowe widzenie; squint strabismus
zeznanie zɛˈznãɲɛ
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) (administracja) oficjalne wyjaśnienia złożone w sądzie lub przed innymi władzami testimony
zezowaty
adj taki, który ma zeza cross-eyed squint
zezować zɛˈzɔvaʨ̑
v (potocznie, potoczny) zaglądać ukradkiem peek peep
zezwalać zɛˈzvalaʨ̑
v (oficjalnie) wydawać komuś zezwolenie na coś; pozwalać, nie zabraniać condone
zezwolenie ˌzɛzvɔˈlɛ̃ɲɛ
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) dokument poświadczający oficjalną zgodę permission (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) oficjalna zgoda permission
zgadnąć ˈzɡadnɔ̃ɲʨ̑
v aspekt dokonany od: zgadywać guess
zgadywać
v przewidywać co na podstawie przesłanek niedających pewności guess
zgadzać ˈzɡaʣ̑aʨ̑
v być zgodnym z czymś, mieć podobną opinię agree concur wyrażać zgodę, dawać zgodę na coś agree allow consent
zgaga ˈzɡaɡa
n uczucie pieczenia w przełyku heartburn
zgar zɡar
n (metaloznawstwo, metalurgia) strata metalu w czasie procesów metalurgicznych, głównie wytapiania dross
zginąć ˈzʲɟĩnɔ̃ɲʨ̑
v być zagubionym, w trudnej sytuacji get lost nagle, tragicznie stracić życie (w odniesieniu do ludzi) die oddalić się poza zasięg słuchu, wzroku, stracić coś z oczu be lost przestać istnieć, stracić ważność (o cechach, zjawiskach, wartościach) die disappear zgubić się, nie znać dalszej drogi lose one's way
zgnilec amerykański ˈzʲɟɲilɛʦ̑ ˌãmɛrɨˈkãj̃sʲci
n (weterynaria, weterynaryjny) (pszczelarstwo, pszczelarski) choroba bakteryjna czerwiu pszczelego; American foulbrood
zgnilec europejski ˈzʲɟɲilɛʦ̑ ˌɛwrɔˈpɛjsʲci
n (weterynaria, weterynaryjny) (pszczelarstwo, pszczelarski) choroba bakteryjna czerwi pszczelich; European foulbrood
zgniły ˈzʲɟɲiwɨ
adj taki, który zgnił; także: charakterystyczny dla czegoś, co gnije lub zgniło rotten zdemoralizowany, zepsuty, parszywy rotten
zgoda ˈzɡɔda
n pozwolenie, aprobata, zgodzenie się consent stan pozbawiony konfliktów czy kłótni, pojednanie concord reconciliation
zgodnie ˈzɡɔdʲɲɛ
adv jednogłośnie, jednomyślnie unanimously w sposób zgodny, harmonijny, bez konfliktu lub sprzeczności agreeably facilely według czegoś, odpowiednio do czegoś accordingly
zgodność ˈzɡɔdnɔɕʨ̑
n brak konfliktów harmony cecha tego, co jest z czymś zgodne, nie jest sprzeczne compatibility compliance conformity jednomyślność unanimity
zgodny ˈzɡɔdnɨ
adj taki, który odpowiada czemuś, który do czegoś pasuje compatible congruent legal taki, który tworzy harmonię, jest jednogłośny, jednakowy, jednolity z czymś harmonious taki, który zgadza się na coś, godzi się z czymś, dąży do zgody peaceable
zgrabny ˈzɡrabnɨ
adj odznaczający się finezją, elegancją; pełen gracji graceful proporcjonalnie zbudowany shapely svelte
zgraja ˈzɡraja
n (potocznie, potoczny) (pejoratywnie, pejoratywny) liczna grupa ludzi, która jest uciążliwa, agresywna lub nieprzyjaźnie nastawiona gang band bunch crew flock mob
zgromadzenie ˌzɡrɔ̃maˈʣ̑ɛ̃ɲɛ
n zespół ludzi reprezentujących daną społeczność i stanowiących jakąś władzę, przedstawicielstwo assembly
zgrubienie zɡruˈbʲjɛ̇̃ɲɛ
n (gramatyka) wyraz utworzony za pomocą odpowiedniego formantu oznaczającego rzecz albo osobę większą od nazywanej wyrazem podstawowym; augmentative nienaturalne powiększenie się czegoś, rozrost aneurysm
zgryz zɡrɨs
n (anatomia, anatomiczny) ustawienie zębów względem siebie occlusion
zgryzota zɡrɨˈzɔta
n wielkie zmartwienie worry
zgrzytać zębami ˈzɡʒɨtaʥ̑ zɛ̃mˈbãmʲi
idiom denerwować się, złościć się; odczuwać irytację, gniew gnash one's teeth
zguba ˈzɡuba
n klęska, nieszczęście ruin rzecz lub osoba zgubiona, której chwilowo nie można znaleźć loss
zgubiony
adj który poniósł klęskę, który jest bliski zguby lost zaginiony; taki, którego ktoś zgubił lost
zgubić ˈzɡubʲiʨ̑
v (przestarzałe, przestarzały) doprowadzić do zguby bring to ruin ruin przez nieuwagę zostawić coś w nieznanym sobie miejscu lose mislay o przedmiocie: zostać przez kogoś zgubionym go astray zabłądzić get lost lose oneself lose the way
zgubny ˈzɡubnɨ
adj prowadzący do zguby pernicious deleterious baleful baneful malefic malign przynoszący zniszczenie fatal calamitous destructive disastrous pestilent ruinous
zgłaszać ˈzɡwaʃaʨ̑
v występować z czymś publicznie, wnosić o coś, postulować, przedstawiać lodge tender zadeklarować w deklaracji celnej lub podatkowej declare zawiadomić o czymś report ochotniczo wyrażać chęć udziału w czymś apply volunteer odzywać się w słuchawce telefonu answer respond przybyć w określone miejsce lub do określonej osoby w określonym celu, stawiać się appear come show up
zgłoszenie
n formalne powiadomienie o czymś application delating oficjalna deklaracja o gotowości wzięcia udziału w czymś enrolment entry registration
ziarnko do ziarnka, a zbierze się miarka ˈʑarn̥kɔ dɔ‿ˈʑarn̥ka ː‿ˈzbʲjɛʒɛ‿ɕɛ ˈmʲjarka
proverb oszczędzając cierpliwie nawet małe ilości można dużo uzbierać little strokes fell great oaks
ziarno ˈʑarnɔ
n (botanika, botaniczny) nasiono zbóż, trawy, itp.; również porcja tych nasion; grain seed (fotografia) niepożądane drobne punkty obrazu na fotografii; grain film grain cząstka czegoś grain krystalit; crystallite
ziarnopłon wiosenny
n (botanika, botaniczny) Ficaria verna Huds., gatunek kwitnącej żółto byliny o właściwościach leczniczych; lesser celandine
zielarstwo ʑɛˈlarstfɔ
n dział wiedzy zajmujący się zagadnieniami hodowli, uprawy, zbioru, suszenia, pakowania i przechowywania ziół i roślin leczniczych; herbalism
zielarz ˈʑɛlaʃ
n specjalista w dziedzinie zielarstwa, leczący za pomocą ziół herbalist herbist herborist
ziele ˈʑɛlɛ
n (botanika, botaniczny) roślina o nietrwałych, nadziemnych pędach herb
ziele angielskie
n (kulinaria) suszone owoce korzennika lekarskiego stosowane jako przyprawa; allspice
zieleń ˈʑɛlɛ̃ɲ
n kolor zielony green ubranie w kolorze zielonym green
zieleń Scheelego
n (chemia, chemiczny) zielony pigment będący mieszaniną arseninów miedzi; Scheele's green Swedish green
zielnik ˈʑɛlʲɲik
n kolekcja zasuszonych dla celów naukowych roślin herbarium
zielona herbata ʑɛˈlɔ̃na xɛrˈbata
n (kulinaria) napój przyrządzany wyłącznie z liści herbaty chińskiej, które zostały poddane minimalnemu utlenianiu w czasie przetwarzania green tea
zielona rewolucja ʑɛˈlɔ̃na ˌrɛvɔˈluʦ̑ʲja
n zbiór międzynarodowych programów rozwoju rolnictwa prowadzonych w latach 60. XX w. przez FAO (jedną z organizacji ONZ), mających zlikwidować zjawisko głodu na Ziemi; Green Revolution
zielonawy ˌʑɛlɔ̃ˈnavɨ
adj w kolorze podobnym do zielonego greenish
zielono
adv z użyciem zielonej barwy, z obecnością zieleni greenly verdantly
zielonooki ˌʑɛlɔ̃nɔˈːci
adj (książkowy) taki, który ma zielone, zielonkawe oczy green-eyed
zielonooki potwór
n (literacko) (przenośnie, przenośnia) zazdrość green-eyed monster
zielonoprzylądkowy
adj związany z Wyspami Zielonego Przylądka lub Republiką Zielonego Przylądka Cape Verdean
zielony ʑɛˈlɔ̃nɨ
adj (lekceważąco, lekceważący) (potocznie, potoczny) (przenośnie, przenośnia) ktoś niedoświadczony, niewyrobiony, niemający rozeznania w jakiejś dziedzinie, zwykle młody green o roślinach, owocach: taki, który nie osiągnął dojrzałości, będący w stadium poprzedzającym dojrzałość; niedojrzały green mający kolor czwartego pasma tęczy, taki jak kolor świeżej trawy, szmaragdu, malachitu itp.; mający kolor pochodny, powstały ze zmieszania kolorów podstawowych: żółtego i niebieskiego; green vert
zielony ʑɛˈlɔ̃nɨ
n (potocznie, potoczny) człowiek związany z ekologią; działacz na rzecz ochrony środowiska naturalnego environmentalist greenie treehugger
zielony ludzik
n (żartobliwie) (fantastyka naukowa, ang. „science fiction”) rzekomy przybysz z kosmosu o zielonej skórze little green man alien green guy space alien
zielsko
n (potocznie, potoczny) roślina dziko rosnąca lub zbiorowisko takich roślin weed
ziemia ˈʑɛ̃mʲja
n grunt, podłoże (także w budynku) ground soil kraina geograficzna land
ziemia obiecana ˈʑɛ̃mʲja ˌɔbʲjɛˈʦ̑ãna
idiom (przenośnie, przenośnia) miejsce najbardziej pożądane, wydające się rajem promised land
ziemniaczany ˌʑɛ̃mʲɲaˈʧ̑ãnɨ
adj dotyczący ziemniaków (rośliny i bulwy), związany z ziemniakami potato przyrządzony, zrobiony z ziemniaków, z dodatkiem ziemniaków potato
ziemniak ˈʑɛ̃mʲɲak
n (botanika, botaniczny) Solanum tuberosum L., roślina z gatunku psianka ziemniak, o jadalnych bulwach; potato (spożywczy) warzywo z bulwy ziemniaka (1.1) potato
ziemnokraska
n (ornitologia, ornitologiczny) ptak z rodziny Brachypteraciidae; ground roller
ziemny ˈʑɛ̃mnɨ
adj związany z ziemią, glebą earth earthen ground
ziemski ˈʑɛ̃msʲci
adj (książkowy) doczesny (zwłaszcza w opozycji do życia pozagrobowego) earthly sublunary temporal worldly (książkowy) zwykły, codzienny earthy mundane ordinary dotyczący planety Ziemi terrestial dotyczący ziemi ornej, majątku ziemskiego landed
ziewać ˈʑɛvaʨ̑
v szeroko otwierać usta, wydając charakterystyczny przeciągły odgłos z powodu senności lub znudzenia yawn
zika
n (medycyna, medyczny) wirus przenoszony przez komary, który rozprzestrzenił się w Azji, Ameryce i Europie; Zika virus
zima ˈʑĩ.ma
n najchłodniejsza z 4 astronomicznych (lub 6 klimatycznych) pór roku; winter
zimna wojna ˈʑĩmna ˈvɔjna
n (historia, historyczny, historycznie) okres napięcia pomiędzy Związkiem Radzieckim a Stanami Zjednoczonymi istniejący w drugiej połowie dwudziestego wieku; Cold War
zimne ognie ˈʑĩmnɛ ˈɔɟɲɛ
n niewielkie fajerwerki do użytku domowego w formie pręcika, na którym spala się substancja wytwarzająca snop iskier; sparkler
zimno ˈʑĩmnɔ
adv (przenośnie, przenośnia) w sposób chłodny, obojętny, niechętny cold coldly (przysłówek) od: zimny coldly cold
zimno ˈʑĩmnɔ
n niska temperatura cold coldness frigidity
zimnowojenny
adj taki, który dzieje się podczas zimnej wojny Cold War
zimny ˈʑĩmnɨ
adj mający (względnie) niską temperaturę, wywołujący uczucie zimna cold
zimny palec ˈʑĩmnɨ ˈpalɛʦ̑
n (technologia, technika, techniczny) (środowiskowy) końcowa część kriostatu, przewodząca zimno do badanego urządzenia cold finger
zimorodek ˌʑĩmɔˈrɔdɛk
n (ornitologia, ornitologiczny) Alcedo atthis, niewielki, kolorowy ptak żywiący się rybami, które zdobywa nurkując; kingfisher
zimowo
adv typowo dla zimy wintrily
zimowy ʑĩˈmɔvɨ
adj typowy dla zimy, związany z zimą, odbywający się w zimie wintry winter
zimą ˈʑĩmɔ̃w̃
adv w czasie trwania zimy during the winter in the winter
zinstytucjonalizowany
adj posiadający cechy, strukturę instytucji institutionalised institutionalized
ziomek ˈʑɔ̃mɛk
n (slangowo) znajomy, kolega dude homie mate
ziomkostwo ˈʑɔ̃mkɔstfɔ
n (społeczny) stowarzyszenie osób pochodzących z tego samego regionu kraju oraz ich potomków identyfikujących się z regionem pochodzenia; homeland association
zioła prowansalskie
n (kulinaria) przyprawa, tradycyjna mieszanka ziół pochodząca z Prowansji; herbes de Provence
zioło ˈʑɔwɔ
n (potocznie, potoczny) marihuana herb
ziołolecznictwo ˌʑɔwɔlɛʧ̑ʲˈɲiʦ̑tfɔ
n dział medycyny i farmakologii zajmujący się wytwarzaniem leków ziołowych oraz ich stosowaniem w profilaktyce i terapii chorób; herbalism phytotherapy botanical medicine herbal medicine herbology medical herbalism
ziołosiek
n (ornitologia, ornitologiczny) ptak z rodzaju Phytotoma plantcutter
ziołowy ʑɔˈwɔvɨ
adj zrobiony z ziół, składający się z ziół herbaceous herbal
ziszczalny
adj (rzadki, rzadko używany) taki, który da się ziścić realizable
ziszczać ˈzʲiʃʧ̑aʨ̑
v sprawiać, że coś staje się rzeczywistością to carry out to put sth across
ziąb ʑɔ̃mp
n przenikliwy, dokuczliwy chłód chill cold
zięba ˈʑɛ̃mba
n (ornitologia, ornitologiczny) niewielki, melodyjnie śpiewający i barwny ptak z gatunku zięba zwyczajna, Fringilla coelebs; chaffinch
zięć ʑɛ̇̃ɲʨ̑
n mąż córki son-in-law
zjadać ˈzʲjadaʨ̑
v połykać jako pokarm consume eat eat up
zjadliwy
adj (medycyna, medyczny) o dużej zakaźności i niszczycielskim potencjale virulent niezwykle złośliwy acrimonious barbed biting caustic incisive mordacious raczej niezbyt smaczny, ale nadający się do jedzenia eatable edible
zjarany zʲjaˈrãnɨ
adj (potocznie, potoczny) mocno opalony scorched sun-baked sun-scorched
zjawa ˈzʲjava
n duch osoby zmarłej apparition banshee spectre
zjawisko zʲjaˈvʲiskɔ
n naturalny proces pozostający w zasięgu percepcji człowieka; phenomenon
zjazd zʲjast
n droga pozwalająca zjechać z głównej trasy exit ramp spotkanie okolicznościowe, gremialne przybycie w jedno miejsce osób z różnych stron reunion
zjebany zʲjɛˈbãnɨ
adj (wulgarnie, wulgaryzm) zmęczony, wykończony exhausted
zjednoczenie ˌzʲjɛdnɔˈʧ̑ɛ̃ɲɛ
n (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) (historia, historyczny, historycznie) powstanie jednolitego państwa z dwóch lub więcej dotychczas niepodległych państw; unification organizacja powstała w wyniku połączenia organizacji, instytucji o podobnym profilu i zakresie działalności union
zjednoczony
adj połączony dla wspólnej sprawy united
zjeść zęby ˈzʲjɛ̇ʑʥ̑ ˈzɛ̃mbɨ
v mieć w czymś duże doświadczenie i bardzo dobrze się na tym znać cut teeth on
zjeżdżalnia zʲjɛʒˈʤ̑alʲɲa
n urządzenie do zabawy z gładką, pochyłą powierzchnią, po której można zsuwać się na pupie; playground slide
zlać
v (potocznie, potoczny) sprawić komuś lanie hit
zlepek
n całość złożona z różnych, często niepasujących do siebie części blend cluster meld
zlepieniec zlɛˈpʲjɛ̇̃ɲɛʦ̑
n (geologia, geologiczny) grubookruchowa skała osadowa zbudowana z obtocznych ziaren żwiru spojonych lepiszczem; conglomerate
zlew zlɛf
n naczynie umiejscowione na ścianie pod kranem, połączone z rurą odpływową sink
zmagać się ˈzmaɡaʨ̑‿ɕɛ
v walczyć (także (przenośnie, przenośnia)) struggle wrestle
zmarszczka ˈzmarʃʧ̑ka
n (anatomia, anatomiczny) podłużne zagłębienie skóry powstające w wyniku starzenia się lub ruchów mimicznych wrinkle załamanie na powierzchni jakiegoś przedmiotu crimp crinkle pucker ruck
zmartwienie zmartˈfʲjɛ̇̃ɲɛ
n coś, co martwi, nurtuje, niepokoi worry chagrin headache trouble unhappiness
zmartwiony
adj taki, który się czymś martwi worried afraid distressed upset
zmartwychwstanie ˌzmartfɨxˈfstãɲɛ
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) powstanie z martwych, ożywienie; resurrection
zmarła
n kobieta, która umarła deceased
zmarły ˈzmarwɨ
n człowiek, który umarł dead
zmaza nocna ˈzmaza ˈnɔʦ̑na
n (fizjologia, fizjologiczny) (zobacz) polucja nocturnal emission
zmiana ˈzmʲjãna
n grupa pracowników pracująca o danej porze shift określony czas doby, kiedy pracuje wyznaczona grupa pracowników shift przejście jakiejś cechy albo rzeczy w inną change
zmieniać ˈzmʲjɛ̇̃ɲäʨ̑
v nadawać komuś lub czemuś inne właściwości change zamieniać, zastępować coś czymś innym replace change swap
zmienna ˈzmʲjɛ̃nːa
n (matematyka, matematyczny) wielkość, która może przyjmować różne wartości; variable
zmienny ˈzmʲjɛ̃nːɨ
adj niestały w poglądach, uczuciach (w odniesieniu do człowieka) variable ulegający zmianom variable alternate
zmierzać ˈzmʲjɛʒaʨ̑
v jechać lub iść w określonym kierunku head for
zmierzch zmʲjɛʃx
n moment doby przed zapadnięciem nocy; czas ściemniania się; twilight dusk
zmieszany
adj wprawiony w zakłopotanie confused embarrassed
zmieszany
v (imiesłów) (przymiotnik) od zmieszać mixed
zmieszać z błotem
v naubliżać komuś, zniesławić, oczernić kogoś take apart
zmiękczać ˈzmʲjɛ̃ŋkʧ̑aʨ̑
v czynić coś bardziej miękkim soften
zmiłować się
v (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) darować grzechy have mercy ulitować się, darować have mercy
zmniejszać ˈzmʲɲɛ̇jʃaʨ̑
v sprawiać, że coś ma mniejsze rozmiary reduce scale down shrink sprawiać, że coś staje się mniej intensywne decrease lessen reduce sprawiać, że jakaś wielkość ma mniejszą wartość reduce decrease lessen
zmniejszenie zmʲɲɛ̇jˈʃɛ̃ɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: zmniejszyć decrease lessen reduce scale down shrink
zmoknąć do suchej nitki ˈzmɔknɔ̃ɲʥ̑ dɔ‿ˈsuxɛj ˈɲitʲci
v zostać bardzo przemoczonym to be drenched (to the skin)
zmora
n dręczący, przykry sen lub budząca lęk, uporczywie powracająca myśl incubus nightmare
zmrok zmrɔk
n moment doby przed zapadnięciem nocy; czas ściemniania się dusk
zmrużać ˈzmruʒaʨ̑
v przymykać powieki, przysłaniać nimi oczy squint
zmuszać ˈzmuʃaʨ̑
v nakłaniać kogoś do zrobienia czegoś; kazać komuś coś zrobić, wywierać nacisk/presję na kogoś force
zmysł zmɨsw̥
n zdolność organizmu do odbierania i analizowania wrażeń określonego rodzaju; sense
zmysłowość
n cecha tego, co zmysłowe, erotyczne, ponętne sensuality
zmysłowy zmɨsˈwɔvɨ
adj dotyczący zmysłów, odbierany za pomocą zmysłów sensuous sensible sensory taki, który wzbudza pociąg fizyczny; wiąże się z doznaniami erotycznymi voluptuous lascivious
zmywacz do paznokci ˈzmɨvaʤ̑ ˌdɔ‿pazˈnɔcʨ̑i
n (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) substancja służąca do usuwania lakieru do paznokci; nail polish remover
zmywarka zmɨˈvarka
n (technologia, technika, techniczny) domowe lub przemysłowe urządzenie do mycia naczyń; dishwasher
zmyć głowę ˈzmɨʥ̑ ˈɡwɔvɛ
v skarcić kogoś call to task
zmyślać
v mówić nieprawdę, koloryzować invent make up fabricate
zmęczenie zmɛ̃n͇ˈʧ̑ɛ̃ɲɛ
n stan mniejszej sprawności, brak energii spowodowany wysiłkiem fatigue tiredness
zmęczony zmɛ̃n͇ˈʧ̑ɔ̃nɨ
participleAdjective odczuwający zmęczenie, taki, który jest osłabiony fizycznie lub psychicznie ze względu na wysiłek tired weary
znaczek ˈznaʧ̑ɛk
n plakietka przypinana na agrafkę lub szpilkę pin button
znaczek pocztowy ˈznaʧ̑ɛk pɔʧ̑ˈtɔvɨ
n (usługi pocztowe, kurierskie, poczta) mały nalepka przyklejana do koperty (pocztówki, paczki) służący jako środek uiszczenia opłaty za usługi pocztowe (np. usługę przesyłki); postage stamp stamp
znaczenie znaˈʧ̑ɛ̃ɲɛ
n to, co dany wyraz, znak, gest oznacza lub sygnalizuje meaning sense wartość, ważność czegoś, waga importance significance weight
znacznie ˈznaʧ̑ʲɲɛ
adv dużo, w dużym stopniu, bardzo considerably much notably significantly widely
znaczny ˈznaʧ̑nɨ
adj (książkowy) istotny, duży, ważny considerable substantial
znaczyć ˈznaʧ̑ɨʨ̑
v mieć znaczenie, sens mean odgrywać ważną rolę matter umieszczać znak na czymś mark
znaczący znaˈʧ̑ɔ̃nʦ̑ɨ
adj istotny, ważny, odgrywający dużą rolę significant
znad znat
preposition z miejsca powyżej czegoś from above
znajda
n dziecko, które zostało znalezione foundling
znajdować znajˈdɔvaʨ̑
v (przestarzałe, przestarzały) oceniać coś; określać swoje uczucia, stosunek do czegoś find to find odkrywać coś wewnątrz czegoś lub na czymś find discover get zdobywać to, czego się szuka find query być w jakimś miejscu be
znajomość znaˈjɔ̃mɔɕʨ̑
n (edukacja, edukacyjny) (szkolnictwo, szkolny) wiedza na jakiś temat, umiejętność knowledge
znajomy znaˈjɔ̃mɨ
n taki, którego się zna (osobiście lub z widzenia) acquaintance
znak znak
n (matematyka, matematyczny) dla liczby rzeczywistej informacja, czy jest ona większa od zera, mniejsza od zera, czy równa zeru; sign dźwięk, spojrzenie, gest itp. służący do przekazania informacji sign kształt, któremu przypisuje się określone znaczenie sign mark symbol
znak astronomiczny ˈznak ˌastrɔ̃nɔ̃ˈmʲiʧ̑nɨ
n (astronomia, astronomiczny) symbol oznaczający planetę, planetę karłowatą, planetoidę, Księżyc, Słońce, znak zodiaku, gwiazdozbiór zodiakalny, fazę Księżyca itp.; astronomical symbol
znak drogowy ˈznaɡ drɔˈɡɔvɨ
n (motoryzacja) symbol graficzny, świetlny lub napis zawierający informacje, ostrzeżenia, nakazy i zakazy skierowane do użytkowników dróg; road sign signpost
znak końca dowodu
n (termin typograficzny) (matematyka, matematyczny) symbol stosowany przez matematyków do oznaczania końca dowodu; halmos tombstone
znak wodny ˈznaɡ ˈvɔdnɨ
n obraz na papierze widzialny pod światło, uzyskiwany w trakcie jego produkcji; watermark
znak zapytania ˈznaɡ ˌzapɨˈtãɲa
n (językoznawstwo, językoznawczy) znak graficzny ? umieszczany na końcu zdania pytającego; question mark
znak zodiaku ˈznaɡ zɔˈdʲjaku
n (astronomia, astronomiczny) (astrologia, astrologiczny) każda z dwunastu części zodiaku, nosząca nazwę gwiazdozbioru zodiakalnego, który leżał w jej obrębie ok. 2000 lat temu; zodiac sign (astronomia, astronomiczny) (astrologia, astrologiczny) symbol oznaczający znak zodiaku (1.1) zodiac sign
znakomitość ˌznakɔ̃ˈmʲitɔɕʨ̑
n cecha tego, co znakomite eminence excellence prominence superb quality osoba ciesząca się uznaniem celebrity
znakomity ˌznakɔ̃ˈmʲitɨ
adj bardzo dobry, doskonały, świetny excellent superb splendid exquisite fabulous
znalazca
n ten, który coś znalazł finder
znalezisko ˌznalɛˈʑiskɔ
n rzecz znaleziona, która budzi szczególne zainteresowanie find
znany ˈznãnɨ
adj taki, który jest rozpoznawany przez wiele osób known
znawca ˈznafʦ̑a
n osoba dobrze się na czymś znająca, mająca wiedzę, doświadczenie w odpowiedniej dziedzinie, umiejąca należycie ocenić coś lub kogoś expert authority
znać znaʨ̑
modal mieć informacje na czyjś temat, być komuś w przeszłości przedstawionym know mieć informacje na temat czegoś, mieć z tym do czynienia w przeszłości know can
znać jak swoje dziesięć palców ˈznaʨ̑ ˈjak ˈsfɔjɛ ˈʥ̑ɛ̇ɕɛ̇̃ɲʨ̑ ˈpalʦ̑uf
v znać coś bardzo dobrze, bardzo dokładnie know like the back of one's hand znać kogoś bardzo dobrze, bardzo dokładnie know intimately
znać jak swoje pięć palców ˈznaʨ̑ ˈjak ˈsfɔjɛ ˈpʲjɛ̇̃ɲʨ̑ ˈpalʦ̑uf
v znać coś bardzo dobrze, bardzo dokładnie to know something like the palm of the hand
znać jak własną kieszeń ˈznaʨ̑ ˈjaɡ ˈvwasnɔ̃w̃ ˈcɛʃɛ̃ɲ
v znać coś bardzo dobrze, bardzo dokładnie know something inside out
znicz zʲɲiʧ̑
n szeroka świeca w płytkim zbiorniku palona na grobach, pod pomnikami; candle light
znicz olimpijski ˈzʲɲiʧ̑ ˌɔlʲĩmˈpʲijsʲci
n (sport, sportowy) ogień zapalany na czas olimpiady; olimpic flame
zniczek ˈzʲɲiʧ̑ɛk
n (ornitologia, ornitologiczny) Regulus ignicapilla, mały ptak z rodziny mysikrólikowatych; firecrest
zniechęcająco
adv w sposób odbierający chęć do czegoś despondingly
zniechęcać zʲɲɛˈxɛ̃nʦ̑aʨ̑
v powodować utratę pozytywnych odczuć wobec czegoś lub kogoś daunt dishearten disincline dispirit wywoływać brak ochoty do czynienia czegoś daunt dishearten disincline dispirit
znieczulać
v (medycyna, medyczny) (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) stosować leki znoszące odbieranie impulsów uszkadzających i odczuwanie bólu anesthetize anaesthetise anaesthetize czynić nieczułym desensitise desensitize
znienacka zʲɲɛ̃ˈnaʦ̑ka
adv nagle i niespodziewanie out of the blue
zniesławić
v zepsuć komuś opinię, mówiąc o nim złe lub nieprawdziwe rzeczy defame
zniewieściałość ˌzʲɲɛvʲjɛ̇ɕˈʨ̑awɔɕʨ̑
n (pogardliwie) posiadanie przez mężczyznę cech uznawanych typowo za kobiece, niewieście effeminacy effeminateness
zniewieściały ˌzʲɲɛvʲjɛ̇ɕˈʨ̑awɨ
adj o mężczyźnie: taki, który ma kobiece cechy effeminate womanish epicene
znikać ˈzʲɲikaʨ̑
v przestawać być w jakimś miejscu disappear stawać się niewidocznym disappear dissolve melt away vanish
zniknąć jak kamfora
v (potocznie, potoczny) zniknąć nagle, bez śladu to vanish into thin air
znikomy
adj niewielki, prawie żaden remote infinitesimal
zniszczalny
adj dający się zniszczyć destructible
zniszczenie zʲɲiʃˈʧ̑ɛ̃ɲɛ
n to, co zostało zniszczone, zrujnowane, zburzone destruction
zniszczony zʲɲiʃˈʧ̑ɔ̃nɨ
adj (przenośnie, przenośnia) zmęczony, wycieńczony, o niezdrowym wyglądzie exhausted raddled run-down shot tired worn out zużyty, uszkodzony destroy worn out shot
zniweczyć
v zniszczyć coś doszczętnie scupper
zniżka ˈzʲɲiʃka
n obniżenie ceny discount
znosić ˈznɔɕiʨ̑
v przemieszczać coś własnymi siłami w dół take down
znowu ˈznɔvu
adv jeszcze raz, ponownie, na nowo again
znudzenie
n brak zainteresowania boredom
znudzony znuˈʣ̑ɔ̃nɨ
adj odczuwający nudę; taki, który stracił zainteresowanie czymś bored
znużenie znuˈʒɛ̃ɲɛ
n zmęczenie czymś, znudzenie, uprzykrzenie się czegoś lassitude tiredness weariness
znużony znuˈʒɔ̃nɨ
adj zmęczony czymś bored znudzony czymś bored
znój
n ciężka praca, wysiłek hardship strenuousness
znęcać się ˈznɛ̃nʦ̑aʨ̑‿ɕɛ
v robić krzywdę (najczęściej fizyczną), zadawać ból; męczyć, maltretować mistreat abuse batter bully ill-treat misuse
zobaczyć zɔˈbaʧ̑ɨʨ̑
v dostrzec, zauważyć, ujrzeć coś see obejrzeć watch
zobowiązanie ˌzɔbɔvʲjɔ̃w̃ˈzãɲɛ
n dług debt
zodiak ˈzɔdʲjak
n (astronomia, astronomiczny) (astrologia, astrologiczny) pas firmamentu, ciągnący się wzdłuż ekliptyki, na tle którego przemieszczają się w ciągu roku obserwowane z Ziemi Słońce, Księżyc i planety, podzielony na 12 znaków zodiaku; zodiac (astrologia, astrologiczny) diagram w formie koła używany przez astrologów, w którym każdy ze znaków zodiaku jest oznaczony innym symbolem zodiac
zodiakalny ˌzɔdʲjaˈkalnɨ
adj (przymiotnik) od zodiak zodiacal
zoisyt zɔˈ<sup>j</sup>isɨt
n (mineralogia, mineralogiczny) minerał z grupy krzemianów grupowych; zoisite saualpite
zombi ˈzɔ̃mbʲi
n (etnografia, etnograficzny) (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) popkulturowa fikcyjna postać z horrorów – żywy trup, zmarły ożywiony np. dzięki magii; zombie
zombie
n (informatyka, informatyczny) komputer przejęty przez hackera zombie (informatyka, informatyczny) wpis w tablicy procesów opisujący program, którego wykonanie w systemie operacyjnym zostało zakończone; zombie (zobacz) zombi zombie
zoo ˈzɔː
n ogród zoologiczny zoo
zoo- ˈzɔː
pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy ze zwierzętami zoo-
zoofilia ˌzɔːˈfʲilʲja
n (medycyna, medyczny) (psychologia, psychologiczny) zaspokajanie popędu płciowego ze zwierzętami zoophilia
zoofobia ˌzɔːˈfɔbʲja
n (medycyna, medyczny) (psychologia, psychologiczny) chorobliwy, nieuzasadniony lęk przed zwierzętami; zoophobia
zoogeografia ˌzɔːɡɛɔˈɡrafʲja
n nauka o rozmieszczeniu gatunków zwierząt na kuli ziemskiej zoogeography
zoolatria ˌzɔːˈlatrʲja
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) religijny kult zwierząt, animalizm; zoolatry
zoolog zɔˈːlɔk
n (biologia, biologiczny) specjalista zajmujący się zoologią zoologist
zoologia ˌzɔːˈlɔɟja
n (biologia, biologiczny) dział biologii, nauka o zwierzętach; zoology
zoologiczny ˌzɔːlɔˈɟiʧ̑nɨ
adj związany z zoologią, dotyczący zoologii zoologic
zoom
n (fotografia) (technologia, technika, techniczny) (potocznie, potoczny) (zobacz) obiektyw zmiennoogniskowy; zoom lens
zoomorficzny ˌzɔɔ̃mɔrˈfʲiʧ̑nɨ
adj z wyglądu przypominający zwierzę zoomorphic związany z zoomorfizmem, dotyczący zoomorfizmu zoomorphic
zoonim zɔˈɔ̃ɲĩm
n (językoznawstwo, językoznawczy) nazwa własna nadawana zwierzętom, najczęściej domowym; zoonym
zoonoza ˌzɔɔ̃ˈnɔza
n (weterynaria, weterynaryjny) (medycyna, medyczny) choroba zakaźna i pasożytnicza zwierząt, wtórnie mogąca wystąpić u człowieka; zoonosis
zooplankton ˌzɔːˈplãŋktɔ̃n
n (zoologia, zoologiczny) ogół organizmów zwierzęcych wchodzących w skład planktonu; zooplankton
zoroastrycki ˌzɔrɔaˈstrɨʦ̑ʲci
adj (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) dotyczący zaratusztrianizmu, związany z zaratusztrianizmem Zoroastrian
zorza ˈzɔʒa
n (meteorologia, meteorologiczny) barwne zjawisko świetlne na niebie aurora
zorza polarna ˈzɔʒa pɔˈlarna
n zjawisko świetlne w postaci barwnych pasm obserwowanych na niebie w okolicach podbiegunowych; aurora australis aurora borealis northern lights southern lights
zostawać zɔˈstavaʨ̑
v być pozostałością po czymś, czego już nie ma remain be leave nie odchodzić/odjeżdżać/…, nie ruszać się z miejsca stay stawać się kimś/czymś become tylko aspekt dokonany: używany do tworzenia strony biernej o aspekcie dokonanym be
zostawiać zɔˈstavʲjäʨ̑
v kłaść, opuszczać coś w jakimś miejscu i odchodzić, nie biorąc tego ze sobą leave odchodzić od kogoś, porzucać go (najczęściej w aspekcie dokonanym) leave przeznaczać coś dla kogoś po swojej śmierci (najczęściej w aspekcie dokonanym) leave
zostawić na lodzie
v pozostawić kogoś samemu sobie w trudnej sytuacji, przestać się kimś interesować, zajmować hang out to dry
zostawić w spokoju zɔˈstavʲiʨ̑ f‿spɔˈkɔju
v nie przeszkadzać komuś, nie molestować kogoś leave someone in peace
zozulka zɔˈzulka
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) huculski instrument muzyczny, rodzaj okaryny okaryna zozulka
zośka ˈzɔɕka
n gra polegająca na podbijaniu zośki (1.1) nogą tak, aby nie upadła lub trafianiu nią do określonego celu footbag mała piłeczka wypełniona piaskiem lub pęczek nici, kawałków włóczki czy szmatek tworzący coś na kształt pomponu i obciążony ołowiem footbag
zrażać ˈzraʒaʨ̑
v zniechęcać alienate antagonize discourage
zresztą ˈzrɛʃtɔ̃w̃
particle partykuła wprowadzająca nową informację, nawiązującą do wcześniejszej i uwydatniająca ją anyway besides in any case
zrezygnowany ˌzrɛzɨɡnɔˈvãnɨ
adj pełen rezygnacji resigned taki, który pogodził się ze złą, niekorzystną, przykrą sprawą, sytuacją resigned
zrobienie zrɔˈbʲjɛ̇̃ɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: zrobić create do make
zrobić dym
v (slangowo) (potocznie, potoczny) zrobić awanturę, namieszać, wszcząć kłótnię lub wywołać zamieszanie kick up a row
zrost zrɔst
n (językoznawstwo, językoznawczy) wyraz powstały z połączenia kilku wyrazów, zachowujących swój układ składniowy i postać morfologiczną; compound word
zrozumiały ˌzrɔzũˈmʲjawɨ
adj dający się wytłumaczyć, możliwy do wytłumaczenia understandable dający się zrozumieć, możliwy do zrozumienia clear perspicuous
zrozumiały sam przez się ˌzrɔzũˈmʲjawɨ ˈsãm ˈpʃɛsʲ‿ɕɛ
adj niebudzący wątpliwości self-evident
zrozumienie ˌzrɔzũˈmʲjɛ̇̃ɲɛ
n wiedza o czymś, umiejętność pojęcia czegoś, pojętność understanding appreciation wyrozumiałość, empatia, serdeczny stosunek do kogoś understanding appreciation
zrywać ˈzrɨvaʨ̑
v kończyć związek z kimś break up kończyć, przerywać break o roślinach lub ich owocach zbierać pick odłączać coś silnym szarpnięciem tear off tear away
zrzeszenie zʒɛˈʃɛ̃ɲɛ
n organizacja skupiająca osoby zajmujące się tą samą sprawą association organisation organization
zrzucać ˈzʒuʦ̑aʨ̑
v spychać coś z jakiejś wysokości; sprawić, że coś spada skądś drop slough
zrzędliwość
n (odprzymiotnikowy) cecha tego, co jest zrzędliwe; cecha tych, którzy są zrzędliwi peevishness
zrób to sam
zachęta do majsterkowania, samodzielnego wykonania jakiegoś praktycznego przedmiotu DIY do it yourself
zrównoważony ˌzruvnɔvaˈʒɔ̃nɨ
adj świadczący o równowadze, związany z równowagą balanced equable
zróżnicowanie ˌzruʒʲɲiʦ̑ɔˈvãɲɛ
n duża różnorodność, wyraźne różnienie się rzeczy od siebie differentiation diversity
zręcznie
adv w sprawny sposób adeptly adroitly astutely cleverly cunningly dexterously
zręczność
n wysoka sprawność fizyczna, zwinność dexterity adroitness craft facility handiness sleight
zręczny ˈzrɛ̃n͇ʧ̑nɨ
adj umiejący dostosować sposób postępowania do okoliczności tak, aby osiągnąć jakieś korzyści clever zwinny deft adroit dexterous skilful skillful
zsiadłe mleko ˈɕːadwɛ ˈmlɛkɔ
n mleko poddane procesowi fermentacji, o kwaśnym smaku i gęstej konsystencji; curd curdled milk sour milk
zsyp sːɨp
n wydzielona część wielopiętrowego budynku (bloku mieszkalnego lub biurowca), w której znajduje się przewód zsypowy oraz komory służące do wrzucania śmieci z poszczególnych kondygnacji chute
zszywacz ˈsʃɨvaʧ̑
n (biurowość, biurowy) przyrząd służący do łączenia kartek papieru za pomocą metalowych zszywek; stapler
zszywka ˈsʃɨfka
n (biurowość, biurowy) cienki kawałek metalu, odpowiednio zagięty, służący do łączenia kartek przy użyciu zszywacza staple
zuch
n (harcerski) członek najmłodszej grupy wiekowej harcerstwa; cub cub scout
zuchna
n (harcerski) dziewczynka zuch brownie
zuchwałość zuxˈfawɔɕʨ̑
n zbytnia pewność siebie, zbytnia odwaga audacity
zugzwang
n (szachy, pojęcie szachowe) konieczność wykonania posunięcia w pozycji, w której każdy ruch pogarsza położenie gracza; zugzwang
zuluski zuˈlusʲci
adj związany z Zulusami, dotyczący Zulusów, ich kultury, sztuki Zulu
zupa ˈzupa
n (kulinaria) płynna lub półpłynna potrawa, często pierwsze danie obiadu; soup
zupa mleczna ˈzupa ˈmlɛʧ̑na
n rodzaj zupy na bazie mleka i produktów zbożowych; milky soup
zupełność zuˈpɛwnɔɕʨ̑
n cecha tego, co zupełne, całkowicie, kompletne; pełnia completeness
zupełny zuˈpɛwnɨ
adj obejmujący całość complete
zupka chińska ˈzupka ˈçĩj̃ska
n (potocznie, potoczny) (kulinaria) zupa błyskawiczna nadająca się do spożycia po zalaniu gorącą wodą, sprzedawana w plastikowym opakowaniu zawierającym makaron, przyprawy oraz olej, aromatem mająca przypominać tradycyjne zupy kuchni chińskiej, ale też (pomimo swojej nazwy) tajskiej, koreańskiej bądź wietnamskiej instant noodles
zurwanizm
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) doktryna monistyczna, forma perskiej religii mazdaizmu, opozycyjna wobec zoroastryzmu Zurvanism
zużyty
adj taki, który jest w bardzo złym stanie worn taki, który uległ zużyciu used
zużywać zuˈʒɨvaʨ̑
v (książkowy) (przenośnie, przenośnia) wyczerpywać czyjeś siły exhaust tire out spożytkowywać coś, robić z czegoś jakiś użytek use wyczerpywać zasób czegoś, zmniejszać tego ilość przez używanie use up use (książkowy) (przenośnie, przenośnia) tracić siły psychiczne lub fizyczne weary
zwalniać ˈzvalʲɲäʨ̑
v (o pracodawcy) rozwiązywać z pracownikiem stosunek zatrudnienia; pozbawiać kogoś pracy lub stanowiska dismiss fire luzować, złagadzać uścisk loosen slacken wypuszczać kogoś na wolność free release zmniejszać prędkość slow slow down zostawiać, opuszczać, przestawać zajmować abandon leave quit
zwany
adj mający określoną, powszechnie stosowaną nazwę called hight named
zwarcie
n (elektryczność) zetknięcie się przewodów w obwodzie elektrycznym, powodujące nieprawidłowy przepływ silnego prądu i uszkodzenie instalacji short circuit
zwariowany
adj (potocznie, potoczny) szalony, niespełna rozumu, nieokiełznany lub niepohamowany barmy crazy daft
zwarty ˈzvartɨ
adj (językoznawstwo, językoznawczy) o spółgłosce: taka dla której w czasie artykulacji dochodzi do blokady przepływu powietrza przez jamę ustną i nosową occlusive (matematyka, matematyczny) o przestrzeni topologicznej: o tej własności, że z dowolnego jej pokrycia zbiorami otwartymi można wybrać podpokrycie skończone compact (matematyka, matematyczny) o zbiorze: stanowiący przestrzeń topologiczną zwartą (1.3) compact złożony z osób, przedmiotów lub innych elementów znajdujących się bardzo blisko siebie, bez przerw close coherent cohesive compact dense taut
zwiadowca
n (wojskowość, wojskowy) żołnierz, który przeprowadza zwiad, rozpoznanie; scout
zwiastować zvʲjaˈstɔvaʨ̑
v (książkowy) być zapowiedzią czegoś augur harbinger (przestarzałe, przestarzały) oznajmić, oznajmiać coś uroczyście; obwieścić albo obwieszczać herald
zwiastun ˈzvʲjastũn
n osoba, która przynosi wieść o czymś, zwiastuje, oznajmia coś messenger (filmologia, filmoznawstwo, filmologiczny, filmoznawczy, filmowy) krótka zapowiedź filmu trailer
zwiedzanie zvʲjɛˈʣ̑ãɲɛ
n czynność mająca na celu obejrzenie jakiegoś miejsca, zapoznanie się z jego atrakcjami turystycznymi sightseeing
zwiedzać
v przechadzać się i zapoznawać się z jakimś miejscem tour visit
zwieracz ˈzvʲjɛraʧ̑
n (anatomia, anatomiczny) mięsień okrężny tworzący pierścień mięśniowy zamykający naturalne otwory ciała lub ujścia niektórych narządów; sphincter constrictor
zwierciny zvʲjɛrʲˈʨ̑ĩnɨ
n (geologia, geologiczny) okruchy i miał skalny powstałe podczas wiercenia drill cuttings
zwierzchnik
n ktoś, kto ma nad kimś/czymś władzę superior
zwierzyna zvʲjɛˈʒɨ̃na
n (łowiectwo, łowiecki) zwierzęta łowne, będące przedmiotem polowań game
zwierzę ˈzvʲjɛʒɛ ˈzvʲjɛʒɛnta
n (biologia, biologiczny) organizm cudzożywny o komórkach eukariotycznych, bez ściany komórkowej; animal (przenośnie, przenośnia) człowiek nieokrzesany, brutalny animal zwierzę (1.1) niebędące człowiekiem animal
zwierzę domowe ˈzvʲjɛʒɛ dɔ̃ˈmɔvɛ
n zwierzę udomowione przez człowieka, trzymane w domu dla towarzystwa; domestic animal pet
zwierzęcość zvʲjɛˈʒɛ̃nʦ̑ɔɕʨ̑
n cecha tego, co zwierzęce; natura zwierzęcia animality
zwierzęcy zvʲjɛˈʒɛ̃nʦ̑ɨ
adj związany ze zwierzęciem, pochodzący, otrzymywany ze zwierzęcia animal
zwietrzały
adj (przenośnie, przenośnia) taki, który stracił świeżość, ważność, moc, (i tym podobne, i temu podobne) flat stale o skałach taki, który skruszał pod wpływem czynników atmosferycznych weathered
zwilżać ˈzvʲilʒaʨ̑
v sprawiać, że coś staje się wilgotne, mokre dampen moisten
zwinnie
adv bardzo sprawnie agilely nimbly
zwinność
n cecha bycia bardzo sprawnym nimbleness
zwinny ˈzvʲĩnːɨ
adj mający szybkie, zręczne ruchy adroit agile dexterous nimble
zwinąć ˈzvʲĩnɔ̃ɲʨ̑
v (potocznie, potoczny) ukraść nick pinch zmniejszyć obszar zajmowany przez coś rozpostartego lub długość czegoś coil roll up kulić się curl up
zwisać
v opuszczać się wisząc beetle dangle droop hang down overhang sag
związany zvʲjɔ̃w̃ˈzãnɨ
adj dotyczący czegoś, mający związek z czymś lub kimś connected related
związek ˈzvʲjɔ̃w̃zɛk
n powiązanie między osobami, partnerstwo; (także, też) osoby w jakiś sposób powiązane relationship stowarzyszenie, sformalizowane porozumienie ludzi, organizacji, krajów, miast lub regionów; association federation wzajemne powiązanie, stosunek między rzeczami lub zjawiskami connection relation affiliation association relationship
związek chemiczny ˈzvʲjɔ̃w̃zɛk xɛ̃ˈmʲiʧ̑nɨ
n (chemia, chemiczny) zbiór trwale połączonych atomów; compound
związek frazeologiczny ˈzvʲjɔ̃w̃zɛk ˌfrazɛɔlɔˈɟiʧ̑nɨ
n (językoznawstwo, językoznawczy) utrwalone w użyciu połączenie dwóch lub więcej wyrazów mające pewne wspólne ustalone znaczenie; idiom idiomatic phrase multi-word expression phraseme set expression set phrase
związek małżeński
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) (zobacz) małżeństwo matrimony wedlock
związek nieorganiczny ˈzvʲjɔ̃w̃zɛc ˌɲɛɔrɡãˈɲiʧ̑nɨ
n (chemia, chemiczny) każdy związek chemiczny niebędący związkiem organicznym, czyli taki, który nie zawiera atomów węgla lub jest tlenkiem węgla, kwasem węglowym, węglanem, wodorowęglanem, węglikiem, cyjanowodorem, cyjankiem, kwasem cyjanowym, kwasem piorunowym i kwasem izocyjanowym wraz z ich solami; inorganic compound
związek organiczny ˈzvʲjɔ̃w̃zɛk ˌɔrɡãˈɲiʧ̑nɨ
n (chemia, chemiczny) każdy związek chemiczny, w skład którego wchodzi węgiel, z wyjątkiem tlenków węgla, kwasu węglowego, węglanów, wodorowęglanów, węglików, cyjanowodoru, cyjanków, kwasu cyjanowego, kwasu piorunowego i kwasu izocyjanowego, a także ich soli; organic compound
związek siarkoorganiczny ˈzvʲjɔ̃w̃zɛc ˌɕarkɔːrɡãˈɲiʧ̑nɨ
n (chemia, chemiczny) każdy związek organiczny posiadający wiązanie węgiel–siarka; organosulfur compound organosulphur compound
związek zgody ˈzvʲjɔ̃w̃zɛɡ ˈzɡɔdɨ
n (językoznawstwo, językoznawczy) związek dwóch wyrazów, w którym oba wyrazy znajdują się zawsze w tym samym rodzaju, przypadku, liczbie i osobie; concord
związkowiec zvʲjɔ̃w̃sˈkɔvʲjɛʦ̑
n członek, działacz związku zawodowego Unionist
związywać zvʲjɔ̃w̃ˈzɨvaʨ̑
v trwale łączyć końce sznurka, liny itp. tie bind unieruchamiać kogoś przez oplątanie mu rąk i nóg np. sznurem tie bind tworzyć połączenie emocjonalne, ekonomiczne, itd. connect być elementem łączącym connect
zwiększać ˈzvʲjɛ̃ŋkʃaʨ̑
v sprawiać, że coś jest większe pod względem liczby, rozmiaru, nasilenia increase stawać się większym grow increase
zwięzłość
n cecha bycia zwięzłym concision
zwięzły ˈzvʲjɛ̃w̃zwɨ
adj mający zwartą strukturę compact zawierający dużo treści w niewielkiej liczbie słów concise terse succinct
zwięźle
adv ujmując wiele treści w niewielu słowach briefly compactly concisely flickeringly pithily succinctly
zwlekać ˈzvlɛkaʨ̑
v opóźniać wykonanie jakiejś czynności przez siebie delay linger
zwodniczy
adj wprowadzający w błąd, niespełniający oczekiwań deceptive fallacious
zwodzić
v wprowadzać w błąd deceive mislead delude beguile decoy palter
zwolennik zvɔˈlɛ̃ɲːik
n osoba, która popiera coś, darzy coś sympatią, oddaje swoje poparcie komuś lub czemuś follower supporter adherent fan
zwolnienie zvɔlʲˈɲɛ̇̃ɲɛ
n (rzeczownik odczasownikowy) od: zwolnić acquittal discharge disengaging dismissal dispensation excuse dokument potwierdzający zwolnienie (1.1) od czegoś sick leave
zwolnienie lekarskie zvɔlʲˈɲɛ̇̃ɲɛ lɛˈkarsʲcɛ
n (urzędowy) (medycyna, medyczny) zaświadczenie wystawiane przez lekarza, usprawiedliwiające nieobecność pracownika w pracy, niezdolnego do pracy z powodu choroby lub konieczności zapewnienia opieki choremu członkowi rodziny; sick leave
zworka ˈzvɔrka
n (zdrobniale) od: zwora jumper
zwracać uwagę
v mieć baczność na co lub na kogo bang the drum beat the drum call attention have regard look after pay attention starać się zainteresować arrest attention catch attention compel attention keep mind on make oneself conspicuous udzielać reprymendy admonish give a sharp reprimand tell off warn
zwrot zvrɔt
n oddanie komuś czegoś return spłacenie, pobranie (sumy pieniężnej, kosztów) reimbursement refund wyrażenie, zdanie, konstrukcja słowna; związek wyrazów locution phrase expression zmiana kierunku ruchu, poruszania się, obrót turn zmiana, odmiana, przemiana w jakiejś dziedzinie reversal
zwrotnica zvrɔtʲˈɲiʦ̑a
n urządzenie służące do zmiany toru pojazdów szynowych turnout
zwrotnik ˈzvrɔtʲɲik
n (geografia, geograficzny) jedna z dwóch umownych linii na Ziemi, równoleżnik 23°27′ (dwadzieścia trzy stopnie i dwadzieścia siedem minut); tropic
zwrotnik Koziorożca
n (geografia, geograficzny) zwrotnik leżący na półkuli południowej; Southern Tropic Tropic of Capricorn
zwrotnik Raka
n (geografia, geograficzny) zwrotnik leżący na półkuli północnej; Northern Tropic Tropic of Cancer
zwrotnikowy
adj związany ze zwrotnikiem, pochodzący z terenów pod zwrotnikiem tropical
zwrotny
adj (gramatyka) wskazujący, że wykonawca czynności sam jej podlega reciprocal reflexive dotyczący zmiany kierunku reciprocal zdolny do szybkiej zmiany kierunku manoeuvrable maneuverable związany z oddawaniem, zwracaniem czegoś repayable returnable
zwrócić ˈzvruʨ̑iʨ̑
v oddać komuś jego własność, coś, co zostało od niego pożyczone give back repay
zwycięski
adj związany ze zwycięstwem, dotyczący zwycięstwa victorious winning triumphant
zwycięsko zvɨˈʨ̑ɛ̃w̃skɔ
adv w sposób zwycięski; triumfalnie victoriously
zwycięstwo zvɨˈʨ̑ɛ̃w̃stfɔ
n sukces (najczęściej w walce lub sporcie), zwalczenie nieprzyjaciela, pokonanie konkurencji victory win
zwycięzca zvɨˈʨ̑ɛ̃w̃sʦ̑a
n ten, który zwyciężył, wygrał winner
zwyciężać zvɨˈʨ̑ɛ̃w̃ʒaʨ̑
v odnosić zwycięstwo nad kimś lub czymś win conquer pokonywać kogoś, wygrywać z kimś conquer overcome
zwyczaj ˈzvɨʧ̑aj
n indywidualny sposób zachowywania się lub czynności wykonywane w określonych sytuacjach, charakterystyczne dla danej osoby habit sposób zachowywania się lub czynności wykonywane w określonych sytuacjach według pewnego wzoru określonego przez kulturę custom
zwyczajnie zvɨˈʧ̑ajɲɛ
adv w sposób zwyczajny, nie wyróżniający się niczym; przeciętnie simply commonly ordinarily
zwyczajność
n cecha tego, co jest zwyczajne commonness
zwyczajny zvɨˈʧ̑ajnɨ
adj taki, który niczym się nie wyróżnia, jest przeciętny, zwykły ordinary common mere normal simple
zwyczajowo
adv zgodnie z przyjętym zwyczajem customarily
zwykle ˈzvɨklɛ
adv zazwyczaj, prawie zawsze, bardzo często usually
zwyknąć ˈzvɨknɔ̃ɲʨ̑
v mieć w zwyczaju, zazwyczaj coś robić used to
zwykły ˈzvɨkwɨ
adj niewyróżniający się niczym ordinary casual common regular
zwyrodnialec ˌzvɨrɔdʲˈɲalɛʦ̑
n człowiek wynaturzony, wypaczony; degenerat degenerate
zwój zvuj
n coś zwiniętego w kłębek, rulon coil postać książki w formie wstęgi nawiniętej na dwa drążki, scroll
zwątpić ˈzvɔ̃ntpʲiʨ̑
v stracić wiarę w coś, przekonanie o słuszności, prawdziwości czegoś despair
zwężać ˈzvɛ̃w̃ʒaʨ̑
v czynić węższym narrow taper stawać się węższym narrow taper
zwłaszcza ˈzvwaʃʧ̑a
adv przede wszystkim, nade wszystko, w szczególności, szczególnie, specjalnie especially
zwłoka ˈzvwɔka
n zwlekanie z czymś, odkładanie czegoś na później delay
zwłoki ˈzvwɔci
n ciało martwego człowieka; corpse cadaver body
zygospora ˌzɨɡɔˈspɔra
n (biologia, biologiczny) wielojądrowa struktura przetrwalnikowa wytwarzana u grzybów podczas gametangiogamii; zygospore
zygota
n (biologia, biologiczny) komórka powstała wskutek zapłodnienia; zygote
zygzak ˈzɨɡzak
n ostro załamująca się linia łamana, przypominająca literę „z” zigzag
zygzakowaty ˌzɨɡzakɔˈvatɨ
adj biegnący zygzakiem, w linii, która co kawałek załamuje się zigzag
zyprazydon ˌzɨpraˈzɨdɔ̃n
n (farmacja, lekoznawstwo, farmakologia, farmaceutyczny, farmakologiczny) atypowy lek przeciwpsychotyczny będący pochodną piperazyny, stosowany w terapii schizofrenii i choroby afektywnej dwubiegunowej ziprasidone
zysk zɨsk
n (ekonomia, ekonomiczny) przewyższenie wpływów nad wydatkami, dochód ze sprzedaży gain korzyść z czegoś, uzyskana wartość profit
zyskać ˈzɨskaʨ̑
v osiągnąć z czegoś zysk gain
zyskowny zɨˈskɔvnɨ
adj taki, który przynosi zysk profitable remunerative
ząb zɔ̃mp
n (anatomia, anatomiczny) twór anatomiczny osadzony w szczęce lub żuchwie, ułatwiający gryzienie pokarmu; tooth (technologia, technika, techniczny) fragment urządzenia, który w połączeniu z innym takim fragmentem powoduje przenoszenie ruchu tooth
ząb mleczny
n (przenośnie, przenośnia) (stomatologia, stomatologiczny) pierwszy ząb (u człowieka) deciduous tooth milk tooth milk-tooth
ząbek czosnku ˈzɔ̃mbɛk ˈʧ̑ɔsn̥ku
n jedna z cząstek wchodzących w skład główki czosnku garlic clove
zębina
n (stomatologia, stomatologiczny) tkanka leżąca pod szkliwem w obrębie korony zęba i pod cementem w obrębie szyjki i korzenia zęba; dentine dentin
zębodołowy
adj (anatomia, anatomiczny) związany z zębodołami alveolar
zębowa wróżka zɛ̃mˈbɔva ˈvruʃka
n baśniowa postać w kulturze anglosaskiej obdarowująca dzieci w zamian za pozostawione przez nie mleczne zęby; tooth fairy
zęza ˈzɛ̃w̃za
n (marynarka) (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) najniższa wewnętrzna część kadłuba statku; bilge
złamany zwãˈmãnɨ
adj uszkodzony na skutek zgięcia broken
złamać ˈzwãmaʨ̑
v działaniem fizycznym (wcześniej zginając, naciskając lub uderzając) rozdzielić coś na kilka (zwykle na dwie) części break
złe oko
n (związek frazeologiczny) według wierzeń ludowych złe spojrzenie przynoszące nieszczęście, rzucające urok; evil eye
zło zwɔ
n coś powszechnie uznane za szkodliwe, negatywne moralnie; evil
złocisty
adj posiadający kolor albo połysk złota golden
złocić
v pokrywać coś warstwą złota lub malować coś na złoty kolor gild
złoczyńca
n ktoś czyniący zło, popełniający przestępstwa, człowiek zbrodniczy wrongdoer malefactor
złodziej ˈzwɔʥ̑ɛ̇j
n osoba, która kradnie thief
złodziejaszek
n złodziej dokonujący drobnych kradzieży petty thief
złodziejka zwɔˈʥ̑ɛ̇jka
n (potocznie, potoczny) rozgałęźnik elektryczny (bez kabla) pozwalający na czerpanie prądu z jednego gniazdka do kilku urządzeń power strip
złom zwɔ̃m
n zużyte, niepotrzebne przedmioty, elementy lub odpady metalowe, zbierane i wykorzystywane jako surowiec wtórny scrap metal
złomować zwɔ̃ˈmɔvaʨ̑
v oddawać na złom (złomowisko), wycofywać z użytkowania scrap
złota polska jesień ˈzwɔta ˈpɔlska ˈjɛ̇ɕɛ̇̃ɲ
n okres żółknięcia liści drzew we wrześniu lub październiku, połączony z piękną i ciepłą pogodą Indian summer Martinmas summer St. Martin's summer
złota płyta ˈzwɔta ˈpwɨta
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) symboliczna nagroda za osiągnięcie określonego regulaminem progu sprzedaży wydawnictwa muzycznego; gold record
złota rybka
n (ichtiologia, ichtiologiczny) odmiana hodowlana jednego z podgatunku karasia chińskiego, Carassius auratus; goldfish
złota rózga ˈzwɔta ˈruzɡa
n (potocznie, potoczny) (ludowy) (botanika, botaniczny) nawłoć pospolita golden rod
złota rączka ˈzwɔta ˈrɔ̃n͇ʧ̑ka
n osoba mająca wszechstronne uzdolnienia techniczne, potrafiąca niemal wszystko naprawić handyman
złotawy zwɔˈtavɨ
adj w kolorze podobnym do złotego goldish
złotnik ˈzwɔtʲɲik
n (rzemiosło, rzemieślniczy) osoba zajmująca się złotnictwem; rzemieślnik artystyczny wyrabiający przedmioty z metali szlachetnych (m.in. złota, srebra, platyny, palladu) goldsmith silversmith
złoto ˈzwɔtɔ
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny o symbolu Au i liczbie atomowej 79; gold stop zawierający złoto (1.1), surowiec do wyrobu m.in. biżuterii, monet gold (sport, sportowy) złoty medal gold
złotoczelny
adj taki, który ma złote czoło golden-fronted
złotonośny
adj obfitujący w złoto auriferous
złotousty ˌzwɔtɔˈ<sup>w</sup>ustɨ
adj (książkowy) posiadający talent oratorski, będący świetnym mówcą silver-tongued
złoty ˈzwɔtɨ
adj (jubilerstwo, jubilerski) wykonany ze złota gold mający kolor i połysk złota golden
złoty ˈzwɔtɨ
n (jednostka monetarna) jednostka monetarna Polski równa 100 groszom; zloty
złoty cielec ˈzwɔtɨ ˈʨ̑ɛlɛʦ̑
n bogactwo, pieniądze wyniesione do kategorii bóstwa; golden calf
złoty medal ˈzwɔtɨ ˈmɛdal
n medal przyznawany za pierwsze miejsce w zawodach sportowych, w konkursach, na wystawach itp. gold medal
złoty spadochron
n (przenośnie, przenośnia) (środowiskowy) umowa zawierana z osobą na wysokim stanowisku, zapewniająca jej bardzo wysoką odprawę na wypadek odwołania z pełnionej funkcji; golden parachute
złoty środek ˈzwɔtɨ ˈɕrɔdɛk
idiom (przenośnie, przenośnia) kompromisowe rozwiązanie zadowalające skrajne stanowiska golden mean
złowrogi zwɔvˈrɔɟi
adj będący oznaką czegoś złego ominous ill-omened sinister mający wrogie zamiary ill-intentioned malevolent evil-minded ill-disposed malicious
złowrogość
n nieprzyjazny stosunek do kogoś lub czegoś hostility malevolence
złowróżbny zwɔvˈruʒbnɨ
adj zapowiadający, wróżący coś złego foreboding ill-omened inauspicious portentous sinister
złościć
v doprowadzać do złości anger annoy wpadać w złość be angry be annoyed
złośliwe oprogramowanie
n (informatyka, informatyczny) oprogramowanie, którego celem jest wyrządzanie szkód w systemie komputerowym; malware malicious software
złośliwie zwɔɕˈlʲivʲjɛ
adv w sposób złośliwy maliciously malignantly malignly meanly mischievously nastily
złośliwość zwɔɕˈlʲivɔɕʨ̑
n cecha tego, kto jest złośliwy malice nastiness devilry deviltry maliciousness malignancy
złośliwy zwɔɕˈlʲivɨ
adj nacechowany wrogością, niechęcią, przejawiający niechęć, wrogość malicious malignant o chorobie, schorzeniu: mający przebieg groźny dla organizmu, zagrażający życiu malicious malignant
złość zwɔɕʨ̑
n silne uczucie rozdrażnienia, gniewu, wrogości w stosunku do kogoś; anger
złoże ˈzwɔʒɛ
n (geologia, geologiczny) nagromadzenie kopaliny użytecznej w skorupie ziemskiej; lode
złożenie zwɔˈʒɛ̃ɲɛ
n (językoznawstwo, językoznawczy) wyraz, który powstał poprzez połączenie co najmniej dwóch rdzeni bądź ich derywatów; compound coś powstałe w wyniku składania różnych części assemblage composition
złożoność
n cecha posiadania wielu elementów, możliwości, aspektów complexity
złożony zwɔˈʒɔ̃nɨ
adj (książkowy) o skomplikowanej budowie, trudny do zrozumienia complex
złudny
adj pozornie prawdziwy illusory deceptive delusive
złudzenie zwuˈʣ̑ɛ̃ɲɛ
n błędne odczucie, będące skutkiem zniekształcenia wrażeń zmysłowych illusion
zły zwɨ
adj agresywny, zdenerwowany (w danej chwili) angry mad niekorzystny bad kiepski, nieznający się bad niewygodny, nieprzyjemny, nieudany bad niemiły, nieprzyjemny (z charakteru) bad evil niepasujący, nieodpowiedni wrong bad niesmaczny bad poor o zdrowiu, zmysłach słaby bad poor niegrzeczny, nieposłuszny bad poor
złącze ˈzwɔ̃n͇ʧ̑ɛ
n (elektronika, elektroniczny) zespół złożony z wtyku i gniazdka; connector element łączący connector miejsce połączenia, złączenia, kontaktu joint
złączyć ˈzwɔ̃n͇ʧ̑ɨʨ̑
v połączyć, dokonać połączenia kilku elementów connect stworzyć całość conjoin
à propos a‿prɔˈpɔ
(książkowy) …wprowadzający temat wypowiedzi speaking about …wprowadzająca nowy temat, który nasunął się mówiącemu pod wpływem wcześniejszej wypowiedzi by the way
ósemka uˈsɛ̃mka
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dźwięk o czasie trwania równym 1/8 całej nuty; eight note quaver wspinaczka, (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) rodzaj węzła; figure-eight knot
ósemkowy
adj związany z liczbą osiem, dotyczący liczby osiem octal
ósmy cud świata ˈusmɨ ˈʦ̑utʲ ˈɕfʲjata
n coś wyjątkowo zachwycającego eighth wonder of the world
ów uf
pronoun ten (o którym już była mowa) that
ówdzie ˈuvʲʥ̑ɛ
pronoun w innym miejscu, nie tutaj elsewhere
Ćennaj
pn (geografia, geograficzny) miasto w południowych Indiach, stolica stanu Tamilnadu; Chennai
ćapati
n (kulinaria) indyjski pszenny placek, rodzaj chleba chapati
ćma ʨ̑ma
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) motyl nocny; moth
ćmić ʨ̑mʲiʨ̑
v powodować lekki ból hurt smart zmniejszać widoczność, zaciemniać darken
ćpun ʨ̑pũn
n (potocznie, potoczny) (pejoratywnie, pejoratywny) narkoman junkie
ćwiartka
n jedna z czterech równych części czego quarter
ćwiczenie ʨ̑fʲiˈʧ̑ɛ̃ɲɛ
n czynność powtarzana dla utrwalenia wiedzy lub zdobycia sprawności, nauka exercise instruction
ćwiczenie czyni mistrza ʨ̑fʲiˈʧ̑ɛ̃ɲɛ ˈʧ̑ɨ̃ɲi ˈmʲisṭʃa
proverb im bardziej coś ćwiczysz, tym jesteś w tym lepszy practice makes perfect
ćwiczyć ˈʨ̑fʲiʧ̑ɨʨ̑
v (szkolnictwo, szkolny) wykonywać określoną czynność w celu poprawienia danej umiejętności exercise do exercise rehearse
ćwierć ʨ̑fʲjɛrʲʨ̑
n jedna czwarta, 25% quarter fourth
ćwierćbrogsy
n buty z charakterystycznymi ażurowymi perforacjami quarter-brogues
ćwierćfinał ʨ̑fʲjɛrʲʨ̑ˈfʲĩnaw
n (sport, sportowy) część rozgrywek eliminacyjnych ośmiu rywali (lub ośmiu drużyn), z których czterech może awansować do półfinału quarter-final
ćwierćnuta ʨ̑fʲjɛrʲʨ̑ˈnuta
n (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) dźwięk o czasie trwania równym 1/4 całej nuty; crotchet quarter note quarternote
ćwikła ˈʨ̑fʲikwa
n (kulinaria) gotowane lub kiszone buraki ćwikłowe z dodatkiem tartego chrzanu i octu; beet horseradish
ćśśś
interjection …nakazujący milczenie shh
Łaba ˈwaba
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rzeka przepływająca przez Niemcy i w Czechy; Elbe
Łabędź ˈwabɛ̃ɲʨ̑
pn (astronomia, astronomiczny) gwiazdozbiór nieba północnego; zawiera jasną gwiazdę – Deneb; zawiera liczne mgławice; w Polsce widoczny latem i jesienią; góruje o północy w sierpniu; konstelacja, której 5 najjaśniejszych gwiazd tworzy charakterystyczny układ w kształcie krzyża, zwany Krzyżem Północy; Cygnus
Ładoga
pn (geografia, geograficzny) największe jezioro Europy położone w Rosji, na północny wschód od Petersburga; Lake Ladoga
Łazarz ˈwazaʃ
pn (biblijny) postać biblijna Lazarus imię męskie; Lazarus
Łomonosow
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, znajdujące się pod administracyjną jurysdykcją Petersburga, leżące na południowym wybrzeżu Zatoki Fińskiej; Lomonosov
Łotwa ˈwɔtfa
pn (geografia, geograficzny) państwo w Europie; Latvia
Łować
pn (geografia, geograficzny) (hydrologia, hydrologiczny) rzeka w obwodzie witebskim Białorusi oraz pskowskim i nowogrodzkim Rosji, uchodząca do jeziora Ilmen; Lovat
Łucja ˈwuʦ̑ʲja
pn imię żeńskie; Lucy
Ługańsk
pn (geografia, geograficzny) miasto w Ukrainie, administracyjne centrum obwodu ługańskiego; Luhansk
Ługańska Republika Ludowa
pn (geografia, geograficzny) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) samozwańcze państwo działające na terenie obwodu ługańskiego Ukrainy; Luhansk People's Republic
Łukasz ˈwukaʃ
pn imię męskie; Luke Lukas
Łużyce wuˈʒɨʦ̑ɛ
pn (geografia, geograficzny) region w Niemczech i częściowo w Polsce, zamieszkany przez Niemców i Słowian; Lusatia
Łużyczanin ˌwuʒɨˈʧ̑ãɲĩn
n (etnografia, etnograficzny) przedstawiciel mniejszości słowiańskiej zamieszkującej Łużyce Sorb
Łyśwa
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, w Kraju Permskim; Lysva
Łódź wuʨ̑
pn (geografia, geograficzny) miasto w centralnej Polsce; Lodz
łabędzi śpiew waˈbɛ̃ɲʥ̑i ˈɕpʲjɛf
n (przenośnie, przenośnia) (książkowy) ostatnie dzieło artysty kończące jego karierę, końcowy twór jakiejkolwiek działalności swan song
łabędziątko ˌwabɛ̃ɲˈʥ̑ɔ̃ntkɔ
n (zdrobniale) (zoologia, zoologiczny) łabędzię cygnet
łabędź ˈwabɛ̃ɲʨ̑
n (ornitologia, ornitologiczny) Cygnus, ptak wodny o białym lub czarnym upierzeniu i długiej smukłej szyi; swan pen
łabędź czarny
n (ornitologia, ornitologiczny) Cygnus atratus, gatunek łabędzia o czarnym upierzeniu; black swan
łabędź krzykliwy ˈwabɛ̃ɲʨ̑ kʃɨkˈlʲivɨ
n (ornitologia, ornitologiczny) Cygnus cygnus, gatunek łabędzia o białym upierzeniu i żółtym dziobie z czarnym czubkiem; whooper swan
łabędź niemy ˈwabɛ̃ɲʨ̑ ˈɲɛ̃mɨ
n (ornitologia, ornitologiczny) Cygnus olor, gatunek ptaka z rodziny kaczkowatych; mute swan
łach wax
n zużyta sztuka odzieży rag
łachman ˈwaxmãn
n (potocznie, potoczny) (pejoratywnie, pejoratywny) stare, zniszczone ubranie rag
łacina waˈʨ̑ĩna
n język starożytnych Rzymian; Latin
łacinnik waˈʨ̑ĩɲːik
n człowiek znający łacinę Latinist
łaciński waˈʨ̑ĩj̃sʲci
adj właściwy starożytnym Rzymianom, wywodzący się z Imperium Rzymskiego Latin
ład korporacyjny ˈwat ˌkɔrpɔraˈʦ̑ɨjnɨ
n ogół norm, zasad i dobrych praktyk niezbędnych do właściwego zarządzania organizacją; corporate governance
ładnie ˈwadʲɲɛ
adv w sposób ładny, miły, przyjemny, dobry nicely prettily
ładny ˈwadnɨ
adj odznaczający się urodą pretty nice pleasant
ładowarka ˌwadɔˈvarka
n (elektryczność) urządzenie służące do ładowania akumulatorów, także wewnętrznych np. w telefonach komórkowych, laptopach itp.; battery charger
ładować waˈdɔvaʨ̑
v (fizyka, fizyczny) (elektryczność) wprowadzać ładunek elektryczny do baterii, akumulatora charge (informatyka, informatyczny) ściągać z serwera stronę internetową load nabijać pistolet / karabin / strzelbę bądź inną broń palną load umieszczać przedmioty w jedno miejsce w celu przetransportowania ich gdzieś indziej load
ładunek waˈdũnɛk
n (fizyka, fizyczny) liczba określająca skalę oddziaływania; charge towar umieszczony w czymś, zwykle do transportu; load
łagodnie waˈɡɔdʲɲɛ
adv w sposób łagodny; delikatnie lub nieznacznie smoothly
łagodnieć waˈɡɔdʲɲɛ̇ʨ̑
v stawać się łagodnym mellow
łagodność waˈɡɔdnɔɕʨ̑
n cecha tego co jest łagodne; cecha tego, kto jest łagodny mildness gentleness
łagodny waˈɡɔdnɨ
adj charakteryzujący się łagodnością, spokojem, brakiem gniewu lub niepokoju mild placid o smaku: słaby, taki, który nie jest pikantny; jest delikatny mild
łagodzić waˈɡɔʥ̑iʨ̑
v czynić mniej kontrastowym, mniej jaskrawym, mniej intensywnym soften czynić łagodnym, mniej surowym, mniej gwałtownym alleviate mitigate appease ease assuage attenuate
łajdak ˈwajdak
n (potocznie, potoczny) (pejoratywnie, pejoratywny) człowiek postępujący niezgodnie z normami etyki, godny pogardy scoundrel
łajka jakucka
n (kynologia, kynologiczny) rasa psów należąca do szpiców; Yakutian Laika
łajno ˈwajnɔ
n odchody zwierzęce dung
łakocie
n słodycze, słodkości candy
łakomy waˈkɔ̃mɨ
adj (przenośnie, przenośnia) chciwy avaricious covetous greedy budzący chciwość alluring tempting chciwy jedzenia gluttonous greedy
łamanie chleba
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) eucharystia pierwszych chrześcijan breaking of bread
łamaniec wãˈmãɲɛʦ̑
n (potocznie, potoczny) o czymś trudnym do wymówienia, niezrozumiałym, skomplikowanym jawbreaker
łamaniec językowy wãˈmãɲɛʦ̑ʲ ˌjɛ̃w̃zɨˈkɔvɨ
idiom trudna do wymówienia fraza; (zobacz) też łamańce językowe w Wikicytatach tongue-twister
łamać ˈwãmaʨ̑
v o rzeczach mało elastycznych: rozdzielać coś na kawałki naciskając, zginając break nie stosować się do czegoś break
łamać sobie głowę ˈwãmaʨ̑ ˈsɔbʲjɛ ˈɡwɔvɛ
v intensywnie zastanawiać się nad czymś; myśleć, rozmyślać, szukać odpowiedzi rack one's brain
łamistrajk wãˈmʲistrajk
n (potocznie, potoczny) osoba pracująca w czasie strajku blackleg scab strikebreaker
łamliwy wãmˈlʲivɨ
adj łatwo łamiący się fragile brittle breakable frail easily broken
łan wãn
n (dawniej, dawny) obszar ziemi dany przez możnowładcę osadnikowi do uprawy, celem pozyskania czynszu i daniny feoff fief część ziemi pod zasiew field zboże rosnące na zagonie cornfield
łania ˈwãɲa
n (zoologia, zoologiczny) samica jelenia lub daniela hind
łapa ˈwapa
n noga zwierzęcia niemającego kopyt paw
łapacz ˈwapaʧ̑
n osoba, która coś lub kogoś łapie catcher
łapanka waˈpãnka
n (historia, historyczny, historycznie) akcja zatrzymywania większej liczby przypadkowych osób w czasie drugiej wojny światowej; roundup
łapać ˈwapaʨ̑
v chwytać coś, co znajduje się w ruchu, zostało rzucone catch seize zarażać się, zostawać zarażonym chorobą catch get
łapczywie
adv w sposób łapczywy hungrily ravenously
łapczywy
adj bez umiaru greedy cechujący się łakomstwem greedy nacechowany chciwością, pożądliwością greedy
łapownik
n człowiek biorący łapówki grafter
łapówka waˈpufka
n wartość materialna lub niematerialna udzielona przez jedną osobę na rzecz drugiej osoby, w celu nielegalnego osiągnięcia pewnej korzyści bribe pay-off
łasica waˈɕiʦ̑a
n (zoologia, zoologiczny) niewielkie drapieżne zwierzę futerkowe; weasel
łasić się ˈwaɕiʨ̑‿ɕɛ
v o zwierzętach: ocierać się pieszczotliwie fawn
łaska ˈwaska
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) dar udzielany człowiekowi przez Boga, a którego przyznanie nie jest związane z żadną zasługą grace darowanie lub złagodzenie kary mercy
łaskawość waˈskavɔɕʨ̑
n cecha tego, co łaskawe; cecha tego, kto łaskawy clemency graciousness
łaskawy
adj dobry, pełen wielkoduszności gracious niedokuczliwy, przychylny favorable favourable oswojony, bez dzikości docile tame w zwrotach grzecznościowych: zacny, wielmożny kind
łaski bez
interjection (potocznie, potoczny) (żartobliwie) jeśli czegoś nie chcesz, to nie rób, obejdę się bez twojej pomocy thanks for nothing
łaskotać
v lekko podrażniać wrażliwe na dotyk miejsca tickle titillate
łaskotki
n delikatne pobudzanie do śmiechu poprzez pobudzanie wrażliwych okolic ciała tickling
łata ˈwata
n fragment materiału przyszyty do tkaniny, aby zasłonić dziurę w tej tkaninie patch (informatyka, informatyczny) plik zawierający poprawki do kodu programu, bazujący na różnicach pomiędzy kodem poprawionym a poprawianym patch jeden z elementów tuszy wołowej flank steak przyrząd z podziałką stosowany w geodezji do niwelacji level staff levelling rod
łatwo ˈwatfɔ
adv w sposób łatwy, bez trudności, bez trudu lub wysiłku easily easy
łatwopalność
n (fizyka, fizyczny) cecha tego, co łatwopalne inflammability
łatwopalny ˌwatfɔˈpalnɨ
adj wykazujący możliwość łatwego zapalenia się flammable inflammable
łatwowierność
n cecha kogoś, kto ma skłonność do uznawania za prawdziwe niesprawdzonych informacji credulity gullibility
łatwowierny
adj taki, który ma skłonność do uznawania za prawdziwe niesprawdzonych informacji gullible credulous
łatwość ˈwatfɔɕʨ̑
n cecha tego, co jest łatwe, brak trudności easiness ease facility smooth
łatwy ˈwatfɨ
adj nie wymagający wysiłku, trudu, nie stawiający przeszkód easy
ława ˈwava
n niski stolik, zwykle podłużny coffee table
ława przysięgłych
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) miejsce na sali sądowej, które zajmują sędziowie przysięgli jury box (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) zespół osób zasiadających w sądzie przysięgłych jury
ławka ˈwafka
n twardy mebel do siedzenia dla kilku osób; bench
ławnik
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) osoba niebędąca sędzią, uczestnicząca w wydawaniu wyroków w niektórych kategoriach spraw sądowych; juror lay judge
łazienka waˈʑɛ̃nka
n pomieszczenie do kąpieli z wanną lub prysznicem; bathroom
łazik ˈwaʑik
n (astronomia, astronomiczny) pojazd kosmiczny badający powierzchnię obcej planety; rover
łańcuch ˈwãj̃nʦ̑ux
n (geografia, geograficzny) łańcuch górski; range (informatyka, informatyczny) ciąg znaków, dane typu tekstowego; string (przenośnie, przenośnia) ciąg zdarzeń, szereg obiektów series train of events (technologia, technika, techniczny) element mechaniczny, składający się z identycznych ogniw; chain anglosaska miara długości; chain
łańcuch pokarmowy ˈwãj̃nʦ̑ux ˌpɔkarˈmɔvɨ
n (biologia, biologiczny) zależność pokarmowa wiążąca w danej biocenozie poszczególne gatunki producentów, konsumentów i reducentów, będących kolejnymi ogniwami w układzie, w którym każde ogniwo poprzedzające jest pokarmem dla następnego; food chain
łaźnia ˈwaʑɲa
n budynek lub pomieszczenie do kąpieli w wodzie, parze albo rozgrzanym powietrzu bath baths
łechtaczka wɛxˈtaʧ̑ka
n (anatomia, anatomiczny) nieparzysty, zewnętrzny narząd płciowy samic ssaków; clitoris
łobuz ˈwɔbus
n osoba zachowująca się źle hoodlum rascal rat roughneck scallywag swine
łochynia wɔˈxɨ̃ɲa
n (botanika, botaniczny) (potocznie, potoczny) roślina z gatunku borówka bagienna bog bilberry
łodyga wɔˈdɨɡa
n (biologia, biologiczny) nadziemna część rośliny naczyniowej; stalk
łojotok
n nadmierne wydzielanie łoju na skórze; seborrhagia
łokciowy wɔcˈʨ̑ɔvɨ
adj (anatomia, anatomiczny) dotyczący łokcia ulnar
łokieć ˈwɔcɛ̇ʨ̑
n (anatomia, anatomiczny) staw łączący ramię z przedramieniem elbow (historia, historyczny, historycznie) dawna miara długości (od 0,5 do 0,8 metra) ell
łom
n (technologia, technika, techniczny) narzędzie mające postać żelaznego pręta zaostrzonego lub spłaszczonego na końcu, służące do podważania ciężarów, rozbijania, kruszenia itp.; crowbar
łono ˈwɔ̃nɔ
n wnętrze brzucha kobiety w ciąży womb
łono Abrahama
n (biblijny) (przenośnie, przenośnia) niebo, miejsce szczęścia wiecznego; Abraham's bosom bosom of Abraham
łonowy wɔ̃ˈnɔvɨ
adj związany z łonem, dotyczący łona (dolnej części brzucha) pubic
łopata wɔˈpata
n narzędzie zazwyczaj obsługiwane dwoma rękami, służące do kopania lub nabierania sypkich materiałów; shovel spade
łopatka wɔˈpatka
n (anatomia, anatomiczny) kość pasa barkowego połączona z kością ramienną i obojczykiem; shoulder blade
łososiowy ˌwɔsɔˈɕɔvɨ
adj (książkowy) mający kolor pomarańczoworóżowy, taki jak kolor mięsa łososia salmon
łosoś ˈwɔsɔɕ
n (ichtiologia, ichtiologiczny) ryba o różowym mięsie żyjąca na północnym Atlantyku; salmon
łotewski wɔˈtɛfsʲci
adj odnoszący się do Łotwy lub Łotyszów Latvian Lettish
łotewski wɔˈtɛfsʲci
n język urzędowy Łotwy; Latvian
łotr wɔtr̥
n ktoś popełniający czyny haniebne, niegodziwe villain
łowić ˈwɔvʲiʨ̑
v łapać, chwytać w sieć lub na wędkę angle catch fish hunt snare trap
łowić ryby w mętnej wodzie ˈwɔvʲiʨ̑ ˈrɨbɨ ˈv‿mɛ̃ntnɛj ˈvɔʥ̑ɛ
v korzystać z zamieszania lub niejasnej sytuacji, zyskiwać w sposób nieuczciwy fish in troubled waters
łozówka wɔˈzufka
n (ornitologia, ornitologiczny) Acrocephalus palustris, mały ptak zamieszkujący gęsto zarośnięte tereny wilgotne, naśladujący odgłosy innych ptaków; marsh warbler
łoś wɔɕ
n (zoologia, zoologiczny) Alces alces, gatunek największego, roślinożernego ssaka kopytnego z rodziny jeleniowatych, o rozłożystym porożu; elk moose
łoś irlandzki ˈwɔɕ irˈlãnʦ̑ʲci
n (zoologia, zoologiczny) Megaloceros giganteus, gatunek wymarłego ssaka z rodziny jeleniowatych Irish elk
łoże ˈwɔʒɛ
n podstawa, na której wspiera się ciężka maszyna, np. obrabiarka saddle
łoże siewne ˈwɔʒɛ ˈɕɛvnɛ
n (rolnictwo, rolniczy) wierzchnia warstwa gruntu przygotowana do siewu; seedbed
łoże śmierci ˈwɔʒɛ ˈɕmʲjɛrʲʨ̑i
n łóżko, łoże, w którym leży umierający lub w którym ktoś umarł deathbed
łożysko wɔˈʒɨskɔ
n (anatomia, anatomiczny) przejściowy narząd płodowy występujący u ssaków łożyskowych, który łączy zarodek ze ścianą macicy i umożliwia wymianę między matką a płodem; placenta (technologia, technika, techniczny) część urządzenia technicznego podtrzymująca (łożyskująca) inną jego część (łożyskowaną) w sposób umożliwiający jej względny ruch obrotowy; bearing
łożysko przodujące
n (medycyna, medyczny) powikłanie ciąży polegające na nieprawidłowo niskim zagnieżdżeniu łożyska w macicy; placenta praevia placenta previa
łubin
n (botanika, botaniczny) Lupinus L., rodzaj roślin z rodziny bobowatych; lupinus (botanika, botaniczny) roślina z rodzaju (1.1) lupin lupine
łucznictwo wuʧ̑ʲˈɲiʦ̑tfɔ
n (sport, sportowy) dyscyplina sportowa, w której strzela się z łuku do tarczy archery toxophily
łuczniczka wuʧ̑ʲˈɲiʧ̑ka
n forma żeńska od: łucznik; kobieta strzelająca z łuku archer
łucznik ˈwuʧ̑ʲɲik
n (wojskowość, wojskowy) żołnierz, myśliwy posługujący się łukiem; archer bowman
łuczywo wuˈʧ̑ɨvɔ
n (przestarzałe, przestarzały) kawałek smolnego drzewa, używanego dawniej do oświetlania; torch
łudzić ˈwuʥ̑iʨ̑
v (książkowy) zwodzić kogoś, dając mu fałszywe nadzieje deceive delude
łuk wuk
n (architektura, architektoniczny) element budowli w kształcie łuku (1.1); arch arc (matematyka, matematyczny) różniczkowalny odcinek krzywej; arc bow (fizyka, fizyczny) widoczny przepływ prądu elektrycznego między dwoma elektrodami; arc bow (sport, sportowy) wygięta broń miotająca strzały przez napięcie liny łączącej jej oba końce (cięciwy) i nadanie tak strzale energii; bow arc każdy kształt przypominający łuk (1.1) bend curve arc
łuna ˈwũna
n silne światło odbite glow
łupek ˈwupɛk
n (geologia, geologiczny) skała osadowa lub metamorficzna wykazująca dobrą łupkowatość; slate
łupież ˈwupʲjɛʃ
n (medycyna, medyczny) (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) choroba skóry głowy, charakteryzująca się złuszczaniem zrogowaciałej warstwy naskórka; dandruff
łuska ˈwuska
n (botanika, botaniczny) okrywa niektórych nasion lub owoców hull husk (wojskowość, wojskowy) część naboju służąca do umieszczenia w niej ładunku miotającego i spłonki case shell (zoologia, zoologiczny) płytki pokrywające ciało niektórych zwierząt scale
łuskać
v wydobywać z łuski hull shell
łuskowiec
n (ornitologia, ornitologiczny) ptak z rodziny ziarnojadów, Pinicola enucleator, Pine Grosbeak
łuszczyca wuʃˈʧ̑ɨʦ̑a
n przewlekła, nawracająca choroba skóry, która charakteryzuje się występowaniem na skórze łuszczących się wykwitów; psoriasis
łuszczycowe zapalenie stawów
n (medycyna, medyczny) przewlekłe zapalenie stawów u osób z łuszczycą psoriatic arthritis
łut wut
n dawna jednostka miary masy, równa 1/16 grzywny lub 1/32 funta; lot
łużycki wuˈʒɨʦ̑ʲci
adj związany z Łużycami lub Łużyczanami Lusatian
łużycki wuˈʒɨʦ̑ʲci
n język słowiański, którym mówi się na Łużycach; Sorbian
łydka ˈwɨtka
n (anatomia, anatomiczny) tylna część nogi człowieka, między kolanem a stopą; calf
łydkowy
adj (anatomia, anatomiczny) związany z łydką, dotyczący łydki sural
łykać
v (potocznie, potoczny) wypijać alkohol have a shot have a slug przesuwać co do gardła, przełyku, żołądka… swallow
łysenkizm
n (biologia, biologiczny) radziecki, pseudonaukowy pogląd zaprzeczający istnieniu genów i uznający dziedziczną zmienność środowiskową za główny czynnik przystosowawczy; Lysenkoism
łysienie wɨˈɕɛ̇̃ɲɛ
n (medycyna, medyczny) utrata znacznej ilości włosów poprzez ich stopniowe wypadanie alopecia hair loss baldness
łysienie androgenowe wɨˈɕɛ̇̃ɲɛ ˌãndrɔɡɛ̃ˈnɔvɛ
n (medycyna, medyczny) dolegliwość polegająca na nadmiernym wypadaniu włosów dotykająca częściej mężczyzn; androgenic alopecia
łysina wɨˈɕĩna
n miejsce na głowie pozbawione włosów bald patch spot
łyska ˈwɨska
n (ornitologia, ornitologiczny) Fulica atra, wędrowny ptak nurkujący o czarnym upierzeniu oraz jasnym dziobie i czole; coot
łysy ˈwɨsɨ
adj całkowicie lub częściowo pozbawiony włosów na głowie bald
łyżeczka wɨˈʒɛʧ̑ka
n mała łyżka teaspoon
łyżeczka do herbaty
n mała łyżka, którą używa się do słodzenia i mieszania herbaty oraz innych napojów teaspoon
łyżka ˈwɨʃka
n (technologia, technika, techniczny) część maszyny budowlanej służąca do czerpania i przenoszenia materiałów, przeważnie sypkich shovel sztuciec służący do jedzenia spoon
łyżka do butów ˈwɨʃka dɔ‿ˈbutuf
n narzędzie ułatwiające zakładanie butów shoehorn
łyżka wazowa ˈwɨʃka vaˈzɔva
n (gastronomia) duża głęboka łyżka o długim trzonku, służąca do nalewania zupy z wazy soup-ladle
łyżkowidelec ˌwɨʃkɔvʲiˈdɛlɛʦ̑
n rodzaj sztućca, połączenie łyżki i widelca; spork
łyżnik
n półeczka z drewna z otworami na sztućce spoon-holder
łyżwa ˈwɨʒva
n (sport, sportowy) stalowa, wąska płoza przymocowana do wysokiego, sztywnego buta, służąca do jazdy po lodzie; ice skate
łyżwiarstwo wɨʒˈvʲjarstfɔ
n (sport, sportowy) zbiór dyscyplin sportowych, w których zawodnik porusza się po lodzie za pomocą łyżew; skating ice-skating
łyżwiarstwo figurowe
n (sport, sportowy) dyscyplina sportowa polegająca na jeździe na łyżwach oraz wykonywaniu elementów choreograficznych i akrobatycznych, takich jak: skoki, piruety, podnoszenia (w jeździe w parach) itp. figure skating
łyżwiarstwo synchroniczne
n (sport, sportowy) odmiana łyżwiarstwa figurowego polegająca na jeździe na lodzie i wykonywaniu figur przez drużyny (tzw. formacje); synchronised skating synchronized skating
łyżwiarstwo szybkie
n (sport, sportowy) konkurencja sportowa polegająca na jak najszybszym pokonaniu na łyżwach określonego dystansu; speed skating
łyżwiarz ˈwɨʒvʲjaʃ
n (sport, sportowy) osoba jeżdżąca na łyżwach, także zawodnik wyczynowo uprawiający łyżwiarstwo; skater
łza wza
n (fizjologia, fizjologiczny) kropla słonawej wody wydzielonej przez oko; tear
łzawić ˈwzavʲiʨ̑
v o oczach: wydzielać nadmiernie łzy water
łzawnica
n (historia, historyczny, historycznie) starożytne naczynie przeznaczone do symbolicznego przechowywania łez przelanych na czyimś grobie lachrymatory lacrymatory
łzawy
adj (ironicznie) o czymś co przesadnie działa środkami wywołującymi łzy, wzruszenie, żal, współczucie sappy
łódź wuʨ̑
n mała jednostka pływająca poruszająca się po wodach; boat
łój
n (biologia, biologiczny) tłusta i płynna wydzielina gruczołów łojowych sebum (technologia, technika, techniczny) (spożywczy) tłuszcz zwierzęcy o twardej konsystencji tallow suet
łóżeczko wuˈʒɛʧ̑kɔ
n (potocznie, potoczny) (zdrobniale) od: łóżko; małe łóżko cot
łóżko ˈwuʃkɔ
n mebel przeznaczony do spania; bed
łóżko piętrowe
n rodzaj łóżka z dwoma (lub więcej) poziomami do spania; bunk bed bunk beds
łóżko polowe ˈwuʃkɔ pɔˈlɔvɛ
n łóżko składane o lekkiej konstrukcji camp bed
łącze stałe ˈwɔ̃n͇ʧ̑ɛ ˈstawɛ
n (informatyka, informatyczny) łącze internetowe nieustannie pracujące. non-switched line
łączniczka wɔ̃n͇ʧ̑ʲˈɲiʧ̑ka
n kobieta w służbie wojskowej, której zadaniem jest utrzymywanie łączności między placówkami wojskowymi, oddziałem a dowódcą, przekazywanie meldunków, rozkazów liaison officer
łącznie ˈwɔ̃n͇ʧ̑ʲɲɛ
adv razem, ogółem, po zsumowaniu altogether including inclusive jointly together
łącznik ˈwɔ̃n͇ʧ̑ʲɲik
n (językoznawstwo, językoznawczy) czasownik lub morfem łączący podmiot zdania z orzecznikiem; razem z orzecznikiem tworzy orzeczenie złożone (analityczne); spójnik łączący copula (językoznawstwo, językoznawczy) dywiz, najkrótszy znak pisarski stosowany przy dzieleniu lub łączeniu wyrazów hyphen
łączność ˈwɔ̃n͇ʧ̑nɔɕʨ̑
n działania składające się na utrzymanie kontaktu communication
łączny
adj taki, który łączy conjunctional joint wynikły z sumy, połączenia czy uogólnienia accumulative all in all-in combined consolidated cumulative inclusive
łączyć ˈwɔ̃n͇ʧ̑ɨʨ̑
v jednoczyć, umożliwiać zespolenie join merge unite kojarzyć ze sobą pojęcia lub zjawiska connect associate join spajać elementy za pomocą środków technicznych connect combine join
łąka ˈwɔ̃ŋka
n teren gęsto porośnięty trawami; meadow
łękotka wɛ̃ŋˈkɔtka
n (anatomia, anatomiczny) chrząstka wchodząca w skład stawu kolanowego; meniscus
ŚDM
acronym = Światowe Dni Młodzieży; WYD
ŚRK ɛɕ‿ɛr‿ˈka
acronym = (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) Światowa Rada Kościołów; WCC
Śani ˈɕä̃ɲi
n (astronomia, astronomiczny) w hinduizmie: nawagraha Saturn, jedna z planet w wedyjskim systemie astrologicznym Shani (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) bóg nawagraha (1.1) zsyłający nieszczęścia i niepowodzenia w razie gdy nie zostaje przebłagany Shani
Śiwa ˈɕiva
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) jeden z trzech najważniejszych bogów hinduizmu Shiva
Śląsk ɕlɔ̃w̃sk
pn (geografia, geograficzny) kraina geograficzna i historyczna na lewym brzegu górnej Odry; Silesia
Śląsk Cieszyński ˈɕlɔ̃w̃sʲc ʨ̑ɛˈʃɨ̃j̃sʲci
n (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna stanowiąca południowo-wschodnią część Śląska, położona wokół miasta Cieszyn i rzeki Olzy, częściowo w Polsce, częściowo w Republice Czeskiej; Cieszyn Silesia Teschen Silesia Těšín Silesia
Śląsk Opolski
n (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) kraina historyczna stanowiąca centralną część Śląska, położona wokół miasta Opole, nad środkową i górną Odrą; Opole Silesia Opolian Silesia
Ślązak ˈɕlɔ̃w̃zak
n mieszkaniec Śląska; Silesian
Śnieżka ˈɕɲɛʃka
pn (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) imię królewny z baśni braci Grimm; Snow White
Średnie Państwo
n (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) okres w historii starożytnego Egiptu obejmujący lata od ok. 2050 do ok. 1760 p.n.e.; Middle Kingdom
Środa Popielcowa ˈɕrɔda ˌpɔpʲjɛlˈʦ̑ɔva
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w kalendarzu chrześcijańskim pierwszy dzień Wielkiego Postu, w którym głowy wiernych posypuje się popiołem; Ash Wednesday
Śródziemie ɕrudʲˈʑɛ̃mʲjɛ
pn (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) fikcyjny kontynent w mitologii stworzonej przez J. R. R. Tolkiena; Middle-earth
Świetlana
pn słowiańskie imię żeńskie Svetlana
Święta Rodzina
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) w teologii chrześcijańskiej: rodzina złożona z Jezusa Chrystusa i jego rodziców; Holy Family
Święto Pracy ˈɕfʲjɛ̃ntɔ ˈpraʦ̑ɨ
n (potocznie, potoczny) święto ruchu robotniczego obchodzone od 1890 roku w pierwszy dzień maja; International Workers' Day Labor Day May Day
Święto Reformacji ˈɕfʲjɛ̃ntɔ ˌrɛfɔrˈmaʦ̑ʲji
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) święto obchodzone przez Kościoły protestanckie 31 października na pamiątkę wystąpienia Marcina Lutra w Wittenberdze; Reformation Day
Święty Hufiec ˈɕfʲjɛ̃ntɨ ˈxufʲjɛʦ̑
pn (historia, historyczny, historycznie) słynny z waleczności tebański oddział wojowników składający się z homoseksualnych kochanków, sformowany w 378 r. p.n.e.; Sacred Band
Święty Mikołaj ˈɕfʲjɛ̃ntɨ mʲiˈkɔwaj
pn (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) jeden z najpopularniejszych chrześcijańskich świętych; biskup Myry w Azji Mniejszej; patron dzieci, kancelistów parafialnych, piekarzy, podróżnych, żeglarzy, uczonych i studentów; w dniu, lub w wigilię, jego święta (6 grudnia) istnieje zwyczaj obdarowywania podarunkami; Saint Nicholas
Święty Zastęp ˈɕfʲjɛ̃ntɨ ˈzastɛ̃mp
pn (historia, historyczny, historycznie) słynny z waleczności tebański oddział wojowników składający się z homoseksualnych kochanków, sformowany w 378 r. p.n.e.; Sacred Band
ściana ˈɕʨ̑ãna
n (budownictwo) pionowy element konstrukcyjny oddzielający dwa pomieszczenia lub miejsca; wall
ściany mają uszy ˈɕʨ̑ãnɨ ˈmajɔ̃w̃ ˈuʃɨ
proverb mówiąc coś poufnego, należy uważać, aby nie usłyszał lub nie podsłuchał tego ktoś niepożądany walls have ears
ścieg ɕʨ̑ɛk
n sposób przewlekania nitki przy szyciu lub haftowaniu stitch
ściemniacz ˈɕʨ̑ɛ̃mʲɲaʧ̑
n regulator np. światła dimmer
ścieralność ɕʨ̑ɛˈralnɔɕʨ̑
n podatność na ścieranie abrasiveness
ścierać ˈɕʨ̑ɛraʨ̑
v oczyszczać powierzchnię poprzez tarcie to dust to rub off to wipe off rozdrabniać poprzez tarcie grate usuwać wierzchnią warstwę z czegoś poprzez pocieranie szorstkim przedmiotem graze
ściereczka ɕʨ̑ɛˈrɛʧ̑ka
n niewielka ścierka duster
ścierka ˈɕʨ̑ɛrka
n kawałek materiału do wycierania naczyń dishcloth szmata służąca do mycia, ścierania czegoś cloth
ściernica ɕʨ̑ɛrʲˈɲiʦ̑a
n narzędzie ścierne, składające się z ziaren ściernych i nośnika materiału ściernego; grinding wheel
ściernisko
n (rolnictwo, rolniczy) pole po skoszeniu rosnącego na nim zboża stubble
ścierwo ˈɕʨ̑ɛrvɔ
n (pogardliwie) człowiek zły, podły bastard (slangowo) amfetamina scum martwe, rozkładające się ciało zwierzęcia carcass
ścieśniać ˈɕʨ̑ɛ̇ɕɲäʨ̑
v stłaczać coś, próbując to zmieścić na mniejszej przestrzeni, ściskać cramp tighten
ścieżka ˈɕʨ̑ɛʃka
n wąski wydeptany pasek ziemi albo też specjalnie wytyczony i ubity dla pieszych path (informatyka, informatyczny) opis lokalizacji pliku na dysku komputera; path
ścieżka dźwiękowa ˈɕʨ̑ɛʃka ʥ̑vʲjɛ̃ŋˈkɔva
n oprawa dźwiękowa filmu, spektaklu, audycji zapisana na odpowiednim nośniku; soundtrack
ścinka ˈɕʨ̑ĩnka
n (leśnictwo) wyrąb drzew cuttings
ściskać ˈɕʨ̑iskaʨ̑
v wywierać ucisk, ścisk na jakimś obiekcie z kilku stron squeeze
ścisły ˈɕʨ̑iswɨ
adj dokładny, precyzyjny accurate exact pure złożony z ciasno upakowanych elementów dense strict compact
ściółka ˈɕʨ̑uwka
n materiał na posłanie dla zwierząt bedding litter w lesie: martwe szczątki roślin mulch
ściąga ˈɕʨ̑ɔ̃ŋɡa
n notatka nielegalnie posiadana na egzaminie, sprawdzianie itp., zawierająca odpowiedź na wymagane pytanie bądź pewien zakres materiału crib sheet
ściągawka ɕʨ̑ɔ̃ŋˈɡafka
n karteczka z informacjami używana tajnie przez uczniów podczas klasówek, egzaminów itp. crib sheet
ściągać ˈɕʨ̑ɔ̃ŋɡaʨ̑
v (potocznie, potoczny) pobierać pliki z internetu download egzekwować podatki lub inne należności collect importować coś zza granicy import odpisywać od kogoś innego podczas testu, sprawdzianu, klasówki itp. cheat zdejmować ubranie lub buty undress schodzić się, przybywać w jedno miejsce gather
ścięgno ˈɕʨ̑ɛ̃ŋɡnɔ
n (anatomia, anatomiczny) włóknista tkanka odpowiedzialna za przeniesienie skurczu mięśni na układ kostny; tendon sinew
ściśle ˈɕʨ̑iɕlɛ
adv w sposób ścisły, dokładny, precyzyjny precisely strictly
śirszasana
n jedna z asan; stanie na głowie; shirshasana
ślad ɕlat
n (matematyka, matematyczny) suma elementów na głównej przekątnej macierzy kwadratowej; trace (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) ścieżka dźwiękowa w urządzeniach i oprogramowaniu służącym do rejestracji dźwięku track niewielka ilość vestige oznaka przejścia, przejechania, przelotu kogoś lub czegoś track footprint pozostałość po wydarzeniu lub po obecności kogoś lub czegoś reminiscence
ślad wodny
n woda, którą konsument zużywa bezpośrednio i ta, która została wykorzystana do produkcji konsumowanych przez niego dóbr water footprint
ślamazara ˌɕlãmaˈzara
n (potocznie, potoczny) (lekceważąco, lekceważący) osoba robiąca wszystko powoli, często również nieudolnie slowcoach
ślamazarny ˌɕlãmaˈzarnɨ
adj powolny, flegmatyczny, mało energiczny slowcoach
śledziona ɕlɛˈʥ̑ɔ̃na
n (anatomia, anatomiczny) narząd limfatyczny magazynujący krew u kręgowców; spleen milt
śledzić ˈɕlɛʥ̑iʨ̑
v obserwować, badać wzrokiem rozwój zdarzeń look after tail track szpiegować dog follow sleuth spy stalk trace
śledztwo
n badanie przez prokuraturę, policję i uprawnione osoby, czy i w jakich okolicznościach popełnione zostało przestępstwo; investigation
śledź ɕlɛʨ̑
n (ichtiologia, ichtiologiczny) jadalna ryba morska; herring metalowy klin zakończony haczykiem wbijany w ziemię w celu naciągnięcia linek utrzymujących konstrukcję namiotu tent peg
ślepa miłość ˈɕlɛpa ˈmʲiwɔɕʨ̑
n miłość, która sprawia, że nie dostrzega się wad ukochanej osoby blind love
ślepa uliczka ˈɕlɛpa uˈlʲiʧ̑ka
n (przenośnie, przenośnia) (książkowy) sytuacja bez wyjścia cul-de-sac impasse uliczka niemająca wylotu cul-de-sac blind alley dead end impasse
ślepota ɕlɛˈpɔta
n (medycyna, medyczny) utrata wzroku, niewidzenie blindness (przenośnie, przenośnia) niedostrzeganie faktów blindness
ślepota śnieżna
n (medycyna, medyczny) schorzenie, kojarzone głównie z himalaistami, polegające na ostrym zapaleniu spojówek i nabłonka rogówki wywołane ekspozycją na promieniowanie ultrafioletowe; snow blindness photokeratitis niphablepsia
ślepy ˈɕlɛpɨ
adj taki, który nie może widzieć; który stracił wzrok blind (przenośnie, przenośnia) taki, który nie zważa, nie zwraca uwagę na otoczenie albo okoliczności blind
ślepy ˈɕlɛpɨ
n (potocznie, potoczny) osoba ślepa (1.1) blind
ślicznie ˈɕlʲiʧ̑ʲɲɛ
adv w śliczny sposób beautifully
ślicznotka ɕlʲiʧ̑ˈnɔtka
n (potocznie, potoczny) (pieszczotliwie, pieszczotliwy) bardzo ładna kobieta beauty
śliczny ˈɕlʲiʧ̑nɨ
adj taki, który jest ładny, miły dla zmysłów; uroczy, wzbudzający pozytywne emocje gorgeous
ślimak ˈɕlʲĩmak
n (zoologia, zoologiczny) rodzaj bardzo rozpowszechnionego mięczaka; snail slug helix (anatomia, anatomiczny) część ucha wewnętrznego ssaków; cochlea (architektura, architektoniczny) motyw dekoracyjny w kształcie spiralnie skręconej muszli ślimaka (1.1) volute (kulinaria) papatacz; słodki wypiek z ciasta półfrancuskiego, w kształcie okrągłej, spiralnie zwiniętej muszli sweet roll (rzemiosło, rzemieślniczy) (muzykologia, muzyka, muzykologiczny, muzyczny) ozdobne zakończenie szyjki instrumentu smyczkowego head scroll (technologia, technika, techniczny) element przekładni ślimakowej; worm (urbanistyka, urbanistyczny) trakt komunikacyjny spiralnie pokonujący różnicę wysokości spiral ramp
ślina ˈɕlʲĩna
n płynna wydzielina wytwarzana w ustach; saliva spit
śliniak
n osłona z materiału lub plastiku kładziona małym dzieciom pod brodę bib
ślinić ˈɕlʲĩɲiʨ̑
v zwilżać śliną lick moisten water
ślinowy ɕlʲĩˈnɔvɨ
adj od: ślina salivary
śliwa ˈɕlʲiva
n (ogrodnictwo, ogrodniczy) drzewo owocowe; plum prunus (spożywczy) duży owoc śliwy (1.1) plum
śliwka ˈɕlʲifka
n (spożywczy) (kulinaria) owoc z dużą pestką rosnący na śliwie; plum prune
śliwkowy ɕlʲifˈkɔvɨ
adj przyrządzony ze śliwek, z dodatkiem śliwek plum
śliwowica ˌɕlʲivɔˈvʲiʦ̑a
n (kulinaria) wytrawna wódka na bazie sfermentowanych śliwek; plum vodka slivovitz
ślub ɕlup
n akt zawarcia małżeństwa; wedding uroczysta przysięga vow
ślubny ˈɕlubnɨ
adj dotyczący ślubu nuptial
śluby zakonne
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) zobowiązanie członka danej wspólnoty zakonnej do przestrzegania rad ewangelicznych; religious vow
ślusarz ˈɕlusaʃ
n rzemieślnik wyrabiający lub naprawiający przedmioty metalowe locksmith ironworker
śluza
n urządzenie, które umożliwia przemieszczanie czegoś między ośrodkami o odmiennych właściwościach, zwykle fizycznych; sluice
śląski ˈɕlɔ̃w̃sʲci
adj związany ze Śląskiem, dotyczący Śląska, pochodzący ze Śląska Silesian
śmiać się ˈɕmʲjäʨ̑‿ɕɛ
v wydawać z siebie odgłos utożsamiany ze śmiechem laugh
śmiało ˈɕmʲjawɔ
adv w sposób pewny, bez obawy, bez wątpliwości audaciously boldly bravely courageously daringly pluckily
śmiałość ˈɕmʲjawɔɕʨ̑
n cecha śmiałego czynu audacity resoluteness odwaga, pewność siebie boldness bravery courage
śmiały ˈɕmʲjawɨ
adj (książkowy) odważny, lubiący podejmować ryzyko bold brave courageous daring (książkowy) pewny siebie, czujący się swobodnie w kontaktach z ludźmi audacious resolute
śmiałym szczęście sprzyja ˈɕmʲjawɨ̃m ˈʃʧ̑ɛ̃w̃ɕʨ̑ɛ ˈspʃɨja
proverb zachęta do podjęcia ryzyka who dares wins
śmiech ɕmʲjɛx
n charakterystyczny dźwięk i grymas twarzy wydawany przez człowieka, gdy jest mu wesoło laughter laugh
śmieciarka ɕmʲjɛ̇ˈʨ̑arka
n (motoryzacja) pojazd służący do wywożenia śmieci, odpadów garbage truck
śmieciarz ˈɕmʲjɛ̇ʨ̑aʃ
n (potocznie, potoczny) pracownik zajmujący się bezpośrednio wywozem śmieci dustman
śmierdziel ˈɕmʲjɛrʲʥ̑ɛl
n (potocznie, potoczny) (pospolicie) człowiek, który cuchnie i odrażająco wygląda stinker
śmierdzieć ˈɕmʲjɛrʲʥ̑ɛ̇ʨ̑
v o sprawach: wydawać się podejrzanymi smell stink wydzielać nieprzyjemny zapach stink smell
śmiertelnie
adv do granic wytrzymałości deadly stanowiąc oznakę śmierci deathly w sposób powodujący śmierć lub prowadzący do niej fatally lethally mortally
śmiertelnik
n (książkowy) istota śmiertelna, jaką jest człowiek mortal
śmiertelność ɕmʲjɛrˈtɛlnɔɕʨ̑
n podleganie śmierci; cecha tego, co zawsze kiedyś umiera mortality stosunek liczby zgonów do liczby ludności bądź do liczby zachorowań na daną chorobę mortality
śmiertelny ɕmʲjɛrˈtɛlnɨ
adj taki, który może umrzeć, który kiedyś umrze mortal taki, który zabija, przynoszący śmierć (realnie lub potencjalnie) deadly lethal
śmierć ɕmʲjɛrʲʨ̑
n (medycyna, medyczny) (fizjologia, fizjologiczny) trwałe ustanie procesów życiowych lub aktywności; death (mitologia, mitologiczny) (etnografia, etnograficzny) (sztuka) (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) personifikacja śmierci (1.1), często przedstawiana jako szkielet z kosą death
śmieszka ˈɕmʲjɛʃka
n (ornitologia, ornitologiczny) Larus ridibundus, pospolity gatunek mewy; black-headed gull
śmieszny ˈɕmʲjɛʃnɨ
adj (pejoratywnie, pejoratywny) zupełnie rozmijający się z oczekiwaniami ridiculous (pejoratywnie, pejoratywny) nie dający się potraktować poważnie ridiculous (potocznie, potoczny) niewielki, mało znaczący krockdown oryginalny, dziwny amusing fancy wywołujący śmiech entertaining funny
śmieszny sklep ˈɕmʲjɛʃnɨ ˈsklɛp
n sklep, w którym sprzedawane są zabawne rzeczy joke shop
śmietana ɕmʲjɛˈtãna
n ukwaszony tłuszcz mleczny; gęsty biały płyn otrzymywany z mleka cream
śmietanka ɕmʲjɛˈtãnka
n (kosmetyka, kosmetyczny, kosmetologia) kosmetyk w formie białej emulsji facial lotion (przenośnie, przenośnia) (zobacz) śmietanka towarzyska cream crème de la crème jet set the cream of society (spożywczy) nieukwaszony tłuszcz mleczny; gęsty biały płyn otrzymywany z mleka cream
śmietankowy
adj przygotowany ze śmietanki creamy w kolorze śmietanki creamy
śmietnik ˈɕmʲjɛtʲɲik
n (potocznie, potoczny) bałagan, nieporządek mess kontener lub pawilon, w którym stoją kubły na śmieci przygotowane do opróżnienia rubbish dump kubeł, pojemnik na śmieci dustbin rubbish bin trash can
śmieć ɕmʲjɛ̇ʨ̑
n (potocznie, potoczny) rzecz bezwartościowa junk coś do wyrzucenia, odpadek garbage trash rubbish (potocznie, potoczny) człowiek bez zasad, godny pogardy bastard scum
śmieć ɕmʲjɛ̇ʨ̑
v mieć odwagę, śmiałość dare
śmigłowcowiec ˌɕmʲiɡwɔfˈʦ̑ɔvʲjɛʦ̑
n (marynarka) (wojskowość, wojskowy) klasa okrętów, których podstawową cechą jest przystosowanie do bazowania na nich śmigłowców; określenie to nie obejmuje okrętów przenoszących 1-2 śmigłowce, jako uzupełnienie innego uzbrojenia; helicopter carrier
śmigłowiec
n (lotnictwo, lotniczy) (technologia, technika, techniczny) statek powietrzny z wirnikiem umieszczonym nad kadłubem, poruszającym się w płaszczyźnie równoległej do ziemi helicopter
śniadanie ɕɲaˈdãɲɛ
n poranny posiłek; breakfast
śniadanie kontynentalne ɕɲaˈdãɲɛ ˌkɔ̃ntɨ̃nɛ̃nˈtalnɛ
n podstawowe śniadanie serwowane zwykle w tańszych hotelach lub pensjonatach składające się z pieczywa (często słodkiego) i dodatków do niego (masła, miodu, dżemu) oraz kawy, herbaty lub soku; czasem wzbogacone o wędliny lub ser, jajecznicę, parówki, bekon itp., zazwyczaj podawane do stołu przez obsługę kelnerską, rzadziej w formie bufetu; continental breakfast
śniadaniówka
n pojemnik na kanapki, owoce itp. lunchbox
śniady ˈɕɲadɨ
adj o człowieku: opalony lub mający ciemniejszą karnację swarthy oliveskinned o skórze, cerze człowieka: o barwie jasnobrązowej lub oliwkowobrązowej dark swarthy
śnieg ɕɲɛk
n (meteorologia, meteorologiczny) opad w postaci kryształków lodu; snow (potocznie, potoczny) (przenośnie, przenośnia) (technologia, technika, techniczny) zły obraz na ekranie telewizora snow
śnieć
n (botanika, botaniczny) grzyb z rodziny śnieciowatych, powodujący szkody w uprawach pszenicy i cebuli, występujący w około 100 gatunkach blight
śnieżka ˈɕɲɛʃka
n (ornitologia, ornitologiczny) Montifringilla, mały ptak z rodziny wróbli; snowfinch kulka ulepiona ze śniegu, zwykle używana do zabawy, rzucania w kogoś; snowball
śnieżki ˈɕɲɛʃʲci
n zabawa we wzajemne obrzucanie się śniegiem snowball fight
śnieżny ˈɕɲɛʒnɨ
adj biały jak śnieg as white as snow snow-white white as snow dotyczący śniegu, związany ze śniegiem, obfitujący w śnieg, utworzony ze śniegu snow snowy
śnieżyca ɕɲɛˈʒɨʦ̑a
n intensywny i obfity opad śniegu połączony z silnym wiatrem; snowstorm
śnieżyć ˈɕɲɛʒɨʨ̑
v padać (o śniegu) snow
śnić ɕɲiʨ̑
v widzieć sen podczas spania dream marzyć o czymś; myśleć nielogicznie lub nierozsądnie dream
śpiesz się powoli ˈɕpʲjɛʃʲ‿ɕɛ pɔˈvɔlʲi
proverb rób coś dokładnie i sprawnie, ale bez nadmiernego pośpiechu, bo inaczej może się nie udać haste makes waste
śpieszyć ˈɕpʲjɛʃɨʨ̑
v (książkowy) zdążać dokądś szybko hasten hurry robić coś szybko, chcieć z czymś zdążyć hurry hurry up rush
śpiew ɕpʲjɛf
n dźwięki zróżnicowane w natężeniu i wysokości, wydawane przez głos ludzki; singing przyjemne dla ucha dźwięki wydawane przez niektóre ptaki warble
śpiewak ˈɕpʲjɛvak
n mężczyzna lub chłopiec, który śpiewa singer
śpiewać ˈɕpʲjɛvaʨ̑
v wykonywać melodię głosem sing
śpiewnik ˈɕpʲjɛvʲɲik
n książka, książeczka lub zeszyt z tekstami, czasem też nutami, piosenek song-book
śpioch ɕpʲjɔx
n człowiek lubiący dużo, długo spać sleepyhead lie-abed
śpiwór ˈɕpʲivur
n worek do spania sleeping bag
śpiący ˈɕpʲjɔ̃nʦ̑ɨ
adj taki, któremu chce się spać sleepy drowsy
śpiączka
n (medycyna, medyczny) głębokie zaburzenia świadomości z brakiem przytomności, niereagowaniem nawet na silne bodźce coma
średni ˈɕrɛdʲɲi
adj (matematyka, matematyczny) stanowiący wynik dzielenia sumy składników przez ich liczbę lub będący oszacowaniem tej wielkości average będący pośrodku między czymś małym a dużym (np. pod względem masy, siły, natężenia); nie najmniejszy i nie największy middle medium przeciętny, taki sobie mediocre indifferent mean ordinary
średnia
n (matematyka, matematyczny) (potocznie, potoczny) średnia arytmetyczna, wynik dzielenia sumy danych składników przez ich liczbę; average mean (matematyka, matematyczny) funkcja wieloargumentowa, niemalejąca ze względu na każdy swój argument, o wartościach niemniejszych od minimum argumentów i niewiększych od maksimum argumentów; mean
średnica ɕrɛdʲˈɲiʦ̑a
n (geometria) odcinek prowadzący od jednej do drugiej krawędzi okręgu, koła lub przekroju cylindra i przechodzący przez jego środek; diameter długość średnicy (1.1) diameter
średnik ˈɕrɛdʲɲik
n (językoznawstwo, językoznawczy) znak przestankowy (;) oddzielający dwie wypowiedzi, posiadajcy funkcję pośrednią między kropką a przecinkiem; semicolon
średnio ˈɕrɛdʲɲɔ
adv przeciętnie, zazwyczaj averagely medially mezzo on average tak sobie; ani dobrze, ani źle fair to middling middling
średnio-wysoko-niemiecki ˈɕrɛdʲɲɔ vɨˈsɔkɔ ɲɛ̃ˈmʲjɛʦ̑ʲci
n historyczna forma języka niemieckiego (język średnio-wysoko-niemiecki); Middle High German
średnioangielski
n (językoznawstwo, językoznawczy) język średnioangielski; Middle English
średniowiecze ˌɕrɛdʲɲɔˈvʲjɛʧ̑ɛ
n epoka w historii i kulturze europejskiej, obejmująca okres między starożytnością a czasami nowożytnymi; Middle Ages
średniowieczny ˌɕrɛdʲɲɔˈvʲjɛʧ̑nɨ
adj pochodzący ze średniowiecza, związany ze średniowieczem, dotyczący średniowiecza medieval
średniówka ɕrɛdʲˈɲufka
n (literatura, literaturoznawstwo, literaturoznawczy) punkt podziału, przerwa intonacyjna, która dzieli wers na dwa w przybliżeniu równe człony; caesura
środa ˈɕrɔda
n trzeci dzień tygodnia; Wednesday
środek ˈɕrɔdɛk
n coś, co ułatwia działanie measure miejsce jednakowo oddalone od krawędzi center centre wnętrze inside
środek przeciwstukowy ˈɕrɔdɛk ˌpʃɛʨ̑ifstuˈkɔvɨ
n (chemia, chemiczny) dodatek do paliw stosowanych w silnikach iskrowych; antiknock agent
środki masowego przekazu ˈɕrɔtʲci ˌmasɔˈvɛɡɔ pʃɛˈkazu
n prasa, radio, telewizja i internet; publikatory mass media
środki produkcji ˈɕrɔtʲci prɔˈdukʦ̑ʲji
n (ekonomia, ekonomiczny) marksistowska materialne obiekty używane w procesie produkcji; means of production
środkowoafrykański ɕrɔtˈkɔvɔˌafrɨˈkãj̃sʲci
adj odnoszący się do Republiki Środkowoafrykańskiej, państwa w Afryce central African
środkowoamerykański
adj związany z Ameryką Środkową, dotyczący Ameryki Środkowej Central American
środkowoeuropejski
adj odnoszący się do Europy Środkowej, związany z Europą Środkową Central European
środkowoschodni
adj (geografia, geograficzny) związany ze Środkowym Wschodem, leżący na Środkowym Wschodzie Middle Eastern
środkowy ɕrɔtˈkɔvɨ
adj znajdujący się w środku central
środowisko ˌɕrɔdɔˈvʲiskɔ
n (ekologia, ekologiczny) ogół elementów nieożywionych i ożywionych, składających się na otoczenie environment
środowiskowy ˌɕrɔdɔvʲiˈskɔvɨ
adj związany ze środowiskiem environmental
śruba ˈɕruba
n (sport, sportowy) w skokach do wody: skok z obrotem wzdłuż pionowej osi ciała twister (technologia, technika, techniczny) pręt metalowy, zakończony łbem z jednej strony, a z drugiej gwintem, umożliwiającym zakręcanie lub odkręcanie; bolt screw (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) urządzenie napędowe statku wodnego; propeller
śrubokręt ɕruˈbɔkrɛ̃nt
n (technologia, technika, techniczny) proste narzędzie do wkręcania lub wykręcania śrub i wkrętów screwdriver
śrutować
v (rolnictwo, rolniczy) przygotowywać śrutę bruise kibble (technologia, technika, techniczny) wygładzać powierzchnię przedmiotu wykonanego z metalu przy pomocy śrutownicy kibble
śryż ɕrɨʃ
n (meteorologia, meteorologiczny) (oceanografia, oceanograficzny) cząsteczki lodu wymieszane z wodą, tworzące gąbczastą masę, powstające w zbiornikach wodnych po opadnięciu temperatury poniżej 0 °C; slush ice
śródlądowy ˌɕrudlɔ̃nˈdɔvɨ
adj znajdujący się w środku lądu landlocked
śródmieście ɕrudˈmʲjɛ̇ɕʨ̑ɛ
n centrum; główna, centralna część danego miasta downtown city center inner city city centre midtown urban core
śródokręcie
n (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) środkowa część statku beam midship
śródręczny
adj (anatomia, anatomiczny) związany z śródręczem, dotyczący śródręcza metacarpal
śródstopie
n (anatomia, anatomiczny) środkowa część stopy, znajdująca się między stępem a palcami metatarsus midfoot
śródstopny
adj (anatomia, anatomiczny) związany z śródstopiem, dotyczący śródstopia metatarsal
śródziemnomorski ˌɕrudʲʑɛ̃mnɔ̃ˈmɔrsʲci
adj związany z Morzem Śródziemnym lub jego basenem Mediterranean
świadczyć ˈɕfʲjaṭʧ̑ɨʨ̑
v być dowodem testify wykonywać dla kogoś pewną czynność provide
świadectwo ɕfʲjaˈdɛʦ̑tfɔ
n dokument urzędowo poświadczający umiejętności, wiedzę, określone zdarzenie birth certificate certificate marriage certificate school report opowieść świadka określonych wydarzeń testimony
świadek ˈɕfʲjadɛk
n (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) osoba zeznająca podczas procesu sądowego; witness osoba, która widziała coś na własne oczy witness onlooker spectator eyewitness
świadek Jehowy ˈɕfʲjadɛc jɛˈxɔvɨ
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) członek związku wyznaniowego Chrześcijańskiego Zboru Świadków Jehowy; Jehovah's Witness
świadomie ɕfʲjaˈdɔ̃mʲjɛ
adv w sposób przemyślany, zaplanowany; celowo consciously
świadomość ɕfʲjaˈdɔ̃mɔɕʨ̑
n zdawanie sobie sprawy z czegoś; consciousness apperception appreciation realization
świadomy ɕfʲjaˈdɔ̃mɨ
adj mający rozbudowaną świadomość; uświadomiony conscious taki, który ma świadomość czegoś, uzmysławia sobie coś, zdaje sobie sprawę z czegoś aware conscious alert
świat ɕfʲjat
n cała Ziemia world
świat arabski ˈɕfʲjat aˈrapsʲci
n ogólny termin określający obszar ponad dwudziestu krajów Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu, zamieszkiwanych w większości przez Arabów lub też ściśle z nimi związany ze względu na kryteria językowe, historyczne, kulturowe i polityczne Arab world
światopogląd ˌɕfʲjatɔˈpɔɡlɔ̃nt
n zespół poglądów, sądów, przekonań danej osoby na temat otaczającego świata czerpanych z rozmaitych dziedzin kultury, mający wpływ na jego zachowanie; outlook worldview beliefs set of beliefs world view
światowy ɕfʲjaˈtɔvɨ
adj odnoszący się do całego świata world
światło ˈɕfʲjatwɔ
n (fizyka, fizyczny) promieniowanie elektromagnetyczne w zakresie odbieranym przez oko; light przedmiot będący źródłem światła (1.1) light (potocznie, potoczny) lm sygnalizacja uliczna lights
światłoczuły ˌɕfʲjatwɔˈʧ̑uwɨ
adj wrażliwy na światło photosensitive light-sensitive
światłowstręt ɕfʲjatˈwɔfstrɛ̃nt
n (medycyna, medyczny) przewrażliwienie oczu na światło spowodowane podrażnieniem lub schorzeniem oczu (spojówek, tęczówek); photophobia
światłowód ɕfʲjatˈwɔvut
n (technologia, technika, techniczny) włókno, w którym następuje propagacja światła; falowód dla światła; optical fiber optical fibre
światły
adj wyróżniający się posiadaną wiedzą i doświadczeniem bright enlightened
świder
n urządzenie do wiercenia otworów; auger bit drill bit trepan
świeca ˈɕfʲjɛʦ̑a
n (sport, sportowy) ćwiczenie gimnastyczne polegające na uniesieniu w górę nóg z leżenia na plecach sarvangasana shoulder stand shoulderstand przedmiot z wosku, parafiny lub stearyny mający knot - chemiczne źródło światła; candle (przestarzałe, przestarzały) dawna jednostka natężenia światła równa 1,02 kandeli; candle
świecidełko
n coś co błyszczy, połyskująca ozdóbka bauble brummagem gaud spangle tinsel trinket
świecić ˈɕfʲjɛ̇ʨ̑iʨ̑
v emitować, produkować światło shine
świecki ˈɕfʲjɛʦ̑ʲci
adj niemający związków z religią, niezależny od instytucji kościelnych secular lay
świecki ˈɕfʲjɛʦ̑ʲci
n człowiek niebędący osobą duchowną layman
świecznik ˈɕfʲjɛʧ̑ʲɲik
n przedmiot z uchwytem na świecę lub kilka świec candlestick candelabrum
świergot
n (ornitologia, ornitologiczny) wysoki i krótki dźwięk śpiewu małego ptaka twitter
świergotać ɕfʲjɛrˈɡɔtaʨ̑
v o ptakach: wydawać krótkie, wysokie dźwięki twitter warble
świerk ɕfʲjɛrk
n (dendrologia, drzewoznawstwo, dendrologiczny, drzewoznawczy) Picea A. Dietr., drzewo iglaste z rodziny sosnowatych; spruce drewno ze świerka (1.1) spruce
świerszcz ɕfʲjɛrʃʧ̑
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) skaczący owad wydający charakterystyczne dźwięki; cricket
świerzb ɕfʲjɛʃp
n (medycyna, medyczny) pasożytnicza choroba skóry powodowana przez roztocza świerzbowce; scabies
świetlik ˈɕfʲjɛtlʲik
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) Lampyridae, świecący owad z rodziny świetlikowatych; glow-worm (architektura, architektoniczny) element dachu budynku, który doświetla pomieszczenie; skylight (botanika, botaniczny) Euphrasia L., roślina z rodziny zarazowatych o białych kwiatach, stosowana w lecznictwie przy chorobach oczu; eyebright (potocznie, potoczny) światełka chemiczne w formie patyczków emitujących światło po przełamaniu glowstick lightstick snapstick
świetlny ˈɕfʲjɛtl̥nɨ
adj wykorzystujący światło, związany ze światłem illuminating light
świetnie ˈɕfʲjɛtʲɲɛ
adv bardzo dobrze excellently famously gloriously great splendidly
świetny ˈɕfʲjɛtnɨ
adj taki, któremu przypisuje się same pozytywne cechy splendid great
świeżość ˈɕfʲjɛʒɔɕʨ̑
n cecha tego, co jest świeże freshness
świeży ˈɕfʲjɛʒɨ
adj o produktach, potrawach: taki, który nie utracił walorów smakowych, nie uległ zepsuciu fresh
świnia ˈɕfʲĩɲa ˈɕfʲĩɲɛ
n (zoologia, zoologiczny) Sus scrofa subsp. domesticus, zwierzę hodowlane z rodziny parzystokopytnych; pig swine
świnia morska
n (dawniej, dawny) delfin mereswine (dawniej, dawny) morświn mereswine
świniopas ɕfʲĩˈɲɔpas
n człowiek, który pasie świnie swineherd
świnka ˈɕfʲĩnka
n (medycyna, medyczny) jedna z chorób zakaźnych, nagminne zapalenie przyusznic mumps (zdrobniale) od: świnia piglet
świnka morska ˈɕfʲĩnka ˈmɔrska
n (zoologia, zoologiczny) Cavia porcellus, gatunek gryzonia hodowanego w domach; guinea pig (zoologia, zoologiczny) gryzoń z gatunku (1.1) guinea pig cavy
świst
n (zoologia, zoologiczny) odgłos o cechach (1.1) wydawany przez niektóre zwierzęta whistle przenikliwy dźwięk podobny do gwizdu, ale mniej dźwięczny whistling crack whizz whiz
świstak ˈɕfʲistak
n (zoologia, zoologiczny) gromadny, górski gryzoń z rodziny wiewiórkowatych; groundhog
świstun ˈɕfʲistũn
n (ornitologia, ornitologiczny) Anas penelope, gatunek kaczki, z grupy kaczek właściwych (pływających); wigeon
świt ɕfʲit
n (przenośnie, przenośnia) moment rozpoczęcia czegoś nowego dawn okres między nocą a dniem, gdy słońce wschodzi i niebo rozjaśnia się; dawn sunrise break of day daybreak światło widoczne o świcie (1.1) daylight
świta ˈɕfʲita
n otoczenie asystujące przywódcy entourage
świtać
v o dniu zaczynać się dawn o myśli pojawiać się dawn on
świątecznie
adv w sposób świąteczny festally
świątynia ɕfʲjɔ̃nˈtɨ̃ɲa
n (architektura, architektoniczny) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) budowla postawiona dla celów religijnych: miejsce kultu, składania ofiar, celebrowania obrzędów; temple shrine
święcenia kapłańskie
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) obrzęd liturgiczny podczas którego biskup udziela kandydatom sakramentu kapłaństwa; holy order
święcić
v czynić świętym, nakładać charakter sakralny hallow traktować jako święto, obchodzić uroczyście celebrate
święta ˈɕfʲjɛ̃nta
n (potocznie, potoczny) Boże Narodzenie lub Wielkanoc Christmas Easter
święta krowa ˈɕfʲjɛ̃nta ˈkrɔva
n (przenośnie, przenośnia) osoba z różnego powodu uprzywilejowana, której się pobłaża i pozwala na zbyt wiele sacred cow
święta wojna ˈɕfʲjɛ̃nta ˈvɔjna
n wojna prowadzona z przyczyn religijnych holy war
święte miasto
n (peryfrastyczny) miasto o szczególnym statusie dla jakiejś religii holy city
świętej pamięci
adj z szacunkiem w kontekście osoby religijnej zmarły, nieboszczyk late
święto ˈɕfʲjɛ̃ntɔ
n dzień lub więcej dni wyróżniający się od innych, poświęcony czemuś lub komuś, spędzany w inny, szczególny sposób niż zwykłe dni holiday
święto ruchome ˈɕfʲjɛ̃ntɔ ruˈxɔ̃mɛ
n święto, które co roku wypada w inny dzień moveable feast
świętoruski
adj (filozofia, filozoficzny) (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) związany z koncepcja Świętej Rusi; Holy Russian
świętować ɕfʲjɛ̃nˈtɔvaʨ̑
v obchodzić coś uroczyście celebrate
świętość ˈɕfʲjɛ̃ntɔɕʨ̑
n coś otaczane szczególnym kultem i czcią holiness
święty ˈɕfʲjɛ̃ntɨ
adj (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) o osobie: ktoś uznany przez jakiś Kościół lub społeczność za godnego kultu; holy saint
święty ˈɕfʲjɛ̃ntɨ
n mężczyzna święty w znaczeniu (1.1) holy sacred
święty Marcin ˈɕfʲjɛ̃ntɨ ˈmarʲʨ̑ĩn
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) miano kilku świętych o tym imieniu; saint Martin
święty mikołaj ˈɕfʲjɛ̃ntɨ mʲiˈkɔwaj
n człowiek przebrany za Świętego Mikołaja lub świętego mikołaja (1.2), rozdający prezenty ludziom (głównie dzieciom) 6 grudnia, a w niektórych regionach w Wigilię; Santa Claus Father Christmas Kriss Kringle Saint Nicholas Santa
świństwo ˈɕfʲĩj̃stfɔ
n (potocznie, potoczny) nikczemny, podły czyn służący skrzywdzeniu kogoś dirty trick shabby trick
Źrebię ˈʑrɛbʲjɛ
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba północnego; Equuleus
źdźbło ʑʥ̑bwɔ
n (botanika, botaniczny) walcowata łodyga trawy lub zboża; culm blade
źle ʑlɛ
adv w niewłaściwy, niedobry sposób, niezgodnie z normami wrong
źle się dzieje w państwie duńskim ˈʑlɛ‿ɕɛ ˈʥ̑ɛ̇jɛ ˈf‿pãj̃stfʲjɛ ˈdũj̃sʲcĩm
proverb sytuacja ogólna jest niedobra, niepokojąca something is rotten in the state of Denmark
źrebić się ˈʑrɛbʲiʨ̑‿ɕɛ
v (zoologia, zoologiczny) w odniesieniu do klaczy, oślicy lub zebry: rodzić młode foal
źrebię ˈʑrɛbʲjɛ
n (zoologia, zoologiczny) młode koniowatych, np. konia, osła lub zebry – bez względu na płeć; foal colt
źrenica ʑrɛ̃ˈɲiʦ̑a
n (anatomia, anatomiczny) czarna, okrągła plamka na tęczówce oka, będąca w rzeczywistości rozszerzającym się i zwężającym otworem regulującym dopływ światła do wnętrza oka; pupil apple of the eye (optyka, optyczny) obraz otworu przysłony aperturowej pupil
źródlany ʑruˈdlãnɨ
adj pochodzący ze źródła (wodnego) spring
źródło ˈʑrudwɔ
n (hydrologia, hydrologiczny) miejsce, z którego woda wypływa na powierzchnię ziemi; spring często w lm przedmiot, dokument, znalezisko, relacja ustna itp. dostarczające informacji o czymś i będące podstawą do dalszych badań source przyczyna uczuć, zachowań, chorób itp. source to, co stanowi początek czegoś source tylko w lm, (informatyka, informatyczny) kod źródłowy source
źródłosłów ʑrudˈwɔswuf
n podstawa etymologiczna wyrazu etymology
źródłowy ʑrudˈwɔvɨ
adj (o dokumencie) oryginalny; stanowiący podstawę do dalszych badań source
ŻW ʒɛd‿ˈvu
acronym = (wojskowość, wojskowy) Żandarmeria Wojskowa; MP
Żagiel ˈʒaɟɛl
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba południowego; Vela
Żeleznodorożnyj
pn (geografia, geograficzny) (administracja) osiedle typu miejskiego w Rosji, w obwodzie kaliningradzkim, w rejonie prawdińskim; Zheleznodorozhny
Żeleznogorsk
pn (geografia, geograficzny) miasto zamknięte w azjatyckiej części Rosji, w Kraju Krasnojarskim, założone w celu produkcji plutonu; Zheleznogorsk
Żmudź
pn (geografia, geograficzny) (historia, historyczny, historycznie) (etnografia, etnograficzny) jeden z pięciu regionów etnograficznych współczesnej Litwy ze stolicą w Szawlach, a także historyczna nazwa Dolnej Litwy; Samogitia
Żuraw ˈʒuraf
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba równikowego; Grus
Żyd ʒɨt
n (etnografia, etnograficzny) członek narodu najliczniej zamieszkującego państwo Izrael; Jew
Żydowski Obwód Autonomiczny
pn (geografia, geograficzny) (administracja) jednostka administracyjna Federacji Rosyjskiej, część Dalekowschodniego Okręgu Federalnego; Jewish Autonomous Oblast
Żygulowsk
pn (geografia, geograficzny) (administracja) miasto w Rosji, w obwodzie samarskim, położone nad Wołgą; Zhigulyovsk
Żyrafa ʒɨˈrafa
pn (astronomia, astronomiczny) jeden z gwiazdozbiorów nieba północnego; Camelopardalis
Żyzny Półksiężyc ˈʒɨznɨ puwʲˈcɕɛ̃w̃ʒɨʦ̑
pn (historia, historyczny, historycznie) (geografia, geograficzny) określenie pasa żyznych ziem przypominającego kształtem półksiężyc i ciągnącego się od Egiptu poprzez Palestynę, Syrię, po tereny dawnej Mezopotamii; Fertile Crescent
żaba ˈʒaba
n (herpetologia, herpetologiczny) (potocznie, potoczny) pospolity płaz bezogonowy z wielu różnych rodzin, głównie z żabowatych; frog
żaba Darwina
n (herpetologia, herpetologiczny) Rhinoderma darwinii, bezogonowy płaz zamieszkujący andyjskie potoki; Darwin's frog
żaba moczarowa
n (herpetologia, herpetologiczny) Rana arvalis, gatunek płaza bezogonowego z grupy żab brunatnych; moor frog
żabio
adv na sposób żab, po żabiemu froglike frogly
żabiru afrykański ʒaˈbʲiru ˌafrɨˈkãj̃sʲci
n (ornitologia, ornitologiczny) Ephippiorhynchus senegalensis, gatunek ptaka z rodziny bocianowatych; Saddle-billed Stork
żabiru amerykański ʒaˈbʲiru ˌãmɛrɨˈkãj̃sʲci
n (ornitologia, ornitologiczny) Jabiru mycteria, gatunek ptaka z rodziny bocianowatych; Jabiru
żabiru argentyński ʒaˈbʲiru ˌarɡɛ̃nˈtɨ̃j̃sʲci
n (ornitologia, ornitologiczny) Jabiru mycteria, gatunek ptaka z rodziny bocianowatych; Jabiru
żabiru czerwononogi ʒaˈbʲiru ˌʧ̑ɛrvɔ̃nɔ̃ˈnɔɟi
n (ornitologia, ornitologiczny) Ephippiorhynchus asiaticus, gatunek ptaka z rodziny bocianowatych; Black-necked Stork
żabka ˈʒapka
n (herpetologia, herpetologiczny) młoda lub mała żaba froggy (potocznie, potoczny) (sport, sportowy) styl pływacki, polegający na wykonywaniu równoczesnych ruchów ramionami i nogami, w taki sposób, jak czynią to żaby; breaststroke spinka do przypinania prania do sznurka clothespin
żabnica ʒabʲˈɲiʦ̑a
n (ichtiologia, ichtiologiczny) Lophius piscatorius, płaska, drapieżna ryba atlantycka; angler
żabogłów
n (ichtiologia, ichtiologiczny) Raniceps raninus, gatunek ryby morskiej; tadpole fish
żabojad ʒaˈbɔjat
n (potocznie, potoczny) (pejoratywnie, pejoratywny) lub (lekceważąco, lekceważący) Francuz Froggy
żabot
n falbana z cienkiego materiału przypinana do ubrania jako ozdobnik jabot ruffle
żachnąć się ˈʒaxnɔ̃ɲʨ̑‿ɕɛ
v gwałtownym ruchem wyrazić oburzenie, niezadowolenie, sprzeciw, zniecierpliwienie, itp. bridle up snort
żaden ˈʒadɛ̃n
pronoun …informujący o braku kogoś lub czegoś no none
żagiel ˈʒaɟɛl
n (marynarka) płat mocnej tkaniny przymocowany do masztu, służy do wykorzystywania energii wiatru jako napędu dla statku sail
żagiel łaciński ˈʒaɟɛl waˈʨ̑ĩj̃sʲci
n rodzaj trójkątnego żagla opartego na krótkim maszcie, używany głównie na Morzu Śródziemnym; lateen lateen sail
żagiew ˈʒaɟɛf
n płonący kawał drewna torch
żagiew łuskowata ˈʒaɟɛf ˌwuskɔˈvata
n gatunek grzybów należący do rodziny żagwiowatych Polyporus squamosus
żaglowiec ʒaɡˈlɔvʲjɛʦ̑
n (marynarka) statek z żaglami, napędzany siłą wiatru; sailing ship tall ship
żaglowiec wysoki
n (ichtiologia, ichtiologiczny) Pterophyllum altum, gatunek ryby słodkowodnej z rodziny pielęgnicowatych; Orinoco angelfish altum angelfish deep angelfish
żaglówka ʒaɡˈlufka
n (marynarka) niewielka łódź żaglowa; sailing boat sailboat
żak
n (rybołówstwo, rybacki) sieć rozpięta na obręczach fyke net
żako ˈʒakɔ
n (ornitologia, ornitologiczny) gatunek afrykańskiej papugi o szarym upierzeniu i czerwonym ogonie, zdolnej naśladować ludzki głos; African Grey Parrot African grey parrot
żal ʒal
n negatywny stan emocjonalny spowodowany doznaną stratą; regret grief sorrow bitterness compunction contrition
żaluzja ʒaˈluzʲja
n osłona przeciwsłoneczna zasłaniająca okno lub drzwi, składająca się z równoległych poziomych lub pionowych listewek, pasów materiału, tworzywa sztucznego lub blachy, regulowanych tak, aby wpuszczać pożądaną ilość światła; Venetian blind jalousie louver shutter
żandarm ˈʒãndarm
n funkcjonariusz żandarmerii gendarme
żandarmeria ˌʒãndarˈmɛrʲja
n policja wojskowa military police MP
żar ʒar
n (przenośnie, przenośnia) silne emocje, gwałtowne uczucia ardour fervour passion gorące powietrze heat tlące się, rozgrzane do czerwoności węgle lub drwa ember
żardiniera
n rodzaj stolika lub stojąca półka z wgłębieniem na kwiaty doniczkowe jardiniere
żargon ˈʒarɡɔ̃n
n (językoznawstwo, językoznawczy) (kulturoznawstwo, wiedza o kulturze, kulturoznawczy) odmiana języka charakterystyczna dla określonej grupy środowiskowej; jargon
żarliwość ʒarˈlʲivɔɕʨ̑
n cecha tego, kto jest żarliwy fervour earnestness
żarliwy ʒarˈlʲivɨ
adj cechujący się dużym zapałem, oddaniem ardent fervent passionate zealous eager earnest
żarna ˈʒarna
n (historia, historyczny, historycznie) (etnografia, etnograficzny) urządzenie do ręcznego mielenia zboża, złożone z dwóch kamieni, jednego nad drugim, z których górny jest ruchomy względem dolnego; ; (zobacz) też żarna w Encyklopedii staropolskiej quern
żart ʒart
n coś, co zostało powiedziane lub zrobione dla rozrywki, tak, aby kogoś rozśmieszyć joke jest
żartobliwie ˌʒartɔˈblʲivʲjɛ
adv humorystycznie, nie na serio, z przymrużeniem oka jokingly playfully
żartobliwy ˌʒartɔˈblʲivɨ
adj często żartujący jocular tongue-in-cheek
żartować ʒarˈtɔvaʨ̑
v mówić coś śmiesznego; mówić żart, aby kogoś rozśmieszyć joke jest kid
żartowniś ʒarˈtɔvʲɲiɕ
n (żartobliwie) człowiek stosujący nie do końca udane żarty, nie zawsze tolerowane joker
żarówka ʒaˈrufka
n (elektryczność) elektryczne źródło światła, w którym elementem świecącym jest rozżarzony przewód; bulb lightbulb
żarłoczność
n cecha tego, co żarłoczne; cecha tych, którzy są żarłoczni voracity voraciousness
żarłoczny ʒarˈwɔʧ̑nɨ
adj odznaczający się ogromnym apetytem gluttonous voracious
żarłok ˈʒarwɔk
n (potocznie, potoczny) osoba, która je dużo i często łapczywie glutton
żałoba ʒaˈwɔba
n smutek, rozpacz po śmierci bliskiej osoby mourning
żałobnik
n uczestnik pogrzebu mourner
żałobny ʒaˈwɔbnɨ
adj wyrażający żal po śmierci bliskiej osoby funeral mourning
żałosny ʒaˈwɔsnɨ
adj wyrażający żal, smutek miserable wzbudzający politowanie lub pogardę pathetic
żałować ʒaˈwɔvaʨ̑
v okazywać komuś współczucie z powodu trudnej sytuacji w jakiej się znalazł feel sorry for repent pity skąpić, niechętnie wydawać na coś pieniądze; niechętnie dawać coś komuś begrudge ubolewać nad popełnionym występkiem, złamaniem zasad regret odczuwać żal, być smutnym, przygnębionym regret
żałośnie ʒaˈwɔɕɲɛ
adv w sposób żałosny miserably mournfully piteously
żbik ʒbʲik
n (zoologia, zoologiczny) eurazjatyckie zwierzę drapieżne z rodziny kotowatych; wildcat
że ʒɛ
conjunction …podające skutek opisany w zdaniu nadrzędnym so that …rozwijające opis zawarty w zdaniu nadrzędnym that
żebrak ˈʒɛbrak
n ten, kto żebrze beggar
żebrać ˈʒɛbraʨ̑
v prosić o jałmużnę, prosić o wsparcie beg
żebro ˈʒɛbrɔ
n (anatomia, anatomiczny) kość szkieletu kręgowców wygięta w kształcie łuku, chroniąca klatkę piersiową; rib
żebrowy
adj (anatomia, anatomiczny) dotyczący żebra lub żeber costal
żeby ˈʒɛbɨ
conjunction …łączący zdanie nadrzędne ze zdaniem podrzędnym okolicznikowym celu in order to so that to so as
żegadło
n narzędzie do piętnowania branding iron
żeglarstwo
n (dawniej, dawny) (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) odmiana transportu wodnego, która wykorzystuje statki żaglowe; sailing (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) (sport, sportowy) dziedzina turystyki, sportu i rekreacji na statkach żaglowych; sailing
żeglarz ˈʒɛɡlaʃ
n człowiek trudniący się żeglarstwem, uprawiający żeglarstwo dla celów rekreacyjnych lub sportowych sailor yachtsman
żeglować ʒɛɡˈlɔvaʨ̑
v przemieszczać się po wodzie środkiem transportu posiadającym żagle sail
żeglowność ʒɛɡˈlɔvnɔɕʨ̑
n (marynarka) (żeglarstwo, żegluga, żeglarski) przydatność rzeki, jeziora itp. do ruchu statków navigability
żegluga
n (marynarka) transport wodny ship transport
żegnać
v wypowiadać słowa, czynić gesty pożegnania rozstając się z kimś bid farewell say goodbye
żel ʒɛl
n (chemia, chemiczny) galaretowata substancja, koloid mający postać sztywnej sieci, efekt zgęstnienia płynu; gel
żel pod prysznic ˈʒɛl pɔt‿ˈprɨʃʲɲiʦ̑
n mydło w płynie przeznaczone do używania podczas kąpieli pod prysznicem shower gel
żelatyna ˌʒɛlaˈtɨ̃na
n (chemia, chemiczny) (spożywczy) (kulinaria) bezbarwne ciało stałe, naturalna substancja, będąca mieszaniną białek i peptydów, pozyskiwana w drodze częściowej hydrolizy kolagenu, zawartego w skórze, chrząstkach i kościach zwierzęcych, stosowana m.in. w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym i przy produkcji materiałów fotograficznych; gelatin gelatine
żelazko ʒɛˈlaskɔ
n urządzenie służące do ręcznego prasowania; iron clothes iron
żelazna kurtyna
n (historia, historyczny, historycznie) (politologia, polityka, politologiczny, polityczny) umowna granica ideologiczno-polityczna, oddzielająca komunistyczne państwa bloku wschodniego od państw zachodu; Iron Curtain
żelaznoboki
adj (historia, historyczny, historycznie) jako przydomek władców → dzielny, odważny ironside
żelaznoboki
n (historia, historyczny, historycznie) XVII w. członek doborowej jazdy parlamentu uzbrojonej jak arkebuzeria, zorganizowanej przez Crommwella podczas angielskiej wojny domowej pomiędzy stronnikami króla a parlamentem ironside
żelazny ʒɛˈlaznɨ
adj wykonany z żelaza lub zawierający żelazo iron
żelazo ʒɛˈlazɔ
n (potocznie, potoczny) pospolity, srebrzystoszary i twardy metal z wysoką zawartością żelaza (1.2) iron (przenośnie, przenośnia) (przestarzałe, przestarzały) broń biała cold steel
żelazochrom ˌʒɛlaˈzɔxrɔ̃m
n (chemia, chemiczny) żelazostop z dużą zawartością chromu ferrochrome
żelazokrzem ˌʒɛlaˈzɔkʃɛ̃m
n (chemia, chemiczny) żelazostop z dużą zawartością krzemu; ferrosilicon
żelazomangan ˌʒɛlazɔ̃ˈmãŋɡãn
n (chemia, chemiczny) żelazostop z dużą zawartością manganu ferromanganese
żelazostop ˌʒɛlaˈzɔstɔp
n (chemia, chemiczny) stop żelaza z innymi pierwiastkami chemicznymi; ferroalloy
żelazowiec ˌʒɛlaˈzɔvʲjɛʦ̑
n (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny z grupy 8 układu okresowego; group 8 element (chemia, chemiczny) pierwiastek chemiczny z pierwszej triady VIII grupy pobocznej układu okresowego iron group element
żelaźnik ʒɛˈlaʑɲik
n (botanika, botaniczny) drzewo z rodziny sączyńcowatych bully tree
żelbet ˈʒɛlbɛt
acronym = (budownictwo) żelazobeton; reinforced concrete ferroconcrete
żelbetowy ˌʒɛlbɛˈtɔvɨ
adj wykonany z żelbetu concrete
żeliwiak ʒɛˈlʲivʲjak
n piec hutniczy stosowany do wytopu żeliwa; cupola furnace
żeliwo ʒɛˈlʲivɔ
n (hutnictwo, hutniczy) (chemia, chemiczny) stop odlewniczy żelaza z węglem i innymi pierwiastkami; cast iron
żelka
n (spożywczy) żelatynowy cukierek; gummi candy
żeneta ʒɛ̃ˈnɛta
n (zoologia, zoologiczny) Viverridae, rodzaj ssaka z rodziny wiwerowatych, cętkowany lub pręgowany drapieżnik o długim ogonie; genet
żeniszek ʒɛ̃ˈɲiʃɛk
n (botanika, botaniczny) roślina z rodziny astrowatych; whiteweed
żerdź ʒɛrʲʨ̑
n długa, prosta gałąź lub cienki pień perch pole
żeremie ʒɛˈrɛ̃mʲjɛ
n (zoologia, zoologiczny) siedlisko bobra; beaver lodge
żeton ˈʒɛtɔ̃n
n krążek zastępujący pieniądze m.in. w grach hazardowych; token token coin
żeń-szeń ˈʒɛ̃ɲ‿ʃɛ̃ɲ
n (botanika, botaniczny) azjatycka bylina zielna uprawiana ze względu na korzenie wykorzystywane w medycynie, kosmetyce oraz jako przyprawa; ginseng
żeński ˈʒɛ̃j̃sʲci
adj odnoszący się do kobiety, przeznaczony dla kobiety feminine
żigolo ʒʲiɡɔˈlɔ ˈʒʲiɡɔlɔ
n (pejoratywnie, pejoratywny) młody mężczyzna zarabiający na stosunkach z dużo od siebie starszymi kobietami gigolo
żleb ʒlɛp
n wcięcie w górskim stoku ze stromymi ścianami; couloir
żmija ˈʒmʲija
n (herpetologia, herpetologiczny) gad z z podrodziny węży; viper adder
żmijowiec zwyczajny ʒmʲiˈjɔvʲjɛʣ̑ zvɨˈʧ̑ajnɨ
n (botanika, botaniczny) Echium vulgare, roślina z rodziny ogórecznikowatych występująca w Europie i Azji; blueweed viper's bugloss
żmijówka ʒmʲiˈjufka
n (spożywczy) egzotyczny alkohol z wężem (żmiją) zatopionym w butelce snake wine
żmudny ˈʒmudnɨ
adj taki, który wymaga dużo czasu, pracy i cierpliwości arduous
żniwa ˈʒʲɲiva
n (rolnictwo, rolniczy) koszenie i zbiórka zboża i niektórych innych roślin uprawnych; harvest
żniwiarz ˈʒʲɲivʲjaʃ
n osoba pracująca przy żniwach harvester reaper
żona ˈʒɔ̃na
n kobieta będąca w związku małżeńskim ze swoim mężem wife
żonaty ʒɔ̃ˈnatɨ
adj zwykle o mężczyźnie: mający żonę married
żongler ˈʒɔ̃ŋɡlɛr
n artysta cyrkowy żonglujący różnymi przedmiotami; juggler
żonglować
v szybko, na przemian i cyklicznie podrzucać kilka przedmiotów juggle
żonkil ˈʒɔ̃ŋʲcil
n (botanika, botaniczny) Narcissus jonquilla, gatunek narcyza o charakterystycznych żółtych kwiatach; jonquil daffodil
żonkilowy ˌʒɔ̃ŋʲciˈlɔvɨ
adj mający kolor żółty, taki jak kolor kwiatu narcyza żonkila jonquil
żonobijka
n (potocznie, potoczny) (żartobliwie) męska koszulka na ramiączkach; bezrękawnik męski wifebeater
żonobójca
n zabójca własnej żony uxoricide
żorżeta ʒɔrˈʒɛta
n lekka, przejrzysta tkanina nieregularnie marszczona; georgette
żołd ʒɔwt
n pensja, pieniądze dawane żołnierzowi za jego służbę; pay
żołnierz ˈʒɔwɲɛʒɛ ˈʒɔwʲɲɛʃ
n (wojskowość, wojskowy) członek sił zbrojnych państwa; ; (zobacz) też żołnierz w Encyklopedii staropolskiej soldier
żołądek ʒɔˈwɔ̃ndɛk
n (anatomia, anatomiczny) część układu pokarmowego przed jelitami, który trawi białka przy udziale kwasu solnego; stomach
żołądkowy
adj związany z żołądkiem, dotyczący żołądka gastric
żołądź ˈʒɔwɔ̃ɲʨ̑
n (dendrologia, drzewoznawstwo, dendrologiczny, drzewoznawczy) owoc dębu; acorn (termin karciany) jeden z kolorów w kartach; clubs (anatomia, anatomiczny) zwieńczenie prącia; glans
żołędziowy ˌʒɔwɛ̃ɲˈʥ̑ɔvɨ
adj dotyczący żołędzi, owoców dębu acorn
żreć ʒrɛʨ̑
v (pospolicie) (obraźliwie) o człowieku: jeść chciwie, łapczywie lub niechlujnie gobble guzzel guzzle
żrący
adj (chemia, chemiczny) taki, który ma właściwość silnego rozpuszczania wielu substancji organicznych lub reagowania z nimi i „przeżerania się” caustic corrosive
żuaw ˈʒu<sup>w</sup>af
n lm żuawi → (historia, historyczny, historycznie) nazwa formacji lekkiej piechoty francuskiej, występująca później także w innych rejonach; zouave zouaves
żubr ʒupr̥
n (zoologia, zoologiczny) masywny ssak z rzędu parzystokopytnych z charakterystycznie uformowaną przez włosy brodą pod pyskiem; wisent European bison
żubrówka
n (botanika, botaniczny) Hierochloë odorata L., gatunek trawy z rodziny wiechlinowatych; holy grass sweet grass (spożywczy) aromatyzowana wódka destylowana na bazie żyta i wywaru z turówki wonnej; Bison Grass Vodka
żuchwa ˈʒuxfa
n (anatomia, anatomiczny) ruchoma kość szkieletu czaszki; mandible jawbone maxilla
żuk ʒuk
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) chrząszcz z rodziny poświętnikowatych; scarab scarab beetle
żul ʒul ˈʒulɛ
n (pospolicie) (pogardliwie) chuligan lub drobny przestępca filcher hoodlum petty thief pilferer
żulia ˈʒulʲja
n (pospolicie) środowisko żuli, grupa żulików hoodlum
żuraw ˈʒuraf
n (ornitologia, ornitologiczny) Grus, duży ptak o długiej szyi i nogach z charakterystycznym ogonem w formie pióropusza; crane (technologia, technika, techniczny) rodzaj dźwignicy do wydobywania wody ze studni; shadoof (technologia, technika, techniczny) urządzenie dźwignicowe z kolumną i wysięgnikiem służące do podnoszenia i przenoszenia ciężarów na niewielkie odległości; crane
żuraw biały ˈʒurav ˈbʲjawɨ
n (ornitologia, ornitologiczny) Grus leucogeranus, ptak z rodziny żurawi, jeden z najbardziej zagrożonych wyginięciem gatunków ptaków na świecie, nieliczne gniazdujące osobniki można spotkać w tundrze Jakucji i Jamalsko-Nienieckiego Okręgu Autonomicznego; Siberian crane
żurawina ˌʒuraˈvʲĩna
n (botanika, botaniczny) Vaccinium sect. Oxycoccus Hill., rodzaj krzewinek z rodziny wrzosowatych posiadająca jadalne jagody; cranberry (kulinaria) owoc żurawiny (1.1) cranberry
żurnal ˈʒurnal
n czasopismo związane tematycznie z modą fashion magazine
żuwaczka ʒuˈvaʧ̑ka
n (entomologia, owadoznawstwo, entomologiczny, owadoznawczy) część narządu gębowego niektórych stawonogów; insect mandible
żuć ʒuʨ̑
v rozgniatać pokarm zębami; wolno coś gryźć chew masticate chomp munch
żużel ˈʒuʒɛl
n (hutnictwo, hutniczy) masa powstająca przy wytapianiu metali; slag (sport, sportowy) (potocznie, potoczny) sport żużlowy, zawody motocyklowe; motorcycle speedway speedway
żużlowiec ʒuʒˈlɔvʲjɛʦ̑
n (sport, sportowy) zawodnik uprawiający sport żużlowy speedway rider
żwacz ʒvaʧ̑
n (anatomia, anatomiczny) mięsień żuchwy; masseter jeden z przedżołądków u przeżuwaczy; rumen
żwir ʒvʲir
n okruchowa skała osadowa o luźnej postaci; gravel
żwirowiec ʒvʲiˈrɔvʲjɛʦ̑
n (ornitologia, ornitologiczny) ptaki z podrodziny żwirowcowatych; pratincole
żwirowy ʒvʲiˈrɔvɨ
adj (przymiotnik) od żwir gravelly
żwirówka ʒvʲiˈrufka
n (potocznie, potoczny) droga pokryta warstwą ubitego żwiru gravel road
życica ʒɨˈʨ̑iʦ̑a
n (botanika, botaniczny) Lolium L., roślina trawiasta z rodziny wiechlinowatych; ryegrass
życie ˈʒɨʨ̑ɛ
n (biologia, biologiczny) zespół procesów zachodzących w organizmie żywym lub jego poszczególnych częściach; life
życiorys ʒɨˈʨ̑ɔrɨs
n opis czyjegoś życia i czyjejś działalności memoir
życiowy ʒɨˈʨ̑ɔvɨ
adj związany z życiem, dotyczący życia vital living
życzenia ʒɨˈʧ̑ɛ̃ɲa
n to, czego życzy się komuś z powodu jakiejś okazji (święta, rocznicy) wyrażone w krótkiej formułce greetings wishes
życzenie ʒɨˈʧ̑ɛ̃ɲɛ
n w lm: to, czego życzy się komuś (najczęściej w święto lub z powodu innej ważnej okazji) wish pragnienie; to, czego się chce, co pragnie się zrealizować wish
życzliwość ʒɨʧ̑ˈlʲivɔɕʨ̑
n przyjazny stosunek do innych kindness
życzliwy ʒɨʧ̑ˈlʲivɨ
adj przychylnie nastawiony do innych ludzi benevolent
życzyć ˈʒɨʧ̑ɨʨ̑
v składać życzenia wish
żyd ʒɨt
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) wyznawca judaizmu Jew
żydowski ʒɨˈdɔfsʲci
adj związany z Żydami, ich religią, kulturą Jewish
żydowski ʒɨˈdɔfsʲci
n (językoznawstwo, językoznawczy) język z grupy języków używanych przez diasporę żydowską; Yiddish
żydowskość ʒɨˈdɔfskɔɕʨ̑
n ogół cech charakterystycznych dla Żydów i kultury żydowskiej Jewishness
żylak ˈʒɨlak
n (medycyna, medyczny) nadmierne rozszerzenie żyły; varice
żyletka ʒɨˈlɛtka
n stalowe dwustronne ostrze, umieszczane w maszynce do golenia; razor blade
żyrafa ʒɨˈrafa
n (zoologia, zoologiczny) ssak z rzędu parzystokopytnych, z charakterystyczną długą szyją; giraffe
żyrandol ʒɨˈrãndɔl
n ozdobna lampa wisząca pod sufitem chandelier
żyrant ˈʒɨrãnt
n (ekonomia, ekonomiczny) osoba poręczająca za kogoś spłatę sumy wekslowej; endorser
żyro ˈʒɨrɔ
n (handel, handlowy) (prawo, prawoznawstwo, prawniczy, prawoznawczy) poręczenie zobowiązania przez żyranta; giro
żyro- ˈʒɨrɔ
pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z kołem lub wirowaniem gyro-
żyrobus ʒɨˈrɔbus
n (motoryzacja) autobus czerpiący energię z koła zamachowego, gyrobus
żyrondysta
n (historia, historyczny, historycznie) członek żyrondy, stronnictwa w czasie rewolucji francuskiej; Girondist
żyroskop ʒɨˈrɔskɔp
n (fizyka, fizyczny) szybko obracający się sztywny obiekt zachowujący stały kierunek osi obrotu; gyroscope
żyrować
v (handel, handlowy) poręczać spłatę sumy wekslowej za osobę pożyczającą pieniądze guarantee (handel, handlowy) przekazywać weksel innej osobie endorse countersign indorse
żyto ˈʒɨtɔ
n (botanika, botaniczny) (rolnictwo, rolniczy) roślina zbożowa z rodzaju (1.1) rye
żywa pagina ˈʒɨva paˈɟĩna
n informacja drukowana u góry strony nad tekstem, najczęściej tytuł dzieła lub rozdziału, w encyklopediach i słownikach pierwsze lub ostatnie słowo na stronie (lub jego pierwsza sylaba); catchword running head running title
żywe srebro ˈʒɨvɛ ˈsrɛbrɔ
n (potocznie, potoczny) (przenośnie, przenośnia) rtęć quicksilver
żywego ducha
idiom tylko w zaprzeczeniu: (gdzieś nie ma) żadnej osoby[potrzebne źródło], (gdzieś nie ma) nikogo[potrzebne źródło] not a living soul not a soul
żywica ʒɨˈvʲiʦ̑a
n (biologia, biologiczny) półprzezroczysta wydzielina komórek roślinnych, zawierająca węglowodany (terpentynę) i olejki eteryczne oraz inne płynne i stałe substancje; resin
żywiczny
adj taki, który zawiera żywicę resinous
żywieniowiec
n specjalista w dziedzinie żywienia dietician dietitian
żywieniowy ˌʒɨvʲjɛ̇̃ˈɲɔvɨ
adj związany z żywieniem, dotyczący żywienia nutritional
żywiołowo
adv w sposób żywiołowy zestfully
żywność ˈʒɨvnɔɕʨ̑
n ogół produktów spożywczych; food
żywo
adv ukazując jaskrawość, dając blask beamishly brightly livelily vividly w sposób energiczny animatedly briskly dapperly peartly z duży natężeniem keenly strongly
żywokost ʒɨˈvɔkɔst
n (botanika, botaniczny) Symphytum L., rodzaj roślin z rodziny ogórecznikowatych, liczący około 35 gatunków; bylina o zwisających kwiatach z promienistą, rurkowato-dzwonkowatą koroną, rosnąca w wilgotnych lasach, łąkach i zaroślach; comfrey
żywopłot ʒɨˈvɔpwɔt
n płot złożony z przyciętych lub naturalnie rosnących roślin; hedge
żywotnik ʒɨˈvɔtʲɲik
n (botanika, botaniczny) Thuja L., rodzaj roślin iglastych z rodziny cyprysowatych; ma łuskowate liście; Thuja
żywy ˈʒɨvɨ
adj będący w użyciu living jasny, jaskrawy, niestonowany vivid przejawiający oznaki życia alive living żwawy, szybki lively vivacious
żywy inwentarz
n (rolnictwo, rolniczy) ogół zwierząt hodowlanych w gospodarstwie livestock
żywy obraz
n ktoś charakteryzujący się wysokim podobieństwem / zgodnością z oryginałem, rzeczywistością lub obiektem porównywanym lub wiernością w przedstawieniu / oddaniu kogoś czegoś spitting image
żyzność ˈʒɨznɔɕʨ̑
n cecha gleby umożliwiającej obfity wzrost roślin na niej fecundity fertility fruitfulness richness
żyzny ˈʒɨznɨ
adj dający wysokie plony fertile fruitful fecund opulent rich posiadający właściwości umożliwiające wydanie obfitych plonów fertile fecund rich opulent
żyć ʒɨʨ̑
v istnieć w sposób właściwy organizmom żywym live alive bytować w jakichś warunkach live alive obcować z kimś live alive trwać live alive
żyć jak pies z kotem ˈʒɨʨ̑ ˈjak ˈpʲjɛs ˈː‿kɔtɛ̃m
v żyć w ciągłej niezgodzie, nienawiści, kłótni lead a cat-and-dog life
żyć jak pączek w maśle ˈʒɨʨ̑ ˈjak ˈpɔ̃n͇ʧ̑ɛɡ ˈv‿maɕlɛ
v żyć w bardzo dobrych warunkach materialnych, będąc zadowolonym i szczęśliwym to live in clover
żyć na kartę rowerową ˈʒɨʨ̑ na‿ˈkartɛ ˌrɔvɛˈrɔvɔ̃w̃
v (rzadki, rzadko używany) (żartobliwie) żyć w wolnym związku, bez ślubu shack up
żyć na kocią łapę ˈʒɨʨ̑ na‿ˈkɔʨ̑ɔ̃w̃ ˈwapɛ
v (żartobliwie) żyć w wolnym związku, bez ślubu shack up
żyć na wysokiej stopie ˈʒɨʨ̑ ˌna‿vɨˈsɔcɛ̇j ˈstɔpʲjɛ
v żyć luksusowo, wystawnie to live like a lord
żyła ˈʒɨwa
n (anatomia, anatomiczny) naczynie krwionośne, w którym krew płynie do serca; vein (geologia, geologiczny) masa skalna lub mineralna wypełniająca szczelinę w skałach; vein
żyła udowa
n (anatomia, anatomiczny) pień żylny będący przedłużeniem żyły podkolanowej, a przechodząca w żyłę biodrową zewnętrzną femoral vein
żyła wrotna ˈʒɨwa ˈvrɔtna
n (anatomia, anatomiczny) żyła doprowadzająca krew do wątroby; hepatic portal vein
żyłka
n (potocznie, potoczny) predyspozycja lub zamiłowanie do czego flair knack
żyźnie ˈʒɨʑɲɛ
adv o glebie: w sposób umożliwiający obfity wzrost roślin na niej fecundly fertilely richly
żółcień chinolinowa ˈʒuwʲʨ̑ɛ̇̃ɲ ˌçĩnɔlʲĩˈnɔva
n (chemia, chemiczny) organiczny związek chemiczny, zielonkawożółty barwnik spożywczy; quinoline yellow
żółcień pomarańczowa ˈʒuwʲʨ̑ɛ̇̃ɲ ˌpɔ̃marãj̃n͇ˈʧ̑ɔva
n (biochemia, biochemiczny) (spożywczy) żółtopomarańczowy syntetyczny barwnik azowy stosowany do barwienia żywności; sunset yellow
żółciowy ʒuwʲˈʨ̑ɔvɨ
adj (biologia, biologiczny) dotyczący żółci biliary bilious choleic
żółta kartka ˈʒuwta ˈkartka
n (sport, sportowy) napomnienie zawodnika następujące po jego niesportowym zagraniu (m.in. przerwaniu korzystnej akcji, granie na czas, dyskutowanie z sędzią); yellow card
żółtaczka ʒuwˈtaʧ̑ka
n (medycyna, medyczny) ogólnie choroba powodująca zażółcenie skóry, błon śluzowych i białkówki oczu wskutek nagromadzenia się bilirubiny w surowicy krwi i tkankach organizmu; jaundice icterus
żółtaczkowy
adj (medycyna, medyczny) związany z żółtaczką, dotyczący żółtaczki; typowy dla żółtaczki jaundiced
żółtawy ʒuwˈtavɨ
adj lekko zabarwiony na żółto, podobny do koloru żółtego; niezupełnie żółty, prawie żółty yellowish
żółto
adv z użyciem żółtej barwy, z obecnością żółci yellowly
żółtodziób ʒuwˈtɔʥ̑up
n (potocznie, potoczny) osoba niedoświadczona, laik, amator layman
żółtoskrzydły ˌʒuwtɔˈskʃɨdwɨ
adj taki, który ma żółte skrzydła; posiadający skrzydła koloru żółtego yellow-winged
żółty ˈʒuwtɨ
adj mający kolor trzeciego pasma tęczy, taki jak kolor żółtka, kwiatu jaskra, owocu cytryny itp.; mający kolor podstawowy; yellow
żółty związek zawodowy
n fasadowa organizacja pracownicza, która nie dba o interesy pracowników, a w sporach często staje po stronie pracodawcy yellow trade union
żółw ʒuwf
n (informatyka, informatyczny) kursor graficzny określający współrzędne na ekranie, kierunek oraz rodzaj i kolor pióra, stosowany np. w języku Logo; turtle (wojskowość, wojskowy) (historia, historyczny, historycznie) szyk bojowy legionów rzymskich, polegający na utworzeniu przez legionistów zwartej formacji przypominającej osłoniętego skorupą żółwia (1.1); testudo testudo formation tortoise formation (zoologia, zoologiczny) zwierzę z rzędu Testudines, należące do gromady gadów; tortoise turtle sea turtle terrapin
żółw lamparci ˈʒuwf lãmˈparʲʨ̑i
n (zoologia, zoologiczny) Psammobates pardalis, gatunek afrykańskiego żółwia lądowego z rodzaju Psammobates leopard tortoise
żółw lądowy ˈʒuwf lɔ̃nˈdɔvɨ
n (zoologia, zoologiczny) żółw, którego środowiskiem naturalnym jest ląd tortoise
żółw morski ˈʒuwf ˈmɔrsʲci
n (zoologia, zoologiczny) żółw, którego środowiskiem naturalnym jest morze sea turtle turtle
żółw skórzasty ˈʒuwf skuˈʒastɨ
n (zoologia, zoologiczny) Dermochelys coriacea, gatunek żółwia z rodzaju Dermochelys; leatherback turtle lute turtle
żółw zielony
n (systematyka) (zoologia, zoologiczny) Chelonia mydas, gatunek gada z rodziny żółwi morskich; green sea turtle green turtle (zoologia, zoologiczny) żółw z gatunku (1.1) green sea turtle green turtle
żółwi ˈʒuwvʲi
adj związany z żółwiem lub żółwiami tortoise turtle
żółwik ˈʒuwvʲik
n (potocznie, potoczny) lekkie uderzenie się pięściami dwojga osób w geście np. powitania dap fist bump knuckle bump
żółć ʒuwʲʨ̑
n (medycyna, medyczny) wydzielina wątrobowa; bile gall
żądanie ʒɔ̃nˈdãɲɛ
n kategorycznie wyrażone życzenie request
żądać ˈʒɔ̃ndaʨ̑
v domagać się czegoś kategorycznie demand
żądny
adj pragnący czegoś w sposób niepohamowany greedy thirsty hungry
żądza ˈʒɔ̃nʣ̑a
n fizyczne pożądanie desire lust silne pragnienie, chęć desire
żądło ˈʒɔ̃ndwɔ
n (zoologia, zoologiczny) u owadów z grupy żądłówek: narząd w postaci kolca wbijanego w ciało ofiary, często w połączeniu z wstrzyknięciem jadu; sting stinger
żłobek ˈʒwɔbɛk
n dzienna placówka opiekuńczo-wychowawcza, dla dzieci do trzeciego roku życia; nursery
żłobić ˈʒwɔbʲiʨ̑
v o czasie: powodować powstawanie zmarszczek na twarzy lub zmiany w psychice furrow wycinać rowki, wgłębienia furrow groove
żłób
n (rolnictwo, rolniczy) skrzynia na paszę dla bydła i koni manger
żłóbek ˈʒwubɛk
n (religioznawstwo, religia, religioznawczy, religijny) model stajenki betlejemskiej, zwykle z figurkami crib
резонный rʲɪˈzonːɨɪ̯
adj rozsądny, racjonalny rational sensible
cudzysłów zamykający
cudzysłów otwierający